Από την Κριμαία στη Μαριούπολη
Οι ιστορικές σελίδες της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας», 9 Μαρτίου 2014, ήταν αφιερωμένες στους Έλληνες της Κριμαίας και στη μετοικεσία τους στη Μαριούπολη. Συμμετείχε ο Μαριουπολίτης μουσικολόγος Αλέξανδρος Ασλά. Ο τίτλος του δικού μου κειμένου ανήκει στον επιμελητή της εφημερίδας. http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=419166
ΤΑ ΕΡΕΙΠΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ΜΑΡΤΥΡΟΥΝ ΤΗΝ ΣΧΕΣΗ
ΚΡΙΜΑΙΑ: Αρχαίο ελληνικό πνεύμα στη Μαριούπολη
Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*
Μία από τις πιο σημαντικές κοινότητες ένδημων Ελλήνων που επιβιώνουν ακόμα -παρ’ όλη την οδύνη που επέφερε ο 20ός αιώνας- είναι οι Ελληνες της Κριμαίας. Από αυτούς προέρχονται και οι Ελληνες της Αζοφικής, της Μαριούπολης και των γύρω ελληνικών χωριών.
Η Αικατερίνη Β’ θέλησε να επανδρώσει τις
νεοαποκτημένες περιοχές με φιλικό
πληθυσμό. Ο μητροπολίτης
Ιγνάτιος με το ποίμνιό του
εγκαταστάθηκαν
κοντά στις όχθες του
ποταμού Κάλμιου
Οι πρώτες ελληνικές εγκαταστάσεις χρονολογούνται από τους αρχαίους ελληνικούς αποικισμούς. Τα ερείπια των πόλεων Παντικάπαιου, Χερσονήσου, Φαναγόρειας, Θεοδόσιας κ.ά. μαρτυρούν την αρχαία σχέση. Εξάλλου, πολλά σύγχρονα τοπωνύμια της Κριμαίας έχουν ελληνική ρίζα, με χαρακτηριστικότερο αυτό της Γιάλτας, που προέρχεται από την ελληνική κριμαιορωμαϊκή διάλεκτο της περιοχής: Γιαλίτα θα πει ο μικρός αιγιαλός. (https://goo.gl/maps/o5ZZq) Ενα από τα πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία της κριμαϊκής ιστορίας είναι η τοποθεσία Λιβαδιά, κοντά στη Γιάλτα, και το ομώνυμο ανάκτορο όπου υπεγράφη και η περίφημη Συμφωνία της Γιάλτας τον Φεβρουάριο του 1945, όπου οι τρεις νικητές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, Στάλιν, Τσόρτσιλ και Ρούζβελτ, μοίρασαν τον κόσμο σε σφαίρες επιρροής. Αυτό που δεν είναι γνωστό, είναι ότι η Λιβαδιά ανήκε στον Λάμπρο Κατσώνη και πήρε το όνομα προς τιμήν της βοιωτικής Λιβαδειάς και ότι το ομώνυμο ανάκτορο των τσάρων πρωτοχτίστηκε για οικία του Κατσώνη.
Η αρχαιότητα
Στην ανατολική ακτή της Κριμαίας ιδρύθηκε το 480 π.Χ. το βασίλειο του Κιμμέριου Βοσπόρου, το οποίο συμπεριέλαβε και την απέναντι περιοχή του Ταμάν, που σήμερα βρίσκεται στη Νότια Ρωσία. Το βασίλειο αυτό, με πρωτεύουσα το Παντικάπαιον, διατηρήθηκε για δύο αιώνες περίπου, έως ότου η αντίπαλη πόλη της Χερσονήσου, που είχε ιδρυθεί από την Ηράκλεια του Πόντου, ζήτησε τη βοήθεια του Μιθριδάτη Στ’ του Ευπάτορος. Ο στρατηγός Διόφαντος του Πόντου, αφού κατανίκησε τους Σαρμάτες και τους Σκύθες, ενσωμάτωσε τη Χερσόνησο και τον Βόσπορο στο βασίλειο του Πόντου.
To έδαφος που καταλάμβανε το Βασίλειο του
Κιμμέριου Βοσπόρου με πρωτεύουσα
το Παντικάπαιον (σημερινό Κερτς),
480 π.χ. -έως 2ος αι.
Εκτοτε η Κριμαία υπήρξε τμήμα της ποντιακής αυτοκρατορίας των Μιθριδατιδών και στο Παντικάπαιο το 64 π.Χ. θα δώσει τέλος στη ζωή του κυνηγημένος από τους Ρωμαίους ο Μιθριδάτης Στ’ ο Ευπάτωρ, ο οποίος εξέφρασε την ύστατη προσπάθεια του ελληνικού κόσμου για αντίσταση στο ρωμαϊκό ιμπέριουμ. Στη συνέχεια η χερσόνησος θα ακολουθήσει τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία στην ιστορία της. Οι Ελληνες θα παραμείνουν ως η ισχυρότερη ομάδα και κατά την εποχή των βαρβαρικών εισβολών. Οι περισσότερες ελληνικές πόλεις της Κριμαίας θα καταστραφούν από τους Ούννους. Θα διασωθεί μόνο η πόλη της Χερσονήσου. Οι ομάδες των Ούννων, που παρέμειναν στην περιοχή της Κριμαίας μαζί με άλλους εισβολείς (Γότθους, Ζίκχους κ.ά.), αφομοιώθηκαν.
Η ταταρική κατάκτηση
Ενα από τα κύρια σημεία της ιστορίας της κριμαϊκής χερσονήσου σχετίζεται με την έλευση των Τατάρων. Η αποδυνάμωση των ελληνικών πόλεων είχε αρχίσει από το 13ο αιώνα, όταν εγκαταστάθηκαν στην περιοχή Βενετοί και Γενουάτες. Το 1475 οι Οθωμανοί κατέλαβαν το τελευταίο ελληνικό έδαφος του, υπολογίσιμου στρατιωτικά, πριγκιπάτου του Θεοδώρου. Τα νότια παράλια της Κριμαίας παρέμειναν υπό οθωμανική κυριαρχία, ενώ το υπόλοιπο τμήμα αποτέλεσε μέρος του ταταρικού χανάτου. Οι Ελληνες, όπως και οι υπόλοιποι χριστιανοί της Κριμαίας, βίωσαν τραυματικά την υπαγωγή σε τουρανικά ισλαμικά κράτη. Η σκληρή φορολόγηση, η κοινωνική περιθωριοποίηση και οι εξισλαμισμοί θα δημιουργήσουν συνθήκες θρησκευτικής συρρίκνωσης και εθνολογικής μεταβολής.
Η κάθοδος των Ρώσων προς το Νότο, η Συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζί και η διαρκής εκτόπιση των Τατάρων, δημιούργησαν νέες συνθήκες. Η Αικατερίνη Β’ θέλησε να επανδρώσει τις νεοαποκτημένες περιοχές με φιλικό πληθυσμό, ο οποίος θα μπορούσε να αναπτύξει οικονομικά τις απέραντες εκτάσεις της Αζοφικής. Ο Κώστας Φωτιάδης στο βιβλίο του για τον Ελληνισμό της Κριμαίας αναφέρει για τη μετοικεσία: «Η έξοδος των Ελλήνων άρχισε τον Ιούλιο του 1778 και τελείωσε τον Μάιο του 1779… Υστερα από μακρόχρονες ταλαιπωρίες, στερήσεις και περιπλανήσεις, ο μητροπολίτης Ιγνάτιος με το ποίμνιό του εγκαταστάθηκαν στη νέα περιοχή, κοντά στις όχθες του Κάλμιου, που εκβάλλει στην Αζοφική Θάλασσα. Κοντά στον ποταμό έχτισαν την πόλη Μαριούπολη, προς τιμήν της Παναγίας και 24 νέα χωριά…».
Το Παλάτι στην περιοχή Λιβαδιά όπου υπογράφηκε η Συνθήκη της Γιάλτας. Το Παλάτι χτίστηκε ως θερινή κατοικία των Τσάρων στην περιοχή που ανήκε στον Λάμπρο Κατσώνη, όταν πέρασε (1860) στην ιδιοκτησία της τσαρικής οικογένειας. Η περιοχή αυτή, έξω από το ελληνικό χωριό Γιάλτα (εκ του Αιγιαλός), είχε ονομαστεί από τον Λάμπρο Κατσώνη «Λιβαδειά» προς τιμή της βοιωτικής Λιβαδειάς, του τόπου καταγωγής του.
Από τη Ρωσία στην Ουκρανία
Με την έξοδο προς την Αζοφική, ο αριθμός των Ελλήνων της Κριμαίας μειώθηκε πολύ. Οι Ρώσοι κατέλαβαν την Κριμαία το 1783. Οι ρωσικές αρχές θα επαναφέρουν τα αρχαία ονόματα. Ετσι η περιοχή του ταταρικού χανάτου θα αποτελέσει το έδαφος του ρωσικού Κυβερνείου Ταυρίδος. Ο ελληνικός πληθυσμός άρχισε να ενισχύεται από μετανάστες από τον ελλαδικό χώρο, τα νησιά και το μικρασιατικό Πόντο. Με την ενσωμάτωση της Κριμαίας στην ΕΣΣΔ η περιοχή θα ονομαστεί Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Ταυρίδας. Το 1921 ονομάστηκε Αυτόνομη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Κριμαίας, υπαγόμενη στη Ρωσία και το 1954 υπήχθη με απόφαση του Νικίτα Χρουστσόφ στην Ουκρανική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία.
Ενας Μαριουπολίτης από τη Σκόπελο
Ο ποιητής Παύλος Νιρβάνας (1866-1937) είναι ένας από τους γνωστότερους ποιητές του λεγόμενου «κύκλου του Κωστή Παλαμά». Γεννήθηκε στη Μαριούπολη. Το πραγματικό του όνομα ήταν Πέτρος Αποστολίδης. Ο πατέρας του ήταν Σκοπελίτης και η μητέρα του Χιώτισσα, από τη γνωστή οικογένεια Ράλλη. Πηγαίνοντας να εγκατασταθεί στη Μαριούπολη ο πατέρας του, άγνωστο για ποιους λόγους -πιθανότατα για εμπορικούς ή για σχετιζόμενους με το διεθνές οικονομικό δίκτυο της οικογένειας Ράλλη-, πέρασε πρώτα από την Τιφλίδα «βαθιά στην Ανατολή».
Ο ίδιος γράφει τα εξής στην 5τομη έκδοση με τα Απαντά του, που τυπώθηκαν το 1968, με πρόλογο και επιμέλεια του Γιώργου Βαλέτα:
«Γεννήθηκα στη Μαριανούπολη της Ρωσίας, κοντά στο Ταϊγάνι το 1866… Στον Πειραιά έζησα από πέντε χρόνων παιδί. Εννοείται ότι αν πω ότι γεννήθηκα στη Μαριανούπολη κανείς δεν θα καταλάβει τίποτα. Θα ζητούν να μάθουν πού κείται αυτή η Μαριανούπολη. Μπορούν να με πάρουν και για Ρώσο.
Η πρώτη μου γλώσσα που μίλησα ήταν η ρωσική. Η νταντά μου ήταν η Λιουντμίλα και νονός μου ο Αλεξάντρ Γαβρίλιτς. Από κει κρατώ την αγάπη μου για τους Ρώσους συγγραφείς και το αίσθημα του οίκτου που κυριαρχεί μέσα μου. Τώρα από τα ρωσικά δεν μου έμεινε παρά η λέξη «καρόβα», που σημαίνει «αγελάδα». Υπάρχει και ένας τάφος εκεί με το όνομά μου, που το είχε ο μεγαλύτερος αδελφός μου που πέθανε...»
.
* Διδάκτωρ Σύγχρονης Ιστορίας, μαθηματικός, https://kars1918.wordpress.com/
Έλληνες στην Αζοφική από τον 6ο αιώνα π.Χ.
ΣΤΑ ΕΠΙΣΗΜΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΟΛΟΙ ΑΠΟΚΑΛΟΥΝΤΑΙ «ΓΡΑΙΚΟΙ».
ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ ΔΙΑΙΡΟΥΝΤΑΙ ΣΕ ΔΥΟ ΠΕΡΙΠΟΥ ΙΣΕΣ ΟΜΑΔΕΣ,
ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΤΑΤΑΡΟΦΩΝΟΥΣ
Η ιστορία των Ελλήνων της Αζοφικής είναι αντικείμενο μελέτης από το 19ο αιώνα. Ομως έως σήμερα κρύβει πολλά αινίγματα. Είναι γνωστό ότι οι πρόγονοί τους ζούσαν στην Κριμαία από τα βυζαντινά χρόνια. Κάποιοι επιστήμονες, όπως οι Θ. Χαρατχάι και Α. Μπιελιέτσκι, θεωρούν ότι τα λαογραφικά δεδομένα οδηγούν πιο πίσω, στον 6ο αιώνα π.Χ. Στην Κριμαία ζούσαν μέχρι και το 1778, όταν με πρωτοβουλία της Μεγάλης Αικατερίνης 18.394 Ελληνες μεταφέρθηκαν στις βόρειες ακτές της Αζοφικής Θάλασσας.
Εκεί, στις εκβολές του ποταμού Κάλμιους, ίδρυσαν προς τιμήν της Παναγίας την πόλη Μαριούπολη και στη γύρω περιοχή είκοσι ελληνικά χωριά. Με τον καιρό, ο αριθμός των χωριών αυξάνεται και αρχίζουν να βαφτίζονται με ονόματα που προέρχονται από την ελληνική ιστορία: Αθήνα, Χερσόνησος, Μακεδόνοφκα, Βυζάντιο.
Στα επίσημα έγγραφα όλοι αποκαλούνται «Γραικοί». Πολιτισμικά διαιρούνται σε δύο περίπου ίσες ομάδες, τους ελληνόφωνους και τους ταταρόφωνους. Οι ελληνόφωνοι με τη σειρά τους διαιρούνται σε πέντε γλωσσικές υποομάδες και αυτοαποκαλούνται «Ρουμέοις» και «Γραικοέλληνες». Οι ταταρόφωνοι μιλούν διάφορες διαλέκτους της κριμαιοταταρικής γλώσσας και ονομάζουν τον εαυτό τους «ουρούμ», «Γραικοτάταρους» και «Παζαριώτες».
Ελληνική Σοβ. Αυτονομία
Ετσι, στις άγριες στέπες, με χίλια βάσανα, ξαναφυτεύτηκε ο Ελληνισμός, χτίστηκαν εκκλησίες, τα παιδιά πήγαιναν στα σχολεία, αναπτύχθηκε το εμπόριο και η αγροτική οικονομία. Ομως η αφομοιωτική πολιτική της ρωσικής κυβέρνησης άγγιξε και τους Ελληνες -όπως και τις άλλες μειονότητες. Το 1859 καταργήθηκε η Αυτονομία της Μαριούπολης και το 1869 το ελληνικό δικαστήριο. Στο τέλος του 19ου αιώνα εμφανίστηκαν προβλήματα τόσο στη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας στα σχολεία όσο και στην τέλεση της θείας λειτουργίας στα ελληνικά.
Μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση, η σοβιετική εξουσία παραχώρησε ξανά την αυτονομία στους Ελληνες της Αζοφικής και η δεκαετία 1926-36 αποτέλεσε μια καρποφόρα περίοδο σε όλους τους τομείς της ζωής τους. Αλλά τον Δεκέμβριο του 1937, ακριβώς την παραμονή των Χριστουγέννων, συνελήφθη ο δημοφιλής ποιητής Γεώργιος Κοστοπράβ και ακολούθησαν ίσως τα πιο τραγικά γεγονότα στην ιστορία του μαριουπολίτικου Ελληνισμού. Ο Γεώργιος Κοστοπράβ, που υπήρξε πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών και συνεργάτης της ελληνικής εφημερίδας «Κολεχτιβιστής», εκτελέστηκε από τις σταλινικές αρχές στις 14 Φεβρουαρίου του 1938.
Στη διάρκεια ενός μόνου έτους εκδιώχθηκαν 3.628 Ελληνες και από αυτούς εκτελέστηκαν 3.470. Μεταξύ των εκτελεσθέντων υπήρχαν και 77 υπήκοοι της Ελλάδας. Στην πρώτη σειρά των καταδιωχθέντων από το σταλινικό καθεστώς ήταν συγγραφείς, δάσκαλοι, ιερείς, όπως και εργαζόμενοι αγρότες. Διαλύθηκαν όλα όσα είχαν σχέση με το ελληνικό πνεύμα και με την εθνική ύπαρξη: τα σχολεία, το θέατρο, οι εκκλησίες. Τα μεταλλικά τυπογραφικά στοιχεία του ελληνικού εκδοτικού οίκου τα έριξαν στη θάλασσα, έκαψαν βιβλία και απαγόρευσαν τα πανηγύρια. Εκλεισαν τις εφημερίδες και τα περιοδικά. Το να μιλάς ελληνικά ήταν ντροπή, το να είσαι Ελληνας επικίνδυνο. Από τότε χιλιάδες Ελληνες έκρυβαν την καταγωγή τους και δήλωναν «Ρώσος», «Ουκρανός» κ.λπ.
Μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, για να εξαφανίσουν και τα τελευταία ίχνη της ελληνικότητας του τόπου, οι Αρχές μετονόμασαν τα χωριά και η Μαριούπολη πήρε το 1948 το όνομα Ζντάνοφ.
Η εποχή της «τήξης των πάγων» μετά το 1956 έδωσε μια μικρή ανάσα στον κόσμο: έγινε αποκατάσταση των άδικα εκτελεσθέντων, επιτράπηκαν τα πανηγύρια. Από το 1963 άρχισαν να τυπώνονται τα έργα των Ελλήνων λογοτεχνών στα ρωσικά και στα ουκρανικά. Οι άνθρωποι άρχισαν και πάλι να ονειρεύονται ένα καλύτερο μέλλον.
Ομως το 1964 έδιωξαν τον Χρουστσόφ και στο σκοτάδι επιζεί μόνο η ποίηση. Κάθε τρία χρόνια περίπου βγαίνει ένα βιβλιαράκι, αφού το καθεστώς έχει ανάγκη να δημιουργεί την εντύπωση ότι όλα πάνε καλά. Σ’ αυτό το πλαίσιο έπρεπε να παίζουν το ρόλο τους και οι Ελληνες ποιητές, χωρίς να ζητούν κάτι παραπάνω.
Στο μεταξύ, η κρίση του συστήματος κάνει τις αλλαγές αναπόφευκτες. Ετσι, το 1978 δημοσιεύεται διάταγμα της κυβέρνησης το οποίο επιτρέπει στις εθνικές μειονότητες να απασχοληθούν με την παράδοση και τον πολιτισμό τους. Δεν χάνουν αυτή την ευκαιρία και οι Ελληνες της Αζοφικής, διοργανώνοντας λαογραφικά μουσεία και διάφορα συγκροτήματα.
Επιτέλους, στην εποχή της λεγόμενης «περεστρόικα» αρχίζει η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας. Πραγματοποιείται το φολκλορικό φεστιβάλ «Μεγάλη Γιορτή». Από το 1985 τυπώνονται σε τοπικές διαλέκτους με κυριλλική γραφή τα βιβλία των Α. Σαπουρμά, Λ. Κυριάκωφ, Δ. Παππού, Β. Μπαχτάρωφ, Δ. Πατρίτσα, Β. Κιορ, Μπορότα, Σ. Μπίκωφ, Θ. Σεμπανίτς, Γ. Νταντσένκο και άλλων ποιητών, ενώ από το 1988 εκδίδεται κάθε χρόνο το λογοτεχνικό περιοδικό «Πρινέσου Αστρου» (Πρωινό Αστρο).
Γιορτάζοντας το ’21
Οσον αφορά την κοινωνική τους ζωή, οι Ελληνες εκδηλώνουν πιο ελεύθερα και τα εθνικά τους συναισθήματα. Ετσι για παράδειγμα, το 1989 εορτάζεται πρώτη φορά στη Μαριούπολη η επέτειος της Ελληνικής Επανάστασης της 25ης Μαρτίου 1821. Η πρωτοβουλία και η οργάνωση της εορτής αυτής ανήκει στο «Σύλλογο Ελληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού» που είχε ιδρυθεί τον Ιανουάριο του 1988 και τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς είχε μετονομαστεί σε «Σύλλογο Ελλήνων της Μαριούπολης». Για τον εορτασμό της επετείου της 25ης Μαρτίου δόθηκε άδεια από την Κεντρική Επιτροπή του Κ.Κ. Ουκρανίας. Ομως η τοπική επιτροπή του Κ.Κ. στη Μαριούπολη απαγόρευσε την εκτύπωση της ελληνικής σημαίας πάνω στην πρόσκληση.
Σε επικίνδυνες δοκιμασίες υπεβλήθησαν οι Ελληνες της Αζοφικής, όταν το Κ.Κ. της Σοβιετικής Ενωσης ανακοίνωσε τη «νέα πολιτική» και έταξε αυτονομία σ’ όλες τις μειονότητες. Το ζήτημα της αυτοδιοίκησης είχε τόσο κλιμακωθεί, ώστε στο πλαίσιο του Συνεδρίου των Ελλήνων της ΕΣΣΔ, στο Γελεντζίκ της Νότιας Ρωσίας τον Μάρτιο του 1991, τέθηκε ως πρόταση στις αρχές η ίδρυση Αυτόνομης Ελληνικής Δημοκρατίας. Με αυτό το πρόβλημα ασχολήθηκε πια η Ειδική Επιτροπή τους Ανώτατου Σοβιέτ της ΕΣΣΔ. Αλλά μετά την κατάρρευση της Αυτοκρατορίας, μετά το πραξικόπημα του Αυγούστου του 1991, ματαιώθηκε και η ιδέα της Αυτονομίας των Ελλήνων.
Από τότε, οι Ελληνες της Αζοφικής προσαρμόζονται πλέον στις συνθήκες που δημιουργούνται στην ανεξάρτητη Ουκρανία.
* Μουσικολόγος-εθνολόγος (alexanderashla@yahoo.gr). Εχει εκδώσει δίσκους με τα τραγούδια των Ελλήνων της Αζοφικής. Ιδρυσε το Σύλλογο Ελλήνων της Μαριούπολης και υπήρξε αντιπρόεδρος της Ενωσης των Ελλήνων της Ουκρανίας. Στην Ελλάδα έχει εκδοθεί το βιβλίο του «Τα Μαριουπολίτικα. Τραγούδια, παραμύθια και χοροί των Ελλήνων της Αζοφικής»
Κριμαία- Χερσόνησος Ταυρικής -179 π.Χ. Επιγραφή με συμβόλαιο την περίοδο βασιλείας του Φαρνάκη Α του Πόντου
Ένα blog του Βλάση Αγτζίδη 
Διαβάστε:
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΜΑΙΑΣ – ΜΕΡΟΣ Α΄
http://periklisdeligiannis.wordpress.com/2014/03/16/%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CF%83-%CE%BA%CF%81%CE%B9%CE%BC%CE%B1%CE%B9%CE%B1%CF%83-%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%83-%CE%B1%CE%84/
Τις τελευταίες μέρες γράφεται ότι: «Οι Ρώσοι δίνουν στην Κριμαία την αρχαία ελληνική ονομασία Ταυρίδα
Οι Ρώσοι, με πρόταση της Δούμας ετοιμάζονται να δώσουν και πάλι στην Κριμαία το αρχαίο ελληνικό όνομα Ταυρίς ή Ταυρίδα δράττοντας τη μοναδική αυτή ιστορική στιγμή. Κάνουν δηλαδή αυτό που έκανε και η Αικατερίνη η Μεγάλη το 1783 όταν η Χερσόνησος προσαρτήθηκε στη Ρωσική Αυτοκρατορία. Και ο συμβολισμός δεν είναι καθόλου τυχαίος.
Όπως αναφέρει η εφημερίδα «Ιζβέστια» ο βουλευτής του Φιλελεύθερου Δημοκρατικούς Κόμματος της Ρωσίας Μιχαήλ Ντεγκουάρεφ πρότεινε η Χερσόνησος να έχει και το όνομα Ταυρίς προκειμένου να αποκατασταθεί η συνέχεια της ιστορίας των διάφορων περιόδων της Κριμαίας….
….Υπέρ της ονομασίας Ταυρίς υπερθεμάτισε ο επικεφαλής των Κοζάκων της Μαύρης Θάλασσας, Ανατόλι Μαριέτε. «Το Κριμαία είναι ονομασία των Τατάρων και για εμάς είναι ένα σύμβολο σκλαβιάς 300 ετών, όταν οι Τάταροι εισέβαλαν στη ρωσική γη και εκατοντάδες χιλιάδες Ρώσοι αιχμάλωτοι μεταφέρθηκαν σε απομακρυσμένα μέρη», είπε. »
….Και οι Έλληνες περήφανοι αναλογίζονται για άλλη μια φορά το αρχαίο ελληνικό μεγαλείο. ¨Ομως η αλήθεια για το περί «Ταυρίδος» όνομα και οι σκοπιμότητες της επαναφοράς τους ελάχιστη σχέση έχουν με το αρχαίο ελληνικό πνεύμα, σχετιζόμενη αποκλειστικά και μόνο στην αδηφάγο διάθεση της Ρωσίας να απαλλαγεί από κάθε άλλο ανταγωνιστή.
Να θυμηθούμε ότι οι Ρώσοι κατέλαβαν την Κριμαία το 1783. Προηγουμένως εκεί ΔΕΝ ΥΠΗΡΧΑΝ Ρώσοι. Υπήρχαν μόνο Τάταροι, Έλληνες, λίγοι Βούλγαροι… Οι ρωσικές αρχές επανέφεραν τα αρχαία ονόματα και έδωσαν στις νές πόλεις που δημιούργησαν ελληνικά ονόματα (Σεβαστούπολη, Συμφερούπολη…) Ήταν η εποχή που Μεγάλη Αικατερίνη έλπιζε με την αξιοποίηση του ελληνικού παράγοντα να κατέβει στη Μεσόγειο. Λίγο μετά βέβαια η τακτική αυτή αντικαταστάθηκε από τον πανσλαβισμό -έως και το 1917…. . Γι αυτό το έδαφος του ταταρικού χανάτου που κατέλαβαβ οι Ρώσοι το ονόμασαν «Κυβερνείο Ταυρίδος». Ο ελληνικός πληθυσμός -που είχε αποδυναμωθεί με την μετανάστευση στην περιοχή της Μαριούπολης- άρχισε να ενισχύεται από μετανάστες από τον ελλαδικό χώρο, τα νησιά και το μικρασιατικό Πόντο. Με την ενσωμάτωση της Κριμαίας στην ΕΣΣΔ η περιοχή θα ονομαστεί Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Ταυρίδας. Το 1921 ονομάστηκε Αυτόνομη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Κριμαίας, υπαγόμενη στη Ρωσία και το 1954 υπήχθη με απόφαση του Νικίτα Χρουστσόφ στην Ουκρανική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία……
http://www.tanea.gr/news/greece/article/5094645/ellhnes-krimaias-kai-odhssoy/
[…] https://kars1918.wordpress.com/2014/03/13/crimea-marioupolis/ […]
Reblogged this on Ῥωμηῶν Ἐνημέρωση.
23 Μαρτίου 1942. Το Ολοκάυτωμα του Ελληνικού χωριού Λάκοι στην Κριμαία.
Θράσος Ευτυχίδης
Το χωριό Λάκοι στην Κριμαία, είναι ελληνικό. Στις άκρες του χωριού σώζονται μέχρι και σήμερα τα ερείπια του Ναού της Αγίας Τριάδας που χτίσθηκε τον 15ο αιώνα. Λίγο πιο μακριά τα ερείπια ενός ακόμη Ναού με τα απομεινάρια του νεκροταφείου. Σε κάποια από τις ταφόπλακες διαβάζουμε το έτος, 1362. Το χωριό απομακρυσμένο ζούσε για πολλά χρόνια σε ένα δικό του κόσμο. Οι κάτοικοι του χωριού με επίθετα όπως Ανδριώτης, Αρβανίτης και Σπάης δεν ασχολιόντουσαν με γεγονότα που συνέβαιναν πέρα από το Όρος του Προφήτη Ηλία που υψώνεται πάνω απ το χωριό. Οι κάτοικοι καλλιεργούσαν καπνό, σταφύλια, είχαν τα ζώα τους, μεγάλωναν ειρηνικά τα παιδιά τους.
Ο Μεγάλος Πατριωτικός Πόλεμος όμως σάρωσε αυτή την ειρηνική ζωή με το σκληρότερο τρόπο. Με την έναρξη του οι Έλληνες νέοι του χωριού βρέθηκαν να πολεμούν με τον κόκκινο στρατό και με την κατάληψη της Κριμαίας από τους χιτλερικούς σε σώματα ανταρτών.
Ο Ιστορικός Παντελεήμωνας Κετσετζής, στο βιβλίο του «Οι Έλληνες της Κριμαίας» μεταφέρει τα λόγια του Διοικητή της Αντάρτικης ομάδας της περιοχής Μπαχτσισαράι, και αργότερα Διοικητή όλων των ανταρτικών ομάδων του Νότου της Κριμαίας, Μιχαήλ Μακεδόνα. Αυτός διηγείται, ότι η ομάδα του χρωστούσε την ύπαρξή της στο χωριό Λάκοι. Πέρα από αντάρτες, το χωριό έδινε τροφή, ρουχισμό και κατά τους παγωμένους μήνες του χειμώνα φιλοξενούσε τους αντάρτες. Γύρω υπήρχαν και άλλα χωριά, αλλά σε καθένα απ’ αυτά υπήρχαν αρκετοί προδότες. Μόνο στους Λάκους υποστηρίζοταν απόλυτα το προπολεμικό καθεστώς, εργαζόταν το Συμβούλιο (Σοβιέτ) του χωριού στο κτίριο του οποίου κυμάτιζε η κόκκινη σημαία. Η πρόσβαση στο χωριό ήταν δύσκολη και γι αυτό οι φασίστες δεν το είχαν υπό τον έλεγχό τους.
Στις 22 Μαρτίου του 1942, οι αντάρτες συγκρούσθηκαν με τους γερμανούς και οπισθοχώρησαν, οι τραυματίες και οι διασωθέντες βρήκαν καταφύγιο στους Λάκους. 23 Μαρτίου του 1942 οι Γερμανοί περικύκλωσαν το χωριό μαζί με προδοτικά τάγματα Τατάρων της Κριμαίας που πολεμούσαν στο πλευρό τους.
Ζωντανός μάρτυρας της καταστροφής είναι ο Γιούρι Σπάης, εγγονός του θρυλικού αντάρτη, δολιοφθορέα Νικόλαου Σπάη. Ο Σπάης εκτελούσε δύσκολες αποστολές που του ανέθετε το Γενικό Επιτελείο. Έπεσε θύμα προδοσίας, συνελήφθη από τους Γερμανούς φασίστες που τον κρέμασαν.
Ο Γιούρι, τότε το Μάρτη του 1942, ήταν δεκατριάχρονος έφηβος. Διηγείται ο Σπάης: «Όταν οι φασίστες διάλυσαν τους αντάρτες, αυτοί, όσοι έμειναν ζωντανοί, ήρθαν στο χωριό μας. Στις 23 Μαρτίου του 1942 το χωριό περικυκλώθηκε από τους Γερμανούς και τους εθελοντές – Τάταρους της Κριμαίας από το Τάγμα αντιποίνων. Όλους τους κατοίκους τους μάζεψαν μπροστά στο κτίριο του Συμβουλίου του χωριού και τους έψαξαν. Φαίνεται, ότι κάποιος είχε καταδώσει στους Γερμανούς, έτσι αν και δε βρήκαν τίποτα ύποπτο, έβγαλαν στην άκρη αμέσως πάνω από 30 άντρες. Μεταξύ αυτών, ήταν ο θείος μου και τα δυό αδέλφια μου. Εγώ, ήμουν τότε αφελής έφηβος, πλησίασα και ρώτησα «Θείε Μιχάλη, εσείς γιατί είστε εδώ;» Και αυτός μιλώντας ελληνικά, για να μην καταλάβουν οι Τάταροι μου απάντησε, «Γιούρι φύγε, αλλιώς θα σκοτώσουν και σένα. Μας πάνε για εκτέλεση». Αυτό δε θα το ξεχάσω ποτέ…».
Το χωριό πυρπολήθηκε, οι άνθρωποι πανικοβλήθηκαν. Όλη η «μαύρη» δουλειά έγινε από τους Τάταρους. Τη θεία του Γιούρι τη δέσανε στο κρεββάτι της και το οκτώ μηνών μωρό της το πέταξαν στη φωτιά. Η γυναίκα ούρλιαζε μέχρι που την καταπλάκωσε η φλεγόμενη στέγη.
Οι φονιάδες έκαψαν και τα 87 σπίτια του χωριού αλλά και την εκκλησία τους Αγίου Λουκά του Ιατρού. Το Ιερό καταστράφηκε από τις φλόγες, αλλά σαν από θαύμα τα φρέσκα διασώθηκαν. Σήμερα οι Έλληνες της πρώην ΕΣΣΔ αναστήλωσαν και πάλι τη μοναδική αυτή Εκκλησία – μνημείο της Χριστιανοσύνης.
Μετά την καταστροφή, οι ελάχιστοι επιζώντες οδηγήθηκαν από τους Τάταρους, διαμέσου του Μπαχτσισαράι στο Οκτιάμπρσκε.
Μετά την απελευθέρωση της Κριμαίας σε αρκετούς από τους επιζώντες δόθηκαν σπίτια στο Μπαχτσισαράι. Η ζωή φάνηκε να ξαναβρίσκει τους ρυθμούς της. Δυστυχώς μόνο για ένα μήνα Το καλοκαίρι του 1944 το Σταλινικό καθεστώς, εξανάγκασε τους Έλληνες να εγκαταλείψουν την Κριμαία. Η τραγική ειρωνεία!!!, με την ψεύτικη κατηγορία της συνεργασίας με τον εχθρό!!!
Αυτό όμως είναι ένα άλλο κεφάλαιο στην τραγική ιστορία των Ελλήνων της πρώην ΕΣΣΔ.
bsgreeks.blogspot.com
http://www.ellada-russia.gr/news/1-%CE%A1%CE%A9%CE%A3%CE%99%CE%91/article/7282-23-%CE%9C%CE%B1%CF%81%CF%84%CE%AF%CE%BF%CF%85-1942-%CE%A4%CE%BF-%CE%9F%CE%BB%CE%BF%CE%BA%CE%AC%CF%85%CF%84%CF%89%CE%BC%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D-%CF%87%CF%89%CF%81%CE%B9%CE%BF%CF%8D-%CE%9B%CE%AC%CE%BA%CE%BF%CE%B9-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%9A%CF%81%CE%B9%CE%BC%CE%B1%CE%AF%CE%B1
[…] Από την Κριμαία στη Μαριούπολη […]
Το τελευταίο ελληνικό μεσαιωνικό κράτος
Το τελευταίο ελληνικό μεσαιωνικό κράτος βρισκόταν στην χερσόνησο της
Κριμαίας που ήταν γνωστή στους αρχαίους Έλληνες ως Ταυρική και ως
Κιμμερική (εξ ου Κριμαία). Η οροσειρά που διατρέχει την χερσόνησο από
ΝΔ προς ΒΑ προστατεύει το νότιο τμήμα της από τους κακούς καιρούς,
αλλά και από τις άμεσες επιδρομές των βαρβάρων λαών του βορρά.
Οριοθετούσε επίσης το βόρειο σύνορο του μεσαιωνικού ρωμαϊκού
θέματος (στρατιωτικής επαρχίας) της Χερσώνος. Η περιοχή ήταν επίσης
γνωστή ως Γοτθία και Περατεία. Είχε επίσης σχέσεις με την περιοχή του
Πόντου. Μετά την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως από τους Λατίνους
και την δημιουργία μικρότερων ελληνικών περιφερειακών επικρατειών,
στην Περατεία, στο δυτικό τμήμα, δημιουργήθηκε ένα νέο ελληνικό
κράτος. Ταυτόχρονα στο ανατολικό τμήμα οι πανίσχυροι Γενουήσιοι
(Γενοβέζοι) και επιθετικοί είχαν ιδρύσει αλυσίδα επικερδών εμπορικών
σταθμών με πρωτεύουσα τον Καφ[φ]άν (Θεοδοσία). Έδρα του νέου
ελληνικού κράτους δεν ήταν η Χερσών με το λιμάνι της, αλλά το παλιό
ιουστινιάνειο οχυρό του Δόρου ή Δώρου (βλ. Προκοπίου περί κτισμάτων)
που τώρα είχε την ονομασία Θεόδωρος (υπό την προστασία του Θεού) ή
Θεοδωρού. Το κράτος ήταν γνωστό ως Αυθεντία πόλεως Θεοδωρούς και
Παραθαλασσίας. Οι αυθέντες (ηγεμόνες) του κράτους ήταν από την
αριστοκρατική ποντιακή οικογένεια των Γαβράδων που ήταν
κληρονομικοί στρατηγοί (έπαρχοι) του θέματος της Χαλδίας στον Πόντο.
Ένας από τους Γαβράδες ήταν και ο στρατηγός εθνομάρτυς Άγιος
Θεόδωρος ο Γαβράς (+1099) που εμαρτύρησε από τους Τούρκους. Οι
Γαβράδες της Θεοδωρούς μεσολάβησαν στις πολιτικές σχέσεις και στα
συνοικέσια μεταξύ των ορθοδόξων κρατών (στη Ρουμανία και την
Μοσχοβία). Στα βόρεια σύνορά τους βρίσκονταν οι απειλητικοί Τάταροι
με έδρα το Μπαχτσί Σεράϊ παραδίπλα στο Τσιφούτκαλε (Εβραιόκαστρο).
Η ζωή του κράτους των Θεοδωριτών έφτασε στο τέλος το 1475.
Στρατεύματα του δυσοίωνου Σουλτάνου Μωάμεθ Β΄ κατέλαβαν τον
Καφάν (6 Ιουνίου 1475) και πολιόρκησαν τον Θεόδωρον. Ο αντίλαλος των
γεγονότων έφθασε μέχρι την Πελοπόννησον. Το υπ’ αριθ. 34 Μικρό
Πελοποννησιακό Χρονικό (έκδοσις Βιέννη 1975) μας λέγει: «έτος 6983
(=1475), ινδ. 8, … επήρεν ο μέγας αυθέντης τον Καφά», και το υπ’ αριθ. 37:
«επήραν οι Τούρκοι τον Καφάν εκ χείρας Γεννουβίσων». Ο Θεόδωρος
παραδόθηκε τον Δεκέμβριο του 1475. Ο ηγεμόνας του και ο γιός του
αποκεφαλίστηκαν, ενώ η σύζυγος του ηγεμόνα και οι κόρες τους
οδηγήθηκαν στο χαρέμι του Σουλτάνου. Ο Τούρκος πάντα Τούρκος.
Μέλη της οικογένειας των Γαβράδων διέφυγαν από τον Θεόδωρο (σήμερα
Μανγκούπ) και διασώθηκαν στην Μόσχα. Απόγονοί τους ζούνε μέχρι
σήμερα με παραλλαγμένο το επώνυμό τους ως Χοβρίν και Γκολοβίν και
Γκολοβά.
«Ο κόσμος ζητεί να τους φτάσει (τους αττικιστές), όσο λιγότερα γράμματα ξέρει, τόσο περισσότερο. Ο μπακάλης, όταν θέλει να μάθει το παιδί του γράμματα, το όνειρο του είναι να το ακούει μια ημέρα και να μη το καταλαβαίνει. Τότε λεει: «Νυν απολύεις το δούλο σου δέσποτα». Νοιώθει πως το παιδί του έγινε κάτι παραπάνω απ’ αυτόν. Όχι στη σοφία, όχι στη μάθηση, όχι στη γνώση. Όχι στην αρετή. Αυτά είναι δευτερεύοντα. Στη γλώσσα. Και όπως πάντα η δίψα της αριστοκρατίας είναι φυσική για τον άνθρωπο, ο χωριάτης ονειρεύεται να ιδεί το παιδί του αριστοκράτη. Αριστοκράτη του γένους; Όχι. Τέτοια αριστοκρατία δεν έχουμε, του πλούτου; Σα δύσκολο. Έχουμε μια αριστοκρατία εύκολη, την αριστοκρατία της γλώσσας. Τι ωραίο όνειρο, να ιδεί κανείς το παιδί του να μιλεί στο δικαστήριο, στον άμβωνα, στο μπαλκόνι, στο σχολείο, στο ιατρικό συμβούλιο και να μην το καταλαβαίνει ο ίδιος! Να μιλεί μονάχα, αυτό φθάνει. Να μην το καταλαβαίνει μόνο, αυτό είναι η απόλαυση»
Παύλος Νιρβάνας, 1905.
[…] Του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΑΣΛΑ*από https://kars1918.wordpress.com/2014/03/13/crimea-marioupolis/ […]
……
Οι Γότθοι της Κριμαίας. 2ο μέρος.
Για τα γενικά και εισαγωγικά, καθώς και για την πορεία τους από τη Σκανδιναβία έως την Κριμαία που αναλύονται στο προηγούμενο μέρος κάντε κλικ στο σύνδεσμο στα σχόλια.
Οι Γότθοι έχουν καταγεγραμμένη παρουσία στη Χερσόνησο της Κριμαίας τουλάχιστον από τον 3ο αιώνα. Όταν οι Γότθοι έφτασαν στην Κριμαία βρήκαν κυρίως δυο ομάδες εκεί, τους Έλληνες αποίκους και Ιρανογενή φύλα που προϋπήρχαν στην περιοχή. Οι δυο αυτές ομάδες ήταν τα συστατικά της πληθυσμιακής σύνθεσης του Ελληνιστικού Βασιλείου του Κιμμερίου Βοσπόρου, με έναν μικτό πληθυσμό να υπάρχει επίσης στο εσωτερικό του. Το βασίλειο αυτό, διαλέγοντας το δρόμο της υποτέλειας, κατάφερε να μην ενσωματωθεί άμεσα στο Ρωμαϊκό κράτος μέχρι τον 4ο μ. Χ. αιώνα. Άρα, είναι ασφαλές να πούμε ότι οι Γότθοι κατά την άφιξη τους βρήκαν αυτό το βασίλειο εκεί. Από εκεί οι Γότθοι θα έκαναν επιδρομές, χερσαίες και θαλάσσιες στα Ρωμαϊκά εδάφη.
Μια από τις πιο παλιές αναφορές στους Γότθους της Κριμαίας είναι ο Βυζαντινός ιστορικός Ζώσιμος που έζησε στην εναλλαγή του 5ου με τον 6ο αιώνα. Ωστόσο, η αναφορά αυτή αφορά γεγονότα του 3ου αιώνα και συγκεκριμένα την επίθεση στην Τραπεζούντα το 257. Συγκεκριμένα ο Ζώσιμος αναφέρει πως «οι βάρβαροι έφτασαν γύρω από την Τραπεζούντα με πλοία και πως το βράδυ, εκμεταλλευόμενοι κάποια γιορτή κατά την οποία μέχρι και η άμυνα της πόλης ήταν μεθυσμένη, κατέστρεψαν τα τείχη της, τη λεηλάτησαν, έσφαξαν και αιχμαλώτισαν χιλιάδες Τραπεζούντιους. Έπειτα επιβιβάστηκαν και πάλι στα πλοία τους με ανυπολόγιστο αριθμό αιχμαλώτων και αγαθών και γύρισαν στην πατρίδα τους». Θα περάσουν πάνω από 200 χρόνια ώστε να ανακάμψει πλήρως η πόλη και να αποκτήσει δειλά δειλά το Μεσαιωνικό, «πρωτο-Βυζαντινό» της χαρακτήρα.
Στα τέλη του 5ου αιώνα, ο Θεοδώριχος Α’ ο Μέγας των Οστρογότθων απέτυχε να πάρει μαζί του όλους τους Οστρογότθους από την περιοχή της Ουκρανίας για να στηρίξουν τις εισβολές στα Βαλκάνια και τελικώς την κατάκτηση της Ιταλίας. Ο πληθυσμός που μένει πίσω, πιεζόμενος από Ασιατικά νομαδικά φύλα καταλήγει απομονωμένος στο νότο και αποτελεί τη μαγιά των μετέπειτα Γότθων της Κριμαίας (Wolfram 1988). Πέρα από τις αναφορές στους Γότθους, η αρχαιολογική σκαπάνη βεβαιώνει την παρουσία τους εκεί, πολύ αργότερα μετά την εξαφάνιση των τελευταίων άλλων Γότθων, που είναι οι Βησιγότθοι της Ισπανίας το 711 που κατακτώνται από το Χαλιφάτο των Ουμμαγιάδων. Συγκεκριμένα, η Γοτθική πρωτεύουσα Δώρος στο σημερινό Μανγκούπ έδωσε πολλά ευρήματα που χρονολογούνται στο 850, από κοσμήματα και όπλα μέχρι καθημερινά αντικείμενα και αντικείμενα λατρείας (Vasiliev 1936).
Αξίζουν να αναφερθούν δυο-τρία πραγματάκια που κάνουν τους Γότθους μοναδικούς, πέρα από το γεγονός ότι επιβιώνουν πολύ αργότερα σε σχέση με τα ξαδέλφια τους αλλού. 1) Το 1054 με το Μεγάλο Σχίσμα ακολουθούν την Ορθοδοξία, ο μόνος καταγεγραμμένος Γερμανικός λαός στην ιστορία που το κάνει αυτό στο σύνολο του. Φυσικά μπορούμε να πούμε για τα μόλις 12 χρόνια (από το Σχίσμα και μέχρι τη Νορμανδική Κατάκτηση του 1066) του τελευταίου Αγγλοσάξονα βασιλιά Harold Godwinson που υποστήριζε την Κωνσταντινούπολη έναντι της Ρώμης (προτείνω το «The Fall of Orthodox England» του Vladimir Moss) και για το πως και στη Σκανδιναβία υπήρχαν αντίστοιχοι υποστηρικτές της Ανατολής. Όμως οι περιπτώσεις αυτές δεν είναι συγκρίσιμες με αυτή των Γότθων της Κριμαίας που γίνονται Ορθόδοξοι στο σύνολο τους.
2) Την περίοδο αυτή, μέρος της Κριμαίας διοικείται από το Βυζάντιο και η πληθυσμιακή σύσταση έχει αλλάξει ελάχιστα. Οι Γότθοι ζουν παρέα με Ελληνόφωνους και Ιρανόφωνους πληθυσμούς (συγκεκριμένα Αλανούς από τους οποίους μεταξύ άλλων προήλθαν οι Οσσέτιοι του Καυκάσου και οι Γιας της Ουγγαρίας). Η μόνη αισθητή διαφορά με την αρχαιότητα είναι ότι πλέον εδώ έχουν κάνει την παρουσία τους και Τουρκογενείς λαοί (ίσως από τον 4ο-5ο αιώνα). Οι τελευταίοι αυτοί θα αποτελέσουν τη μαγιά για τους Τατάρους της Κριμαίας. Την περίοδο αυτοί όλοι αυτοί οι λαοί είναι Ορθόδοξοι. Το 1066 ορισμένοι Αγγλοσάξονες, υποστηρικτές του Harold Godwinson με τη Νορμανδική Κατάκτηση έρχονται στην Κωνσταντινούπολη. Ο Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Ι΄Δούκας θα τους εγκαταστήσει στην Κριμαία. Στους αιώνες που θα ακολουθήσουν θα δημιουργηθούν και Ιταλικές εμπορικές αποικίες στην περιοχή, κυρίως Βενετικές και Γενοβέζικες.
Μετά το 1204, η περιοχή των Βυζαντινών κτήσεων που δεν πέρασε σε Ιταλικά χέρια, περνάει στην Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας των Μεγάλων Κομνηνών για να αποτελέσει την Περατεία. Εκεί δημιουργείται ένα ημι-αυτόνομο Γοτθικό πριγκιπάτο, αυτό του «Θεόδωρου» ή της «Θεοδωρούς» και θα παραμείνει στη δικαιοδοσία των Τραπεζουντινών έως το 1461 οπότε και η Τραπεζούντα πέφτει στους Οθωμανούς. Το πριγκιπάτο με τη σειρά του θα πέσει στο υποτελές στους Οθωμανούς Χανάτο της Κριμαίας, 14 χρόνια μετά, το 1475. Στη διάρκεια ζωής του κρατιδίου αυτού επίσημη θρησκεία είναι ο Ορθόδοξος Χριστιανισμός και η Ελληνική η lingua franca των λαών που λίγο πολύ παραμένουν ίδιοι (οι Σλάβοι δεν είχαν κάνει εμφάνιση ακόμα στην περιοχή, τουλάχιστον όχι σε μεγάλα νούμερα). Λόγω των πολλών Γότθων εκεί, το μέρος αναφέρεται σε Μεσαιωνικές Ελληνικές πηγές και ως «Γοτθία».
Αυτό όμως δεν είναι ακριβώς το τέλος των Γότθων της Κριμαίας. Ως μέρος του Ταταρικού και Ισλαμικού Χανάτου της Κριμαίας πλέον, οι Γότθοι επιβιώνουν τουλάχιστον γλωσσικά και από το 16ο αιώνα προκαλούν το ενδιαφέρον διάφορων Δυτικοευρωπαίων περιηγητών και μελετητών που επισκέπτονται την περιοχή ειδικά για αυτό το σκοπό. Μια αναφορά είναι του Joachimus Cureus’ στο Gentis Silesiae Annales όπου αναφέρει πως μια καταιγίδα ανάγκασε το καράβι του να βγει στην ακτή της Κριμαίας. Εκεί βρήκε ανθρώπους που μιλούσαν «Γερμανοειδώς» οι οποίοι επέμεναν ότι ήταν Γότθοι. O Torquatus στα τέλη του 16ου αιώνα αναφέρει πως οι Γότθοι πέρα από τη γλώσσα τους ήξεραν ακόμα την Ελληνική και την Ταταρική της Κριμαίας (Stearns 1971). Το 1606 ο Γάλλος Καλβινιστής Joseph Justus Scaliger που επισκέπτεται την Κριμαία αναφέρει τους Γότθους ως Ορθόδοξους που διαβάζουν την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη στη δική τους γλώσσα. Το 1690 ο Kampfer αναφέρει πως μπορεί να αναγνωρίσει πολλές Γερμανογενείς λέξεις στην περιοχή. Ο τελευταίος που κάνει αναφορά στους Γότθους της Κριμαίας και τη γλώσσα τους είναι ο Πολωνός επίσκοπος Stanisław Bohusz Siestrzeńcewicz του Mohilev το 1780 που επισκέφθηκε την περιοχή. Έκτοτε τα ίχνη τους χάνονται από την ιστορία.
Δεδομένου ότι το Χανάτο της Κριμαίας προσαρτήθηκε από τους Ρώσους μόλις το 1783 και έκτοτε η ιστορία της Κριμαίας είναι καλά καταγεγραμμένη, θεωρείται απίθανο από τους περισσότερους ακαδημαϊκούς ότι οι Γότθοι της Κριμαίας αφομοιώθηκαν από Σλάβους. Ο Σοβιετικός λαογράφος και εθνολόγος V. E. Vozgrin, καθώς και ο Αμερικανός Brian Glyn Williams τείνουν να συμφωνούν ότι οι Γότθοι της Κριμαίας απορροφήθηκαν αν όχι εντελώς, τότε σχεδόν εντελώς από τους Έλληνες της Κριμαίας (όσοι παρέμειναν Ορθόδοξοι) και από τους Τατάρους της Κριμαίας (όσοι ασπάστηκαν το Ισλάμ). Ο Stearns (1979) υποστηρίζει πως ο εξελληνισμός και εκταταρισμός αντίστοιχα των Γότθων της Κριμαίας είχε αρχίσει από το 16ο αιώνα.
Κείμενο: ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΣΑΧΟΥΡΙΔΗΣ
https://www.facebook.com/groups/433741630556279/permalink/1148976979032737/
Για τους Ουρούμ (ταταρόφωνους Έλληνες)
https://ik-ptz.ru/en/math/greko-tatary-urumy-kto-oni-mavr-sdelal-svoe-delo.html?fbclid=IwAR1wFSAPwbyOzPX-w7AOF7kfGqBoUWswR6m4sCNrH4GPbvu57SPAbfCLudo
[…] Ως γνωστόν το όνομα «Γιάλτα» προέρχεται από την ελληνική λέξη «γιαλίτα» που σημαίνει «ο μικρός γιαλός». Κατά την μετοικεσία του μεγαλύτερου μέρους των ντόπιων Ελλήνων κατοίκων το 1778 από την ταταροκρατούμενη Κριμαία στην ρωσοκρατούμενη περιοχή της Μαριούπολης, όπου δημιούργησαν δεκάδες νέα ελληνικά χωριά, ένα εκ των οποίων έλαβε το όνομα Γιάλτα. Για την ιστορία αυτή διαβάστε το κείμενο «Από την Κριμαία στη Μαριούπολη»: https://kars1918.wordpress.com/2014/03/13/crimea-marioupolis/ […]