Marxism or Leninism: Λούξεμπουργκ VS Λένιν

Η σύγκρουση Ρόζας Λούξεμπουργκ-Βλαδίμηρου Ι. Λένιν

Ως σημείο τομής στην ιστορία του εργατικού κινήματος μπορεί να θεωρηθεί το 2^ο συνέδριο του εξόριστου Σοσιαλιστικού Δημοκρατικού Εργατικού Κόμματος Ρωσίας (ΣΔΕΚΡ) το 1903. Ο Λένιν είχε ενταχθεί στο κόμμα αυτό από τα χρόνια της εξορίας του στη Σιβηρία.

Στο 2ο Συνέδριο του ΡΣΔΕΚ, που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες και στο Λονδίνο τον Αύγουστο του 1903, ο Λένιν διατύπωσε θέσεις που έρχονταν σε αντίθεση με την έως τότε δημοκρατική παράδοση του ΣΔΡΕΚ. Υποστήριξε την δημιουργία ενός μικρού πυρήνα ενεργών μελών που ως επαγγελματικά πλέον στελέχη θα υποτάσσονταν σε μια σκληρή και άτεγκτη ιεραρχική δομή, που αποκλήθηκε Κόμμα Νέου Τύπου. Ενώ ο Λένιν ηττήθηκε κατά την ψήφιση της πρότασής του για τη νέα δομή, κέρδισε στην ψηφοφορία για την εκλογή του κεντρικού οργάνου του κόμματος.

Έτσι δημιουργήθηκαν οι πλειοψηφικοί (μπολσεβίκοι) και οι μειοψηφικοί (μενσεβίκοι). Αυτή η διαφορά αντίληψης για την κομματική οργάνωση ήταν η αιτία της διάσπασης του ΣΔΡΕΚ.

Έτσι ο Βλαδίμηρος Ίλιτς Λένιν, οργάνωσε ένα νέο κόμμα επαγγελματιών επαναστατών με μια εσωτερική ιεραρχία καθοδηγούμενη από την αρχή του λεγόμενου Δημοκρατικού Συγκεντρωτισμού, και θεωρούσαν τους εαυτούς τους ως την εμπροσθοφυλακή της επαναστατικής εργατικής τάξης (προλεταριάτο) της Ρωσίας. Την οργανωτική του άποψη την αποτύπωσε στο βιβλίο του «Τι να κάνουμε; Ένα βήμα μπρος, δύο βήματα πίσω».

Εκατό χρόνια από το θάνατο του Λένιν

Στις 21 Ιανουαρίου του 1924 ο Βλαδίμηρος Ίλιτς Λένιν, κατά κόσμο Ουλιάνοφ, έφυγε από τη ζωή.
Υπήρξε ο πλέον επιδραστικός άνθρωπος στην ιστορία του πλανήτη κατά τον 20ο αιώνα. Τα επόμενα αφιερώματα στη σελίδα αυτή θα αφορούν τα θετικά και τα αρνητικά αυτού του προσώπου.
Ας ξεκινήσουμε σήμερα από τα θετικά, αναρτώντας από την ελληνική σοβιετική εφημερίδα «Κόκινος Καπνας» (Κόκκινος Καπνεργάτης), σε 24γράμματο αλφάβητο το ποίημα «ΔΕΝ ΠΕΘΑΝΕΣ, ΟΧΙ!» κάποιου Έλληνα από τη Συμφερούπολη της Κριμαίας, που δημοσιεύτηκε στις 21-1-1934 υπογεγραμμένο με το ψευδώνυμο «Μικρός» , με αφορμή τα δέκα χρόνια από το θάνατο του Β. Ι. Λένιν.

ΔΕΝ ΠΕΘΑΝΕΣ, ΟΧΙ!

Απόθανες?
Όχι!
Ποιος τόπε? Ειν΄ ψέμα

Το Holodomor και η αλήθεια για το λιμό του 1932-33 στο Νότο της ΕΣΣΔ

Εδώ και κάποιες δεκαετίες, στο πλαίσιο της μετασοβιετικής ιδεολογικής ανασυγκρότησης των εθνών και της  προσπάθειας δημιουργίας εθνών-κρατών, οι Ουκρανοί εθνικιστές επιχείρησαν να εθνικοποιήσουν μια μεγάλη ανθρωπιστική τραγωδία και να την περιορίσουν, ως να αφορούσε μόνο το  ουκρανικό έθνος.

Εκείνος ο λιμός, που είχε εκατομμύρια θύματα (εκτιμώμενος αριθμός θανάτων σε 3,3 με 7,5 εκατομμύρια), ήταν αποτέλεσμα της βίαιης κολεκτιβοποίησης. Πέθαναν αγρότες, που η σταλινική γραφειοκρατία τους αποστέρησε τη γη τους στις σιτοπαραγωγές περιοχές της ΕΣΣΔ. Τόσο στον ουκρανικό όσο και στο ρωσικό Νότο. Και οι αγρότες αυτοί ήταν Ουκρανοί, Ρώσοι, Έλληνες, κλπ.

Με μαύρο χρώμα τονίζονται οι περιοχές του λιμού

Αλέξης Πάρνης (1924- 2023). Ένας ιδιαίτερος «ζαχαριαδικός»…

Στις 10 Μαρτίου έφυγε ο Αλέξης Πάρνης στα 99 του χρόνια. Ο Αλέξης Πάρνης (πραγματικό όνομα Σωτήριος Λεωνιδάκης), γεννήθηκε στις 24 Μαΐου 1924 και έφυγε στις 10 Μαρτίου 2023. Σημαντικός διανοούμενος -ποιητής, θεατρικός συγγραφέας και μυθιστοριογράφος- αγωνιστής της Αριστεράς -μαχητής του ΕΛΑΣ στην Εθνική Αντίσταση και του ΔΣΕ στον εμφύλιο πόλεμο- κριτικός προς τον σταλινισμό και την απανθρωποποίηση που επέφερε στο σοβιετικό πείραμα. Αλλά και… ζαχαριαδικός την εποχή (1956) που ο πάλαι ποτέ πανίσχυρος γενικός γραμματέας του ΚΚΕ αποκαθηλώθηκε από τους διεθνείς συντρόφους του «παγκόσμιου κόμματος», που τόσο πιστά υπηρέτησε κατά την κομματική του αποστολή στο βαλκανικό Νότο.

Σεμινάριο Ιστορίας Κηφισιάς, 3 Ιουνίου: Μικρασιάτες στη μέγγενη των σταλινικών διώξεων

Παρασκευή 3 Ιούνη στο Μουσείο Δροσίνη (Διομήδους Κυριακού & Αγ. Θεοδώρων, 7.00 μ.μ.) στο πλαίσιο του Σεμιναρίου Σύγχρονης Ιστορίας, στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Δήμου Κηφισιάς, συνεχίζεται το αφιέρωμα στη Μικρασιατική Καταστροφή με ένα θέμα που συνδέει τη μικρασιατική και ποντιακή προσφυγιά με τις σταλινικές διώξεις, που εθιμοτυπικά μας δίνουν κάθε χρόνο το θέμα για να κλείσουμε το πρώτο εξάμηνο του Σεμιναρίου. Καλεσμένοι είναι δύο εξαιρετικοί ερευνητές: ο Βασίλης Τσενκελίδης και ο Σωτήρης Γκουντουβάς.

Η παρουσίαση του θέματος θα γίνει ως εξής:

ΣΧΟΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΡΩΣΟ-ΟΥΚΡΑΝΙΚΗ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΗ

Του Βλάση Αγτζίδη

Ο Πούτιν στα βήματα της Τουρκίας; (22-2-2022)

Η αναγνώριση της ανεξαρτησίας των δύο αυτονομημένων περιοχών του Ντομπάς (Λουγκάνσκ, Ντονιέτσκ) θυμίζει δομικά το ίδιο που έκανε η Τουρκία μετά την εισβολή του 1974. Όταν αναγνώρισε ενάντια σε κάθε διεθνή σύμβαση και κανόνα το 1983, τις κατεχομενες περιοχές στην βόρεια Κύπρο ως ανεξάρτητο κράτος..

Την δομική ομοιότητα έρχεται να υποστηρίξει και ο χαρακτηρισμός των ρωσικών στρατευμάτων που εγκαθίσταται στις αυτόνομες περιοχές της Ανατολικής Ουκρανίας ως «Ειρηνευτική Δύναμη», μιας και ακριβώς την ίδια έκφραση χρησιμοποιεί και η Τουρκία για το στρατό Κατοχής στην Κύπρο..

Οι μπάμπουσκες του Λένιν, oι Gretsiski Rayion και η κριτική του Πούτιν

Στο Διάγγελμά του ο Πούτιν με το οποίο αιτιολόγησε τη στρατιωτική εισβολή στην Ουκρανία ανάφερε ότι: «…η σύγχρονη Ουκρανία δημιουργήθηκε εξ ολοκλήρου από τη Ρωσία, ή ακριβέστερα, από την μπολσεβίκικη, τη κομμουνιστική Ρωσία. Αυτή η διαδικασία ξεκίνησε σχεδόν αμέσως μετά την επανάσταση του 1917, με τον Λένιν και τους συνεργάτες του να το επιχειρούν με πολύ ωμό τρόπο στην ίδια τη Ρωσία, με την απόσχιση, την απόσπαση μέρους των ιστορικών εδαφών της.»

Αποφεύγοντας να συζητήσουμε για τα λάθη του Λένιν, τα οποία τα επισήμανε με ιδιαίτερα εύστοχο τρόπο η Ρόζα Λούξεμπουργκ, ας δούμε το πώς αντιμετωπίστηκε το πολύπλοκο εθνικό ζήτημα στις εποχές μεταξύ της ύπαρξης της Ρωσικής Αυτοκρατορίας και της δημιουργίας της Σοβιετικής Ένωσης.

ΤΟ ΤΑΓΚΑΡΟΝΚ που το λέγαμε «ΤΑΪΓΑΝΙ»

        του Λάμπρου Βαζαίου 

Στο πατρικό μου σπίτι, στην οδό Ευαγγελιστρίας 5 στο Κέντρο της Αθήνας, άκουσα για πρώτη φορά για το Ταϊγάνι. Αργότερα, πολύ αργότερα έμαθα πως η σωστή Ρώσικη ονομασία είναι Ταγκαρόνκ. Τότε λοιπόν στο πατρικό μου,  είχα ακούσει πως ήταν λιμάνι και πως εκεί υπήρχε αξιόλογη Ελληνική παροικία και ζωντανή παρουσία Σαντορινιών.  Στην Κατοχή και στα μετέπειτα χρόνια,  στο γειτονικό  διπλανό σπίτι έμενε από χρόνια το ζεύγος Μπαλαμπάκη. Ο κύριος Σπύρος, όπως τον φωνάζαμε και η γυναίκα του η Γαρυφαλιά, ήταν ζευγάρι περασμένης σχετικά ηλικίας, συνομήλικοι με τον Παππού και την Γιαγιά χωρίς παιδιά, που έδειχναν αδυναμία σε μένα και συχνά παίζανε μαζί μου.

To παλιό Γυμνάσιο του Τανγκανρόκ όπου συνήλθε το Α’ Πανρωσικό συνέδριο των Ελλήνων. Τον Ιούνιο του 2017 πραγματοποιήθηκε επίσης ένα συνέδριο των ελληνικών
κοινοτήτων της μετασοβιετικής Ρωσικής Ομοσπονδίας
https://kars1918.wordpress.com/2017/06/09/tanganrok/

ΦΤΑΙΕΙ Ο ΛΕΝΙΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΤΤΑ ΣΤΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ;

ΦΤΑΙΕΙ Ο ΛΕΝΙΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΤΤΑ ΣΤΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ;

Του Βλάση Αγτζίδη (*)

Στο Μνημείο της Νίκης που έστησαν οι κεμαλικοί στην Πλατεία Ταξίμ της Κωνσταντινούπολης, μαζί με την τουρκική ηγεσία συμπεριλήφθησαν και δύο ξένοι ως πρωταγωνιστές της κεμαλικής νίκης. Πίσω από τον Μουσταφά Κεμάλ και τον Φεβζί Τσακμάκ, βρίσκονται οι Μιχαήλ Φρούντζε και Κλιμέντιος Βοροσίλωφ

Πολύ συχνά βλέπουμε στο διαδίκτυο άρθρα στα οποία ερμηνεύεται η ελληνική Ήττα του Αυγούστου του 1922 με την αποκλειστική ενοχοποίηση του Λένιν και των μπολσεβίκων του. Οι αιτίες που διατυπώνεται αυτή η κατηγορία τόσο συχνά είναι πολλές και δεν αφορά μόνο την άφθονη υλική, στρατιωτική και συμβουλευτική βοήθεια που δόθηκε στο τουρκικό εθνικιστικό κίνημα.

 Η ενοχοποίηση κατ’ αρχάς σχετίζεται με την προσπάθεια των απογόνων των πραγματικά υπευθύνων της Καταστροφής να μεταφέρουν αλλού τις ευθύνες, την ημιμάθεια μεγάλου μέρους των Νεοελλήνων μαζί με την έμφυτη μετάθεση των ευθυνών λόγω μιας ενστικτώδους αυτο-αθωωτικής στάσης (που βασίζεται στη θέση ότι οι Έλληνες είναι πάντα θύματα), καθώς και την ευκολία εξαγωγής ιστορικών συμπερασμάτων χωρίς να υπάρχει η απαραίτητη γνώση.

Το τελευταίο ποίημα του Βλαδίμηρου Μαγιακόφσκι

Στις 14 Απριλίου του 1930 έβαλε τέλος στη ζωή του ένας από τους μεγαλύτερους Ρώσους ποιητές. Ο Μαγιακόφσκι είχε συνταχθεί με την Επανάσταση του 1917 και την ύμνησε με τους στίχους του: «...η επανάσταση με έταξε και η συνείδησή μου / στο μέτωπο επήγα να καταταχτώ...»    Τιμά και αναγνωρίζει τις κατακτήσεις της Επανάστασης: «ζηλέψτε / είμαι / ένας πολίτης / της Σοβιετικής Ένωσης.«

Όμως η βαθμιαία αυταρχικοποίηση του νέου καθεστώτος -που άρχισε με την εξόντωση των αριστερών σοσιαλεπαναστατών από τα μέσα του 1918, την αιματηρή καταστολή της διαμαρτυρίας των ναυτών στην Κροστάνδη το Μάρτιο του 1921 και κορυφώθηκε με την κατάληψη της εξουσίας από τον Στάλιν και την ομάδα του- έφερε τον ποιητή μπροστά στα υπαρκτά κοινωνικά αδιέξοδα. Παίρνει ξεκάθαρες αποστάσεις από το καθεστώς: «Δοξάστε με / Δεν είμαι τaίρι εγώ των ισχυρών / Εγώ επάνω σ’ όλα που έχουν γίνει / βάζω «μηδέν»»

Ήταν ο Στάλιν πράκτορας της Οχράνα;

Πριν από αρκετό καιρό δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Το Βήμα ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Νίκου Κυριαζή με τίτλο «Η δολοφονία ενός πρέσβη στην ΕΣΣΔ το 1938«. Βρήκα το άρθρο αυτό ενδιαφέρον γιατί αναπτύσσει -έστω ως υπόθεση- μια ιστορία που την γνωρίζαμε όλοι όσοι έχουμε μελετήσει εκείνη την περίοδο της σοβιετικής ιστορίας. Την αυτοκτονία του πρέσβη Δ. Νικολόπουλου.

Έχει πολύ ενδιαφέρον η υπόθεση που καταθέτει ο Κυριαζής:  ότι ο Νικολόπουλος δολοφονήθηκε από τη σοβιετική μυστική αστυνομία, η οποία σκηνοθέτησε την αυτοκτονία του. Ο λόγος ήταν ότι ήθελαν να του κλείσουν το στόμα γιατί -όπως υποστηρίζει ο Κυριαζής- ο Νικολόπουλος είχε πληροφορηθεί από άγνωστη πηγή ίσως από τους Έλληνες ομογενείς της Γεωργίας- ότι ο Στάλιν είχε διατελέσει πράκτορας την τσαρικής μυστικής αστυνομίας Οχράνα.

Η πιθανολογούμενη στρατολόγηση του Στάλιν από την Οχράνα, την τσαρική μυστική αστυνομία είχε αναδειχθεί στην ΕΣΣΔ το 1989 όταν στις 30 Μαρτίου η Πράβδα δημοσίευσε ένα έγγραφο του 1913, που βρέθηκε στα αρχεία και υπογράφεται από τον «συνταγματάρχη Eremin», που υπήρξε επικεφαλής του τμήματος της Οχράνα που έδρευε στην Τιφλίδα.… 

Το έγγραφο αυτό είχε πρωτοδημοσιευτεί το 1956 στο περιοδικό Life. Στην Ελλάδα δημοσιεύτηκε από μένα στο βιβλίο μου: Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Οι συνέπειες για τον ελληνισμό, Αθήνα, 1992.

Σήμερα έχει αποδειχθεί ότι το έγγραφο είναι πλαστό…

Και πάλι για τη σφαγή στο Κατίν… (των Πολωνών αξιωματικών από τις σταλινικές αρχές)

Με την έκδοση του βιβλίου του Χρήστου Κεφαλή ξέσπασε μεγάλη σύγκρουση στα Μέσα.

Με αφορμή μια βιβλιοπαρουσίαση του Γιαλκέτση στην Εφ.Συν», ο Νίκος Μπογιόπουλος απάντησε με ιδιαίτερα σκληρό τρόπο, για να προκαλέσει την αντίδραση του Κεφαλή. Με πεδίο της σύγκρουσης κυρίως το TVXS.

Ο Μπογιόπουλος ανταπάντησε στον Ημεροδρόμο (το έστειλε και στο TVXS). Ως απάντηση ο Χρ. Κεφαλής συνέταξε το παρακάτω κείμενο:

Εδώ μπορείτε να παρακολουθήσετε τη βιβλιοπαρουσίαση (η δική μου εισήγηση ξεκινά από 29.40 λεπτό):

 .

Σθένος άξιο ενός καλύτερου σκοπού…

του Χρήστου Κεφαλή*

Με αυτά τα λόγια είχε χαρακτηρίσει πριν 70 χρόνια ο Ερνέστ Μαντέλ τις επίμονες προσπάθειες των απολογητών του Στάλιν, στην περίοδο της ζντανοφτσίνα, να αποδείξουν ότι όλες οι μεγάλες εφευρέσεις από το 18ο αιώνα και μετά είχαν γίνει από Ρώσους, και ότι όσοι υποστήριζαν ότι είχαν γίνει από Άγγλους, Γάλλους και άλλους δυτικούς το έκαναν επειδή ήταν πράκτορες του ιμπεριαλισμού.

24-11-2017: Συζητώντας για την Οκτωβριανή Επανάσταση στο Σεμινάριο Ιστορίας

Με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από την Οκτωβριανή Επανάσταση, οργανώνεται Στρογγυλό Τραπέζι στο πλαίσιο του Σεμιναρίου Σύγχρονης Ιστορίας της Κηφισιάς, στις 24 Νοεμβρίου, 7.15 μ.μ.

Συμμετέχουν:

–Χρήστος Κεφαλής, διευθυντής σύνταξης στο περιοδικό «Μαρξιστική Σκέψη», με θέμα: «Μαρτυρίες για την Οκτωβριανή Επανάσταση»

–Ντόρα Βακιρτζή, δ/ντρια του Ινστιτούτου Κοινωνικής Δυναμικής, με θέμα: «Ο Βίκτορ Σερζ για τη ρωσική επανάσταση»

–Βλάσης Αγτζίδης, ιστορικός, «Η Ρόζα Λούξεμπουργκ για την Οκτωβριανή Επανάσταση»

Το Σεμινάριο αυτό -που ξεκίνησε το 2008- λαμβάνει χώρα στο πλαίσιο του Ελεύθερου Πανεπιστημίου του Δήμου Κηφισιάς. 

«Σύντροφε Στάλιν, δεν είμαι εχθρός του λαού»: Η απίστευτη ιστορία του Μ. Μαρκοβίτη

Πριν από αρκετά χρόνια (4 Ιουνίου 2013) παρουσιάστηκε στο Σεμινάριο Ιστορίας της Κηφισιάς η εντυπωσιακή ιστορία του Μάρκου Μαρκοβίτη  -εκτελεσμένου στην περιοχή της Kommunarka (φωτογραφία πλάι) και θαμμένο σε ομαδικό τάφο μαζί με άλλους 14.000 δολοφονημένους από το σταλινισμό- μέσα από την αφήγηση του ανεψιού του Μάριου Μαρκοβίτη.  Στο ΣΤΡΟΓΓΥΛΟ ΤΡΑΠΕΖΙ που είχε οργανωθεί τότε για το σταλινισμό και τις σταλινικές διώξεις συμμετείχαν εκτός από τον Μαρκοβίτη η κοινωνική ανθρωπολόγος Όλγα Σεβαστίδου  και ο καλός ερευνητής, Χρήστος Κεφαλής,

Επίσης είχε παρουσιαστεί στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, της 2ας Ιουνίου του 2013, στις σελίδες για την Ιστορία υπήρχε ένα τέτοιο αφιέρωμα, στο οποίο συνέβαλε καθοριστικά ο Μάριος Μαρκοβίτης, ανεψιός του Μάρκου Μαρκοβίτη υψηλόβαθμου στελέχους του ΚΚΕ,. Το κείμενό του βρίσκεται αμέσως μετά το δικό μου… https://kars1918.wordpress.com/2014/06/09/stalin-vs-kke-2/

Συζητώντας για το σταλινικό έγκλημα στο Κατίν με αφορμή το βιβλίο του Χρ. Κεφαλή

Την Δευτέρα 13 Νοεμβρίου 2017,  στις 7.00 μ.μ., παρoυσιάζεται στο βιβλιοπωλείο Free Thinking Zone, το νέο βιβλίο του Χρήστου Κεφαλή, που έχει ως τίτλο ‘‘Yπόθεση Κατίν». Ο Κεφαλής είναι εκδότης του περιοδικού ‘Μαρξιστική Σκέψη» και έχει ασχοληθεί συστηματικά με την ιστορία του επαναστατικού κινήματος, την Οκτωβριανή Επανάσταση, την προσωπικότητα του Λένιν κ.ά. έχει περιγράψει τη διαδικασία μετατροπής της Σοβιετικής Ένωσης σε ένα απολυταρχικό κράτος κατά τη σταλινική περίοδο, όπου μια σκληρή γραφειοκρατική τάξη, άσκησε δικτατορικά την εξουσία ενάντια και εις βάρος του λαού και της εργατικης τάξης.

Η Ρόζα Λούξεμπουργκ για την Οκτωβριανή Επανάσταση

Μια από τις πλέον εμπνευσμένες κριτικές προσεγγίσεις της κοσμογονίας που επέφερε η Ρωσική Επανάσταση από τον Φεβρουάριο του 1917 με κορύφωση την κατάληψη της εξουσίας από τους μπολσεβίκους στις 7 Νοεμβρίου, ήταν το κείμενο της Ρόζας Λούξεμπουργκ με τίτλο ‘Ρωσική Επανάσταση».

Η Λούξεμπουργκ έγραψε το κείμενο μέσα στο κελί της φυλακής της στη Γερμανία, στα τέλη του 1918 –λίγο πριν τη δολοφονία της–  έχοντας πληροφορηθεί για όλα τα στάδια της ιστορικής εξέλιξης στη Ρωσία μετά τον Οκτώβρη του ’17. Στο κείμενο αυτό επισήμανε τα λάθη και τις παραλήψεις της πρώτης περιόδου, που επρόκειτο να σφραγίσουν δραματικά το σοβιετικό πείραμα..

12 βιβλία για την Οκτωβριανή Επανάσταση

Η Επανάσταση που έγινε τον Οκτώβριο του 1917 στη Ρωσία διαμόρφωσε το περιβάλλον εντός του οποίου εξελίχθηκαν οι παγκόσμιες σχέσεις καθ’ όλο τον 20ο αιώνα. Ακόμα και σήμερα -παρότι έχουν περάσει 26 χρόνια από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης- η μετασοβιετική ισορροπία δεν έχει πλήρως διαμορφωθεί.

Ουσιαστικά τότε ένα από τα ρεύματα του επαναστατικού κινήματος, το μπολσεβικικό, αποφάσισε να ανατρέψει τη σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση του Κερένσκι. Έτσι κι αλλιώς, η τσαρική απολυταρχία είχε ανατραπεί μετά από μια πραγματικά λαϊκή επανάσταση επτά μήνες πριν, τον Φεβρουάριο του 1917.   

Μια παράξενη αυτοκτονία στη Μόσχα του Στάλιν το 1938

 

Ένα πολύ ενδιαφέρον κείμενο του Νίκου Κυριαζή, καθηγητή του Οικονομικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Το Βήμα» την Κυριακή 24-9-2017. Αφορά την αυτοκτονία του Δημ. Νικολόπουλου, Έλληνα πρέσβη στη Μόσχα το 1938, για τον οποίο υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία στο αρχείο του Υπ.Εξ.

«Όταν ο Γληνός ‘συνάντησε’ τη Λούξεμπουργκ»

Ένα πολύ σημαντικό συνέδριο για το Σμυρνιό διανοούμενο Δημήτρη Γληνό άρχισε την Παρασκευή 19 Μαϊου και ολοκληρώνεται την Κυριακή 21. Το συνέδριο γίνεται στο Αμφιθέατρο ‘Αντώνης Τρίτσης», Ακαδημίας 50.

Το οργανώνει το Ίδρυμα Γληνού μαζί με το Εργαστήριο Ιστορίας της Νεοελληνικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

Την τελευταία ημέρα του συνεδρίου, στην 7η Συνεδρία που αρχίζει στις 9.30 π.μ., παρουσιάζω το εξής θέμα : 

«Όταν  ο Γληνός ‘συνάντησε’ τη Λούξεμπουργκ:
Προσεγγίζοντας το Ζήτημα της Ανατολής και το κίνημα των Νεότουρκων»

Μια κριτική στο λενινιστικό μοντέλο

26 χρόνια μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης

Παρότι επιφανειακά, η λενινιστική αντίληψη φαίνεται να καθορίζεται από μια διαλεκτική υλιστική αντίληψη, εν τούτοις η δομή της -όπως εκφράζεται με το Κόμμα Νέου Τύπου και με την κρατική και κοινωνική οργάνωση της ΕΣΣΔ- είναι καταπληκτικά όμοια με τις αντιλήψεις των μεταφυσικών φιλοσόφων. Η ιδεατή Πολιτεία του Πλάτωνα είναι δομικά ταυτόσημη με την κομματική και κρατική αντίληψη που εξέφρασε και εφάρμοσε ο Βλαδίμηρος Ίλιτς Ουλιάνοφ:

 

Η κριτική στο λενιστικό μοντέλο έγινε από πολλούς και εγκαίρως. Αναδημοσιεύω από το βιβλίο μου «Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.  Οι συνέπειες για τον ελληνισμό», που  γράφτηκε τους τελευταίους μήνες ύπαρξης της ΕΣΣΔ (φθινόπωρο του 1991) και εκδόθηκε το Γενάρη του 1992, λίγες μόλις μέρες μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Έγραφα τότε:

Αφιέρωμα στο 20ο Συνέδριο του ΚΚΕ

Εξήντα ένα χρόνια   πέρασαν από το ιστορικό 20o Συνέδριο του ΚΚΣΕ (Κομμουνιστικό Κόμμα Σοβιετικής Ένωσης), που τόλμησε να καταγγείλει την 28χρονη τρομοκρατία του Στάλιν που είχε προηγηθεί με εκατοντάδες χιλιάδες θύματα. Σήμερα το ημέτερον ΚΚΕ πραγματοποιεί το δικό του 20ο Συνέδριο. Τον Στάλιν βεβαίως τον είχαν  αποκαταστήσει τα παιδιά του Κολιγιάννη από το 2008 και είχαν καταγγείλει το σοβιετικό 20ο Συνέδριο ως οπορτουνιστικό και ως αρχή των δεινών.

Τώρα λοιπόν, με το δικό της 20ο Συνέδριο, η ηγετική ομάδα που κατέχει τη σφραγίδα του ιστορικού κόμματος, επιστρέφει στις προ του σοβιετικού 20ου Συνεδρίου εποχές.

Η σφαγή στο Κατίν. Μια τραγική σελίδα της ευρωπαϊκής ιστορίας

Μια από τις τραγικές σελίδες της ευρωπαϊκής ιστορίας στα προεόρτια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, υπήρξε η σφαγή των 14.736 Πολωνών αξιωματικών τον Μάρτιο του ’40 στο Κατίν, εντός των σοβιετικών ορίων, 500 χλμ από τα πολωνικά σύνορα. Η σφαγή έγινε μετά από πρόταση του Μπέρια, συζήτηση στην Κ.Ε. του ΠΚΚ-μπ. (που αργότερα θα ονομαστεί ΚΚΣΕ) και έγκριση του Στάλιν. 

Να σημειώσουμε ότι ο Μπέρια ήταν ο κύριος υπαίτιος της μαζικής εκτόπισης των Ελλήνων του Καυκάσου το 1949 στις στέπες της Κεντρικής Ασίας.

Το ιστορικό των γεγονότων

15 Ιανουαρίου 1919 : Δολοφονία της Ρόζας Λούξεμπουργκ

Σαν σήμερα 15 Ιανουαρίου 1919 δολοφονήθηκαν η Ρόζα Λούξεμπουργκ και ο Καρλ Λίμπκνεχτ, ηγετικές μορφές του Spartacus.

Eκτελέστηκαν γιατί κάποιοι ανατολικά τους άφησαν έκθετους και μετέωρους, εφόσον είχαν επιλέξει να στήσουν το σοσιαλισμό τους σε μία καθυστερημένη μισοφεουδαρχική χώρα, κάπου στα βάθη της Ασίας…

Διαβάστε: «Η Επανάσταση των «Σπαρτακιστών» και η προδοσία του Λένιν«
https://kars1918.wordpress.com/2014/01/21/freiheit-ist-immer-die-freiheit-der-anders-denkenden/

και «Η μοιραία αλλά άγνωστη Συνθήκη του Μπρεστ Λιτόφσκ«
https://kars1918.wordpress.com/2013/03/01/brzesc-litewski/

Επίσης: «Ρόζα Λούξεμπουργκ: «Οργανωτικά ζητήματα της ρωσικής σοσιαλδημοκρατίας»»
https://kars1918.wordpress.com/2016/01/22/luxemburg-lenin/

Το Σεμινάριο για το σταλινισμό

Με ιδιαίτερη επιτυχία έγινε το σεμινάριο «Σταλινισμός και διανοούμενοι…» στο Σεμινάριο Ιστορίας που επιμελούμαι στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Κηφισιάς.

 

Την  1η Ιουνίου 2016 ολοκληρώθηκε  ο 8ος κύκλος του Σεμιναρίου Ιστορίας που πραγματοποιείται στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιου του Δήμου Κηφισιάς. Η καταληκτική εκδήλωση και στους οκτώ κύκλους που έχουν ολοκληρωθεί έως τώρα ήταν αφιερωμένη στις σταλινικές διώξεις και σε ένα από τα πολλά θέματα που σχετίζεται με το φαινόμενο του σταλινισμού.

1η Ιουνίου: Σεμινάριο Ιστορίας με θέμα «Σταλινισμός και Διανοούμενοι»

Την 1η Ιουνίου 2016 (7.15 μ.μ. – 9 μ.μ.) ολοκληρώνεται ο 8ος κύκλος του Σεμιναρίου Ιστορίας που πραγματοποιείται στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιου του Δήμου Κηφισιάς  (Έπαυλη Δροσίνη»-Βιβλιοθήκη Δήμου, Oδός Αγ. Θεοδώρων & Κυριακού): 
https://kars1918.wordpress.com/2015/10/07/seminaria-2015-2016-a/

            

Το θέμα που θα απασχολήσει την καταληκτική συνάντηση είναι:
.

«Σταλινισμός και διανοούμενοι
την περίοδο του
Μεσοπολέμου
στη Σοβιετική Ένωση»

 

Συμμετέχουν:

 

–Χρήστος Κεφαλής, υπεύθυνος συντακτικής επιτροπής περιοδικού ‘Μαρξιστική Σκέψη’,

–Δημήτρης Τριανταφυλλίδης, δημοσιογράφος – μεταφραστής, εκδότης του περιοδικού – επιθεώρηση του ρωσικού πολιτισμού «Στέπα»

–Βασίλης Τσενκελίδης, ιστορικός 

Συντονισμός: Βλάσης Αγτζίδης, ιστορικός

 

Συζητώντας για το γλωσσικό ζήτημα στην ΕΣΣΔ κατά το Μεσοπόλεμο

«Ποντιακή διάλεκτος εναντίον Δημοτικής»
.

Την Παρασκευή 22-4-2016, 7.00 μ.μ., θα παρουσιάσω το θέμα αυτό στο σεμιναριακό κύκλο που επιμελείται ο Λάμπης Κατσιάπης και διοργανώνεται στο πλαίσιο της Λαϊκής Συνέλευση Φιλαδέλφειας – Χαλκηδόνας

Ο χώρος όπου θα γίνει το σεμινάριο βρίσκεται σ’ ένα κεντρικό σημείο της Νέας Φιλαδέλφειας: Δεκελείας 116 (Διαγώνια, απέναντι από το δημαρχείο της Νέας Φιλαδέλφειας).

H αριστερή παρέκκλιση στο γλωσσικό ζήτημα…

…και οι θανάσιμες συνέπειές της
———————————————-

περ. Τα ιστορικά, τεύχ, 43, Δεκέμβριος 2005, σελ. 421-448

Ποντιακή VS δημοτική.
.
Μια άγνωστη πλευρά του ελληνικού γλωσσικού ζητήματος στη Σοβιετική Ένωση του Μεσοπολέμου[1]

.
Του Βλάση Αγτζίδη (*)

.
Γλωσσικό ζήτημα και εκπαιδευτική μεταρρύθμιση
. .

Tα εγγόνια των θυμάτων των σταλινικών διώξεων ΔΕΝ ξεχνούν…

Σε μια Ελλάδα της αμνημοσύνης, όπου ολόκληρες σελίδες της νεότερης ελληνικής ιστορίας παραμένουν είτε άγραφες είτε στο περιθώριο της επίσημης αφήγησης (δεξιών τε και αριστερών), κάποιοι κρατούν αναμμένο το κεράκι της Μνήμης….

Αυτή η εικόνα -λίγο ρομαντική είναι αλήθεια για ένα θετικό επιστήμονα- μου ήρθε αυτόματα στο νου όταν είδα την ανάρτηση που ακολουθεί.

Δύο εγγόνια των θυμάτων των σταλινικών διώξεων, ο μαθηματικός Γιάννης Απλακίδης και ο καλός ερευνητής Βιτάλης Καϊσίδης, συγκόλλησαν τα κομμάτια ενός ποντιακού θρήνου για τις διώξεις του 1937-’38 και του έδωσαν και πάλι υπόσταση. Την ιστορία του παππού-Απλακίδη την είχα παρουσιάσει αρκετά χρόνια πριν στο κείμενο «Για τις σταλινικές διώξεις… και μια Μαρτυρία«, που είχε δημοσιευτεί στην εφημ. Εύξεινος Πόντος. [Το σύνολο των δημοσιεύσεών μου στο μπλογκ για το θέμα αυτό μπορείτε να το δείτε πατώντας ΕΔΩ]

Ακούστε και διαβάστε (την ιστορία αλλά και τους στίχους του θρήνου που είναι μετεγγραμμένοι και στη δημοτική γλώσσα): 

http://www.arive.gr/subs/ve_projects/the_works/mertsan-rosias/mertsan-rosias.html 

Ο θρήνος εδώ: https://vimeo.com/153156488

—————————————————————————–

Βέροια, 77 χρόνια μετά…

Μια μουσική συνάντηση, γεμάτη αναμνήσεις

Ρόζα Λούξεμπουργκ: «Οργανωτικά ζητήματα της ρωσικής σοσιαλδημοκρατίας»

[Leninism or Marxism?]

.
Στις 21 Ιανουαρίου 1924 πέθανε ο Βλαδίμηρος Ίλιτς Λένιν, ο άνθρωπος που σφράγισε τον 20ο αιώνα…. Μήπως όμως ήρθε η ώρα, οι έχοντες δημοκρατική αντίληψη της ζωής και της ιστορίας, να αποκαθηλώσουν την ιδέα του «πρωτοπόρου» Κόμματος Νέου Τύπου και τη λενινιστική λογική της αντιπροσώπευσης των εργατών από το ιερό Κόμμα;

Ένα σημαντικότατο άρθρο που έκανε κριτική στις απόψεις του Λένιν κατηγορώντας τες για υπερσυγκεντρωτισμό και χωροφυλακίστικο πνεύμα ήταν αυτό της Ρόζας Λούξεμπουργκ… Με το άρθρο η Λούξεμπουργκ περιέγραψε τις επιπτώσεις επί της κοινωνικής ζωής που θα είχαν οι απόψεις του Λένιν. Και δυστυχώς, η ζωή επιβεβαίωσε την ανάλυσή της απόλυτα

Ρόζα Λούξεμπουργκ

Οργανωτικά ζητήματα της ρωσικής σοσιαλδημοκρατίας

(Πρωτοδημοσιεύτηκε: Die Neue Zeit και Iskra, 1904. )

 

Ένα καθήκον άνευ προηγουμένου στην ιστορία του σοσιαλιστικού κινήματος έχει πέσει στους ώμους της ρωσικής σοσιαλδημοκρατίας. Είναι το να αποφασίσει για το ποια είναι η καλύτερη σοσιαλιστική πολιτική τακτική σε μια χώρα όπου κυριαρχεί η απόλυτη μοναρχία. Θα ήταν λάθος να τραβήξουμε μια αυστηρή διαχωριστική γραμμή μεταξύ της κατάστασης στη Ρωσία και αυτής της Γερμανίας στην περίοδο 1879-90, όπου ίσχυαν οι αντισοσιαλιστικοί νόμοι του Βίσμαρκ. Οι δυο καταστάσεις έχουν ένα κοινό- την αστυνομοκρατία. Αλλιώς δεν θα ήταν σε καμιά περίπτωση συγκρίσιμες.

Έλληνες και Οκτωβριανή Επανάσταση

H επέτειος της Οκτωβριανής Επανάστασης των μπολσεβίκων (1917) φέρνει πάντα στο νου το μεγαλύτερο κοινωνικό και πολιτικό πείραμα του 20ου αιώνα.

Η αποτίμηση αλλά και η καλή γνώση των διαφόρων πλευρών του πειράματος αυτού -δύο δεκαετίες μετά  το τέλος του- αποτελεί μια διαρκή πρόκληση προς τους ιστορικούς.

Έτσι, έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον το τεύχος του περιοδικού «Μαρξιστική Σκέψη», που κυκλοφόρησε πριν από λίγες μέρες. Το αφιέρωμα (366 σελίδες) χωρίζεται σε δύο μέρη.

Το Α’ Μέρος (9-198 σελ.) περιλαμβάνει μαρτυρίες και πηγές. Δημοσιεύονται πολύ ενδιαφέροντα κείμενα των πρωταγωνιστών εκείνης της πρώτης περιόδου, όπως των Ρίκοφ, Γιόφε, Κάραχαν, Ρακόβσκι, Πρεομπραζένσκι, Λουνατσάρσκι, Κρούπσακαγια, Μπουχάριν, Τρότσκι κ.ά. Καθώς επίσης και ξεχωριστών λογοτεχνών και επιστημόνων, όπως του Βίκτορ Σερζ και Αλμπερτ Αϊνσταιν.

Το Β’ Μέρος  (199-351 σελ.) περιλαμβάνει αναλύσεις. Σ’ αυτή την ενότητα   συμμετέχω και εγώ με το άρθρο «Οι Έλληνες της Ρωσίας και του Πόντου στην Οκτωβριανή Επανάσταση«. Υπάρχουν επίσης κείμενα των Μαστρογιαννόπουλου, Μπελαντή, Καλτσώνη, Χρύση….

Ο Λένιν, ο Τσίπρας, η Συνθήκη του Μπρεστ Λιτόφσκ και το… Κιλκίς

Η πρόσφατη «συνειδητοποίηση» των μεγάλων αδιεξόδων από τον Αλέξη Τσίπρα και το περιβάλλον του, και η άρδην επιστροφή στις συνομιλίες με τους εταίρους-δανειστές, οδήγησαν αρκετούς να αναζητούν στην Ιστορία ιδεολογικά άλλοθι για την υποχώρηση και τον οδυνηρό συμβιβασμό ..

Έτσι, ένα από αυτά ήταν η Συνθήκη του Μπρέστ Λιτόφσκ που σύναψε ο Λένιν εν μέσω Α’ Παγκοσμίου Πολέμου με τους Γερμανο-αυστριακούς και τους Νεότουρκους. Ο παλιός μύθος της επίσημης Αριστεράς (ανανεωτικής, σταλινικής και τροτσκιστικής) είναι ότι η Συνθήκη αυτή υπήρξε μια αναγκαία προσωρινή υποχώρηση, ώστε να δυναμώσει η Επανάσταση και να επανέλθει δριμύτερη…

Όμως η αλήθεια βρίσκεται στον αντίποδα αυτής της θεώρησης….

Ιούλιος 1936: Οι Δίκες της Μόσχας

30 ΙΟΥΛΙΟΥ 1936: ΟΙ ΕΣΩΚΟΜΜΑΤΙΚΕΣ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΣΣΔ

Δίκες της Μόσχας Η μεγάλη σφαγή των στελεχών, διά χειρός Στάλιν

Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*
(δημοσιεύτηκε στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία,  28 Ιουλίου 2013)

Στις 30 Ιουλίου του 1936, με το διάταγμα 447 και με την υπογραφή του Στάλιν, ξεκίνησε η μεγαλύτερη εσωκομματική εκκαθάριση που είχε γνωρίσει έως τότε η νεαρή Σοβιετική Ενωση.

Στην κορυφή, ο δικαστής Ούρλιχ (στο κέντρο) εκφωνεί την καταδικαστική απόφαση για τον Μπουχάριν, τον Μάρτιο του 1938.

Μαζί με την εκκαθάριση των μελών του κόμματος, που οι σταλινικοί θεωρούσαν ότι είχαν αποκλίνουσες απόψεις, ξεκίνησε μια γιγάντια επιχείρηση ενάντια στους σοβιετικούς λαούς και στις εθνικές μειονότητες, με στόχο την απόλυτη υποταγή μέσα από τον απόλυτο τρόμο.

13 Ιουνίου: Ημέρα Μνήμης για τις σταλινικές διώξεις….

13 Ioυνίου: Επίσημη Ημέρα Μνήμης για τον ποντιακό ελληνισμό (απόφαση του 4ου Παγκόσμιου Συνέδριου), των σταλινικών διώξεων που συνέβησαν στην ΕΣΣΔ της σταλινικής εποχής. Οι διώξεις που υπήρξαν απόρροια της αλλαγής της εσωτερικής πολιτικής για το εθνικό ζήτημα,  κόστισαν σκληρά στην ελληνική κοινότητα και οδήγησαν στην ολοκληρωτική εξόντωση της ελληνικής ηγετικής κομμουνιστικής ομάδας (των ελλαδιτών φυγάδων συμπεριλαμβανομένων), καθώς και χιλιάδων άλλων του πληθυσμού…

Ας θυμηθούμε αυτή την επέτειο διαβάζοντας κάποια σχετικά κείμενα:

Οι σταλινικές διώξεις

ΣΤΑΛΙΝ Vs ΚΚΕ

-Για τις σταλινικές διώξεις… και μια Μαρτυρία

Μεταξύ Οκτωβριανής Επανάστασης και Ανατολικής Μεσογείου

–ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 24/10/2014: Διάλεξη στο Σεμινάριο Ιστορίας της Κηφισιάς του Μάριου Ευρυβιάδη με θέμα «Η γεωστρατηγική σημασία της Μεσογείου και  της Μέσης Ανατολής μεταπολεμικά»

–ΚΥΡΙΑΚΗ 26/10/2014: Αφιέρωμα 16 σελίδων για την Οκτωβριανή Επανάσταση στην «Κυρ. Ελευθεροτυπία»

περισσότερα:

Το Μεταλλικό (Κιλκίς) και η ριζοσπαστικοποίηση των προσφύγων

Ένα αφιέρωμα για τη ριζοσπαστικοποίηση των αγροτικών προσφυγικών κοινοτήτων της Μακεδονίας κατά την πρερίοδο του Μεσοπολέμου στις Σελίδες Ιστορίας της ‘Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» (1-6-2014) με τη συμβολή της Βασιλικής Λάζου.   http://www.enet.gr/?i=issue.el.home&date=2014-06-01&s=istorika

 

 

ΟΙ ΤΣΙΦΛΙΚΑΔΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΥ,
Η ΚΟΜΙΝΤΕΡΝ ΚΑΙ
ΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΤΟΥ ’22

Η ριζοσπαστικοποίηση των απόκληρων πληθυσμών

• Ειδικά στις περιοχές όπου οι γαιοκτήμονες είχαν υιοθετήσει εξ αρχής πολιτική βίαιης αντιμετώπισης, η ριζοσπαστικοποίηση των προσφύγων θα λάβει τη μορφή ενός μαχητικού κομμουνιστικού κινήματος

  Το μνημείο που στήθηκε στον τόπο της θυσίας των δύο αγροτών που δολοφονήθηκαν από τους χωροφύλακες στις 20 Απριλίου του 1931

• Ενα από τα πλέον άγνωστα ζητήματα που χαρακτήρισαν τον ελληνικό Μεσοπόλεμο ήταν το προσφυγικό ζήτημα, οι προεκτάσεις που έλαβε και οι κοινωνικές συγκρούσεις που επέφερε. Η ένταση του ζητήματος αυτού και η ιδεολογική αντίθεση των προσφυγικών πληθυσμών προς τα κυρίαρχα πολιτικά και οικονομικά μοντέλα, που επικρατούσαν έως τότε στην Ελλάδα, θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό τις νέες ισορροπίες που θα διαμορφωθούν κατά τη δεκαετία του ’40.

ΣΤΑΛΙΝ Vs ΚΚΕ

Ένα από τα πλέον άγνωστα θέματα των σταλινικών διώξεων -που πραγματοποιήθηκαν την περίοδο 1937-38- είναι η εξόντωση των μελών του ΚΚΕ που είχαν καταφύγει στη Σοβιετική Ένωση μετά την ποινικοποίηση της κομμουνιστικής ιδεολογίας στην Ελλάδα το 1929, με τον νόμο που έμεινε γνωστός ως Ιδιώνυμο.

Το ζήτημα αυτό παραμένει άγνωστο για δύο λόγους: πρώτα γιατί η νεοελληνική ιστοριογραφία δεν έχει το παραμικρό ενδιαφέρον για τέτοια ζητήματα και έπειτα γιατί η πλειονότητα της ελληνικής Αριστεράς πάσχει από έναν ανυπόφορο αταβισμό, με αποκορύφωμα βέβαια το ΚΚΕ το οποίο έχει επιστρέψει στην πιο παλιά, σκληρή και μεταφυσική ιδεολογική του μήτρα.

Στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, της 2ας Ιουνίου του 2013, στις σελίδες για την Ιστορία υπήρχε ένα τέτοιο αφιέρωμα, στο οποίο συνέβαλε καθοριστικά ο Μάριος Μαρκοβίτης, ανεψιός του Μάρκου Μαρκοβίτη υψηλόβαθμου στελέχους του ΚΚΕ, εκτελεσμένου στην περιοχή της Kommunarka (φωτογραφία πάνω) και θαμμένο σε ομαδικό τάφο μαζί με άλλους 14.000 δολοφονημένους από το σταλινισμό. Το κείμενό του βρίσκεται αμέσως μετά το δικό μου...

 http://www.enet.gr/?i=issue.el.home&date=2013-06-02&s=istorika

Η Εργασία στην ΕΣΣΔ – είναι υπόθεση της Τιμής,
υπόθεση της Αρετής και του Ηρωισμού! 

Ιστορικά

Σοβιετικός Μεσοπόλεμος: οι διώξεις Στάλιν κατά των φυγάδων-μελών του ΚΚΕ

Για το METAΛΛΙΚΟ του ΚΙΛΚΙΣ: Αφιέρωμα στην «Ελευθεροτυπία» 1 Ιουνίου 2014

ΤΟ METAΛΛΙΚΟ του ΚΙΛΚΙΣ και 
η ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΤΟ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟ

Οι σελίδες ιστορίας της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» (ένθετο Plus) της 1ης Ιουνίου που επιμελούμαι θα είναι αφιερωμένες στο προσφυγικό χωριό Μεταλλικό Κιλκίς (Πόντιοι του Καυκάσου) και στις διαδικασίες ριζοσπαστικοποίησης του πληθυσμού κατά το Μεσοπόλεμο, ως απόρροια των επιρροών από τα επαναστατικά ρωσικά κινήματα και της σύγκρουσης με τους τοπικούς μεγάλους γαιοκτήμονες….

Με τη συμμετοχή της ιστορικού Βασιλικής Λάζου….

Οι Έλληνες της Μαριούπολης και το πρόβλημα της Ουκρανίας

• 
• ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ ΤΗΣ ΜΑΡΙΟΥΠΟΛΗΣ
• Στις σελίδες Ιστορίας της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας της 27ης Απριλίου 2014, δημοσιεύτηκε ένα τρισέλιδο αφιέρωμα στον ελληνισμό της Μαριούπολης και στην πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία του. Παράλληλα ο ερευνητής Περικλής Δεληγιάννης παρουσιάζει  τις πηγές της σύγχρονης διαίρεσης στην Ουκρανία.

• • ΟΙ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΤΟΥ ΠΑΡΕΥΞΕΙΝΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

  • ΜΑΡΙΟΥΠΟΛΗ Ο πολιτισμός των Ελλήνων στο Μεσοπόλεμο

    Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ

  • Οι Ελληνες της Μαριούπολης αποτελούν σήμερα ένα από τα τελευταία εναπομείναντα συμπαγή μέρη του παρευξείνιου Ελληνισμού. Οι περιπέτειες αυτού του άγνωστου αλλά εκπληκτικού ελληνικού κόσμου συγκροτούν μία από τις πλέον ενδιαφέρουσες σελίδες των Ελλήνων. Μία από αυτές τις ιστορικές περιπέτειες σχετίζεται με τη σοβιετική εμπειρία των παρευξείνιων ελληνικών κοινοτήτων.

  • Φωτογραφία του 1936 με ηθοποιούς του Ελληνικού Θεάτρου Μαριούπολης

  • Εμπειρία, που κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου -μετά την οριστική εδραίωση του κομμουνιστικού συστήματος και το τέλος των εμφύλιων και εθνικών συγκρούσεων- ανέδειξε μια ενδιαφέρουσα πολιτιστική ελληνική έκφραση -καθεστωτική, φυσικά- για να τελειώσει στα σταλινικά γκουλάγκ.

  • Η πολιτιστική αναγέννηση

Μετονομασία από «Κριμαία» σε «Ταυρίδα»;

Στο πλαίσιο ένος 4σέλιδου αφιερώματος της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» (30-3-2014) για την κρίση στις σχέσεις Ρωσίας-Ουκρανίας και το ζήτημα της Κριμαίας, δημοσιεύτηκε ένα σχόλιό μου για τις σκέψεις της ρωσικής πλευράς μετονομασίας της Κριμέας σε Ταυρίδα.

Το σχόλιο με τον τίτλο που έβαλε ο επιμελητής των σελίδων,  είναι το παρακάτω. Μετά από το δικό μου σχόλιο υπάρχει το κείμενο του Χρήστου Κεφαλή για το ιστορικό βάθος της ρωσο-ουκρανικής αντιπαράθεσης.

 

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΗ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΗΣ ΚΡΙΜΑΙΑΣ Η ΡΩΣΙΑ ΣΚΕΦΤΕΤΑΙ ΝΑ ΤΗΝ ΞΑΝΑΠΕΙ ΤΑΥΡΙΔΑ

Τη βαφτίζουν Ελληνίδα και την κάνουν ρωσική

Μια πρόσφατη είδηση από τη Ρωσία ήρθε να ενισχύσει στο διαδικτυακό κόσμο το αίσθημα εθνικής υπερηφάνειας των Ελλήνων. Γράφτηκε στο ρωσικό Τύπο και μεταφράστηκε στα ελληνικά Μέσα η είδηση: «Οι Ρώσοι δίνουν στην Κριμαία την αρχαία ελληνική ονομασία Ταυρίδα».

Η είδηση δεν ήταν καθόλου αβάσιμη! Η Ρωσία, στη σύγκρουσή της με την Ουκρανία και την προσπάθεια να ενσωματώσει πλήρως την στρατηγικής σημασίας Κριμαία, φαίνεται ότι επεξεργάζεται σχέδια για αλλαγή της ονομασίας, ώστε και σε συμβολικό επίπεδο να εδραιώσει τη ρωσική κυριαρχία. Η λέξη «Κριμαία» προέρχεται από το Qirim και είναι ταταρικής προέλευσης.

Kυριακή 16 Μαρτίου: επανακυκλοφορεί το βιβλίο για τους Έλληνες της τ. ΕΣΣΔ

22 χρόνια μετά επανακυκλοφορεί με την «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» (16-3-2014) το βιβλίο με τίτλο: «Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Οι συνέπειες για τον ελληνισμό«(1992). Η ουκρανική κρίση και το δημοψήφισμα της Κριμαίας το έκαναν και πάλι επίκαιρο. Να σημειωθεί ότι το βιβλίο αυτό δεν κυκλοφορεί στην αγορά. 

Γράφτηκε τους τελευταίους μήνες της ΕΣΣΔ (φθινόπωρο του ’91) και εκδόθηκε μετά την κατάρρευση (Φεβρουάριος ’92) σε μια προσπάθεια ενημέρωσης της ελληνικής κοινής γνώμης, αλλά και των αρμοδίων που διαμόρφωναν την εξωτερική πολιτική, για τις κοσμογονικές αλλαγές που συνέβαιναν με την κατάρρευση της Σοβιετικής Αυτοκρατορίας. Το βιβλίο αυτό ανήκει στην εποχή που το γέννησε και με μια έννοια αποτελεί -εκτός από πηγή πληροφόρησης για τις εστίες της έντασης- και ντοκουμέντο των δεδομένων αντιλήψεων που υπήρχαν εκείνη την εποχή. 

.

Στο βιβλίο αυτό, γίνεται μια προσπάθεια περιγραφής των συνθηκών που γέννησαν τους σκληρούς πολέμους, αρχικά στον Καύκασο. Περιγράφονται από τότε αυτά που -άλλα σύντομα και άλλα πολύ αργότερα- ακολούθησαν και συμβαίνουν έως σήμερα.

  

Τα γεγονότα στην Κριμαία και στην Ουκρανία δεν θα τελειώσουν εύκολα και οι μετασοβιετικές ωδίνες θα συνεχίσουν να απασχολούν τόσο τον υπόλοιπο πλανήτη, όσο και τους Έλληνες που η μοίρα τους τοποθέτησε σ’ εκείνα τα εδάφη...

Από την Κριμαία στη Μαριούπολη

Οι ιστορικές σελίδες της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας», 9 Μαρτίου 2014, ήταν αφιερωμένες στους Έλληνες της Κριμαίας και στη μετοικεσία τους στη Μαριούπολη. Συμμετείχε ο Μαριουπολίτης μουσικολόγος Αλέξανδρος Ασλά. Ο τίτλος του δικού μου κειμένου ανήκει στον επιμελητή της εφημερίδας. http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=419166

ΤΑ ΕΡΕΙΠΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ΜΑΡΤΥΡΟΥΝ ΤΗΝ ΣΧΕΣΗ

ΚΡΙΜΑΙΑ: Αρχαίο ελληνικό πνεύμα στη Μαριούπολη

Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*

Μία από τις πιο σημαντικές κοινότητες ένδημων Ελλήνων που επιβιώνουν ακόμα -παρ’ όλη την οδύνη που επέφερε ο 20ός αιώνας- είναι οι Ελληνες της Κριμαίας. Από αυτούς προέρχονται και οι Ελληνες της Αζοφικής, της Μαριούπολης και των γύρω ελληνικών χωριών.

Η Αικατερίνη Β’ θέλησε να επανδρώσει τις
νεοαποκτημένες περιοχές με φιλικό
πληθυσμό. Ο μητροπολίτης
Ιγνάτιος με το ποίμνιό του
εγκαταστάθηκαν
κοντά στις όχθες του
ποταμού Κάλμιου 

Οι πρώτες ελληνικές εγκαταστάσεις χρονολογούνται από τους αρχαίους ελληνικούς αποικισμούς. Τα ερείπια των πόλεων Παντικάπαιου, Χερσονήσου, Φαναγόρειας, Θεοδόσιας κ.ά. μαρτυρούν την αρχαία σχέση. Εξάλλου, πολλά σύγχρονα τοπωνύμια της Κριμαίας έχουν ελληνική ρίζα, με χαρακτηριστικότερο αυτό της Γιάλτας, που προέρχεται από την ελληνική κριμαιορωμαϊκή διάλεκτο της περιοχής: Γιαλίτα θα πει ο μικρός αιγιαλός. (https://goo.gl/maps/o5ZZq) Ενα από τα πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία της κριμαϊκής ιστορίας είναι η τοποθεσία Λιβαδιά, κοντά στη Γιάλτα, και το ομώνυμο ανάκτορο όπου υπεγράφη και η περίφημη Συμφωνία της Γιάλτας τον Φεβρουάριο του 1945, όπου οι τρεις νικητές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, Στάλιν, Τσόρτσιλ και Ρούζβελτ, μοίρασαν τον κόσμο σε σφαίρες επιρροής. Αυτό που δεν είναι γνωστό, είναι ότι η Λιβαδιά ανήκε στον Λάμπρο Κατσώνη και πήρε το όνομα προς τιμήν της βοιωτικής Λιβαδειάς και ότι το ομώνυμο ανάκτορο των τσάρων πρωτοχτίστηκε για οικία του Κατσώνη.

Η αρχαιότητα

Οι Έλληνες της ν. Ουκρανίας και της Κριμαίας: Οι σταλινικές διώξεις

Η “Βιβλιοθήκη”,  δηλαδή το ένθετο 4σέλιδο για τα βιβλία, της “Ελευθεροτυπίας”της Παρασκευής (28 Φεβρουαρίου 2014 ) ήταν αφιερωμένο στους Έλληνες της νότιας Ουκρανίας και της Κριμαίας μέσα από την παρουσίαση κάποιων επιλεγμένων βιβλίων. Το αφιέρωμα είχε τις εξής ενότητες:
α) Εισαγωγικό,  http://goo.gl/5DwRbq
β) βιβλία για τη μαριουπολίτικη διάλεκτο, http://goo.gl/xycyDG
γ) για τις σταλινικές διώξεις  http://goo.gl/0PvL9s
δ) για την σύγχρονη παρουσία http://goo.gl/Nz1me4

Η ανάρτηση αυτή περιλαμβάνει μόνο την ενότητα για τις σταλινικές διώξεις  με την παρουσίαση επιλεγμένων βιβλίων.

Σταλινικές διώξεις κατά των Ελλήνων της Ουκρανίας

Η Λαϊκή Επιτροπή Εσωτερικών Υποθέσεων με εντολή του Στάλιν σχεδίασε μυστική επιχείρηση, σκοπός της οποίας ήταν η εξορία των μικρών λαών και εθνικοτήτων στο Βορρά σε σχεδόν απάτητα μέρη από τον άνθρωπο, «για την ανάπτυξη της λαϊκής οικονομίας»

Η υποτίμηση ενός πολύ σημαντικού τμήματος της ελληνικής διασποράς, που κατέχει μια εντυπωσιακή ιστορική και πολιτική εμπειρία, οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Όπως:
–στην παραδοσιακή ελλαδική εσωστρέφεια,
–στην απέχθεια των συντηρητικών πολιτικών δυνάμεων προς τον εξωελλαδικό ελληνισμό και ειδικά αυτόν της Ανατολής,
–στην ύπαρξη ενός σκληρού σταλινικού κόμματος,
–στην απουσία της κουλτούρας του διαλόγου, ακόμα και σε ακαδημαϊκούς χώρους.

Ομως, εδώ και είκοσι χρόνια, παρ’ όλες τις αντιξοότητες, ξεκίνησε η έρευνα γι’ αυτές τις «λευκές σελίδες» της σύγχρονης ιστορίας μας, τελείως ανεξάρτητα από το επίσημο σύστημα της νεοελληνικής ιστοριογραφίας.

Ιβάν Τζουχά, «Odyssei Mariupolski Grekov» (Η Οδύσσεια των Μαριουπολιτών Ελλήνων),
Βόλογκντα, 1993, σελ. 161

Ενας από τους πρωτοπόρους ερευνητές είναι ο Ιβάν Τζουχά, κάτοικος της πόλης Βολγκοντά (Ρωσία) και έλκων την καταγωγή από τους Ελληνες της Μαριούπολης. Στο ερευνητικό πεδίο του Τζουχά υπήρχε το σύνολο των σοβιετικών ελληνικών κοινοτήτων. Με μια σειρά βιβλίων του, βασισμένων σε επίπονη αρχειακή μελέτη, θα παρουσιάσει το πραγματικό μέγεθος εκείνης της αντιμειονοτικής καταστροφικής πολιτικής. Το πρώτο του έργο με τίτλο «Η «Ελληνική Επιχείρηση» του 1937» έχει ήδη μεταφραστεί στα ελληνικά και βρίσκεται υπό έκδοση.

Στη Σταυρούπολη του Βόρειου Καυκάσου

Στην «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία», στις 16 Φεβρουαρίου 2014, υπήρχε αφιέρωμα για την εκπαιδευτική αναγέννηση των Ελλήνων της Ρωσίας από την εποχή της Περεστρόικα, με αφορμή την ύπαρξη ενός πολύ σημαντικού ελληνικού σχολείου στην Σταυρούπολη του Βόρειου Καυκάσου (νότια Ρωσία), ενταγμένου στο επίσημο εκπαιδευτικό ρωσικό σύστημα. Στο αφιέρωμα συμμετείχε η Ειρήνη Αλέποβα, διευθύντρια του Ελληνικού Σχολείου Σταυρούπολης. 

Η εκπαιδευτική αναγέννηση των Ελλήνων της Ρωσίας

Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*
.

Η πραγματοποίηση των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων σε μια περιοχή όπου η ελληνική παρουσία υπήρξε έντονη κατά τους δύο τελευταίους αιώνες, αναδεικνύει και πάλι τον Ελληνισμό του Καυκάσου και την ιδιαίτερη ιστορία του. Ιστορικά υπήρξε τμήμα της ελληνικής διασποράς που είχε δημιουργηθεί στη Ρωσία από το 18ο αιώνα, όταν με απαρχή τα Ορλωφικά, δεκάδες χιλιάδες βρήκαν καταφύγιο σε μια φαινομενικά φιλική χώρα.

Οι Ελληνες του Καυκάσου κατάγονται από το μικρασιατικό Πόντο. Στις ρωσικές περιοχές τούς οδήγησε η ισλαμική οθωμανική καταπίεση, η αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής και η πολιτική της Ρωσικής Αυτοκρατορίας να προσελκύσει ομόθρησκο πληθυσμό στα συνοριακά της εδάφη.

Ο Γιώργος Γρηγοριάδης διδάσκει τη νεοελληνική γλώσσα στο Σοχούμι το 1987 σε ελληνική τάξη του Β΄ Μεσαίου Σχολείου της πόλης.

Η επιβίωσή τους στη Ρωσία δεν υπήρξε εύκολη υπόθεση. Ο πανσλαβισμός και η προσπάθεια εκρωσισμού ήταν η κύρια κατεύθυνση της εκπαιδευτικής πολιτικής της τσαρικής Ρωσίας. Τα πολιτιστικά δικαιώματα κερδήθηκαν με πολύ κόπο και μόνο αφού κατάφεραν να πετύχουν μια θαυμαστή οικονομική ανάπτυξη κατά την προσοβιετική περίοδο.

Η Επανάσταση των «Σπαρτακιστών» και η προδοσία του Λένιν

Οι σελίδες Ιστορίας της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» της 19ης Ιανουαρίου 2014, ήταν αφιερωμένες στην εξέγερση των «Σπαρτακιστών»  στη Γερμανία (5-15 Ιανουαρίου 1919) και στο τέλος των Λούξεμπουργκ και Λίμπνεχτ.  Στο αφιέρωμα συμμετέχουν οι Λέανδρος Μπόλαρης και Χρήστος Κεφαλής.

Η άγνωστη εργατική επανάσταση στη Γερμανία
.

FREIHEIT IST IMMER DIE FREIHEIT DER ANDERS DENKENDEN
(Ελευθερία νοείται, η ελευθερία του διαφορετικά σκεπτόμενου)
Ρόζα Λούξεμπουργκ

Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*

Στις 15 Ιανουαρίου του 1919 έπεσε η αυλαία για τη μοναδική εργατική επανάσταση του 20ού αιώνα, που ήταν συμβατή με τη μαρξιστική θεώρηση για την κοινωνική εξέλιξη.

Στις 3 Νοεμβρίου 1918 ξεκίνησε η εξέγερση των ναυτών στο Κίελο της Γερμανίας που οδήγησε στην κατάρρευση της καϊζερικής μοναρχίας και στο τέλος του Α΄παγκοσμίου Πολέμου

Ισως γι’ αυτό παρέμεινε τόσο πολύ άγνωστη η επανάσταση των «Σπαρτακιστών» στη Γερμανία, σε αντίθεση με πλειάδα άλλων επαναστάσεων και κινημάτων που χαρακτηρίστηκαν εξ αρχής από στρεβλώσεις, απολυταρχικές πρακτικές και περιφρόνηση της δημοκρατικής έκφρασης, θεωρήσεις που υποβάθμιζαν την εργατική τάξη προς όφελος επαγγελματιών κινηματιών, αντιλήψεις που προέκριναν τις κομματικές οργανώσεις και καταργούσαν τα αυθεντικά λαϊκά συμβούλια.

Ο σκληρός Δεκέμβρης του ’37

Στις 22-12-2013 δημοσιεύτηκε στην εφημ. «Καθημερινή» το 2ο μέρος του αφιερώματος στην «Ελληνική Επιχείρηση» του Δεκεμβρίου του ’37.  

.

Στο αφιέρωμα συμμετείχε και ο ιστορικός Βασίλης Τσενκελίδης, απόφοιτος του Kubanskii Gosudarstvennii Universitet του Κρασνοντάρ. παρακάτω αναδημοσιεύονται τα άρθρα…  

.

.

Ο σκληρός Δεκέμβρης του ’37

.

Δεκαπέντε χιλιάδες συλλήψεις σήμαναν την αρχή των σταλινικών

διώξεων κατά των Ελλήνων της Σοβιετικής Ενωσης

 

Του Βλαση Αγτζιδη*

.

Ο Δεκέμβρης του ’37 υπήρξε ο μοιραίος μήνας για τους Eλληνες της Σοβιετικής Eνωσης, όταν στοχοποιήθηκαν με εθνικά κριτήρια ως «εχθροί του λαού». Με το Διάταγμα-Ντιρεκτίβα 50205 του Nικολάι Γιεζόφ, Επιτρόπου Κρατικής Ασφάλειας (NKVD), ξεκίνησε η «Ελληνική Επιχείρηση» («Gretseskayia Operatsia»). Δεκαπέντε χιλιάδες που ανήκαν σ’ όλες τις εθνοτοπικές ομάδες του ελληνισμού της ΕΣΣΔ (Πόντιοι, Μαριουπολίτες, παλιοί
μετανάστες από τα Βαλκάνια, κομμουνιστές πολιτικοί φυγάδες απ’ την Ελλάδα) θα συλληφθούν. Παρότι η «Ελληνική Επιχείρηση» ήταν η 13η κατά σειρά των αντίστοιχων επιχειρήσεων κατά των εθνικών μειονοτήτων, υπήρξε η πλέον αιματηρή εφόσον εκτελέστηκε το 90% των συλληφθέντων για να καλυφθεί το κεντρικό πλάνο της σταλινικής ηγεσίας.

.

Πώς όμως μεταμορφώθηκε η εθνική πολιτική των μπολσεβίκων από πολυπολιτιστική σε εκρωσιστική; Γιατί θεωρήθηκαν τα εθνικά χαρακτηριστικά και η πολιτισμική ταυτότητα στοιχείο νομιμοφροσύνης προς το καθεστώς και κατέλαβαν τη θέση των πολιτικών και κοινωνικών κριτηρίων με τα οποία αντιμετώπιζαν έως τότε τους κυριαρχούμενους πληθυσμούς;

.

76 χρόνια πριν: Η «Ελληνική Επιχείρηση» του Στάλιν

Με αφορμή την επέτειο των 76 χρόνων από την έναρξης της »Ελληνικής Επιχείρησης»  στην ΕΣΣΔ με την υπογραφή του Νικολάι Γιεζόφ, οπότε οι διώξεις έλαβαν καθαρά εθνικό χαρακτήρα, η εφημερίδα Καθημερινή την Κυριακή 15 Δεκεμβρίου 2013 αφιέρωσε τη σελίδα Ιστορίας, στο άγνωστο αυτό γεγονός της νεοελληνικής ιστορίας. Το β’ μέρος του αφιερώματος θα δημοσιευτεί την Κυριακή 22 Δεκεμβρίου.  Το άρθρο, έτσι όπως δημοσιεύτηκε, είναι το παρακάτω. Στην ανάρτηση πρόσθεσα κάποιες επιπλέον φωτογραφίες...

1932. κρατούμενοι μοχθούν για την κατασκευή του Καναλιού της Λευκής Θάλασσας, του πρώτου έργου στη ΕΣΣΔ που έγινε με καταναγκαστική εργασία

Η 15η Δεκεμβρίου του 1937 θεωρείται η ημέρα που ο όρος «Ελληνας» μετατράπηκε σε πολιτική κατηγορία και οδήγησε σε μαζικές συλλήψεις κατά των μελών της ελληνικής μειονότητας στη Σοβιετική Ενωση. Οι διώξεις συμπεριέλαβαν όλους τους άρρενες Ελληνες ανεξάρτητα από την πολιτική ή κοινωνική τους θέση. Συνελήφθη όλη η ελληνική ηγετική ομάδα που αποτελείτο από πιστά μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος. Συνελήφθησαν τόσο οι ντόπιοι Ελληνες (Μαριουπολίτες, Πόντιοι, απόγονοι των παλιών μεταναστών από τον ελλαδικό χώρο), όσο και οι πολιτικοί πρόσφυγες από Ελλάδα -μέλη και φίλοι του ΚΚΕ- που είχαν καταφύγει στη Σοβιετική Ενωση για να αποφύγουν τις πολιτικές διώξεις που είχαν ξεκινήσει με το Ιδιώνυμο (1928) και εντάθηκαν την περίοδο της δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά.

Από την Oθωμανική Αυτοκρατορία στο έθνος-κράτος (1908-1923)

«Πάντα λοιπόν ο νικητής

του νικημένου γράφει την ιστορία.

Tο πρόσωπο του χτυπημένου παραμορφώνει

εκείνος που τον χτύπησε.

Απ’ τον κόσμο φεύγει ο αδύναμος,

και πίσω μένει το ψέμα.»

Mπέρτολτ Μπρεχτ

Στη σειρά των βιβλίων “Ε-Ιστορικά” της Κυριακάτικης  Ελευθεροτυπίας, επιμελήθηκα ενός τόμου που δόθηκε στις 19 Μαϊου 2013 με την εφημερίδα και είχε ως τίτλο:  Από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στο έθνος-κράτος (1908-1923). Η Γενοκτονία στην Ανατολή. 

Συμπεριελήφθησαν και άρθρα σημαντικών Τούρκων αντιεθνικιστών ιστορικών και κοινωνικών επιστημόνων. Κάποια απ’ αυτά είχαν δημοσιευτεί  στην εφημερίδα “Δρόμος της Αριστεράς” (Taner Akçam, Fikret Baskaya, Ahmet Oral, Dogan Akanli, Attila Tuygan, Pervin Erbil) κάποια για πρώτη φορά (Fuat Dundar, Μehmet Akyol, Izmail Besiktzi, Sait Çetinoğlu, Sibel Ozbundan). Παρουσιάζονται επίσης οι απόψεις της Ayse Hour και του Halil Berktay. Συμμετείχε επίσης με κείμενο ο ερευνητής Θεόδωρος Παυλίδης και την αποτίμηση έκανε ο ιστορικός Γιάννης Σκαλιδάκης.

Το δικό μου εισαγωγικό κείμενο έχει ως τίτλο “Από την Αυτοκρατορία στο έθνος-κράτος (1908 – 1923)”.  Παρατίθεται στη συνέχεια:

Προσεγγίζοντας την ιστορία  με μια νέα ματιά

.
«Someone winner takes it all, and one loses has to fall» τραγουδούσε κάποια χρόνια πριν το συγκρότημα των Abba. Μπορεί ο στίχος τους αυτός να αφορούσε τον χαμένο στο παιχνίδι του έρωτα, αλλά με τη φράση αυτή αποτυπωνόταν με τον καλύτερο τρόπο αυτό που συμβαίνει στο χώρο της Ιστορίας.

Η μοιραία αλλά άγνωστη Συνθήκη του Μπρεστ Λιτόφσκ

• Στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία της 24ης Φεβρουαρίου 2013 δημοσιεύτηκε το παρακάτω κείμενό μου:

• ΛΕΝΙΝ 1918: η συνθήκη μεταξύ Γερμανών και μπολσεβίκων

• Η ΑΓΝΩΣΤΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΕΙΡΗΝΗΣ ΤΟΥ ΜΠΡΕΣΤ ΛΙΤΟΦΣΚ
• Είκοσι ένα ολόκληρα χρόνια έχουν περάσει από τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης (Δεκέμβρης του ’91).

  Ο Λένιν διά χειρός Αντι Γουόρχολ (φωτ. Reuters)

• Το πλέον ενδιαφέρον πείραμα του 20ού αιώνα, που ξεκίνησε με τη σοσιαλιστική Επανάσταση του Οκτώβρη του 1917, διήρκεσε 74 χρόνια. Η ιστορική αποτίμηση του εγχειρήματος, με δεδομένη την τελική του κατάληξη, αποτελεί μια μεγάλη ερευνητική πρόκληση….
• Κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο η Ρωσική Αυτοκρατορία είχε βρεθεί στο ίδιο στρατόπεδο με τους Αγγλους, τους Ιταλούς, τους Γάλλους, τους Αμερικανούς, τους Σέρβους, τους Ρουμάνους, τις ΗΠΑ, στο τέλος και με τους Ελληνες. Αντίπαλοι ήταν η Γερμανία, η Αυστροουγγαρία, η Οθωμανική Αυτοκρατορία των Νεότουρκων, η Βουλγαρία. Οι άσχημες κοινωνικές συνθήκες που δημιούργησε ο πόλεμος προκάλεσαν έντονη δυσαρέσκεια που έφερε επαναστατικές αναταράξεις, με κατάληξη τη δημοκρατική Επανάσταση του Φεβρουαρίου του 1917 και την εκθρόνιση του τσάρου. Λίγους μήνες αργότερα (τέλη Οκτώβρη, με το παλιό ημερολόγιο) οι μπολσεβίκοι θα καταλάβουν την εξουσία και θα την ασκήσουν μαζί με άλλα επαναστατικά κόμματα.
• Ειρήνη ή Επανάσταση;

«Όταν οι Έλληνες κομμουνιστές πήραν την εξουσία»

Με τον παραπάνω τίτλο περιλαμβάνεται κείμενό μου στο καλό περιοδικό Μαρξιστική Σκέψη, που κινείται στο χώρο της αντιδογματικής και ανοιχτόμυαλης Αριστεράς. Η ανακοίνωση του περιοδικού για την κυκλοφορία του τεύχους  είναι η παρακάτω:   

Κυκλοφόρησε ο τόμος 8 της “Μαρξιστικής Σκέψης”. Ο τόμος συνεχίζει το αφιέρωμα στην Οκτωβριανή Επανάσταση που ξεκίνησε με τον προηγούμενο τόμο 7, περιλαμβάνοντας όμως αυτή τη φορά κυρίως πρωτότυπες συνεισφορές, καθώς και πλούσιο και σπάνιο φωτογραφικό υλικό.

Το αφιέρωμα χωρίζεται σε 3 μέρη.

Το πρώτο μέρος περιέχει κείμενα επιφανών μαρξιστών, όπως οι Ρ. Λούξεμπουργκ, Λ. Τρότσκι, Ε. Χ. Καρ, Γκ. Λούκατς και Τζ. Νόβακ. Πραγματεύονται σημαντικά θέματα της συγκρότησης των επαναστατικών κινημάτων, του πλαισίου ανάπτυξης των ιμπεριαλιστικών αντιθέσεων, της αντίθεσης σχεδίου-αγοράς στο σοσιαλισμό, της μεταβατικής περιόδου και της εμπειρίας από τα προβλήματά της στην ΕΣΣΔ.

Οι Έλληνες στο σοβιετικό Μεσοπόλεμο

Την Κυριακή 27-1-2013 δημοσιεύτηκε στην «Ελευθεροτυπία» ένα κείμενο με τον τίτλο «Όταν οι Έλληνες κομμουνιστές πήραν την εξουσία« και αφορούσε το πολύ συγκεκριμένο και άγνωστο ιστορικό γεγονός που συνέβη στην ΕΣΣΔ την περίοδο 1917-1937. Εννοείται ότι η αρχική ημερομηνία έχει μόνο συμβολική αξία, εφόσον η πραγματική άσκηση εξουσίας από τις ελληνικές κομματικές οργανώσεις αρχίζει μόνο με τηνπλήρη σοβιετοποίηση της παλιάς Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Ιδιαιτέρως σημαντική συμβολή στο αφιέρωμα αυτό υπήρξε το κείμενο του Χρήστου Κεφαλή, συγγραφέα και μέλους της Συντακτικής Επιτροπής του περιοδικού «Μαρξιστική Σκέψη». Στο περιοδικό αυτό, στο τεύχος που κυκλοφορεί αυτή τη στιγμή,  υπάρχει ένα πολύ ευρύτερο αφιέρωμα  στο θέμα που διαπραγματεύτηκα στην ‘Ε» με τον ίδιο τίτλο.