Μειονότητες και Αριστερά

Με αφορμή τις δηλώσεις Χ. Ζεϊμπέκ.

Πολύ ενδιαφέρον, αλλά κυρίως πολύ σημαντικό βάθος έχουν τα θέματα που έθιξε πρόσφατα ο Χουσεϊν Ζεϊμπέκ και προκάλεσαν κάποιες αντιδράσεις.

Είπε : «Γίνεται αλαλούμ με τους δύο μουφτήδες. Λέμε κατάργηση της Σαρίας. Η Τουρκία είναι ένα κοσμικό κράτος. Εδώ (στην Ελλάδα) έχει επίσημη θρησκεία, δεν είναι κοσμικό κράτος. Έχω φοιτήσει στην Τουρκία και ξέρω…Στην Τουρκία ποτέ δεν ανοίγουν τα σχολεία με το Κοράνι…»

Νομίζω ότι ο Ζεϊμπεκ κάνει ένα λάθος, που είναι όμως κοινός τόπος στην ανάγνωση του κοσμικού χαρακτήρα της Τουρκίας. Και παράλληλα φαίνεται να αγνοεί την μεγάλη κοινωνική και πολιτική αντιπαράθεση μεταξύ μουσουλμάνων «Παλαιότουρκων» και ακραίων εθνικιστών-μιλιταριστών Νεότουρκων πριν τη βίαιη επιβολή του κεμαλιστικού μοντέλου που διαμόρφωσε τη σύγχρονη Τουρκία. .Η αντιπαράθεση αυτή εκφράστηκε και στη Δυτική Θράκη. Ειδικά μετά το 1930 και την υπογραφή του ελληνο-τουρκικού Συμφώνου «Φιλίας και Συνεργασίας», έλαβε κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.

Παλαιότουρκοι VS Νεότουρκοι

To τελευταίο άρθρο του πατέρα μου: Για το Μακεδονικό Ζήτημα

Είναι τραγική ειρωνεία το γεγονός ότι το τελευταίο άρθρο του πατέρα μου  είδε το φως της δημοσίευσης 3 ημέρες μετά τον απροσδόκητο θάνατό του σε ηλικία 92 ετών. Ένας θάνατος που μας συγκλόνισε όχι μόνο γιατί ήταν απροσδόκητος, αλλά και γιατί ο ίδιος βρισκόταν σε άριστη διανοητική κατάσταση με ακμαίο μαχητικό πνεύμα. Και με υπέρτατο στόχο την αποκατάσταση της αλήθειας για την εαμική Εθνική Αντίσταση (1941-1944) και την αποκάλυψη των ψευδών πληροφοριών που διαχέουν οι απόγονοι των δωσίλογων της Κατοχής για να δικαιολογήσουν την προδοτική στάση των τότε συνεργατών των κατακτητών. Να σημειώσουμε ότι στα βουνά του Κιλκίς οι Γερμανοί, οι Βούλγαροι και οι δωσίλογοι (ΕΕΣ), μαζί πραγματοποιούσαν εκκαθαριστικές επιχειρήσεις κατά των ανταρτικών αντικατοχικών δυνάμεων του ΕΛΑΣ

Η ειρωνία που μας επιφύλαξε η μοίρα ολοκληρώνεται (σε προσωπικό επίπεδο πάντα) με την αναδημοσίευση του άρθρου αυτού από το ιστολόγιό μου λίγες μέρες μετά από την αμφιλεγόμενη συμφωνία με την ΠΓΔΜ, εφόσον μόλις το έλαβα σε ψηφιακή μορφή από τον εκδότη της εφημερίδας ‘Μαχητής».

Ανεξάρτητα από το γεγονός ότι οι τίτλοι οφείλονται στον αρχισυντάκτη της εφημερίδας, το περιεχόμενο έχει μεγάλο ενδιαφέρον και αξίζει να αναλυθεί σημειολογικά, με την  απόλυτη όμως γνώση του πλαισίου εντός του οποίου γράφτηκε.

Το κείμενο συντάχθηκε λίγες μέρες μετά από τα συλλαλητήρια που οργανώθηκαν στη Θεσσαλονίκη. Ο πατέρας μου είχε πάντα μια ιδιαίτερη ευαισθησία στο θέμα αυτό γιατίείχε βιώσει ως μαθητής  τα μαχητικά συλλαλητήρια του 1943 ενάντια στην επέκταση της βουλγαρικής ζώνης στην Κεντρική Μακεδονία.

 

Απόσπασμα από την πρώτη σελίδα της «Ελευθερίας», μυστικής εφημερίδας του ΕΑΜ , όπου το κύριο άρθρο και το ρεπορτάζ αναφερόταν στον
ξεσηκωμό κατά της βουλγαρικής επέκτασης τον Ιούλιο του 1943

Τότε, 22 Έλληνες έπεσαν νεκροί στην Αθήνα, όπου πάνω από 200.000 πολίτες διαδήλωναν με το σύνθημα «Έξω οι Βούλγαροι από τη Μακεδονία» και το «Η Μακεδονία είναι ελληνική.»  Στη μεγαλειώδη διαδήλωση που έγινε στο Κιλκίς τον Ιούλιο του ’43, μπροστά στο 17χρονο τότε πατέρα μου δολοφονήθηκε ένας διαδηλωτής καθώς η πορεία περνούσε μπροστά από το Στρατόπεδο Καμπάνη. Και ο δολοφόνος, φρουρός του στρατοπέδου, ήταν ένας Βούλγαρος στρατιώτης, εφόσον οι πρώτες προφυλακές είχαν αρχίσει να φτάνουν στο Κιλκίς. 

 

Για τον πατέρα μου και τη γενιά αυτή της εαμικής Αντίστασης το σύνθημα «Η Μακεδονία είναι ελληνική» συνέχισε να έχει τον αρχικό συμβολικό χαρακτήρα -όπως και στην Κατοχή- και οι σύγχρονοι Σλαβομακεδόνες εθνικιστές αντιμετωπίζονταν κάτι ως συνέχεια των παλιών Βούλγαρων φασιστών. ‘Ετσι, θεωρούσαν ότι η πρόθεση του  σλαβομακεδονικού εθνικισμού των Σκοπίων να μονοπωλήσει τους όρους ‘Μακεδόνας’ και ‘Μακεδονία’, ήταν  συνέχεια εκείνης της επεκτατικής βουλγαρικής προσπάθειας του 1943. Αυτά τα σχήματα δύσκολα είναι κατανοητά σε ένα σύγχρονο Νεοέλληνα, ειδικά όταν δεν έχει σχέση με αυτές τις μαρτυρικές περιοχές της ελληνικής Μακεδονίας. 

Ας δούμε όμως το κείμενο του πατέρα μου, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις παραπάνω πληροφορίες:

Ήταν πρωτοφανής η προσέλευση των  Ελλήνων στην μεγαλειώδη διαδήλωση που διοργανώθηκε στην Θεσσαλονίκη για την απαράδεκτη απαίτηση των Σκοπιανών, να ονομάσουν το κρατικό τους μόρφωμα με το όνομα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ. Επί έναν αιώνα σχεδόν, από την εποχή της οθωμανικής κυριαρχίας αλλά κυρίως  επί Τίτο, Προέδρου τότε της Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας, η Ελλάδα βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, δηλαδή, πριν τους απελευθερωτικούς πολέμους του 1912-13, η διαμάχη γι΄αυτόν τον πληθυσμό που κατοικούσε στην ελληνική Μακεδονία, ήταν ανάμεσα στους Βουλγάρους και Σέρβους.

Για το σλαβομακεδονικό ζήτημα….

Πόσες «Μακεδονίες» υπάρχουν ή  ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΣΛΑΒΟΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ

Του Βλάση Αγτζίδη (*)

Το σύγχρονο «πρόβλημα» -όπως και δεκάδες άλλα- ήρθε στην επιφάνεια με την κατάρρευση του κομμουνιστικού κόσμου. Όταν δηλαδή οι περίεργες ανατολικοευρωπαϊκές κοινωνίες βρέθηκαν ξαφνικά στον δικό τους 19ο αιώνα και προσπαθησαν να επιλύσουν τις διαφορές τους με τον κλασικό και γνώριμο τρόπο: εμφύλιες και διεθνοτικές συρράξεις, ανταλλαγές πληθυσμών, αλυτρωτισμοί και μεγαλοϊδεατικές ονειρώξεις. Οι κροατο-σερβικοί πόλεμοι, η Βοσνία, η Τσετσενία, το Ναγκόρνο Καραμπάχ ορίζουν μια ιστορική κατηγορία θεμάτων εντός της οποίας ανήκει και το ζήτημα της Σλαβομακεδονικής συγκρότησης έθνους-κράτους (με αλβανικό το -περίπου- 25% του πληθυσμού της χώρας!!!)

 

16 Μαρτίου: Σεμινάριο Ιστορίας για την αρβανίτικη ταυτότητα προ του 1821

«Οι ταυτότητες στην προεπαναστατική Ελλάδα»

       Ποιά ήταν η ταυτότητα των Αρβανιτών της Νότιας Ελλάδας
πριν την Επανάσταση του 1821;

Στις 16 Μαρτίου 2016  7.15 μ.μ. – 9 μ.μ. στο Σεμινάριο Σύγχρονης Ιστορίας του Ελεύθερου Πανεπιστημίου του δήμου Κηφισιάς θα παρουσιαστεί το θέμα αυτό  από τον Δημήτρη Κιουσόπουλο, ιστορικό, στην «Έπαυλη Δροσίνη»-Βιβλιοθήκη του Δήμου Κηφισιάς , Oδός Αγ. Θεοδώρων & Κυριακού).

Ο Κιουσόπουλος μετέφρασε (μαζί με τον Π.Μ.Πρωτοψάλτη) την έκθεση του Αυγούστου ντ Ζασσώ (Αuguste de Jassaud).

«Independence is better than sex»

Με αφορμή την πρόσφατη πρόκληση του αλβανικού εθνικισμού –δια χειρός του αδελφού του Αλβανού πρωθυπουργού-  που πραγματοποιήθηκε στις 14-10-2014 σε γήπεδο του Βελιγραδίου όπου έπαιζαν έναν αγώνα οι ομάδες Σερβίας και Αλβανίας, θυμήθηκα ένα παλαιότερο κείμενό μου (2008), που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» μετά την ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου και είχε ως στόχο να σαρκάσει την ηλίθια (και αντι-ερωτική) εθνικιστική υπερβολή. Στο στόχαστρο των Αλβανών εθνικιστών -που η ισλαμιστική τους εκδοχή πολεμά μαζί με τους τζιχαντιστές στη Μέση Ανατολή- βρίσκονται όλα τα γειτονικά τους κράτη: Σερβία, Μαυροβούνιο FYROM και Ελλάδα…

 

Για το METAΛΛΙΚΟ του ΚΙΛΚΙΣ: Αφιέρωμα στην «Ελευθεροτυπία» 1 Ιουνίου 2014

ΤΟ METAΛΛΙΚΟ του ΚΙΛΚΙΣ και 
η ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΤΟ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟ

Οι σελίδες ιστορίας της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» (ένθετο Plus) της 1ης Ιουνίου που επιμελούμαι θα είναι αφιερωμένες στο προσφυγικό χωριό Μεταλλικό Κιλκίς (Πόντιοι του Καυκάσου) και στις διαδικασίες ριζοσπαστικοποίησης του πληθυσμού κατά το Μεσοπόλεμο, ως απόρροια των επιρροών από τα επαναστατικά ρωσικά κινήματα και της σύγκρουσης με τους τοπικούς μεγάλους γαιοκτήμονες….

Με τη συμμετοχή της ιστορικού Βασιλικής Λάζου….

1821: Επανάσταση εθνική, ταξική και θρησκευτική

Με αφορμή την επέτειο της Επανάστασης του 1821 επιμελήθηκα ενός αφιερώματος στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία  με τη συμβολή του Τάκη Σαλκιτζόγλου, ο οποίος έγραψε ένα κείμενο για τη συμβολή των Μικρασιατών….

• Η ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΞΕΣΗΚΩΜΟΥ
• ΤΟΥ ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ* 

  1821 – Επανάσταση εθνική, ταξική και θρησκευτική

• Το περιεχόμενο της Επανάστασης του 1821 διχάζει ακόμα την Ελλάδα. Τηλεοπτικές εκπομπές και ανακοινώσεις πολιτικών παρατάξεων αποδεικνύουν ότι μέχρι σήμερα ακόμα δεν υπάρχει κοινή συμφωνία για όλες τις παραμέτρους εκείνης της εντυπωσιακής εξέγερσης. Υπάρχει μια παραδοσιακή αφήγηση σε διάφορες παραλλαγές, που πολλές φορές έρχονται σε αντίθεση με αφηγήματα ομάδων και κομμάτων.

• 
• «Η Ελλάδα έγινε η πηγή έμπνευσης του διεθνούς φιλελευθερισμού, και ο φιλελληνισμός […] στη συσπείρωση της ευρωπαϊκής Αριστεράς τη δεκαετία του 1820 έπαιξε ρόλο ανάλογο με αυτόν που θα έπαιζε στο τέλος της δεκαετίας του 1930 η υποστήριξη στην Ισπανική Δημοκρατία» –
• ERIC HOBSBAWM, «Η εποχή των επαναστάσεων, 1789-1848

«Η βουλγαρική ιστορία γράφεται στην Κέρκυρα»

ΣΤΑ ΧΝΑΡΙΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Μια σημαντική εκδήλωση που επικεντρώθηκε στην ανάδειξη ενός Χρονικού για την ιστορία των Βουλγάρων -γράφτηκε στην Κέρκυρα τον 17^ο αιώνα- έγινε στη Σόφια στις 12 Ιανουαρίου. Η εκδήλωση συνδιοργανώθηκε από την Εστία του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, που εδρεύει στη Σόφια και το Πανεπιστήμιο της Σόφιας, που φέρει την ονομασία  «Αγ. Κλήμης της Αχρίδας».

Η αφορμή για τη διοργάνωση της εκδήλωσης δόθηκε από το γεγονός της έκδοσης στην Ελλάδα  του μοναδικού αυτού Χρονικού με τίτλο: «’Εκ Βουλγάρεων Ένα ανέκδοτο οικογενειακό χρονικό».

Το οικογενειακό αυτό Χρονικό της οικογένειας Βούλγαρι, γράφτηκε στην Κέρκυρα  κάπου μετά το 1677.  Είναι η πρώτη γραπτή αφήγηση της ιστορίας των Βουλγάρων και προηγείται κατά μιας εκατονταετίας  περίπου από την πρώτη «Σλαβοβουλγαρική Ιστορία» του Παϊσιου Χιλανδαρινού, γραμμένη στο Άγιο Όρος το 1762 και δημοσιευμένη πολύ αργότερα, που θεωρείται εκ των ιδρυτικών κειμένων της βουλγαρικής ιστορίας.

-Οι Ελληνες στη FYROM (Π.Γ.Δ.Μακεδονίας)

 

Στο συλλογικό έργο «Οι δρόμοι των Ελλήνων» συνέγραψα το κείμενο για τους Έλληνες στην Π.Γ.Δ.Μακεδονίας.

Η ένταση μεταξύ των δύο χωρών και το ανεπίλυτο πρόβλημα με την οριστική ονομασία της νέας αυτής χώρας, δημιούργησαν εντάσεις και αύξησαν τις προκαταλήψεις και στις δύο πλευρές των συνόρων. Η υποχώρηση του σλαβομακεδονικού εθνικισμού, που εκτιμώ ότι είναι η κύρια πηγή έντασης, και ο έντιμος συμβιβασμός ανάμεσα στις δύο χώρες,  θα επιτρέψει την ψύχραιμη αποτίμηση του παρελθόντος. Παράλληλα, θα κατευνάσει τα πνεύματα, θα περιορίσει τον  ένθεν κακείθεν εθνικιστικό εξτρεμισμό,  θα επιδράσει ευνοϊκά στις  ανθρώπινες κοινότητες που παραμένουν μέχρι σήμερα και   διεκδικούν και στις δύο χώρες τα στοιχειώδη δικαιώματα, όσον αφορά το σεβασμό της ταυτότητάς τους. Παρακάτω παραθέτω το πλήρες κείμενο όπως το κατέθεσα στους εκδότες.

Οι Έλληνες στη Βουλγαρία

Ένα από τα θέματα που διαπραγματεύτηκα στη συλλογική έκδοση Οι δρόμοι των Ελλήνων, αφορούσε  την ελληνική ιστορική παρουσία στα σημερινά βουλγαρικά εδάφη. Η σύγκρουση του ελληνικού, του βουλγαρικού και του σερβικού εθνικισμού για την «επόμενη ημέρα» των οθωμανικών εδαφών που σήμερα βρίσκονται στη  Βόρεια Ελλάδα, τη Νότια Βουλγαρία και την ΠΓΔΜακεδονίας,  υπήρξε η κύρια σύγκρουση στην περιοχή της Βαλκανικής στις αρχές του 20ου αιώνα. Η υπέρβαση αυτών των διαφορών και η δυνατότητα ειρηνικής συνύπαρξης και διαλόγου των σύγχρονων Ελλήνων, Βουλγάρων και Σέρβων επιτρέπει να  προσεγγίζεται η ιστορία των εθνικών κοινοτήτων ως ιστορικό αποκλειστικά φαινόμενο, χωρίς αυτό να προκαλεί θετικά ή αρνητικά εθνικιστικά αντανακλαστικά. Νομίζω ότι η εξέλιξη αυτή είναι μια πολύτιμη κατάκτηση της εποχής μας.  Το παρακάτω κείμενο, χωρίς τις φωτογραφίες που συνοδεύουν την εδώ ανάρτηση, αποτελεί την πλήρη μορφή, όπως παραδόθηκε στους εκδότες.

Οι Έλληνες της Βουλγαρίας

Η ελληνική παρουσία στα εδάφη της αρχαίας Μοισίας, που σήμερα περιλαμβάνονται στη Βουλγαρία, αρχίζει από τον 8^ο π.χ. αιώνα. Από τον 8^ο έως τον 6^ο αιώνα π.χ., τα δυτικά παράλια της Μαύρης Θάλασσας αποικίστηκαν  από τους Ίωνες της μικρασιατικής Μιλήτου.  Οι σημαντικότερες ελληνικές πόλεις  ήταν η Απολλωνία που ιδρύθηκε το 609 π.χ. και αργότερα ονομάστηκε Σωζόπολη και η Οδησσός (μέσα του 6^ου π.χ. αιώνα), που αργότερα μετονομάσθηκε Βάρνα.  Οι ελληνικές πόλεις δημιούργησαν συμμαχίες με στόχο την εξασφάλιση καλύτερης άμυνας. Το Κοινό της Πενταπόλεως ή Εξαπόλεως, περιλάμβανε τις πόλεις Τόμοι, Οδησσός, Κάλλατις, Διονυσούπολις και Ίστρος.

-«Macedonia timeless»

 Ακροδεξιός ρατσισμός και γραφικότητες των Σκοπίων

Η σλαβομακεδονική πολιτική και πολιτισμική έκφραση, όπως τη ζήσαμε μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, μας επιφυλάσσει διαρκώς αρνητικές εκπλήξεις.  Εμφανίστηκε μια νέα γενιά Σλαβομακεδόνων πολιτικών, που βάσισε τη πολιτική της σε δύο στοιχεία: στο ρατσισμό κατά των άλλων εθνικών ομάδων, που βρίσκονται στα όρια του νέου κράτους και κυρίως κατά των Αλβανών και στην προσπάθεια διαμόρφωσης μιας εθνικής ταυτότητας των Σλαβομακεδόνων, βασισμένη στην οικειοποίηση μορφών του αρχαίου ελληνομακεδονικού κόσμου.