Συμβολή στη γνώση περί το 1821. Ο πρόλογος που έγραψα

Τα διακόσια και πλέον χρόνια που μας χωρίζουν από την ελληνική Παλιγγενεσία κάνουν για άλλη μια φορά επίκαιρη την ανάγκη της πλήρους αποσαφήνισης όλων των παραμέτρων που οδήγησαν σε εκείνη τη μεγάλη Επανάσταση. Και αυτήν ακριβώς την ανάγκη έρχεται να υπηρετήσει η έκδοση αυτή, που αποτελεί πρωτοβουλία του Ελληνο-Ουκρανικού Επιμελητηρίου και του προέδρου του, ο οποίος εμπνεύστηκε αυτή την έκδοση ως μια ελάχιστη συμβολή στην ανάδειξη εκείνων των δυνάμεων του ελληνισμού που εκφράστηκαν μέσα από την Φιλική Εταιρεία. Δυνάμεις προοδευτικές και ριζοσπαστικές, που πυροδότησαν την ιστορική διαδικασία για την πολιτική αποκατάσταση του υπόδουλου γένους και οδήγησαν στην ελληνική επανάσταση του 1821, τη δεύτερη μεγάλη ευρωπαϊκή  επανάσταση μετά την Γαλλική.

Στη προσπάθεια αυτή το Ελληνο-Ουκρανικό Επιμελητήριο συνεργάστηκε με το Κρατικό Αρχείο της Περιφέρειας Οδησσού, από το οποίο προέρχονται τα πολύτιμα ντοκουμέντα. Δημοσιεύονται με χρονολογική και αριθμητική σειρά υπηρεσιακά έγγραφα που  αφορούν τη δράση των Φιλικών και τα οποία εδώ και δεκαετίες έχουν αποτελέσει αντικείμενο μελέτης από σημαντικούς ερευνητές από Ελλάδα, Ρωσία, Ουκρανία, Βουλγαρία, Μολδαβία κ.ά. όπως οι  Β. Ι. Σέλινοβ, Τ. Γ. Θεοχαρίδη, Ν. Τόντορωφ, Λ. Ν. Ογκανιάν, Γ. Λ. Αρς, Γ. Μ. Πιατιγκόρσκι, Ι. Φ. Ιόββα, Κ. Γ. Αυγητίδης, Ν. Ο. Τερέντιεβα, Σ. Παραδεισόπουλος, Β. Τράικωφ κ.ά.

Τα προσωπικά αφιερώματα στο 1821…

Η επέτειος των 200 χρόνων από την μεγαλειώδη εξέγερση των Ρωμιών ραγιάδων κατά μιας ακμαίας ισλαμικής Αυτοκρατορίας, σφραγίστηκε από πλήθος εκδηλώσεων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Η προσωπική μου συμβολή στον εορτασμό της επετείου ήταν η δημοσίευση κάποιων κειμένων και οι διαλέξεις που δόθηκαν σε διάφορους χώρους και κυρίως στο Σεμινάριο Σύγχρονης Ιστορίας του επιμελούμαι στο πλαίσιο του Ελεύθερου Πανεπιστημίου του Δήμου Κηφισιάς.

Η πρώτη τέτοια εκδήλωση έγινε στο Πολιτιστικό Στέκι Αμπάριζα στο Γαλάτσι.
Πατήστε «κλικ» επί του τίτλου:

https://edromos.gr/h-diethnis-simasia-tis-epanastasis-tou-1821/

Παρακάτω αναδημοσιεύω τις διαλέξεις στο Σεμινάριο Σύγχρονης Ιστορίας, όπως παρατίθενται από τη σελίδα της υπευθύνου του Ελεύθερου Πανεπιστημίου κ. Μαρίας-Χριστίνας Τσιάμα.

Στην αρχή παρατίθενται αυτά που επιμελήθηκα και στη συνέχεια τα υπόλοιπα :

 
·         « 1821 – Αθέατες πλευρές της Μεγάλης Επανάστασης »
https://youtu.be/MUc2GXQzFAE
 
ΒΛΑΣΗΣ ΑΓΤΖΙΔΗΣ, Δρ Σύγχρονης Ιστορίας Παν/μιου Θεσσαλονίκης, Συγγραφέας
 ———————- 
·         « Η συμβολή της Φιλικής Εταιρείας στην Επανάσταση του 1821 και η δημιουργία του Μουσείου στην Οδησσό »
https://youtu.be/006606B6BVY
 
ΒΛΑΣΗΣ ΑΓΤΖΙΔΗΣ, Δρ Σύγχρονης Ιστορίας Παν/μιου Θεσσαλονίκης, Συγγραφέας
 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΟΛΥΧΡΟΝΟΠΟΥΛΟΣ, Πρόεδρος Ελληνο – Ουκρανικού Επιμελητηρίου
 ———————- 
·         « Οι εξισλαμισμοί των Ελλήνων πριν την οριστική κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας »
https://youtu.be/PdPR4sSnsfY
 
ΒΛΑΣΗΣ ΑΓΤΖΙΔΗΣ, Δρ Σύγχρονης Ιστορίας Παν/μιου Θεσσαλονίκης, Συγγραφέας
 
ΒΑΡΒΑΡΑ ΑΛΑΤΖΙΔΟΥ, Μεταφράστρια – Ερευνήτρια
 ———————- 
·         « Με αφορμή την Έξοδο του Μεσολογγίου »
https://youtu.be/qehdQgf_aCM
 
ΦΩΤΗΣ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΣΑΓΩΝΑΣ, Συγγραφέας – Δημιουργός Role Playing Game

ΒΛΑΣΗΣ ΑΓΤΖΙΔΗΣ, Δρ Σύγχρονης Ιστορίας Παν/μιου Θεσσαλονίκης, Συγγραφέας
 ———————- 
·         « Οι παράγοντες που συνετέλεσαν στην επιτυχία της επανάστασης στο Μωριά »
https://youtu.be/eCZ4LcPxFY8
 
ΑΡΗΣ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΣ, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός, Συγγραφέας – Ερευνητής

ΒΛΑΣΗΣ ΑΓΤΖΙΔΗΣ, Δρ Σύγχρονης Ιστορίας Παν/μιου Θεσσαλονίκης, Συγγραφέας

 ———————- 
·         « Εθνικό Ιστορικό Μουσείο: Τα Σωζόμενα Τυπογραφικά Πιεστήρια του Αγώνα »
https://youtu.be/abDL82UsOzE
 
ΝΙΚΟΛΕΤΤΑ ΖΥΓΟΥΡΗ, Ιστορικός, Επιμελήτρια Συλλογών του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου
 ———————- 
·         « Τα Ρολόγια του Αγώνα από την Συλλογή του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου »
https://youtu.be/x3-aUQLBWVI
 
ΝΙΚΟΛΕΤΤΑ ΖΥΓΟΥΡΗ Ιστορικός, Επιμελήτρια Συλλογών του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου
 ———————-  
·         « Οι Αρχαιότητες του Νησιωτικού Χώρου στις Απαρχές του Ελληνικού Κράτους »
https://youtu.be/MigGkIB05uk
 
Δρ ΑΘΗΝΑ ΧΑΤΖΗΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, Αρχαιολόγος, Προϊσταμένη Ιστορικού Αρχείου Αρχαιοτήτων και Αναστηλώσεων, Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού
 ———————- 
 
·         « Προς όφελος των Ελλήνων » : Η Φιλελληνική Έκθεση στην γκαλερί Lebrun στο Παρίσι το 1826
https://youtu.be/A2J9pUXjhrE
 
ΑΜΑΛΙΑ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ, Δρ Ιστορίας Τέχνης
 ———————- 

·         « Η ΜΑΝΤΩ ΜΑΥΡΟΓΕΝΟΥΣ και ο διμέτωπος αγώνας της »
https://youtu.be/3r0TDD52RZQ
 
ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΕΓΑΚΗ, Καθηγήτρια της Ιστορίας του γαλλικού πολιτισμού, Πανεπιστήμιο Αθηνών
 ———————- 
·         « Οι δυνάμεις των αντιπάλων στην Ελληνική Επανάσταση »
https://youtu.be/vu6LLo6a8IY
 
ΝΙΚΟΣ ΚΥΡΙΑΖΗΣ, Καθηγητής Παν/μίου Θεσσαλίας και Παν/μίου Πειραιώς

———————- 

       « ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ: Διπλωματία, Στρατηγική και Διαπραγμάτευση. Ένα σύγχρονο μοντέλο διοίκησης »
https://youtu.be/TNa9L-208HI
 
ΚΟΥΚΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ, Νομικός, Ιστορικός, Δρ Φιλοσοφικής Σχολής Παν/μίου Αθηνών
 ———————- 
·         «Ιωάννης Καποδίστριας και Πολιτιστική Διπλωματία»
https://youtu.be/t69wCZN1a1o
 
ΣΟΦΙΑ Κ. ΜΩΡΑΪΤΗ, Δρ Φιλοσοφίας Παν/μίου Αθηνών, Ερευνήτρια, Συγγραφέας, Γεν. Γραμματέας Εθνικής Εταιρείας των Ελλήνων Λογοτεχνών
 ———————- 
·         « Άγνωστες Γυναίκες της Επανάστασης του 1821 »
https://youtu.be/fVmmIT2Udcg
 
ΕΛΕΝΗ ΚΕΚΡΟΠΟΥΛΟΥ Συγγραφέας, Ερευνήτρια

Εδώ μπορείτε να δείτε επίσης το σύνολο των διαλέξεων που επιμελήθηκα στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Δήμου Κηφισιάς από τότε που άρχισε η πανδημία:

https://www.youtube.com/channel/UC_bqtgv4tZysai71VtYx9aw/search?query=%CE%91%CE%B3%CF%84%CE%B6%CE%AF%CE%B4%CE%B7

Υπάρχει 1821 χωρίς το 1453;

Με αφορμή την διαδικτυακή εκδήλωση για το 1821 που οργανώνουν ο «Κοινωνικός και Πολιτιστικός χώρος «παίρνω Αμπάριζα»» και η «Δράση για την Κοινωνία τον Πολιτισμό και την ποιότητα ζωής» στις 6-7-2020 αναρτώ ένα σχόλιο-παρέμβαση που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Πελοπόννησος»

—————————————-

Ένα σχόλιο για την αφωνία της «Επιτροπής για τo 1821»

 

Θα περίμενε κανείς μια ανακοίνωση για την Άλωση της Πόλης από τη λαλίστατη κυβερνητική Επιτροπή για τους εορτασμούς για τη συμπλήρωση των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821.  Η αφορμή δεν ήταν ασήμαντη! Τόσο γιατί χωρίς την Άλωση του 1453 δεν θα υπήρχε η ανάγκη της εξέγερσης το 1821, όσο και γιατί εκτός από τη σημασία του ιστορικού  γεγονότος, υπήρξε αυτή η προσβλητική για τους σύγχρονους Έλληνες  -αναγκαστικούς και μοναδικούς απόγονους των Βυζαντινών Ρωμαίων- χρήση της Άλωσης από τους ισλαμοεθνικιστές του Ερντογάν. 

Βεβαίως το γεγονός δεν ευνοούσε μια προσέγγιση σαν αυτές που μας είχε συνηθίσει η Επιτροπή, είτε χαρακτηρίζοντας δικτάτορα τον Καποδίστρια, είτε αναδεικνύοντας τον Καραϊσκάκη ως έναν σημαντικότατο φαλοκράτη της εποχής του. Και ίσως επειδή το γεγονός της Άλωσης δεν ευνοούσε μια τέτοια προσέγγιση, ίσως γι αυτό υπήρξε η αφωνία.

Ας δούμε όμως πως συνδέονται αυτές οι δύο ημερομηνίες με έναν ακατάλυτο δεσμό.

Από το 1453 στο 1821

222 χρόνια από το θάνατο του Ρήγα Βελεστινλή

222 χρόνια από το μαρτυρικό θάνατο του Ρήγα Βελεστινλή (24 Ιουνίου 1798)

Σκέψεις περί της Ελευθερίας

 

Το άγαλμα του Ρήγα στο κέντρο της Αθήνας, μπροστά στο κεντρικό κτίριο του Πανεπιστημίου

Του Ανδρέα Αγτζίδη, εκπαιδευτικού

 «Καλύτερα μιάς ώρας ελεύθερη ζωή,
παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή»

(Ρήγας Φεραίος)

Η ελευθερία είναι ένα από τα μεγαλύτερη ιδεώδη και το προσφιλέστερο αγαθό του πολιτισμένου ανθρώπου. Σύμφωνα με τα άρθρα 4 και 5 της περίφημης «Διακήρυξης των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη» η ελευθερία η πολιτική έγκειται στο να μπορεί κανείς να πράττει καθετί, αρκεί  να μην βλάπτει τον άλλον, τον πλησίον, την κοινωνία μέσα στην οποία ζη. Η ελευθερία ανά τους αιώνες θεωρήθηκε ως αναφαίρετο δικαίωμα του ανθρώπου, γιατί αποτελεί το βαθύτερο και ουσιαστικότερο γνώρισμα της υπόστασής του.

Aφιέρωμα στον Ιωάννη Καποδίστρια στο Σεμινάριο Σύγχρονης Ιστορίας (Κηφισιά)

  Στο πλαίσιο του Σεμιναρίου Σύγχρονης Ιστορίας που συντονίζω και εντάσσεται στο  Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Δήμου Κηφισιάς, διοργανώνεται αφιέρωμα στον Ιωάννη Καποδίστρια την Παρασκευή 5 Απριλίου  (7.10-9.00 μ.μ.)  στη Βιβλιοθήκη του Δήμου Κηφισιάς (Έπαυλη Δροσίνη) Αγ. Θεοδώρων & Κυριακού. 

Mιλώντας για κάποιες πλευρές του 1821

Οι Έλληνες της Μικράς Ασίας (Ιωνία, Πόντος…),
της Θράκης και της Μακεδονίας
στην Επανάσταση του 1821

 

Παρότι η Επανάσταση του 1821 έχει μελετηθεί σε μεγάλο βαθμό, εν τούτοις διάφορες παράμετροι που σχετίζονται με το ιδεολογικό, κοινωνικό αλλά και γεωγραφικό πλαίσιο, παραμένουν ακόμα άγνωστοι. Στις παραμέτρους αυτές περιλαμβάνεται και η συμμετοχή των Ελλήνων που κατοικούσαν σε περιοχές που είτε δεν εντάχθηκαν από την αρχή στο ελεύθερο ελληνικό κράτος, είτε χάθηκαν οριστικά για τον ελληνικό κόσμο μετά το 1922.   Η συμβολή των εθελοντών στα επαναστατικά γεγονότα φαίνεται ότι ήταν εξαιρετικά μεγάλη. Ο Κωνσταντίνος Βακαλόπουλος γράφει: “Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι στο μεγάλο στρατόπεδο που είχε σχηματιστεί έξω από την Ακρόπολη στις αρχές του 1827, μόνο 1500 από τους 11.000 συνολικά άντρες κατάγονταν  από τη Νότια Ελλάδα. Οι υπόλοιποι, “ίσως και μαχιμώτεροι”, ήταν Ηπειρώτες, Θεσσαλοί, Μακεδόνες, Θρακιώτες, Μικρασιάτες, Επτανήσιοι και Κρητικοί.»

Πόντος

Σημαντική εκπρόσωπος της ποντιακής συμμετοχής υπήρξε η οικογένεια των Υψηλαντών, η οποία, όπως και η άλλη οικογένεια των Μουρούζηδων, έδωσαν τα πάντα στον Αγώνα.  Η οικογένεια των Υψηλαντών καταγόταν από το μικρασιατικό Πόντο. Από τα τέλη του 17ου αιώνα μετοίκησε στην Κωνσταντινούπολη αλλά ποτέ δεν λησμόνησε την ποντιακή της καταγωγή. Και αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι υπήρξε χρηματοδότης της ανέγερσης του Φροντιστηρίου της Τραπεζούντος.

Παρασκευή 17 Μαρτίου: Ποιά η πολιτική καταγωγή του Ρήγα Βελεστινλή;

Την επιρροή που άσκησαν τα ριζοσπαστικά πολιτικά κινήματα που εμφανίστηκαν στον ευρωπαϊκό χώρο μετά τη Γαλλική Επανάσταση στον Ρήγα Φεραίο και έδωσαν την έμπνευση για τη διατύπωση του εθνικοαπελευθερωτικού προτάγματος, 

θα εξετάσουμε στο Σεμινάριο Σύγχρονης Ιστορίας της Κηφισιάς την επόμενη Παρασκευή.  

«Ο Ρήγας Βελεστινλής και η σχέση του με τους Γιακωβίνους της Γαλλικής Επανάστασης»

.
είναι το θέμα της ομιλίας του Δρ. Δημ. Καραμπερόπουλου, προέδρου της Επιστημονικής Εταιρείας Μελέτης Φερών-Βελεστίνου-Ρήγα στο Σεμινάριο Ιστορίας του Δήμου Κηφισιάς, Έπαυλη Δροσίνη, οδός Αγ. Θεοδώρων-Κυριακού στο Κέντρο της Κηφισιάς, την Παρασκευή 17 Μαρτίου 2017, ώρα 7.15μ.μ – 9 μ.μ. …..

Ο χάρτης της τοποθεσίας υπάρχει εδώ: 

https://kars1918.wordpress.com/2016/10/05/seminario-de-la-historia-moderna-2016-2017/

ΓΙΑ ΤΑ ΤΗΣ ΤΡΙΠΟΛΙΤΣΑΣ (23 Σεπτέμβρη του 1821)….

…και της σφαγής που ακολούθησε

 .

Μια από τις πρώτες πράξεις μεγάλης βιαιότητας από την πλευρά των εξεγερμένων του 1821, ήταν η σφαγή των «τούρκων» της Τρίπολης (κυρίως ελληνόφωνων) μετά την κατάληψη της πόλης…. Το γεγονός αυτό ευκόλως ερμηνεύεται από τον παραμερισμό της Φιλικής Εταιρείας από την επαναστατική διαδικασία και την κυριαρχία των «κλεφτών και των αρματωλών»... όπως επίσης και του πολλαπλού χαρακτήρα που είχε η επανάσταση του 1821.

Δες εδώ:  https://kars1918.wordpress.com/2013/03/25/1821-4/

.

16 Μαρτίου: Σεμινάριο Ιστορίας για την αρβανίτικη ταυτότητα προ του 1821

«Οι ταυτότητες στην προεπαναστατική Ελλάδα»

       Ποιά ήταν η ταυτότητα των Αρβανιτών της Νότιας Ελλάδας
πριν την Επανάσταση του 1821;

Στις 16 Μαρτίου 2016  7.15 μ.μ. – 9 μ.μ. στο Σεμινάριο Σύγχρονης Ιστορίας του Ελεύθερου Πανεπιστημίου του δήμου Κηφισιάς θα παρουσιαστεί το θέμα αυτό  από τον Δημήτρη Κιουσόπουλο, ιστορικό, στην «Έπαυλη Δροσίνη»-Βιβλιοθήκη του Δήμου Κηφισιάς , Oδός Αγ. Θεοδώρων & Κυριακού).

Ο Κιουσόπουλος μετέφρασε (μαζί με τον Π.Μ.Πρωτοψάλτη) την έκθεση του Αυγούστου ντ Ζασσώ (Αuguste de Jassaud).

Περί Ανωνύμου του Έλληνος, Κοραή και Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Ένα σχόλιο!

Με αφορμή μια αναφορά κάπου στο διαδίκτυο για ένα απόσπασμα από την «Ελληνική Νομαρχία» του Ανωνύμου του Έλληνος που εκδόθηκε προεπαναστατικά (18ο6) στην Ιταλία, έκανα το παρακάτω σχόλιο:

Η βλακεία και ο παλαιοελλαδιτισμός από τότε εισήλθαν στη νεοελληνική σκέψη:

«Ἀφοῦ ὅμως εἰς τοὺς 375 πρὸ Χριστοῦ, Φίλιππος, ὁ πατὴρ τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου, ἔλαβε τὸ μακεδονικὸν σκῆπτρον, διὰ πρώτην φοράν, ἤρχισε, φεῦ! νὰ μιάνῃ τὴν ἐλευθέραν γῆν τῆς Ἑλλάδος μὲ τὴν ἀνεξάρτητον ἀρχήν του. Αὐτὸς ὄντας πολλὰ φιλόδοξος, καὶ ἐν αὐτῷ φιλομαθὴς καὶ δίκαιος, ὅταν δὲν ἦτον πρὸς ζημίαν του, ἢ διὰ νὰ εἰπῶ καλλίτερα ὅταν ἦτον πρὸς ὄφελός του, εἵλκυσε κατ᾿ ὀλίγον ὀλίγον εἰς τὴν φιλίαν του τοὺς περισσοτέρους ἀρχηγοὺς τῶν τότε ἐλληνικῶν πόλεων, καὶ οὕτως προετοίμασεν εἰς μὲν τὸν υἱόν του μεγάλας νίκας, εἰς δὲ τὴν πατρίδα του καὶ ὅλην τὴν Ἑλλάδα ἕνα ἐπικείμενον καὶ ἄφευκτον ἀφανισμόν.

ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ: 200 χρόνια από την ίδρυσή της

Αφιέρωμα   στην «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία»  (30 Μαρτίου 2014) με αφορμή την επέτειο ίδρυσης της επαναστατικής οργάνωσης «Φιλική Εταιρεία» στην Οδησσό.  Συμμετείχαν με άρθρα τους οι: Λία Βαλάτα-Τσιάμα, Λάμπρος Βαζαίος και Γιάννης Καρυπίδης

ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

200 χρόνια από την ίδρυσή της

 Οι Φιλικοί μπορεί να μην κατάφεραν να υλοποιήσουν το όραμά τους, όμως κατάφεραν να ανοίξουν τον
ασκό του Αιόλου στην επικράτεια των Οθωμανών

Σύμφωνα με τους ιστορικούς που ασχολήθηκαν με τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, ιδρύθηκε το 1814 στην Οδησσό της Νέας Ρωσίας (έτσι ονομάζονταν τότε οι περιοχές που είχαν ενσωματωθεί στη Ρωσική Αυτοκρατορία στο τέλος του 18ου αιώνα) μια μυστική εταιρεία για να προετοιμάσει την ελληνική αντιαπολυταρχική εξέγερση στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.

 

Ξυλογραφία με τους ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας, Τσακάλωφ, Σκουφά και Ξάνθο

Ιδρυτές της θεωρούνται οι Εμμανουήλ Ξάνθος, Νικόλαος Σκουφάς και Αθανάσιος Τσακάλωφ. Στη συνέχεια μυήθηκε ο Αντώνιος Κομιζόπουλος από τη Φιλιππούπολη και αργότερα ο Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος. Η ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας υπήρξε αποτέλεσμα μιας μακράς διαδικασίας οργάνωσης των πλέον ανήσυχων ατόμων της ελληνικής Διασποράς. Λίγα χρόνια πριν είχε ιδρυθεί στο Παρίσι το Ελληνόγλωσσον Ξενοδοχείον, μέλος του οποίου υπήρξε ο Αθανάσιος Τσακάλωφ, ο οποίος αργότερα θα πρωτοστατήσει στην ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας. Το Ελληνόγλωσσον Ξενοδοχείον βάσιζε τις πολιτικές του επιδιώξεις στην πολιτική του Ναπολέοντα. Ακολουθούσε τους κανόνες των καρμπονάρων και των ελευθεροτεκτόνων και είχε υιοθετήσει το μυστικό όρκο με τον οποίο δεσμεύονταν τα μέλη του.

Ριζοσπάστες κατά «ρεφορμιστών»

Το κίνημα του 1843 και οι εκλογές για την Εθνοσυνέλευση

Οι σελίδες Ιστορίας της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας της 26ης Ιανουαρίου του 2014 ήταν αφιερωμένες στο κίνημα του 1843 κατά του Όθωνα και στην διαδικασία συγκρότησης Εθνοσυνέλευσης για τη θέσπιση Συντάγματος (μέσα από την ανάδειξη μιας χαρακτηριστικής τοπικής περίπτωσης). Συμμετείχε στο αφιέρωμα ο Άρης Κ. Αλεξόπουλος, ο οποίος μελέτησε τον τρόπο εκλογής των εθνοσυμβούλων στο χωριό Μάτεσι της Ηλείας.

  

Ελεύθεροι… πολιορκημένοι

• Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*
• Η πρώτη περίοδος της ζωής το νεαρού ελληνικού έθνους-κράτους μπορεί να χαρακτηριστεί ως περιπετειώδης και προβληματική. Μέρος μόνο των Ελλήνων κατοικούσε στα ελεύθερα εδάφη, ενώ το μεγαλύτερο τμήμα τους υπαγόταν ακόμα στην εξουσία της Υψηλής Πύλης.

  Ο διακεκριμένος νομικός Γεώργιος Φιλάρετος (1848-1929) αναφέρεται στο ελεύθερο κράτος -του οποίου οι σχέσεις παραγωγής μπορούν να χαρακτηριστούν προαστικές- ως «μικροσκοπικόν βασίλειον των αυτοχθονιζόντων Αθηνών και Πειραιώς», που λίγο αντιστοιχούσε στις αρχικές εθνικές και φιλελεύθερες προσδοκίες της δεύτερης μεγάλης ευρωπαϊκής επανάστασης. Επιπλέον βρισκόταν υπό καθεστώς κηδεμονίας από τις τρεις προστάτιδες δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία), οι οποίες είχαν ιδιαίτερα συμφέροντα και μεταξύ τους ανταγωνισμό και επεδίωκαν την απόκτηση γεωστρατηγικού πλεονεκτήματος με τον έλεγχο της ελλαδικού χώρου.

  Η ξενοκρατία

Παρουσιάζοντας τον «Χουρμούζη», ένα βιβλίο του Κώστα Βαλέτα

Παρουσίαση του βιβλίου 

Τη Δευτέρα 4 Ιουνίου παρουσιάστηκε στο βιβλιοπωλείο  «Free Thinking Zone»  (Σκουφά 64 και Γριβαίων, Αθήνα)  το βιβλίο του Κώστα Βαλέτα.  Στη παρουσίαση εκτός μένα, συμμετείχε επίσης  η  συγγραφέας Λήδα Ιστικοπούλου, η οποία αναφέρθηκε ιδιαίτερα στο  θεατρικό έργο του Χουρμούζη, ενώ ο γνωστός ηθοποιός Τάκης Χρυσικάκος διάβασε αποσπάσματα από το έργο  του μεγάλου συγγραφέα  Χαρτοπαίκτης. Την ευθύνη της οργάνωσης της εκδήλωσης είχε η Ντ. Βακιρτζή.

Πολύπλευρη και παραγνωρισμένη  προσωπικότητα ο Μιχαήλ  Χουρμούζης.  Τον Μάη του 1821 εγκαταλείπει τη γενέτειρα του Κωνσταντινούπολη  για να αγωνιστεί στην επαναστατημένη Ελλάδα. Θα διακριθεί στα πεδία των μαχών και το 1834 θα γίνει αξιωματικός του στρατού. Αργότερα το 1844 ως αστυνομικός θα πολεμήσει τη ληστοκρατία ενώ στη συνέχεια θα διακριθεί στο πολιτικό στίβο και θα φθάσει μέχρι τη θέση του Αντιπροέδρου της βουλής το 1854. Ως πολιτικός θα αγωνιστεί για την εφαρμογή των νόμων και θα πολεμήσει τη διαφθορά. Θα στιγματίσει τη Βαυαροκρατία αλλά και τον πιθηκίστικο μιμητισμό ξενόφερτων και νεοπλουτίστικων  ηθών.

1821: Επανάσταση εθνική, ταξική και θρησκευτική

Με αφορμή την επέτειο της Επανάστασης του 1821 επιμελήθηκα ενός αφιερώματος στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία  με τη συμβολή του Τάκη Σαλκιτζόγλου, ο οποίος έγραψε ένα κείμενο για τη συμβολή των Μικρασιατών….

• Η ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΞΕΣΗΚΩΜΟΥ
• ΤΟΥ ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ* 

  1821 – Επανάσταση εθνική, ταξική και θρησκευτική

• Το περιεχόμενο της Επανάστασης του 1821 διχάζει ακόμα την Ελλάδα. Τηλεοπτικές εκπομπές και ανακοινώσεις πολιτικών παρατάξεων αποδεικνύουν ότι μέχρι σήμερα ακόμα δεν υπάρχει κοινή συμφωνία για όλες τις παραμέτρους εκείνης της εντυπωσιακής εξέγερσης. Υπάρχει μια παραδοσιακή αφήγηση σε διάφορες παραλλαγές, που πολλές φορές έρχονται σε αντίθεση με αφηγήματα ομάδων και κομμάτων.

• 
• «Η Ελλάδα έγινε η πηγή έμπνευσης του διεθνούς φιλελευθερισμού, και ο φιλελληνισμός […] στη συσπείρωση της ευρωπαϊκής Αριστεράς τη δεκαετία του 1820 έπαιξε ρόλο ανάλογο με αυτόν που θα έπαιζε στο τέλος της δεκαετίας του 1930 η υποστήριξη στην Ισπανική Δημοκρατία» –
• ERIC HOBSBAWM, «Η εποχή των επαναστάσεων, 1789-1848

Για την πολύ ενδιαφέρουσα εκδήλωση της Πάτρας

Με ιδιαίτερη επιτυχία έγινε η εκδήλωση που οργανώθηκε από το «χώρο εναλλακτικής παρέμβασης Κοινοτικόν» στην Πάτρα .  

Η αίθουσα ήταν γεμάτη, παρότι το Σάββατο ήταν πάρα πολλές οι εκδηλώσεις στην Πάτρα που ετοιμάζεται πυρετωδώς για το Καρναβάλι.

Το ενδιαφέρον των παρευρισκόμενων ήταν μεγάλο και αμείωτο παρόλο το εύρος του θέματος και τη μεγάλη έκταση της αρχικής εισήγησης.  

Μια μικρή άποψη του κόσμου που συμμετείχε μπορείτε να δείτε στην φωτογραφία δεξιά.

Στο ιστολόγιο του «Κοινοτικού» αναρτήθηκε η εκδήλωση, απ’ όπου μπορείτε να την δείτε πατώντας ένα απλό «κλικ» στην παρακάτω φωτογραφία:

Για την Ανολοκλήρωτη Επανάσταση… στην Πάτρα

Το επόμενο Σάββατο 9 Μαρτίου θα πάρω μέρος σε μια επετειακή εκδήλωση που οργανώνει στην Πάτρα ένας πολύ ενδιαφέρον πολιτιστικός σύλλογος της πόλης με τη συμβολική ονομασία «Κοινοτικόν».

Είναι η δεύτερη φορά που συμμετέχω σε εκδήλωση του «Κοινοτικού». Η πρώτη ήταν  πρόπερσι, 20 Μαϊου 2011 και ο τίτλος της ομιλίας: Ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας στον Πόντο. Η γενοκτονία των Ελλήνων της Ανατολής με αφορμή τα γεγονότα του Πόντου.

Η εκδίκηση των «αυτοχθόνων»

Το παρακάτω κείμενο γραφτηκε την περίοδο της σκληρής ιδεολογικής σύγκρουσης που έγινε με αφορμή το βιβλίο της Στ’ δημοτικού που είχε συγγράψει η Μ. Ρεπούση. Είχε δημοσιευτεί στον Π&Α…. Νομίζω ότι παραμένει επίκαιρο!

      •Η σύγκρουση των αυτοχθόνων με τους ετερόχθονες, δηλαδή των ντόπιων με τους πρόσφυγες, ταλαιπώρησε τη μετεπαναστατική Ελλάδα για είκοσι περίπου χρόνια. Από το 1830 έως το 1850, οι ετερόχθονες θα δεχτούν μια αλύπητη επίθεση από τους αυτόχθονες, που θα φτάσει μέχρι και απολύσεις από το δημόσιο. Στο πλαίσιο αυτής της σύγκρουσης θα απολυθεί και ο κωνσταντινουπολίτης Κωνσταντίνος Παπαρηγόπουλος, του οποίου ο πατέρας –για λόγους αντεκδίκησης- είχε δολοφονηθεί από τους Οθωμανούς. Το 10% του τότε ελληνικού πληθυσμού, που αντιπροσώπευαν οι «ετερόχθονες», θα υποταχθεί, θα αλλοτριωθεί και θα αποδεχτεί την κατάκτηση της εξουσίας στο νεαρό κράτος από τα παραδοσιακά ηγετικά στρώματα της Παλαιάς Ελλάδας, των κοτζαμπάσηδων και των προεστών.

       •Από τότε μέχρι σήμερα, η μεγάλη κληρονομιάτης ιδεολογικής απόρριψης, του ρατσισμού κατά των ετεροχθόνων και της υποτίμησης των εξωελλαδικών Ελλήνων, καλά κρατεί.

Εκδήλωση στη Νέα Ερυθραία για το 1821 και τους Έλληνες της Ανατολής

 

Την Τρίτη 27 Μαρτίου 2012, στις 19.00 θα παρουσιάσουμε ένα από τα πλέον άγνωστα θέματα της Επανάστασης του 1821: Τη συμμετοχή των Ελλήνων της Ανατολής σ’ αυτήν, καθοριστική αλλά αποσιωπημένη -λόγω του τοπικισμού που διαμόρφωσε την επίσημη ιδεολογία στην Ελεύθερη Ελλάδα….

 

Tο 1821 ακόμα προκαλεί εμφυλίους!

Το παρακάτω κείμενο το είχα γράψει πριν από ένα περίπου χρόνο για την εφημερίδα «Δρόμος», χωρίς τελικά να δημοσιευτεί. Βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στο σχόλιο που είχα κάνει με αφορμή την εκπομπή του Σκάι. 

 

 

 

«H Ελλάδα έγινε η πηγή έμπνευσης του διεθνούς φιλελευθερισμού και ο φιλελληνισμός… στη συσπείρωση της ευρωπαϊκής Αριστεράς στη δεκαετία του 1820, έπαιξε ρόλο ανάλογο με αυτόν που θα έπαιζε στο τέλος της δεκαετίας του 1930 η υποστήριξη στην Ισπανική Δημοκρατία»

 

Eric Hobsbawm, H Εποχή των επαναστάσεων 1789 – 1848

 

 

Η παραγωγή του Σκάι για το 1821 έχει ήδη προκαλέσει μια πρωτοφανή ιδεολογική συζήτηση, έχει υποκινήσει εντυπωσιακές εντάσεις και έχει μετατρέψει όλους τους Έλληνες σε ιστορικούς. Για άλλη μια φορά διαμορφώθηκε ένα κλίμα που λίγο απέχει από το να χαρακτηριστεί κλίμα εμφυλίου πολέμου. Απ’ ότι φαίνεται ο εμφύλιος σπαραγμός, που συνδέεται αδιάσπαστα με εκείνες τις ιστορικές διεργασίες που συνέβησαν πριν από 190 χρόνια, ακολουθεί απερίσπαστος την όποια συζήτηση για το ίδιο το γεγονός. 

 

Η συμβολική ημερομηνία της 25ης Μαρτίου, το «κρυφό σχολειό», τα ατυχή ευφυολογήματα, αναδείχθηκαν σε πρώτιστα ζητήματα στη δημόσια συζήτηση. Το κύριο χαρακτηριστικό της πλειονότητας των όσων ασκούν κριτική είναι ο επιφανειακός φανατικός λόγος, που αναδεικνύει κάποιο στοιχείο που θεωρήθηκε ότι «προσβάλλει το έθνος.» Αυτό που λείπει παντελώς από τη δημόσια συζήτηση είναι ο ψύχραιμος λόγος για τα θετικά και τα αρνητικά της προσέγγισης. Επί της ουσία, η συγκεκριμένη σειρά έδωσε την αφορμή να διατυπωθεί για άλλη μια φορά η αυθαίρετη παραδοχή ότι ο κόσμος μας είναι ασπρόμαυρος, ότι μοιράζεται απ’ τους κακούς και τους καλούς. 

 

1821 και Έλληνες της Ανατολής

Το άγνωστο θέμα της συμμετοχής Ελλήνων από το χώρο της μικρασιατικής χερσονήσου, τόσο  στις προεπαναστατικές διεργασίες, όσο και στην ίδια την Επανάσταση θα παρουσιαστεί σε δύο εκδηλώσεις που διοργανώνονται στην Αθήνα.

Και στις δύο εκδηλώσεις θα είμαι ένας από τους ομιλητές, όπως και ο νομικός Τάκης Σαλκιτζόγλου, που συνέγραψε τη μονογραφία «Η  Μικρά Ασία στην επανάσταση του 1821″

Η πρώτη εκδήλωση διοργανώνεται από  το Σύλλογο Ποντίων Μεταμόρφωσης «Ο Εύξεινος Πόντος» στις 19 Μαρτίου, 6.30 μ.μ. στά γραφεία του (Κώστα Βάρναλη 12-Μεταμόρφωση)

Η δεύτερη διοργανώνεται από την Ένωση Ποντίων Μελισσίων και το Ψωμιάδειο Πολιτιστικό Κέντρο στις 21 Μαρτίου (19.00) στην αίθουσα της Ένωσης (Παναγ. Τσαλδάρη 13-Μελίσσια)

Για το 1821 και τη σειρά του Σκάι

Οι φίλοι απ’ το μπλογκ «Πόντος και Αριστερά» ζήτησαν την άποψή μου για τη σειρά που προβάλλει αυτή την εποχή ο τηλεοπτικός σταθμός Σκάϊ και διαπραγματεύεται την Επανάσταση του 1821.

Την επιστημονική ευθύνη της παραγωγής έχουν δύο ιστορικοί που ανήκουν σε διαφορετικές γενιές αλλά και σε διαφορετικές ιστοριογραφικές σχολές, ο Θάνος Βερέμης και ο Ιάκωβος Μιχαηλίδης.

Η σειρά αυτή και ο τρόπος που προσεγγίζει την Επανάσταση έχει προκαλέσει μια μεγάλη συζήτηση και πλήθος απαξιωτικών σχολίων, που προέρχονται από ποικίλους χώρους που ελάχιστα συνδέονται μεταξύ τους πολιτικά.

Η δική μου άποψη, σε μια πρώτη γραφή, είναι η εξής:

-Mικρασιάτες και ΄21. Μια βιβλιοπαρουσίαση στην «Ένωση Σμυρναίων»

…με τον Αρχάγγελο Γαβριήλ!!!

Τη Δευτέρα  18 Οκτωβρίου (07.00 μ.μ.) θα παρουσιαστεί στην  Ένωση Σμυρναίων (οδός Καρύτση 3, Γ΄ όροφος, Αθήνα) από μένα, τον Ευ. Τσίρκα και τον… Αρχάγγελο Γαβριήλ το πολύ ενδιαφέρον βιβλίο του Τ. Σαλκιτζόγλου «Η Μικρά Ασία στην Επανάσταση του 1821. Η συμβολή των Μικρασιατών στον εθνικό αγώνα».

Το βιβλίο αυτό  αναδεικνύει ένα γεγονός που δεν είναι ευρέως γνωστό, τη μεγάλη συμμετοχή των Μικρασιατών στην Επανάσταση του 1821 και τη σημαντική συμβολή τους στην απελευθέρωση της κοινής πατρίδας. Το βιβλίο περιέχει εκτενή κατάλογο με ονόματα Μικρασιατών αγωνιστών (με τις περιοχές καταγωγής τους), ενώ δημοσιεύονται έγγραφα που πιστοποιούν τη συμμετοχή και την προσφορά τους στον εθνικό αγώνα.

Ο Τάκης Σαλκιτζόγλου είναι συγγραφέας του βιβλίου «Η Σύλλη του Ικονίου» (έκδοση του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού) και πολλών άρθρων και μελετών. Μέσα από το βιβλίο του «Η Μικρά Ασία στην Επανάσταση του 1821. Η συμβολή των Μικρασιατών στον εθνικό αγώνα» αναδεικνύει την προσφορά και τις θυσίες των Μικρασιατών για την απελευθέρωση της Ελλάδας που δεν είναι ευρέως γνωστές.

-Οι άγνωστες πλευρές του 1821

Με αφορμή την επέτειο της 25ης Μαρτίου αναδημοσιεύω ένα παλιό μου κείμενο που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» της Κυριακής, 25 Μαρτίου 2001  που διαπραγματεύεται το ‘21, τις ομάδες που συγκρούστηκαν τότε  και τα ζητήματα ταυτότητας, και φέρνει στο φως έναν άγνωστο θρήνο των ελληνόφωνων μουσουλμάνων της Καρύστου που εκπατρίστηκαν μετά την ενσωμάτωση της Εύβοιας στο νεαρό ελληνικό κράτος .

-Μια συνέντευξη μ’ αφορμή το «νεο-οθωμανισμό»

H εμφάνιση των τουρκικών ομάδων στον ελληνικό χώρο από τον 11^ο μ.Χ. αιώνα, εγκαινίασε μια μακρά περίοδο συνάντησης, επικοινωνίας και ώσμωσης. Είτε ως Σελτζούκοι, είτε ως Οθωμανοί θα διαμορφώσουν τελικά τη φυσιογνωμία ολόκληρης της περιοχής μας. Το ερώτημα που αντιμετώπιζαν οι επιστήμονες ήταν το πώς ένας πληθυσμός εισβολέων που δεν ξεπέρασε τις 400.000 άτομα, κατάφερε να κυριαρχήσει σ’ ένα ελληνόφωνο  κόσμο 8 εκατομμυρίων. Πώς οι «ολίγοι» Τουρκομάνοι κατάφεραν να μεταστρέψουν ένα μεγάλο πληθυσμό ελληνοφώνων, χριστιανών μαζί με τους οποίους στη συνέχεια, θα αποτελέσουν τους Οθωμανούς πολίτες της νέας αυτοκρατορίας τους.

 

Πώς εξηγείται το οτι οι ελληνόφωνοι χριστιανοί πληθυσμοί αλλαξοπίστησαν; οφείλεται στο ότι η νέα θρησκεία ήταν περισσότερο δελεαστική, ή στο ότι οι Σελτζούκοι έδιναν μέσα από αυτή άλλες δυνατότητες;

Ο κύριος όρος στον εξισλαμισμό δεν ήταν η πειθώ της νέας θρησκείας, αλλά η απαλλαγή των Ελλήνων από τα φορολογικά βάρη του Ισλάμ. Αποδέχονταν τους λαούς της Βίβλου, χριστιανούς και εβραίους, και δεν τους αντιμετώπιζαν  όπως τους παγανιστές, τους οποίους καταδίκαζαν σε θάνατο ως ειδωλολάτρες. Τους «λαούς της Βίβλου» τους ανέχονταν, ως έχοντες κοινή θεολογική μήτρα, αλλά τους επιβάρυναν με δύο ειδικούς φόρους. Από τις αρχές του 11^ου αιώνα, που οι τουρκικές ομάδες εισβάλουν στη Μικρά Ασία, οι πρώτες ελληνόφωνες ομάδες που εξισλαμίζονται είναι αυτές των κατεχόντων εδαφών, οι οποίες εξισλαμίσθηκαν για να διασώσουν τα προνόμια τους. Απ΄αυτούς θα προέλθει και νέα ελίτ των τουρκομανικών ομάδων.

 

Turk-le-sh-tir-e-me-dik-ler-im-iz-den-mi-sin-iz?

ΕΛΛΗΝΕΣ  ΚΑΙ  ΤΟΥΡΚΟΙ: Μια ενδιαφέρουσα συνάντηση

Turk-le-sh-tir-e-me-dik-ler-im-iz-den-mi-sin-iz?[1]

Του Βλάση  Αγτζίδη[2]

Μέχρι σήμερα δεν έχει προσδιοριστεί με ακρίβεια ο χρόνος εμφάνισης των Τούρκων στο προσκήνιο της ιστορίας. Γενέθλιος χώρος των πρώτων τουρκικών ομάδων είναι η ανατολική περιοχή της ευρασιατικής ζώνης, στα δάση της Σιβηρίας. Πιθανότατα, η πρώτη περιοχή που εμφανίστηκαν οι Τούρκοι να είναι η Ματζουρία. Κατά την πρώτη χιλιετία π.χ. άρχισε η εξάπλωσή τους στην Άνω Ασία, για να μετατραπούν από ανθρώπους των δασών σε ανθρώπους της στέπας. Ένα από τα πρώτα ονόματα με τα οποία εμφανίζονται είναι Χιόνγκ-νου. Οι Χιόνγκ-νου, οι οποίοι αποτελούσαν τους βάρβαρους που πολιορκούσαν την Κίνα από το Βορρά, φαίνεται ότι περιλάμβαναν στους κόλπους τους και αρκετές άλλες φυλές. Στην προέλασή τους προς τα δυτικά συγκρούονται με με τους Γιουέ-τσε, τους οποίους διώχνουν από το Κανσού μεταξύ 177 και 165 π.χ. Οι Γιουέ-τσε, οι οποίοι πιθανόν να ταυτίζονται με τους Τοχάρους,  εκδιώκονται και εξαναγκάζονται σε μετανάστευση. Έτσι έχουμε την πρώτη μεγάλη ιστορική μετανάστευση ενός λαού.