«Το ιστορικό πλαίσιο της Μικρασιατικής Εκστρατείας. Αίτια και αιτιατά»

Την Παρασκευή 21-1-2022, 7.00-8.30 μ.μ. ο ιστορικός και πεζογράφος, Κώστας Χατζηαντωνίου εγκαινιάζει τον κύκλο παρουσιάσεων για τον ελληνισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με αφορμή την επέτειο των 100 ετών από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Η διάλεξη θα δοθεί στο χώρο του Ελεύθερου Πανεπιστημίου Δήμου Κηφισιάς: Έπαυλη Δροσίνη, Αγ. Θεοδώρων & Κυριακού…..

Μια συνέντευξη στη «Μακεδονία»

Μια σειρά ερωτημάτων μου έθεσε ο καλός Θεσσαλονικιός δημοσιογράφος Νίκος Ασλανίδης, που τελικά πήραν τη μορφή συνέντευξης η οποία δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Μακεδονία» στις 9 Ιανουαρίου 2022.

Ο τίτλος που επιλέχθηκε ήταν ο εξής: «Να κηρυχθεί το 2022 επετειακό έτος για τα 100 χρόνια από την Μικρασιατική καταστροφή«

Η εισαγωγή του Νίκου Ασλανίδη ήταν η εξής:
Το 2022 συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη μεγαλύτερη εθνική συμφορά που έζησε ο ελληνισμός στη νεότερη ιστορία του: τη Μικρασιατική Καταστροφή. Πως φτάσαμε όμως από το θρίαμβο της μικρασιατικής εκστρατείας σε αυτή την καταστροφή; Γιατί τελικά μας εγκατέλειψαν οι σύμμαχοί μας; Έναν αιώνα μετά, ο διδάκτορας του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής σχολής του ΑΠΘ Βλάσης Αγτζίδης, μιλάει στη «Μακεδονία» και τονίζει ότι το 2022 έπρεπε να κηρυχθεί ως επετειακό έτος έτσι ώστε η χρονιά αυτή να γίνει μια τεράστια γιορτή γνώσης και στοχασμού για τον ελληνισμό της καθ’ ημάς Ανατολής…

Τα προσωπικά αφιερώματα στο 1821…

Η επέτειος των 200 χρόνων από την μεγαλειώδη εξέγερση των Ρωμιών ραγιάδων κατά μιας ακμαίας ισλαμικής Αυτοκρατορίας, σφραγίστηκε από πλήθος εκδηλώσεων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Η προσωπική μου συμβολή στον εορτασμό της επετείου ήταν η δημοσίευση κάποιων κειμένων και οι διαλέξεις που δόθηκαν σε διάφορους χώρους και κυρίως στο Σεμινάριο Σύγχρονης Ιστορίας του επιμελούμαι στο πλαίσιο του Ελεύθερου Πανεπιστημίου του Δήμου Κηφισιάς.

Η πρώτη τέτοια εκδήλωση έγινε στο Πολιτιστικό Στέκι Αμπάριζα στο Γαλάτσι.
Πατήστε «κλικ» επί του τίτλου:

https://edromos.gr/h-diethnis-simasia-tis-epanastasis-tou-1821/

Παρακάτω αναδημοσιεύω τις διαλέξεις στο Σεμινάριο Σύγχρονης Ιστορίας, όπως παρατίθενται από τη σελίδα της υπευθύνου του Ελεύθερου Πανεπιστημίου κ. Μαρίας-Χριστίνας Τσιάμα.

Στην αρχή παρατίθενται αυτά που επιμελήθηκα και στη συνέχεια τα υπόλοιπα :

 
·         « 1821 – Αθέατες πλευρές της Μεγάλης Επανάστασης »
https://youtu.be/MUc2GXQzFAE
 
ΒΛΑΣΗΣ ΑΓΤΖΙΔΗΣ, Δρ Σύγχρονης Ιστορίας Παν/μιου Θεσσαλονίκης, Συγγραφέας
 ———————- 
·         « Η συμβολή της Φιλικής Εταιρείας στην Επανάσταση του 1821 και η δημιουργία του Μουσείου στην Οδησσό »
https://youtu.be/006606B6BVY
 
ΒΛΑΣΗΣ ΑΓΤΖΙΔΗΣ, Δρ Σύγχρονης Ιστορίας Παν/μιου Θεσσαλονίκης, Συγγραφέας
 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΟΛΥΧΡΟΝΟΠΟΥΛΟΣ, Πρόεδρος Ελληνο – Ουκρανικού Επιμελητηρίου
 ———————- 
·         « Οι εξισλαμισμοί των Ελλήνων πριν την οριστική κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας »
https://youtu.be/PdPR4sSnsfY
 
ΒΛΑΣΗΣ ΑΓΤΖΙΔΗΣ, Δρ Σύγχρονης Ιστορίας Παν/μιου Θεσσαλονίκης, Συγγραφέας
 
ΒΑΡΒΑΡΑ ΑΛΑΤΖΙΔΟΥ, Μεταφράστρια – Ερευνήτρια
 ———————- 
·         « Με αφορμή την Έξοδο του Μεσολογγίου »
https://youtu.be/qehdQgf_aCM
 
ΦΩΤΗΣ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΣΑΓΩΝΑΣ, Συγγραφέας – Δημιουργός Role Playing Game

ΒΛΑΣΗΣ ΑΓΤΖΙΔΗΣ, Δρ Σύγχρονης Ιστορίας Παν/μιου Θεσσαλονίκης, Συγγραφέας
 ———————- 
·         « Οι παράγοντες που συνετέλεσαν στην επιτυχία της επανάστασης στο Μωριά »
https://youtu.be/eCZ4LcPxFY8
 
ΑΡΗΣ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΣ, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός, Συγγραφέας – Ερευνητής

ΒΛΑΣΗΣ ΑΓΤΖΙΔΗΣ, Δρ Σύγχρονης Ιστορίας Παν/μιου Θεσσαλονίκης, Συγγραφέας

 ———————- 
·         « Εθνικό Ιστορικό Μουσείο: Τα Σωζόμενα Τυπογραφικά Πιεστήρια του Αγώνα »
https://youtu.be/abDL82UsOzE
 
ΝΙΚΟΛΕΤΤΑ ΖΥΓΟΥΡΗ, Ιστορικός, Επιμελήτρια Συλλογών του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου
 ———————- 
·         « Τα Ρολόγια του Αγώνα από την Συλλογή του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου »
https://youtu.be/x3-aUQLBWVI
 
ΝΙΚΟΛΕΤΤΑ ΖΥΓΟΥΡΗ Ιστορικός, Επιμελήτρια Συλλογών του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου
 ———————-  
·         « Οι Αρχαιότητες του Νησιωτικού Χώρου στις Απαρχές του Ελληνικού Κράτους »
https://youtu.be/MigGkIB05uk
 
Δρ ΑΘΗΝΑ ΧΑΤΖΗΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, Αρχαιολόγος, Προϊσταμένη Ιστορικού Αρχείου Αρχαιοτήτων και Αναστηλώσεων, Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού
 ———————- 
 
·         « Προς όφελος των Ελλήνων » : Η Φιλελληνική Έκθεση στην γκαλερί Lebrun στο Παρίσι το 1826
https://youtu.be/A2J9pUXjhrE
 
ΑΜΑΛΙΑ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ, Δρ Ιστορίας Τέχνης
 ———————- 

·         « Η ΜΑΝΤΩ ΜΑΥΡΟΓΕΝΟΥΣ και ο διμέτωπος αγώνας της »
https://youtu.be/3r0TDD52RZQ
 
ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΕΓΑΚΗ, Καθηγήτρια της Ιστορίας του γαλλικού πολιτισμού, Πανεπιστήμιο Αθηνών
 ———————- 
·         « Οι δυνάμεις των αντιπάλων στην Ελληνική Επανάσταση »
https://youtu.be/vu6LLo6a8IY
 
ΝΙΚΟΣ ΚΥΡΙΑΖΗΣ, Καθηγητής Παν/μίου Θεσσαλίας και Παν/μίου Πειραιώς

———————- 

       « ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ: Διπλωματία, Στρατηγική και Διαπραγμάτευση. Ένα σύγχρονο μοντέλο διοίκησης »
https://youtu.be/TNa9L-208HI
 
ΚΟΥΚΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ, Νομικός, Ιστορικός, Δρ Φιλοσοφικής Σχολής Παν/μίου Αθηνών
 ———————- 
·         «Ιωάννης Καποδίστριας και Πολιτιστική Διπλωματία»
https://youtu.be/t69wCZN1a1o
 
ΣΟΦΙΑ Κ. ΜΩΡΑΪΤΗ, Δρ Φιλοσοφίας Παν/μίου Αθηνών, Ερευνήτρια, Συγγραφέας, Γεν. Γραμματέας Εθνικής Εταιρείας των Ελλήνων Λογοτεχνών
 ———————- 
·         « Άγνωστες Γυναίκες της Επανάστασης του 1821 »
https://youtu.be/fVmmIT2Udcg
 
ΕΛΕΝΗ ΚΕΚΡΟΠΟΥΛΟΥ Συγγραφέας, Ερευνήτρια

Εδώ μπορείτε να δείτε επίσης το σύνολο των διαλέξεων που επιμελήθηκα στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Δήμου Κηφισιάς από τότε που άρχισε η πανδημία:

https://www.youtube.com/channel/UC_bqtgv4tZysai71VtYx9aw/search?query=%CE%91%CE%B3%CF%84%CE%B6%CE%AF%CE%B4%CE%B7

Oι Κωνσταντινουπολίτες στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο

Έλληνες εθελοντές από την Κωνσταντινούπολη: ΜΙΑ ΕΡΕΥΝΑ 9 ΧΡΟΝΩΝ.

Του Βλάση Αγτζίδη, ιστορικού

Ένα νέο βιβλίο έρχεται να προστεθεί στην βιβλιογραφία που έχουμε στη διάθεσή μας για τον ελληνισμό του Κωνσταντινούπολης και τη συμβολή του στους αγώνες κατά του ναζισμού την περίοδο 1939-1944. Το καθήκον της συμπλήρωσης άλλης μιας Λευκής Σελίδας της σύγχρονης ιστορίας μας, το ανέλαβε ο Νίκος Μιχαηλίδης και το έφερε με επιτυχία σε πέρας, παραδίδοντας στον μελετητή και τον αναγνώστη μια άρτια μελέτη. Ανέλαβε το πολύ δύσκολο έργο να φωτίσει μια αδιερεύνητη από την ιστοριογραφία σελίδα.

Η συστηματική έρευνα και η εξαιρετική ιστορική μεθοδολογία που ακολούθησε διαμόρφωσαν ένα αποτέλεσμα, βασισμένο σε πλήρη τεκμηρίωση, που επιτρέπει στον αναγνώστη να διαμορφώσει μια ολοκληρωμένη εικόνα. Αξιοποιεί την υπάρχουσα βιβλιογραφία και τη συμπληρώνει με επιτόπια έρευνα, χρησιμοποιώντας τα μεθοδολογικά εργαλεία της προφορικής Ιστορίας. Οπότε η σύνθεση όλων αυτών των πηγών σε ένα ολοκληρωμένο έργο επιβεβαιώνει ότι η γένεση ενός καλού βιβλίου είναι μια ηθική πράξη. Βεβαίως, στην περίπτωση αυτή, η ηθική πράξη δεν αφορά στην τρέχουσα περί ηθικής αντίληψη, αλλά σχετίζεται με την προσπάθεια να καταγραφούν και να ερμηνευτούν πλευρές της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας που για πολύ συγκεκριμένους λόγους έμειναν εκτός της εθνικής συλλογικής γνώσης από τους διαμορφωτές και διαχειριστές της συλλογικής μνήμης.

Στο βιβλίο παρουσιάζονται με εξαιρετική λεπτομέρεια, σημείο προς σημείο, τα γεγονότα όλων των ετών από το 1939 έως το 1944. Μια σύντομη ιστορική αναδρομή γίνεται για τα γεγονότα της περιόδου 1912-1938. Μέσα από πληθώρα πληροφοριών που προκύπτουν από έγγραφα, ανταποκρίσεις και άρθρα του ελληνικού και του τουρκικού Τύπου συνοδευόμενα από πλούσιο φωτογραφικό και άλλο τεκμηριωτικό υλικό, ανασυντίθεται το πολύπλοκο σκηνικό εκείνης της εποχής. Πολλά από τα στοιχεία που παρουσιάζονται είναι εντελώς άγνωστα ακόμα και στους μελετητές αυτής της περιόδου.

Στο Α’ μέρος του βιβλίου γίνεται μια σύντομη αναφορά στα γεγονότα που συνέβησαν από το 1912 έως το 1939. Στη συνέχεια περιγράφονται με χρονολογική σειρά από τον Ιανουάριο του 1939 έως και τον Δεκέμβριο του 1944 τα διεθνή γεγονότα που επηρεάζουν την πολιτική της κεμαλικής Τουρκίας. Αυτές τις περιόδους η Τουρκία εφαρμόζει την προσχεδιασμένη εθνικιστική πολιτική κατά των μη μουσουλμανικών μειονοτήτων με στόχο την πλήρη τουρκοποίηση της οικονομίας. Η πληθυσμιακή ομάδα που κυρίως υφίσταται την πολιτική αυτή είναι η αναγνωρισμένη και προστατευμένη από τη Συνθήκη της Λωζάννης ελληνική μειονότητα. 

Ο Μιχαηλίδης ερευνά τις τουρκικές πηγές και φέρνει στο φώς άγνωστες σελίδες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου που συνδέονται με την καιροσκοπική και διφορούμενη στάση της Τουρκίας καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου και τις προσπάθειές της να επωφεληθεί από τις εδαφικές ανακατατάξεις. Επίσης αναδεικνύει τις διαφορετικές  πολιτικές που επέλεξε για να εφαρμόσει στις διάφορες μουσουλμανικές μειονότητες του εξωτερικού (μουσουλμάνοι Δυτικής Θράκης-μουσουλμάνοι Δωδεκανήσου).  Απο α στοιχεία που παρουσιάζονται στο βιβλίο, προκύπτει ότι όλα τα σημερινά ελληνοτουρκικά ζητήματα που σχετίζονται με την Ανατολική Μεσόγειο, την Κύπρο, τις μειονότητες, των εξοπλισμών των νησιών αλλά και με τις διεθνείς συνθήκες όπως του Μοντρέ, έχουν τη βάση τους σε εκείνη την εποχή. 

Μια άλλη σημασία του βιβλίου είναι η παρουσίαση του ελληνοϊταλικού πολέμου και του έπους του ’40 μέσω της αξιοποίησης των τουρκικών δημοσιεύσεων στα μέσα ενημέρωσης της εποχής.

Στο Β΄μέρος του βιβλίου έχει ως επίκεντρο τον άνθρωπο στις συνθήκες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Στις 1200 υποσημειώσεις του δεύτερου μέρους του βιβλίου υπάρχουν πολλές και σημαντικές πληροφορίες  για περιοχές, σχολεία, ιδρύματα κ.λπ. της Κωνσταντινούπολης.

Συμβολή στην καταγραφή των γεγονότων είναι η συστηματική παρουσίαση 238 προσώπων. Από το σύνολο αυτό τα 171 παρουσιάζονται αναλυτικά με πλήρη βιογραφικά στοιχεία. Υπάρχουν πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες που προκύπτουν από την επεξεργασία των στατιστικών στοιχείων, όσον αφορά την καταγωγή, την εκπαίδευση, τις αιτίες θανάτου των καταταγέντων εθελοντών. Το τμήμα αυτό της μελέτης έχει ιδιαίτερη σημασία γιατί συγκροτεί ένα μοναδικό «Αρχείο Προσώπων και Μαρτυριών Κωνσταντινουπολιτών» που έλαβαν μέρος στα γεγονότα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Συγκεντρώθηκαν  προσωπικές εμπειρίες, καθώς και σχετικό αρχειακό υλικό. Η καταγραφή των μαρτυριών έγινε με σύγχρονα ψηφιακά μέσα, καθώς και η συλλογή φωτογραφικού υλικού (πρωτότυπων ή αντιγράφων) και εγγράφων από τις προσωπικές συλλογές των ερωτώμενων.

Οι 171 προσωπικές αφηγήσεις των συμμετεχόντων στον πόλεμο ή των άμεσων συγγενών τους προβάλουν την ανθρώπινη πλευρά των γεγονότων. Στο βιβλίο περιλαμβάνονται και δύο προσωπικά ημερολόγια εθελοντών. Μέσα από τις συναισθηματικά φορτισμένες και προσωπικές  αφηγήσεις των αθέατων μαρτύρων -που πολλές φορές είναι παραγνωρισμένοι από την επίσημη γραφή της Ιστορίας- τα ιστορικά γεγονότα λαμβάνουν μια άλλη μορφή και αποκτούν ένα ανθρώπινο πρόσωπο που η ψυχρή αφήγηση δεν μπορεί να δώσει. Οι μαρτυρίες έτσι μετατρέπονται σε ιστορικές πηγές που βοηθούν την ιστορική επιστήμη να είναι ακριβής στην περιγραφή των γεγονότων.  

Όπως αναφέρει ο συγγραφέας: «Οι περίπου χίλιοι Κωνσταντινουπολίτες εθελοντές και έφεδροι του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν ο τελευταίος στρατός της Βασιλεύουσας, που συντεταγμένα προσφέρθηκε να πολεμήσει για την ελευθερία». 

In memoriam: Eύχαρις Αγτζίδου-Ζαχαριάδου

Στη μνήμη της μητέρας μου που χάσαμε ένα χρόνο πριν, ας θυμηθούμε μια πολύ ενδιαφέρουσα παρουσίαση βιβλίων για το Βορειοηπειρωτικό Ζήτημα που είχε συντάξει στο πλαίσιο ενός σημαντικού αφιερώματος του «Οικονομικού Ταχυδρόμου» το Φεβρουάριο του 1997.

Όλο το αφιέρωμα μπορείτε να το κατεβάσετε ελεύθερα από εδώ: https://www.ebooks4greeks.gr/oi-ellhnoalbanikes-sxeseis

Είναι μοναδική η εβραϊκή περίπτωση;

H διαδικτυακή επικοινωνία έφερε στο μέιλ μου έναν εκτεταμένο σχολιασμό-βιβλιοπαρουσίαση του βιβλίου «Πώς επινοήθηκαν οι Εβραίοι» του Εβραίου ιστορικού SAND SHLOMO, ομότιμου καθηγητή Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ.

Ο σχολιασμός του συγγραφέα απομονώθηκε και στάλθηκε στο πνεύμα μιας κλασικής αντισιωνιστικής αντίληψης (που στις μέρες λαμβάνει αντισημιτικά χαρακτηριστικά), υπονοώντας ότι η διαδικασία συγκρότησης του σύγχρονου εβραϊκού έθνους αποτελεί μια ιδιαίτερη και μάλλον μοναδική περίπτωση κατασκευής εθνικής μυθολογίας που δεν αντιστοιχεί στην ιστορική πραγματικότητα.

Όμως η αντίληψη αυτή παραγνωρίζει το γεγονός ότι στην περιοχή μας, αυτή είναι η συνήθης διαδικασία μετάβασης στη νεωτερικότητα. Δηλαδή στο μετασχηματισμό των παλαιών θρησκευτικών οντοτήτων σε σύγχρονες εθνικές. Ακόμα και σε μας, με τη μετάβαση από το πολύγλωσσο ελληνορθόδοξο γένος στο ελληνικό έθνος. Παρότι τυχαίνει να είναι στην περιοχή μας η μοναδική περίπτωση, που υπάρχει συνεχής γραφή και κείμενα από το δεύτερο μισό σχεδόν της δεύτερης χιλιετίας π.χ. και η απαρχή της διαμόρφωσης ενός ελληνικού πολιτικού έθνους κατά πως το όρισε ο Χομπσμπάουμ να εντοπίζεται τουλάχιστον στον 13ο αιώνα.

Ίσως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα στην περιοχή μας της διαδικασίας μετατροπής μιας θρησκευτικής ομάδας σε έθνος, είναι η περίπτωση των σύγχρονων Τούρκων, των οποίων η εθνογένεση βασίζεται στο μετασχηματισμό της πολυεθνοτικής ισλαμικής Ούμα (ummah) σε έθνος. Αυτή η διαδικασία έχει ήδη περιγραφεί από Τούρκους ιστορικούς, όπως για παράδειγμα τον Βozkurt Güvenç στο βιβλίο του Türk Kimliği – Kültür Tarihinin Kaynakları (Τουρκική ταυτότητα. Πολιτισμός, ιστορία, πηγές) https://kars1918.wordpress.com/2016/12/09/turk-

https://www.politeianet.gr/books/9786188015319-sand-shlomo-pandora-books-pos-epinoithikan-oi-ebraioi-218252

Η εισαγωγή του συγγραφέα που απεστάλη με συγκεκριμένη στόχευση και έδωσε την αφορμή για τη συγγραφή αυτού του κειμένου:

Shlomo Sand

Ομότιμος Καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ

Οι Εβραίοι αποτελούν ένα ενιαίο λαό; Σ’ αυτήν την αρχαία ερώτηση, ένας ισραηλινός συγγραφέας συνεισφέρει μια νέα απάντηση. Ενάντια στην κυρίαρχη πεποίθηση, η διασπορά δεν γεννήθηκε από την έξωση των Εβραίων της Παλαιστίνης, αλλά από διαδοχικούς προσηλυτισμούς στην Βόρεια Αφρική, στην Νότια Ευρώπη και την Μέση Ανατολή. Να κάτι που κάνει ένα από τα θεμέλια της σιωνιστικής σκέψεις να τρίζουν, αυτό που θέλει τους Εβραίους να είναι απόγονοι του βασιλείου του Δαβίδ και όχι απογόνους Βερβερίνων πολεμιστών ή Χαζάρων ιππέων.

Κάθε Ισραηλινός γνωρίζει, πέραν πάσης αμφιβολίας, ότι η ύπαρξη του εβραϊκού λαού χρονολογείται από τη στιγμή που παρέλαβε την Τορά¹ στο όρος Σινά, καθώς και ότι είναι ο απευθείας και αποκλειστικός απόγονος του λαού αυτού. Όλοι πιστεύουν ότι ο εν λόγω λαός, μετά την έξοδό του από την Αίγυπτο, εγκαταστάθηκε στη «Γη της Επαγγελίας», όπου οικοδόμησε το ένδοξο βασίλειο του Δαβίδ και του Σολομώντα, το οποίο εν συνεχεία χωρίστηκε στα βασίλεια του Ιούδα και του Ισραήλ. Επίσης, κανένας δεν αγνοεί το γεγονός ότι αυτός ο λαός γνώρισε δύο φορές την εξορία: αρχικά μετά την καταστροφή του πρώτου ναού, τον 6ο αιώνα π.Χ., και, αργότερα, μετά την καταστροφή του δεύτερου ναού, το έτος 70 μ.Χ.

Ακολούθησε μια περιπλάνηση που διήρκησε σχεδόν δύο χιλιάδες χρόνια: οι μετακινήσεις αυτές οδήγησαν τον εβραϊκό λαό στην Υεμένη, στο Μαρόκο, στην Ισπανία, στη Γερμανία, στην Πολωνία και στα πέρατα της Ρωσίας, αλλά, παρ’ όλα αυτά, κατόρθωνε πάντα να διατηρεί τους δεσμούς του αίματος ανάμεσα στις σκορπισμένες κοινότητές του. Στα τέλη του 19ου αιώνα, είχαν ωριμάσει πια οι συνθήκες για την επιστροφή στην αρχέγονη πατρίδα. Αν δεν υπήρχε η ναζιστική γενοκτονία, εκατομμύρια Εβραίοι θα είχαν επανεποικίσει ομαλά το «Ερέτς Ισραήλ» («τη γη του Ισραήλ»), αφού αυτό το όνειρο έτρεφαν επί είκοσι αιώνες όλες οι γενιές του λαού αυτού.

Παρθένα η Παλαιστίνη, περίμενε τον αυτόχθονα λαό της να την κάνει να ανθίσει ξανά. Γιατί σε αυτόν ανήκε και όχι σε εκείνη την αραβική μειονότητα που στερείται ιστορίας και βρέθηκε εκεί κατά τύχη. Ήταν δίκαιοι, επομένως, οι πόλεμοι που διεξήγαγε ο περιπλανώμενος λαός για να ξαναπάρει στην κατοχή του τη δική του γη, και εγκληματική η βίαιη αντίσταση του ντόπιου πληθυσμού.

Από πού προέρχεται αυτή η ερμηνεία της εβραϊκής ιστορίας; Είναι το έργο, από το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και μετά, ταλαντούχων ανασκευαστών του παρελθόντος που η γόνιμη φαντασία τους, βασισμένη σε θραύσματα θρησκευτικής μνήμης, εβραϊκής και χριστιανικής, επινόησε μια ενιαία γενεαλογική αλυσίδα για τον εβραϊκό λαό. Γεγονός είναι ότι η πλούσια ιστοριογραφία του ιουδαϊσμού επιτρέπει πλήθος ιστορικών προσεγγίσεων. Όμως, η πολεμική που ξέσπασε στους κόλπους του δεν αμφισβήτησε ποτέ τις οντολογικές αντιλήψεις που σφυρηλατήθηκαν στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα.

Όταν ήρθαν στο φως ντοκουμέντα που απειλούσαν να αντικρούσουν την ιδέα του γραμμικού παρελθόντος, δεν συνάντησαν καμία απήχηση. Η εθνική επιταγή, σαν στρείδι ερμητικά κλειστό, απέκλειε οποιαδήποτε αντίφαση ή απόκλιση από την κυρίαρχη ιδέα. Οι ειδικές μονάδες παραγωγής γνώσης πάνω στο εβραϊκό παρελθόν -τα πανεπιστημιακά τμήματα που ήταν αποκλειστικά αφιερωμένα στην «ιστορία του εβραϊκού λαού»- συνεισέφεραν σημαντικά σε αυτή την παράδοξη ημιπληγία. Ακόμα και η καθαρά νομικού χαρακτήρα συζήτηση πάνω στο ερώτημα «ποιος είναι Εβραίος;» δεν απασχόλησε τους ιστορικούς: για αυτούς, Εβραίος θεωρείται κάθε απόγονος του συγκεκριμένου λαού που οδηγήθηκε στην εξορία πριν από δύο χιλιάδες χρόνια.

Οι «εγκεκριμένοι» ερευνητές του παρελθόντος δεν συμμετείχαν καν στην έριδα των «νέων ιστορικών» που ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του 1980. Οι περισσότεροι από τους πρωταγωνιστές της δημόσιας ιδεολογικής διαμάχης, που ο αριθμός τους ήταν ούτως ή άλλως περιορισμένος, προέρχονταν από άλλες επιστήμες ή από εξωπανεπιστημιακούς χώρους: κοινωνιολόγοι, ειδικοί στους ανατολικούς πολιτισμούς, γλωσσολόγοι, γεωγράφοι, πολιτικοί επιστήμονες και αρχαιολόγοι ήταν εκείνοι που διατύπωσαν νέες σκέψεις πάνω στο πολυσυζητημένο εβραϊκό και σιωνιστικό παρελθόν. Στις τάξεις τους απαντούν επίσης πανεπιστημιακοί του εξωτερικού. Από τα «τμήματα εβραϊκής ιστορίας» αντίθετα, το μόνο που ακούστηκε ήταν δειλές και συντηρητικές αντιδράσεις, ενδεδυμένες με μια απολογητική ρητορική, στηριγμένη σε προκαταλήψεις.

Ο ιουδαϊσμός μια θρησκεία που προσηλυτίζει

Εν ολίγοις, η εθνική ιστορία έχει ωριμάσει ελάχιστα τα τελευταία 60 χρόνια και, κατά πάσα πιθανότητα, δεν θα εξελιχθεί στο άμεσο μέλλον. Ωστόσο, τα γεγονότα που έφεραν στο φως οι έρευνες θέτουν σε κάθε έντιμο ιστορικό, αναπάντεχα, εκ πρώτης όψεως, πλην όμως θεμελιώδη ερωτήματα.

Μπορεί να θεωρηθεί η Βίβλος ιστορικό βιβλίο; Οι πρώτοι σύγχρονοι εβραίοι ιστορικοί, όπως ο Ισαάκ Μάρκους Γιοστ ή ο Λέοπολντ Τσουντς, στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα, δεν την αντιλαμβάνονταν κατ’ αυτόν τον τρόπο: στα δικά τους μάτια, η Παλαιά Διαθήκη ήταν ένα θεολογικό βιβλίο που έπαιζε το ρόλο του συνδετικού κρίκου ανάμεσα στις εβραϊκές θρησκευτικές κοινότητες μετά την καταστροφή του πρώτου ναού. Χρειάστηκε να περιμένουμε ώς το δεύτερο μισό του ίδιου αιώνα για να συναντήσουμε ιστορικούς, με πρώτο τον Χάινριχ Γκρετς, που να ασπάζονται μια «εθνική» θεώρηση της Βίβλου: αυτοί έδωσαν στη φυγή του Αβραάμ προς τη Χαναάν, την έξοδο από την Αίγυπτο ή ακόμα και στο ενιαίο βασίλειο του Δαβίδ και του Σολομώντα τη διάσταση αφηγήσεων ενός αυθεντικού εθνικού παρελθόντος. Οι ιστορικοί του σιωνισμού δεν έπαψαν έκτοτε να επαναλαμβάνουν αυτές τις «βιβλικές αλήθειες» που έγιναν ο άρτος ο επιούσιος της εθνικής παιδείας τους.

Να, όμως, που τη δεκαετία του 1980 η γη αρχίζει να τρέμει, κλονίζοντας τους αρχέγονους μύθους. Οι ανακαλύψεις της «νέας αρχαιολογίας» έρχονται σε αντίθεση με τη θεωρία μιας μεγάλης εξόδου τον 13ο αιώνα π.Χ. Επιπλέον, ο Μωυσής δεν θα μπορούσε να βγάλει τους Εβραίους από την Αίγυπτο και να τους οδηγήσει στη «Γη της Επαγγελίας», για τον απλούστατο λόγο ότι εκείνη την εποχή η συγκεκριμένη γη… βρισκόταν στα χέρια των Αιγυπτίων.

Εξάλλου, δεν υπάρχουν ίχνη που να μαρτυρούν κάποια εξέγερση των σκλάβων στην αυτοκρατορία των Φαραώ ή τη γρήγορη κατάκτηση της γης της Χαναάν από ξένα στοιχεία. Δεν υπάρχουν, επίσης, σημάδια ούτε ενθύμια από τα μεγαλοπρεπή βασίλεια του Δαβίδ και του Σολομώντα. Οι ανακαλύψεις της προπερασμένης δεκαετίας δείχνουν ότι εκείνη την εποχή υπήρχαν δύο μικρά βασίλεια: το βασίλειο του Ισραήλ, που ήταν και το ισχυρότερο, και το βασίλειο του Ιούδα, η μελλοντική Ιουδαία. Φαίνεται, μάλιστα, πως ούτε οι κάτοικοι του τελευταίου υπέστησαν την εξορία τον 6ο π.Χ. αιώνα: οι μόνοι που πρέπει να εγκαταστάθηκαν στη Βαβυλώνα ήταν η πολιτική και πνευματική αφρόκρεμα. Από εκείνη την καθοριστική συνάντηση με τις περσικές θρησκείες γεννήθηκε ο εβραϊκός μονοθεϊσμός.

Άραγε, η εξορία του 70 μ.Χ. συνέβη πραγματικά; Παραδόξως, αυτό το «θεμελιώδες γεγονός» στην ιστορία των Εβραίων, που αποτελεί την απαρχή της διασποράς, δεν αποτέλεσε αντικείμενο κανενός ερευνητικού έργου. Κι αυτό, για έναν πολύ πεζό λόγο: οι Ρωμαίοι κατακτητές δεν εξόρισαν ποτέ κανέναν λαό σε όλο το ανατολικό τμήμα της Μεσογείου. Με εξαίρεση τους αιχμαλώτους που έγιναν σκλάβοι, οι κάτοικοι της Ιουδαίας συνέχισαν να ζουν στη γη τους ακόμα και μετά την καταστροφή του δεύτερου ναού.

Ένα τμήμα τους ασπάστηκε το χριστιανισμό τον 4ο αιώνα, ενώ η πλειονότητα ενώθηκε με το Ισλάμ μετά την κατάκτηση από τους Άραβες, τον 7ο αιώνα. Οι περισσότεροι διανοητές του σιωνισμού τα γνώριζαν όλα αυτά: έτσι, ο Γιτζάκ Μπεν Ζβι, μελλοντικός πρόεδρος του κράτους του Ισραήλ, όπως και ο Δαβίδ Μπεν Γκουριόν, ιδρυτής του κράτους, τα έγραφαν αυτά ώς το 1929, τη χρονιά της μεγάλης εξέγερσης της Παλαιστίνης. Και οι δύο αναφέρουν με διάφορες ευκαιρίες το γεγονός ότι οι χωρικοί της Παλαιστίνης είναι οι απόγονοι των κατοίκων της αρχαίας Ιουδαίας.²

Εάν, λοιπόν, δεν έγινε ποτέ ο διωγμός του λαού που κατοικούσε στην ρωμαιοκρατούμενη Παλαιστίνη, τότε από πού προέρχονται τα πλήθη των Εβραίων που εποικίζουν τα παράλια της Μεσογείου από την αρχαιότητα; Πίσω από το παραπέτασμα της εθνικής ιστοριογραφίας κρύβεται μια συγκλονιστική ιστορική πραγματικότητα. Από τη στάση των Μακαβαίων, τον 2ο π.Χ. αιώνα, μέχρι την εξέγερση του Μπαρ-Κόχμπα,³ τον 2ο μ.Χ. αιώνα, ο ιουδαϊσμός ήταν η θρησκεία με την εντονότερη προσηλυτιστική δραστηριότητα. Οι Ασμοναίοι είχαν ήδη προσηλυτίσει διά της βίας τους Ιδουμαίους της Νότιας Ιουδαίας και τους Ιτουραίους της Γαλιλαίας, οι οποίοι προσαρτήθηκαν στον «λαό του Ισραήλ». Με αφετηρία εκείνο το ελληνοϊουδαϊκό βασίλειο, ο ιουδαϊσμός εξαπλώθηκε σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή και στα παράλια της Μεσογείου. Τον 1ο μ.Χ. αιώνα έκανε την εμφάνισή του στο σημερινό Κουρδιστάν, το εβραϊκό βασίλειο της Αδιαβίνης, το οποίο, όμως, δεν ήταν το τελευταίο που «εξιουδαΐστηκε». Ακολούθησαν και άλλα.

Τα γραπτά του Φλάβιου Ιωσήφ δεν αποτελούν τη μοναδική μαρτυρία για την προσηλυτιστική ζέση των Εβραίων. Πολλοί Ρωμαίοι συγγραφείς, από τον Οράτιο ώς τον Σενέκα κι από τον Ιουβενάλιο ώς τον Τάκιτο, εκφράζουν σχετικούς φόβους. Το Μισνά και το Ταλμούδ⁴ επιτρέπουν την τακτική του προσηλυτισμού -έστω και αν, απέναντι στην αυξανόμενη πίεση του χριστιανισμού, οι σοφοί της ταλμουδικής παράδοσης εξέφρασαν τις επιφυλάξεις τους ως προς το ζήτημα.

Η επικράτηση της θρησκείας του Ιησού στις αρχές του 4ου αιώνα δεν βάζει φρένο στην εξάπλωση του ιουδαϊσμού, ωστόσο απωθεί τον εβραϊκό προσηλυτισμό στις παρυφές του χριστιανικού κόσμου. Τον 5ο αιώνα κάνει την εμφάνισή του, στη θέση της σημερινής Υεμένης, ένα ισχυρό εβραϊκό βασίλειο με το όνομα Χιμιάρ, οι απόγονοι του οποίου θα διατηρήσουν την πίστη τους μετά την επικράτηση του Ισλάμ έως και τη σύγχρονη εποχή. Επίσης, οι Άραβες χρονικογράφοι μάς γνωστοποιούν την ύπαρξη βερβερίνικων φυλών τον 7ο αιώνα, που έχουν εξιουδαϊστεί: μπροστά στην επέλαση των Αράβων που φτάνουν στη Βόρεια Αφρική στα τέλη του ίδιου αιώνα, εμφανίζεται η θρυλική μορφή της εβραίας βασίλισσας Ντίχια ελ-Καχίνα, η οποία προσπάθησε να τους αναχαιτίσει. Οι εξιουδαϊσμένοι Βερβερίνοι θα λάβουν μέρος στην κατάκτηση της Ιβηρικής Χερσονήσου και θα θέσουν τα θεμέλια της ιδιαίτερης συμβίωσης μεταξύ Εβραίων και Μουσουλμάνων που χαρακτηρίζει τον ισπανοαραβικό πολιτισμό.

Ο σημαντικότερος μαζικός προσηλυτισμός λαμβάνει χώρα κάπου ανάμεσα στη Μαύρη και την Κασπία Θάλασσα: αφορά το τεράστιο βασίλειο των Χαζάρων, τον 8ο αιώνα. Η εξάπλωση του ιουδαϊσμού από τον Καύκασο ώς τη σημερινή Ουκρανία έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση πολλών κοινοτήτων, οι οποίες απωθούνται ομαδικά προς την Ανατολική Ευρώπη εξαιτίας των επιδρομών των Μογγόλων, τον 13ο αιώνα. Εκεί, μαζί με τους Εβραίους που είχαν έρθει από τις σλαβικές περιοχές του Νότου και τα σημερινά γερμανικά εδάφη, θα θέσουν τις βάσεις του μεγάλου πολιτισμού των γίντις.⁵

Οι αφηγήσεις σχετικά με τις ποικίλες ρίζες των Εβραίων απαντούν, λίγο ή περισσότερο δειλά, στη σιωνιστική ιστοριογραφία μέχρι περίπου τη δεκαετία του 1960. Στη συνέχεια περνούν στο περιθώριο, έως ότου εξαφανιστούν από τη συλλογική μνήμη του Ισραήλ. Οι κατακτητές της πόλης του Δαβίδ, το 1967, όφειλαν να είναι οι απευθείας απόγονοι του μυθικού του βασιλείου και όχι -θεός φυλάξοι !- οι διάδοχοι των Βερβερίνων πολεμιστών ή των Χαζάρων ιππέων. Οι Εβραίοι, επομένως, αποτελούν ένα ιδιαίτερο «έθνος», το οποίο, ύστερα από δύο χιλιάδες χρόνια εξορίας και περιπλάνησης, επιστρέφει επιτέλους στη δική του πρωτεύουσα, την Ιερουσαλήμ.

Οι φορείς αυτής της γραμμικής και αδιαίρετης αφήγησης δεν στηρίζονται μόνο στη διδασκαλία της ιστορίας. Επικαλούνται μάλιστα και τη βιολογία. Από τη δεκαετία του 1970 και μετά, μια σειρά «επιστημονικών» ερευνών στο Ισραήλ προσπαθεί να αποδείξει με κάθε μέσο τη γενετική συγγένεια μεταξύ των απανταχού επί γης Εβραίων. Η «έρευνα πάνω στην προέλευση των πληθυσμών» αποτελεί πλέον έναν θεμιτό και δημοφιλή τομέα της μοριακής βιολογίας, ενώ το αρσενικό χρωμόσωμα Υ αποκτά τιμητική θέση δίπλα σε μια εβραία Κλειώ⁶, στο πλαίσιο μιας ξέφρενης αναζήτησης της κοινής καταγωγής του «εκλεκτού λαού».

Η συγκεκριμένη ιστορική αντίληψη αποτελεί τη βάση της πολιτικής του κράτους του Ισραήλ που επικεντρώνεται στο θέμα της ταυτότητας, κι αυτό είναι που πονάει ! Προσφέρει την ευκαιρία για μια οντολογική και εθνοκεντρική ερμηνεία του ιουδαϊσμού, τροφοδοτώντας έτσι ένα καθεστώς διακρίσεων που απομονώνει τους Εβραίους από τους μη Εβραίους -Άραβες, αλλά και Ρώσους μετανάστες ή ξένους εργάτες.

Το Ισραήλ, 60 χρόνια μετά την ίδρυσή του, αρνείται να δει τον εαυτό του ως μια δημοκρατία που υπάρχει για τους πολίτες της. Περίπου το ένα τέταρτο από αυτούς δεν θεωρούνται Εβραίοι και, σύμφωνα με το πνεύμα των νόμων, το κράτος δεν είναι δικό τους. Αντίθετα, το Ισραήλ παρουσιάζεται πάντα ως το κράτος των απανταχού επί γης Εβραίων, έστω κι αν δεν πρόκειται πια για κατατρεγμένους πρόσφυγες αλλά για ισότιμους πολίτες που απολαμβάνουν πλήρη δικαιώματα στα κράτη στα οποία διαβιούν. Με άλλα λόγια, μια εθνοκρατία χωρίς σύνορα δικαιολογεί τις σκληρές διακρίσεις που επιβάλλει απέναντι σε μια μερίδα πολιτών της, επικαλούμενη το μύθο του προαιώνιου έθνους που ανασυντάχθηκε για να επανενωθεί στη «γη των προγόνων».

Το να γραφτεί, επομένως, μια νέα εβραϊκή ιστορία, απαλλαγμένη από το σιωνιστικό πρίσμα, δεν είναι εύκολο πράγμα. Το φως που διαθλάται μέσα από αυτό μετασχηματίζεται σε ανεξίτηλα εθνοκεντρικά χρώματα. Και όμως, οι Εβραίοι σχημάτιζαν ανέκαθεν συμπαγείς θρησκευτικές κοινότητες, συνήθως μέσω του προσηλυτισμού, σε διάφορες περιοχές του κόσμου: δεν συνιστούν, λοιπόν, ένα «έθνος» με κοινή καταγωγή το οποίο εκτοπίστηκε και περιπλανήθηκε για είκοσι αιώνες.

Η εξέλιξη της ιστοριογραφίας, όπως και, γενικότερα, η διαδικασία του εκσυγχρονισμού, περνά, όπως γνωρίζουμε, μέσα από την επινόηση του έθνους, μιας έννοιας που απασχόλησε εκατομμύρια ανθρώπους κατά τον 19ο κι ένα σημαντικό κομμάτι του 20ού αιώνα. Στα τέλη του περασμένου αιώνα, τα όνειρα άρχισαν να ξεθωριάζουν. Όλο και περισσότεροι ερευνητές αναλύουν, ανατέμνουν και ανασυνθέτουν τις μεγάλες εθνικές παραδόσεις, κυρίως τους μύθους περί κοινής καταγωγής, ιδιαίτερα αγαπητούς στους χρονικογράφους του παρελθόντος. Οι εφιάλτες του χθες θα δώσουν αύριο τη θέση τους σε άλλα όνειρα για μια νέα ταυτότητα. Όπως κάθε προσωπικότητα που αποτελείται από ποικίλες και ρευστές ταυτότητες, η ιστορία είναι κι αυτή μια ταυτότητα που εξελίσσεται.

1. Το ιδρυτικό κείμενο του ιουδαϊσμού, η Τορά -η εβραϊκή ρίζα «yara» (γιαρά) σημαίνει «διδάσκω»- αποτελείται από τα πέντε πρώτα βιβλία της Αγίας Γραφής ή Πεντάτευχο: τη Γένεση, την Έξοδο, το Λεβιτικό, τους Αριθμούς και το Δευτερονόμιο.
2. Βλ. Δαβίδ Μπεν Γκουριόν και Γιτζάκ Μπεν Ζβι, «Το “Ερέτς Ισραήλ” στο παρελθόν και το παρόν», (1918, στα γίντις), Ιερουσαλήμ, 1980 (στα εβραϊκά) και Μπεν Ζβι, «Ο πληθυσμός μας μέσα στη χώρα» (στα εβραϊκά), Βαρσοβία, Εκτελεστική Επιτροπή της Ένωσης Εβραϊκής Νεολαίας και Εθνικού Εβραϊκού Ιδρύματος, 1929.
3. Σιμόν Μπαρ-Κόχμπα: εβραίος επαναστάτης που ηγήθηκε της λεγόμενης «στάσης του Μπαρ-Κόχμπα» κατά των Ρωμαίων, το 132 π.Χ. Ίδρυσε ένα ανεξάρτητο εβραϊκό κράτος, το οποίο επανακατακτήθηκε από τους Ρωμαίους τρία χρόνια αργότερα.
4. Το Μισνά, το οποίο θεωρείται το πρώτο έργο της ραβινικής λογοτεχνίας, ολοκληρώθηκε τον 2ο μ.Χ. αιώνα. Το Ταλμούδ συνθέτει το σύνολο των συζητήσεων των ραβίνων σχετικά με το νόμο, τα έθιμα και την ιστορία των Εβραίων. Υπάρχουν δύο Ταλμούδ: το Ταλμούδ της Παλαιστίνης που γράφτηκε ανάμεσα στον 3ο και τον 5ο αιώνα, και το Ταλμούδ της Βαβυλώνας που ολοκληρώθηκε στα τέλη του 5ου αιώνα.
5. Τα γίντις, τα οποία μιλούσαν οι Εβραίοι της Ανατολικής Ευρώπης, είναι μια σλαβογερμανική γλώσσα που περιλαμβάνει λέξεις εβραϊκής προέλευσης.
6. Η Κλειώ στην ελληνική μυθολογία ήταν η μούσα της ιστορίας.

«1922-2022 σκέψεις για μια τραυματική επέτειο» στο Σεμινάριο Ιστορίας-Κηφισιά

Συνεχίζονται τα μαθήματα σύγχρονης ιστορίας στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Δήμου Κηφισιάς.
Την Παρασκευή 3 Δεκεμβρίου , 7.00μμ-8.30μμ θα συζητήσουν και θα καταθέσουν τις σκέψεις και τους προβληματισμούς για το θέμα:

«1922-2022 σκέψεις για μια τραυματική επέτειο«

–Ίρις Τζαχίλη, ομ. καθηγήτρια Πανεπιστημίου Κρήτης

–Βλάσης Αγτζίδης, δρ Ιστορίας ΑΠΘ.

Τη συζήτηση θα συντονίσει ο εκπαιδευτικός Παύλος Κοσμίδης

Μειονότητες και Αριστερά

Με αφορμή τις δηλώσεις Χ. Ζεϊμπέκ.

Πολύ ενδιαφέρον, αλλά κυρίως πολύ σημαντικό βάθος έχουν τα θέματα που έθιξε πρόσφατα ο Χουσεϊν Ζεϊμπέκ και προκάλεσαν κάποιες αντιδράσεις.

Είπε : «Γίνεται αλαλούμ με τους δύο μουφτήδες. Λέμε κατάργηση της Σαρίας. Η Τουρκία είναι ένα κοσμικό κράτος. Εδώ (στην Ελλάδα) έχει επίσημη θρησκεία, δεν είναι κοσμικό κράτος. Έχω φοιτήσει στην Τουρκία και ξέρω…Στην Τουρκία ποτέ δεν ανοίγουν τα σχολεία με το Κοράνι…»

Νομίζω ότι ο Ζεϊμπεκ κάνει ένα λάθος, που είναι όμως κοινός τόπος στην ανάγνωση του κοσμικού χαρακτήρα της Τουρκίας. Και παράλληλα φαίνεται να αγνοεί την μεγάλη κοινωνική και πολιτική αντιπαράθεση μεταξύ μουσουλμάνων «Παλαιότουρκων» και ακραίων εθνικιστών-μιλιταριστών Νεότουρκων πριν τη βίαιη επιβολή του κεμαλιστικού μοντέλου που διαμόρφωσε τη σύγχρονη Τουρκία. .Η αντιπαράθεση αυτή εκφράστηκε και στη Δυτική Θράκη. Ειδικά μετά το 1930 και την υπογραφή του ελληνο-τουρκικού Συμφώνου «Φιλίας και Συνεργασίας», έλαβε κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.

Παλαιότουρκοι VS Νεότουρκοι

Η σημασία της εκατονταετηρίδας από τη Μικρασιατική Καταστροφή

100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή

Η χρονιά 2022 έχει έναν ιδιαίτερο συμβολισμό μιας και συμπληρώνονται 100 χρόνια από την κορύφωση της Μικρασιατικής Καταστροφής. Τότε ολοκληρώνεται μια διαδικασία που είχε ξεκινήσει το 1908, όταν οι εθνικιστές Νεότουρκοι άνοιξαν τον Ασκό του Αιόλου. Μετά από κοσμοϊστορικές διεργασίες που ξεκίνησαν με τους Βαλκανικούς Πολέμους και κορυφώθηκαν με τη Μικρασιατική Εκστρατεία, επήλθε το τέλος του παλιού πολυεθνικού κόσμου. Τα μεγάλα θύματα ήταν οι μη μουσουλμανικές κοινότητες της οθωμανικής Αυτοκρατορίας, οι οποίες αποτέλεσαν στόχο προδιαγεγραμμένων εθνικών εκκαθαρίσεων. Η βίαιη καταστροφή τους έχει χαρακτηριστεί Γενοκτονία με βάση το Διεθνές Δίκαιο, ενώ η ίδια η Ελλάδα έχει αναγνωρίσει με ομόφωνες αποφάσεις της Βουλής το ιστορικό γεγονός θεσπίζοντας δύο Ημέρες Μνήμης για τη Γενοκτονία (19 Μαϊου για τον Πόντο, 14 Σεπτεμβρίου για το σύνολο της Μικράς Ασίας).

         

Anadolu’daki trajedinin başlangıcı hakkında bir metin (Türkçe ve Yunanca)…..Ένα κείμενο για την απαρχή της τραγωδίας στην Ανατολή

Mια πολύ σημαντική πρωτοβουλία έλαβε ο γνωστός συγγραφέας Omer Asan δημιουργώντας ένα φόρουμ με τίτλο «Mubadelle-Ανταλλαγή«, όπου οι απόγονοι των προσφύγων (του 1922) και των ανταλλαχθέντων (του 1923-24) να μπορούν να συναντηθούν, να συζητήσουν τα κοινά και τις διαφορές και να ανταλλάξουν εμπειρίες και απόψεις. Η τεχνολογική εξέλιξη βοηθά αρκετά αυτή την επικοινωνία, εφόσον οι αυτόματοι μεταφραστές μειώνουν τη γλωσσική απόσταση. 

Ένα από αυτά που απασχολούν τους συμμετέχοντες είναι ο χαρακτήρας των τότε κοσμοϊστορικών αλλαγών και καταστροφών καθώς και οι αιτίες που τις προκάλεσαν. Μια δικιά μου παρέμβαση μεταφράστηκε από την Olga Rοbenson και είναι η εξής: 

Ένα κολάζ του Χρήστου Μαχαιρίδη

O dönemin bugünden tamamen farklı olan tarihsel koşullarını anlamaya çalışmak çok önemli.  Kolay olmayan bir şey olmasından dolayı da çoğunlukla o dönemi  bugünün verileriyle sık sık analiz etmeye çalışıyoruz. ….

 Sanırım zamane koşullarının ve o dönemin  en önemli analizi Rosa Luxemburg tarafından 1896’da Ermenilerin katledilmesinden sonra yapılmış olandır.  O zamanlar Tanzimat’ın sadece Osmanlı’nın büyük  şehirlerini etkilediği görülüyordu.  Kırsal kesimde, özellikle Anadolu’da, eski paşalar ve ağalar reformları kabul etmediler ve baskı politikasını sürdürdüler.  Bu Ermeni isyanlarını getirdi.  

Μια συνέντευξη στα «Αρμενικά»

Τα «Αρμενικά» είναι ένα πολύ σημαντικό περιοδικό των Αρμενίων της Ελλάδας. Στο τρέχον τεύχος φιλοξενείται μια συνέντευξή μου η οποία και παρατίθεται στη συνέχεια.

Η συνέντευξη δόθηκε λίγο πρίν την αζερο-τουρκική επίθεση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και επιχειρεί να διερευνήσει το ιστορικό και ιδεολογικό βάθος της τουρκικής επιθετικότητας.

ΤΟ ΤΑΓΚΑΡΟΝΚ που το λέγαμε «ΤΑΪΓΑΝΙ»

        του Λάμπρου Βαζαίου 

Στο πατρικό μου σπίτι, στην οδό Ευαγγελιστρίας 5 στο Κέντρο της Αθήνας, άκουσα για πρώτη φορά για το Ταϊγάνι. Αργότερα, πολύ αργότερα έμαθα πως η σωστή Ρώσικη ονομασία είναι Ταγκαρόνκ. Τότε λοιπόν στο πατρικό μου,  είχα ακούσει πως ήταν λιμάνι και πως εκεί υπήρχε αξιόλογη Ελληνική παροικία και ζωντανή παρουσία Σαντορινιών.  Στην Κατοχή και στα μετέπειτα χρόνια,  στο γειτονικό  διπλανό σπίτι έμενε από χρόνια το ζεύγος Μπαλαμπάκη. Ο κύριος Σπύρος, όπως τον φωνάζαμε και η γυναίκα του η Γαρυφαλιά, ήταν ζευγάρι περασμένης σχετικά ηλικίας, συνομήλικοι με τον Παππού και την Γιαγιά χωρίς παιδιά, που έδειχναν αδυναμία σε μένα και συχνά παίζανε μαζί μου.

To παλιό Γυμνάσιο του Τανγκανρόκ όπου συνήλθε το Α’ Πανρωσικό συνέδριο των Ελλήνων. Τον Ιούνιο του 2017 πραγματοποιήθηκε επίσης ένα συνέδριο των ελληνικών
κοινοτήτων της μετασοβιετικής Ρωσικής Ομοσπονδίας
https://kars1918.wordpress.com/2017/06/09/tanganrok/

Tα δύο πρόσωπα του αντιφατικού Ιωάννη Μεταξά

Είναι αλήθεια ότι το ΟΧΙ του ’40 έχει δημιουργήσει ένα φωτοστέφανο και ευνοεί τις προσπάθειες (σχεδόν) αγιοποίησης του πλέον μοιραίου ανθρώπου του 20ου αιώνα για τα συμφέροντα του ελληνισμού. Και αυτή τη συμπεριφορά τη συναντάμε ακόμα και σε πολίτες που δεν θα τους ενέτασες εύκολα στον ακροδεξιό χώρο….
Έτσι, μπροστά στο ΟΧΙ λησμονούνται: η καθοριστική συμβολή του στον Εθνικό Διχασμό, η στάση του στα Μικρασιατικά, ο φιλοκεμαλισμός του, η φασιστική δικτατορία του 1936 κ.λπ.Ας προσπαθήσουμε να δούμε και αυτές τις πλευρές του μοιραίου (για τους Μικρασιάτες, Πόντιους, Ανατολικοθρακιώτες) αυτού ανθρώπου!

Το παρακάτω κείμενο δημοσιεύτηκε στην huffingtonpost.gr
στις 28 Οκτωβρίου 2020

«Kahrolsun Venizelos!»

Μια υπενθύμιση για τη Μικρασιατική Καταστροφή

Αγτζίδης Βλάσης

To σύνθημα των Τούρκων κεμαλικών στις παραμονές των μοιραίων εκλογών του Νοεμβρίου του 1920, μας θύμισε το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «Vakit» τo 1930 (24 Ιουνίου)*. Ήταν από τότε γνωστό το τι θα συνέβαινε σε περίπτωση νίκης των βασιλικών του Λαϊκού Κόμματος.

Όπως φαίνεται, το μέλλον των Ελλήνων στην Ανατολή, το ήξεραν καλύτερα οι ίδιοι οι Τούρκοι εθνικιστές από τους, ξεγελασμένους, νεοέλληνες ψηφοφόρους. Η επίσημη εφημερίδα του Κεμάλ στην Άγκυρα έγραφε στις 28 Οκτωβρίου 1920 για τις επερχόμενες ελληνικές εκλογές: «Οι ελληνικές εκλογές θα κρίνουν την τύχη του μικρασιατικού πολέμου. Πτώση του Βενιζέλου, σημαίνει και πτώση της Ελλάδας στη Μικρά Ασία».

Ταυτόχρονα, στις διαδηλώσεις των Τούρκων εθνικιστών στην Άγκυρα κυριαρχούσε το σύνθημα: «Μπιν γιασασίν Μουσταφά Κεμάλ/ Γιασασίν Κωνσταντίνος/ Καχρολσούν Bενιζέλος», δηλαδή: «Πολύ ζήτω στον Μουσταφά Κεμάλ/ Ζήτω στον Κωνσταντίνο/ ανάθεμα στον Βενιζέλο».

Πρωτοσέλιδο της τουρκικής εφημερίδας Vakit
στις 24 Ιουνίου 1930

Η ατυχής απόφαση για τις μοιραίες εκλογέςτου Νοεμβρίου του 1920 ήταν αποτέλεσμα πολλών παραγόντων, οι οποίες επηρέασαν την κρίση του Βενιζέλου. Είναι βέβαιο ότι η προσφυγή σε εκλογές για αναβάθμιση της λαϊκής εντολής, μετά το θρίαμβο της υπογραφής της Συνθήκης των Σεβρών βασιζόταν σε ένα σχετικά ασφαλές πολιτικό περιβάλλον. Σίγουρα η δολοφονική απόπειρα εναντίον του από δύο φιλομοναρχικούς αξιωματικού στο σταθμό Λυών του Παρισιού τον επηρέασε, όπως και η ερήμην του δολοφονία του Ίωνα Δραγούμη, από τους δικούς του παρακρατικούς. Ήξερε ότι χρειαζόταν μια νέα λαϊκή εντολή για να υλοποιήσει οριστικά επί του εδάφους τις κατακτήσεις και κυρίως την ενσωμάτωση του Σαντζακίου Σμύρνης στην Ελλάδα.

 

«Χρυσή Αυγή ίσον Ναζισμός» -«Φασισμός ίσον δικτατορία»

Με αφορμή την ομόφωνη καταδίκη της ηγεσίας της Χρυσής Αυγής από την ελληνική δικαιοσύνη και τον χαρακτηρισμό της ως εγκληματική οργάνωση, αναδημοσιεύω ένα κείμενο του πατέρα μου που είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα Ημερησία του Κιλκίς τον Οκτώβριο του 2013, την εποχή της μεγάλης ακμής και δράσης της οργάνωσης αυτής

---

Χρυσή Αυγή ίσον Ναζισμός-Φασισμός ίσον δικτατορία

«Η όλη συμπεριφορά της ηγεσίας της Χρυσής Αυγής,
αλλά και των απλών μελών είναι αντιλαϊκή, αντικοινωνική, ΑΝΤΕΘΝΙΚΗ. Βλέποντας κανείς στους τηλεοπτικούς σταθμούς
τα έργα και ημέρες των ταγμάτων εφόδου,
αμέσως, συνειρμικά ο νους πηγαίνει στα έργα και ημέρες
του Φασισμού του Μουσολίνι και του Ναζισμού του Χίτλερ.
Η όλη πολιτεία της Χρυσής Αυγής από της ιδρύσεώς της,
ως πρότυπο έχει τον Ναζισμό του Χίτλερ με
όλα τα σύμβολά του, το χαιρετισμό, την σβάστικα.»

του ΑΝΔΡΕΑ ΑΓΤΖΙΔΗ

Τα τελευταία γεγονότα, που διαδραματίζονται στην πολιτική ζωή της χώρας μας και με τα μέτρα, που λαμβάνει η έννομη Πολιτεία κατά του άθλιου νεοναζιστικού μορφώματος, το οποίο φέρει το όνομα Χρυσή Αυγή, θα ήθελα με το κείμενό μου αυτό να τονίσω ιδιαιτέρως τις έννοιες ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ      και ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ! Όταν ο αρχηγός της Χρυσής Αυγής με οργίλο ύφος υψώνει το δεξί χέρι με καθαρά, χωρίς καμία αμφιβολία ναζιστικό τρόπο, τρομάζει κανείς και όταν υψώνει ακόμη τα δύο χέρια του, με τις παλάμες ανοικτές και να φωνάζει, να κραυγάζει, να δηλώνει ότι είναι καθαρά κλπ. Έτσι, κάπως ξεκίνησαν όλοι οι δικτάτορες, οι άθλιοι επιβήτορες της εξουσίας. 

Περί ΑΟΖ-Υφαλοκρηπίδας και άλλων διαφορών…

Έννοιες όπως Αιγιαλίτιδα Ζώνη, Κυριαρχία, ΑΟΖ, Υφαλοκρηπίδα, 6 (10) μίλια κ.λπ. μπήκαν για τα καλά στη ζωή μας. Γι αυτό, καλό είναι να έχουμε την πλήρη γνώση της σημασίας τους.

Αναδημοσιεύω τρία κείμενα που νομίζω ότι διευκρινίζουν ικανοποιητικά τα θέματα αυτά και απαντούν στις ερωτήσεις μας.

Β.Α.

---

 

H Mνήμη του Εμφυλίου και οι γιορτές αμοιβαίου μίσους

Η διχόνοια ΄γκρεμίζει΄

 

Του Ανδρέα Αγτζίδη (*)

«…δεν πρέπει κανένας να ξεχνάει,
πως το άδικο αίμα,
που χάθηκε εκεί ψηλά στο Γράμμο και το Βίτσι
των στρατιωτών και ανταρτών,
ήταν αίμα αδελφικό, ήταν
αίμα των παιδιών της ίδιας Ελληνίδας μάνας…

Είναι απαράδεκτο, να προσπαθούν κάποιοι,
να δηλητηριάζουν με συνθήματα και εκδηλώσεις,
δήθεν μνήμης, την ειρηνική ζωή του λαού μας,
και να θέλουν να καλλιεργήσουν το πάθος,
το μίσος, την διχόνοια.»

…..Είναι γνωστόν, πως, κάθε χρόνο, οι νικήτριες δυνάμεις, το επίσημο ελληνικό κράτος, γιόρταζε στις 29 Αυγούστου, την νίκη του κυβερνητικού στρατού, πάνω στο Γράμμο, που παίχτηκε η τελευταία πράξη του εμφυλίου πολέμου. Από πολλές πλευρές, οι εκδηλώσεις αυτές χαρακτηρίσθηκαν ως «γιορτή μίσους» και πράγματι το επίσημο κράτος, με τη σύμφωνη γνώμη της συντριπτικής πλειοψηφίας του πολιτικού κόσμου κατάργησε τον επίσημο γιορτασμό της 29 Αυγούστου, προς χάριν της ενότητας, της ομοψυχίας και της συμφιλίωσης. Μόνον μερικές εξτρεμιστικές ακροδεξιές δυνάμεις συνεχίζουν να πραγματοποιούν εκδηλώσεις, στις 29 Αυγούστου, τιμώντας την μνήμη των ενδόξως και ηρωικώς πεσόντων αξιωματικών και οπλιτών του κυβερνητικού στρατού.

Νομίζω, πως δεν πρέπει κανένας να ξεχνάει, πως το άδικο αίμα, που χάθηκε εκεί ψηλά στο Γράμμο και το Βίτσι των στρατιωτών και ανταρτών, ήταν αίμα αδελφικό, ήταν αίμα των παιδιών της ίδιας Ελληνίδας μάνας.

Περιδιαβαίνοντας τη Θεσσαλία

Αποστολία Πάνου, Η περιοχή της Ροδιάς στην ιστορική διαδρομή της Θεσσαλίας. Από τους Προϊστορικούς χρόνους μέχρι σήμερα, 2019

Ένα από τα ερωτήματα που απασχολούν τους σύγχρονους ιστορικούς είναι το αν θα ήταν κατορθωτό με τη μελέτη της ιστορίας ενός μικρού τόπου και μέσω μιας επαγωγικής διαδικασίας, να συγκροτηθεί μια αξιόπιστη εισαγωγή στην ευρύτερη γενική ιστορία.

Κατά πόσον η μελέτη ενός τόπου, που θα μπορούσε να είναι η ιδιαίτερη πατρίδα του ερευνητή, θα μπορούσε να οδηγήσει αρχικά στην καταγραφή της τοπικής ιστορίας του ευρύτερου χώρου -όπου εντάσσεται άμεσα η ιδιαίτερη πατρίδα- και μέσω αυτής στη γενική ιστορία του έθνους ή του κράτους. Υπάρχει μια άποψη που δεν απαντά θετικά στο ερώτημα αυτό, θεωρώντας ότι ενδεχομένως η μερικότητα της τοπικής ιστορίας παραποιεί την ευρύτερη ιστορική πραγματικότητα, μιας και μένει προσηλωμένη στον άμεσο περίγυρο.

Η  μελέτη της φιλολόγου Αποστολίας Πάνου δίνει αυτόματα την απάντηση στο ερώτημα αυτό. Και η απάντηση είναι καταφατική, εφόσον ξαναφέρνει πετυχημένα στο προσκήνιο τη σχέση της τοπικής με τη γενική ιστορία.

In memoriam Γιώργου ΦΑΡΣΑΚΙΔΗ

Πριν από λίγες μέρες έφυγε και ο Γιώργος Φαρσακίδης χαράκτης, ζωγράφος και λογοτέχνης, μαχητής της Εθνικής ΕΑΜικής Αντίστασης.

Μου θύμιζε πάντα τον πατέρα μου. Είχε γεννηθεί την ίδια χρονιά, είχε την ίδια εθνικοτοπική καταγωγή και είχε την ίδια -πάνω κάτω- πορεία στα δύσκολα χρόνια της κατοχής.

Γεννήθηκε το 1926 στην Οδησσό.  Ο πατέρας του κατέφυγε εκεί από τον Πόντο την εποχή των μεγάλων εθνικών διωγμών -που νομικά τις αποκαλούμε Γενοκτονία.  Έζησε ως το 1934 στην ΕΣΣΔ.  Ο πατέρας του τιμήθηκε ως «πρωτοπόρος της σοσιαλιστικής εργασίας». Με τον ερχομό τους στην Ελλάδα εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλονίκη. Εκεί ο μικρός Γιώργος έζησε την εργατική εξέγερση του  Μάη του ’36, τον πόλεμο του ’40 και τη γερμανική Κατοχή.

O Mουσταφά Κεμάλ, η Γενοκτονία και η νεοελληνική Ακροδεξιά…

Περί της υποκρισίας του κ. Βορίδη

 

.
Του Βλάση Αγτζίδη (*) 

.

Είναι σύμπτωμα της αμνησίας και του θράσους που χαρακτηρίζει ένα τμήμα του ελλαδικού πολιτικού προσωπικού, η δήλωση Βορίδη για τη μετατροπή του Μουσείου Κεμάλ Ατατούρκ σε Μουσείο Γενοκτονίας του ελληνισμού…

.

Και αυτό όχι γιατί είναι φυσιολογική η ύπαρξη ενός μουσείου για τον θύτη, στην πόλη που εγκατασταθηκαν τα θύματά του, αλλά  γιατί πολιτικά ο Βορίδης προέρχεται από την αντιπροσφυγικη και φιλοκεμαλικη παράδοση της ελλαδικης ακροδεξιάς που συγκάλυψε τις Γενοκτονίες που προκάλεσε ο ακραίος τουρκικός εθνικισμός κατά των μη μουσουλμανικών κοινοτήτων (Ελλήνων, Αρμενίων, Ασσυρίων) την περίοδο 1914-1922…

.

Καταρχάς το κτίριο αυτό το παραχώρησε στο τουρκικό κράτος ο ιδεολογικός πρόγονος του κ. Βορίδη, ο Ιωάννης ΜΕΤΑΞΑΣ για να τιμήσει έτσι το θάνατο του ομοϊδεάτη του Κεμάλ Ατατούρκ.

.

Περί της σημερινής Τουρκίας

Στον Αμπντουλχαμίτ και στους Νεότουρκους οι ρίζες του Ερντογάν

Αγτζίδης Βλάσης

Η Τουρκία διέρχεται μια περίοδο γιγαντιαίων μετασχηματισμών σε όλα τα επίπεδα. Με τις πρωτοβουλίες στα χέρια του Ερντογάν, η Τουρκία πορεύεται σε νέους δρόμους. Αυτοί οι νέοι δρόμοι, όταν πρωτοεμφανίστηκαν ως φιλελεύθερη προοπτική με την ήττα των κεμαλιστών, ήταν ελπιδοφόροι για τους από πάντα απόκληρους αυτού του σκληρού κράτους. Όμως, τα πράγματα στράβωσαν στο πολιτικό πεδίο από την εποχή που ξεκίνησε ο ισλαμικός εμφύλιος το 2013.

Υπάρχει 1821 χωρίς το 1453;

Με αφορμή την διαδικτυακή εκδήλωση για το 1821 που οργανώνουν ο «Κοινωνικός και Πολιτιστικός χώρος «παίρνω Αμπάριζα»» και η «Δράση για την Κοινωνία τον Πολιτισμό και την ποιότητα ζωής» στις 6-7-2020 αναρτώ ένα σχόλιο-παρέμβαση που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Πελοπόννησος»

—————————————-

Ένα σχόλιο για την αφωνία της «Επιτροπής για τo 1821»

 

Θα περίμενε κανείς μια ανακοίνωση για την Άλωση της Πόλης από τη λαλίστατη κυβερνητική Επιτροπή για τους εορτασμούς για τη συμπλήρωση των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821.  Η αφορμή δεν ήταν ασήμαντη! Τόσο γιατί χωρίς την Άλωση του 1453 δεν θα υπήρχε η ανάγκη της εξέγερσης το 1821, όσο και γιατί εκτός από τη σημασία του ιστορικού  γεγονότος, υπήρξε αυτή η προσβλητική για τους σύγχρονους Έλληνες  -αναγκαστικούς και μοναδικούς απόγονους των Βυζαντινών Ρωμαίων- χρήση της Άλωσης από τους ισλαμοεθνικιστές του Ερντογάν. 

Βεβαίως το γεγονός δεν ευνοούσε μια προσέγγιση σαν αυτές που μας είχε συνηθίσει η Επιτροπή, είτε χαρακτηρίζοντας δικτάτορα τον Καποδίστρια, είτε αναδεικνύοντας τον Καραϊσκάκη ως έναν σημαντικότατο φαλοκράτη της εποχής του. Και ίσως επειδή το γεγονός της Άλωσης δεν ευνοούσε μια τέτοια προσέγγιση, ίσως γι αυτό υπήρξε η αφωνία.

Ας δούμε όμως πως συνδέονται αυτές οι δύο ημερομηνίες με έναν ακατάλυτο δεσμό.

Από το 1453 στο 1821

222 χρόνια από το θάνατο του Ρήγα Βελεστινλή

222 χρόνια από το μαρτυρικό θάνατο του Ρήγα Βελεστινλή (24 Ιουνίου 1798)

Σκέψεις περί της Ελευθερίας

 

Το άγαλμα του Ρήγα στο κέντρο της Αθήνας, μπροστά στο κεντρικό κτίριο του Πανεπιστημίου

Του Ανδρέα Αγτζίδη, εκπαιδευτικού

 «Καλύτερα μιάς ώρας ελεύθερη ζωή,
παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή»

(Ρήγας Φεραίος)

Η ελευθερία είναι ένα από τα μεγαλύτερη ιδεώδη και το προσφιλέστερο αγαθό του πολιτισμένου ανθρώπου. Σύμφωνα με τα άρθρα 4 και 5 της περίφημης «Διακήρυξης των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη» η ελευθερία η πολιτική έγκειται στο να μπορεί κανείς να πράττει καθετί, αρκεί  να μην βλάπτει τον άλλον, τον πλησίον, την κοινωνία μέσα στην οποία ζη. Η ελευθερία ανά τους αιώνες θεωρήθηκε ως αναφαίρετο δικαίωμα του ανθρώπου, γιατί αποτελεί το βαθύτερο και ουσιαστικότερο γνώρισμα της υπόστασής του.

Ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο του Ανδρέα Αγτζίδη

Εκδόθηκε από τις εκδόσεις Historical Quest (Μαυρομιχάλη 51, Αθήνα, 21 0261 1832) το πρώτο βιβλίο του πατέρα μου, το οποίο είχε προετοιμάσει ο ίδιος αλλά δεν πρόλαβε να το δει τυπωμένο… Kαι σε μένα έλαχε ο κλήρος να το ολοκληρώσω…  

Έτσι, μόλις το πήρα τυπωμένο -τη μέρα της «εορτής του πατέρα» (ένας απίστευτος συμβολισμός)- συγκινημένος μοιράζομαι την είδηση μαζί σας…  

.

Το βιβλίο αποτελείται από 430 σελίδες και διαιρείται σε 5 μέρη. Το ΠΡΩΤΟ και το  ΔΕΥΤΕΡΟ περιλαμβάνουν θέματα αγωγής και εκπαίδευσης. Το ΤΡΙΤΟ αφορά το Γλωσσικό Ζήτημα. Το ΤΕΤΑΡΤΟ έχει βιβλιοκρισίες και προσωπογραφίες και το ΠΕΜΠΤΟ κείμενα για την κοινωνία και τη σύγχρονη ιστορία. Παρακάτω θα δείτε τον Πίνακα Περιεχομένων…    

.

Το πρώτο του αυτό βιβλίο, είναι κυρίως επικεντρωμένο σε ζητήματα που αφορούν την αγωγή και την εκπαίδευση, παρότι τα ιστορικά του κείμενα έχουν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον μιας και αφορούν την κρίσιμη δεκαετία του ’40 (Κατοχή-Εμφύλιος). Αυτά όμως θα παρουσιαστούν σε μια επόμενη έκδοση.  

.

O τομέας της αγωγής (ψυχοπνευματική ανάπτυξη του παιδιού, μέθοδοι και ευθύνες των γονιών και των εκπαιδευτικών για τη σωστή αντιμετώπιση των παιδιών, νέων κ.λπ.) τον απασχόλησε πολύ και επιδίωξε να μεταφέρει στο δημόσιο χώρο τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξε μετά από δεκαετίες σχετικής μελέτης και ουσιαστικής ενασχόλησης. Ο ίδιος γράφει: «Επιστρατεύοντας την 35ετή διδασκαλική μου πείρα και τη σοφία μεγάλων παιδαγωγών, ψυχολόγων, ψυχιάτρων κ.λπ. θέλησα να προσφέρω στους γονείς αλλά και στους συναδέλφους, γνώσεις ωφέλιμες για την αδιατάραχτη ομαλή ψυχοπνευματική ανάπτυξη του παιδιού.

Ποιός θυμάται τους δικούς μας πρόσφυγες στα λοιμοκαθαρτήρια της «μητέρας-πατρίδας»;

ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΛΕΤΗ ΜΝΗΜΗΣ στην Καλαμαριά (19-6-2020)

Του Βλάση Αγτζίδη, ιστορικού

Μια από τις πιο σημαντικές πρωτοβουλίες τα τελευταία χρόνια για την καταξίωση της προσφυγικής  μνήμης, είναι αυτή που πήραν το Μάϊο του  2019, ο Μανόλης Λαμτζίδης, ο Φόρης Πεταλίδης,  ο Θανάσης Στυλίδης, ο Κώστας Πασαλίδης, συγκροτώντας την  ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ για την ανάδειξη των «απολυμαντηρίων» της Αρετσούς στην Καλαμαριά σε τόπο Ιστορικής Μνήμης και την  ανέγερση Μνημείου μέσα σε αυτόν. Στην πρόσκληση για την εκδήλωση (19-6-2020)  αναγράφεται ότι αυτή είναι αφιερωμένη στους: ¨...22.000 πρόσφυγες Πόντιους, Καυκάσιους, Μικρασιάτες και Ανατολικοθρακιώτες  που έχασαν μεταξύ 1916-1924 τη ζωή τους στα «Απολυμαντήρια» της Καλαμαριάς και τους υπόλοιπους 355.000 που «φιλοξενήθηκαν» εκεί μέσα σε άθλιες συνθήκες μέχρι να διασπαρούν σε όλη την Ελληνική Επικράτεια και ειδικότερα στη Βόρεια Ελλάδα. »

Πρέπει να αξιολογούνται οι εκπαιδευτικοί;

Με αφορμή τη συζήτηση για τις κάμερες στις τάξεις, εμφανίστηκε και πάλι το ζήτημα της αξιολόγησης. Θεωρώ πολύ ενδιαφέρον ένα παλιότερο άρθρο του πατέρα μου Ανδρέα Αγτζίδη, για το θέμα αυτό.  Θεωρώ ότι είναι ενδιαφέρον γιατί έχει μια πολύ καλή ιστορική εποπτεία από τα μαύρα χρόνια της δράσης των παλιών επιθεωρητών, από τους αγώνες για την κατάργηση αυτού του τύπου της «αξιολόγηση», την εμπειρία της τάξης κ.λπ.  Επιπλέον αγωνίστηκε για τα δικαιώματα του διδασκαλικού κλάδου και υπήρξε από τους συνιδρυτές της ΠΑΣΚΕ Δασκάλων.

Το κείμενο δημοσιεύτηκε πριν από έξη χρόνια στην εφημ. Ημερησία του Κιλκίς και περιλαμβάνεται στο υπό έκδοση βιβλίο του με τίτλο:
«Διδακτικές, Παιδαγωγικές και κοινωνικές «βολές» (Δημοσιευμένα κείμενα για Αγωγή, Εκπαίδευση, Γλωσσικό Ζήτημα, Κοινωνικοπολιτικά θέματα)»

 

Περί εποπτείας και αξιολόγησης

.
του Ανδρέα Αγτζίδη,

Στο 2ο Δημοτικό Σχολείο Καλλιθέας

«…πράγματι το έργο του δασκάλου είναι κατ’ εξοχήν έργο συνείδησης.
Αλλά αυτή είναι μια ιδανική εκπαιδευτική εικόνα.
Γι’αυτό, η οργανωμένη κοινωνία, καθιερώνει πλαίσια και
επιβάλλει κανόνες εντός των οποίων είναι υποχρεωμένος,
αυτός ο ιδανικός εκπαιδευτικός να κινείται κάτω από
μια ενιαία καθοδήγηση της οποίας, σε κάθε χώρα,
προϊσταται ο αρμόδιος υπουργός παιδείας
με τις σχετικές διευθύνσεις και υπηρεσίες.
Χωρίς εποπτεία και αξιολόγηση του διδακτικού προσωπικού των
σχολείων δεν μπορεί σε καμία περίπτωση
να υπάρξει εύρυθμη λειτουργία.»

Από το έτος 1982, που καταργήθηκε στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση ο θεσμός του επιθεωρητή και αντικαταστάθηκε από τον προϊστάμενο γραφείου και τους σχολικούς συμβούλους, γίνεται μια αέναη συζήτηση αν θα πρέπει να αξιολογείται ο εκπαιδευτικός για το έργο που προσφέρει στην υπηρεσία του ή όχι.

Η καθιέρωση των σχολικών συμβούλων

ΦΤΑΙΕΙ Ο ΛΕΝΙΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΤΤΑ ΣΤΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ;

ΦΤΑΙΕΙ Ο ΛΕΝΙΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΤΤΑ ΣΤΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ;

Του Βλάση Αγτζίδη (*)

Στο Μνημείο της Νίκης που έστησαν οι κεμαλικοί στην Πλατεία Ταξίμ της Κωνσταντινούπολης, μαζί με την τουρκική ηγεσία συμπεριλήφθησαν και δύο ξένοι ως πρωταγωνιστές της κεμαλικής νίκης. Πίσω από τον Μουσταφά Κεμάλ και τον Φεβζί Τσακμάκ, βρίσκονται οι Μιχαήλ Φρούντζε και Κλιμέντιος Βοροσίλωφ

Πολύ συχνά βλέπουμε στο διαδίκτυο άρθρα στα οποία ερμηνεύεται η ελληνική Ήττα του Αυγούστου του 1922 με την αποκλειστική ενοχοποίηση του Λένιν και των μπολσεβίκων του. Οι αιτίες που διατυπώνεται αυτή η κατηγορία τόσο συχνά είναι πολλές και δεν αφορά μόνο την άφθονη υλική, στρατιωτική και συμβουλευτική βοήθεια που δόθηκε στο τουρκικό εθνικιστικό κίνημα.

 Η ενοχοποίηση κατ’ αρχάς σχετίζεται με την προσπάθεια των απογόνων των πραγματικά υπευθύνων της Καταστροφής να μεταφέρουν αλλού τις ευθύνες, την ημιμάθεια μεγάλου μέρους των Νεοελλήνων μαζί με την έμφυτη μετάθεση των ευθυνών λόγω μιας ενστικτώδους αυτο-αθωωτικής στάσης (που βασίζεται στη θέση ότι οι Έλληνες είναι πάντα θύματα), καθώς και την ευκολία εξαγωγής ιστορικών συμπερασμάτων χωρίς να υπάρχει η απαραίτητη γνώση.

Τα φαρασιώτικα της Καππαδοκίας

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα ελληνικά ιδιώματα και διάλεκτοι που διασώθηκαν στον μικρασιατικό χώρο μετά την καταστροφική εισβολή των τουρκομανικών ομάδων από τον 12ο αιώνα που οδήγησε τελικά στην δημιουργία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ενός κράτους που για αιώνες εξέφρασε το υπερεθνικό Ισλαμικό Χαλιφάτο, έως ότου καταστράφηκε και αυτό με τη σειρά του από τους Τούρκους εθνικιστές μετά τη νίκη τους κατά των Ελλήνων και των Αρμενίων το 1922…

Μια οικογενειακή ιστορία απ’ τη χούντα

 

Την περίοδο πριν από τη χούντα και για αρκετά χρόνια ο Ανδρέας Αγτζίδης, ο πατέρας μου, διατέλεσε πρόεδρος του Διδασκαλικού Συλλόγου Κιλκίς… Πολιτικά ήταν ενεργοποιημένος με την Ένωση Κέντρου...

Λίγο καιρό μετά την επικράτηση του δικτατορικού καθεστώτος, απολύθηκαν όλες οι δημοκρατικά εκλεγμένες διοικήσεις σε φορείς και αντικαταστάθηκαν με εγκάθετους φιλοχουντικούς. Το έγγραφο που δημοσιεύεται είναι αυτή ακριβώς η απόλυση
 της εκλεγμένης διοίκησης του Διδασκαλικού Συλλόγου Κιλκίς. 

Το τελευταίο ποίημα του Βλαδίμηρου Μαγιακόφσκι

Στις 14 Απριλίου του 1930 έβαλε τέλος στη ζωή του ένας από τους μεγαλύτερους Ρώσους ποιητές. Ο Μαγιακόφσκι είχε συνταχθεί με την Επανάσταση του 1917 και την ύμνησε με τους στίχους του: «...η επανάσταση με έταξε και η συνείδησή μου / στο μέτωπο επήγα να καταταχτώ...»    Τιμά και αναγνωρίζει τις κατακτήσεις της Επανάστασης: «ζηλέψτε / είμαι / ένας πολίτης / της Σοβιετικής Ένωσης.«

Όμως η βαθμιαία αυταρχικοποίηση του νέου καθεστώτος -που άρχισε με την εξόντωση των αριστερών σοσιαλεπαναστατών από τα μέσα του 1918, την αιματηρή καταστολή της διαμαρτυρίας των ναυτών στην Κροστάνδη το Μάρτιο του 1921 και κορυφώθηκε με την κατάληψη της εξουσίας από τον Στάλιν και την ομάδα του- έφερε τον ποιητή μπροστά στα υπαρκτά κοινωνικά αδιέξοδα. Παίρνει ξεκάθαρες αποστάσεις από το καθεστώς: «Δοξάστε με / Δεν είμαι τaίρι εγώ των ισχυρών / Εγώ επάνω σ’ όλα που έχουν γίνει / βάζω «μηδέν»»

Να αξιοποιήσουμε την καραντίνα διαβάζοντας!!!

Ζώντας μια παράξενη εποχή, γεμάτη καινοφανείς κινδύνους, μοιραζόμαστε όλοι μια ίδια κατάσταση:
την αναγκαστική απομόνωση στα σπίτια μας, πιστεύοντας ότι έτσι θα αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά την επιδημία.

Ας προσπαθήσουμε να αξιοποιήσουμε όσο γίνεται καλύτερα την κατάσταση αυτή.

Και ένας τρόπος καλής αξιοποίησης είναι το διάβασμα είτε για απόλαυση, είτε για συμπλήρωση των γνώσεων.

Από τη δική μου την πλευρά μπορώ να σας στείλω όσα από τα βιβλία μου έχω σε ηλεκτρονική μορφή, σε PDF.

Aρκεί να μου στείλετε στο μέιλ agtzidis.vlassis@gmail.com την επιλογή σας,
ή να τα αναφέρετε (μέιλ σας+επιλογή) ως σχόλιο στο τέλος αυτής της δημοσίευσης…

Τα διαθέσιμα βιβλία σε ηλεκτρονική μορφή είναι τα εξής (με χρονολογική σειρά):

Περί των γνωστικών και των θεωριών του Μαρκίωνα του Σινωπέα

Ψαχνοντας τις θεολογικές μορφές του Πόντου βρέθηκα μπροστά σε μια από τις πλέον ενδιαφέρουσες:

Τον Μαρκίωνα τον Σινωπέα (85 μ.Χ Σινώπη-160 μ.Χ. Ρώμη), μακρινό μέσα στο χρόνο συμπολίτη του Διογένη του Κυνικού (412 π.Χ. Σινώπη-323 π.Χ. Κόρινθος).

.

Ο Μαρκίωνας ήταν εκφραστής μιας θέσης που την βρίσκω πολύ ενδιαφέρουσα. Θεωρεί ότι θα έπρεπε ο Χριστιανισμός να απαλλαγεί από το βάρος της Παλαιάς Διαθήκης και να παραμείνει πιστός μόνο στην Καινή...

.

Τις θέσεις του τις διατύπωσε μέσα από το έργο του με τίτλο «Αντιθέσεις». Εκεί, η Παλαιά Διαθήκη αντιμετωπίζεται ως έργο ενός κατώτερου, μνησίκακου, άτεγκτου, σκληρού και εμπαθούς δημιουργού θεού, ενώ αντίθετα η Καινή Διαθήκη θεωρείται ως έργο ενός ανώτερου Θεού της αγάπης. Υποστήριζε επίσης ότι οι δώδεκα απόστολοι ήταν υπεύθυνοι της διαστρέβλωσης του Θείου Λόγου και του εξιουδαϊσμού του. Δεχόταν μόνο το Ευαγγέλιο του Λουκά και ως μόνον γνήσιο απόστολο τον Παύλο, τις 10 επιστολές του οποίου ενέταξε στον Κανόνα που πρέσβευε. Παράλληλα αντιμετώπιζε το σώμα ως φυλακή του πνεύματος και ως «σάρκα η παραγεμισμένη με περιττώματα»…

.

Ερντογάν: απατεωνιές και ψέματα….

Οι απατεωνιές και τα ψέματα του κ. Ερντογάν

.

Του Βλάση Αγτζίδη (*)

Ο Ταγίπ Ερντογάν –καταγόμενος από την Ποταμιά της Ριζούντας του ανατολικού Πόντου- αποτελεί ένα πραγματικό δείγμα-δώρο σε ιστορικούς, ψυχολόγους, θρησκειολόγους, οικονομολόγους. Όπως βεβαίως και όλη η ακραία εθνικιστική τουρκική ηγεσία.

Και αυτό δεν προκύπτει μόνο από τη μοναδική και παρα φύσιν σύνθεση του ισλάμ με τον εθνικισμό. Oύτε μόνο από το μουσολινικό καθεστώς που έχει εγκαθιδρύσει. Aλλά και από τις συνεχείς προσπάθειες εφεύρεσης επιχειρημάτων για να αιτιολογηθούν ανορθολογικές πολιτικές αποφάσεις που οδηγούν σε εξτρεμιστικές συμπεριφορές και αναπόφευκτα προκαλούν ήττες.

Το τελευταίο παράδειγμα καταφυγής σε επιχειρήματα που ουδεμία σχέση έχουν με την ιστορική πραγματικότητα είναι τα όσα είπε πρόσφατα, απευθυνόμενος στους βουλευτές του Κόμματός του, του AKP.

 

Σκίτσο του 1942 με μολύβι του λοχαγού Σταυρουλακη από τις φυλακές της Νίγδης, όπου έκλεισαν οι τουρκικές αρχές τους φυγάδες από την κατεχόμενη Ελλάδα (αρχείο Λάμπρου Βαζαίου)

Για την επέτειο του Εθνικού ΔΙΧΑΣΜΟΥ

105 χρόνια από την έναρξη του μοιραίου ΕΘΝΙΚΟΎ ΔΙΧΑΣΜΟΥ (21-2-1915)…… 

.

…. Με απόλυτη ευθύνη των φιλο-γερμανικών δυνάμεων που απέτρεψαν τη συμμετοχή της Ελλάδας στην Εκστρατεία της Καλλίπολης με κύριο στόχο την προστασία της συμμάχου της Γερμανίας…

.

Ήδη όμως οι Νεότουρκοι «σύμμαχοι του Κάϊζερ» είχαν ξεκινήσει τις Γενοκτονίες των μη μουσουλμανικών κοινοτήτων…

.

Το θέμα αυτό παραμένει έως σήμερα στο περιθώριο των ιστοριογραφικών ανησυχιών, παρότι η σπουδαιότητά του είναι εξαιρετικά μεγάλη. Mπορούμε να πούμε ότι oι αιτίες για την υποβάθμιση αυτή είναι η ποιότητα και το βάθος που έχει η ιστορική έρευνα στην Ελλάδα, καθώς και η κυριαρχία στερεοτύπων στον πολιτικό λόγο.

Παρασκευή 14-2-2020: Σεμινάριο Ιστορίας για τα οπτικά ντοκουμέντα του Εμφυλίου από την πλευρά του ΔΣΕ

Την Παρασκευή 14 Φεβρουαρίου 2020 (7.10-9.00 μ.μ.) στο Σεμινάριο Σύγχρονης Ιστορίας στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του δήμου Κηφισιάς θα παρουσιαστούν σπάνια οπτικά ντοκουμέντα από τον ελληνικό Εμφύλιο Πόλεμο (1946-1947)

Ο Μανώλης Κασιμάτης, μέλος του Εικαστικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, εκδότης του περιοδικού «Φωτογραφίζοντας» θα παρουσιάσει το θέμα «Εμφυλιος 1946-49. Ερευνωντας και Καταγράφοντας κινηματογραφιστες και φωτοκινηματογραφικά καρέ  απο την δραση του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. »

Ο Μανόλης Κασιμάτης αναφέρεται ως εξής στη δομή και το περιεχόμενο της  εισήγησής τους:.

Παρουσιάζοντας το βιβλίο της Αντιγόνης Καμπέρου

Την Παρασκευή 7 Φεβρουαρίου, στις 19.00, παρουσιάζουμε στον «Πειραϊκό Σύνδεσμο» (Καραϊσκου 104, Πειραιάς)  το νέο βιβλίο της Αντιγόνης Καμπέρου, που εκδόθηκε από τις εκδόσεις «Ινφογνώμων». Το νέο αυτό βιβλίο της Αντ. Καμπέρου ήρθε να προστεθεί στη σειρά των λογοτεχνικών έργων που βασίζονται σε αληθινές ιστορίες από τον ελληνισμό της Ανατολής και από τη δεκαετία του ’90 διεκδικούν ένα σημαντικό χώρο στην εκδοτική δραστηριότητα του τόπου μας.

 

 

Τι εκφράζουν οι Τρεις Ιεράρχες;

 Συζητώντας για την ιστορική, κοινωνική και
ιδεολογική σημασία
του έργου των Τριών Ιεραρχών;

Toυ Βλάση Αγτζίδη (*)

Μεγάλη συζήτηση έχει ανοίξει με αφορμή την κατάργηση της σχολικής αργίας την ημέρα των Τριών Ιεραρχών (30 Ιανουαρίου) και τη μετατροπή της σε μέρα εκδηλώσεων μέσα στο σχολείο.

Είναι αυτό τόσο αρνητικό όπως προβάλλεται;

Βεβαίως και όχι! Γιατί η κοινωνική σημασία του έργου των 3 αυτών θεολογων (Ιωάννης Χρυσόστομος, Βασίλειος ο Μέγας και Γρηγόριος Ναζιανζηνός) υπήρξε αντιπλουτοκρατική – και με βάση τη σύγχρονη ορολογία αντικαπιταλιστικη- και αντιεξουσιαστική. Στα πατερικά κείμενα ενυπάρχει η ριζοσπαστική κριτική του πλούτου και της ιδιοκτησίας, η αντίθεση στην κοινωνική αδικία και εκμετάλλευση, και συνυπάρχει με το πνεύμα της φιλανθρωπίας και της ελεημοσύνης και της έμπρακτης αλληλεγγύης προς τους αδυνάτους μέσα από την κοινωνική στράτευση

Κατανοώντας το Ολοκαύτωμα μέσω της γενεαλογίας του Ναζισμού

 Αναζητώντας την αρχική έμπνευση
για τη ναζιστική ‘τελική λύση’

.
Του Βλάση Αγτζίδη (*)

Ένα από τα ζητήματα που ακόμα απασχολούν τους ερευνητές είναι η γενεαλογία του ναζισμού. Γιατί βεβαίως ο Ναζισμός δεν εμφανίστηκε καινοτομώντας σε ιδεολογικό κενό την επαύριο της στρατιωτικής ήττας της Γερμανίας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και των οικονομικών συνεπειών που επέφερε η ήττα αυτή.

Στο κείμενο αυτό παρουσιάζονται  νεότερες προσεγγίσεις και ερμηνείες του φαινομένου, βασισμένες σε άγνωστα έως τώρα πραγματολογικά δεδομένα. Οι νεότερες αυτές προσεγγίσεις -που κατατίθενται σήμερα ως υπόθεση εργασίας- υποστηρίζουν τη θέση ότι η ιδέα του συγκεκριμένου τρόπου διαχείρισης του εθνικού ζητήματος και o προγραμματισμός, που οδηγεί στη φυσική εξόντωση των ανεπιθύμητων μειονοτικών πληθυσμών, διαμορφώθηκε στους κόλπους των Νεότουρκων ως απόρροια των γερμανικών επιρροών κατά τις αρχές του 20^ου αιώνα.

Μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου οι Γερμανοί αξιωματικοί που είχαν υπηρετήσει στον οθωμανικό στρατό και είχαν παρακολουθήσει και συμμετάσχει στις εθνικές εκκαθαρίσεις, μετέφεραν τις εμπειρίες τους στην ηττημένη Γερμανία. Καθώς υπήρξαν από τους στυλοβάτες του ναζιστικού εγχειρήματος, μετέτρεψαν σε οδηγό και πρότυπό τους το εθνικιστικό κίνημα του Μουσταφά Κεμάλ που κατάφερε να ολοκληρώσει το αρχικό νεοτουρκικό σχέδιο, ανατρέποντας τις δυσμενείς μεταπολεμικές ρυθμίσεις. Έτσι η αρχική φυλετική γερμανική επιρροή στους Νεότουρκους -που συνέβαλε στη διαμόρφωση της ιδέας της Γενοκτονίας- επέστρεψε στη Γερμανία ως αντιδάνειο μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και διαμόρφωσε την πολιτική που οδήγησε στο Ολοκαύτωμα.    

ΑΡΙΣΤΕΡΑ: Ο Ζιγιά Γκιοκάλπ, ιδεολογικός πατέρας του τουρκικού εθνικισμού και της ιδέας για  εθνοκάθαρση των μη μουσουλμανικών κοινοτήτων. ΔΕΞΙΑ: Ο Χάινριχ Χίμλερ που εμπνεύστηκε τη μέθοδο εξόντωσης των Εβραίων και δημιούργησε το Άουσβιτς κ.ά. (από το βιβλίο «Μικρασιατική Καταστροφή. Από τη Λούξεμπουργκ και τον Γληνό στην ήττα και το τραύμα«)

Οι ρίζες

Αναλύοντας τις βασικές αρχές του ναζισμού κατανοούμε ότι οι πρωταρχικές του ρίζες βρίσκονται στο ρομαντικό ιδεαλιστικό πνεύμα της Γερμανίας, που αναπτύχθηκε κατά τον 19ο αιώνα  σαν αντίδραση στο πνεύμα του Διαφωτισμού. Η προπαγάνδα του Χίτλερ βασιζόταν σε κώδικες με τους οποίους οι γερμανικές μάζες ήταν συμφιλιωμένες. Ο φυλετισμός, που βρήκε το αποκορύφωμά του στη ναζιστική ρητορική, ενυπήρχε στην κουλτούρα της γερμανικής Δεξιάς.

Ας τελειώνουμε επιτέλους με το φαινόμενο του Νεοναζισμού!

Με αφορμή την δίκη της εγκληματικής οργάνωσης της Χρυσής Αυγής που φτάνει στο τέλος, γίνεται επίκαιρο ένα παλαιότερο δημοσιευμένο
κείμενο του πατέρα μου
Ανδρέα Αγτζίδη,
που γράφτηκε μετά από μια ρατσιστική επίθεση
που έκαναν το 2012 

———————————————————-

Η παράβαση κάθε ορίου νομιμότητας προκαλεί βάναυσα το κοινό αίσθημα

Το φαινόμενο της Χρυσής Αυγής

.

«…πως εδώ στην Πατρίδα μας που υπέφερε τα πάνδεινα
από την Χιτλερική θηριωδία κατά τα ΄΄μαύρα΄΄,
μαρτυρικά χρόνια της γερμανικής Κατοχής 1941-1944,
υπάρχουν Έλληνες να νοσταλγούν εκείνο τo
άθλιο χιτλερικό καθεστώς, είναι άξιον απορίας.

Απορώ, πως υπάρχουν Έλληνες νοσταλγοί ενός
τόσου βάρβαρου, απάνθρωπου, εγκληματικού πολιτικού συστήματος,
όπως είναι ο επάρατος Ναζισμός.

Μ’ αυτές τις πράξεις των προσβάλλουν βάναυσα
το δημοκρατικό αίσθημα όλων των Ελλήνων.»

 

Πριν από μερικές ημέρες παρακολουθήσαμε με θλίψη και πόνο ως Έλληνες Χριστιανοί στους δέκτες της τηλεόρασης εικόνες φρίκης και τρόμου, εικόνες απάνθρωπης, βάρβαρης και εγκληματικής συμπεριφοράς των «Χρυσαυγιτών» σε, βάρος δυστυχισμένων συνανθρώπων μας.

Παρασκευή 17-1-2019: Σεμινάριο Ιστορίας για τα Δεκεμβριανά του ’44 με αφορμή μια έκδοση

Το θέμα της Παρασκευής 17-1-2019 (7.10-9.00 μ.μ.) στο Σεμινάριο Σύγχρονης Ιστορίας στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του δήμου Κηφισιάς θα είναι αφιερωμένο  στην πρώτη φάση του Εμφυλίου, στα γεγονότα του Δεκεμβρίου του 1944. Αφορμή είναι η έκδοση του ιστορικού μυθιστορήματος «Τα χελιδόνια του χειμώνα» του Νίκου Κυριαζή, αναπληρωτή καθηγητή του Οικονομικού Τμήματος του Παν. Θεσσαλίας, συγγραφέα…. 

Ο συγγραφέας βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα και αναπλάθει με λογοτεχνικό τρόπο εκείνη την εποχή.    

 

Διαφωνίες σχετικά με τον East-Med

H προσπάθεια των τριών κρατών της Ανατολικής Μεσογείου να συνεργαστούν για την αξιοποίηση των φυσικών τους πόρων οδήγησε στην υπογραφή μιας τριμερούς συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ. Βασικό κίνητρο υπήρξε σαφώς η αποφυγή μιας οποιασδήποτε εκβιαστικής πολιτικης εκ μέρους της Τουρκίας, από τα εδάφη της οποίας πιθανότατα θα μπορούσε να περάσει ένας συμφερότερος αγωγός.

.

Όμως η ιμπεριαλιστική πολιτική της Τουρκίας, που φαίνεται να λαμβάνει μόνιμα χαρακτηριστικά, οδήγησε τις υπόλοιπες χώρες στην επεξεργασία εναλλακτικών -έστω και ακριβότερων- σχεδίων, τα οποία επίσης φέρουν και ένα ισχυρό πολιτικό μήνυμα.
.

Τι είναι ο East Med;

Mητριαρχικές επιβιώσεις στη λαογραφία του Πόντου

Mητριαρχικές επιβιώσεις στη λαογραφία του Πόντου

Του Βλάση Αγτζίδη (*)

Ένα πολύ σημαντικό παραμύθι του Πόντου κυκλοφόρησε πρόσφατα (Δεκέμβριος 2019) από τις εκδόσεις Έρεισμα των Χανίων με τον τίτλο: «ΟΙ ΔΥΟ ΚΛΕΦΤΕΣ. Ένα παραμύθι του Πόντου» με την επιμέλεια του Χρήστου Μαχαιρίδη και την εξαιρετική εικονογράφηση της  Κατερίνας Παϊσίου. Τη σύγχρονη απόδοση του παραμυθιού έκανε ο Ιεροκλής Σαββίδης.

 Το παραμύθι αυτό διασώθηκε μέσα στους αιώνες και έφτασε έως τις μέρες μας από τον Δημήτριο Κωστικίδη (1910-1991) του Ευσταθίου και της Χαρίκλειας, το γένος Σαββίδη,  από τη Γέμουρα, (την αρχαία Γημωρά), της Τραπεζούντας. Συνοπτικά ο μύθος που γύρω του πλέκεται το παραμύθι αναφέρεται σε  μια σύζυγο με δύο άνδρες-κλέπτες, που όταν ο ένας φεύγει από την οικογενειακή εστία για να «εργαστεί» τον αντικαθιστά ο άλλος και τελικά επικρατεί ο πιο τυχερός και έξυπνος σύζυγος-κλέφτης.

 

Tι σημαίνει «απολιγνιτοποίηση»;;;

Άκουγα προ ολίγου (21-12-2019, 2.00μ.μ.) την ευρωβουλευτή της Ν.Δ., δημοσιογράφο κ. Σπυράκη να υπερθεματίζει όλο χαρά για την «πράσινη συμφωνία» της ΕΕ που υπεγράφη ομοφώνως (πλην των επιφυλάξεων της Πολωνίας, που έλαβε περίοδο χάριτος), ώστε η περιοχή που ελέγχει το Διευθυντήριο των Βρυξελλών να παράγει μηδενικούς ρύπους άνθρακα έως το 2050. Εννοείται ότι καμία μνεία δεν υπάρχει για τα πυρηνικά εργοστάσια που παράγουν την απαραίτητη ενέργεια για τις μεγάλες οικονομίες. Η νεοδημοκράτισσα ευρωβουλευτής ζήτησε από τις περιφέρειες όπου ανήκουν οι υπό οικονομική καταστροφή περιοχές (Πτολεμαϊδα, Μεγαλόπολη) να εκπονήσουν προγράμματα μετάβασης στη νέα μεταλιγνιτική οικονομία. Με δυό λόγια, η κυβέρνηση θέτοντας ως στόχο απολιγνιτοποίησης το 2028 δεν φαίνεται να έχει κανένα σχέδιο για τις θιγόμενες περιοχές, και πετά απλώς το μπαλάκι της κρίσης και της ερημοποίησης που θα ακολουθήσει, στις Περιφέρειες (O tempora, o mores!!!) 

Τα πυρηνικά εργοστάσια όπου παράγεται κυρίως η ηλεκτρική ενέργεια της Ευρώπης ΔΕΝ συμπεριλήφθηκαν στις «πράσινες» απαγορεύσεις

Να σημειώσουμε ότι η περιοχή της Ε.Ε. όπου μετατρέπεται σε πειραματόζωο με την «πράσινη συμφωνία», σήμερα παράγει μόνο το 10% του συνολικού εκπεμπόμενου ρυπογόνου φορτίου και την Ελλάδα να συμμετέχει σ’ αυτό το 10% μ’ ένα πολλοστημόριο ποσοστό. Επίσης, οι κύριοι παραγωγοί «μόλυνσης» είναι οι μεγάλες χώρες: ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία, οι οποίες ΔΕΝ συμμετέχουν στον προγραμματισμό αυτό…. Κατά συνέπεια, η «πράσινη συμφωνία» θα συμβάλλει ελάχιστα στο συνολικό πρόβλημα, ενώ η ελλαδική συμμετοχή το μόνο που θα καταφέρει είναι να εξαρτήσει την εθνική οικονομία από εισαγόμενη πρώτη ύλη (φυσικό αέριο+ ενέργεια παραγόμενη σε πυρηνικούς αντιδραστήρες) και να καταστρέψει τις ελληνικές περιφέρειες που επιβιώνουν χάρις στην λιγνιτική εκμετάλλευση (Πτολεμαϊδα -Δυτική Μακεδονία, Μεγαλόπολη-Αρκαδία).

Έφυγε και ο π. Γεώργιος Μεταλληνός…

Έφυγε σε ηλικία 79 ετών ο π. Γεώργιος Μεταλληνός, ένας σπάνιος θεολόγος,  ομότιμος καθηγητής της Θεολογικής Σχολής Αθηνών.

Ήταν μια από τις εξαιρετικές προσωπικότητες της σύγχρονης Ελλάδας, με ξεκάθαρη ματιά και αυτόνομο λόγο…

 

Τον πατέρα Γεώργιο τον γνώρισα κάπου γύρω στο 1987, όταν με πρωτοβουλία της συζύγου του Βαρβάρας -καθηγήτριας στα Αρσάκεια Τοσίτσεια Σχολεία- και άλλων άξιων καθηγητριών, οργανώθηκε μια πρώτη και πολύ συγκινητική εκδήλωση για τον ελληνισμό της Σοβιετικής Ένωσης και την τραγική ιστορία του Πόντου, που μόλις τότε άρχιζε να γίνεται γνωστή μέσα από τα πρώτα δημοσιεύματα.

 

Την εποχή εκείνη η Ελλάδα -όπως και οι ελλαδίτες Πόντιοι- κοιμόταν «τον ύπνο του δικαίου», όσον αφορά τα ζητήματα του Πόντου και της Γενοκτονίας. Πόσο μάλλον για την ιστορία των Ελλήνων της ΕΣΣΔ και τις σταλινικές διώξεις. Το μεγάλο προσφυγικό κύμα των ομογενών της σοβιετικής κατάρρευσης, που λειτούργησε ως καταλύτης συνειδήσεων, δεν είχε ακόμα ξεκινήσει……

 

Περί του τοπικισμού και της παραγνώρισης της επιστημονικής σημασίας του ελληνισμού της τ. ΕΣΣΔ

Ένας δημιουργικός αντίλογος στο Συμπόσιο της Ε.Μ.Σ. για τον Πόντο

 

Είναι αξιοσημείωτο ότι ένας τόσο σημαντικός ιστορικός και επιστημονικός φορέας της Θεσσαλονίκης, σαν την Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών (ΕΜΣ), με τη συνεργασία της έδρας Ποντιακών Σπουδών του ΑΠΘ (που υποστηρίζεται από χορηγία Ελλήνων της τ. ΕΣΣΔ), συγκαλεί το Επιστημονικό Συμπόσιο με τίτλο «Πόντος. Ιστορία-Πολιτισμός» (13, 14 Δεκεμβρίου 2019). Είναι σημαντική αυτή η επιστημονική συνάντηση, γιατί τιμάται με τον τρόπο αυτό μια μεγάλη μερίδα του σύγχρονου θεσσαλονικιώτικου πληθυσμού και αποδεικνύεται ότι επιτέλους η ποντιακή ιστορική εμπειρία αναγνωρίζεται και συμπεριλαμβάνεται πλέον στη συλλογική εθνική μνήμη.

Επειδή ακριβώς το συγκεκριμένο Επιστημονικό Συμπόσιο έχει αυτή τη συμβολική σημασία, απαιτείται να γίνουν κάποιες επισημάνσεις ώστε να ληφθούν υπόψη για την επόμενη αντίστοιχη πρωτοβουλία.

Κατ’ αρχάς, μετά από τόσες δεκαετίες έρευνας και συζητήσεων θα έπρεπε να είναι πλήρως αποσαφηνισμένο το ιστορικό πλαίσιο, καθώς και όλες οι παράμετροι που διαμορφώνουν επιστημολογικά αυτό που σήμερα αποκαλείται  «Πόντος. Ιστορία και Πολιτισμός».

Τα κύρια δεδομένα -ως πολύ γενικούς άξονες- στα οποία η έρευνα πλέον έχει καταλήξει είναι τα εξής:

16-12-2019: Στο «Λιμάνι της αγωνίας» (Πειραιάς) για Μικρασιατική Καταστροφή, Λούξεμπουργκ και Γληνό…

Την Δευτέρα 16 Δεκεμβρίου, στις 8.30 μ.μ., θα γίνει στον Πειραιά μια από τις πλέον ενδιαφέρουσες βιβλιοπαρουσιάσεις, με τη συμμετοχή της Ίριδας Τζαχίλη (ομότιμη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Κρήτης), της Βασιλικής Λάζου (ιστορικός, διδάσκουσα στο ΑΠΘ). Το συντονισμό θα κάνει ο δημοσιογράφος  Θανάσης Λαζαρίδης ενώ θα μιλήσει και ο Νίκος Μπελαβίλας, καθηγητής στο Ε.Μ.Π. και επικεφαλής της παράταξης »Πειραιάς για όλους». Η βιβλιοπαρουσίαση θα γίνει στο Στέκι του «Λιμανιού της Αγωνίας» (Πραξιτέλους 78 και Βενιζέλου στον Πειραιά) 

 

Σεμινάριο Ιστορίας 13-12-2019: Aφιέρωμα στον μαθηματικό Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή

Ένα αφιέρωμα στον μεγάλο Έλληνα μαθηματικό Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή (1873-1950) θα γίνει στο Σεμινάριο Σύγχρονης Ιστορίας tην Παρασκευή 13 Δεκεμβρίου 2019, 7.00-9.00 μμ (Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Δήμου Κηφισιάς, Έπαυλη Δροσίνη, Αγ. Θεοδώρων & Κυριακού).

Ο Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης, εκπαιδευτικός-συγγραφέας, θα παρουσιάσει το θέμα: «Αφιέρωμα στον  Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή. Η ζωή, η δράση του και η συμβολή στην ανάπτυξη της επιστήμης«

Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή ήταν ένας από τους σπουδαιότερους Έλληνες  μαθηματικούς. Διακρίθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο .

Από το 1909 έως το 1920 δίδαξε Μαθηματικά σε διάφορα γερμανικά ακαδημαϊκά ιδρύματα. Η φήμη του ως μαθηματικού τον έφερε σε φιλική και επαγγελματική επαφή με άλλους μεγάλους ομολόγους της εποχής του όπως ο Μαξ Πλανκ , ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, ο Σβαρτς, ο Φρομπένιους, ο Σμιτ, ο Ντάβιντ Χίλμπερτ, και ο Κλάιν.

Αυτό που διέβλεπαν ο Σκληρός και η Ρόζα Λούξεμπουργκ για την Τουρκία

Αυτό που διέβλεπαν ο Σκληρός και η Ρόζα για την Τουρκία

Αγτζίδης Βλάσης

3 Δεκεμβρίου 2019

Με αφορμή τα 100 χρόνια από το θάνατο του Γεωργίου Σκληρού, η Επιτροπή Ποντιακών Μελετών (ΕΠΜ) διοργάνωσε την 1η Δεκεμβρίου ένα επιστημονικό συνέδριο για την αποτίμηση του έργου του. Θεωρείται ότι ο πατέρας της Νεοελληνικής κοινωνιολογίας και ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες διανοούμενους που εισήγαγε την ελληνική σκέψη στα πλέον προχωρημένα ρεύματα επιστημονικής σκέψης της Ευρώπης, υπήρξε ο Τραπεζούντιος Γεώργιος Κωνσταντινίδης, που έγινε γνωστός με το ψευδώνυμο «Σκληρός».

Στο συνέδριο κατατέθηκαν πολύ σημαντικές αναλύσεις επιφανών επιστημόνων που μπορείτε να δείτεεδώ.  Η δική μου εισήγηση επικεντρώθηκε τη θεώρηση του Σκληρού για το χαρακτήρα του Νεοτουρκικού κινήματος του 1908. Ο τίτλος της ήταν: «Το Νεοτουρκικό Κίνημα του 1908 και η ανάλυση της φυσιογνωμίας του με τη χρήση των νέων αναλυτικών εργαλείων από τον Γεώργιο Σκληρό».

Ο ματωμένος Δεκέμβρης του ‘44

Εβδομηνταπέντε χρόνια συμπληρώνονται από την έναρξη των λεγόμενων Δεκεμβριανών  (3 Δεκεμβρίου 1944 – 11 Ιανουαρίου 1945)  στην μόλις απελευθερωμένη από τους Ναζί Αθήνα. Τότε άρχισε η πρώτη ουσιαστικά σύγκρουση του Εμφυλίου πολέμου, ο οποίος θα κορυφωθεί λίγα χρόνια αργότερα (1946-49)…

Πώς όμως από την ευφορία της απελευθέρωσης, φτάσαμε στην τραγωδία των Δεκεμβριανών. 

Στο παρακάτω ερώτημα έδωσε μια απάντηση ο πατέρας μου με ένα κείμενό του που δημοσιεύτηκε στην εφημ. Ημερησία του Κιλκίς σε δύο συνέχειες στα φύλλα 13 και 14 Δεκεμβρίου 2007. Το κείμενο αυτό εμπεριέχεται σε ένα υπό έκδοση βιβλίο με τα κείμενά του, δημοσιευμένα στον τοπικό Τύπο, με τίτλο «Κατοχή-Εμφύλιος-σύγχρονη πολιτική ιστορία»…

 

Ο ματωμένος Δεκέμβρης  του ‘44

.
του Ανδρέα Αγτζίδη,
εκπαιδευτικού (1926-2018) 

.
Κάθε Δεκέμβριο μήνα, η σκέψη όλων στρέφεται πίσω στις εφιαλτικές νύχτες που έζησαν η Αθήνα, ο Πειραιάς, η Καισαριανή, ο Βύρωνας, η Καλλιθέα και όλοι οι συνοικισμοί της Αττικής…

Η διαδήλωση την επόμενη μέρα, 4 Δεκεμβρίου, στην Πλατεία Συντάγματος. Η αιματηρή σύγκρουση μεταξύ Βρετανών και ΕΛΑΣ έχει αρχίσει

Μόλις δύο μήνες είχαν περάσει που η αγαπημένη μας Πατρίδα είχε απαλλαχτεί από την τετράχρονη σκληρή τυραννία, τη γερμανική Κατοχή. Αντί λοιπόν ο λαός μας να χαίρεται και να γιορτάζει τη χιλιάκριβη τη λευτεριά του, αντιμετωπίζει από τις 3 Δεκεμβρίου 1944 –μακάβρια ημέρα-, το θανατερό κροτάλισμα των πολυβόλων, τη βάρβαρη επίθεση των τανκς και των τεθωρακισμένων και τον απάνθρωπο βομβαρδισμό των εγγλέζικων αεροπλάνων, που χωρίς τον ελάχιστο δισταγμό ξερνούσαν τις οβίδες και τις βόμβες τους πάνω στον άμαχο πληθυσμό στις φτωχογειτονιές της πρωτεύουσας. Στη βάρβαρη επίθεση εναντίον των έως χθες συμμάχων τους, οι Βρετανοί νεοκατακτητές συμπορεύονται με τους ελεεινούς δωσίλογους, τους κουκουλοφόρους, τους κοινούς προδότες και συνεργάτες των Γερμανών και Ιταλών, που για τέσσερα χρόνια καταδυνάστευσαν και κατατυράννησαν κατά τον πιο σκληρό τρόπο τον ασυμβίβαστο λαό μας.

Εκατό χρόνια από το θάνατο του Γεωργίου ΣΚΛΗΡΟΥ… Ένα επιστημονικό συνέδριο

Ο πατέρας της Νεοελληνικής κοινωνιολογίας και ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες διανοούμενους που εισήγαγε την ελληνική σκέψη στα πλέον προχωρημένα ρεύματα επιστημονικής σκέψης της Ευρώπης, υπήρξε ο Τραπεζούντιος Γεώργιος Κωνσταντινίδης, που έγινε γνωστός με το ψευδώνυμο «Σκληρός¨…

Με αφορμή τα εκατό χρόνια από το θάνατό του στο Κάϊρο της, Αιγύπτου η Επιτροπή Ποντιακών Μελετών διοργανώνει συνέδριο την Κυριακή 1η Δεκεμβρίου 2019, στο συνεδριακό χώρο της, Αγνώστων Μαρτύρων 75. άνω Νέα Σμύρνη…

Συμμετέχουν οι επιστήμονες: Μιχ. Μερακλής, Π. Νούτσος, Γ. Μπουμπούς, Λ. Αξελός, Βλ. Αγτζίδης, Αλ. Δεληγιώργη…