O Πόντος τιμήθηκε στο πρόσωπο του VahitTursun

Την Τετάρτη 7 Φεβρουαρίου 2024 ο Βαχίτ Τουρσούν τιμήθηκε από τον Σύνδεσμο Ανταποκριτών Διεθνών ΜΜΕ Ελλάδος (International Press Union Of Greece) με το «Βραβείο Ευπρέπειας 23» για το λεξικό του με τίτλο «Romeika-Türkçe Sözlük. Trabzon Rumcası» (Ελληνο-τουρκικό λεξικό. Τα ρωμαίικα της Τραπεζούντας) που εκδόθηκε στην Κωνσταντινούπολη από τις εκδόσεις Eyamola  του Omer Asan. Η διάλεκτος αυτή ομιλείται έως σήμερα στην περιοχή της Τραπεζούντας στην βορειοανατολική Τουρκία.

Η τελετή απονομής πραγματοποιήθηκε στην Αίθουσα Εκδηλώσεων του Γραφείου Ενημέρωσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα.

In memoriam: Άρτεμις Ξανθοπούλου-Κυριακού

Σαν βόμβα έπεσε στα αυτιά μου η είδηση ότι η Άρτεμις έφυγε! Απρόσμενο και βαρύ. Πρωτίστως γιατί είχε πολλά πράγματα να προσφέρει ακόμα και γιατί υπήρξε πρωτοπόρος σ’ αυτά που είχε επιλέξει στο χώρο του ελληνικού πανεπιστημίου.

Η ακαδημαϊκή της πορεία ξεκίνησε με τη μελέτη της ελληνικής κοινότητας της Βενετίας. Και έτσι καθιερώθηκε ως η κορυφαία ιστορικός της κοινότητας αυτής. Η διατριβή της: «Η ελληνική κοινότητα της Βενετίας (1797-1866): διοικητική και οικονομική οργάνωση, εκπαιδευτική και πολιτική δραστηριότητα» (δημοσιεύτηκε το 1978 στην Επιστημονική Επετηρίδα Φιλοσοφικής Σχολής-Α.Π.Θ. Παράρτημα 19),  παραμένει έως σήμερα η κύρια πηγή για όσους μελετούν τη την κοινότητα αυτή. Ως αποτέλεσμα των μελετών αυτής της περιόδου μπορούμε να θεωρήσουμε την έκδοση «Ο Κοσμάς ο Αιτωλός και οι Βενετοί 1777-1779. Τα τελευταία χρόνια της δράσης του και το πρόβλημα των διδαχών» που εκδόθηκε το 1984 από της εκδ. Πουρναρά.

Μαριούπολη – 1999

Με αφορμή ένα συνέδριο που έγινε στη Μαριούπολη, στο οποίο ήμουν εισηγητής, συνέταξα την παρακάτω έκθεση προς το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού (ΕΙΠ) [τότε ήταν ακόμα ΙΕΠ], το οποίο έως τότε είχε επικεντρώσει τις δράσεις του αποκλειστικά στην Οδησσό και στο Μουσείο της Φιλικής Εταιρείας.

Η έκθεση -μια από τις πολλές που συνέταξα προς υπηρεσίες του υπ.Εξ για να αναδείξω τη σημασία της περιοχής- όπως την ανάσυρα από τη μνήμη του υπολογιστή, είναι η εξής:

Μια άγνωστη ελληνική δύναμη μακρυά από την Ελλάδα

ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ

του Βλάση Αγτζίδη

Το τελευταίο δεκαήμερο του Μαϊου ήταν ελληνικό για την Ουκρανία. Στη Μαριούπολη, στο μυχό της Αζοφικής Θάλασσας, το Ανθρωπιστικό Ινστιτούτο της πόλης οργάνωνε ένα μεγάλο Συνέδριο με τίτλο «Ελλάδα-Ουκρανία: Η εμπειρία των φιλικών σχέσεων και οι προοπτικές συνεργασίας«. Παράλληλα το χορευτικό συγκρότημα του Δήμου Καλαμαριάς όργωνε τα ελληνικά χωριά της περιοχής παρουσιάζοντας παραδοσιακούς ελληνικούς χορούς. Την ίδια στιγμή ο Δήμος Λιτοχώρου οργάνωνε παραστάσεις στο Κίεβο με το μουσικό συγκρότημα «Ίριδα» και τη θεατρική ομάδα «Πήγασσος», η οποία παρουσίασε τις «Θεσμοφοριάζουσες» του Αριστοφάνη.

Ψυχή του πολύ σημαντικού Συνεδρίου ήταν ο πρύτανης Κωνσταντίνος Μπαλαμπάνοφ. Ένας ζεστός Έλληνας που προσπαθεί για την ανάπτυξη των ελληνο-ουκρανικών σχέσεων και την αναγέννηση του ελληνικού πολιτισμού στην περιοχή. Ήδη στο Ινστιτούτο η ελληνική γλώσσα έχει εισαχθεί ως δεύτερη γλώσσα. Το Συνέδριο υποστηρίχθηκε από το Υπουργείο Παιδείας της Ουκρανίας, την Ομοσπονδία Ελληνικών Συλλόγων Ουκρανίας, το Υπουργείο Παιδείας της Ελλάδας, το Ιδρυμα Ελληνικού Πολιτισμού, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Κέντρο για τη Μελέτη και Ανάπτυξη του Ελληνισμού της Μαύρης Θάλασσας κ.ά.

Ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο του Ανδρέα Αγτζίδη

Εκδόθηκε από τις εκδόσεις Historical Quest (Μαυρομιχάλη 51, Αθήνα, 21 0261 1832) το πρώτο βιβλίο του πατέρα μου, το οποίο είχε προετοιμάσει ο ίδιος αλλά δεν πρόλαβε να το δει τυπωμένο… Kαι σε μένα έλαχε ο κλήρος να το ολοκληρώσω…  

Έτσι, μόλις το πήρα τυπωμένο -τη μέρα της «εορτής του πατέρα» (ένας απίστευτος συμβολισμός)- συγκινημένος μοιράζομαι την είδηση μαζί σας…  

.

Το βιβλίο αποτελείται από 430 σελίδες και διαιρείται σε 5 μέρη. Το ΠΡΩΤΟ και το  ΔΕΥΤΕΡΟ περιλαμβάνουν θέματα αγωγής και εκπαίδευσης. Το ΤΡΙΤΟ αφορά το Γλωσσικό Ζήτημα. Το ΤΕΤΑΡΤΟ έχει βιβλιοκρισίες και προσωπογραφίες και το ΠΕΜΠΤΟ κείμενα για την κοινωνία και τη σύγχρονη ιστορία. Παρακάτω θα δείτε τον Πίνακα Περιεχομένων…    

.

Το πρώτο του αυτό βιβλίο, είναι κυρίως επικεντρωμένο σε ζητήματα που αφορούν την αγωγή και την εκπαίδευση, παρότι τα ιστορικά του κείμενα έχουν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον μιας και αφορούν την κρίσιμη δεκαετία του ’40 (Κατοχή-Εμφύλιος). Αυτά όμως θα παρουσιαστούν σε μια επόμενη έκδοση.  

.

O τομέας της αγωγής (ψυχοπνευματική ανάπτυξη του παιδιού, μέθοδοι και ευθύνες των γονιών και των εκπαιδευτικών για τη σωστή αντιμετώπιση των παιδιών, νέων κ.λπ.) τον απασχόλησε πολύ και επιδίωξε να μεταφέρει στο δημόσιο χώρο τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξε μετά από δεκαετίες σχετικής μελέτης και ουσιαστικής ενασχόλησης. Ο ίδιος γράφει: «Επιστρατεύοντας την 35ετή διδασκαλική μου πείρα και τη σοφία μεγάλων παιδαγωγών, ψυχολόγων, ψυχιάτρων κ.λπ. θέλησα να προσφέρω στους γονείς αλλά και στους συναδέλφους, γνώσεις ωφέλιμες για την αδιατάραχτη ομαλή ψυχοπνευματική ανάπτυξη του παιδιού.

Πρέπει να αξιολογούνται οι εκπαιδευτικοί;

Με αφορμή τη συζήτηση για τις κάμερες στις τάξεις, εμφανίστηκε και πάλι το ζήτημα της αξιολόγησης. Θεωρώ πολύ ενδιαφέρον ένα παλιότερο άρθρο του πατέρα μου Ανδρέα Αγτζίδη, για το θέμα αυτό.  Θεωρώ ότι είναι ενδιαφέρον γιατί έχει μια πολύ καλή ιστορική εποπτεία από τα μαύρα χρόνια της δράσης των παλιών επιθεωρητών, από τους αγώνες για την κατάργηση αυτού του τύπου της «αξιολόγηση», την εμπειρία της τάξης κ.λπ.  Επιπλέον αγωνίστηκε για τα δικαιώματα του διδασκαλικού κλάδου και υπήρξε από τους συνιδρυτές της ΠΑΣΚΕ Δασκάλων.

Το κείμενο δημοσιεύτηκε πριν από έξη χρόνια στην εφημ. Ημερησία του Κιλκίς και περιλαμβάνεται στο υπό έκδοση βιβλίο του με τίτλο:
«Διδακτικές, Παιδαγωγικές και κοινωνικές «βολές» (Δημοσιευμένα κείμενα για Αγωγή, Εκπαίδευση, Γλωσσικό Ζήτημα, Κοινωνικοπολιτικά θέματα)»

 

Περί εποπτείας και αξιολόγησης

.
του Ανδρέα Αγτζίδη,

Στο 2ο Δημοτικό Σχολείο Καλλιθέας

«…πράγματι το έργο του δασκάλου είναι κατ’ εξοχήν έργο συνείδησης.
Αλλά αυτή είναι μια ιδανική εκπαιδευτική εικόνα.
Γι’αυτό, η οργανωμένη κοινωνία, καθιερώνει πλαίσια και
επιβάλλει κανόνες εντός των οποίων είναι υποχρεωμένος,
αυτός ο ιδανικός εκπαιδευτικός να κινείται κάτω από
μια ενιαία καθοδήγηση της οποίας, σε κάθε χώρα,
προϊσταται ο αρμόδιος υπουργός παιδείας
με τις σχετικές διευθύνσεις και υπηρεσίες.
Χωρίς εποπτεία και αξιολόγηση του διδακτικού προσωπικού των
σχολείων δεν μπορεί σε καμία περίπτωση
να υπάρξει εύρυθμη λειτουργία.»

Από το έτος 1982, που καταργήθηκε στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση ο θεσμός του επιθεωρητή και αντικαταστάθηκε από τον προϊστάμενο γραφείου και τους σχολικούς συμβούλους, γίνεται μια αέναη συζήτηση αν θα πρέπει να αξιολογείται ο εκπαιδευτικός για το έργο που προσφέρει στην υπηρεσία του ή όχι.

Η καθιέρωση των σχολικών συμβούλων

Έφυγε και ο π. Γεώργιος Μεταλληνός…

Έφυγε σε ηλικία 79 ετών ο π. Γεώργιος Μεταλληνός, ένας σπάνιος θεολόγος,  ομότιμος καθηγητής της Θεολογικής Σχολής Αθηνών.

Ήταν μια από τις εξαιρετικές προσωπικότητες της σύγχρονης Ελλάδας, με ξεκάθαρη ματιά και αυτόνομο λόγο…

 

Τον πατέρα Γεώργιο τον γνώρισα κάπου γύρω στο 1987, όταν με πρωτοβουλία της συζύγου του Βαρβάρας -καθηγήτριας στα Αρσάκεια Τοσίτσεια Σχολεία- και άλλων άξιων καθηγητριών, οργανώθηκε μια πρώτη και πολύ συγκινητική εκδήλωση για τον ελληνισμό της Σοβιετικής Ένωσης και την τραγική ιστορία του Πόντου, που μόλις τότε άρχιζε να γίνεται γνωστή μέσα από τα πρώτα δημοσιεύματα.

 

Την εποχή εκείνη η Ελλάδα -όπως και οι ελλαδίτες Πόντιοι- κοιμόταν «τον ύπνο του δικαίου», όσον αφορά τα ζητήματα του Πόντου και της Γενοκτονίας. Πόσο μάλλον για την ιστορία των Ελλήνων της ΕΣΣΔ και τις σταλινικές διώξεις. Το μεγάλο προσφυγικό κύμα των ομογενών της σοβιετικής κατάρρευσης, που λειτούργησε ως καταλύτης συνειδήσεων, δεν είχε ακόμα ξεκινήσει……

 

Εκατό χρόνια από το θάνατο του Γεωργίου ΣΚΛΗΡΟΥ… Ένα επιστημονικό συνέδριο

Ο πατέρας της Νεοελληνικής κοινωνιολογίας και ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες διανοούμενους που εισήγαγε την ελληνική σκέψη στα πλέον προχωρημένα ρεύματα επιστημονικής σκέψης της Ευρώπης, υπήρξε ο Τραπεζούντιος Γεώργιος Κωνσταντινίδης, που έγινε γνωστός με το ψευδώνυμο «Σκληρός¨…

Με αφορμή τα εκατό χρόνια από το θάνατό του στο Κάϊρο της, Αιγύπτου η Επιτροπή Ποντιακών Μελετών διοργανώνει συνέδριο την Κυριακή 1η Δεκεμβρίου 2019, στο συνεδριακό χώρο της, Αγνώστων Μαρτύρων 75. άνω Νέα Σμύρνη…

Συμμετέχουν οι επιστήμονες: Μιχ. Μερακλής, Π. Νούτσος, Γ. Μπουμπούς, Λ. Αξελός, Βλ. Αγτζίδης, Αλ. Δεληγιώργη…

Νεωτερικότητα και Μετανεωτερικότητα

Οι όροι νεωτερικότητα και μετανεωτερικότητα χρησιμοποιούνται πλέον ευρέως απ’ όσους προσπαθούν να τοποθετήσουν διάφορα φαινόμενα (από τον ισλαμοφασισμό έως τον χρηματοπιστωτικό καπιταλισμό και τους δύο παγκόσμιους πολέμους έως την παγκοσμιοποίηση) σε μια συγκεκριμένη ιστορική κατηγορία.

Βέβαια, η σημασία και το   περιεχόμενο που δίνουν οι διάφοροι μελετητές στους όρους αυτούς φαίνεται να ποικίλει. 

Ακριβώς γι αυτό είναι σημαντική η συνέντευξη του Βασίλη Μπογιατζή που αναδημοσιεύεται στη συνέχεια: 

– Τι είναι η νεωτερικότητα;

Συζητώντας για το γλωσσικό ζήτημα στην ΕΣΣΔ κατά το Μεσοπόλεμο

«Ποντιακή διάλεκτος εναντίον Δημοτικής»
.

Την Παρασκευή 22-4-2016, 7.00 μ.μ., θα παρουσιάσω το θέμα αυτό στο σεμιναριακό κύκλο που επιμελείται ο Λάμπης Κατσιάπης και διοργανώνεται στο πλαίσιο της Λαϊκής Συνέλευση Φιλαδέλφειας – Χαλκηδόνας

Ο χώρος όπου θα γίνει το σεμινάριο βρίσκεται σ’ ένα κεντρικό σημείο της Νέας Φιλαδέλφειας: Δεκελείας 116 (Διαγώνια, απέναντι από το δημαρχείο της Νέας Φιλαδέλφειας).

PONTUS AGAINST ROME…

«Σκωθέστεν σεις που ως ατώρα…»

 

Ένα από τα αγαπημένα (ήπια) ηλεκτρονικά παιχνίδια είναι το Rome Total War…  Ουσιαστικά αναφέρεται στον πόλεμο των κυρίαρχων Ρωμαίων κατά διαφόρων λαών. Υπάρχει μια ομάδα ελληνικών λαών  όπως, Πόντιοι, Έλληνες στις πόλεις κράτη,  νοτιοϊταλικές πόλεις και Καππαδόκες και  διάφοροι άλλοι όπως, Γαλάτες, Βρετανοί, Ισπανοί κ.λπ. Και ο χρήστης μπορεί να ορίσει τους εχθρούς και τους φίλους και να διεκδικησει τη νίκη 

Ο μικρός Ανδρέας, κλασικός νέος αθηναιόπαις, μυήθηκε από τα ξαδελφάκια του στη γοητεία του ηλεκτρονικού παιχνιδιού κατά τη διάρκεια μιας  ανόδου  στο Κιλκίς (όπου εγκαταβιούν οι παππούδες του).

Μεγαλώνοντας σ’ ένα τυπικό μετανεωτερικό κοινωνικό περιβάλλον, αποφάσισε να παίξει με τους Πόντιους κόντρα στους Ρωμαίους. Ρίσκο είχε η προσπάθεια… αλλά άμα το θελήσει ένας μικρός άντε να του βγάλεις την ιδέα απ’ το κεφάλι!

Μαθητές και καθηγητές αντιπαλεύουν τη λήθη

http://m-asia.wikispaces.com/

Όπως διαβάζουμε στo εισαγωγικό του ιστοτόπου:

Μικρά Ασία

Ο ιστότοπος αυτός φιλοδοξεί να παρουσιάσει τις εργασίες των μαθητών του 2ου Γυμνασίου Γλυκών Νερών σχετικά με την μακραίωνη ιστορία των Ελλήνων στη Μ. Ασία αλλά και να συγκεντρώσει όσο το δυνατόν περισσότερο υλικό για την ιστορία αυτή!

Mια εκδήλωση στο Τοσίτσειο-Αρσάκειο της Εκάλης για το Μικρασιατικό Ζήτημα

Μεγάλο είναι το ενδιαφέρον πολλών εκπαιδευτικών για τη σημαντικότερη στιγμή (1912-1923) της ελληνικής ιστορίας του 20ου αιώνα και για τη Μικρασιατική Καταστροφή, η οποία σφράγισε της ιστορία της νεότερης Ελλάδας και υπήρξε η κύρια συνθήκη διαμόρφωσης της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας. Οι εκπαιδευτικοί βρίσκονται συνεχώς μπροστά στο γεγονός της υποτίμησης αυτής της ιστορικής περιόδου από της κυρίαρχη ιστοριογραφική και κρατική αντίληψη. Έτσι προσπαθούν να καλύψουν τα «κενά» με τη διοργάνωση παράλληλων δραστηριοτήτων. Σ’ αυτό το πλαίσιο έγινε και η παρουσίαση στο Αρσάκειο-Τοσίτσειο της Εκάλης στις 17 Μαρτίου 2015, η οποία παρουσιάστηκε ως εξής στο διαδικτυακό τόπο του σχολείου:    

http://www.arsakeio.gr/gr/ekali/ekali-high-school-a/247-greek/schools/ekali/ekali-high-school-a/events-activities/23245-dialexh-gia-to-mikrasiatiko-zhthma

Διάλεξη για το μικρασιατικό ζήτημα

 

Οι Έλληνες της ν. Ουκρανίας και της Κριμαίας: Η Μαριουπολίτικη διάλεκτος

Η “Βιβλιοθήκη”,  δηλαδή το ένθετο 4σέλιδο για τα βιβλία, της “Ελευθεροτυπίας”της Παρασκευής (28 Φεβρουαρίου 2014 ) ήταν αφιερωμένο στους Έλληνες της νότιας Ουκρανίας και της Κριμαίας μέσα από την παρουσίαση κάποιων επιλεγμένων βιβλίων. Το αφιέρωμα είχε τις εξής ενότητες:
α) Εισαγωγικό,  http://goo.gl/5DwRbq
β) βιβλία για τη μαριουπολίτικη διάλεκτο, http://goo.gl/xycyDG
γ) για τις σταλινικές διώξεις  http://goo.gl/0PvL9s
δ) για την σύγχρονη παρουσία http://goo.gl/Nz1me4

Η ανάρτηση αυτή περιλαμβάνει μόνο την ενότητα για την μαριουπολίτικη διάλεκτο και πολιτισμό,  με την παρουσίαση δύο επιλεγμένων βιβλίων.

Μαριουπολίτικα:

Μια σημαντική νεοελληνική διάλεκτος, που πνέει τα λοίσθια

Αλέξανδρος Ασλά (Alexander Ashla) Τα Μαριουπολίτικα. Τραγούδια, παραμύθια και χοροί των Ελλήνων της Αζοφικής, 1999 Σελ. 178

Το βιβλίο του Ασλά, Ελληνα από τη Μαριούπολη, που εκδόθηκε σε 1.000 αντίτυπα υπό την ένδειξη «εκδόσεις Δωδώνη» με δαπάνες και για λογαριασμό του συγγραφέα, έκανε εμφανή και έδωσε υπόσταση σ’ έναν υπαρκτό εξωελλαδικό ελληνικό πολιτισμό, τον οποίο η επίσημη Ελλάδα αλλά και η ακαδημαϊκή κοινότητα αγνοούσε.  Ο Ασλά ξεκινά το βιβλίο του με την υπόμνηση της άποψης του μεγάλου Σοβιετικού ελληνιστή Ανδρέι Μπελέτσκι:

«Στο ελληνικό φολκλόρ των Ελλήνων της Αζοφικής έχουν διατηρηθεί ώς τις μέρες μας υπολείμματα του αρχαίου πολιτισμού που κάποτε άνθιζε στη μακρινή τους πατρίδα. Τα χορωδιακά τους τραγούδια θυμίζουν περιγραφές των χορών της XVIII ραψωδίας της ομηρικής Ιλιάδας. Χαρακτηριστικό των μύθων τους είναι η βυζαντινή χροιά».

Ο Ασλά ήταν ο πρώτος επιστήμονας λαογράφος που μελέτησε συστηματικά τον ελληνικό λαϊκό πολιτισμό της Αζοφικής. Συνέλεξε πρωτότυπο υλικό το οποίο και εξέδωσε σε τρεις δίσκους βινυλίου από το μεγάλο σοβιετικό εκδοτικό οίκο «Μελωδία», που είχε ως έδρα τη Μόσχα. Εκτός από την ιδιότητά του ως λαογράφου-ερευνητή, ο Αλέξανδρος Ασλά έλαβε μέρος στις προσπάθειες αναγέννησης της ελληνικής σοβιετικής μειονότητας.

Η ζωή συνεχίζεται… και μετά τις εκλογές

[…]

1) Την Τρίτη 8 Μαϊου 2012 η ιστορικός Bασιλική Λάζου, παρουσιάζει το θέμα “Συμμοριόπληκτοι”: Οι εσωτερικοί πρόσφυγες του Εμφυλίου, στο πλαίσιο του Σεμιναρίου Ιστορίας που διοργανώνεται στο «Ελεύθερο Πανεπιστήμιο» του Δήμου Κηφισιάς (7-9 μ.μ.) «Έπαυλη Δροσίνη»-Βιβλιοθήκη Δήμου Κηφισιάς, Αγ. Θεοδώρων & Κυριακού).

Τα υπόλοιπα θέματα του Σεμιναρίου είναι:

–22 Μαϊου, “στρογγυλό τραπέζι” με θέμα: “Η επανάσταση των μπολσεβίκων, οι μετεπαναστατικές εξελίξεις και ο σοβιετικός Μεσοπόλεμος”. Συμμετέχουν: Κώστας Παλούκης, ιστορικός, Χρήστος Κεφαλής εκδοτική ομάδα του περ.“Μαρξιστική Σκέψη”, Βλάσης Αγτζίδης, ιστορικός. Έχει κληθεί και ο ιστορικός Αναστάσιος Γκίκας, από το Τμήμα Ιστορίας του ΚΚΕ……..

–5 Ιουνίου, αφιέρωμα στις σταλινικές διώξεις.

Βασίλης Τσενκελίδης, ιστορικός :«Ιστορικό περίγραμμα»,

Όλγα Σεβαστίδου, κοινωνική ανθρωπολόγος: «Η Μνήμη των σταλινικών διώξεων (1937-1949) στις αφηγήσεις ζωής των Ποντίων της ΕΣΣΔ»

Περισσότερες πληροφορίες: https://kars1918.wordpress.com/2011/09/26/2011-2012-2/

Διδάσκοντας τη Γενοκτονία του ποντιακού ελληνισμού σε μαθητές

«Η ζωή αλλάζει δίχως να κοιτάζει τη δικιά μας μελαγχολία»…. 

.

Από το 1994 μια νέα «εθνική επέτειος» ήρθε να προστεθεί στο πάνθεον των εθνικών επετείων. Μόνο που τούτη ήταν αποτέλεσμα μιας υπόγειας και απρόσμενης κίνησης της προσφυγικής κοινωνίας των πολιτών, που διεκδικούσε τη δικιά της ιστορική Μνήμη, την εγγραφή της στη συλλογική μνήμη του έθνους-κράτους και τη συμμετοχή στο κοινό αφήγημα. Έτσι, το 1994 οι πρόσφυγες του ’22 πέτυχαν την πρώτη πολιτική κατάκτηση σ’ εναν χώρο, μάλλον άξενο, με ένα κράτος εχθρικό προς τη διατήρηση της προσφυγικής Μνήμης. 

 

Από τότε κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι… 

 

Από τότε κάθε χρόνο εκπαιδευτικοί -με δική τους πρωτοβουλία και με την κάλυψη της επίσημης αναγνώρισης και της αναγκαστικής συμμόρφωσης του υπ.Παιδείας- προσπαθούν να οργανώσουν παρουσιάσεις του ιστορικού αυτού γεγονότος, κυρίως στις περιοχές που εγκαταστάθηκαν είτε οι πρόσφυγες του ’22, είτε οι νέοι πολυάριθμοι Πόντιοι πρόσφυγες της Σοβιετικής κατάρρευσης, αλλά και αλλού….. 

 

Μιλώντας για τη Γενοκτονία σε μαθητές των Μεσογείων

Μια πολύ ενδιαφέρουσα συνάντηση με τους μαθητές της γ’ τάξης του Γυμνασίου των Σπάτων, καθώς και του Α’ και Β’ Γυμνασίου Αρτέμιδος έγινε στις 3 Απριλίου στο Πολιτιστικό Κέντρο Σπάτων. Η πρωτοβουλία ανήκε στον πρόεδρο του δραστήριου Ποντιακού Συλλόγου Αρτέμιδας (Λούτσα), μαθηματικό Κώστα Ευκαρπίδη, καθώς και στους γυμνασιάρχες και τους καθηγητές, οι οποίοι ανταποκρίθηκαν πρόθυμα στην πρόσκληση. 

Ανέλαβα να οδηγήσω τους μαθητές στην περιπλάνηση στις άγνωστες ατραπούς των μεγάλων ανακατατάξεων της περιόδου 1908-1923.  Φυσικά, το μοντέλο διδασκαλίας που ακολουθώ εδώ και χρόνια συνίσταται στην παρουσίαση του πραγματικού ιστορικού πλαισίου και των κοινωνικών και εθνικών ανταγωνισμών που οδήγησαν στην απόφαση για τις Γενοκτονίες των χριστιανικών λαών από τους Νεότουρκους εθνικιστές. Χωρίς καμιά ωραιοποίηση ή πλαστογράφιση των ιστορικών στοιχείων, στην κατεύθυνση της διαμόρφωσης κριτικής στάσης των μαθητών, βασισμένη στη στέρεη γνώση, χωρίς συναισθηματικές εξάρσεις και άκοπες ρεβανσιστικές φλυαρίες. Στην παρουσίαση-διδασκαλία στα Σπάτα, προτιμήθηκε ως η πλέον κατάλληλη μέθοδος η παράθεση των ιστορικών στοιχείων υπό τον τύπον σχολιασμού σε επιλεγμένο οπτικό υλικό.  

Σε προσωπικό επίπεδο η διδασκαλία της Γενοκτονίας στους μαθητές κινείται στους άξονες που περιέγραψα στην προηγούμενη ανάρτηση υπό τον τίτλο  Βασικά κείμενα για τη διδασκαλία της Γενοκτονίας.

 Στην εκδήλωση-συζήτηση συμμετείχαν εκατοντάδες παιδιά με τους καθηγητές τους. 

Βασικά κείμενα για τη διδασκαλία της Γενοκτονίας

Σε αρκετά σχολεία, δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια έχουν ξεκινήσει οι προετοιμασίες για τις εκδηλώσεις Μνήμης για τη Γενοκτονία του ποντιακού ελληνισμού, με αφορμή τη θέσπιση της 19ης Μαίου ως επίσημης Εθνικής Επετείου από το 1994. Η διοργάνωση των εκδηλώσεων βασίζεται στον εθελοντισμό και επαφίεται στον πατριωτισμό και την ευαισθησία των εκπαιδευτικών. Δεν υπάρχει μια συστηματική καταγραφή των αξόνων που πρέπει να παρουσιάζονται, ούτε του εκπαιδευτικού υλικού που θα έπρεπε να χρησιμοποιηθεί.

Παράλληλα:
-διαμορφώνεται ένα αφήγημα για τη Γενοκτονία που βασίζεται στην απόσπαση της ποντιακής εμπειρίας από το πραγματικό της πλαίσιο,
-χρησιμοποιούνται λανθασμένα ιστορικά και αριθμητικά στοιχεία και
-πλαστογραφείται πολλές φορές οπτικό υλικό για να υποστηρίξει τις εκδηλώσεις, όπου παρουσιάζονται ως να συμβαίνουν στον Πόντο στιγμιότυπα από τη Γενοκτονία των Αρμενίων ή τη σφαγή και την πυρπόληση της Σμύρνης ή τους πρόσφυγες από την Καππαδοκία και την Ανατολική Θράκη .

(Από διδασκαλία και διάλογο για τη Γενοκτονία με μαθητές λυκείου της Θεσσαλονίκης μέσω Skype.
Στην πρώτη φωτογραφία, στιγμιότυπο από τη διδασκαλία της Γενοκτονίας στο Λύκειο του Νέου Ηρακλείου Αττικής)

Δεδομένου ότι υπάρχει μεγάλη αδιαφορία από την πλευρά του υπουργείου Παιδείας να οργανώσει και να συστηματοποιήσει τη διδασκαλία της Γενοκτονίας, καθώς και αδυναμία –ή άρνηση ή δισταγμός- του εκπαιδευμένου επιστημονικού προσωπικού του προσφυγικού ελληνισμού να διαπραγματευτεί τα ζητήματα αυτά, συντηρούνται  ακόμα οι ασάφειες σε σχέση με το ιστορικό πλαίσιο, τα πληθυσμιακά μεγέθη, τους αριθμούς των θυμάτων, παρακάμπτονται και υποβαθμίζονται οι διεθνείς ερμηνείες για τη Γενοκτονία, όπως αυτή του International Association of Genocide Scholars – IAGS. Γι αυτό νομίζω ότι πρέπει να υποδειχθούν κάποια βασικά κείμενα, ώστε οι εκπαιδευτικοί -καθώς και οι υπεύθυνοι που από την πλευρά των συλλόγων έχουν αναλάβει το έργο της επιμόρφωσης- να διαμορφώσουν μια ολοκληρωμένη εικόνα για το ιστορικό γεγονός.