Mητριαρχικές επιβιώσεις στη λαογραφία του Πόντου

Mητριαρχικές επιβιώσεις στη λαογραφία του Πόντου

Του Βλάση Αγτζίδη (*)

Ένα πολύ σημαντικό παραμύθι του Πόντου κυκλοφόρησε πρόσφατα (Δεκέμβριος 2019) από τις εκδόσεις Έρεισμα των Χανίων με τον τίτλο: «ΟΙ ΔΥΟ ΚΛΕΦΤΕΣ. Ένα παραμύθι του Πόντου» με την επιμέλεια του Χρήστου Μαχαιρίδη και την εξαιρετική εικονογράφηση της  Κατερίνας Παϊσίου. Τη σύγχρονη απόδοση του παραμυθιού έκανε ο Ιεροκλής Σαββίδης.

 Το παραμύθι αυτό διασώθηκε μέσα στους αιώνες και έφτασε έως τις μέρες μας από τον Δημήτριο Κωστικίδη (1910-1991) του Ευσταθίου και της Χαρίκλειας, το γένος Σαββίδη,  από τη Γέμουρα, (την αρχαία Γημωρά), της Τραπεζούντας. Συνοπτικά ο μύθος που γύρω του πλέκεται το παραμύθι αναφέρεται σε  μια σύζυγο με δύο άνδρες-κλέπτες, που όταν ο ένας φεύγει από την οικογενειακή εστία για να «εργαστεί» τον αντικαθιστά ο άλλος και τελικά επικρατεί ο πιο τυχερός και έξυπνος σύζυγος-κλέφτης.

 

Advertisement

Tι σημαίνει «απολιγνιτοποίηση»;;;

Άκουγα προ ολίγου (21-12-2019, 2.00μ.μ.) την ευρωβουλευτή της Ν.Δ., δημοσιογράφο κ. Σπυράκη να υπερθεματίζει όλο χαρά για την «πράσινη συμφωνία» της ΕΕ που υπεγράφη ομοφώνως (πλην των επιφυλάξεων της Πολωνίας, που έλαβε περίοδο χάριτος), ώστε η περιοχή που ελέγχει το Διευθυντήριο των Βρυξελλών να παράγει μηδενικούς ρύπους άνθρακα έως το 2050. Εννοείται ότι καμία μνεία δεν υπάρχει για τα πυρηνικά εργοστάσια που παράγουν την απαραίτητη ενέργεια για τις μεγάλες οικονομίες. Η νεοδημοκράτισσα ευρωβουλευτής ζήτησε από τις περιφέρειες όπου ανήκουν οι υπό οικονομική καταστροφή περιοχές (Πτολεμαϊδα, Μεγαλόπολη) να εκπονήσουν προγράμματα μετάβασης στη νέα μεταλιγνιτική οικονομία. Με δυό λόγια, η κυβέρνηση θέτοντας ως στόχο απολιγνιτοποίησης το 2028 δεν φαίνεται να έχει κανένα σχέδιο για τις θιγόμενες περιοχές, και πετά απλώς το μπαλάκι της κρίσης και της ερημοποίησης που θα ακολουθήσει, στις Περιφέρειες (O tempora, o mores!!!) 

Τα πυρηνικά εργοστάσια όπου παράγεται κυρίως η ηλεκτρική ενέργεια της Ευρώπης ΔΕΝ συμπεριλήφθηκαν στις «πράσινες» απαγορεύσεις

Να σημειώσουμε ότι η περιοχή της Ε.Ε. όπου μετατρέπεται σε πειραματόζωο με την «πράσινη συμφωνία», σήμερα παράγει μόνο το 10% του συνολικού εκπεμπόμενου ρυπογόνου φορτίου και την Ελλάδα να συμμετέχει σ’ αυτό το 10% μ’ ένα πολλοστημόριο ποσοστό. Επίσης, οι κύριοι παραγωγοί «μόλυνσης» είναι οι μεγάλες χώρες: ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία, οι οποίες ΔΕΝ συμμετέχουν στον προγραμματισμό αυτό…. Κατά συνέπεια, η «πράσινη συμφωνία» θα συμβάλλει ελάχιστα στο συνολικό πρόβλημα, ενώ η ελλαδική συμμετοχή το μόνο που θα καταφέρει είναι να εξαρτήσει την εθνική οικονομία από εισαγόμενη πρώτη ύλη (φυσικό αέριο+ ενέργεια παραγόμενη σε πυρηνικούς αντιδραστήρες) και να καταστρέψει τις ελληνικές περιφέρειες που επιβιώνουν χάρις στην λιγνιτική εκμετάλλευση (Πτολεμαϊδα -Δυτική Μακεδονία, Μεγαλόπολη-Αρκαδία).

Έφυγε και ο π. Γεώργιος Μεταλληνός…

Έφυγε σε ηλικία 79 ετών ο π. Γεώργιος Μεταλληνός, ένας σπάνιος θεολόγος,  ομότιμος καθηγητής της Θεολογικής Σχολής Αθηνών.

Ήταν μια από τις εξαιρετικές προσωπικότητες της σύγχρονης Ελλάδας, με ξεκάθαρη ματιά και αυτόνομο λόγο…

 

Τον πατέρα Γεώργιο τον γνώρισα κάπου γύρω στο 1987, όταν με πρωτοβουλία της συζύγου του Βαρβάρας -καθηγήτριας στα Αρσάκεια Τοσίτσεια Σχολεία- και άλλων άξιων καθηγητριών, οργανώθηκε μια πρώτη και πολύ συγκινητική εκδήλωση για τον ελληνισμό της Σοβιετικής Ένωσης και την τραγική ιστορία του Πόντου, που μόλις τότε άρχιζε να γίνεται γνωστή μέσα από τα πρώτα δημοσιεύματα.

 

Την εποχή εκείνη η Ελλάδα -όπως και οι ελλαδίτες Πόντιοι- κοιμόταν «τον ύπνο του δικαίου», όσον αφορά τα ζητήματα του Πόντου και της Γενοκτονίας. Πόσο μάλλον για την ιστορία των Ελλήνων της ΕΣΣΔ και τις σταλινικές διώξεις. Το μεγάλο προσφυγικό κύμα των ομογενών της σοβιετικής κατάρρευσης, που λειτούργησε ως καταλύτης συνειδήσεων, δεν είχε ακόμα ξεκινήσει……

 

Περί του τοπικισμού και της παραγνώρισης της επιστημονικής σημασίας του ελληνισμού της τ. ΕΣΣΔ

Ένας δημιουργικός αντίλογος στο Συμπόσιο της Ε.Μ.Σ. για τον Πόντο

 

Είναι αξιοσημείωτο ότι ένας τόσο σημαντικός ιστορικός και επιστημονικός φορέας της Θεσσαλονίκης, σαν την Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών (ΕΜΣ), με τη συνεργασία της έδρας Ποντιακών Σπουδών του ΑΠΘ (που υποστηρίζεται από χορηγία Ελλήνων της τ. ΕΣΣΔ), συγκαλεί το Επιστημονικό Συμπόσιο με τίτλο «Πόντος. Ιστορία-Πολιτισμός» (13, 14 Δεκεμβρίου 2019). Είναι σημαντική αυτή η επιστημονική συνάντηση, γιατί τιμάται με τον τρόπο αυτό μια μεγάλη μερίδα του σύγχρονου θεσσαλονικιώτικου πληθυσμού και αποδεικνύεται ότι επιτέλους η ποντιακή ιστορική εμπειρία αναγνωρίζεται και συμπεριλαμβάνεται πλέον στη συλλογική εθνική μνήμη.

Επειδή ακριβώς το συγκεκριμένο Επιστημονικό Συμπόσιο έχει αυτή τη συμβολική σημασία, απαιτείται να γίνουν κάποιες επισημάνσεις ώστε να ληφθούν υπόψη για την επόμενη αντίστοιχη πρωτοβουλία.

Κατ’ αρχάς, μετά από τόσες δεκαετίες έρευνας και συζητήσεων θα έπρεπε να είναι πλήρως αποσαφηνισμένο το ιστορικό πλαίσιο, καθώς και όλες οι παράμετροι που διαμορφώνουν επιστημολογικά αυτό που σήμερα αποκαλείται  «Πόντος. Ιστορία και Πολιτισμός».

Τα κύρια δεδομένα -ως πολύ γενικούς άξονες- στα οποία η έρευνα πλέον έχει καταλήξει είναι τα εξής:

16-12-2019: Στο «Λιμάνι της αγωνίας» (Πειραιάς) για Μικρασιατική Καταστροφή, Λούξεμπουργκ και Γληνό…

Την Δευτέρα 16 Δεκεμβρίου, στις 8.30 μ.μ., θα γίνει στον Πειραιά μια από τις πλέον ενδιαφέρουσες βιβλιοπαρουσιάσεις, με τη συμμετοχή της Ίριδας Τζαχίλη (ομότιμη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Κρήτης), της Βασιλικής Λάζου (ιστορικός, διδάσκουσα στο ΑΠΘ). Το συντονισμό θα κάνει ο δημοσιογράφος  Θανάσης Λαζαρίδης ενώ θα μιλήσει και ο Νίκος Μπελαβίλας, καθηγητής στο Ε.Μ.Π. και επικεφαλής της παράταξης »Πειραιάς για όλους». Η βιβλιοπαρουσίαση θα γίνει στο Στέκι του «Λιμανιού της Αγωνίας» (Πραξιτέλους 78 και Βενιζέλου στον Πειραιά) 

 

Σεμινάριο Ιστορίας 13-12-2019: Aφιέρωμα στον μαθηματικό Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή

Ένα αφιέρωμα στον μεγάλο Έλληνα μαθηματικό Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή (1873-1950) θα γίνει στο Σεμινάριο Σύγχρονης Ιστορίας tην Παρασκευή 13 Δεκεμβρίου 2019, 7.00-9.00 μμ (Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Δήμου Κηφισιάς, Έπαυλη Δροσίνη, Αγ. Θεοδώρων & Κυριακού).

Ο Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης, εκπαιδευτικός-συγγραφέας, θα παρουσιάσει το θέμα: «Αφιέρωμα στον  Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή. Η ζωή, η δράση του και η συμβολή στην ανάπτυξη της επιστήμης«

Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή ήταν ένας από τους σπουδαιότερους Έλληνες  μαθηματικούς. Διακρίθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο .

Από το 1909 έως το 1920 δίδαξε Μαθηματικά σε διάφορα γερμανικά ακαδημαϊκά ιδρύματα. Η φήμη του ως μαθηματικού τον έφερε σε φιλική και επαγγελματική επαφή με άλλους μεγάλους ομολόγους της εποχής του όπως ο Μαξ Πλανκ , ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, ο Σβαρτς, ο Φρομπένιους, ο Σμιτ, ο Ντάβιντ Χίλμπερτ, και ο Κλάιν.

Αυτό που διέβλεπαν ο Σκληρός και η Ρόζα Λούξεμπουργκ για την Τουρκία

Αυτό που διέβλεπαν ο Σκληρός και η Ρόζα για την Τουρκία

Αγτζίδης Βλάσης

3 Δεκεμβρίου 2019

Με αφορμή τα 100 χρόνια από το θάνατο του Γεωργίου Σκληρού, η Επιτροπή Ποντιακών Μελετών (ΕΠΜ) διοργάνωσε την 1η Δεκεμβρίου ένα επιστημονικό συνέδριο για την αποτίμηση του έργου του. Θεωρείται ότι ο πατέρας της Νεοελληνικής κοινωνιολογίας και ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες διανοούμενους που εισήγαγε την ελληνική σκέψη στα πλέον προχωρημένα ρεύματα επιστημονικής σκέψης της Ευρώπης, υπήρξε ο Τραπεζούντιος Γεώργιος Κωνσταντινίδης, που έγινε γνωστός με το ψευδώνυμο «Σκληρός».

Στο συνέδριο κατατέθηκαν πολύ σημαντικές αναλύσεις επιφανών επιστημόνων που μπορείτε να δείτεεδώ.  Η δική μου εισήγηση επικεντρώθηκε τη θεώρηση του Σκληρού για το χαρακτήρα του Νεοτουρκικού κινήματος του 1908. Ο τίτλος της ήταν: «Το Νεοτουρκικό Κίνημα του 1908 και η ανάλυση της φυσιογνωμίας του με τη χρήση των νέων αναλυτικών εργαλείων από τον Γεώργιο Σκληρό».

Ο ματωμένος Δεκέμβρης του ‘44

Εβδομηνταπέντε χρόνια συμπληρώνονται από την έναρξη των λεγόμενων Δεκεμβριανών  (3 Δεκεμβρίου 1944 – 11 Ιανουαρίου 1945)  στην μόλις απελευθερωμένη από τους Ναζί Αθήνα. Τότε άρχισε η πρώτη ουσιαστικά σύγκρουση του Εμφυλίου πολέμου, ο οποίος θα κορυφωθεί λίγα χρόνια αργότερα (1946-49)…

Πώς όμως από την ευφορία της απελευθέρωσης, φτάσαμε στην τραγωδία των Δεκεμβριανών. 

Στο παρακάτω ερώτημα έδωσε μια απάντηση ο πατέρας μου με ένα κείμενό του που δημοσιεύτηκε στην εφημ. Ημερησία του Κιλκίς σε δύο συνέχειες στα φύλλα 13 και 14 Δεκεμβρίου 2007. Το κείμενο αυτό εμπεριέχεται σε ένα υπό έκδοση βιβλίο με τα κείμενά του, δημοσιευμένα στον τοπικό Τύπο, με τίτλο «Κατοχή-Εμφύλιος-σύγχρονη πολιτική ιστορία»…

 

Ο ματωμένος Δεκέμβρης  του ‘44

.
του Ανδρέα Αγτζίδη,
εκπαιδευτικού (1926-2018) 

.
Κάθε Δεκέμβριο μήνα, η σκέψη όλων στρέφεται πίσω στις εφιαλτικές νύχτες που έζησαν η Αθήνα, ο Πειραιάς, η Καισαριανή, ο Βύρωνας, η Καλλιθέα και όλοι οι συνοικισμοί της Αττικής…

Η διαδήλωση την επόμενη μέρα, 4 Δεκεμβρίου, στην Πλατεία Συντάγματος. Η αιματηρή σύγκρουση μεταξύ Βρετανών και ΕΛΑΣ έχει αρχίσει

Μόλις δύο μήνες είχαν περάσει που η αγαπημένη μας Πατρίδα είχε απαλλαχτεί από την τετράχρονη σκληρή τυραννία, τη γερμανική Κατοχή. Αντί λοιπόν ο λαός μας να χαίρεται και να γιορτάζει τη χιλιάκριβη τη λευτεριά του, αντιμετωπίζει από τις 3 Δεκεμβρίου 1944 –μακάβρια ημέρα-, το θανατερό κροτάλισμα των πολυβόλων, τη βάρβαρη επίθεση των τανκς και των τεθωρακισμένων και τον απάνθρωπο βομβαρδισμό των εγγλέζικων αεροπλάνων, που χωρίς τον ελάχιστο δισταγμό ξερνούσαν τις οβίδες και τις βόμβες τους πάνω στον άμαχο πληθυσμό στις φτωχογειτονιές της πρωτεύουσας. Στη βάρβαρη επίθεση εναντίον των έως χθες συμμάχων τους, οι Βρετανοί νεοκατακτητές συμπορεύονται με τους ελεεινούς δωσίλογους, τους κουκουλοφόρους, τους κοινούς προδότες και συνεργάτες των Γερμανών και Ιταλών, που για τέσσερα χρόνια καταδυνάστευσαν και κατατυράννησαν κατά τον πιο σκληρό τρόπο τον ασυμβίβαστο λαό μας.