Για την ελευθερία της σκέψης: Από τη Ρόζα Λούξεμπουργκ στον Αντρέϊ Ζαχάροφ

Διαβάζοντας αυτές τις μέρες τη βιογραφία του σοβιετικού αντικαθεστωτικού ανθρωπιστή ΑΝΤΡΕΪ ΖΑΧΑΡΟΦ, συνάντησα τη θέση του: «η ελευθερία της σκέψης είναι η μόνη εγγύηση ότι μια επιστημονική και δημοκρατική προσέγγιση στην πολιτική, την οικονομία και τον πολιτισμό είναι δυνατή».

Είναι βέβαιο ότι ο Ζαχάροφ,  οδηγήθηκε σε θέσεις κριτικής στάσης προς τον σοβιετικό απολυταρχισμό έχοντας γνωρίσει και στο οικογενειακό περιβάλλον τις συνέπειές του, μέσα από την πολιτική δίωξη συγγενών του, όπως της θείας του Τατιάνας Σοφιανού. 

 

Η θέση του για την ελευθερία της σκέψης, μου θύμισε την παλιότερη θέση της ΡΟΖΑΣ ΛΟΥΞΕΜΠΟΥΡΓΚ, αμέσως μετά την επικράτηση της Οκτωβριανής Επανάστασης:  

«ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΑ Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟΥ …»

Τότε η Λούξεμπουργκ αμφισβήτησε για άλλη μια φορά τις καινοφανείς θεωρίες του Λένιν για την υπεροχή και την πρωτοπορία του Κόμματος. Ήτοι, την κυριαρχία του μηχανισμού εις βάρος της κοινωνίας.. 

Ο Ζαχάροφ (Andrei Dmitrievich Sakharov) γεννήθηκε το 1921στη Μόσχα. Η μητέρα του ήταν η Αικατερίνη Σοφιανού, ελληνικής καταγωγής.

Σπούδασε Φυσικές Επιστήμες, όπως και ο πατέρας του. Πήρε το πτυχίο του και συνέχισε με τη διδακτορική διατριβή του. Ο Ζαχάροφ υπήρξε κορυφαίος φυσικός επιστήμονας που συνέβαλε στην ανάπτυξη της ατομικής τεχνολογίας στην ΕΣΣΔ και στην αποκατάσταση της πυρηνικής ισορροπίας μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων.

Η βαθύτατη επιστημονική του γνώση για τις συνέπειες που δυνητικά θα είχε ένας ατομικός πόλεμος, τον οδήγησε στο να υποστηρίξει τη θέση για κατάργηση των ατομικών όπλων. Γι αυτό και στήριξε τη συνθήκη του 1963 περί απαγόρευσης των πυρηνικών δοκιμών, παροτρύνοντας την ηγεσία της ΕΣΣΔ να συνεργαστεί με τις ΗΠΑ για την απόρριψη της πολιτικής για ανάπτυξη της αντιπυραυλικής άμυνας.

Παρόλη την πρώιμη εκείνη συμφωνία ο ανταγωνισμός των υπερδυνάμεων οδήγησε στην κλιμάκωση της κρίσης, που κορυφώθηκε τη δεκαετία του 1980 με την ανάπτυξη των σοβιετικών SS-20 οι οποίοι στόχευαν τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.

Η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης και η συνειδητοποίηση από τις ηγεσίες των υπερδυνάμεων των συνεπειών που ήδη είχε η ανεξέλεγκτη αντιπαράθεση οδήγησε στη συμφωνία του 1987 για την απαγόρευση της χρήσης μιας σειράς πυραύλων που αφορούσε κυρίως τα πυρηνικά όπλα μέσου βεληνεκούς (Intermediate-Range Nuclear Forces Treaty, INF). Με τη συμφωνία αυτή απαγορευόταν η παραγωγή και η ανάπτυξη πυραύλων ικανών να φέρουν συμβατικές ή πυρηνικές κεφαλές με δραστικό βεληνεκές από 500 ως 5.500 χιλιόμετρα, καθώς και των εκτοξευτήρων τους.

Η πολιτική αυτή αμφισβητήθηκε μονομερώς στις μέρες μας από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντ. Τραμπ, με πρωτοβουλία του οποίου η χώρα του αποχώρησε από τη συνθήκη του 1987, ανοίγοντας για άλλη μια φορά το πεδίο σκληρής αντιπαράθεσης των υπερδυνάμεων, που σήμερα είναι περισσότερες των δύο…

…

.

Πάντως, η  ιστορία δικαίωσε και τους δύο. Και  την Λούξεμπουργκ και τον Ζαχάροφ!

———————————-
——————

Ας ακούσουμε ως επίλογο αυτής της αναφοράς ένα τραγούδι που βγήκε μέσα από τις ευρωπαϊκές επαναστάσεις: 

Την Διεθνή, που γράφτηκε μετά την καταστολή της Παρισινής Κομμούνας και ως Διεθνή αναφέρεται στην Α’. Γράφτηκε μετά τη «Ματωμένη Βδομάδα» (22–28 Μαΐου 1871) που σημάδεψε το τέλος της Κομμούνας των Παρισίων.

Η μουσική της Διεθνούς έχει γραφτεί από τον Πιερ Ντε Γκεϋτέρ (Pierre De Geyter) και οι αρχικοί στίχοι, στα γαλλικά, από τον Eugène Pottier.

Επίσης πουθενά δεν υπάρχει η έννοια του Κόμματος. Οπότε, άλλο ένα από τα σοβιετικά παράδοξα είναι ό,τι είναι μάλλον είναι περίεργο το πώς αυτός ο ύμνος των εργατών και των κοινωνικά απόκληρων, υιοθετήθηκε από τη νέα κυρίαρχη σοβιετική νομενκλατούρα.

—–

Οπότε για να ξεπεράσουμε κάπως αυτή την αντίφαση, σας προτείνουμε να τον ακούσετε στην ποντιακή του εκδοχή, ενώ περισσότερες πληροφορίες για το συγκεκριμένο (παράδοξο για πολλούς) εγχείρημα
θα βρείτε εδώ:
https://kars1918.wordpress.com/2010/10/06/internationalle/

 

Advertisement

« 15-2-2019: Συζητώντας για τον Εμφύλιο στο Σεμινάριο Ιστορίας….

«Eφυγε» ο κορυφαίος βυζαντινολόγος Σπύρος Βρυώνης »