Από τον Λένιν στον Στάλιν

Η άνοδος του Στάλιν: καθοριστικό γεγονός για την ιστορική πορεία της Σοβιετικής Ένωσης

Του Βλάση Αγτζίδη (*)

Ο Στάλιν κατάγεται από γονείς που γεννήθηκαν δουλοπάροικοι. Σε μια προσπάθεια κοινωνικής ανέλιξης στέλνεται στο Θεολογικό Σεμινάριο της Τιφλίδας. Αυτό το σύμπλεγμα της κοινωνικής ανέλιξης τον σημαδεύει σ* όλη την επόμενη ζωή του. Παρ’ όλο που 19 χρονών εντάσσεται στη σοσιαλιστική ομάδα, παραμένει στο Θεολογικό Σεμινάριο, υποκρινόμενος τον πιστό παρ’ ότι είναι άθεος και δεχόμενος όλο το σύστημα καταπίεσης, παρ’ όλο που θέλει να ’ναι επαναστάτης.

Ο Ντζουγκασβίλι – Στάλιν είναι ο μόνος από τους ηγέτες της επανάστασης των μπολσεβίκων που έζησε την ατμόσφαιρα της δουλοπαροικίας. Ο Iσαάκ Ντώυτσερ γράφει: «Ο Λένιν είχε γνωρίσει την ζωή των χωρικών από κοντά. Ο ίδιος όμως, γιός ενός επιθεωρητή σχολείων που έγινε ευγενής, ούτε ανήκε, ούτε προέρχονταν απ’ αυτούς. Ο Τρότσκυ είδε για πρώτη φορά τη φτώχεια και την εκμετάλλευση από το παράθυρο του σπιτιού ενός νεόπλουτου Εβραίου γαιοκτήμονα, του πατέρα του. Ο Ζηνόβιεφ, ο Κάμενεφ, ο Μπουχάριν, ο Ρακόφσκυ, ο Ράντεκ, ο Λουνατσάρσκυ, ο Τσιτσέριν και πολλοί άλλοι γνώρισαν τα δεινά που ετοιμάζονταν να αγωνισθούν εναντίον τους από μεγαλύτερη ακόμα απόσταση. Για τους περισσότερους η καπιταλιστική εκμετάλλευση, για να μη μιλήσουμε για την δουλοπαροικία, ήταν όροι κοινωνιολογικοί.»

Marxism or Leninism: Λούξεμπουργκ VS Λένιν

Η σύγκρουση Ρόζας Λούξεμπουργκ-Βλαδίμηρου Ι. Λένιν

Ως σημείο τομής στην ιστορία του εργατικού κινήματος μπορεί να θεωρηθεί το 2^ο συνέδριο του εξόριστου Σοσιαλιστικού Δημοκρατικού Εργατικού Κόμματος Ρωσίας (ΣΔΕΚΡ) το 1903. Ο Λένιν είχε ενταχθεί στο κόμμα αυτό από τα χρόνια της εξορίας του στη Σιβηρία.

Στο 2ο Συνέδριο του ΡΣΔΕΚ, που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες και στο Λονδίνο τον Αύγουστο του 1903, ο Λένιν διατύπωσε θέσεις που έρχονταν σε αντίθεση με την έως τότε δημοκρατική παράδοση του ΣΔΡΕΚ. Υποστήριξε την δημιουργία ενός μικρού πυρήνα ενεργών μελών που ως επαγγελματικά πλέον στελέχη θα υποτάσσονταν σε μια σκληρή και άτεγκτη ιεραρχική δομή, που αποκλήθηκε Κόμμα Νέου Τύπου. Ενώ ο Λένιν ηττήθηκε κατά την ψήφιση της πρότασής του για τη νέα δομή, κέρδισε στην ψηφοφορία για την εκλογή του κεντρικού οργάνου του κόμματος.

Έτσι δημιουργήθηκαν οι πλειοψηφικοί (μπολσεβίκοι) και οι μειοψηφικοί (μενσεβίκοι). Αυτή η διαφορά αντίληψης για την κομματική οργάνωση ήταν η αιτία της διάσπασης του ΣΔΡΕΚ.

Έτσι ο Βλαδίμηρος Ίλιτς Λένιν, οργάνωσε ένα νέο κόμμα επαγγελματιών επαναστατών με μια εσωτερική ιεραρχία καθοδηγούμενη από την αρχή του λεγόμενου Δημοκρατικού Συγκεντρωτισμού, και θεωρούσαν τους εαυτούς τους ως την εμπροσθοφυλακή της επαναστατικής εργατικής τάξης (προλεταριάτο) της Ρωσίας. Την οργανωτική του άποψη την αποτύπωσε στο βιβλίο του «Τι να κάνουμε; Ένα βήμα μπρος, δύο βήματα πίσω».

Εκατό χρόνια από το θάνατο του Λένιν

Στις 21 Ιανουαρίου του 1924 ο Βλαδίμηρος Ίλιτς Λένιν, κατά κόσμο Ουλιάνοφ, έφυγε από τη ζωή.
Υπήρξε ο πλέον επιδραστικός άνθρωπος στην ιστορία του πλανήτη κατά τον 20ο αιώνα. Τα επόμενα αφιερώματα στη σελίδα αυτή θα αφορούν τα θετικά και τα αρνητικά αυτού του προσώπου.
Ας ξεκινήσουμε σήμερα από τα θετικά, αναρτώντας από την ελληνική σοβιετική εφημερίδα «Κόκινος Καπνας» (Κόκκινος Καπνεργάτης), σε 24γράμματο αλφάβητο το ποίημα «ΔΕΝ ΠΕΘΑΝΕΣ, ΟΧΙ!» κάποιου Έλληνα από τη Συμφερούπολη της Κριμαίας, που δημοσιεύτηκε στις 21-1-1934 υπογεγραμμένο με το ψευδώνυμο «Μικρός» , με αφορμή τα δέκα χρόνια από το θάνατο του Β. Ι. Λένιν.

ΔΕΝ ΠΕΘΑΝΕΣ, ΟΧΙ!

Απόθανες?
Όχι!
Ποιος τόπε? Ειν΄ ψέμα

Το Holodomor και η αλήθεια για το λιμό του 1932-33 στο Νότο της ΕΣΣΔ

Εδώ και κάποιες δεκαετίες, στο πλαίσιο της μετασοβιετικής ιδεολογικής ανασυγκρότησης των εθνών και της  προσπάθειας δημιουργίας εθνών-κρατών, οι Ουκρανοί εθνικιστές επιχείρησαν να εθνικοποιήσουν μια μεγάλη ανθρωπιστική τραγωδία και να την περιορίσουν, ως να αφορούσε μόνο το  ουκρανικό έθνος.

Εκείνος ο λιμός, που είχε εκατομμύρια θύματα (εκτιμώμενος αριθμός θανάτων σε 3,3 με 7,5 εκατομμύρια), ήταν αποτέλεσμα της βίαιης κολεκτιβοποίησης. Πέθαναν αγρότες, που η σταλινική γραφειοκρατία τους αποστέρησε τη γη τους στις σιτοπαραγωγές περιοχές της ΕΣΣΔ. Τόσο στον ουκρανικό όσο και στο ρωσικό Νότο. Και οι αγρότες αυτοί ήταν Ουκρανοί, Ρώσοι, Έλληνες, κλπ.

Με μαύρο χρώμα τονίζονται οι περιοχές του λιμού

Αλέξης Πάρνης (1924- 2023). Ένας ιδιαίτερος «ζαχαριαδικός»…

Στις 10 Μαρτίου έφυγε ο Αλέξης Πάρνης στα 99 του χρόνια. Ο Αλέξης Πάρνης (πραγματικό όνομα Σωτήριος Λεωνιδάκης), γεννήθηκε στις 24 Μαΐου 1924 και έφυγε στις 10 Μαρτίου 2023. Σημαντικός διανοούμενος -ποιητής, θεατρικός συγγραφέας και μυθιστοριογράφος- αγωνιστής της Αριστεράς -μαχητής του ΕΛΑΣ στην Εθνική Αντίσταση και του ΔΣΕ στον εμφύλιο πόλεμο- κριτικός προς τον σταλινισμό και την απανθρωποποίηση που επέφερε στο σοβιετικό πείραμα. Αλλά και… ζαχαριαδικός την εποχή (1956) που ο πάλαι ποτέ πανίσχυρος γενικός γραμματέας του ΚΚΕ αποκαθηλώθηκε από τους διεθνείς συντρόφους του «παγκόσμιου κόμματος», που τόσο πιστά υπηρέτησε κατά την κομματική του αποστολή στο βαλκανικό Νότο.

Σοβιετική εμπειρία και ρωσο-ουκρανικός πόλεμος

Όταν οι ιστορικές δυσπλασίες και εκκρεμότητες συναντούν τα σύγχρονα γεωπολιτικά συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων
______________________________________________________________________________

Ας ξεκινήσουμε τις φετινές (2023) ιστορικές αναφορές με βάση τα όσα συμβαίνουν στην Ουκρανία, με τη ρωσική εισβολή και τον ανελέητο πόλεμο…

Είναι ίσως η πιο χαρακτηριστική περίπτωση που προήλθε από τις πολλές εκκρεμότητες της σοβιετικής κατάρρευσης. Έως τώρα, οι προηγούμενες εντάσεις (Ναγκόρνο Καραμπάχ, Αμπχαζία, Τσετσενία, Υπερδνειστερια και Γκαγκαούσκαγια στη Μολδαβία, όπως και Νότια Οσετία, Κριμαία) επιλύθηκαν βιαίως ή με συμβιβασμο σε τοπικό επίπεδο χωρίς να δρομολογήσουν ευρύτερες διεργασίες.

Η μόνη που έχει πάρει πλανητικές διαστάσεις, εφόσον εξελίχθηκε σε σύγκρουση του ΝΑΤΟ με τη Ρωσική Ομοσπονδία, ήταν η ρωσο-ουκρανικη αντιπαράθεση με αφορμή τα εδάφη της νοτιοανατολικής Ουκρανίας (Ντομπας), αλλά και για την παγκόσμια κυριαρχία μεταξύ των υπερδυνάμεων -τουλάχιστον έτσι όπως το αντιλαμβάνεται ένα σημαντικό τμήμα του αγγλοσαξονικού Βαθέως Κράτους…

Το γεγονός αυτό κάνει πιο ενδιαφέρουσα την ιστορία της ΕΣΣΔ αλλά και των μοιραίων επιλογών του Βλαδίμηρου Ίλιτς Λένιν που καθόρισε την μορφή της Επανάστασης, την αντιμετώπιση της άλλης άποψης, καθώς και τη διοικητική διαίρεση της εκπεσούσης Ρωσικής Αυτοκρατορίας.

Μαριούπολη – 1999

Με αφορμή ένα συνέδριο που έγινε στη Μαριούπολη, στο οποίο ήμουν εισηγητής, συνέταξα την παρακάτω έκθεση προς το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού (ΕΙΠ) [τότε ήταν ακόμα ΙΕΠ], το οποίο έως τότε είχε επικεντρώσει τις δράσεις του αποκλειστικά στην Οδησσό και στο Μουσείο της Φιλικής Εταιρείας.

Η έκθεση -μια από τις πολλές που συνέταξα προς υπηρεσίες του υπ.Εξ για να αναδείξω τη σημασία της περιοχής- όπως την ανάσυρα από τη μνήμη του υπολογιστή, είναι η εξής:

Μια άγνωστη ελληνική δύναμη μακρυά από την Ελλάδα

ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ

του Βλάση Αγτζίδη

Το τελευταίο δεκαήμερο του Μαϊου ήταν ελληνικό για την Ουκρανία. Στη Μαριούπολη, στο μυχό της Αζοφικής Θάλασσας, το Ανθρωπιστικό Ινστιτούτο της πόλης οργάνωνε ένα μεγάλο Συνέδριο με τίτλο «Ελλάδα-Ουκρανία: Η εμπειρία των φιλικών σχέσεων και οι προοπτικές συνεργασίας«. Παράλληλα το χορευτικό συγκρότημα του Δήμου Καλαμαριάς όργωνε τα ελληνικά χωριά της περιοχής παρουσιάζοντας παραδοσιακούς ελληνικούς χορούς. Την ίδια στιγμή ο Δήμος Λιτοχώρου οργάνωνε παραστάσεις στο Κίεβο με το μουσικό συγκρότημα «Ίριδα» και τη θεατρική ομάδα «Πήγασσος», η οποία παρουσίασε τις «Θεσμοφοριάζουσες» του Αριστοφάνη.

Ψυχή του πολύ σημαντικού Συνεδρίου ήταν ο πρύτανης Κωνσταντίνος Μπαλαμπάνοφ. Ένας ζεστός Έλληνας που προσπαθεί για την ανάπτυξη των ελληνο-ουκρανικών σχέσεων και την αναγέννηση του ελληνικού πολιτισμού στην περιοχή. Ήδη στο Ινστιτούτο η ελληνική γλώσσα έχει εισαχθεί ως δεύτερη γλώσσα. Το Συνέδριο υποστηρίχθηκε από το Υπουργείο Παιδείας της Ουκρανίας, την Ομοσπονδία Ελληνικών Συλλόγων Ουκρανίας, το Υπουργείο Παιδείας της Ελλάδας, το Ιδρυμα Ελληνικού Πολιτισμού, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Κέντρο για τη Μελέτη και Ανάπτυξη του Ελληνισμού της Μαύρης Θάλασσας κ.ά.

ΣΧΟΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΡΩΣΟ-ΟΥΚΡΑΝΙΚΗ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΗ

Του Βλάση Αγτζίδη

Ο Πούτιν στα βήματα της Τουρκίας; (22-2-2022)

Η αναγνώριση της ανεξαρτησίας των δύο αυτονομημένων περιοχών του Ντομπάς (Λουγκάνσκ, Ντονιέτσκ) θυμίζει δομικά το ίδιο που έκανε η Τουρκία μετά την εισβολή του 1974. Όταν αναγνώρισε ενάντια σε κάθε διεθνή σύμβαση και κανόνα το 1983, τις κατεχομενες περιοχές στην βόρεια Κύπρο ως ανεξάρτητο κράτος..

Την δομική ομοιότητα έρχεται να υποστηρίξει και ο χαρακτηρισμός των ρωσικών στρατευμάτων που εγκαθίσταται στις αυτόνομες περιοχές της Ανατολικής Ουκρανίας ως «Ειρηνευτική Δύναμη», μιας και ακριβώς την ίδια έκφραση χρησιμοποιεί και η Τουρκία για το στρατό Κατοχής στην Κύπρο..

Οι μπάμπουσκες του Λένιν, oι Gretsiski Rayion και η κριτική του Πούτιν

Στο Διάγγελμά του ο Πούτιν με το οποίο αιτιολόγησε τη στρατιωτική εισβολή στην Ουκρανία ανάφερε ότι: «…η σύγχρονη Ουκρανία δημιουργήθηκε εξ ολοκλήρου από τη Ρωσία, ή ακριβέστερα, από την μπολσεβίκικη, τη κομμουνιστική Ρωσία. Αυτή η διαδικασία ξεκίνησε σχεδόν αμέσως μετά την επανάσταση του 1917, με τον Λένιν και τους συνεργάτες του να το επιχειρούν με πολύ ωμό τρόπο στην ίδια τη Ρωσία, με την απόσχιση, την απόσπαση μέρους των ιστορικών εδαφών της.»

Αποφεύγοντας να συζητήσουμε για τα λάθη του Λένιν, τα οποία τα επισήμανε με ιδιαίτερα εύστοχο τρόπο η Ρόζα Λούξεμπουργκ, ας δούμε το πώς αντιμετωπίστηκε το πολύπλοκο εθνικό ζήτημα στις εποχές μεταξύ της ύπαρξης της Ρωσικής Αυτοκρατορίας και της δημιουργίας της Σοβιετικής Ένωσης.

Πριν τους συντρίψει ο σταλινισμός: H πολιτιστική ανάπτυξη των Ελλήνων της Μαριούπολης κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου

Του  ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ[1]

Οι Έλληνες της Μαριούπολης αποτελούν σήμερα ένα από τα τελευταία εναπομείναντα συμπαγή μέρη του παρευξείνιου ελληνισμού. Οι περιπέτειες αυτού του άγνωστου, αλλά εκπληκτικού ελληνικού κόσμου, συγκροτούν μια από τις πλέον ενδιαφέρουσες σελίδες των Ελλήνων. Μια από αυτές τις ιστορικές περιπέτειες, σχετίζεται με τη σοβιετική εμπειρία των παρευξείνιων ελληνικών κοινοτήτων. Εμπειρία, που κατά την περίοδο του μεσοπολέμου -μετά την οριστική εδραίωση του κομμουνιστικού συστήματος και το τέλος των εμφύλιων και εθνικών συγκρούσεων- ανέδειξε μια ενδιαφέρουσα πολιτιστική ελληνική έκφραση -καθεστωτική φυσικά- για να τελειώσει στα σταλινικά γκουλάγκ.

 

Ελληνίδες που έχασαν τη ζωή τους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί

Tι θυμίζει η αναγνώριση της ανεξαρτησίας των αυτόνομων περιοχών του Ντομπάς

Του Βλάση Αγτζίδη

Η αναγνώριση της ανεξαρτησίας των δύο αυτονομημένων περιοχών του Ντομπάς (Λουγκάνσκ, Ντονιέτσκ) ως υποτελή ανεξάρτητα κράτη θυμίζει δομικά το ίδιο που έκανε η Τουρκία μετά την εισβολή του 1974. Όταν αναγνώρισε ενάντια σε κάθε διεθνή σύμβαση και κανόνα το 1983, τις κατεχομενες περιοχές στην βόρεια Κύπρο ως ανεξάρτητο κράτος..

Η Ρωσο-ουκρανική αντιπαράθεση και οι επιπτώσεις της στους Έλληνες της Μαριούπολης

Του Βλάση Αγτζίδη (*)

Η όξυνση των σχέσεων «Δύσης» – Ρωσίας με αφορμή την Ουκρανία και την εν δυνάμει ένταξή της στο ΝΑΤΟ, κάνει επίκαιρο το ζήτημα των Ελλήνων της Μαριούπολης και των 25 ελληνικών χωριών της περιφέρειας του Ντονιέτσκ. Η Ελλάδα είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που διαθέτει αναγνωρισμένη εθνική μειονότητα στη ζώνη του πυρός. Κάτι που κάνει την ειρηνευτική εμπλοκή της απαραίτητη.

Με Έλληνες πολεμιστές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου (φωτο Στ. Ελληνιάδης)

ΤΟ ΤΑΓΚΑΡΟΝΚ που το λέγαμε «ΤΑΪΓΑΝΙ»

        του Λάμπρου Βαζαίου 

Στο πατρικό μου σπίτι, στην οδό Ευαγγελιστρίας 5 στο Κέντρο της Αθήνας, άκουσα για πρώτη φορά για το Ταϊγάνι. Αργότερα, πολύ αργότερα έμαθα πως η σωστή Ρώσικη ονομασία είναι Ταγκαρόνκ. Τότε λοιπόν στο πατρικό μου,  είχα ακούσει πως ήταν λιμάνι και πως εκεί υπήρχε αξιόλογη Ελληνική παροικία και ζωντανή παρουσία Σαντορινιών.  Στην Κατοχή και στα μετέπειτα χρόνια,  στο γειτονικό  διπλανό σπίτι έμενε από χρόνια το ζεύγος Μπαλαμπάκη. Ο κύριος Σπύρος, όπως τον φωνάζαμε και η γυναίκα του η Γαρυφαλιά, ήταν ζευγάρι περασμένης σχετικά ηλικίας, συνομήλικοι με τον Παππού και την Γιαγιά χωρίς παιδιά, που έδειχναν αδυναμία σε μένα και συχνά παίζανε μαζί μου.

To παλιό Γυμνάσιο του Τανγκανρόκ όπου συνήλθε το Α’ Πανρωσικό συνέδριο των Ελλήνων. Τον Ιούνιο του 2017 πραγματοποιήθηκε επίσης ένα συνέδριο των ελληνικών
κοινοτήτων της μετασοβιετικής Ρωσικής Ομοσπονδίας
https://kars1918.wordpress.com/2017/06/09/tanganrok/

ΦΤΑΙΕΙ Ο ΛΕΝΙΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΤΤΑ ΣΤΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ;

ΦΤΑΙΕΙ Ο ΛΕΝΙΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΤΤΑ ΣΤΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ;

Του Βλάση Αγτζίδη (*)

Στο Μνημείο της Νίκης που έστησαν οι κεμαλικοί στην Πλατεία Ταξίμ της Κωνσταντινούπολης, μαζί με την τουρκική ηγεσία συμπεριλήφθησαν και δύο ξένοι ως πρωταγωνιστές της κεμαλικής νίκης. Πίσω από τον Μουσταφά Κεμάλ και τον Φεβζί Τσακμάκ, βρίσκονται οι Μιχαήλ Φρούντζε και Κλιμέντιος Βοροσίλωφ

Πολύ συχνά βλέπουμε στο διαδίκτυο άρθρα στα οποία ερμηνεύεται η ελληνική Ήττα του Αυγούστου του 1922 με την αποκλειστική ενοχοποίηση του Λένιν και των μπολσεβίκων του. Οι αιτίες που διατυπώνεται αυτή η κατηγορία τόσο συχνά είναι πολλές και δεν αφορά μόνο την άφθονη υλική, στρατιωτική και συμβουλευτική βοήθεια που δόθηκε στο τουρκικό εθνικιστικό κίνημα.

 Η ενοχοποίηση κατ’ αρχάς σχετίζεται με την προσπάθεια των απογόνων των πραγματικά υπευθύνων της Καταστροφής να μεταφέρουν αλλού τις ευθύνες, την ημιμάθεια μεγάλου μέρους των Νεοελλήνων μαζί με την έμφυτη μετάθεση των ευθυνών λόγω μιας ενστικτώδους αυτο-αθωωτικής στάσης (που βασίζεται στη θέση ότι οι Έλληνες είναι πάντα θύματα), καθώς και την ευκολία εξαγωγής ιστορικών συμπερασμάτων χωρίς να υπάρχει η απαραίτητη γνώση.

Το τελευταίο ποίημα του Βλαδίμηρου Μαγιακόφσκι

Στις 14 Απριλίου του 1930 έβαλε τέλος στη ζωή του ένας από τους μεγαλύτερους Ρώσους ποιητές. Ο Μαγιακόφσκι είχε συνταχθεί με την Επανάσταση του 1917 και την ύμνησε με τους στίχους του: «...η επανάσταση με έταξε και η συνείδησή μου / στο μέτωπο επήγα να καταταχτώ...»    Τιμά και αναγνωρίζει τις κατακτήσεις της Επανάστασης: «ζηλέψτε / είμαι / ένας πολίτης / της Σοβιετικής Ένωσης.«

Όμως η βαθμιαία αυταρχικοποίηση του νέου καθεστώτος -που άρχισε με την εξόντωση των αριστερών σοσιαλεπαναστατών από τα μέσα του 1918, την αιματηρή καταστολή της διαμαρτυρίας των ναυτών στην Κροστάνδη το Μάρτιο του 1921 και κορυφώθηκε με την κατάληψη της εξουσίας από τον Στάλιν και την ομάδα του- έφερε τον ποιητή μπροστά στα υπαρκτά κοινωνικά αδιέξοδα. Παίρνει ξεκάθαρες αποστάσεις από το καθεστώς: «Δοξάστε με / Δεν είμαι τaίρι εγώ των ισχυρών / Εγώ επάνω σ’ όλα που έχουν γίνει / βάζω «μηδέν»»

Mια συνέντευξη για όλα τα θεματα

Με πρωτοβουλία της Λένας Ζάχαρη και τις εύστοχες ερωτήσεις, προέκυψε μια συνέντευξη στο πολύ καλό ηλεκτρονικό περιοδική με τίτλο «Περί ου».  Η συνέντευξη αναρτήθηκε στη στήλη «Προφίλ, ανφάς, τετ α τετ» που διατηρεί .

Τα θέματα της συνέντευξης αφορούσαν

–τα σοβιετικά κατά την περίοδο της εμφάνισης του νέου προσφυγικού κύματος των ομογενών με την κατάρρευση,

–τα μικρασιατικά και ποντιακά και τις ευθύνες της μεγάλης Μικρασιατικής Κατστροφής καθώς και 

–κάποιες σύντομες εκτιμήσεις για τα σύγχρονα ζητήματα που άπτονται των ελληνοτουρκικών σχέσεων και του συριακού δράματος

Λένη Ζάχαρη: Προφίλ, ανφάς, τετ α τετ – Συνέντευξη με τον Βλάση Αγτζίδη

Λένη Ζάχαρη – 1 Οκτωβρίου 2019

ΠΡΟΦΙΛ

«Κ’ εγώ πάντα σκεφτόμουν πώς τα πιο απλά λόγια/ πρέπει να φτάνουν. Όταν λέω τι γίνεται/ η καρδιά του καθενός πρέπει να σπαράζει./ Ότι είσαι χαμένος αν δεν αμυνθείς./ Αυτό πια πρέπει να το καταλάβεις.» (Μπέρτολτ Μπρεχτ, «Κ’ εγώ πάντα σκεφτόμουν«, μετ. Π. Μάρκαρης)

Έτσι ξεκινάει η αυτο- παρουσίαση του Βλάση Αγτζίδη, διδάκτορος ιστορίας και μαθηματικού, στο blog του. Κι είναι πράγματι λόγια που ταιριάζουν σ’ έναν άνθρωπο που δεν αφήνει τη Μνήμη να ξεθωριάσει, σ’ έναν ιστορικό.

Για την ελευθερία της σκέψης: Από τη Ρόζα Λούξεμπουργκ στον Αντρέϊ Ζαχάροφ

Διαβάζοντας αυτές τις μέρες τη βιογραφία του σοβιετικού αντικαθεστωτικού ανθρωπιστή ΑΝΤΡΕΪ ΖΑΧΑΡΟΦ, συνάντησα τη θέση του: «η ελευθερία της σκέψης είναι η μόνη εγγύηση ότι μια επιστημονική και δημοκρατική προσέγγιση στην πολιτική, την οικονομία και τον πολιτισμό είναι δυνατή».

240 χρόνια από την ίδρυση της Μαριούπολης

Αφιέρωμα στον ελληνισμό της Αζοφικής Θάλασσας

Δυστυχώς, στο σημείο όπου συγκρούονται τα ουκρανικά με τα ρώσικα συμφέροντα (ανατολική Ουκρανία, Αζοφική Θάλασσα), κατοικούν δεκάδες χιλιάδες ξεχασμένοι Έλληνες….

Προς τιμήν τους διοργανώνεται στις 11 Δεκεμβρίου η παρακάτω επετειακή εκδήλωση με τη συμμετοχή των Αλέξανδρου Ασλά, μουσικολόγου Μαριουπολίτη, Εύας Παπαδάτου, διευθύντρια στην ΓΓΑΕ/Υπ.Εξωτερικών, Βλάση Αγτζίδη και Ντόρα Βακιρτζή υπεύθυνη του Ινστιτούτου Κοινωνικής Δυναμικής…..

Η εκδήλωση θα γίνει στο πλαίσιο του Ελεύθερου Πανεπιστήμιου του Δήμου  Κηφισιάς, (Δ. Κυριακού και Αγίων Θεοδώρων, Βιβλιοθήκη δήμου Κηφισιάς) 

Η Επανάσταση των Σπαρτακιστών στη Γερμανία και η δολοφονία της Λούξεμπουργκ

Ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα ζητήματα της τελευταίας περιόδου του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου   ήταν η εμφάνιση ενός μαχητικού αντιπολεμικού σοσιαλιστικού κινήματος που επιτάχυνε το τέλος του πολέμου και την ήττα της Γερμανίας του Κάϊζερ.  Η δυσαρέσκεια των πολιτών για την τυχοδιωκτική πολιτική του γερμανικού μιλιταρισμού που είχε οδηγήσει στον αιματηρότατο πόλεμο, κορυφώθηκε το Νοέμβρη του 1918 με τη λαϊκή εξέγερση. 

Η πρώτη πράξη της αντιπολεμικής κίνησης έλαβε χώρα στον πολεμικό ναύσταθμο του Κίελου (Kiel) τον Οκτώβριο του 1918. Στις 9 Νοεμβρίου του 1918 επαναστάτησαν στο Βερολίνο οι στρατιώτες και οι εργάτες.

Ήταν ο Στάλιν πράκτορας της Οχράνα;

Πριν από αρκετό καιρό δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Το Βήμα ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Νίκου Κυριαζή με τίτλο «Η δολοφονία ενός πρέσβη στην ΕΣΣΔ το 1938«. Βρήκα το άρθρο αυτό ενδιαφέρον γιατί αναπτύσσει -έστω ως υπόθεση- μια ιστορία που την γνωρίζαμε όλοι όσοι έχουμε μελετήσει εκείνη την περίοδο της σοβιετικής ιστορίας. Την αυτοκτονία του πρέσβη Δ. Νικολόπουλου.

Έχει πολύ ενδιαφέρον η υπόθεση που καταθέτει ο Κυριαζής:  ότι ο Νικολόπουλος δολοφονήθηκε από τη σοβιετική μυστική αστυνομία, η οποία σκηνοθέτησε την αυτοκτονία του. Ο λόγος ήταν ότι ήθελαν να του κλείσουν το στόμα γιατί -όπως υποστηρίζει ο Κυριαζής- ο Νικολόπουλος είχε πληροφορηθεί από άγνωστη πηγή ίσως από τους Έλληνες ομογενείς της Γεωργίας- ότι ο Στάλιν είχε διατελέσει πράκτορας την τσαρικής μυστικής αστυνομίας Οχράνα.

Η πιθανολογούμενη στρατολόγηση του Στάλιν από την Οχράνα, την τσαρική μυστική αστυνομία είχε αναδειχθεί στην ΕΣΣΔ το 1989 όταν στις 30 Μαρτίου η Πράβδα δημοσίευσε ένα έγγραφο του 1913, που βρέθηκε στα αρχεία και υπογράφεται από τον «συνταγματάρχη Eremin», που υπήρξε επικεφαλής του τμήματος της Οχράνα που έδρευε στην Τιφλίδα.… 

Το έγγραφο αυτό είχε πρωτοδημοσιευτεί το 1956 στο περιοδικό Life. Στην Ελλάδα δημοσιεύτηκε από μένα στο βιβλίο μου: Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Οι συνέπειες για τον ελληνισμό, Αθήνα, 1992.

Σήμερα έχει αποδειχθεί ότι το έγγραφο είναι πλαστό…

Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών Τομ. 9, 1992

Η πρώτη αναφορά σε επιστημονικό συνέδριο της ιστορίας των Ελλήνων της τ. ΕΣΣΔ

Mια από τις πρώτες εισηγήσεις μου (1992) για ζητήματα που σχετίζονται με την πολιτική ιστορία του ποντιακού και του ‘σοβιετικού’ ελληνισμού, είναι ήδη αναρτημένη στο διαδίκτυο και μπορείτε να την κατεβάσετε.

 .

Πρόκειται για την εισήγησή που έκανα σε ένα πολύ σημαντικό συνέδριο που οργάνωσε το  Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών με αφορμή την επέτειο των 70 ετών από τη Μικρασιατική Καταστροφή.

 .

Η εισήγησή συμπεριελήφθη στην έκδοση Πρακτικών του συνεδρίου, που εντάχθηκε στη σειρά του  Δελτίου του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών (Τομ. 9, 1992): Αγτζίδης, Β. (1992). Το κίνημα ανεξαρτησίας του Πόντου και οι αυτόνομες Ελληνικές περιοχές στη Σοβιετική Ένωση του μεσοπολέμου. Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, 9, 157-196.

.

Σεμινάριο Ιστορίας 8 Ιουνίου: Για τις σταλινικές διώξεις

Μελετώντας τις σταλινικές διώξεις στην τ. ΕΣΣΔ

 

Μια από τις πλέον άγνωστες σελίδες της ευρωπαϊκής αλλά και της ελληνικής ιστορίας θα προσεγγίσουν οι ερευνητές στο  Σεμινάριο  Σύγχρονης Ιστορίας την Παρασκευή  8 Ιουνίου 2018, 7.00 μ.μ. στη Βιβλιοθήκη του Δήμου Κηφισιάς (Έπαυλη Δροσίνη – Αγ. Θεοδώρων & Κυριακού). Το Σεμινάριο αυτό, που κλείνει αισίως τα δέκα χρόνια συνεχούς παρουσίας, γίνεται στο πλαίσιο του «Ελεύθερου Πανεπιστημίου» του Δήμου Κηφισιάς.

Και πάλι για τη σφαγή στο Κατίν… (των Πολωνών αξιωματικών από τις σταλινικές αρχές)

Με την έκδοση του βιβλίου του Χρήστου Κεφαλή ξέσπασε μεγάλη σύγκρουση στα Μέσα.

Με αφορμή μια βιβλιοπαρουσίαση του Γιαλκέτση στην Εφ.Συν», ο Νίκος Μπογιόπουλος απάντησε με ιδιαίτερα σκληρό τρόπο, για να προκαλέσει την αντίδραση του Κεφαλή. Με πεδίο της σύγκρουσης κυρίως το TVXS.

Ο Μπογιόπουλος ανταπάντησε στον Ημεροδρόμο (το έστειλε και στο TVXS). Ως απάντηση ο Χρ. Κεφαλής συνέταξε το παρακάτω κείμενο:

Εδώ μπορείτε να παρακολουθήσετε τη βιβλιοπαρουσίαση (η δική μου εισήγηση ξεκινά από 29.40 λεπτό):

 .

Σθένος άξιο ενός καλύτερου σκοπού…

του Χρήστου Κεφαλή*

Με αυτά τα λόγια είχε χαρακτηρίσει πριν 70 χρόνια ο Ερνέστ Μαντέλ τις επίμονες προσπάθειες των απολογητών του Στάλιν, στην περίοδο της ζντανοφτσίνα, να αποδείξουν ότι όλες οι μεγάλες εφευρέσεις από το 18ο αιώνα και μετά είχαν γίνει από Ρώσους, και ότι όσοι υποστήριζαν ότι είχαν γίνει από Άγγλους, Γάλλους και άλλους δυτικούς το έκαναν επειδή ήταν πράκτορες του ιμπεριαλισμού.

24-11-2017: Συζητώντας για την Οκτωβριανή Επανάσταση στο Σεμινάριο Ιστορίας

Με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από την Οκτωβριανή Επανάσταση, οργανώνεται Στρογγυλό Τραπέζι στο πλαίσιο του Σεμιναρίου Σύγχρονης Ιστορίας της Κηφισιάς, στις 24 Νοεμβρίου, 7.15 μ.μ.

Συμμετέχουν:

–Χρήστος Κεφαλής, διευθυντής σύνταξης στο περιοδικό «Μαρξιστική Σκέψη», με θέμα: «Μαρτυρίες για την Οκτωβριανή Επανάσταση»

–Ντόρα Βακιρτζή, δ/ντρια του Ινστιτούτου Κοινωνικής Δυναμικής, με θέμα: «Ο Βίκτορ Σερζ για τη ρωσική επανάσταση»

–Βλάσης Αγτζίδης, ιστορικός, «Η Ρόζα Λούξεμπουργκ για την Οκτωβριανή Επανάσταση»

Το Σεμινάριο αυτό -που ξεκίνησε το 2008- λαμβάνει χώρα στο πλαίσιο του Ελεύθερου Πανεπιστημίου του Δήμου Κηφισιάς. 

«Σύντροφε Στάλιν, δεν είμαι εχθρός του λαού»: Η απίστευτη ιστορία του Μ. Μαρκοβίτη

Πριν από αρκετά χρόνια (4 Ιουνίου 2013) παρουσιάστηκε στο Σεμινάριο Ιστορίας της Κηφισιάς η εντυπωσιακή ιστορία του Μάρκου Μαρκοβίτη  -εκτελεσμένου στην περιοχή της Kommunarka (φωτογραφία πλάι) και θαμμένο σε ομαδικό τάφο μαζί με άλλους 14.000 δολοφονημένους από το σταλινισμό- μέσα από την αφήγηση του ανεψιού του Μάριου Μαρκοβίτη.  Στο ΣΤΡΟΓΓΥΛΟ ΤΡΑΠΕΖΙ που είχε οργανωθεί τότε για το σταλινισμό και τις σταλινικές διώξεις συμμετείχαν εκτός από τον Μαρκοβίτη η κοινωνική ανθρωπολόγος Όλγα Σεβαστίδου  και ο καλός ερευνητής, Χρήστος Κεφαλής,

Επίσης είχε παρουσιαστεί στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, της 2ας Ιουνίου του 2013, στις σελίδες για την Ιστορία υπήρχε ένα τέτοιο αφιέρωμα, στο οποίο συνέβαλε καθοριστικά ο Μάριος Μαρκοβίτης, ανεψιός του Μάρκου Μαρκοβίτη υψηλόβαθμου στελέχους του ΚΚΕ,. Το κείμενό του βρίσκεται αμέσως μετά το δικό μου… https://kars1918.wordpress.com/2014/06/09/stalin-vs-kke-2/

Συζητώντας για το σταλινικό έγκλημα στο Κατίν με αφορμή το βιβλίο του Χρ. Κεφαλή

Την Δευτέρα 13 Νοεμβρίου 2017,  στις 7.00 μ.μ., παρoυσιάζεται στο βιβλιοπωλείο Free Thinking Zone, το νέο βιβλίο του Χρήστου Κεφαλή, που έχει ως τίτλο ‘‘Yπόθεση Κατίν». Ο Κεφαλής είναι εκδότης του περιοδικού ‘Μαρξιστική Σκέψη» και έχει ασχοληθεί συστηματικά με την ιστορία του επαναστατικού κινήματος, την Οκτωβριανή Επανάσταση, την προσωπικότητα του Λένιν κ.ά. έχει περιγράψει τη διαδικασία μετατροπής της Σοβιετικής Ένωσης σε ένα απολυταρχικό κράτος κατά τη σταλινική περίοδο, όπου μια σκληρή γραφειοκρατική τάξη, άσκησε δικτατορικά την εξουσία ενάντια και εις βάρος του λαού και της εργατικης τάξης.

Η Ρόζα Λούξεμπουργκ για την Οκτωβριανή Επανάσταση

Μια από τις πλέον εμπνευσμένες κριτικές προσεγγίσεις της κοσμογονίας που επέφερε η Ρωσική Επανάσταση από τον Φεβρουάριο του 1917 με κορύφωση την κατάληψη της εξουσίας από τους μπολσεβίκους στις 7 Νοεμβρίου, ήταν το κείμενο της Ρόζας Λούξεμπουργκ με τίτλο ‘Ρωσική Επανάσταση».

Η Λούξεμπουργκ έγραψε το κείμενο μέσα στο κελί της φυλακής της στη Γερμανία, στα τέλη του 1918 –λίγο πριν τη δολοφονία της–  έχοντας πληροφορηθεί για όλα τα στάδια της ιστορικής εξέλιξης στη Ρωσία μετά τον Οκτώβρη του ’17. Στο κείμενο αυτό επισήμανε τα λάθη και τις παραλήψεις της πρώτης περιόδου, που επρόκειτο να σφραγίσουν δραματικά το σοβιετικό πείραμα..

Μια εξαιρετικη μελέτη για τον ελληνισμό στις χώρες της τ. ΕΣΣΔ από την περεστρόικα έως σήμερα.

Δευτέρα 6-11-2017, 18.00, παρουσίαση του βιβλίου στον Ιανό 
(Αθήνα – Σταδίου 24)

Ο Διονύσης Καλαμβρέζος υπήρξε πρόξενος της Ελλάδας στη Μόσχα τα δύσκολα χρόνια μετά τη σοβιετική κατάρρευση. Έζησε έτσι από κοντά μια μοναδική εποχή μεγάλων ανακατατάξεων και μετασχηματισμών. Η αξιοποίηση αυτής της εμπειρίας, η συσσωρευμένη γνώση και με μια σπάνια ευαισθησία, οδήγησαν στην εμπεριστατωμένη καταγραφή αυτής της εμπειρίας.

12 βιβλία για την Οκτωβριανή Επανάσταση

Η Επανάσταση που έγινε τον Οκτώβριο του 1917 στη Ρωσία διαμόρφωσε το περιβάλλον εντός του οποίου εξελίχθηκαν οι παγκόσμιες σχέσεις καθ’ όλο τον 20ο αιώνα. Ακόμα και σήμερα -παρότι έχουν περάσει 26 χρόνια από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης- η μετασοβιετική ισορροπία δεν έχει πλήρως διαμορφωθεί.

Ουσιαστικά τότε ένα από τα ρεύματα του επαναστατικού κινήματος, το μπολσεβικικό, αποφάσισε να ανατρέψει τη σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση του Κερένσκι. Έτσι κι αλλιώς, η τσαρική απολυταρχία είχε ανατραπεί μετά από μια πραγματικά λαϊκή επανάσταση επτά μήνες πριν, τον Φεβρουάριο του 1917.   

Μια παράξενη αυτοκτονία στη Μόσχα του Στάλιν το 1938

 

Ένα πολύ ενδιαφέρον κείμενο του Νίκου Κυριαζή, καθηγητή του Οικονομικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Το Βήμα» την Κυριακή 24-9-2017. Αφορά την αυτοκτονία του Δημ. Νικολόπουλου, Έλληνα πρέσβη στη Μόσχα το 1938, για τον οποίο υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία στο αρχείο του Υπ.Εξ.

Μπορεί να εξισωθεί ο κομμουνισμός με το ναζισμό; Ποιά είναι η ελληνική εμπειρία;

Η μετασοβιετική Ανατολική Ευρώπη διέρχεται μια περίοδο ιδεολογικής παράκρουσης σε σχέση με την παλιά κοινή ένταξη στο σοβιετικό μπλοκ. Στην αιχμή αυτής της ολοκληρωτικής αποδόμησης βρίσκονται οι Βαλτικές χώρες, η Κροατία, η Πολωνία κ.ά.   Οι νέες ελίτ που αναδύθηκαν μετά την κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης, καθώς και οι παλιοί εμιγκρέδες που ένα μέρος τους προερχόταν από τις φιλοναζιστικές δυνάμεις που αναγκάστηκαν να διαφύγουν μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, προσπαθούν να διαμορφώσουν νέα πρότυπα και να γράψουν την ιστορία με τον ιδιαίτερο δικό τους τρόπο…

Και πάλι κουβεντολόι με τους σταλινολάγνους

Διάβασα με μεγάλη προσοχή το κείμενο του Κ. Χάρη, που αναρτήθηκε στη σελίδα του «Εύξεινου Πόντου». Χάρηκα πραγματικά που το συγγραφέα διακρίνει η  εντιμότητα να υπογράφει -αυτός ο ίδιος- με την πραγματική του ιδιότητα ως: «Ο ανιστόρητος Κώστας Χάρης». Ανεξάρτητα πάντως από το γεγονός ότι ο συγγραφέας έχει τουλάχιστον αυτογνωσία, προκαλεί θλίψη ένα τέτοιο κείμενο που αναδεικνύει τον ξεπεσμό του σύγχρονου λόγου του ΚΚΕ. Δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα παραληρηματικό κείμενο, που το ύφος και τη δομή μπορείς να τα βρεις σε κείμενα οποιουδήποτε (ανιστόρητου και αμαθή) φανατικού, οποιασδήποτε θρησκείας.

Παρόλα αυτά, θα ήθελα να χαρίσω στον διαρκώς αυτοϋπονομευόμενο Κώστα Χάρη, τη βιογραφία ενός  Γενικού Γραμματέα του ΚΚΕ, του Πόντιου Ανδρόνικου Χαϊτά. 

 

16-6-2017 Ημερίδα στη Θεσσαλονίκη για τις σταλινικές διώξεις

Με αφορμή την επέτειο της 13ης Ιουνίου –Ημέρας Μνήμης για τις σταλινικές διώξεις (1937-1949)– διοργανώνεται ημερίδα στη Θεσσαλονίκη. Συγκεκριμένα: 

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ

ΟΙ ΣΤΑΛΙΝΙΚΕΣ ΔΙΩΞΕΙΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΩΝ

80 χρόνια από την έναρξη των διώξεων 1937-2017

ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ

Μια κριτική στο λενινιστικό μοντέλο

26 χρόνια μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης

Παρότι επιφανειακά, η λενινιστική αντίληψη φαίνεται να καθορίζεται από μια διαλεκτική υλιστική αντίληψη, εν τούτοις η δομή της -όπως εκφράζεται με το Κόμμα Νέου Τύπου και με την κρατική και κοινωνική οργάνωση της ΕΣΣΔ- είναι καταπληκτικά όμοια με τις αντιλήψεις των μεταφυσικών φιλοσόφων. Η ιδεατή Πολιτεία του Πλάτωνα είναι δομικά ταυτόσημη με την κομματική και κρατική αντίληψη που εξέφρασε και εφάρμοσε ο Βλαδίμηρος Ίλιτς Ουλιάνοφ:

 

Η κριτική στο λενιστικό μοντέλο έγινε από πολλούς και εγκαίρως. Αναδημοσιεύω από το βιβλίο μου «Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.  Οι συνέπειες για τον ελληνισμό», που  γράφτηκε τους τελευταίους μήνες ύπαρξης της ΕΣΣΔ (φθινόπωρο του 1991) και εκδόθηκε το Γενάρη του 1992, λίγες μόλις μέρες μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Έγραφα τότε:

Αφιέρωμα στο 20ο Συνέδριο του ΚΚΕ

Εξήντα ένα χρόνια   πέρασαν από το ιστορικό 20o Συνέδριο του ΚΚΣΕ (Κομμουνιστικό Κόμμα Σοβιετικής Ένωσης), που τόλμησε να καταγγείλει την 28χρονη τρομοκρατία του Στάλιν που είχε προηγηθεί με εκατοντάδες χιλιάδες θύματα. Σήμερα το ημέτερον ΚΚΕ πραγματοποιεί το δικό του 20ο Συνέδριο. Τον Στάλιν βεβαίως τον είχαν  αποκαταστήσει τα παιδιά του Κολιγιάννη από το 2008 και είχαν καταγγείλει το σοβιετικό 20ο Συνέδριο ως οπορτουνιστικό και ως αρχή των δεινών.

Τώρα λοιπόν, με το δικό της 20ο Συνέδριο, η ηγετική ομάδα που κατέχει τη σφραγίδα του ιστορικού κόμματος, επιστρέφει στις προ του σοβιετικού 20ου Συνεδρίου εποχές.

Η σφαγή στο Κατίν. Μια τραγική σελίδα της ευρωπαϊκής ιστορίας

Μια από τις τραγικές σελίδες της ευρωπαϊκής ιστορίας στα προεόρτια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, υπήρξε η σφαγή των 14.736 Πολωνών αξιωματικών τον Μάρτιο του ’40 στο Κατίν, εντός των σοβιετικών ορίων, 500 χλμ από τα πολωνικά σύνορα. Η σφαγή έγινε μετά από πρόταση του Μπέρια, συζήτηση στην Κ.Ε. του ΠΚΚ-μπ. (που αργότερα θα ονομαστεί ΚΚΣΕ) και έγκριση του Στάλιν. 

Να σημειώσουμε ότι ο Μπέρια ήταν ο κύριος υπαίτιος της μαζικής εκτόπισης των Ελλήνων του Καυκάσου το 1949 στις στέπες της Κεντρικής Ασίας.

Το ιστορικό των γεγονότων

Αθωώνοντας τον δοσιλογισμό. Ένα κείμενο του πατέρα μου

Mε αφορμή τη δημοσίευση ενός άρθρου στην εβδομαδιαία εφημερίδα «Το Ποντίκι» (τεύχος 1939, 20-10-2016), με τίτλο «Σχετικά με την Κατοχή. Οι ρίζες της βίας του εμφυλίου» του Ξενοφώντα  Μπρουντζάκη, ο πατέρας μου που είναι μελετητής αυτής της περιόδου, έγραψε ένα κείμενο-αντίκρουση. Το κείμενο αυτό όμως το «ποντίκι» αρνήθηκε να δημοσιεύσει, υιοθετώντας με τον τρόπο αυτό την αναθεωρητική παραφιλολογία που σχετικοποιεί την Κατοχή, εξαφανίζει το άγος της συνεργασίας με τους κατακτητές και εξισώνει αντιστασιακούς και δωσίλογους.

Το κείμενο είναι το εξής:

 

—————————————————————————————————

Αγτζίδης Ανδρέας
Κιλκίς, 15-10-2016

προς την εφημερίδα το  «Ποντίκι» , Αθήνα

Κύριε Διευθυντά

15 Ιανουαρίου 1919 : Δολοφονία της Ρόζας Λούξεμπουργκ

Σαν σήμερα 15 Ιανουαρίου 1919 δολοφονήθηκαν η Ρόζα Λούξεμπουργκ και ο Καρλ Λίμπκνεχτ, ηγετικές μορφές του Spartacus.

Eκτελέστηκαν γιατί κάποιοι ανατολικά τους άφησαν έκθετους και μετέωρους, εφόσον είχαν επιλέξει να στήσουν το σοσιαλισμό τους σε μία καθυστερημένη μισοφεουδαρχική χώρα, κάπου στα βάθη της Ασίας…

Διαβάστε: «Η Επανάσταση των «Σπαρτακιστών» και η προδοσία του Λένιν«
https://kars1918.wordpress.com/2014/01/21/freiheit-ist-immer-die-freiheit-der-anders-denkenden/

και «Η μοιραία αλλά άγνωστη Συνθήκη του Μπρεστ Λιτόφσκ«
https://kars1918.wordpress.com/2013/03/01/brzesc-litewski/

Επίσης: «Ρόζα Λούξεμπουργκ: «Οργανωτικά ζητήματα της ρωσικής σοσιαλδημοκρατίας»»
https://kars1918.wordpress.com/2016/01/22/luxemburg-lenin/

Αφιέρωμα στα 25 χρόνια από τη διάλυση της ΕΣΣΔ

Κάλαντα στη Σοβιετική Ένωση

Μια από τις πλέον ενδιαφέρουσες σελίδες –και τις λιγότερο μελετημένες-  της νεότερης ελληνικής ιστορίας αποτελούν οι Έλληνες της Ρωσίας και της Σοβιετικής Ένωσης, που αριθμούσαν σε περισσότερα από 400.000 άτομα μετά το ΄22, και  οι οποίοι βρέθηκαν στο κέντρο των μεγάλων αλλαγών και ανακατατάξεων που συνέβησαν τον 20^ο αιώνα.

Ειδικά η σοβιετική περίοδος του παρευξείνιου ελληνισμού γεφυρώνει πολλά πράγματα, όπως:

Το Σεμινάριο για το σταλινισμό

Με ιδιαίτερη επιτυχία έγινε το σεμινάριο «Σταλινισμός και διανοούμενοι…» στο Σεμινάριο Ιστορίας που επιμελούμαι στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Κηφισιάς.

 

Την  1η Ιουνίου 2016 ολοκληρώθηκε  ο 8ος κύκλος του Σεμιναρίου Ιστορίας που πραγματοποιείται στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιου του Δήμου Κηφισιάς. Η καταληκτική εκδήλωση και στους οκτώ κύκλους που έχουν ολοκληρωθεί έως τώρα ήταν αφιερωμένη στις σταλινικές διώξεις και σε ένα από τα πολλά θέματα που σχετίζεται με το φαινόμενο του σταλινισμού.

1η Ιουνίου: Σεμινάριο Ιστορίας με θέμα «Σταλινισμός και Διανοούμενοι»

Την 1η Ιουνίου 2016 (7.15 μ.μ. – 9 μ.μ.) ολοκληρώνεται ο 8ος κύκλος του Σεμιναρίου Ιστορίας που πραγματοποιείται στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιου του Δήμου Κηφισιάς  (Έπαυλη Δροσίνη»-Βιβλιοθήκη Δήμου, Oδός Αγ. Θεοδώρων & Κυριακού): 
https://kars1918.wordpress.com/2015/10/07/seminaria-2015-2016-a/

            

Το θέμα που θα απασχολήσει την καταληκτική συνάντηση είναι:
.

«Σταλινισμός και διανοούμενοι
την περίοδο του
Μεσοπολέμου
στη Σοβιετική Ένωση»

 

Συμμετέχουν:

 

–Χρήστος Κεφαλής, υπεύθυνος συντακτικής επιτροπής περιοδικού ‘Μαρξιστική Σκέψη’,

–Δημήτρης Τριανταφυλλίδης, δημοσιογράφος – μεταφραστής, εκδότης του περιοδικού – επιθεώρηση του ρωσικού πολιτισμού «Στέπα»

–Βασίλης Τσενκελίδης, ιστορικός 

Συντονισμός: Βλάσης Αγτζίδης, ιστορικός

 

Aριστερά και φασίζουσες συμπεριφορές

«…Και να καθαρίσουμε τους κακομούτσουνους»
.

Υπάρχουν αυταρχικές έως και φασιστικές συμπεριφορές στην Αριστερά;

Το ερώτημα αυτό φαντάζει αυτονόητο για όσους γνωρίζουν την ιστορία της Αριστεράς ή έχουν συμμετάσχει οργανωτικά σε  κάποια από τις απειράριθμες ομάδες της που συνήθως βίωσαν την διάσπαση και την δαιμονοποίηση των πάλαι ποτέ συντρόφων τους.

Το σχόλιο αυτό γράφεται με αφορμή ένα περιστατικό που συνέβη κατά την πρόσφατη εκδήλωση στη Νέα Φιλαδέλφεια για μια από τις πλέον άγνωστες σελίδες του ελληνικού γλωσσικού ζητήματος: τη μεσοπολεμική σύγκρουση δύο μορφών της ελληνικής,  της ποντιακής και της δημοτικής, κατά τη διεκδίκηση της ανακήρυξης μιας εκ των δύο ως επίσημης ελληνικής γλώσσας της ΕΣΣΔ .

Η εκδήλωση έγινε την Παρασκευή 22-4-2016 στο στέκι της Λαϊκής Συνέλευσης Φιλαδέλφειας – Χαλκηδόνας στο πλαίσιο του γλωσσολογικού σεμιναριακού κύκλου που επιμελείται ο Λάμπης Κατσιάπης.

Συζητώντας για το γλωσσικό ζήτημα στην ΕΣΣΔ κατά το Μεσοπόλεμο

«Ποντιακή διάλεκτος εναντίον Δημοτικής»
.

Την Παρασκευή 22-4-2016, 7.00 μ.μ., θα παρουσιάσω το θέμα αυτό στο σεμιναριακό κύκλο που επιμελείται ο Λάμπης Κατσιάπης και διοργανώνεται στο πλαίσιο της Λαϊκής Συνέλευση Φιλαδέλφειας – Χαλκηδόνας

Ο χώρος όπου θα γίνει το σεμινάριο βρίσκεται σ’ ένα κεντρικό σημείο της Νέας Φιλαδέλφειας: Δεκελείας 116 (Διαγώνια, απέναντι από το δημαρχείο της Νέας Φιλαδέλφειας).

H αριστερή παρέκκλιση στο γλωσσικό ζήτημα…

…και οι θανάσιμες συνέπειές της
———————————————-

περ. Τα ιστορικά, τεύχ, 43, Δεκέμβριος 2005, σελ. 421-448

Ποντιακή VS δημοτική.
.
Μια άγνωστη πλευρά του ελληνικού γλωσσικού ζητήματος στη Σοβιετική Ένωση του Μεσοπολέμου[1]

.
Του Βλάση Αγτζίδη (*)

.
Γλωσσικό ζήτημα και εκπαιδευτική μεταρρύθμιση
. .

Tα εγγόνια των θυμάτων των σταλινικών διώξεων ΔΕΝ ξεχνούν…

Σε μια Ελλάδα της αμνημοσύνης, όπου ολόκληρες σελίδες της νεότερης ελληνικής ιστορίας παραμένουν είτε άγραφες είτε στο περιθώριο της επίσημης αφήγησης (δεξιών τε και αριστερών), κάποιοι κρατούν αναμμένο το κεράκι της Μνήμης….

Αυτή η εικόνα -λίγο ρομαντική είναι αλήθεια για ένα θετικό επιστήμονα- μου ήρθε αυτόματα στο νου όταν είδα την ανάρτηση που ακολουθεί.

Δύο εγγόνια των θυμάτων των σταλινικών διώξεων, ο μαθηματικός Γιάννης Απλακίδης και ο καλός ερευνητής Βιτάλης Καϊσίδης, συγκόλλησαν τα κομμάτια ενός ποντιακού θρήνου για τις διώξεις του 1937-’38 και του έδωσαν και πάλι υπόσταση. Την ιστορία του παππού-Απλακίδη την είχα παρουσιάσει αρκετά χρόνια πριν στο κείμενο «Για τις σταλινικές διώξεις… και μια Μαρτυρία«, που είχε δημοσιευτεί στην εφημ. Εύξεινος Πόντος. [Το σύνολο των δημοσιεύσεών μου στο μπλογκ για το θέμα αυτό μπορείτε να το δείτε πατώντας ΕΔΩ]

Ακούστε και διαβάστε (την ιστορία αλλά και τους στίχους του θρήνου που είναι μετεγγραμμένοι και στη δημοτική γλώσσα): 

http://www.arive.gr/subs/ve_projects/the_works/mertsan-rosias/mertsan-rosias.html 

Ο θρήνος εδώ: https://vimeo.com/153156488

—————————————————————————–

Βέροια, 77 χρόνια μετά…

Μια μουσική συνάντηση, γεμάτη αναμνήσεις

Έλληνες και Οκτωβριανή Επανάσταση

H επέτειος της Οκτωβριανής Επανάστασης των μπολσεβίκων (1917) φέρνει πάντα στο νου το μεγαλύτερο κοινωνικό και πολιτικό πείραμα του 20ου αιώνα.

Η αποτίμηση αλλά και η καλή γνώση των διαφόρων πλευρών του πειράματος αυτού -δύο δεκαετίες μετά  το τέλος του- αποτελεί μια διαρκή πρόκληση προς τους ιστορικούς.

Έτσι, έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον το τεύχος του περιοδικού «Μαρξιστική Σκέψη», που κυκλοφόρησε πριν από λίγες μέρες. Το αφιέρωμα (366 σελίδες) χωρίζεται σε δύο μέρη.

Το Α’ Μέρος (9-198 σελ.) περιλαμβάνει μαρτυρίες και πηγές. Δημοσιεύονται πολύ ενδιαφέροντα κείμενα των πρωταγωνιστών εκείνης της πρώτης περιόδου, όπως των Ρίκοφ, Γιόφε, Κάραχαν, Ρακόβσκι, Πρεομπραζένσκι, Λουνατσάρσκι, Κρούπσακαγια, Μπουχάριν, Τρότσκι κ.ά. Καθώς επίσης και ξεχωριστών λογοτεχνών και επιστημόνων, όπως του Βίκτορ Σερζ και Αλμπερτ Αϊνσταιν.

Το Β’ Μέρος  (199-351 σελ.) περιλαμβάνει αναλύσεις. Σ’ αυτή την ενότητα   συμμετέχω και εγώ με το άρθρο «Οι Έλληνες της Ρωσίας και του Πόντου στην Οκτωβριανή Επανάσταση«. Υπάρχουν επίσης κείμενα των Μαστρογιαννόπουλου, Μπελαντή, Καλτσώνη, Χρύση….

H Παγκόσμια ΣυνΔιάσκεψη Ποντιακής Νεολαίας και η δυσανεξία των Ελλαδιτών Ποντίων

Από την Παρασκευή 2 έως την Κυριακή 4 Οκτωβρίου θα πραγματοποιηθεί η 2η Παγκόσμια Συνδιάσκεψη Ποντιακής Νεολαίας στη Θεσσαλονίκη. Το γεγονός έχει ιδιαίτερη σημασία γιατί αποτελεί μια πρωτοβουλία της Ποντιακής Διασποράς και γιατί ο ποντιακός οργανωτικός χώρος έχει πάμπολλα προβλήματα λόγω των εσωτερικών αντιδικιών. Με αφορμή την αποχώρηση της Νεολαίας της ΠΟΕ από τη Συνδιάσκεψη έγραψα το παρακάτω κείμενο:

H Παγκόσμια Διάσκεψη Ποντιακής Νεολαίας
και η δυσανεξία των Ελλαδιτών Ποντίων

Του Βλάση Αγτζίδη,
https://kars1918.wordpress.com/

Είναι μάλλον κοινοτυπία η επανάλειψη της διαπίστωσης, ότι τα κύρια χαρακτηριστικά του ελλαδικού ποντιακού χώρου κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες, ήταν η πολυδιάσπαση και η αδυναμία του να κατανοήσει και να  ανταποκριθεί στις μεγάλες προκλήσεις που εμφανίστηκαν από τη δεκαετία του ’90.

Ο Λένιν, ο Τσίπρας, η Συνθήκη του Μπρεστ Λιτόφσκ και το… Κιλκίς

Η πρόσφατη «συνειδητοποίηση» των μεγάλων αδιεξόδων από τον Αλέξη Τσίπρα και το περιβάλλον του, και η άρδην επιστροφή στις συνομιλίες με τους εταίρους-δανειστές, οδήγησαν αρκετούς να αναζητούν στην Ιστορία ιδεολογικά άλλοθι για την υποχώρηση και τον οδυνηρό συμβιβασμό ..

Έτσι, ένα από αυτά ήταν η Συνθήκη του Μπρέστ Λιτόφσκ που σύναψε ο Λένιν εν μέσω Α’ Παγκοσμίου Πολέμου με τους Γερμανο-αυστριακούς και τους Νεότουρκους. Ο παλιός μύθος της επίσημης Αριστεράς (ανανεωτικής, σταλινικής και τροτσκιστικής) είναι ότι η Συνθήκη αυτή υπήρξε μια αναγκαία προσωρινή υποχώρηση, ώστε να δυναμώσει η Επανάσταση και να επανέλθει δριμύτερη…

Όμως η αλήθεια βρίσκεται στον αντίποδα αυτής της θεώρησης….

Ιούλιος 1936: Οι Δίκες της Μόσχας

30 ΙΟΥΛΙΟΥ 1936: ΟΙ ΕΣΩΚΟΜΜΑΤΙΚΕΣ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΣΣΔ

Δίκες της Μόσχας Η μεγάλη σφαγή των στελεχών, διά χειρός Στάλιν

Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*
(δημοσιεύτηκε στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία,  28 Ιουλίου 2013)

Στις 30 Ιουλίου του 1936, με το διάταγμα 447 και με την υπογραφή του Στάλιν, ξεκίνησε η μεγαλύτερη εσωκομματική εκκαθάριση που είχε γνωρίσει έως τότε η νεαρή Σοβιετική Ενωση.

Στην κορυφή, ο δικαστής Ούρλιχ (στο κέντρο) εκφωνεί την καταδικαστική απόφαση για τον Μπουχάριν, τον Μάρτιο του 1938.

Μαζί με την εκκαθάριση των μελών του κόμματος, που οι σταλινικοί θεωρούσαν ότι είχαν αποκλίνουσες απόψεις, ξεκίνησε μια γιγάντια επιχείρηση ενάντια στους σοβιετικούς λαούς και στις εθνικές μειονότητες, με στόχο την απόλυτη υποταγή μέσα από τον απόλυτο τρόμο.

22-6-2015, Eκδήλωση στη Θεσσαλονίκη

Ο ραδιοφωνικός σταθμός «Στο Κόκκινο» και το Βιβλιοπωλείο «Το Κεντρί» σας προσκαλούν την Δευτέρα 22 Ιουνίου, 8.00 μ.μ.στην παρουσίαση του βιβλίου «Ο Κόκκινος Καπνάς και ο ελληνισμός του Καυκάσου«. 

 .

Το βιβλίο αυτό βασίζεται στη διδακτορική μου διατριβή στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης-ΑΠΘ, [Σχολή Φιλοσοφική, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Τομέας Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας και Λαογραφίας]  η οποία είχε κατατεθεί με τον εξής τίτλο:  Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ ΣΤΗ ΣΟΒΙΕΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΚΟΚΙΝΟΣ ΚΑΠΝΑΣ (1932 – 1937) 

 .