Σεμινάριο Ευρωπαϊκής Έκφρασης
Τον Απρίλιο έλαβα μέρος με θέμα «Για τη συγκρότηση της Ελλάδας ως έθνους-κράτους, τη καχεξία του αστικού στοιχείου και τις δομικές ανισορροπίες”, σ’ ένα ενδιαφέρον σεμινάριο που οργάνωσε η Νεολαία της Ευρωπαϊκής Έκφρασης υπό τον τίτλο: “Σεμινάρια Πολιτικής Σκέψης”. Επρόκειτο για ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα, που ολοκληρώθηκε σε 6 συναντήσεις (crash courses) και απευθυνόταν σε μεταπτυχιακούς φοιτητές, ερευνητές και νέους επαγγελματίες, αλλά προπτυχιακούς φοιτητές…
Τη φιλοσοφία του σεμιναρίου καθώς και το πρόγραμμα και τους ομιλητές μπορείτε να τα δείτε εδώ:
http://www.ekfrasi.gr/html/page.asp?PageID=49&Lang=1&ne_id=29
Στη συνέχεια παρατίθεται η περίληψη της εισήγησής μου όπως δόθηκε στους/στις συμμετέχοντες/ουσες:
Διάλεξη ΙV: “Για τη συγκρότηση της Ελλάδας ως έθνους-κράτους, τη καχεξία του αστικού στοιχείου και τις δομικές ανισορροπίες”
Αγτζίδης Βλάσης (Ιστορικός | Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών 1995) https://kars1918.wordpress.com/
Περίγραμμα
Η αναζήτηση των δομικών προβλημάτων που παρουσιάζει το παράδειγμα της Ελλάδας ως έθνους-κράτους, καθώς και η διερεύνηση των κοινωνικών αιτίων της ανορθολογικής συμπεριφοράς που παρατηρήθηκε κατά την ιστορική του διαδρομή, οδηγεί στη μελέτη των πρωταρχικών συνθηκών δημιουργίας του.
Η Ελλάδα συγκροτήθηκε ως έθνος-κράτος με την δεύτερη μεγάλη αντιαπολυταρχική επανάσταση στην Ευρώπη. Η πολυμορφία και η αντιφατικότητα των δυνάμεων που οδήγησαν στη διαδικασία αυτή, επέφερε ένα αποτέλεσμα που απόκλινε ριζικά από τις επιδιώξεις και τα οράματα αυτών που εμπνεύστηκαν την Επανάσταση. Η απουσία αστικών στρωμάτων, τα προαστικά χαρακτηριστικά της οικονομίας και η κυριαρχία μιας ελίτ απολύτως συνδεδεμένης με το κράτος, υπήρξαν βασικά στοιχεία της κοινωνικής δομής. Τα στοιχεία αυτά επέδρασαν αποφασιστικά στην πιο κρίσιμη στιγμή της νεοελληνικής ιστορίας, που ταυτίζεται με τον μεγάλο και οριστικό γεωπολιτικό μετασχηματισμό της Εγγύς Ανατολής (1908-1922). Σχετίζεται δηλαδή με τον τρόπο διαχείρισης των ευκαιριών που προέκυψαν μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν οι νικητές ρύθμισαν τα των ηττημένων με τις Συνθήκες των Βερσαλλιών και των Σεβρών.
Οι ειδικές συνθήκες στην Εγγύς Ανατολή προέκυπταν και από την ύπαρξη ενός ιστορικού μεταίχμιου: την αποχώρηση από την ιστορία της προνεωτερικής πολυθενικής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, την αντικατάστασή της από τη νέα μορφή των εθνών-κρατών και την εμφάνιση μιας νέας μεγάλης δύναμης στην περιοχή: του μιλιταριστικού τουρκικού εθνικισμού που αποσκοπούσε στο μετασχηματισμό της πολυεθνικής Αυτοκρατορίας μέσω της γενοκτονίας των «ασύμβατων» πληθυσμών, της βίαιης μεταφοράς του πλούτου τους στη στρατιωτική ελίτ και στην εν τέλει κατασκευή από τα πάνω επιχειρηματικής τάξης, αλλά και αντίστοιχου έθνους.
Η πρόκληση, για τον ελληνισμό ευρύτερα, συνίστατο στην δυνατότητα η μη της ενσωμάτωσης των αναπτυγμένων οικονομικά περιοχών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας –όπου είχε αναπτυχθεί μια ελληνική αστική τάξη. Το τελικό αποτέλεσμα θα διαμορφωθεί από τα αντινομικά στοιχεία που υπήρχαν στο εσωτερικό του κράτους, την εμφάνιση του Διχασμού από το 1915 -που είχε τα χαρακτηριστικά ενός εμφυλίου πολέμου. Και αυτά σε συνδυασμό με την ύπαρξη δύο ανταγωνιστικών ελληνικών ελίτ (της κρατικής ελίτ στην Ελλάδα και της ελληνικής αστικής τάξης στην Οθωμανική Αυτοκρατορία).
Η κληρονομιά εκείνης της Καταστροφής θα σφραγίσει την πορεία του νεοελληνικού κράτους καθ’ όλο τον 20ο αιώνα. Ο Μεσοπόλεμος, η δεκαετία του ’40 με τον εμφύλιο που επί της ουσίας υπήρξε μια μετεξέλιξη του Διχασμού, οι μετεμφυλιακές συνθήκες, η δικτατορία και η καταστροφή της Κύπρου, υπήρξαν αποτέλεσμα μιας ανάπτυξης που δεν είχε ως βάση την πολιτική και κοινωνική ισορροπία
Ο αναστοχασμός επί των ζητημάτων αυτών και η διαμόρφωση μιας σαφούς εικόνας για το ιστορικό παρελθόν, αποτελεί προϋπόθεση για απαλλαγή από τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις που κυριαρχούν στο δημόσιο λόγο, εκλαϊκευτικό, πολιτικό, ακαδημαϊκό.
Bιβλιογραφία
1) Παναγιώτης Κονδύλης, Η παρακμή του αστικού πολιτισμού, εκδ. Θεμέλιο, Αθήνα, 1991
2) D. Gontikas, Ch. Issawi, Ottoman Greeks in the age of nationalism, εκδ. Darwin Press, 1999
3) Taner Aksam, Μια επαίσχυντος πράξη, εκδ. Παπαζήση, Αθήνα, 2007
4) Τόνια Κιουσοπούλου, Βασιλεύς ή οικονόμος. Πολιτική εξουσία και ιδεολογία πριν την Άλωση, εκδ. Πόλις, Αθήνα, 2007
5) Γιώργος Κόκκινος, Η σκουριά και το πυρ. Προσεγγίζοντας τη σχέση ιστορίας, τραύματος και μνήμης, εκδ. Γκούτεμβεργκ, Αθήνα, 2012.
6) Genocide of the Ottoman Greeks, συλλογικό, επιμ. Tessa Hofmann, Matthias Bjørnlund and Vasileios Meichanetsidis , εκδ. Melissa, Νέα Υόρκη, 2012.
7) Γ. Κόκκινος, Ελ. Λεμονίδου, Βλάσης Αγτζίδη, Το Τραύμα και οι πολιτικές της Μνήμης, εκδ. Ταξιδευτής, Αθήνα, 2010
8) Βλάσης Αγτζίδης, Οι Έλληνες το Πόντου. Η γενοκτονία από τον τουρκικό εθνικισμός, Αθήνα, εκδ. Σκάι, 2010,
Στο τέλος του σεμιναρίου, με τους διοργανωτές, σε αναμνηστική φωτογραφία!!!
|
Ενότητα IV
“Ο Φιλελευθερισμός και η κοινωνία”
6-7 Απριλίου 2013
|
||
|
Σάββατο
|
10.30-12.00
|
|
|
12.00-12.30
|
Διάλειμμα
|
|
|
12.30-14.00
|
Διάλεξη I: “Η Αρχή του κοινωνικού κράτους: το κόστος και η ποιότητα παροχής κοινωνικών υπηρεσιών”
Αντιγόνη Λυμπεράκη
Καθηγήτρια Οικονομικών | Πάντειο Πανεπιστήμιο
|
|
|
14.00-15.00
|
Διάλειμμα
|
|
|
15.00-16.30
|
Ασκήσεις ρητορικής
Μανώλης Πολυχρονίδης
|
|
|
16.30-17.00
|
Διάλειμμα
|
|
|
17.00-18.30
|
Διάλεξη ΙΙ: “Κοινωνία και μεταρρύθμιση: το παράδειγμα και η επικαιρότητα του New Deal”
Χάρης Παπασωτηρίου (Αναπληρωτής Καθηγητής Στρατηγικών Σπουδών | Πάντειο Πανεπιστήμιο)
|
|
|
20.00
|
Δείπνο
|
|
|
Κυριακή
|
10.00-11.00
|
|
|
11.00-11.15
|
Διάλειμμα
|
|
|
11.15-12.30
|
Διάλεξη ΙΙΙ: “Οι επικριτές του φιλελευθερισμού στην Ελλάδα. Γιατί εδώ, γιατί τώρα;”
Πάσχος Μανδραβέλης (Αρθρογράφος | ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ)
|
|
|
12.30-12.45
|
Διάλειμμα
|
|
|
12.45-14.00
|
Διάλεξη ΙV: “Για τη συγκρότηση της Ελλάδας ως έθνους-κράτους, τη καχεξία του αστικού στοιχείου και τις δομικές ανισορροπίες”
Αγτζίδης Βλάσης (Ιστορικός | Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών )
|
|
|
14.00-14.30
|
|
|
Ένα blog του Βλάση Αγτζίδη 
Σχολιάστε