30 Ιουλίου 1936: αρχίζουν οι Δίκες της Μόσχας

Την Κυριακή 28 Ιουλίου επιμελήθηκα ενός αφιερώματος στην «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» μ’αφορμή την επέτειο της έναρξης των Δικών της Μόσχας.

Το αφιέρωμα περιλάμβανε και ένα κείμενο του Χρήστου Κεφαλή με τίτλο : «Υποθέσεις και κατηγορητήρια που κινήθηκαν στη σφαίρα του παράλογου». 

Από το «Μπαράκι του Βασίλη» στη γειτονιά των αγγέλων……

Μ’ αφορμή το θάνατο ενός καλού φίλου   

To Σάββατο 20 Ιουλίου (2013), έφυγε ξαφνικά από κοντά μας ένας φίλος, ο Βασίλης Τσιπίδης.  Μιας και τίποτα δεν προοιώνιζε το θλιβερό αυτό γεγονός, το άγγελμα του θανάτου του γεμισε με θλίψη τους πολλούς φίλους που είχε ο πολυτάλαντος αυτός άνθρωπος.

 Ο Βασίλης Τσιπίδης, ηθοποιός στο επάγγελμα, γεννήθηκε στο Βατούμι του Καυκάσου το 1946 από Πόντιους πρόσφυγες γονείς, φυγάδες εκεί από το μικρασιατικό Πόντο λόγω της Γενοκτονίας και της Μικρασιατικής Καταστροφής. 

Σεμινάριο Ευρωπαϊκής Έκφρασης

Τον Απρίλιο έλαβα μέρος με θέμα «Για τη συγκρότηση της Ελλάδας ως έθνους-κράτους, τη καχεξία του αστικού στοιχείου και τις δομικές ανισορροπίες”, σ’ ένα ενδιαφέρον σεμινάριο που οργάνωσε η Νεολαία της Ευρωπαϊκής Έκφρασης υπό τον τίτλο: “Σεμινάρια Πολιτικής Σκέψης”. Επρόκειτο για ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα, που ολοκληρώθηκε σε 6 συναντήσεις (crash courses) και απευθυνόταν σε μεταπτυχιακούς φοιτητές, ερευνητές και νέους επαγγελματίες, αλλά προπτυχιακούς φοιτητές…

Τη φιλοσοφία του σεμιναρίου καθώς και το πρόγραμμα και τους ομιλητές μπορείτε να τα δείτε εδώ:
http://www.ekfrasi.gr/html/page.asp?PageID=49&Lang=1&ne_id=29

Στη συνέχεια παρατίθεται η περίληψη της εισήγησής μου όπως δόθηκε στους/στις συμμετέχοντες/ουσες:

Διάλεξη ΙV: “Για τη συγκρότηση της Ελλάδας ως έθνους-κράτους, τη καχεξία του αστικού στοιχείου και τις δομικές ανισορροπίες”

Αγτζίδης Βλάσης (Ιστορικός | Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών 1995) https://kars1918.wordpress.com/

 

Περίγραμμα

Η αναζήτηση των δομικών προβλημάτων που παρουσιάζει το παράδειγμα της Ελλάδας ως έθνους-κράτους, καθώς και η διερεύνηση των κοινωνικών αιτίων της ανορθολογικής συμπεριφοράς που παρατηρήθηκε κατά την ιστορική του διαδρομή,  οδηγεί στη μελέτη των πρωταρχικών συνθηκών δημιουργίας του.

Φούλατζικ: Ένα «Δίστομο» στη Βιθυνία τον Ιούνη του 1920

Την Κυριακή 7 Ιουλίου 2013, επιμελήθηκα στις ιστορικές σελίδες της «Ελευθεροτυπίας» (δισέλιδο στο ένθετο «Plus») ενός αφιερώματος στο Ολοκαύτωμα του Φούλατζικ της Νικομήδειας (Βιθυνία) που έγινε από τους κεμαλικούς την 23η Ιουνίου του 1920.

Στο αφιέρωμα περιέχονται τρία κείμενα:
–ένα δικό μου, όπου παρουσιάζω το ευρύτερο ιστορικό πλαίσιο, τη σημασία του Ολοκαυτώματος του Φούλατζικ αλλά και τις σημερινές ιδεολογικές χρήσεις κάποιων πλευρών των γεγονότων της Νικομήδειας,
–ένα του νομικού Γιώργου Ευστρατιάδη που περιγράφει τα γεγονότα και

Το Ολοκαύτωμα του Φούλατζικ

.

 Του Βλάση Αγτζίδη (*)

Μια από τις πλέον άγνωστες σελίδες του μικρασιατικού δράματος ξετυλίχθηκε στη Βιθυνία, στη βορειοδυτική Μικρά Ασία. Ενενήντα χρόνια μετά τα όσα συνέβησαν στην περιοχή της Νικομήδειας, η σε βάθος μελέτη ακόμα εκκρεμεί. Εν τούτοις όμως, κάποια στιγμιότυπα χρησιμοποιούνται ως επιχείρημα αρνητιστικών (negotiationism) προσεγγίσεων στην περί των μικρασιατικών  ιδεολογική σύγκρουση.

 Η περιοχή της Βιθυνίας -που το Μεσαίωνα οι Σελτζούκοι αποκαλούσαν Villayet-i Yunani, δηλαδή «Ελλάδα»- χαρακτηριζόταν στις αρχές του 20^ου αιώνα από την πολυεθνικότητα. Ρωμιοί (ελληνόφωνοι, τουρκόφωνοι, αρμενόφωνοι και κάποιοι σλαβόφωνοι), Αρμένιοι (αρμενόφωνοι και τουρκόφωνοι), Εβραίοι, Λεβαντίνοι, Μουσουλμάνοι (τουρκόφωνοι, αλβανόφωνοι, σλαβόφωνοι, κιρκασιόφωνοι, αμπχαζόφωνοι), συναπάρτιζαν το πολύχρωμο εθνολογικό μωσαϊκό της περιοχής.  Τα πρώτα σημάδια ότι έφτανε στο τέλος της η κατά τα άλλα ειρηνική ζωή, θα εμφανιστούν όταν θα εγκατασταθούν στην περιοχή οι «μποσνάκηδες» δηλαδή σλαβόφωνοι μουσουλμάνοι πρόσφυγες από τις περιοχές της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης. Οι επήλυδες αυτοί θα επανδρώσουν σε μεγάλο βαθμό τις σκληρές εθνικιστικές οργανώσεις που θα συγκροτήσουν στην αρχή οι Νεότουρκοι και οι κεμαλικοί αργότερα. 

Από την Oθωμανική Αυτοκρατορία στο έθνος-κράτος (1908-1923)

«Πάντα λοιπόν ο νικητής

του νικημένου γράφει την ιστορία.

Tο πρόσωπο του χτυπημένου παραμορφώνει

εκείνος που τον χτύπησε.

Απ’ τον κόσμο φεύγει ο αδύναμος,

και πίσω μένει το ψέμα.»

Mπέρτολτ Μπρεχτ

Στη σειρά των βιβλίων “Ε-Ιστορικά” της Κυριακάτικης  Ελευθεροτυπίας, επιμελήθηκα ενός τόμου που δόθηκε στις 19 Μαϊου 2013 με την εφημερίδα και είχε ως τίτλο:  Από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στο έθνος-κράτος (1908-1923). Η Γενοκτονία στην Ανατολή. 

Συμπεριελήφθησαν και άρθρα σημαντικών Τούρκων αντιεθνικιστών ιστορικών και κοινωνικών επιστημόνων. Κάποια απ’ αυτά είχαν δημοσιευτεί  στην εφημερίδα “Δρόμος της Αριστεράς” (Taner Akçam, Fikret Baskaya, Ahmet Oral, Dogan Akanli, Attila Tuygan, Pervin Erbil) κάποια για πρώτη φορά (Fuat Dundar, Μehmet Akyol, Izmail Besiktzi, Sait Çetinoğlu, Sibel Ozbundan). Παρουσιάζονται επίσης οι απόψεις της Ayse Hour και του Halil Berktay. Συμμετείχε επίσης με κείμενο ο ερευνητής Θεόδωρος Παυλίδης και την αποτίμηση έκανε ο ιστορικός Γιάννης Σκαλιδάκης.

Το δικό μου εισαγωγικό κείμενο έχει ως τίτλο “Από την Αυτοκρατορία στο έθνος-κράτος (1908 – 1923)”.  Παρατίθεται στη συνέχεια:

Προσεγγίζοντας την ιστορία  με μια νέα ματιά

.
«Someone winner takes it all, and one loses has to fall» τραγουδούσε κάποια χρόνια πριν το συγκρότημα των Abba. Μπορεί ο στίχος τους αυτός να αφορούσε τον χαμένο στο παιχνίδι του έρωτα, αλλά με τη φράση αυτή αποτυπωνόταν με τον καλύτερο τρόπο αυτό που συμβαίνει στο χώρο της Ιστορίας.