Σοβιετική εμπειρία και ρωσο-ουκρανικός πόλεμος

Posted 02/01/2023
Filed under: Εθνικό Ζήτημα, Θεωρία, Ιστοριογραφία, Λένιν, Λούξεμπουργκ, Μνήμες, Ρωσία, Σοβιετική Ένωση |

Όταν οι ιστορικές δυσπλασίες και εκκρεμότητες συναντούν τα σύγχρονα γεωπολιτικά συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων
______________________________________________________________________________

Ας ξεκινήσουμε τις φετινές (2023) ιστορικές αναφορές με βάση τα όσα συμβαίνουν στην Ουκρανία, με τη ρωσική εισβολή και τον ανελέητο πόλεμο…

Είναι ίσως η πιο χαρακτηριστική περίπτωση που προήλθε από τις πολλές εκκρεμότητες της σοβιετικής κατάρρευσης. Έως τώρα, οι προηγούμενες εντάσεις (Ναγκόρνο Καραμπάχ, Αμπχαζία, Τσετσενία, Υπερδνειστερια και Γκαγκαούσκαγια στη Μολδαβία, όπως και Νότια Οσετία, Κριμαία) επιλύθηκαν βιαίως ή με συμβιβασμο σε τοπικό επίπεδο χωρίς να δρομολογήσουν ευρύτερες διεργασίες.

Η μόνη που έχει πάρει πλανητικές διαστάσεις, εφόσον εξελίχθηκε σε σύγκρουση του ΝΑΤΟ με τη Ρωσική Ομοσπονδία, ήταν η ρωσο-ουκρανικη αντιπαράθεση με αφορμή τα εδάφη της νοτιοανατολικής Ουκρανίας (Ντομπας), αλλά και για την παγκόσμια κυριαρχία μεταξύ των υπερδυνάμεων -τουλάχιστον έτσι όπως το αντιλαμβάνεται ένα σημαντικό τμήμα του αγγλοσαξονικού Βαθέως Κράτους…

Το γεγονός αυτό κάνει πιο ενδιαφέρουσα την ιστορία της ΕΣΣΔ αλλά και των μοιραίων επιλογών του Βλαδίμηρου Ίλιτς Λένιν που καθόρισε την μορφή της Επανάστασης, την αντιμετώπιση της άλλης άποψης, καθώς και τη διοικητική διαίρεση της εκπεσούσης Ρωσικής Αυτοκρατορίας.

Άνοδος και πτώση

Η ΕΣΣΔ δημιουργήθηκε στις 30-12-1922, λίγο μετά τη δικιά μας Μικρασιατική Καταστροφή (όπου οι Φρούνζε και Βοροσίλοφ συνέβαλαν τα μάλα), και αυτοδιαλύθηκε στις 25-12-1991, μετά από απόφαση της ηγετικής ομάδας του Κόμματος.

Το παγκόσμιας σημασίας ιστορικό αυτό γεγονός θα πρέπει να λειτουργήσει παραδειγματικά στη σκέψη μιας σύγχρονης Αριστεράς, ώστε να πετάξει στον κάλαθο των αχρήστων όλες εκείνες τις θεωρίες και τις μεθόδους, που οδήγησαν στη σοβιετική τραγωδία των λαών.

Τελικά, μήπως η ευθύνη μπορεί να εντοπιστεί στο μοντέλο που εξαρχής οδήγησε στη συγκρότηση της ΕΣΣΔ και στη διοίκηση αυτής της μεγάλης χώρας; Παρότι δεν μπορούμε να μην τονίσουμε την θετική πρωτοτυπία που χαρακτήρισε, ειδικά στην πρώτη περίοδο της σοβιετικής ιστορίας, τις προσπάθειες διαμόρφωσης συνθηκών σε ιδεολογικό και διοικητικό επίπεδο, ώστε να απομειωθούν οι εθνικιστικές αντιπαραθέσεις μεταξύ των εθνικών κοινοτήτων και να ακυρωθούν οι προσπάθειες υποχρεωτικής αφομοίωσης που ακολουθούσε η πανσαλαβιστική μεγαλορωσική πολιτική της προηγούμενης τσαρικής περιόδου.

Το ερώτημα αυτό έχει απαντηθεί πάνω από έναν αιώνα . Γιατί η ουσιαστικότερη κριτική έγινε από τη Ρόζα Λούξεμπουργκ το 1904, η οποία προέβλεψε από τότε την μορφή που θα έπαιρνε η διαχείριση της εξουσίας στην περίπτωση που οι απόψεις αυτές επικρατούσαν. Περιέγραψε δηλαδή με ακρίβεια όλες τις δυσπλασίες του σοβιετικού μοντέλου μέσα από μια εξαιρετική μαρξιστική ανάλυση.

Ρόζα Λούξεμπουργκ: Αμφισβητώντας τη θεωρία του Κόμματος Νέου Τύπου

Στη μπροσούρα της «Μαρξισμός ή Λενινισμός» έγραφε:

«… Με τον τρόπο αυτό (σ.τ.σ του Λένιν), η κεντρική επιτροπή θα μπορεί να καθορίζει, όπως τη βολεύει, τη σύνθεση των υψηλότερων οργάνων του κόμματος. Η κεντρική επιτροπή θα είναι το μόνο σκεπτόμενο στοιχείο στο κόμμα. Οι υπόλοιποι κομματικοί σχηματισμοί θα είναι απλά τα εκτελεστικά άκρα της…..

…..Είναι λάθος να πιστεύουμε ότι είναι δυνατό να αντικαταστήσουμε «προσωρινά» με την απόλυτη εξουσία μιας κεντρικής επιτροπής (που ενεργεί σαν «άτυπη εκπροσώπηση») τον ακόμη απραγματοποίητο ρόλο της πλειοψηφίας των συνειδητών εργατών μέσα στο κόμμα και μ’ αυτό τον τρόπο να αντικαταστήσουμε τον ανοιχτό έλεγχο των εργαζόμενων μαζών πάνω στα όργανα του κόμματος με τον αντίστροφο έλεγχο της κεντρικής επιτροπής πάνω στο επαναστατικό προλεταριάτο…

.…Με το να παραχωρούμε, όπως θέλει ο Λένιν, τέτοιες απόλυτες εξουσίες αρνητικού χαρακτήρα στα ανώτερα όργανα του κόμματος, ενδυναμώνουμε σε επικίνδυνο βαθμό, τον συντηρητισμό που είναι έμφυτος σε τέτοια όργανα. …..

….. Ο υπερσυγκεντρωτισμός που ζητάει ο Λένιν είναι γεμάτος από το αποστειρωμένο πνεύμα του επιστάτη. Το πνεύμα αυτό δεν είναι ούτε θετικό, ούτε δημιουργικό. Η αγωνία του Λένιν δεν είναι πώς θα κάνει την δραστηριότητα του κόμματος πιο καρποφόρα, αλλά το πώς θα ελέγξει το κόμμα, το να περιορίσει το κίνημα αντί να το αναπτύξει, να το δέσει παρά να το ενώσει.

Στην παρούσα κατάσταση, ένα τέτοιο πείραμα θα ήταν διπλά επικίνδυνο για τη ρωσική σοσιαλδημοκρατία. …..»

Το πλήρες κείμενο μπορείτε να το δείτε εδώ: https://kars1918.wordpress.com/2016/01/22/luxemburg-lenin/

2 Σχόλια

  2. Βλάσης Αγτζίδης on 22/01/2023

    Τι έλεγε η Λούξεμπουργκ για την ουκρανική εθνική ταυτότητα

    …..Τι έλεγε η Ρόζα Λούξεμπουργκ
    Τι έγραψε όμως για το ζήτημα της αυτοδιάθεσης και την στάση των Μπολσεβίκων στο δοκίμιό της “Η Ρωσική Επανάσταση” η Ρόζα Λούξεμπουργκ το φθινόπωρο του 1918, ενώ ήταν φυλακισμένη στο Μπρέσλαου (2). Ευθύς εξ΄ αρχής πρέπει να τονισθεί ότι το περίφημο χειρόγραφο για τη Ρωσική Επανάσταση ήταν πάνω από όλα μια προσπάθεια της Λούξεμπουργκ να δείξει έναν δρόμο για το πώς μπορεί να σωθεί η Επανάσταση που είχε φτάσει σε αδιέξοδο, με άλλα λόγια, να επιβάλει τις πολιτικές ελευθερίες που απειλούνταν ήδη από τους Μπολσεβίκους…….
    …..Η κριτική της Λούξεμπουργκ στον Λένιν
    Και συνεχίζει: «Ενώ ο Λένιν και οι σύντροφοι προφανώς περίμεναν ότι ως υπερασπιστές της εθνικής ελευθερίας, και μάλιστα “μέχρι στο σημείο του κρατικού διαχωρισμού”, θα έκαναν τη Φινλανδία, την Ουκρανία, την Πολωνία, τη Λιθουανία, τις Βαλτικές χώρες, τους Καυκάσιους κ.λπ. πιστούς συμμάχους της επανάστασης, ζήσαμε το αντίστροφο θέαμα: το ένα μετά το άλλο από αυτά τα “έθνη” χρησιμοποίησαν τη νέα δωρηθείσα ελευθερία ως θανάσιμο εχθρό εναντίον της ρωσικής επανάστασης και για να συμμαχήσουν με τον γερμανικό ιμπεριαλισμό και υπό την προστασία του να σηκώσουν οι ίδιοι τη σημαία της αντεπανάστασης.»….

    …….Αναρωτώμενη μάλιστα «πώς γίνεται σε όλες αυτές τις (περιφερειακές) χώρες να θριαμβεύει ξαφνικά η αντεπανάσταση;» η Ρόζα Λούξεμπουργκ δίνει και την απάντηση, εκτιμώντας ότι η συντελούμενη αποσύνθεση της Ρωσίας οφείλεται πρωτίστως στην αδυναμία της Επανάστασης: «Το εθνικιστικό κίνημα … παρέλυσε το προλεταριάτο και το παρέδωσε στην εθνική αστική τάξη των περιφερειακών χωρών. (…) Οι πραγματικές ταξικές αντιθέσεις και οι σχέσεις στρατιωτικής ισχύος επέφεραν την επέμβαση της Γερμανίας. Αλλά οι μπολσεβίκοι παρείχαν την ιδεολογία που συγκάλυπτε αυτή την αντεπαναστατική εκστρατεία, ενισχύοντας τη θέση της αστικής τάξης και αποδυναμώνοντας τη θέση των προλετάριων».

    Η ματιά της Λούξεμπουργκ στην Ουκρανία
    Αυτό που κάνει επίσης εντύπωση όμως είναι κι ο άκρως απαξιωτικός τρόπος με τον οποίον αντιμετωπίζει η Ρόζα Λούξεμπουργκ τον ουκρανικό εθνικισμό, αναφερόμενη μάλιστα σε «ρωσική Ουκρανία» και στην «ανοησία του ουκρανικού εθνικισμού», την οποία παρουσιάζει μάλιστα και ως «χόμπυ» του Λένιν : «Ο ουκρανικός εθνικισμός ήταν στη Ρωσία πολύ διαφορετικός, ας πούμε, από τον τσέχικο, τον πολωνικό ή τον φινλανδικό, τίποτα άλλο από μια απλή ιδιορρυθμία, μια φάρσα μερικών δεκάδων μικροαστών διανοητών, χωρίς την παραμικρή ρίζα στις οικονομικές, πολιτικές ή πνευματικές συνθήκες της χώρας, χωρίς καμία ιστορική παράδοση, αφού η Ουκρανία δεν είχε ποτέ σχηματίσει έθνος ή ένα κράτος, χωρίς οποιονδήποτε εθνικό πολιτισμό, εκτός από τα αντιδραστικά ρομαντικά ποιήματα του Σεφτσένκο».

    https://slpress.gr/idees/ti-elege-i-loyxempoyrgk-gia-tin-oykraniki-ethniki-taytotita/?fbclid=IwAR1FQmj5PihyB0KWSAlQWOWHvs5cXTNCZ75K85AHNsBWeSEDeI1RoirqwZI

    Απάντηση

Σχολιάστε