Για το METAΛΛΙΚΟ του ΚΙΛΚΙΣ: Αφιέρωμα στην «Ελευθεροτυπία» 1 Ιουνίου 2014

ΤΟ METAΛΛΙΚΟ του ΚΙΛΚΙΣ και 
η ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΤΟ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟ

Οι σελίδες ιστορίας της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» (ένθετο Plus) της 1ης Ιουνίου που επιμελούμαι θα είναι αφιερωμένες στο προσφυγικό χωριό Μεταλλικό Κιλκίς (Πόντιοι του Καυκάσου) και στις διαδικασίες ριζοσπαστικοποίησης του πληθυσμού κατά το Μεσοπόλεμο, ως απόρροια των επιρροών από τα επαναστατικά ρωσικά κινήματα και της σύγκρουσης με τους τοπικούς μεγάλους γαιοκτήμονες….

Με τη συμμετοχή της ιστορικού Βασιλικής Λάζου….

Advertisement

…..την Παρασκευή 30 Μαϊου στο Σεμινάριο Ιστορίας

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
«Τότε οι νεκροί πεθαίνουνε, όταν τους λησμονάνε»

Παρασκευή 30 Μαϊου 2014 6-8 μ.μ. :Η  Α’ προβολή του εξαιρετικού ντοκιμαντέρ για την αποκατάσταση του ελληνικού κοιμητηρίου του Σισλί στην  Κωνσταντινούπολη θα γίνει στο πλαίσιο του Σεμιναρίου Ιστορίας  στην Κηφισιά.  [“Ελεύθερο Πανεπιστήμιο” του Δήμου Κηφισιάς «Έπαυλη Δροσίνη»-Βιβλιοθήκη Δήμου, Oδός Αγ. Θεοδώρων & Κυριακού]. 

Παρουσίαση από τον Νίκο Μιχαηλίδη. Θα ακολουθήσει συζήτηση.
https://kars1918.wordpress.com/2014/01/05/seminar/

 

Η επίσημη προβολή του ντοκιμαντέρ θα γίνει στις 17 Ιουνίου στο Αμφιθέατρο του Κολεγίου Αθηνών παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη.

Ο Νίκος Μιχαηλίδης παρουσίασε το εγχείρημα αυτό στη στήλη «Ανθρώπινα» που επιμελείται ο Γιώργος Κιούσης στην Ελευθεροτυπία, Τρίτη 27 Μαΐου 2014

Ταινία για το ρωμέικο νεκροταφείο της Πόλης στο Σισλί

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Με τον ΝΙΚΟ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗ

To Ολοκαύτωμα των Πύργων Πτολεμαϊδας (1944)

Στις Σελίδες Ιστορίας της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας της 4ης Μαϊου 2014, επιμελήθηκα ένα αφιέρωμα για το Ολοκαύτωμα στο χωριό Πύργοι της Εορδαίας.

• Η ΜΑΥΡΗ ΜΕΡΑ ΤΟΥ ΑΠΡΙΛΗ 1944

  ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑ: Το ολοκαύτωμα στους Πύργους

• Του ΣΤΑΘΗ ΤΑΞΙΔΗ*

• ΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΗΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ, ΠΟΥ ΕΠΕΖΗΣΑΝ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΔΙΩΞΕΙΣ ΣΤΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΟΝΤΟ, ΤΟ 1944 ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΦΟΡΑ ΤΡΑΓΙΚΑ ΘΥΜΑΤΑ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ

• Οι Πύργοι Πτολεμαΐδας (πρώην Καστράνιτσα) είναι ένα πανέμορφο και ιστορικό χωριό, χτισμένο στους πρόποδες του Βερμίου, με συνεχή εγκατοίκηση από την αρχαιότητα. Αυτό αποδεικνύεται από την ύπαρξη θολωτού μακεδονικού τάφου του 5ου αιώνα π.Χ., από ευρήματα παλαιοχριστιανικού ναού και δύο άριστα σωζόμενα τοξωτά γεφύρια. Οι ντόπιοι κάτοικοι μετανάστευαν στην Αυστροουγγαρία. Καταγράφονται ως δήμαρχοι και τυπογράφοι στο Σεμλίνο της Σερβίας. Στους Πύργους τοποθετείται η καταγωγή της οικογένειας Χρηστομάνου.Στο χωριό εγκαταστάθηκαν την άνοιξη του 1924 πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής, από τον Πόντο και τη Βιθυνία. Σήμερα αποτελούν την πλειονότητα των κατοίκων. Οι Πόντιοι προέρχονται από τα σιμοχώρια της Τραπεζούντος και της Γαλίανας (Ολασσα, Μαντρανόι, Τσουπανόι, Κογκά) και από το χωριό Κιοβ-τεπέ της περιοχής Επές της Γαράσαρης. Οι Βιθυνοί πρόσφυγες κατάγονται από την περιοχή της Νικομήδειας, την Απολλωνιάδα την εν Ρυνδάκω ποταμώ και τα γύρω χωριά.

• Η ιστορία επαναλαμβάνεται

Ο ανύπαρκτος ήρωας Κωνσταντίνος Κουκίδης

Πρόσφατα έγινε ένα «ποιοτικό άλμα » στη παλιά προσπάθεια που αναβίωνε ένα -γοητευτικό στην/και για την  εποχή του- μύθο και του έδινε σάρκα και οστά: Το «ποιοτικό άλμα» αφορούσε τη διοργάνωση εκδήλωσης με θρήνους ανάμικτους με περηφάνια και με ζήλια γιατί σήμερα δεν υπάρχουν Κουκίδηδες, καθώς και με …κεμεντζέδες. Αφορούσε επίσης και την βάφτιση-ανάδειξη σε «Πόντιου» του μη εντοπισμένου έως σήμερα Κ. Κουκίδη. Ακριβώς γι αυτό, έγραψα το παρακάτω σχόλιο κάπου στο fb, όπου αναρτήθηκε η σχετική είδηση. Το παραθέτω:  

 ————————————————————————————————

Ο ΑΝΥΠΑΡΚΤΟΣ ΗΡΩΑΣ Κ. ΚΟΥΚΙΔΗΣ

————————————————————————————————

Ο Κουκίδης (που ποτέ δεν εντοπίστηκε στα στρατιωτικά αρχεία ως πραγματικό πρόσωπο) και η θυσία του, υπήρξε ένας από τους ωραίους μύθους που η τότε εποχή παρήγαγε γιατί χρειαζόταν τους μύθους για την Αντίσταση στον κατακτητή. Αλλά σήμερα που υπάρχει η δυνατότητα της αντικειμενικής έρευνας αποδείχτηκε, μέσα από τα στρατιωτικά αρχεία, ότι τέτοιος κληρωτός δεν υπηρετούσε στην Ακρόπολη ούτε καν υπήρχε οπουδήποτε στο στρατό… Κάθε μύθος βέβαια είναι γοητευτικός, αλλά αυτό δεν είναι λόγος να μετατρέπουμε τον μύθο σε βεβαιότητα. Ας τον αναπαράγουμε, εφόσον κάποιοι το θέλουν, αλλά τονίζοντας ότι πρόκειται για μύθο εκείνης της εποχής. Και βεβαια το ότι είναι και Πόντιος, αποτελεί μια ιδιαίτερη καινοτομία για ένα πρόσωπο που η πραγματικότητα και η ιστορία αγνοεί παντελώς….

Pontos-News.GR | Τιμήθηκε ο Πόντιος ήρωας Κωνσταντίνος Κουκίδης –
Πλήθος κόσμου στο μνημόσυνο

• 
  
•  H φωτογραφία του ανώνυμου Εύζωνου με λεζάντα «Τhe Immortal Efzone» από ένα τουριστικό άλμπουμ για την Αθήνα μετατρέπεται σε φωτογραφία του Κ. Κουκίδη. Η πραγματική φωτογραφία όπως πρωτοδημοσιεύτηκε – πριν τις αυθαίρετες ονοματοδοτικές επεμβάσεις και την επιγραφή «The Koukidis option» – είναι η εξής:

  

Η Sano Halo και οι αρνητές της Γενοκτονίας

…………………..

Ενα από τα πλέον απεχθή σύγχρονα ιδεολογικά ρεύματα είναι αυτό της Αρνησης της Γενοκτονίας, της αιτιολόγησης των πράξεων των δραστών και της συκοφάντησης όσων συμβάλλουν στη διατήρηση της Μνήμης.

Οι εκφραστές του ανιχνεύονται σε ένα ευρύ πολιτικό φάσμα που εκκινεί από τη νεοφιλελεύθερη Δεξιά και φτάνει έως το άλλο άκρο μιας ψευδώνυμης «ελευθεριακής Αριστεράς».

Στη βάση του ρεύματος αυτού εντοπίζεται η ρατσιστική περιφρόνηση προς τους πρόσφυγες και τον αυτόνομο λόγο τους. Με μια έννοια αποτελεί σύγχρονη επιβίωση, μέσα σε μεταμοντέρνα λεοντή, της μεσοπολεμικής απέχθειας που προκαλούσαν στο συντηρητικό κόσμο οι πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής.

Η Sano Halo και οι αρνητές της Γενοκτονίας

Κύρια ρητορική αυτού του ρεύματος, που εμφανίστηκε κυρίως στα τέλη της δεκαετίας του ’90 και αποτέλεσε για κάποια χρόνια την καθεστωτική ιδεολογική έκφραση, είναι η αντιδιαστολή εθνικισμού-αντιεθνικισμού.

Κατηγορώντας αυθαιρέτως και υπερβολικά κάθε διαφορετική άποψη ως «εθνικιστική», καπηλεύτηκαν τον όρο του «αντι-εθνικιστή» και κατάφεραν να υπερκεράσουν τους αντιπάλους τους στη διαχείριση τομέων του κράτους αλλά και κονδυλίων. Επί της ουσίας κατασκεύασαν με εντελώς παλιά στοιχεία μια νέα αφήγηση, που έθετε και πάλι εκτός των ορίων της ιδεολογικής νομιμότητας τις ερμηνείες των προσφύγων του 1922.

Στη μνήμη της Sano (Ευθυμίας) Halo

 

Η ΤΡΑΓΙΚΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΕ ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ

SANO HALO: Η Αννα Φρανκ των προσφύγων του 1922

ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΠΟΥ ΕΓΡΑΨΕ Η ΚΟΡΗ ΤΗΣ, ΤΗΕΑ HALO, ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΤΗΣ, ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ, ΤΗΝ ΑΛΗΘΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ ΕΝΟΣ ΜΙΚΡΟΥ ΚΟΡΙΤΣΙΟΥ

«Οι Τούρκοι μού οφείλουν μια πολύ μεγάλη, πραγματικά μεγάλη συγγνώμη. Ούτε καν μια μικρή συγγνώμη, αλλά μια μεγάλη συγγνώμη, που πήραν μακριά μου όλους όσους αγαπούσα. Ο,τι είχα. Είχαμε τη γη μας, τα ζώα μας, τις αγελάδες μας, τις κότες μας, είχαμε τις δουλειές μας, και όμως μας έκαναν να πεθάνουμε στο δρόμο. Αυτό που έκαναν ήταν θηριώδες, να καταστρέψουν οικογένειες και περιουσίες. Δεν θα μπορούσα ποτέ μου να ξεχάσω. Θέλω να θυμάμαι την οικογένειά μου. Αλλιώς θα ήταν σα να ξεχνούσα τους ανθρώπους μου. Δεν θα το κάνω ποτέ αυτό».

(Sano Halo, συνέντευξη περιοδικό «Πανσέληνος», τ. 88, 13 Μαΐου 2001)

 

Αγιος Αντώνιος Κιλκίς το 2001. Αναμνηστική
φωτογραφία λίγο
πριν από την αναχώρηση

 

Πέθανε στις ΗΠΑ πριν από λίγες μέρες η Sano Halo, που 105 χρόνια πριν είχε γεννηθεί ως Ευθυμία Βαρυτιμίδου (ή Βαρυτιμιάδου) στον Αγιο Αντώνιο Κοτυώρων (Ορντού) του μικρασιατικού Πόντου. Με τη ζωντανή μαρτυρία της έκανε γνωστή διεθνώς τη Γενοκτονία των Ελλήνων της Ανατολής που πραγματοποίησαν οι Νεότουρκοι και ολοκλήρωσαν οι κεμαλικοί, επιχειρώντας τη βίαιη μετατροπή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σε τουρκικό έθνος-κράτος.

Την επόμενη περίοδο…

Δημοσιεύσεις και εκδηλώσεις

.

1) Στις Σελίδες Ιστορίας της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» 11 Μαϊου 2014 (ένθετο Plus) θα υπάρχει αφιέρωμα στη Sano Halo  με αφορμή το θάνατό της και τη σημασία που είχε το βιβλίο της Thea Halo «Not even my name», στη γνωστοποίηση στις ΗΠΑ της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Ανατολής.

Επίσης θα υπάρχει αναφορά στον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισαν το βιβλίο οι Αρνητές της Γενοκτονίας.

2) Με αφορμή τις επετειακές εκδηλώσεις για τη Γενοκτονία και την πραγματοποίηση εκδηλώσεων σε σχολεία έχω συγκροτήσει ένα κανονιστικό πλαίσιο, που πιθανόν να είναι χρήσιμο σ’ αυτούς που θέλουν να απευθυνθούν με σωστό τρόπο σε παιδιά μεταδίδοντας ακριβείς πληροφορίες.

Το κείμενο αυτό με τίτλο: Διδάσκοντας τη Γενοκτονία του ποντιακού ελληνισμού σε μαθητές    μπορείτε να το κατεβάσετε από εδώ:  https://kars1918.wordpress.com/2012/04/09/teaching2/

3)  Το Σάββατο και την Κυριακή 10,11/5/2014) θα γίνουν οι επετειακές εκδηλώσεις στη Βέροια από την Εύξεινο Λέσχη.

Αξιολογώντας το συνέδριο του Κιλκίς

Με τα δύο παρακάτω κείμενα μέσα απο τις Σελίδες Ιστορίας της «Ε» 20-4-2014, προσπαθήσαμε (με τον ιστορικό Ραϋμόνδο Αλβανό) να αξιολογήσουμε το πολύ σημαντικό συνέδριο που έγινε στο Κιλκίς στις 5 και 6 Απριλίου 

Η ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΚΙΛΚΙΣ

ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ:

Μελετώντας τα κύματα των ξεριζωμένων

Ενα σημαντικό συνέδριο διοργανώθηκε στις αρχές Απριλίου από το Δήμο Κιλκίς με θέμα «Η προσφυγική εγκατάσταση στο Νομό Κιλκίς». Οι Ελληνες πρόσφυγες από τις περιοχές εκείνες που δεν εντάχθηκαν στο έθνος-κράτος επηρέασαν και εν πολλοίς καθόρισαν το σύγχρονο πρόσωπο της Ελλάδας. Τα πληθυσμιακά τους μεγέθη ήταν μεγάλα και η παρουσία τους καθοριστική στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη.

Μια σπάνια φωτογραφία από το αρχείο του Θ. Βαφειάδη με πρόσφυγες στο Κιλκίς, έξω από το καμένο Διοικητήριο, όπως είχε απομείνει από τη μάχη του 1913 μεταξύ ελληνικού και βουλγαρικού στρατού

Το πλαίσιο εντός του οποίου συνέβησαν οι ιστορικές διαδικασίες του 20ού αιώνα, δημιουργώντας -ένθεν κακείθεν- πρόσφυγες και «Ανταλλάξιμους», διαμορφώθηκε από τη διαδικασία συγκρότησης εθνικών κρατών. Στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Βαλκανικής χερσονήσου σημειώθηκαν μεγάλες πληθυσμιακές ανακατατάξεις κατά το πρώτο τέταρτο του 20ού αιώνα. Στην περιοχή του Κιλκίς οι επιπτώσεις αυτών των διεργασιών ήταν καταλυτικές.

Η μελέτη των κοινωνικών, οικονομικών, πολιτικών και ιδεολογικών επιπτώσεων των μεγάλων αυτών μεταβολών αποτελεί μια μεγάλη ερευνητική πρόκληση. Η διαδικασία αυτή για τους Ελληνες κορυφώθηκε με τη Μικρασιατική Καταστροφή.

Οι Έλληνες της Μαριούπολης και το πρόβλημα της Ουκρανίας

• 
• ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ ΤΗΣ ΜΑΡΙΟΥΠΟΛΗΣ
• Στις σελίδες Ιστορίας της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας της 27ης Απριλίου 2014, δημοσιεύτηκε ένα τρισέλιδο αφιέρωμα στον ελληνισμό της Μαριούπολης και στην πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία του. Παράλληλα ο ερευνητής Περικλής Δεληγιάννης παρουσιάζει  τις πηγές της σύγχρονης διαίρεσης στην Ουκρανία.

• • ΟΙ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΤΟΥ ΠΑΡΕΥΞΕΙΝΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

  • ΜΑΡΙΟΥΠΟΛΗ Ο πολιτισμός των Ελλήνων στο Μεσοπόλεμο

    Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ

  • Οι Ελληνες της Μαριούπολης αποτελούν σήμερα ένα από τα τελευταία εναπομείναντα συμπαγή μέρη του παρευξείνιου Ελληνισμού. Οι περιπέτειες αυτού του άγνωστου αλλά εκπληκτικού ελληνικού κόσμου συγκροτούν μία από τις πλέον ενδιαφέρουσες σελίδες των Ελλήνων. Μία από αυτές τις ιστορικές περιπέτειες σχετίζεται με τη σοβιετική εμπειρία των παρευξείνιων ελληνικών κοινοτήτων.

  • Φωτογραφία του 1936 με ηθοποιούς του Ελληνικού Θεάτρου Μαριούπολης

  • Εμπειρία, που κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου -μετά την οριστική εδραίωση του κομμουνιστικού συστήματος και το τέλος των εμφύλιων και εθνικών συγκρούσεων- ανέδειξε μια ενδιαφέρουσα πολιτιστική ελληνική έκφραση -καθεστωτική, φυσικά- για να τελειώσει στα σταλινικά γκουλάγκ.

  • Η πολιτιστική αναγέννηση