-ΓΙΑΣΑΣΙΝ (ζήτω ο) ΓΟΥΝΑΡΗΣ

Το Σάββατο  30 Οκτωβρίου, η Ελευθεροτυπία δημοσίευσε μια παρέμβασή μου με αφορμή την απόφαση του Άρειου Πάγου για τους Έξ.

Με αφορμή την «αθώωση» των Εξ από τον Άρειο Πάγο

ΓΙΑΣΑΣΙΝ (ζήτω ο) ΓΟΥΝΑΡΗΣ 

Μ’ αυτή την επευφημία οι Τούρκοι μπέηδες της Μακεδονίας την περίοδο  μετά τις μοιραίες εκλογές του 1920 -που έφερε στην εξουσία την αντιπολεμική φιλομοναρχική παράταξη του Δημητρίου Γούναρη- εξαπέλυαν τις διώξεις κατά των ταλαιπωρημένων Ελλήνων  προσφύγων του Καυκάσου που μόλις είχαν καταφθάσει στην ελληνική Μακεδονία. Δύο χρόνια αργότερα, η τουρκική εφημερίδα της Πόλης Yeni Giun θριαμβολογούσε για την ανέλπιστη νίκη των τουρκικών εθνικιστικών στρατευμάτων με ένα εντυπωσιακό πρωτοσέλιδο όπου πάνω από τις φωτογραφίες των Γούναρη και Στράτου έγραφε: «Γούναρης-Στράτος, οι σωτήρες της Τουρκίας».

…μια «συζήτηση» με τον Γιώργο Μαργαρίτη

Πέντε  χρόνια πριν, από τις στήλες του «Βιβλιοδρόμιου» των Νέων, είχα σχολιάσει μια  αναφορά του ιστορικού Γ. Μαργαρίτη στη γενοκτονία των Ποντίων, η οποία  έγινε με τρόπο τέτοιο που υπονοούσε υποτίμηση ή και αμφισβήτηση του γεγονότος. Πράγμα σύνηθες σε αριστερούς, αλλά και δεξιούς ιστορικούς… [Για το πώς αντιμετώπισε η νεοελληνική ιστοριογραφία τα γεγονότα που συνέβησαν στην Ανατολή, βλέπε -Kεμαλισμός και νεοελληνική ιστοριογραφία ]

Ο κ. Μαργαρίτης, οι Πόντιοι και οι Λευκές Σελίδες
της ελληνικής ιστορίας

Όσοι υπηρετούν το λόγο, γραπτό ή προφορικό, γνωρίζουν τη δύναμη των λέξεων όταν συντεθούν κατάλληλα, καθώς και την πονηριά που μπορούν να κρύβουν οι συνθέσεις. Τούτο το διευκρινιστικό σχόλιο γράφεται με αφορμή μια αναφορά που υπήρχε στο λόγο του κ. Γ. Μαργαρίτη στο «βιβλιοδρόμιο» των «Νέων» της 10^ης Σεπτεμβρίου 2005. «Ευχαρίστως να συζητήσουμε για τους Ποντίους, όχι όμως να κρύβουμε τι συνέβη με τους Εβραίους και τους Τσάμηδες» λέει ο καλός ιστορικός στην παρουσίαση του νέου του βιβλίου.

-Η «αθώωση» των Εξ, ο Άρειος Πάγος και οι προσφυγικές οργανώσεις…

«Όλο το ζήτημα εγγράφεται στη λογική της αναθεώρησης της ιστορίας, της απόσεισης του εθνικού βάρους, ώστε να παιχθεί  το παιχνίδι χωρίς κοινωνικές δεσμεύσεις από
τους φορείς του κράτους και τους περί αυτού.
Όπως ισχυρίζονται, η εγκατάλειψη του μικρασιατικού ελληνισμού, κατά την αποχώρηση του στρατού,
αλλά και όλη η υπόθεση της μικράς πλην εντίμου Ελλάδος, έγινε από πατριωτικό καθήκον και όχι για λόγους προδοσίας. Σε κάθε περίπτωση, δεν μπορεί η δικαιοσύνηνα αναθεωρεί την ιστορία,
αυτό είναι έργο της επιστήμης.»

Γιώργος Κοντογιώργης

Με τον τίτλο «Αθώοι μετά θάνατον οι «6»!» κυκλοφόρησε η είδηση της έκδοσης της τελικής απόφασης από το Ποινικό Τμήμα του Αρείου Πάγου, όπου είχε αναπέμψει την υπόθεση η Ολομέλειά του, αφού πρώτα το ίδιο Ποινικό Τμήμα είχε δεχτεί την προσφυγή του εγγονού του πρωθυπουργού της ήττας για αναψηλάφηση της Δίκης. Το παράδοξο της υπόθεσης ξεκινά απ’ αυτήν την πρώτη αποδοχή του αιτήματος Πρωτοπαπαδάκη για ένα θέμα εξόχως πολιτικό που καθόρισε τη μοίρα της σύγχρονης Ελλάδας, διαμόρφωσε τα τελικά σύνορα στην περιοχή και τις γεωπολιτικές ισορροπίες του μεταοθωμανικού κόσμου.

Και είναι παράδοξη η αρχική αποδοχή, γιατί ένα τμήμα του Άρειο Πάγου με συνείδηση της υφής της υπόθεσης δέχτηκε να εγκλωβίσει το θεσμό σε μια θολή υπόθεση, να μετατραπεί σε ιστορικό πολιτικολογούντα κριτή, και να κινηθεί στα όρια της παραβίασης της έως τώρα γνωστής  δεοντολογίας για τη θεσμική λειτουργία του Αρείου Πάγου εντός της ελληνικής κοινωνίας.

«Η Ελλάδα κάηκε, κατακάηκε…»

Τα τραγούδια της Καταστροφής

Η λαϊκή μούσα αποτύπωσε την ένταση των γεγονότων εκείνης της εποχής με πλήθος θρήνων για τη Μικρασιατική Καταστροφή και τη σφαγή της Σμύρνης.

Την εποχή που η επίσημη Ελλάδα επιζητούσε τη λήθη ακόμα και με τη βία, στις γειτονιές των προσφύγων -αλλά και στις περιοχές εκείνες που η ελληνική αποτυχία πληρώθηκε με αίμα- τα τραγούδια είχαν άλλο ρυθμό και διαφορετικό στίχο. Ενα από τα πρώτα τραγούδια για τη μεγάλη ανθρωποσφαγή που τραγουδήθηκε σε πολλές παραλλαγές, γράφτηκε μετά τις αιματηρές μάχες στο Εσκί Σεχίρ:

«Εσκί Σεχίρ έρημο με σύρματα πλεγμένο,
μας έχεις κάψει την καρδιά παναθεματισμένο.
Η Προύσα και η Αρετσού, δεν ήταν του Κεμάλη,
μόνο τα παραδώσαν οι Γερμανοί τσι Γάλλοι.

Εσκί Σεχίρ έρημο με τα πολλά κανόνια,
μας έχεις κάψει την καρδιά για όλα μας τα χρόνια.
Στην Προύσα σφάζονται αρνιά, στην Αρετσού κριάρια
και μέσα στην Ανατολή σφάζουν τα παληκάρια.»

-Mικρασιάτες και ΄21. Μια βιβλιοπαρουσίαση στην «Ένωση Σμυρναίων»

…με τον Αρχάγγελο Γαβριήλ!!!

Τη Δευτέρα  18 Οκτωβρίου (07.00 μ.μ.) θα παρουσιαστεί στην  Ένωση Σμυρναίων (οδός Καρύτση 3, Γ΄ όροφος, Αθήνα) από μένα, τον Ευ. Τσίρκα και τον… Αρχάγγελο Γαβριήλ το πολύ ενδιαφέρον βιβλίο του Τ. Σαλκιτζόγλου «Η Μικρά Ασία στην Επανάσταση του 1821. Η συμβολή των Μικρασιατών στον εθνικό αγώνα».

Το βιβλίο αυτό  αναδεικνύει ένα γεγονός που δεν είναι ευρέως γνωστό, τη μεγάλη συμμετοχή των Μικρασιατών στην Επανάσταση του 1821 και τη σημαντική συμβολή τους στην απελευθέρωση της κοινής πατρίδας. Το βιβλίο περιέχει εκτενή κατάλογο με ονόματα Μικρασιατών αγωνιστών (με τις περιοχές καταγωγής τους), ενώ δημοσιεύονται έγγραφα που πιστοποιούν τη συμμετοχή και την προσφορά τους στον εθνικό αγώνα.

Ο Τάκης Σαλκιτζόγλου είναι συγγραφέας του βιβλίου «Η Σύλλη του Ικονίου» (έκδοση του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού) και πολλών άρθρων και μελετών. Μέσα από το βιβλίο του «Η Μικρά Ασία στην Επανάσταση του 1821. Η συμβολή των Μικρασιατών στον εθνικό αγώνα» αναδεικνύει την προσφορά και τις θυσίες των Μικρασιατών για την απελευθέρωση της Ελλάδας που δεν είναι ευρέως γνωστές.

-Ο «Κόκινος Καπνας» στο «Δρόμο»

Στην εφημερίδα Δρόμος της Αριστεράς της 25ης Σεπτεμβρίου 2010, δημοσιεύτηκε παρουσίαση του βιβλίου μου O Κόκινος Καπνας και ο ελληνισμός του Καυκάσου.

Δρόμος Οχτωβριανής Επανάστασης…

Του Στέλιου Θεοδωρίδη

Ο Κόκινος Καπνaς, δηλαδή ο «Κόκκινος Καπνεργάτης», ήταν μια σημαντική ελληνική σοβιετική εφημερίδα που εκδιδόταν στο σοβιετικό Καύκασο τη δεκαετία του ’30. Η πρόσφατη κυκλοφορία της μελέτης του ιστορικού Βλάση Αγτζίδη με τίτλο «Η εφημερίδα Κόκινος Καπνας και ο ελληνισμός του Καυκάσου (1932-1937)» από τις  Εναλλακτικές Εκδόσεις, ξανάφερε στην επικαιρότητα τη συζήτηση για μια από τις πλέον φωτεινές αλλά άγνωστες σελίδες του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος.

Γιατί, κάποιες από τις πιο σημαντικές στιγμές του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος σχετίζονται με την περίοδο εκείνη στην ΕΣΣΔ, όπου «Οι Έλληνες κομμουνιστές πήραν την εξουσία και την άσκησαν κατά το δοκούν», όπως αναφέρει ο συγγραφέας.  Τα όσα συγκλονιστικά συνέβησαν στις ελληνικές κοινότητες της Ρωσίας από το 1917 έως και το 1937 αποτελούν μέχρι σήμερα μια άγνωστη σελίδα του κινήματος.

Μια άγνωστη εκδοχή της Διεθνούς

Το 1990 είχα πρωτοδημοσιεύσει στο βιβλίο μου «Ποντιακός ελληνισμός. Από τη γενοκτονία και το σταλινισμό στην περεστρόϊκα« δύο άγνωστες εκδοχές του ύμνου της Διεθνούς (στα ποντιακά και στη δημοτική), όπως δημιουργήθηκαν στην ΕΣΣΔ.  Τα στοιχεία αυτά δημοσιεύτηκαν με πληρέστερη τεκμηρίωση και το 1997 στο βιβλίο μου με τίτλο «Παρευξείνιος Διασπορά. Οι ελληνικές εγκαταστάσεις στις βορειοανατολικές περιοχές του Εύξεινου Πόντου«.

Mε αφορμή την παρουσίαση στις 18 Σεπτεμβρίου του νέου μου βιβλίου «Κόκινος Καπνας και ο ελληνισμός του Καυκάσου» στο «Στέκι Πολιτών” στην Κατερίνη , ο φιλόλογος Νίκος Αποστολίδης ανέλαβε να παρουσιάσει τα άγνωστα πολιτικά ποντιακά τραγούδια με πρώτη την Κομμουνιστική Διεθνή, όπως τραγουδήθηκε από τους σοβιετικούς Πόντιους.

Η εκτέλεση του ύμνου της Διεθνούς από τον Αποστολίδη βασίστηκε στους στίχους που είχα εντοπίσει και δημοσιεύσει, σε μια προσπάθεια να παρουσιαστούν ενιαία οι δύο ελληνικές σοβιετικές εκδοχές της Διεθνούς: στα ποντιακά και στη δημοτική.

Από το βιβλίο «Παρευξείνιος Διασπορά» αντλήθηκαν τα παρακάτω ιστορικά στοιχεία:

Σεμινάριο Ιστορίας 2010-2011

 Στις 5 Οκτωβρίου 2010 ξεκινά για τρίτη χρονιά ο κύκλος μαθημάτων στο πλαίσιο του «Ανοιχτού Πανεπιστήμιου» του Δήμου Κηφισιάς με δική μου επιμέλεια και με τη συνεργασία εξειδικευμένων επιστημόνων.

Τα μαθήματα θα γίνονται κάθε δεύτερη Τρίτη (7-9 μ.μ.) στην  «Έπαυλη Δροσίνη» (Βιβλιοθήκη Δήμου Κηφισιάς), Αγ. Θεοδώρων & Κυριακού.

 

 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 2010

 –5 Οκτωβρίου:  εισηγητής Βλάσης Αγτζίδης, εναρκτήρια συνάντηση με θέμα: «Φιλοσοφία και άξονες του Σεμιναρίου Ιστορίας»    

–19 Οκτωβρίου:εισηγητής Νίκος Ουζούνογλου, καθηγητής στο ΕΜΠ, πρόεδρος της Οικουμενικής Ομοσπονδίας Κωσταντινουπολιτών: «Σεπτεμβριανά 1955,  η ελληνική μειονότητα στην Τουρκία και οι επιπτώσεις της εθνικιστικής πολιτικής των τουρκικών κυβερνήσεων. Η στάση της Ελλάδας.»