Βιβλιοπαρουσίαση στη ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 8-2-2012

Το Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού

και η Λέσχη Ανάγνωσης της Ραδιοφωνίας ΕΤ3

σας καλούν την Τετάρτη 8 Φεβρουαρίου, 7.00 μ.μ. στον

Πολιτιστικό Χώρο «Προποντίδα», Ν. Πλαστήρα 14, Παραλιακή ζώνη Καλαμαριάς

στην παρουσίαση του βιβλίου των  Γιώργου Κόκκινου, Βλάση Αγτζίδη και Έλλης Λεμονίδου (εκδόσεις Ταξιδευτής):

Το τραύμα και οι πολιτικές της μνήμης

Ενδεικτικές όψεις των συμβολικών πολέμων για την Ιστορία και τη Μνήμη

Βιβλιοπαρουσίαση στην ΞΑΝΘΗ 7-2-2012

 ———————————————————————–

Μπορείτε να δείτε τη συζήτηση που έγινε στην ΕΡΤ3, στην εκπομπή «Ανιχνεύσεις» του Παντελή Σαββίδη, με τους τρεις συγγραφείς:

 http://blip.tv/antifono/110518-anixneuseis-pontian-genocide-5185631

και εδώ:

https://kars1918.wordpress.com/2012/01/08/savvidis-2/
————————————————————————–

Βιβλιοπαρουσίαση στην ΚΑΒΑΛΑ 6-2-2012

Οι “σκοτεινές σελίδες” της Ιστορίας, τα Τραύματα και η συλλογική Μνήμη

Την Δευτέρα 6 Φεβρουαρίου, ώρα 7:00 το απόγευμα, στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Καβάλας, ο Σύλλογος Μικρασιατών Ν. Καβάλας «Μνήμη Μ. Ασίας» και η Λέσχη Ποντίων Ν. Καβάλας συνδιοργανώνουν την εκδήλωση «Οι “σκοτεινές σελίδες” της Ιστορίας, τα Τραύματα και η συλλογική Μνήμη».

Θα παρουσιαστούν τα βιβλία:

-των Γ. Κόκκινου – Ε. Λεμονίδου – Βλ. Αγτζίδη, Το Τραύμα και οι Πολιτικές της Μνήμης. Ενδεικτικές όψεις των συμβολικών πολέμων για την Ιστορία και τη Μνήμη (από τον Κυριάκο Λυκουρίνο) και

-του Βλάση Αγτζίδη, Ο Κόκινος Καπνάς και ο Ελληνισμός του Καυκάσου (από τον Κοσμά Χαρπαντίδη).

Θα παραστούν οι συγγραφείς των βιβλίων και θα ακολουθήσει συζήτηση.

Ακολουθούν σημειώματα για το περιεχόμενο των βιβλίων:

Βιβλιοπαρουσίαση στην ΚΑΤΕΡΙΝΗ 4-2-2012

O χώρος πολιτικού διαλόγου και πολιτισμού «ΙΔΕΟΔΡΟΜΙΟ» (Π. Π. Γερμανού 3)

σας προσκαλούν το Σάββατο, 4 Φεβρουαρίου 2012 και ώρα 7.30 στην παρουσίαση

του βιβλίου των Βλάση Αγτζίδη, Γιώργου Κόκκινου, Έλλης Λεμονίδου

ΤΟ ΤΡΑΥΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ

Ενδεικτικές όψεις των συμβολικών πολέμων για την ιστορία και τη μνήμη

Στις «Ανιχνεύσεις»…

Ανιχνεύσεις: Το τραύμα και οι πολιτικές της μνήμης

Την Τετάρτη 18 Μαίου, οι “Ανιχνεύσεις” με το δημοσιογράφο Παντελή Σαββίδη παρουσίασαν μια εκπομπή- συζήτηση γύρω απο το θέμα: Το τραύμα και οι πολιτικές της μνήμης. Αφορμή για το  θέμα της εκπομπής ήταν ο τίτλος του ομώνυμου βιβλίου.  Η εκπομπή αυτή «ανέβηκε» στο ιστόχωρο των «Ανιχνεύσεων». Μπορείτε να την δείτε παρακάτω.:

Επίσης στη σχετική ανακοίνωση στις «Ανιχνεύσεις»  ακολούθησε και μια κάποια συζήτηση γύρω από τα θέματα της εκπομπής...

Οι Εβραίοι της Πολωνίας και ένα ελλαδικό στιγμιότυπο από μια βιβλιοκριτική

Θα θυμάστε, ίσως, τη συζήτηση που είχα με τον Γιώργο Σιακαντάρη με αφορμή την βιβλιο-παρουσίαση που έκανε στο περιοδικό the books’ journal του κοινού βιβλίου «Το Τραύμα και οι πολιτικές της Μνήμης».

Όπως είχα γράψει: «Μέσα από τις γραμμές των τοποθετήσεων προβάλλουν οι διαφορετικές προσεγγίσεις, αξιολογήσεις, εκείνων των ιστορικών στιγμών αλλά και των συγκεκριμένων πράξεων. Ο προσεκτικός αναγνώστης μπορεί να αντιληφθεί μέσα από το συγκεκριμένο διάλογο τις αιτίες που οι προβληματισμοί περί Γενοκτονίας στην Ανατολή, συναντούν τη δυσπιστία, αν όχι την ανοιχτή αντίθεση, των νεοελληνικών ελίτ…» 

Στα χαρακτηριστικό εκείνης της βιβλιοκρισίας, εκτός από τις αρνήσεις συγκεκριμένων ιστορικών γεγονότων -που παρουσιάζονται στη δική μου απάντηση- υπήρχαν και πολύ συγκεκριμένες παρανοήσεις. «Θύμα» τέτοιων παρανοήσεων υπήρξε το κείμενο της Έλλης Λεμονίδου, που αναφερόταν στην περίπτωση της εξόντωσης των Εβραίων της Πολωνίας και της πολιτικής με την οποία η πολωνική πλευρά αντιμετώπισε τα γεγονότα και διαχειρίστηκε την ανάμνησή τους.

Παρακάτω μπορείτε να δείτε το διάλογο Λεμονίδου-Σιακαντάρη από τις σελίδες του περιοδικού: 

«Mνήμη και Τραύμα». Μια βιβλιοπαρουσίαση

Στο τεύχος 21-22 του περιοδικού «Διεθνής και Ευρωπαϊκή Πολιτική» των εκδόσεων Παπαζήση παρουσιάστηκε από τον Παναγιώτη Γατσωτή το βιβλίο μας   Tο τραύμα και οι πολιτικές της Μνήμης. Ενδεικτικές όψεις των συμβολικών πολέμων για την Ιστορία και τη Μνήμη, εκδ. Ταξιδευτής, Αθήνα 20101. 

Όπως αναγράφεται στο οπισθόφυλλο, «στο βιβλίο αυτό, τρεις ιστορικοί επιχειρούν να φέρουν στο φως τις πολιτικές αντιμετώπισης των επίμαχων και τραυματικών γεγονότων που σημάδεψαν την Ιστορία του 20ού αιώνα.

Συζητώντας για τη Μνήμη, το Τραύμα και τη Γενοκτονία

Μια πολύ ενδιαφέρουσα (για μένα) συζήτηση μεταξύ εμού και του Γιώργου Σιακαντάρη λαμβάνει χώρα στις σελίδες του φιλόξενου the books’ journal.

Μέσα από τις γραμμές των τοποθετήσεων προβάλλουν οι διαφορετικές προσεγγίσεις αξιολογήσεις εκείνων των ιστορικών στιγμών αλλά και των συγκεκριμένων πράξεων.  Ο προσεκτικός αναγνώστης μπορεί να αντιληφθεί μέσα από το συγκεκριμένο διάλογο τις αιτίες που οι προβληματισμοί περί Γενοκτονίας στην Ανατολή, συναντούν τη δυσπιστία, αν όχι την ανοιχτή αντίθεση, των νεοελληνικών ελίτ.   

Η αφορμή για την πραγματοποίηση της έντυπης αυτής συζήτησης, δόθηκε από την βιβλιοκρισία του Γ. Σιακαντάρη για το βιβλίο Γιώργος Κόκκινος – Έλλη Λεμονίδου – Βλάσης Αγτζίδης, Tο τραύμα και οι πολιτικές της Μνήμης. Ενδεικτικές όψεις των συμβολικών πολέμων για την Ιστορία και τη Μνήμη, εκδ. Ταξιδευτής, Αθήνα, 2010. 

 Το κείμενο που έστειλα ως σχολιασμό-απάντηση στη βιβλιοκρισία του Σιακαντάρη υπό τον τίτλο:» Για τη Μνήμη, το Τραύμα και τα Ρήγματα…»  δημοσιεύτηκε στο τρέχον τεύχος 9 (Ιούλιος 2011, σελ. 10-12) του the book’s journal υπό τον τίτλο «Ήταν οι σφαγές των Ποντίων γενοκτονία;» Στη συνέχεια δημοσιεύτηκε και η ανταπάντηση του Γιώργου Σιακαντάρη που βρίσκεται αμέσως μετά το δημοσιευμένο  κείμενό μου.

Για τη Μνήμη, το Τραύμα και τα Ρήγματα…

Η γενοκτονία και η άρνησή της

Η γενοκτονία των χριστιανικών κοινοτήτων από τον τουρκικό εθνικισμό (1914-1923) και ειδικώτερα αυτή του ελληνικού πληθυσμού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αντιμετωπίστηκε με επιφυλακτικό έως και αρνητικό τρόπο. 

Διαπραγματεύτηκα το φαινόμενο αυτό στο συλλογικό έργο: «Το Τραύμα και οι πολιτικές της Μνήμης¨, στις σελίδες 260-285.

            ………..Η πρώτη ουσιαστική διαφοροποίηση του προσφυγικού λόγου, η ρήξη με το κλίμα συναίνεσης που είχε δημιουργηθεί τις προηγούμενες δεκαετίες και η αμφισβήτηση της επικυριαρχίας των κυρίαρχων ερμηνειών -τόσο των καθεστωτικών όσο και αυτών της Αριστεράς- θα εμφανιστεί στα μέσα της δεκαετίας του ’80 και θα οδηγήσει στη διατύπωση του αιτήματος για την αναγνώριση της γενοκτονίας που υπέστησαν οι Πόντιοι από τον τουρκικό εθνικισμό.[1]

Στις «Ανιχνεύσεις» του Π. Σαββίδη

Το τραύμα και οι πολιτικές της μνήμης

Μια από τις πλέον ενδιαφέρουσες εκπομπές λόγου στη ελληνική τηλεόραση είναι οι «Ανιχνεύσεις» του Παντελή Σαββίδη στην ΕΡΤ-3.  Η εκπομπή λαμβάνει χώρα κάθε Τετάρτη στην 11 μ.μ. Η σημερινή εκπομπή θα είναι αφιερωμένη στο ιστορικό Τραύμα και τη διαχείριση της Μνήμης με αφορμή την έκδοση του σχετικού συλλογικού έργου με τον Γιώργο Κόκκινο και την Έλλη Λεμονίδου. Στο διαδικτυακό τόπο των «Ανιχνεύσεων» αναφέρονται τα εξής:

«Με αφορμή την ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας των Ποντίων (19 Μαίου), οι “Ανιχνεύσεις” θα παρουσιάσουν την Τετάρτη 18 Μαίου μια εκπομπή- συζήτηση γύρω απο το θέμα: Το τραύμα και οι πολιτικές της μνήμης. Το θέμα της εκπομπής είναι ο τίτλος βιβλίου το οποίο συνέγραψαν ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αιγαίου κ. Γιώργος Κόκκινος, η κ. Έλλη Λεμονίδου λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Ελλάδας και ο ιστορικός Βλάσης Αγτζίδης.» 

   

Μνήμη και Τραύμα: Η τοποθέτηση του Γιώργου Κόκκινου

Μια πολύ ενδιαφέρουσα τοποθέτηση κατέθεσε ο Γιώργος Κόκκινος κατά την παρουσίαση του συλλογικού έργου που επιμελήθηκε υπό τον τίτλο: Το τραύμα και οι πολιτικές της μνήμης. Ενδεικτικές όψεις των συμβολικών πολέμων για την Ιστορία και τη Μνήμη.

Η παρουσίαση έγινε την Τετάρτη 16 Φεβρουαρίου,  στο Auditorium (Σίνα 2-4, Αθήνα).

Φίλες και φίλοι,

Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την παρουσία και το ενδιαφέρον σας. Ζητώ όμως προκαταρκτικά την κατανόησή σας για το σύντομο εισαγωγικό σχόλιο που θα επακολουθήσει. Σχόλιο γραμμένο από τη διττή οπτική γωνία, τόσο του επιστημονικού υπεύθυνου της σειράς όσο και του ενός από τους τρεις συγγραφείς του βιβλίου που παρουσιάζεται απόψε.

Καβάλα: Εκδηλώσεις, στα «Σήματα Καπνού» και στη Χρυσούπολη

Ο Ελεύθερος Κοινωνικός Πολυχώρος «Σήματα Καπνού» και η εφημερίδα «Πρωΐνή» σας καλούν στην παρουσίαση των βιβλίων του ιστορικού Βλάση Αγτζίδη «Ο Κόκκινος Καπνάς« και «Το τραύμα και οι πολιτικές της μνήμης« (συλλογικό, επιμ. Γιώργος Κόκκινος) την Τετάρτη 23/03 στις 19.00.

 

Ομιλητές:

Βλάσης Αγτζίδης (συγγραφέας-ιστορικός)

Χ. Καλιντζόγλου (οικονομολόγος-ερευνητής)

Χ. Κοζαρίδης (οδοντίατρος-ιστορικός ερευνητής)

)()()()()()()()()()()()()()()()()()()()()()()()()()(

Επίσης στις 24 Μαρτίου 2011, θα γίνει εκδήλωση με θέμα «Οι Έλληνες της Ανατολής στην επανάσταση του 1821« στη Χρυσούπολη Καβάλας, συνδιοργανωμένη από τον Ποντιακό (Σύλλογος Ποντίων Νέστου) και το Μικρασιατικό Σύλλογο.

«Πατριωτική Αριστερά» και προσφυγικό κίνημα

Η ύπαρξη ενός διακριτού ρεύματος, που θα μπορούσαμε κάπως να ονομάσουμε «πατριωτική Αριστερά» και σ’ αυτό συμπεριλαμβάνονται κινήσεις όπως αυτή του Μίκη Θεοδωράκη, του Γιώργου Καραμπελιά, του Κώστα Ζουράρι κ.ά.  είναι πλέον γεγονός….

Κυρίως, από την περίοδο της πρωθυπουργείας του Κ. Σημίτη, μια ορισμένη κατηγορία απόψεων που καταχρηστικά ονομάστηκαν «εθνοαποδομητικές», επιβλήθηκε στο δημόσιο χώρο  δίκην νέας καθεστωτικής ιδεολογίας. Η χαρακτηριστικότερη στιγμή που αποδείκνυε τη σύνθεση  αυτών των ιδεολογικών απόψεων με την εξουσία και το κράτος υπήρξε η ανάληψη της προεδρίας από τον ιστορικό Αντώνη Λιάκο -συμβολικού ιδεολογικού ηγέτη ενός χώρου, που ξεκινούσε από τους νεοφιλεύθερους «Ταύρους» και κατέληγε στους «Ιούς» και ακόμα παραπέρα- στον  Όμιλο Προβληματισμού για τον Εκσυγχρονισμό της Κοινωνίας (ΟΠΕΚ), που ίδρυσε ο τότε πρωθυπουργός!

Η περίπτωση Νακρατζά και η είσοδος ακροδεξιών τουρκικών απόψεων σε μέρος της Αριστεράς

Μια από τις ενδιαφέρουσες ιδεολογικές συγκρούσεις της περιόδου μετά το 2000 είναι αυτή που σχετίζεται με το ζήτημα των Γενοκτονιών που συνέβησαν στη νεοτουρκική Οθωμανική Αυτοκρατορία κατά την τελευταία περίοδο της ύπαρξής της και που η μη καθεστωτική τουρκική ιστοριογραφία τα έχει επιλύσει.

Το παρακάτω κείμενο διαπραγματεύεται το γεγονός αυτών των ιδεολογικών συγκρούσεων που σε μεγάλο βαθμό οφείλονται στην ανεμπόδιστη είσοδο της τουρκικής εθνικιστικής παραφιλολογίας σε τμήματα της ελληνικής Αριστεράς (κυρίως κάποιων που καλύπτονται από την ιδεολογική ομπρέλα ενός νεφελώδους pseudo-«αντιεθνικισμού»), όσον αφορά την αντίληψη των ιστορικών γεγονότων που συνέβησαν στην περιοχή της Βόρειας Μικράς Ασίας την περίοδο 1914-1923. Άμεσο αποτέλεσμα αυτής της σύγκρουσης είναι η επικράτηση αγνωστικιστικών θεωρήσεων  γι αυτά τα  ιστορικά ζητήματα  και η εκχώρηση της διαχείρισής τους στους πάλαι ποτέ αντιπάλους των προσφύγων του ’22.

«Μνήμη και Τραύμα»: μια βιβλιοπαρουσίαση (16-2-2011)

Παρουσίαση του βιβλίου:
Κόκκινος, Γιώργος – Λεμονίδου, Έλλη – Αγτζίδης, Βλάσης (2010) Το τραύμα και οι πολιτικές της μνήμης. Ενδεικτικές όψεις των συμβολικών πολέμων για την Ιστορία και τη Μνήμη. Αθήνα: Ταξιδευτής, σελ 329.

Του Στέλιου Θεοδωρίδη

«Αλλά η τιμωρία του άλλου, επειδή είναι ο άλλος, βασιζόμενη
σε μια αφηρημένη ιδεολογία, μας φαινόταν το αποκορύφωμα της αδικίας
και του παραλογισμού….  Για κάποιον που δεν πίστευε ούτε πιστεύει,
όπως εγώ, αυτή ήταν η ύψιστη αδικία, ασυμβίβαστη με κάθε τι και ακατανόητη».
[Primo Levi, «To καθήκον της μνήμης»…]

Ένα ιδιαίτερα σημαντικό νέο βιβλίο ήρθε να καλύψει το κενό στην προσέγγιση ενός ενδιαφέροντος και εξαιρετικά επίκαιρου θέματος: των πολιτικών και των συγκρούσεων που αναπτύσσονται γύρω από τη Μνήμη, η οποία μεταφέρει στο σύγχρονο κόσμο το Τραύμα που προήλθε από βίαιες συμπεριφορές σκληρών ομάδων εξουσίας ενάντια σε άμαχους πληθυσμούς. Για πρώτη φορά στην ελληνική βιβλιογραφία κατατίθεται μια ολοκληρωμένη μελέτη που προσεγγίζει θεωρητικά το ζήτημα και μελετά ενδεικτικά περιπτώσεις απ’ όλο τον κόσμο.  

Πολιτικές τάσεις και συνέδρια των Ποντίων προσφύγων του ’22

Το κείμενο που ακολουθεί παρακάτω προέρχεται από το νέο μας βιβλίο:  Γιώργος Κόκκινος – Έλλη Λεμονίδου – Βλάσης Αγτζίδης,Tο τραύμα και οι πολιτικές της Μνήμης. Ενδεικτικές όψεις των συμβολικών πολέμων για την Ιστορία και τη Μνήμη, εκδ. Ταξιδευτής, Αθήνα, 2010.

Πολιτικές τάσεις και προσφυγικά συνέδρια

Στην Ελλάδα οι όποιες ιδεολογικές, κοινωνικές ή πολιτικές διαφορές μεταξύ των ποντιακών υποομάδων θα παρακαμφθούν, θα αλλάξουν μορφή και θα απορροφηθούν μέσα στα επιτακτικά, καθημερινά  προβλήματα  που θέτει η προσφυγιά. Σε επίπεδο διανοουμένων του χώρου η συμπεριφορά θα είναι σχετικά παρόμοια και σε μεγάλο βαθμό θα επικεντρώνεται στις προσπάθειες οργάνωσης, διεκδίκησης και διατήρησης του πολιτισμού. Η πλειονότητα των διανοουμένων και των πολιτικών των προσφύγων θα λάβει μέρος στις ελλαδικές πολιτικές διεργασίες. Χαρακτηριστικές τέτοιες περιπτώσεις πολιτικών ανδρών είναι ο  Γιάννης Πασαλίδης, ο οποίος εντάσσεται στο Σοσιαλιστικό Κόμμα, ο φιλελεύθερος Λεωνίδας Ιασωνίδης[1] και ο Κώστας Γαβριηλίδης που δημιουργεί το Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας. Στους κόλπους του Κόμματος των Φιλελευθέρων θα δημιουργηθεί μια συμπαγής προσφυγική ομάδα, η οποία θα βρεθεί σε μεγάλη σύγκρουση με την αντίπαλή της μακεδονική, που εξέφραζε τους γηγενείς. Η αντίθεση είναι τέτοια, ώστε ο Γιάννης Πασαλίδης, ως βουλευτής του Σοσιαλιστικού Κόμματος, θα προσπαθήσει να εκτονώσει την αντίθεση των δύο κοινοβουλευτικών ομάδων: «Πρόκειται για ταξική διαμάχη μεταξύ λαού και πλουτοκρατίας και όχι διαμάχη ντόπιων και προσφύγων. Άρα, αν εξακολουθήσει αυτή η κατάσταση στη Βουλή, τότε είναι βέβαιο ότι ντόπιοι και πρόσφυγες θα συμμαχήσουν και θα ξεσηκωθούν, για να σαρώσουν όλους εμάς τους εθνοπατέρες.»[2]

Το νέο μας βιβλίο: για το Τραύμα και τη Μνήμη

Λίγο πριν τις γιορτές των Χριστουγένων –μετά από πολύμηνη γόνιμη προεργασία– κυκλοφόρησε το νέο βιβλίο: Γιώργος Κόκκινος – Έλλη Λεμονίδου – Βλάσης Αγτζίδης,Tο τραύμα και οι πολιτικές της Μνήμης. Ενδεικτικές όψεις των συμβολικών πολέμων για την Ιστορία και τη Μνήμη, εκδ. Ταξιδευτής, Αθήνα.

Επί πλέον στοιχεία:

http://www.biblionet.gr/main.asp?page=showbook&bookid=163591

Η δική μου συμβολή στο έργο έχει ως τίτλο : “Mνήμη, ταυτότητα και ιδεολογία στον ποντιακό ελληνισμό”.  Κάποια κεφάλαια αυτού του κειμένου είχα παρουσιάσει παλιότερα στο μπλογκ.

-Πίσω από το «τραύμα» και τις λέξεις…

Κάποια από τα ενδιαφέροντα, αλλά και δυσκολότερο ομολογημένα συναισθήματα κάποιου που θέλει να δημιουργήσει κάτι -οτιδήποτε- είναι αυτά που προκύπτουν κατά την προετοιμασία, το ψάξιμο, την αναζήτηση της δομής, το ξεκαθάρισμα της μορφής. Πολλές φορές τα συναισθήματα είναι απλά, όταν ο στόχος είναι ξεκάθαρος και τα μέσα γνωστά. Άλλες φορές είναι περισσότερο έντονα και μπερδεμένα, ειδικά όταν για διάφορους λόγους, υποκειμενικούς ή αντικειμενικούς,  ο στόχος φαντάζει ασαφής και οι μέθοδοι δύσκολα προσδιορίσιμοι. Στην περίπτωση αυτή, η φύση η ίδια εφευρίσκει παράξενες ατραπούς, όπου οδηγεί τις σκέψεις και τις πράξεις, ώστε να φτάσουν στο ποθούμενο .

Δεν είναι εύκολα περιγράψιμη η κατάσταση αυτή, ούτε κάποιος που δεν την βίωσε μπορεί να την κατανοήσει με ακρίβεια.

Στη κατάσταση αυτή λοιπόν βρέθηκα πριν από ενάμιση περίπου χρόνο όταν ο καλός φίλος Γιώργος Κόκκινος μου πρότεινε να πάρω μέρος σ’ ένα συλλογικό εγχείρημα στο οποίο συμμετείχε και η Έλλη Λεμονίδου –που διαπραγματευόταν τις έννοιες Τραύμα και Μνήμη, τόσο θεωρητικά όσο και πραγματολογικά- και να μελετήσω την περίπτωση των Ποντίων.

Σεμινάριο Ιστορίας 2011

Στις 14 Δεκεμβρίου κλείνει ο πρώτος κύκλος του Σεμιναρίου Ιστορίας , που επιμελούμαι στο «Ελεύθερο Πανεπιστήμιο» του Δήμου Κηφισιάς με την εισήγηση της ιστορικού  Λήδας Ιστικοπούλου με θέμα «Η ελληνική εκπαίδευση στη Μικρά Ασία. Η περίπτωση του σχολαρχείου του Ζιντζίντερε της Καππαδοκίας»

Το Σεμινάριο θα συνεχιστεί την επόμενη χρονιά με τις εξής εισηγήσεις:

O «Iός», ο Μπουτάρης κι ο Τρεμόπουλος!!!

Για κοίτα σύμπτωση;

-Η πρόσφατη εκλογή του Γιάννη Μπουτάρη στο δημαρχιακό θώκο της Θεσσαλονίκης,

-το σταμάτημα της  σελίδας του Ιού από την σαββατιάτικη και την κυριακάτικη Ελευθεροτυπία μετά από 20 χρόνια παρουσίας, αλλά και

-η ισχυροποίηση των  Οικολόγων-πράσινων και του  βασικού πουλέν τους (εκ του γαλλικού poulain, μάλλον)  Μιχ. Τρεμόπουλου στην πολιτική ζωή,

κάνει επίκαιρο το παρακάτω απόσπασμα, που αναφέρεται όλως τυχαίως στους τρεις αυτούς «πρωταγωνιστές» και στην άγνωστη αντιπαλότητα που ανάπτυξαν με το προσφυγικό κίνημα.

………………………………………

………………………………………

Η βαθμιαία απόρριψη της προσφυγικής κριτικής σε σχέση με την εθνική εκκαθάριση που υπέστησαν οι ελληνικοί πληθυσμοί από τον τουρκικό εθνικισμό, καθώς και η διαμόρφωση ενός νεότερου στερεότυπου, θα αρχίσουν να αποτυπώνονται από το 1992.[1] Ένας χαρακτηρισμός, που κατατέθηκε σ’ ένα αφιέρωμα μ’ αφορμή τα 70 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή επρόκειτο να στοιχειώσει τις σχέσεις ενός τμήματος του πολιτικού χώρου που προήλθε από τη Β’ Πανελλαδική, με το αριστερό κομμάτι του ενεργοποιημένου προσφυγικού χώρου.[2] Η παρουσίαση της Μικράς Ασίας ως του «Βιετνάμ των Ελλήνων» στο αφιέρωμα αυτό, προκάλεσε τη μήνι και παρέμεινε ως συμβολικό σημείο της σύγχρονης απόρριψης των προσφύγων από το ελλαδικό σώμα.[3]

«Σταλινολόγοι» και σταλινολάγνοι (Β’μέρος)

Το κείμενο που ακολουθεί είναι το α’ μέρος του υποκεφαλαίου αυτού («Σταλινολόγοι» και σταλινολάγνοι…..) το οποίο αποτελεί τμήμα του  κεφαλαίου “Πρόσφυγες και Αριστερά“.

Αναρτήθηκε ήδη το Α’ μέρος: «Σταλινολόγοι» και σταλινολάγνοι (A’ μέρος) .

.

….Η χρήση ατεκμηρίωτων στοιχείων με βαρύτατο ιδεολογικό φορτίο στη συγκεκριμένη περίπτωση ανταποκρίνεται στο «κοινό αίσθημα» των μελών του ΚΚΕ και απαντά στην αυθόρμητη ερώτηση «γιατί έγιναν οι εκτοπίσεις» ηρεμώντας τον απλό σταλινικό οπαδό που επιζητεί κάποιες απαντήσεις.

-Η «Αυγή» για τις σταλινικές διώξεις

Ανήμερα της επετείου της 13ης Ιουνίου, Ημέρας Μνήμης για τις σταλινικές διώξεις, η εφημερίδα Αυγή προδημοσίευσε το άρθρο μου για τους «»Σταλινολόγους» και τους Σταλινολάγνους»:

Η πλέον πρόσφατη κριτική προς το σταλινισμό και η ανάδειξη των σταλινικών διώξεων εμφανίζεται στο δημόσιο λόγο παράλληλα με την εμφάνιση της ριζοσπαστικής τάσης στον ποντιακό χώρο στα μέσα της δεκαετίας του ’80. Στην τρίτη προκήρυξη της «Αργώς» (Καλλιθέα Αττικής), το φθινόπωρο του 1986, που τιτλοφορείται «Να συγκροτήσουμε ξανά τις μνήμες μας» υπάρχει η πρώτη δημόσια αναφορά στο ζήτημα των σταλινικών διώξεων: «…Με την έξοδό μας το 1922, ένα μεγάλο κομμάτι των Ελλήνων του Πόντου κατέφυγε στην ΕΣΣΔ. Αυτό το κομμάτι είναι ο μεγάλος μας άγνωστος. Μέχρι το 1937 δημιούργησε στα παράλια της Μαύρης Θάλασσας μια Σοβιετική Ελλάδα. Σήμερα όμως ζει σκορπισμένο στην ΕΣΣΔ, έχοντας υποστεί διωγμούς και εξορίες την Σταλινική περίοδο. Καθήκον μας να απαιτήσουμε: Αποκατάσταση των Σοβιετικών δικαιωμάτων για τους Πόντιους της ΕΣΣΔ όπως ήταν μέχρι το 1937…».

«Σταλινολόγοι» και σταλινολάγνοι (A’ μέρος)

Το κείμενο με τίτλο “«Σταλινολόγοι» και σταλινολάγνοι (μια σύγκρουση για τις σταλινικές διώξεις)“ από τη μελέτη “Mνήμη, ταυτότητα και ιδεολογία στον ποντιακό ελληνισμό”, συμπεριλαμβάνεται στο  βιβλίο: Γιώργος Κόκκινος – Βλάσης Αγτζίδης – Έλλη Λεμονίδου, Tο τραύμα και οι πολιτικές της Μνήμης. Ενδεικτικές όψεις των συμβολικών πολέμων για την Ιστορία και τη Μνήμη , εκδ. Ταξιδευτής, Αθήνα.

Το κείμενο που ακολουθεί είναι το α’ μέρος του υποκεφαλαίου αυτού («Σταλινολόγοι» και σταλινολάγνοι…..) το οποίο αποτελεί τμήμα του  κεφαλαίου “Πρόσφυγες και Αριστερά“

1922: Πώς «αποφύγαμε» την παλαιστινιοποίηση;

Ένα από τα θέματα που θίγονται στη μελέτη “Ιδεολογικές κατασκευές και αλλοτρίωση“ στο συλλογικό : Γιώργος Κόκκινος – Βλάσης Αγτζίδης – Έλλη Λεμονίδου, Tο τραύμα και οι πολιτικές της Μνήμης. Ενδεικτικές όψεις των συμβολικών πολέμων για την Ιστορία και τη Μνήμη, εκδ. Ταξιδευτής, είναι η τελείως διαφορετική εξέλιξη ενός ιστορικού φαινομένου, του οποίου το αντίστοιχο 20 χρόνια αργότερα θα εκφραστεί πολιτικά με εντελώς διαφορετικό τρόπο.

Πώς «αποφύγαμε» την παλαιστινιοποίηση;

Αν θελήσουμε να αναλύσουμε την κοινωνική δομή που επικρατούσε στην Ελλάδα μετά το ’22, θα διαπιστώσουμε σημαντικές ομοιότητες με το παλαιστινιακό παράδειγμα: Ένας σημαντικός σε αριθμητικό μέγεθος πληθυσμός υποχρεώνεται από μια εχθρική προς αυτόν δύναμη να εκπατριστεί και να εγκατασταθεί βιαίως σ’ έναν ξένο τόπο, όπου τη διοίκηση ασκούν ομοεθνείς του, αλλά όχι όμοιοι και όχι πάντα φιλικοί.[1] Υπήρχαν αντίστοιχες συνθήκες και δομή με το παλαιστινιακό, υπήρχε επίσης η συναισθηματική βάση καθώς και η κρίσιμη πληθυσμιακή μάζα. Ένα ερώτημα που προκύπτει είναι γιατί στους πρόσφυγες δεν αναπτύχθηκε μετά το ’23 ένα μαζικό κίνημα παλαιστινιακού τύπου, το οποίο θα διεκδικούσε την Επιστροφή στις πατρίδες τους, αίτημα το οποίο είναι γνωστό ότι υπήρχε τουλάχιστον μέχρι την υπογραφή της Συνθήκης της Άγκυρας το 1930.

…ιστορία από το περιθώριο

Η σειρά των εκδόσεων Ταξιδευτής με τίτλο «Έκκεντρη ιστορία, ιστορία από το περιθώριο», που επιμελείται ο ιστορικός Γιώργος Κόκκινος, παρουσιάζεται στο πλαίσιο της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου που γίνεται στη Θεσσαλονίκη. Η παρουσίαση θα γίνει την Παρασκευή 23 Απριλίου στις 5.30 μ.μ. στο «Φιλολογικό Καφενείο», στο περίπτερο 5 της Έκθεσης (HELEXPO).

Στο τελευταίο βιβλίο της σειράς αυτής με τίτλο »  Tο τραύμα και οι πολιτικές της Μνήμης.  Ενδεικτικές όψεις των συμβολικών πολέμων για την Ιστορία και τη Μνήμη» συμμετέχω (μαζί με τον Γιώργο Κόκκινο και την Έλλη Λεμονίδου)  με το κείμενο: «Mνήμη, ταυτότητα και ιδεολογία στον ποντιακό ελληνισμό”.

-Ιδεολογικές κατασκευές και αλλοτρίωση…

Το κείμενο με τίτλο «Ιδεολογικές κατασκευές και αλλοτρίωση« αποτελεί τμήμα του  κεφαλαίου «Πρόσφυγες κι Αριστερά»  από τη μελέτη «Mνήμη, ταυτότητα και ιδεολογία στον ποντιακό ελληνισμό”, που συμπεριλαμβάνεται στο υπό έκδοση βιβλίο: Γιώργος Κόκκινος – Βλάσης Αγτζίδης – Έλλη Λεμονίδου, Tο τραύμα και οι πολιτικές της Μνήμης.  Ενδεικτικές όψεις των συμβολικών πολέμων για την Ιστορία και τη Μνήμη, εκδ. Ταξιδευτής, Αθήνα.

Από το κομμάτι «Πρόσφυγες και Αριστερά» αναρτήθηκε ήδη το «Η Αριστερά και οι πρόσφυγες του ‘22″

Ιδεολογικές κατασκευές και αλλοτρίωση

-Η Αριστερά και οι πρόσφυγες του ’22

Το παρακάτω κείμενο αποτελεί το πρώτο μέρος -που επιγράφεται «Η Αντιμετώπιση»– από ένα εκτεταμένο τμήμα  της μελέτης μου με τίτλο “Mνήμη, ταυτότητα και ιδεολογία στον ποντιακό ελληνισμό”. Συμπεριλαμβάνεται στο υπό έκδοση βιβλίο:

Γιώργος Κόκκινος – Βλάσης Αγτζίδης – Έλλη Λεμονίδου, Tο τραύμα και οι πολιτικές της Μνήμης.  Ενδεικτικές όψεις των συμβολικών πολέμων για την Ιστορία και τη Μνήμη, εκδ. Ταξιδευτής, Αθήνα.

Το τμήμα αυτό της μελέτης που αρχίζω να αναδημοσιεύω , αφορά τις πολυσύνθετες, διαδραστικές σχέσεις της Αριστεράς με τη μικρασιατική προσφυγιά και ειδικώτερα το ποντιακό της μέρος. Ήδη, από τη μελέτη αυτή,  έχω αναρτήσει τα:

-Ταυτότητες μέσα στο χρόνο

-Πρόσφυγες του ’22 στη «μητέρα-πατρίδα»

-Κράτος και πρόσφυγες του ‘22…

Η Αντιμετώπιση

-Ταυτότητες μέσα στο χρόνο

Το παρακάτω κείμενο αποτελεί το εισαγωγικό τμήμα της ευρύτερης μελέτης μου με τίτλο “Mνήμη, ταυτότητα και ιδεολογία στον ποντιακό ελληνισμό” και  συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο:

Γιώργος Κόκκινος – Βλάσης Αγτζίδης – Έλλη Λεμονίδου, Tο τραύμα και οι πολιτικές της Μνήμης.  Ενδεικτικές όψεις των συμβολικών πολέμων για την Ιστορία και τη Μνήμη, εκδ. Ταξιδευτής, Αθήνα.

Ήδη, από τη μελέτη αυτή,  έχω αναρτήσει ήδη τα:

-Πρόσφυγες του ’22 στη «μητέρα-πατρίδα»

-Κράτος και πρόσφυγες του ‘22…

Η Εισαγωγή αυτή ξεκινά με ένα νέο, χαρακτηριστικό ποίημα του Κώστα Διαμαντίδη.

-Κράτος και πρόσφυγες του ’22…

Το κείμενο αυτό είναι το δεύτερο μέρος (“Η αντιμετώπιση των προσφύγων”) από τό κεφάλαιο: Πρόσφυγες του ’22 στη «μητέρα-πατρίδα», που αποτελεί μέρος από μια ευρύτερη μελέτη μου με τίτλο “Mνήμη, ταυτότητα και ιδεολογία στον ποντιακό ελληνισμό”.

Συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο: Γιώργος Κόκκινος – Βλάσης Αγτζίδης – Έλλη Λεμονίδου, Tο τραύμα και οι πολιτικές της Μνήμης. Ενδεικτικές όψεις των συμβολικών πολέμων για την Ιστορία και τη Μνήμη, εκδ. Ταξιδευτής, Αθήνα (https://kars1918.wordpress.com/2011/01/28/mnimi-travma-3/)

Κράτος και πρόσφυγες

Παρότι η αποκατάσταση τόσο μεγάλου αριθμού προσφύγων του 1922, αποτελεί επίτευγμα των κυβερνήσεων εκείνης της εποχής και της Κοινωνίας των Εθνών, που επόπτευσε και υλοποίησε το πρόγραμμα αποκατάστασης, εν τούτοις υπάρχουν στοιχεία, τα οποία είναι συγκλονιστικά όσον αφορά την ένταξη των προσφύγων. Καταρχάς ένας πολύ μεγάλος αριθμός προσφύγων θα χάσει τη ζωή του από τις κακουχίες στον ελλαδικό χώρο. Από την άλλη, η «Ανταλλάξιμη Περιουσία» που θα έπρεπε -με βάση τη διεθνή Συνθήκη της Ανταλλαγής των  πληθυσμών- να μοιραστεί στους πρόσφυγες, αποτέλεσε -έως και σήμερα- σημείο της μεγαλύτερης οικονομικής κατάχρησης στη μετά το ‘22 Ελλάδα. Ακόμα και στην Κρήτη, όπου τα αντιπροσφυγικά συναισθήματα ήταν αμβλυμένα λόγω του φιλοβενιζελισμού των προσφύγων, οι ντόπιοι κατάφεραν προς όφελός τους να ακυρώσουν σε μεγάλο βαθμό την αγροτική αποκατάσταση των προσφύγων.[1]

Πρόσφυγες του ’22 στη «μητέρα-πατρίδα»

Το παρακάτω κείμενο αποτελεί μέρος από μια ευρύτερη μελέτη μου με τίτλο «Mνήμη, ταυτότητα και ιδεολογία στον ποντιακό ελληνισμό».

Το κείμενο που δημοσιεύω είναι το πρώτο μέρος («Η αντιμετώπιση των προσφύγων») από τό κεφάλαιο: Πρόσφυγες του ’22 στη «μητέρα-πατρίδα». Συμπεριλαμβάνεται στο  βιβλίο:

Γιώργος Κόκκινος – Βλάσης Αγτζίδης – Έλλη Λεμονίδου, Tο τραύμα και οι πολιτικές της Μνήμης. Ενδεικτικές όψεις των συμβολικών πολέμων για την Ιστορία και τη Μνήμη, εκδ. Ταξιδευτής, 2010, Αθήνα.

Τα υπόλοιπα μέρη της μελέτης μου επιγράφονται:

–Ταυτότητες μέσα στο χρόνο,

–Στη Σοβιετική Ένωση μετά την Έξοδο (Ο σοβιετικός ελληνισμός του Μεσοπολέμου, Οι σταλινικές διώξεις, Η νέα έξοδος),

–Πρόσφυγες του ’22 στη «μητέρα-πατρίδα» (Η αντιμετώπιση των προσφύγων, Κράτος και πρόσφυγες, Πρόσφυγες κι Αριστερά),

–Πολιτικές και κοινωνικές συμπεριφορές των προσφύγων.

Πρόσφυγες του ’22 στη «μητέρα-πατρίδα»

Η αντιμετώπιση των προσφύγων. Οι δικοί μας Παλαιστίνιοι

Η ελλαδική κοινωνία είχε ήδη διαμορφώσει τις εικόνες της για τους ομοεθνείς της απ’ την άλλη πλευρά του Αιγαίου. Και οι εικόνες αυτές ήταν ήδη αρνητικές απ΄ την εποχή του ’16, που απ’ τη μια το Εργατικό Κέντρο Αθηνών ζητούσε να απαγορευτεί η πρόσληψη προσφύγων εργατών και απ’ την άλλη οιπρωτοφασιστικές ομάδες των «Επίστρατων» του Δ. Γούναρη και του Ι. Μεταξά οργάνωναν το  πογκρόμ κατά των προσφύγων ως βενιζελικών.[1]

Το αρνητικό στερεότυπο που είχε δημιουργηθεί στην ελλαδική κοινωνία από τη φιλομοναρχική προπαγάνδα θα επιβεβαιωθεί πλήρως απόέναν κορυφαίο διανοούμενο, εκφραστή του βαλκανικού ελληνικού εθνικισμού, τον Ίωνα Δραγούμη, ο οποίος το 1919 θεωρούσε ότι οι Μικρασιάτες, όπως και οι Κρητικοί, ήταν τα όργανα υποταγής της Παλαιάς Ελλάδας στον «αγγλογαλλικό ιμπεριαλισμό».[2]