Το κίνημα του 1843 και οι εκλογές για την Εθνοσυνέλευση

Οι σελίδες Ιστορίας της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας της 26ης Ιανουαρίου του 2014 ήταν αφιερωμένες στο κίνημα του 1843 κατά του Όθωνα και στην διαδικασία συγκρότησης Εθνοσυνέλευσης για τη θέσπιση Συντάγματος (μέσα από την ανάδειξη μιας χαρακτηριστικής τοπικής περίπτωσης). Συμμετείχε στο αφιέρωμα ο Άρης Κ. Αλεξόπουλος, ο οποίος μελέτησε τον τρόπο εκλογής των εθνοσυμβούλων στο χωριό Μάτεσι της Ηλείας.

  

Ελεύθεροι… πολιορκημένοι

• Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*
• Η πρώτη περίοδος της ζωής το νεαρού ελληνικού έθνους-κράτους μπορεί να χαρακτηριστεί ως περιπετειώδης και προβληματική. Μέρος μόνο των Ελλήνων κατοικούσε στα ελεύθερα εδάφη, ενώ το μεγαλύτερο τμήμα τους υπαγόταν ακόμα στην εξουσία της Υψηλής Πύλης.

  Ο διακεκριμένος νομικός Γεώργιος Φιλάρετος (1848-1929) αναφέρεται στο ελεύθερο κράτος -του οποίου οι σχέσεις παραγωγής μπορούν να χαρακτηριστούν προαστικές- ως «μικροσκοπικόν βασίλειον των αυτοχθονιζόντων Αθηνών και Πειραιώς», που λίγο αντιστοιχούσε στις αρχικές εθνικές και φιλελεύθερες προσδοκίες της δεύτερης μεγάλης ευρωπαϊκής επανάστασης. Επιπλέον βρισκόταν υπό καθεστώς κηδεμονίας από τις τρεις προστάτιδες δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία), οι οποίες είχαν ιδιαίτερα συμφέροντα και μεταξύ τους ανταγωνισμό και επεδίωκαν την απόκτηση γεωστρατηγικού πλεονεκτήματος με τον έλεγχο της ελλαδικού χώρου.

  Η ξενοκρατία

Η Επανάσταση των «Σπαρτακιστών» και η προδοσία του Λένιν

Οι σελίδες Ιστορίας της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» της 19ης Ιανουαρίου 2014, ήταν αφιερωμένες στην εξέγερση των «Σπαρτακιστών»  στη Γερμανία (5-15 Ιανουαρίου 1919) και στο τέλος των Λούξεμπουργκ και Λίμπνεχτ.  Στο αφιέρωμα συμμετέχουν οι Λέανδρος Μπόλαρης και Χρήστος Κεφαλής.

Η άγνωστη εργατική επανάσταση στη Γερμανία
.

FREIHEIT IST IMMER DIE FREIHEIT DER ANDERS DENKENDEN
(Ελευθερία νοείται, η ελευθερία του διαφορετικά σκεπτόμενου)
Ρόζα Λούξεμπουργκ

Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*

Στις 15 Ιανουαρίου του 1919 έπεσε η αυλαία για τη μοναδική εργατική επανάσταση του 20ού αιώνα, που ήταν συμβατή με τη μαρξιστική θεώρηση για την κοινωνική εξέλιξη.

Στις 3 Νοεμβρίου 1918 ξεκίνησε η εξέγερση των ναυτών στο Κίελο της Γερμανίας που οδήγησε στην κατάρρευση της καϊζερικής μοναρχίας και στο τέλος του Α΄παγκοσμίου Πολέμου

Ισως γι’ αυτό παρέμεινε τόσο πολύ άγνωστη η επανάσταση των «Σπαρτακιστών» στη Γερμανία, σε αντίθεση με πλειάδα άλλων επαναστάσεων και κινημάτων που χαρακτηρίστηκαν εξ αρχής από στρεβλώσεις, απολυταρχικές πρακτικές και περιφρόνηση της δημοκρατικής έκφρασης, θεωρήσεις που υποβάθμιζαν την εργατική τάξη προς όφελος επαγγελματιών κινηματιών, αντιλήψεις που προέκριναν τις κομματικές οργανώσεις και καταργούσαν τα αυθεντικά λαϊκά συμβούλια.

Η τέχνη της επιβίωσης στην προσφυγιά…. Μ’ αφορμή τον ποντιακό χορό

Το αφιέρωμα Ιστορίας της  «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» (12 Ιανουαρίου 2014) είχε ως αντικείμενο την επιβίωση ενός παραδοσιακού πολιτισμού σε συνθήκες βίαιου εκπατρισμού. Το θέμα αυτό σχετίζεται αφενός με την γενική αντίληψη που διακατέχει την κοινωνία για τον λαϊκό πολιτισμό και αφετέρου με τις ιδιαίτερες συνθήκες που καλείται να αντιμετωπίσει ο πολιτισμός ενός πληθυσμού σε συνθήκες εκδίωξης και προσφυγιάς. Στο αφιέρωμα συμμετείχε ο ερευνητής, χοροδιδάσκαλος Νίκος Ζουρνατζίδης. 

Πόντιοι: η τέχνη της επιβίωσης στην προσφυγιά

.

Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*

.

Ο ΠΟΝΤΙΑΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ -ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΗ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΟΦΩΝΗ ΕΚΔΟΧΗ ΤΟΥ- ΠΑΡ’ ΟΤΙ ΕΙΧΕ ΜΕΓΑΛΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΚΑΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΚΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ, ΟΥΔΕΠΟΤΕ ΑΠΟΤΕΛΕΣΕ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ

Ένα από τα ζητήματα που καλείται να μελετήσει η κοινωνιολογία και η λαογραφία μαζί, είναι η δυνατότητα και οι τρόποι επιβίωσης ενός παραδοσιακού πολιτισμού σε συνθήκες βίαιου εκπατρισμού. Το ζήτημα αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία γιατί η σύγχρονη ελληνική κοινωνία διαμορφώθηκε από βίαιους εξωτερικούς παράγοντες. Τέτοιοι παράγοντες ήταν η Μικρασιατική Καταστροφή και η Γενοκτονία, που σηματοδότησε την Έξοδο των πολυάνθρωπων ελληνοορθόδοξων (και ελληνοπροτεσταντικών) κοινοτήτων από την καταρρέουσα Οθωμανική Αυτοκρατορία (1914-1922), καθώς και η δεκαετία του ’40 με την ξενική Κατοχή της χώρας και τον Εμφύλιο πόλεμο που ακολούθησε. Στους παράγοντες πρέπει να προσμετρηθεί η ύπαρξη ηγετικών ομάδων σ’ όλο το πολιτικό φάσμα, εξαρτημένων οικονομικά και ιδεολογικά  από ξένα κέντρα, που χαρακτηρίζονταν από αντιλήψεις, μη φιλικές προς τον παραδοσιακό πολιτισμό. Ειδικά οι πληθυσμοί που προέκυψαν από τη Μικρασιατική Καταστροφή είχαννα αντιμετωπίσουν  επί πλέον ένα άξενο πολιτικό και κοινωνικό  περιβάλλον, που πολλαπλασίαζε τις δυσκολίες διατήρησης του πολιτισμού τους.     

Τρεις εκδηλώσεις: Καλλιθέα-Αμπελόκηποι-Παλιά Βουλή

Τρεις εκδηλώσεις, στις οποίες θα πάρω μέρος, θα πραγματοποιηθούν το επόμενο διάστημα:

–12 Ιανουαρίου 2014: 7.00 μ.μ. Δαβάκη 10  στην Καλλιθέα Αττικής. 

Ο Σύλλογος Ποντίων Αργοναύται -Κομνηνοί διοργανώνει εκδήλωση με αφορμή την  έκδοση του βιβλίου του ερευνητή-χοροδιδάσκαλου Νίκου Ζουρνατζίδη. Θα μιλήσουν επίσης οι Χρήστος Γαλανίδης και Αντ. Παυλίδης 

—————————————————————————————————————-

–15 Ιανουαρίου 2014 6.00-8.30 μ.μ.: Ο Πολιτιστικός Περιβαλλοντικός Σύλλογος Κέντρου Αμπελοκήπων σας προσκαλεί στην εκδήλωση που διοργανώνει για τα 90 χρόνια από την εγκατάσταση των Μικρασιατών Προσφύγων στους Αμπελόκηπους.

Θα μιλήσουν επίσης οι: Μενέλαος Χαραλαμπίδης, Παπαθεοδώρου Φαίδων, Παραδείσης Νικόλαος, Βικέτος Νικόλαος, Π. Βουτσινά

 Η εκδήλωση θα γίνει στο ΚΤΙΡΙΟ 7ου ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΟΣ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ, Πανόρμου 59 (μετρό: «Πανόρμου», Αμπελόκηποι

——————————————————————————————————————

–2 Φεβρουαρίου, 11 π.μ.:  Ο Σύλλογος Μικρασιατών Αιγάλεω «ΝέεςΚυδωνίες» οργανώνει εκδήλωση για την πολιτισμική ανάπτυξη του ελληνισμού της Μικράς Ασίας. Η εκδήλωση θα γίνει στο  Εθνικό Ιστορικό Μουσείο (Παλιά Βουλή)

Πρόγραμμα Σεμιναρίου Ιστορίας (2014)

Το  β’ μέρος του φετινού Σεμιναρίου Ιστορίας που επιμελούμαι (στο πλαίσιο του ούτως καλουμένου «Ελεύθερου Πανεπιστήμου» του Δήμου Κηφισιάς «Έπαυλη Δροσίνη»-Βιβλιοθήκη Δήμου, Oδός Αγ. Θεοδώρων & Κυριακού),  περιλαμβάνει το πρόγραμμα  από Iανουάριο έως Ιούνιο.  (Οι συναντήσεις γίνονται κάθε δεύτερη Παρασκευή 6-8 μ.μ.)

 

B’ μέρος 

–10 Ιανουαρίου 2014 (6-8 μ.μ.): «Ιστορία και Λογοτεχνία. Ο Μίμης Σαραντάκος στον απόηχο της Αιολικής Λογοτεχνικής Σχολής»,  Nτόρα Βακιρτζή,   Στάθης Λιδωρίκης, Στρατής  Ζαφείρης, Νίκος Σαραντάκος, 

–24 Ιανουαρίου: «Ιστορία και Θέατρο. Με αφορμή τα βιβλία του Κώστα Βαλέττα  «Χουρμούζης», «Ρούσμελης»,   «Μισέ Κοζίς» (κωμωδία του  Βυζάντιου Χατζηασλάνη)  Παρουσιάζει ο Κώστας Βαλέτας. Αποσπάσματα από το έργο «Ρούσμελης» διαβάζουν η ηθοποιός Αγράμπελη Κινή και ο σκηνοθέτης Κώστας Κινής. Αποσπάσματα από το έργο «Χουρμούζης» διαβάζει ο λογοτέχνης & ηθοποιός Γιώργος Αλιγιζάκης.

 –7 Φεβρουαρίου:  «Ιστορία και Λογοτεχνία. Με αφορμή το έργο του Βίκτορα Σερζ»,  Βασίλης Καλαμαράς,  Ντόρα Βακιρτζή 

–21Φεβρουαρίου: «Ιδεολογικές Συγκρούσεις και ερμηνευτικές ασυμφωνίες στη σύγχρονη Ελλάδα (μ’ αφορμή τη Γενοκτονία στην Ανατολή» ΣΤΡΟΓΓΥΛΟ ΤΡΑΠΕΖΙ με τη συμμετοχή των: Βασίλη Μεϊχανετσίδη, Λάμπρου Μπαλτσιώτη, Δημήτρη  Χριστόπουλου, Χριστίνας Κουλούρη, Βλάση Αγτζίδη 

Μαρτυρίες για την βρετανική επέμβαση τον Δεκέμβριο του ’44

H σημασία των μαρτυριών για την πληρέστερη κατανόηση του βρετανικού ρόλου στον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο υπήρξε το αντικέιμενο του αφιερώματος ιστορίας στη Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία στις 29 Δεκεμβρίου 2013.  Στο αφιέρωμα συμπεριλαμβάνονται δύο μαρτυρίες:  η συγκλονιστική αφήγηση του Βρετανού αξιωματικού Wilfred Byford-Jones για τις δολοφονίες των διαδηλωτών στις 3 Δεκεμβρίου στην Πλατεία Συντάγματος  και του  Χρήστου Κοσμίδη, μαχητή του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ), για την εν γένει βρετανική στάση κατά την περίοδο της Κατοχής.

.

Η σημασία των μαρτυριών για τη βρετανική επέμβαση

• Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*

• Μία από τις πλέον έντονες σελίδες της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας είναι η ένοπλη βρετανική επέμβαση του Δεκεμβρίου του ’44 κατά του μεγάλου αντιστασιακού κινήματος που είχε αναπτυχθεί στην κατεχόμενη Ελλάδα -ενώ ακόμα μαινόταν ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος.

  Η σημαντικότητα της βρετανικής επέμβασης οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Αρχικά γιατί η κύρια αιτία του ελληνικού εμφύλιου πολέμου υπήρξε η βρετανική επέμβαση. Επίσης, η επέμβαση των Βρετανών σταμάτησε εν τη γενέσει της μια πρωτοφανή κινητοποίηση και συμμετοχή του ελληνικού λαού στα κοινά, ανεξάρτητα εάν η κύρια δύναμη της Αντίστασης ελεγχόταν από ένα συγκεντρωτικά δομημένο κόμμα, θεολογικής υπόστασης, ενταγμένο σ’ ένα διεθνές σύστημα εξάρτησης.