Το ’22 και η νεοελληνική ιδεολογία

Πάνε 15 χρόνια που δημοσιεύτηκε το παρακάτω κείμενο στην εφημερίδα «Καθημερινή». Πολύ φοβάμαι ότι οι επισημάνσεις που έγιναν τότε παραμένουν σε ισχύ δεκαπέντε χρόνια μετά. Αυτό είναι το συμπέρασμά μου από μια διαρκώς επαναλαμβανόμενη συζήτηση τόσο σε διάφορα φόρα σαν το IHA-Professors & PhD, όσο και από διάφορες συζητήσεις στο διαδίκτυο. Ο παλαιοελλαδιτισμός που εκφράζει μια ανερχόμενη Δεξιά αντίληψη εμπεριέχει τα επιχειρήματα του Διχασμού, την έκσταση  μπροστά την προσωπικότητα ενός πραξικοπηματία (του Μεταξά), την αδυναμία διάκρισης ολοκληρωτισμού-δημοκρατίας καθώς και απολογητική διάθεση για τους πολιτικούς της «Μικράς πλην Εντίμου Ελλάδος», που τότε οδήγησαν στη Μικρασιατική Καταστροφή….  Και δυστυχώς διαπίστωσα ότι τη στάση αυτή έχουν και κάποιοι απόγονοι των προσφύγων του ΄22. Κάτι που είναι εξόχως τραγικό

http://www.kathimerini.gr/167992/article/epikairothta/ellada/to-22-kai-h-neoellhnikh-ideologia

bty

Το ’22 και η νεοελληνική ιδεολογία

Του Βλάση Αγτζίδη (1)

Τα μικρασιατικά γεγονότα προκαλούσαν πάντα μια αμφιθυμία στους Ελληνες. H υποβάθμιση της σημασίας τους, η απόκρυψη του αριθμού των θυμάτων (τουλάχιστον 800.000 σύμφωνα με την εκτίμηση των ιστορικών Κιτρομηλίδη – Αλεξανδρή), η απενοχοποίηση του τουρκικού εθνικισμού, ακόμα και η αιτιολόγηση της γενοκτονίας των χριστιανικών πληθυσμών, υπήρξαν κοινός τόπος στη μετά το ’22 Ελλάδα.

100 χρόνια από το Συνέδριο των Ελλήνων της Ρωσίας

Την Κυριακή 9 Ιουλίου 2017 δημοσιεύτηκε ένα αφιέρωμα στην εφημ. ‘Καθημερινή» για το πρώτο συνέδριο που συγκάλεσαν οι Έλληνες της Ρωσίας μετά την αντιαπολυταρχική επανάσταση του Φεβρουαρίου του 1917. To συνέδριο έγινε στην παραλιακή πόλη της Νότιας Ρωσίας, Ταγκανρόκ, όπου εκείνη την εποχή κυριαρχούσαν οι Έλληνες, πληθυσμιακά και οικονομικά. Είχε ιδιαίτερη συμβολικη σημασία ότι εκεί κοντά -30 χλμ δυτικά του Ροστόφ επί του Ντον- βρισκόταν η πλέον απομακρυσμένη ελληνική αποικία της αρχαιότητας, η Ταναϊς.

 

Το Α΄ Συνέδριο των Ελλήνων της Ρωσίας

ΒΛΑΣΗΣ ΑΓΤΖΙΔΗΣ*

• 

Οι συμμετέχοντες στο συνέδριο των Ελλήνων στο Ταγκανρόκ (φωτ. από το βιβλίο του Ελευθέριου Παυλίδη «Ο ελληνισμός της Ρωσίας και τα 33 χρόνια του εν Αθήναις συλλόγου των εκ Ρωσίας Ελλήνων»).

To έτος 1917 ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα χρονιά του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η ευρωπαϊκή ήπειρος είχε μπει από το 1914 σε μια περίοδο πλήρους ανατροπής των έως τότε ισορροπιών. Η εμπλοκή της Ρωσίας στον πόλεμο είχε ξεκινήσει τον Ιούλιο του 1914. Μέχρι τον Νοέμβριο τα μέτωπα είχαν σχεδόν οριστικοποιηθεί. Από τη μια πλευρά οι Ενωμένες Δυνάμεις, η Αντάντ, (Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, από το 1915 η Ιταλία, οι ΗΠΑ από το 1917 και η Ελλάς τελευταία) και από την άλλη οι Κεντρικές Δυνάμεις (Γερμανία, Αυστροουγγαρία, Οθωμανική Αυτοκρατορία και Βουλγαρία). Το μεγάλο πρόβλημα για τη ρωσική πλευρά το δημιουργούσε η απουσία γεωγραφικής επαφής με τους συμμάχους της. Γεγονός που επηρέαζε την υλική της δυνατότητα να αντιμετωπίσει τα γερμανικά στρατεύματα στο Ανατολικό Μέτωπο. Η κατάληψη των Στενών των Δαρδανελλίων φάνηκε ως ένα μέσο για απόκτηση άμεσης επαφής.

Ποιοί είναι οι Τουρκοκύπριοι;

Με αφορμή την εκ νέου έναρξη των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό στο Κράν-Μοντανά, κοντά στη Γενεύη, αναρτώ ένα παλιό μου κείμενο (δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή στις 26.01.2003) για το ποιοί είναι οι Τουρκοκύπριοι. Είχε γραφτεί μετά τις πρώτες μαχητικές αντικατοχικές διαδηλώσεις που είχαν οργανωθεί στο κατεχόμενο τμήμα της Μεγαλονήσου.
.

Τουρκοκύπριοι: μια ομάδα ελληνόφωνων μουσουλμάνων

Του Βλάση Αγτζίδη

.

H πρόσφατη (σ.τ.σ 2003) εκδήλωση των συναισθημάτων των Τουρκοκυπρίων με τις μεγάλες μαχητικές τους διαδηλώσεις προκάλεσε κατάπληξη στην ελληνική πλευρά, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο. Ιδιαίτερη κατάπληξη προκάλεσαν στοιχεία, όπως η εμφάνιση της κυπριακής ταυτότητας σε αντιπαράθεση με την τουρκική και η -δειλή σε πρώτη φάση- αμφισβήτηση της κατοχής της Κύπρου. Μπορεί ο καταλύτης που οδήγησε στις κινητοποιήσεις να ήταν η διεκδίκηση της ευρωπαϊκής προοπτικής. Ομως, εκδηλώσεις τέτοιου τύπου δεν ερμηνεύονται εύκολα με τα παραδοσιακά αναλυτικά εργαλεία.

Η τουρκοκυπριακή ταυτότητα

 

Ελληνόφωνες ομάδες στην Τουρκία

Mε αφορμή μια πρόσφατη δήλωση του Ερντογάν, όπου μεταξύ άλλων τα εδάφη της  Ελλάδας τα ανάφερε ως  «εδάφη γκιαούρηδων«, ας θυμηθούμε ένα παλιό άρθρο του Vahit Tursun. Λαμβάνοντας υπ’ όψη ότι μια από τις καταγωγές του Ερντογάν είναι ρωμαίικη και ότι ουδεμία φυλετική προέλευση έχει από τις τουρκικές εθνοτικές ομάδες. Αυτή ακριβώς είναι και η εξήγηση της ακραίας ισλαμικής του καθήλωσης. Το Ισλάμ για τον Ερντογάν λειτουργεί ως ένα σημείο αναπλήρωσης της ταυτότητας. Μιας ανάγκης για αναπλήρωση που προκύπτει από τη γνώση της δικιάς του εθνοτικής προέλευσης.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην «Καθημερινή» το 2007 με δικό μου εισαγωγικό σημείωμα.

Περιμένoντας τον Omer Asan

 

Η πρόσφατη έκδοση στα ελληνικά του βιβλίου «Niko’nun Kemençesi»  του Ομέρ Ασάν  υπό τον τίτλο «Η κεμεντζέ του Νίκου« (δηλαδή «Η λύρα του Νίκου») και οι παρουσιάσεις του βιβλίου στην Αθήνα (15/9 στη Μεταμόρφωση Αττικής και στις 16/9 στο Polis Art Cafe) και στην Πάτρα μας θύμισε ξανά τη μεγάλη προσφορά του συγγραφέα στην ανάδειξη του ελληνόφωνου ποντιακού πολιτισμού που επιβιώνει έως σήμερα στην βορειοανατολική Τουρκία. 

Toυρκία: Κοράνι εναντίον εκκοσμίκευσης

H ριζική αντιμετώπιση από τον Ερντογάν των πραξικοπηματιών, των δικτύων τους αλλά και πολλών αντιπολιτευόμενων σ’ αυτόν, είναι απλώς η κορυφή του παγόβουνου. Το ιστορικό διακύβευμα είναι εντυπωσιακό.

.

Ο Ερντογάν παρεμβαίνει στη βασική δομή της τουρκικής δημοκρατίας. Καταστρέφει τους μηχανισμούς του κεμαλισμού -δηλαδή το σκληρό και πραγματικό Βαθύ Κράτος- που τη δημιούργησαν, την συντήρησαν, τη διαμόρφωσαν και έθεσαν εαυτόν ως τον απόλυτο εγγυητή.

.

Παράλληλα επιχειρεί να απογαλακτιστεί από την δυτική κηδεμονία και να εδραιωθεί ως περιφερειακή δύναμη…. Την βαθύτατη ιδεολογική ρήξη, αυτό το μεγάλο διακύβευμα, προσπάθησα να περιγράψω σε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στην »Καθημερινή» της Κυριακής και αναδημοσιεύεται στη συνέχεια.
.

Toυρκία: Κοράνι εναντίον εκκοσμίκευσης

ΒΛΑΣΗΣ ΑΓΤΖΙΔΗΣ*
.

Η προσπάθεια αποτίμησης των πρόσφατων δραματικών γεγονότων στην Τουρκία οδηγεί αναπόφευκτα στη μελέτη της περιόδου κατά την οποία η ισλαμική, αλλά και πολυεθνική, Οθωμανική Αυτοκρατορία μετεξελίχθηκε σε έθνος-κράτος και έλαβε το όνομα Τουρκική Δημοκρατία (Türkiye Cumhuriyeti). Η απαρχή της θανάσιμης σχέσης μεταξύ ισλαμιστών και εθνικιστών, οπαδών της εκκοσμίκευσης, εντοπίζεται σ’ αυτό ακριβώς το ιστορικό μεταίχμιο. Τμήμα αυτής της αντιπαράθεσης μπορεί να θεωρηθεί και η σύγκρουση του Ερντογάν με τον Γκιουλέν. Εφόσον ο δεύτερος εκφράζει τη σχετικά ανεκτική παράδοση του σουφισμού και υπήρξε η τελευταία προσπάθεια σύνθεσης της εκκοσμίκευσης με το Ισλάμ, ενάντια στο ορθόδοξο σουνιτικό Ισλάμ.

H παρουσία των Ελλήνων στο Ιράκ

Η μεγάλη ανθρωπιστική κρίση, οι προσφυγικές ροές από τη Μέση Ανατολή έχουν ως κύρια  ημερομηνία γέννησης την παράνομη στρατιωτική εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ τον Μάρτιο του 2003. Οι ΗΠΑ υπό την προεδρία του Τζορτζ Μπους του νεώτερου και η Μεγάλη Βρετανία  υπό την πρωθυπουργία του Τόνι Μπλερ,  ακολουθούμενες από πλήθος υποτελών χωρών -μεταξύ των οποίων και η Ελλας- επιδίωξαν με στρατιωτικά μέσα την ανατροπή του τότε ηγέτη του Ιράκ Σαντάμ Χουσεΐν. Η δεύτερη σημαντική ημερομηνία υπήρξε η δυτική και τουρκο-σαουδαραβική επέμβαση στη Συρία τον Ιούλιο του 2011 με την υποκίνηση της στρατιωτικής αντιπαράθεσης. .

.

Με αφορμή την εισβολή των Αμερικανών στο Ιράκ είχα δημοσιεύσει (26.04.2003) το παρακάτω κείμενο

                            ___________________________________________

H παρουσία των Ελλήνων στο Ιράκ

Του Βλάση Αγτζίδη

Η λεηλασία του μουσείου της Βαγδάτης προκάλεσε την οργή και τη συγκίνηση του πολιτισμένου κόσμου. Η πράξη αυτή θυμίζει την καταστροφή του μουσείου της Καμπούλ στο Αφγανιστάν κατά τη διάρκεια των εμφύλιων πολέμων μετά την αποχώρηση των Σοβιετικών, όταν χάθηκαν -μεταξύ των άλλων- και τα πολύτιμα ευρήματα του ελληνικού κράτους της Βακτριανής. Στις μέρες μας στη Βαγδάτη χάθηκαν πολύτιμα αρχαιολογικά τεκμήρια από μια περιοχή που αποτέλεσε πολιτιστική κοιτίδα της ανθρωπότητας και συνδέθηκε ποικιλοτρόπως με τον ελληνισμό. Οι ελληνικές επιγραφές στους αρχαιολογικούς χώρους και στα μουσεία του Ιράκ θυμίζουν στον επισκέπτη το πέρασμα των Ελλήνων από τα χώματα της Μεσοποταμίας.

Mικρασιάτες πρόσφυγες του 1922 στη Συρία

Ένα αφιέρωμα στο άγνωστο αυτό ιστορικό γεγονός φιλοξενήθηκε την Κυριακή 10 Απριλίου στην εφημερίδα «Καθημερινή«:

https://www.kathimerini.gr/856163/article/epikairothta/ellada/mikrasiates–prosfyges–toy-1922–sth-syria

Mικρασιάτες πρόσφυγες του 1922 στη Συρία

ΒΛΑΣΗΣ ΑΓΤΖΙΔΗ*

• 

Ελληνες πρόσφυγες στο Χαλέπι της Συρίας το 1923 (Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου, εντοπίστηκε από τον δημοσιογράφο των «Irish Times» Μακόν Ουλάντ).

Μία από τις πλέον άγνωστες πλευρές της Μικρασιατικής Καταστροφής είναι το πέρασμα των Ελλήνων προσφύγων από τη Συρία, η παραμονή τους εκεί και η επιβίωσή τους χάρις στη βοήθεια που τους παρείχε ο ντόπιος πληθυσμός.

Ο Γκρίζος Λύκος, οι Μικρασιάτες και ο Γιώργος Παπανδρέου

Το παρακάτω κείμενο που δημοσιεύτηκε στην «Καθημερινή» με τίτλο «Νέο ατόπημα κατά του μικρασιατικού ελληνισμού», είναι ένα παλιό κείμενο του 2001 -της μοιραίας περιόδου Σημίτη, Παπανδρέου, Παπαντωνίου, Τσοχατζόπουλου, Τσουκάτου κ.ά.. Έχει μια ιστορική αξία, όσον αφορά την περιγραφή των φάσεων που πέρασε το κίνημα ιστορικής Μνήμης των προσφύγων του ΄22 και της στάσης των ελίτ απέναντί του. Το κείμενο αυτό συμπεριελήφθη στο νέο μου βιβλίο «Μικρά Ασία. Ένας οδυνηρός μετασχηματισμός«, στο 5ο Μέρος, όπου παρουσιάζονται οι σύγχρονες ιδεολογικές συγκρούσεις για την ιστορική Μνήμη, οι προσπάθειες αναθεώρησης της ιστορίας όπως αποτυπώθηκαν τόσο με την ακύρωση της Δίκης των Εξ, όσο και με το φαινόμενο της Άρνησης της Γενοκτονίας…

 

Νέο ατόπημα κατά του μικρασιατικού ελληνισμού

Καθημερινή, Παρασκευή 23 Φεβρουαρίου 2001

Του Βλάση Αγτζίδη*

Μπορεί να μην γνωρίζουμε τι ακριβώς συμβαίνει όταν πετά μια πεταλούδα στο Πεκίνο, ξέρουμε όμως με βεβαιότητα τι συμβαίνει στην Αθήνα όταν γρυλίζει ο Γκρίζος Λύκος στην Άγκυρα.

Τι συνέβη στην Ανατολή…. και διχάζει έως σήμερα τους Νεοέλληνες!

Με αφορμή τη «συζήτηση»  για το άτοπο ερώτημα «Γενοκτονία ή Εθνοκάθαρση» έγραψα ένα κείμενο που δημοσιεύτηκε στην «Καθημερινή», στο πλαίσιο ενός αφιερώματος στο επίμαχο θέμα!

 

Τι συνέβη στην οθωμανική Ανατολή;

ΒΛΑΣΗΣ ΑΓΤΖΙΔΗΣ*  08.11.2015

-Τ​​ι συνέβη στον χώρο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κατά την περίοδο 1908-1923;
-Ποια ήταν η μοίρα των μη μουσουλμανικών κοινοτήτων;
-Πώς εμπλέκεται η Ελλάδα ως έθνος-κράτος στις διεργασίες αυτές;

-Μπορούν οι διώξεις κατά των Ελλήνων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας να χαρακτηριστούν με τον νομικό όρο «Γενοκτονία»;
-Γιατί έως σήμερα είναι άγνωστες και αδιερεύνητες πολλές παράμετροι που συναρτώνται με τον μεγάλο γεωπολιτικό μετασχηματισμό της Εγγύς Ανατολής;

Τα παραπάνω ερωτήματα απασχολούν έως σήμερα τον δημόσιο βίο και δημιουργούν παρανοήσεις, συγκρούσεις και εντάσεις. Η απάντηση θα έπρεπε να έχει δοθεί εδώ και δεκαετίες μέσα από μια σοβαρή επιστημονική έρευνα και ψύχραιμη συζήτηση. Δυστυχώς αυτό δεν έγινε και αναδεικνύει για άλλη μια φορά το έλλειμμα και τις προκαταλήψεις –ίσως και την υποκρισία– που υπάρχει τόσο στον χώρο της ακαδημαϊκής ιστοριογραφίας, όσο και σε αυτόν της πολιτικής διαβούλευσης.

Άρθρο στην «Καθημερινή» για την καταστροφή της Σμύρνης

Στην κυριακάτικη «Καθημερινή» (27-9-2015) δημοσιεύεται το άρθρο μου για την Καταστροφή της Σμύρνης με τίτλο «ΕΓΚΛΗΜΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ», όπου υπάρχουν αναφορές σε μαρτυρίες Τούρκων ιστορικών και δημοσιογράφων….

ΕΛΛΑΔΑ 27.09.2015

Εγκλημα κατά της ανθρωπότητας

ΒΛΑΣΗΣ ΑΓΤΖΙΔΗΣ*

«Ο Βρετανός ιστορικός Giles Milton, θεωρεί ότι η Σμύρνη ήταν μια «κοσμοπολίτικη ελληνική πόλη» και ότι η καταστροφή της «είναι από τις στιγμές που άλλαξαν τον ρουν της Ιστορίας της Ελλάδας, αλλά ήταν εξίσου σημαντική και για τη Δύση». Ξαφνιάζεται επίσης για το γεγονός ότι «οι Ευρωπαίοι δεν διδάσκονται στα σχολεία τους την Ιστορία της Μικράς Ασίας» και θεωρεί ότι είναι «άδικο να έχει παραλειφθεί τόσο σημαντικό κεφάλαιο από τη διδασκαλία». Τονίζει επίσης ότι «στη Μικρά Ασία είχαμε μια γενοκτονία, εθνική εκκαθάριση, τεράστιες μετακινήσεις πληθυσμού, ανάμειξη πολλών κυβερνήσεων».

Η μάχη της Καλλίπολης (Β΄μέρος)

Στην εφημερίδα «Καθημερινή» δημοσιεύτηκε στις 10 Μαϊου του 2015, το β’ μέρος του αφιερώματος στην εκστρατεία της Καλλίπολης.

————————————————————————
.
Η μάχη της Καλλίπολης και η Ελλάδα

.
ΒΛΑΣΗΣ ΑΓΤΖΙΔΗΣ*

Η εκστρατεία της Καλλίπολης αποτέλεσε ένα από τα μείζονα γεγονότα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, εκτός των δύο «κύριων» μετώπων, του Δυτικού και του Ανατολικού.

                                             

Η βία που άσκησαν οι Νεότουρκοι κατά των ελληνικών πληθυσμών της Ανατολικής Θράκης και της Δυτικής Μικράς Ασίας, από τον Απρίλιο του 1914, ανάγκασε την ελληνική κυβέρνηση να απειλήσει την Οθωμανική Αυτοκρατορία με νέο πόλεμο. Ο Ιωάννης Μεταξάς, ως υπαρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού, υπέβαλε Υπόμνημα προς τον Βενιζέλο, τον Μάιο του 1914, υποστηρίζοντας ότι έπρεπε να γίνει άμεση πολεμική ενέργεια με την κατάληψη της χερσονήσου της Καλλίπολης: «…να καταληφθεί η περιοχή αυτή της οποίας η κατοχή θα ήτο απειλή κατά της Κωνσταντινουπόλεως».

Ένα παλιό άρθρο: Η γενοκτονία των Ελλήνων στον Πόντο

Ψάχνοντας στο διαδίκτυο βρήκα μια αναδημοσίευση ενός παλιού μου κειμένου στην «Καθημερινή» (Κυριακή 3 Ιουνίου 2001), που ξεκινά με μια πολύ σημαντική μαρτυρία του του Στάθη Χριστοφορίδη για τη σφαγή των Αρμενίων του Πόντου από τους Νεότουρκους το 1915. Αναδημοσιεύω το άρθρο στη συνέχεια. Η πρόσφατη ΠΟΛΥ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων από το Βατικανό και η αναφορά στο δράμα των Ελλήνων της Ανατολής και των Ασσυροχαλδαίων κάνει επίκαιρη κάθε αναφορά στο μεγάλο αυτό ιστορικό ζήτημα ..

Η γενοκτονία των Ελλήνων στον Πόντο

Ακόμη και οι σύμμαχοι των Τούρκων επιβεβαιώνουν τις συγκλονιστικές μαρτυρίες όσων επέζησαν από τους διωγμούς του 1916-18

Του Βλάση Αγτζίδη*

Το 1914 ξεκίνησαν οι μεγάλες διώξεις κατά των Ελλήνων της Ιωνίας και της Ανατολικής Θράκης. Το 1915 έγινε η γενοκτονία των Αρμενίων με ενάμισι εκατομμύριο νεκρούς, ενώ το 1916 άρχισε η γενοκτονία των Ελλήνων στον Πόντο.

Ανατομία της Τουρκίας

 Παρουσιάζοντας το βιβλίο :

Hugh Poulton: Ημίψηλο, γκρίζος λύκος και ημισέληνος μετάφραση: Εύα Πέππα, εκδόσεις Οδυσσέας, σελ. 430

Το ισλάμ, ο κεμαλικός εθνικισμός και η προδιαγεγραμμένη μοίρα των χριστιανών

Του Βλάση Αγτζίδη,

Οι τουρκικές σπουδές στην Ελλάδα ποτέ δεν έχαιραν ιδιαίτερης υποστήριξης. Παρότι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις βρίσκονται στο επίκεντρο των γεωπολιτικών εξελίξεων της περιοχής μας από τον 11ο μ.Χ. αιώνα, εν τούτοις ο νεότερος ελληνισμός επέλεξε να γνωρίζει ελάχιστα για τη γειτονική μας χώρα. Στα πλέον περιθωριακά θέματα από άποψη ενδιαφέροντος, συγκαταλέγονται αυτά που σχετίζονται με την ύστερη οθωμανική εποχή και με την καταλυτική εμφάνιση του τουρκικού εθνικισμού. Πιθανές αιτίες για την ελληνική υστέρηση είναι το τραύμα της ήττας του ’22 και η αμφίσημη σχέση της νεοελληνικής διανόησης με τον τουρκικό εθνικισμό -αποτέλεσμα της εξιδανίκευσης του κεμαλισμού λόγω της συμμαχίας του με τους μπολσεβίκους αφενός και της κοινής νατοϊκής μοίρας αφετέρου.

«Independence is better than sex»

Με αφορμή την πρόσφατη πρόκληση του αλβανικού εθνικισμού –δια χειρός του αδελφού του Αλβανού πρωθυπουργού-  που πραγματοποιήθηκε στις 14-10-2014 σε γήπεδο του Βελιγραδίου όπου έπαιζαν έναν αγώνα οι ομάδες Σερβίας και Αλβανίας, θυμήθηκα ένα παλαιότερο κείμενό μου (2008), που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» μετά την ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου και είχε ως στόχο να σαρκάσει την ηλίθια (και αντι-ερωτική) εθνικιστική υπερβολή. Στο στόχαστρο των Αλβανών εθνικιστών -που η ισλαμιστική τους εκδοχή πολεμά μαζί με τους τζιχαντιστές στη Μέση Ανατολή- βρίσκονται όλα τα γειτονικά τους κράτη: Σερβία, Μαυροβούνιο FYROM και Ελλάδα…

 

Οι Έλληνες της Ουκρανίας στο μάτι του κυκλώνα…

Τα πρόσφατα γεγονότα στο Κίεβο της Ουκρανίας, όπου συναντιούνται οι γεωπολιτικές επιδιώξεις των μεγάλων δυνάμεων με τις ανυπέρβλητες εσωτερικές κοινωνικές και εθνοτικές διαφορές, κάνουν επίκαιρο το αφιέρωμα για τους Έλληνες της Ουκρανίας που έγινε την Κυριακή 9 Φεβρουαρίου 2014 στην «Καθημερινή«.

Οι Ελληνες της Ουκρανίας

ΒΛΑΣΗΣ ΑΓΤΖΙΔΗΣ*

• 

Δεκέμβριος 1994, Μαριούπολη. Οι Ελληνες της Μαριούπολης υποδέχονται μια μεγάλη ελλαδική αντιπροσωπεία.

 Η Ουκρανία είναι η μόνη χώρα σήμερα στον κόσμο όπου υπάρχουν ακόμα σημαντικές κοινότητες των Ελλήνων (150.000 περίπου), oι οποίες διατηρούν πλήρη κοινωνική δομή, διαθέτουν αγροτική ενδοχώρα και έχουν τη συνείδηση της εντοπιότητας. Σε αντίθεση με τη δυτική ελληνική διασπορά, η οποία είναι πολύ πιο πρόσφατη και έχει αστικά χαρακτηριστικά, αυτή που διατηρήθηκε στον χώρο της Σοβιετικής Ενωσης υπήρξε προϊόν ιστορικών διεργασιών που είχαν μεγάλο χρονικό βάθος. Ειδικά οι Ελληνες της Ουκρανίας με μητροπολιτικό κέντρο την Κριμαία –την Ταυρική των αρχαίων Ελλήνων και την Περατεία των Βυζαντινών– αποτελούν τον αρχαιότερο λαό που κατοίκησε στα εδάφη αυτά, πολύ πριν από την έλευση των Τατάρων και των σλαβικών φύλων. Η αίσθηση της εντοπιότητας αποκτήθηκε εξαιτίας αυτού του χρονικού βάθους και η ιστορική αυτή σχέση επέτρεψε τη δημιουργία μιας ελληνικής αγροτικής ενδοχώρας. Ακόμα και οι μετανάστες των επόμενων ιστορικών περιόδων εγκαθίσταντο σε περιβάλλον όπου επικρατούσε η ομογένεια, με αποτέλεσμα και οι νέες εγκαταστάσεις να αποκτούν χαρακτηριστικά κοινοτήτων με ολοκληρωμένη δομή.

Ο σκληρός Δεκέμβρης του ’37

Στις 22-12-2013 δημοσιεύτηκε στην εφημ. «Καθημερινή» το 2ο μέρος του αφιερώματος στην «Ελληνική Επιχείρηση» του Δεκεμβρίου του ’37.  

.

Στο αφιέρωμα συμμετείχε και ο ιστορικός Βασίλης Τσενκελίδης, απόφοιτος του Kubanskii Gosudarstvennii Universitet του Κρασνοντάρ. παρακάτω αναδημοσιεύονται τα άρθρα…  

.

.

Ο σκληρός Δεκέμβρης του ’37

.

Δεκαπέντε χιλιάδες συλλήψεις σήμαναν την αρχή των σταλινικών

διώξεων κατά των Ελλήνων της Σοβιετικής Ενωσης

 

Του Βλαση Αγτζιδη*

.

Ο Δεκέμβρης του ’37 υπήρξε ο μοιραίος μήνας για τους Eλληνες της Σοβιετικής Eνωσης, όταν στοχοποιήθηκαν με εθνικά κριτήρια ως «εχθροί του λαού». Με το Διάταγμα-Ντιρεκτίβα 50205 του Nικολάι Γιεζόφ, Επιτρόπου Κρατικής Ασφάλειας (NKVD), ξεκίνησε η «Ελληνική Επιχείρηση» («Gretseskayia Operatsia»). Δεκαπέντε χιλιάδες που ανήκαν σ’ όλες τις εθνοτοπικές ομάδες του ελληνισμού της ΕΣΣΔ (Πόντιοι, Μαριουπολίτες, παλιοί
μετανάστες από τα Βαλκάνια, κομμουνιστές πολιτικοί φυγάδες απ’ την Ελλάδα) θα συλληφθούν. Παρότι η «Ελληνική Επιχείρηση» ήταν η 13η κατά σειρά των αντίστοιχων επιχειρήσεων κατά των εθνικών μειονοτήτων, υπήρξε η πλέον αιματηρή εφόσον εκτελέστηκε το 90% των συλληφθέντων για να καλυφθεί το κεντρικό πλάνο της σταλινικής ηγεσίας.

.

Πώς όμως μεταμορφώθηκε η εθνική πολιτική των μπολσεβίκων από πολυπολιτιστική σε εκρωσιστική; Γιατί θεωρήθηκαν τα εθνικά χαρακτηριστικά και η πολιτισμική ταυτότητα στοιχείο νομιμοφροσύνης προς το καθεστώς και κατέλαβαν τη θέση των πολιτικών και κοινωνικών κριτηρίων με τα οποία αντιμετώπιζαν έως τότε τους κυριαρχούμενους πληθυσμούς;

.

76 χρόνια πριν: Η «Ελληνική Επιχείρηση» του Στάλιν

Με αφορμή την επέτειο των 76 χρόνων από την έναρξης της »Ελληνικής Επιχείρησης»  στην ΕΣΣΔ με την υπογραφή του Νικολάι Γιεζόφ, οπότε οι διώξεις έλαβαν καθαρά εθνικό χαρακτήρα, η εφημερίδα Καθημερινή την Κυριακή 15 Δεκεμβρίου 2013 αφιέρωσε τη σελίδα Ιστορίας, στο άγνωστο αυτό γεγονός της νεοελληνικής ιστορίας. Το β’ μέρος του αφιερώματος θα δημοσιευτεί την Κυριακή 22 Δεκεμβρίου.  Το άρθρο, έτσι όπως δημοσιεύτηκε, είναι το παρακάτω. Στην ανάρτηση πρόσθεσα κάποιες επιπλέον φωτογραφίες...

1932. κρατούμενοι μοχθούν για την κατασκευή του Καναλιού της Λευκής Θάλασσας, του πρώτου έργου στη ΕΣΣΔ που έγινε με καταναγκαστική εργασία

Η 15η Δεκεμβρίου του 1937 θεωρείται η ημέρα που ο όρος «Ελληνας» μετατράπηκε σε πολιτική κατηγορία και οδήγησε σε μαζικές συλλήψεις κατά των μελών της ελληνικής μειονότητας στη Σοβιετική Ενωση. Οι διώξεις συμπεριέλαβαν όλους τους άρρενες Ελληνες ανεξάρτητα από την πολιτική ή κοινωνική τους θέση. Συνελήφθη όλη η ελληνική ηγετική ομάδα που αποτελείτο από πιστά μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος. Συνελήφθησαν τόσο οι ντόπιοι Ελληνες (Μαριουπολίτες, Πόντιοι, απόγονοι των παλιών μεταναστών από τον ελλαδικό χώρο), όσο και οι πολιτικοί πρόσφυγες από Ελλάδα -μέλη και φίλοι του ΚΚΕ- που είχαν καταφύγει στη Σοβιετική Ενωση για να αποφύγουν τις πολιτικές διώξεις που είχαν ξεκινήσει με το Ιδιώνυμο (1928) και εντάθηκαν την περίοδο της δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά.

Κάλαντα στη Σοβιετική Ένωση

Πέρασαν ήδη 20 χρόνια (25 Δεκεμβρίου 1991) από την οριστική διάλυση μιας μεγάλης Αυτοκρατορίας, που σφράγισε την ιστορία του 20ου αιώνα, καθόρισε τη μορφή της ευρύτερης περιοχής μας, απείλησε τις έως τότε κυρίαρχες δυνάμεις του κόσμου, προσπαθησε να αλλάξει τις καθιερωμένες νοοτροπίες και διακήρυξε τη δημιουργία μιας νέας κοινωνίας «απαλλαγμένης από την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο». Τελικά απέτυχε σ’ όλους τους στόχους που έθεσαν οι αρχικοί επαναστάτες του ’17, που πίστεψαν ότι μπορούν να υπερπηδηθούν κάποια στάδια της κοινωνικής εξέλιξης. Υλοποίησαν εν τέλει τα πιο τρελλά όνειρα των μεταφυσικών φιλοσόφων που πίστευαν ότι το πνεύμα προηγείται του όντος και ότι αρκεί η βούληση για να αλλάξει τον ρου των πραγμάτων και να ανατρέψει τους νόμoυς της φύσης…. Μόνο που γι αυτό, απαραίτητη ήταν η σκληρή κυριαρχία μιας νέας τάξης ανθρώπων -συσπειρωμένων γύρω από το Κόμμα, απολαμβάνοντας τα  πλείστα όσα οφέλη από τη συσπείρωση αυτή-  που πίστευαν ότι αποτελούν την τελείωση του ανθρώπινου είδους, ότι οι ιδέες τους εκφράζουν την ενσάρκωση της έως τότε oυτοπίας  και ότι η πολιτική πρακτική τους εγγυάται το δρόμο για την κατάκτηση του επίγειου Παράδεισου. Τελικά, κατάφεραν να μετατρέψουν μια φιλοσοφική άποψη που προερχόταν από την καρδιά της νεωτερικότητας σε προνεωτερικό θρησκευτικό φαινόμενο.  Και ακριβώς γι αυτό ανταγωνίστηκαν τις προηγούμενες θρησκευτικές εκφράσεις, προσπαθώντας να αντικαταστήσουν το παλιό τελετουργικό με το νέο, όπως και τα σύμβολα και τις «Ιερές Γραφές» των παλαιότερων δοξασιών.  Στο πλαίσιο αυτού του ιδεολογικού ανταγωνισμού εντάσσεται και η απαγόρευση των καλάντων στην ΕΣΣΔ, φαινόμενο που διαπραγματεύτηκα σε κείμενό μου που δημοσιεύτηκε στην εφημ. «Καθημερινή» παλιότερα. 

Τα «αντιδραστικά κάλαντα»

Του Βλαση Αγτζιδη*

Η ιστορία των πολυάνθρωπων ελληνικών κοινοτήτων στη Σοβιετική Ενωση του μεσοπολέμου έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον. Τόσο σε επίπεδο πολιτικής ιστορίας, όσο και σε θέματα που άπτονται των πολιτισμικών επιλογών. Στις περιοχές εμφανίστηκε ένα μοναδικό φαινόμενο. Οι Ελληνες κομμουνιστές κατέλαβαν την εξουσία και την άσκησαν για μια περίπου εικοσαετία. Προσπάθησαν να εφαρμόσουν την ευρύτερη σοβιετική πολιτική, καθώς και τις πλέον τολμηρές προτάσεις των ελλαδικών συντρόφων τους

Ποιά Ελλάδα καταρρέει;

Την Κυριακή 18 Δεκεμβρίου, στην εφημερίδα Καθημερινή δημοσιεύτηκε το παρακάτω κείμενο, στο οποίο τελείως σχηματικά, διατυπώνονται ευρύτεροι προβληματισμοί.  

Για το σχήμα αυτό που παρουσιάζω -εκτός από τις δικές μου αυτόνομες παρατηρήσεις που προήλθαν από την παρακολούθηση του μικρασιατικού, αλλά και σοβιετικού ελληνισμού- χρησιμοποίησα δύο βασικά κείμενα, τα οποία μ’ έναν έξοχο τρόπο μου έδωσαν το πρώτο τη καθαρή γνώση για την αστική ανάπτυξη των Ελλήνων στη Μικρά Ασία και το δεύτερο μια ανάλυση των δυσπλασιών της ελλαδικής κρατικής και κοινωνικής συγκρότησης: D. Gontikas, Ch. Issawi, Ottoman Greeks in the age of nationalism και Π.Κονδύλης, Η παρακμή του αστικού πολιτισμού…

Αναζητώντας τις γενετικές αντινομίες του ελληνικού κράτους

Λίγα μόλις χρόνια μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες, οπότε οι Ελληνες –τουλάχιστον οι ελίτ αυτής της χώρας– έζησαν με πάθος το παραμύθι της Σταχτοπούτας, η σκληρή πραγματικότητα έστρεψε τη δημόσια συζήτηση στην ακριβώς αντίθετη φορά.

Η παγκόσμια οικονομική κρίση, παράλληλα με την κρίση του ενιαίου νομίσματος, οδήγησε την ελλαδική κοινωνία σε μια πρωτοφανή κρίση και δυσανεξία. Εφερε παράλληλα στην επιφάνεια όλες τις δομικές δυσπλασίες του νεοελληνικού κρατικού εγχειρήματος. Ετσι η Ελλάδα αναδείχθηκε σε ιδιαίτερο και μοναδικό φαινόμενο στην Ευρώπη, καταλύτη μεγάλων αρνητικών αλλαγών.

Τα ελληνικά-ελληνιστικά-ρωμαίικα μνημεία στην Τουρκία: (μια τυπική έκφραση πολιτιστικού ιμπεριαλισμού)

Παρακάτω αναδημοσιεύω στα αγγλικά και στα ελληνικά ένα κείμενό μου για τα ελληνικά μνημεία στην Τουρκία, που είχε δημοσιευτεί παλιότερα (25.04.2008) στην «Καθημερινή«.

Ο τίτλος που υπήρχε στην εφημερίδα («Ελληνικά μνημεία, άλλα θύματα του τουρκισμού») ήταν ιδέα των επιμελητών της εφημερίδας. Ο αρχικός, δικός μου, τίτλος ήταν : «Τα ελληνικά μνημεία στην Τουρκία«. 

Την μετάφραση στα αγγλικά την έκανε η κ. Eleni Bomis με πρωτοβουλία του Hellenic Electronic Center (ΗΕC).

Hellenic-Greek-Rum monuments in Τurkey
(A typical expression of cultural imperialism)

By Vlasis Agtzidis*

 The relation of Turkish nationalism with the already existing civilizations was problematic from the moment of its appearance.  Even the ottoman civilization had to be excluded and in its place to have developed a new pure Turkish one, which would link the central Asian center descent with the European perspective.  This position was developed in an exemplary way by Ziya Gökalp (1876-1924), who is considered the father of Turkish nationalism. 

Η γενοκτονία του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας. Ένα κείμενο από το (μακρινό) 2001…

Νέο ατόπημα κατά του μικρασιατικού ελληνισμού
(2001)

O Σεπτέμβρης του ’22 είναι ο μήνας που σφράγισε την ιστορία της περιοχής μας μ’ έναν ιδιαίτερο τρόπο, που προέκυψε από δύο διαφορετικούς δρόμους:
–την επιλογή των νεότουρκων εθνικιστών -απ’ το 1908- να ομογενοποιήσουν τον πολυεθνικό αυτοκρατορικό χώρο εξοντώνοντας τις χριστιανικές κοινότητες και μετατρέποντας σε «Τούρκους» τους μουσουλμάνους και
–τον αμοραλισμό της ελλαδικής γραφειοκρατίας -και ειδικά της συντηρητικήςπου εκφραζόταν μέσα από τη μοναρχική παράταξη- η οποία υπονόμευσε την προσπάθεια διαμόρφωσης ενός μεταοθωμανικού πολιτικού σκηνικού βασισμένου πλέον στη δομή των εθνικών κρατών και στην απόδοση πολιτικών δικαιωμάτων σ’ όλες τις κοινοτήτες...

Μ’ αφορμή την επέτειο (14 Σεπτέμβρη) που πλησιάζει, αναδημοσιεύεται ένα παλιό μου κείμενο που δημοσιεύτηκε στην  Καθημερινή της Κυριακής, στις 18 Φεβρουαρίου 2001, υπό τον τίτλο: «Η γενοκτονία του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας.  Καταξιώνεται η ιστορική μνήμη με την πρόσφατη προώθηση του νόμου για την αναγνώρισή της«.

Το άρθρο γράφτηκε με αφορμή την απεμπλοκή του νόμου για την αναγνώριση της Μικρασιατικής Γενοκτονίας, αφού για 4 χρόνια, τεχνηέντως, είχε μείνει στο συρτάρι από την κυβέρνηση Σημίτη, ελέω προσέγγισης Παπανδρέου-Τζέμ. Η εξέλιξη του θέματος αυτού έχει ιδιαίτερο ενδιαφέον για τα πολιτικά μας ήθη, εφόσον η προσπάθεια λοιδωρήθηκε και ο όρος «Γενοκτονία» εξαλείφθηκε από το τελικό κείμενο του προεδρικού διατάγματος. Για την αποκαλυπτική αυτή ιστορία μπορείτε να διαβάσετε στο κείμενό μου «Η Γενοκτονία και η άρνησή της«, καθώς και ένα άρθρο εκείνης της εποχής με τίτλο: «Νέο ατόπημα κατά του μικρασιατικού ελληνισμού«. 

Παρουσιάζοντας το ντοκιμαντέρ του Ömer Asan

…στην Μεταμόρφωση Αττικής στις 11 Μαϊου, 8.00 μ.μ., Κώστα Βάρναλη 12

————————————————————————————-

Ολοκληρώθηκε το εγχείρημα της δημιουργίας ενός ντοκιμαντέρ για την Ανταλλαγή των Πληθυσμών και τη Συνθήκη της Λωζάννης του «τ’εμέτερον» Ομέρ Ασάν, συγγραφέα και ερευνητή από την Τουρκία.  Ο τίτλος του ντοκιμαντέρ,   είναι:  «Πού πάς αδελφέ: Μια Ιστορία Αποχωρισμού.  Κardeş Nereye : Bir Ayrilik Oykusu».  Η ιδέα για μια τέτοια τηλεοπτική παραγωγή παρουσιάστηκε παλιότερα υπό τον τίτλο:  Ο Ömer Asan και oι καταραμένοι των Κοτυώρων (Ordu). 

Η επίσημη παρουσίαση θα γίνει στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου, όπου ο εκδοτικός οίκος του Ομέρ Ασάν (Heyamola-Iason) συμμετέχει με δικό του περίπτερο. 

 Την Κυριακή 8 Μαϊου 2011, στο περίπτερο 15 (Ηellexpo–Αίθουσα Tιμώμενων Xωρών ) θα ξεκινήσει ως εξής η εκδήλωση με αφορμή το ντοκιμαντέρ:

1) Συζήτηση: 15.00

2) Προβολή   στις 17.00 

————————————————————————————————————-

Στη συνέχεια δημοσιεύεται η  ανακοίνωση των εκδόσεων HeyYiamola: 

«Η Ελλάδα κάηκε, κατακάηκε…»

Τα τραγούδια της Καταστροφής

Η λαϊκή μούσα αποτύπωσε την ένταση των γεγονότων εκείνης της εποχής με πλήθος θρήνων για τη Μικρασιατική Καταστροφή και τη σφαγή της Σμύρνης.

Την εποχή που η επίσημη Ελλάδα επιζητούσε τη λήθη ακόμα και με τη βία, στις γειτονιές των προσφύγων -αλλά και στις περιοχές εκείνες που η ελληνική αποτυχία πληρώθηκε με αίμα- τα τραγούδια είχαν άλλο ρυθμό και διαφορετικό στίχο. Ενα από τα πρώτα τραγούδια για τη μεγάλη ανθρωποσφαγή που τραγουδήθηκε σε πολλές παραλλαγές, γράφτηκε μετά τις αιματηρές μάχες στο Εσκί Σεχίρ:

«Εσκί Σεχίρ έρημο με σύρματα πλεγμένο,
μας έχεις κάψει την καρδιά παναθεματισμένο.
Η Προύσα και η Αρετσού, δεν ήταν του Κεμάλη,
μόνο τα παραδώσαν οι Γερμανοί τσι Γάλλοι.

Εσκί Σεχίρ έρημο με τα πολλά κανόνια,
μας έχεις κάψει την καρδιά για όλα μας τα χρόνια.
Στην Προύσα σφάζονται αρνιά, στην Αρετσού κριάρια
και μέσα στην Ανατολή σφάζουν τα παληκάρια.»

Eλλάς και Μικρά Ασία: μια ανεξερεύνητη σχέση

«…Ακόμα και σήμερα δεν έχει σιγάσει η διαμάχη γύρω από το ζήτημα γιατί οι ελληνικές δυνάμεις που υπερτερούσαν αριθμητικά και δεν ήταν πολύ χειρότερα εξοπλισμένες από το στρατεύματα του Κεμάλ, οδηγήθηκαν σ’ αυτή την καταστρoφική ήττα.»

Douglaς Dakin, «H ενοποίηση της Ελλάδας 1770-1923», εκδ. ΜΙΕΤ

Η Μικρασιατική Καταστροφή φαίνεται ότι για καιρό ακόμα θα στοιχειώνει τις συζητήσεις και τους προβληματισμούς για την πορεία του νεότερου ελληνισμού. Ειδικά σήμερα, που το κενό που άφησαν οι Έλληνες στην Ανατολική πλευρά του Αιγαίου έχει πλέον καλυφθεί από έναν ακμαίο πληθυσμό και από μια επιθετική κρατική δύναμη, που θυμίζει συνεχώς εν τοις πράγμασι, ότι μόνο όποιος κατέχει τις δύο ακτές μπορεί να ορίζει το Αρχιπέλαγος .

Αφορμή για τη νέα συζήτηση πάνω στην «ανεξερεύνητη σχέση» έδωσε το νέο βιβλίο με τίτλο «Η απόφαση για την επέκταση της ελληνικής κυριαρχίας στη Μικρά Ασία» του ιστορικού Κ. Δ. Σβολόπουλου. Μέσα από τη μελέτη εξαιρετικά ενδιαφέροντος αρχειακού υλικού, μεταξύ αυτών και κάποιων ιδιαίτερα σημαντικών εγγράφων του Foreign Office, προσπαθεί να προσεγγίσει με την αυστηρότητα που επιβάλλει η μεθοδολογία το σύνθετο διεθνές πλαίσιο και να περιγράψει κρίσιμες παραμέτρους.

Τα συμπεράσματα που προκύπτουν είναι πολύ ενδιαφέροντα για ένα θέμα, που κατά κόρον έχει επισκιαστεί από την ιδεολογική χρήση της ιστορίας και την πολιτική κληρονομιά του Διχασμού.

-Καύκασος-Σοχούμι : ο πόλεμος, οι Έλληνες και η προσπάθεια απεγκλωβισμού τους

Aπό κείμενο που έγραψα και δημοσιεύτηκε στην εφημ.«Καθημερινή» (17.08.2008) 
http://www.kathimerini.gr/331556/article/epikairothta/kosmos/h-epixeirhsh-xrysomallon-deras-sto-soxoymi-ths-ampxazias

Τον Αύγουστο του 1993, η Ελλάδα οργάνωσε μια μεγάλη ανθρωπιστική επιχείρηση για να παραλάβει Έλληνες που απειλούνταν από πολεμικές συγκρούσεις στο ηφαίστειο του Καυκάσου. Η επιχείρηση αυτή ονομάστηκε συμβολικά από τους συντονιστές «Επιχείρηση Χρυσόμαλλο Δέρας»…και είχα τη μεγάλη τύχη να λάβω μέρος και να πάω στο πολιορκημένο Σοχούμι με αντικειμενικό στόχο να σώσω από την πλευρά μου το αρχειακό υλικό που αφορούσε τους Έλληνες της περιοχής και ήταν αποθηκευμένο στο Ιστορικό Αρχείο της πόλης. Όταν ξεκινούσαμε, δεν γνωρίζαμε ότι το Αρχείο είχε πυρποληθεί από παρακρατικούς...

Μετά το μέτωπο στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και τη Νότια Οσετία είχε αρχίσει ο πόλεμος στην Αμπχαζία.

 Το πρωί της 15ης Αυγούστου του 1993 το πλοίο Viscountess της εταιρείας Marlines έφτασε στο λιμάνι του Σοχούμι, πρωτεύουσας της Αμπχαζίας.  Οι πρόσφυγες περίμεναν ήδη στην προβλήτα.