Οι Εβραίοι της Πολωνίας και ένα ελλαδικό στιγμιότυπο από μια βιβλιοκριτική
Θ
α θυμάστε, ίσως, τη συζήτηση που είχα με τον Γιώργο Σιακαντάρη με αφορμή την βιβλιο-παρουσίαση που έκανε στο περιοδικό the books’ journal του κοινού βιβλίου «Το Τραύμα και οι πολιτικές της Μνήμης».
Όπως είχα γράψει: «Μέσα από τις γραμμές των τοποθετήσεων προβάλλουν οι διαφορετικές προσεγγίσεις, αξιολογήσεις, εκείνων των ιστορικών στιγμών αλλά και των συγκεκριμένων πράξεων. Ο προσεκτικός αναγνώστης μπορεί να αντιληφθεί μέσα από το συγκεκριμένο διάλογο τις αιτίες που οι προβληματισμοί περί Γενοκτονίας στην Ανατολή, συναντούν τη δυσπιστία, αν όχι την ανοιχτή αντίθεση, των νεοελληνικών ελίτ…»
Στα χαρακτηριστικό εκείνης της βιβλιοκρισίας, εκτός από τις αρνήσεις συγκεκριμένων ιστορικών γεγονότων -που παρουσιάζονται στη δική μου απάντηση- υπήρχαν και πολύ συγκεκριμένες παρανοήσεις. «Θύμα» τέτοιων παρανοήσεων υπήρξε το κείμενο της Έλλης Λεμονίδου, που αναφερόταν στην περίπτωση της εξόντωσης των Εβραίων της Πολωνίας και της πολιτικής με την οποία η πολωνική πλευρά αντιμετώπισε τα γεγονότα και διαχειρίστηκε την ανάμνησή τους.
Παρακάτω μπορείτε να δείτε το διάλογο Λεμονίδου-Σιακαντάρη από τις σελίδες του περιοδικού:
Ένα blog του Βλάση Αγτζίδη 
«… ἀπ’ ὅτι μιά ἄλλη διχασμένη πολιτισμικά χώρα ὅπως ἡ Ἐλλάδα»
Τί ἐννοεῖ ὁ ποιητής;
ΓΧΤ
“… ἀπ’ ὅτι μιά ἄλλη διχασμένη πολιτισμικά χώρα ὅπως ἡ Ἐλλάδα”
Τί ἐννοεῖ ὁ ποιητής;
————————————-
Έλα ντε;
Μάλλον εννοεί ότι υπάρχουν από τη μια αυτοί του ΙΣΤΑΜΕ, του ΕΛΙΑΜΕΠ, του Άρειου Πάγου (που αποκατάστησαν τους 6 ενόχους της Μικρασιατικής Καταστροφής) και από την άλλη όλοι εμείς οι υπόλοιποι.
Δηλαδή αὐτά τά ἄτομα θεωροῦν τούς ἑαυτούς τους φορεῖς ἑλληνικοῦ/ρωμαίικου πολιτισμοῦ; Ἀποκλείεται, δεδομένου ὅτι τό ‘ἑλληνικοῦ’ τούς φέρνει ἀλλεργία -γιά τό ‘ρωμαίικου οὔτε λόγος. Ἄρα μᾶλλον θεωροῦν τούς ἑαυτούς τους φορεῖς σκέτου πολιτισμοῦ. Ἄρα ἀπό μόνοι τους ἀντιφάσκουν διότι, ὅπως καί οἱ ἴδιοι ὑποστηρίζουν, τά ἔθνη χαρακτηρίζονται ἐκτός τῶν ἄλλων καί ἀπό πολιτισμική ἑνότητα. Δέ σᾶς θυμίζουν Χάρρυ Κλύν: «Ποιός εἶμαι;»
ΓΧΤ
Η γοητευτική αφήγηση μιας ιστορίας φρίκης
Προδημοσίευση από το βιβλίο του ιστορικού Σ. Φριντλέντερ για το Ολοκαύτωμα.
Διάβασα πρώτα το «αυτί» του υπό έκδοση έργου του. «Ο Σαούλ Φριντλέντερ γεννήθηκε ως Πάβελ Φριντλέντερ στην Πράγα το 1932. Οταν ξέσπασε ο πόλεμος, η γερμανόφωνη, εβραϊκή, αλλά “αφομοιωμένη”, οικογένειά του εγκατέλειψε την Πράγα για να εγκατασταθεί στο Παρίσι». Σ’ αυτή τη διαδρομή ο μικρός Πάβελ αλλάζει όνομα, γίνεται Πολ, κρύβεται σε καθολικό σχολείο και διασώζεται. Εκείνος, όχι οι γονείς του. Εκείνοι χάνονται στο Αουσβιτς, μαζί με τα υπόλοιπα εκατομμύρια των Εβραίων. Η διαδρομή του ΠάβελΠολ ακολουθεί, μετά τον πόλεμο πια, τη διαδρομή επαναπατρισμού των Εβραίων της διασποράς, αλλά και τη διαδρομή ανάκτησης της μνήμης και της ιστορίας τους. Κάπως έτσι διαμορφώθηκε και η ματιά του ως ιστορικού. Αποτέλεσμα, ένα ογκώδες δίτομο έργο, που το 1997, έτος της έκδοσής του, αποτέλεσε ιστοριογραφικό ορόσημο.
Από τις εκδόσεις «Πόλις» την ερχόμενη εβδομάδα θα κυκλοφορήσει αυτό το σημαντικό έργο σε δύο τόμους με τον τίτλο «Η ναζιστική Γερμανία και οι Εβραίοι», σε μετάφραση Ηλία Ιατρού. Σαν πρόγευση από αυτό το γοητευτικό ανάγνωσμα προδημοσιεύουμε μερικά σημεία από το επίμετρο της ιστορικού Ρίκας Μπενβενίστε που συμπληρώνει την έκδοση και μας συστήνει τόσο τον Σαούλ Φριντλέντερ όσο και την προβληματική του έργου και τη συμβολή του στην ιστοριογραφία. Ενα βιβλίο που καθηλώνει ξεκινώντας από το «αυτί».
Πόλεμοι της μνήμης
«Πίσω από τις μεθοδολογικές αρχές και τις αφηγηματικές επιλογές του Φριντλέντερ, βρίσκεται ο διανοούμενος που αναμετρήθηκε με την εμπειρία του παιδιού που επέζησε της Shoah και ο ιστορικός που στη διάρκεια της καριέρας του συμμετείχε ενεργά στις συζητήσεις και τις διαμάχες που σφράγισαν την ιστοριογραφία του Ολοκαυτώματος: τη συζήτηση για τις “λειτουργιστικές”, σε σχέση με τις ιδεολογικές, ερμηνείες της Τελικής Λύσης, τη Historikerstreit και τους “πολέμους της μνήμης”, τις μαρτυρίες των θυμάτων και τον επιστημολογικό σχετικισμό», λέει η Ρ. Μπενβενίστε και συνεχίζει: «Τη δική του ζωή ο Φριντλέντερ την αφηγείται στην αυτοβιογραφία του, που δημοσιεύτηκε το 1978 με τον τίτλο “Οταν έρχονται οι αναμνήσεις”. Ηταν επτάχρονο παιδί όταν ξέσπασε ο πόλεμος και η οικογένειά του εγκατέλειψε βιαστικά τη γενέθλια Πράγα για να βρεθεί στο Παρίσι. Με τη γερμανική εισβολή στη Γαλλία, η οικογένεια καταφεύγει στην επαρχία, στην ελεύθερη ζώνη. Εκεί οι γονείς παίρνουν την απόφαση να κρύψουν το παιδί σε ένα καθολικό σχολείο, ενώ οι ίδιοι επιχειρούν να διαφύγουν στην Ελβετία. Συλλαμβάνονται, εκτοπίζονται και δολοφονούνται στο Αουσβιτς. Ο μικρός Pavel, που ήδη από το Παρίσι ονομαζόταν Paul, βαφτίζεται, και με το όνομα Paul-Henri λαμβάνει καθολική παιδεία και παραμένει εσωτερικός στο σχολείο μέχρι το τέλος της Κατοχής και μέχρι να πληροφορηθεί τον θάνατο των γονιών του. Τότε επιστρέφει στο Παρίσι, στις τελευταίες τάξεις του λυκείου και σε μια ανάδοχη οικογένεια Ρωσοεβραίων. Από εκεί, το καλοκαίρι του 1947, θα επιβιβαστεί κρυφά στο πλοίο “Αλταλένα”, με προορισμό την Παλαιστίνη. Ηταν το ίδιο πλοίο που με διαταγή του Μπεν Γκουριόν βυθίστηκε έξω από το Τελ Αβίβ για να μη χρησιμοποιηθεί το φορτίο του, τα όπλα της δεξιάς σιωνιστικής οργάνωσης, εναντίον της νεοσύστατης κυβέρνησης και των διαπραγματεύσεων για την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ (…).
Πρωταγωνιστής
«Στη δεκαετία του 1980, εποχή των μεγάλων επιστημολογικών προκλήσεων για την ιστοριογραφία του Ολοκαυτώματος, ο Φριντλέντερ πρωταγωνιστεί σε όλες τις μεγάλες συζητήσεις. Οι θέσεις, που επεξεργάζεται τότε, βρίσκουν τη θέση τους στο νέο του βιβλίο. Πολλοί ιστορικοί του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου έχουν αναζητήσει τις ερμηνείες της Γενοκτονίας στη δομή του ναζιστικού καθεστώτος, στις εσωτερικές συγκρούσεις στο κόμμα, στις οικονομικές ανάγκες που ανέκυπταν διαρκώς με την πρόοδο των πολεμικών επιχειρήσεων και σύμφωνα με τους υπολογισμούς των τεχνοκρατών. (…) Ο Φριντλέντερ έχει υποστηρίξει ότι το θεωρητικό σχήμα του ολοκληρωτισμού και η έννοια του φασισμού δεν είναι κατάλληλα για την εννοιολόγηση της Τελικής Λύσης: εξηγούν, μάλιστα, καλύτερα τα φαινόμενα που περιγράφουν όταν δεν περιλαμβάνεται σε αυτά η ναζιστική γενοκτονία. (…) Δίνει έμφαση στη φυλετική, αντισημιτική ρητορική του ναζισμού και στο γεγονός ότι ο ίδιος ο Χίτλερ ενεχόταν στη λήψη όλων των σημαντικών αποφάσεων. Η αντισημιτική εμμονή -υποστηρίζει- βρισκόταν στην καρδιά του ναζιστικού ιδεολογικού σύμπαντος ως ενοποιητικός κώδικας της φυλετικής κοινότητας και ως μέσο διαρκούς κινητοποίησης του καθεστώτος. Υπενθυμίζει τον θρησκευτικής Αποκάλυψης χαρακτήρα του “Mein Kampf” και διατυπώνει τον όρο “λυτρωτικός αντισημιτισμός”, τις ιστορικές συντεταγμένες του οποίου εντοπίζει αφενός στη ριζωμένη στον γερμανικό και ευρωπαϊκό αντισημιτισμό αντι-εβραϊκή κουλτούρα και αφετέρου στην κρίση του φιλελευθερισμού, με τον οποίο ταυτίζονταν οι περισσότεροι Εβραίοι, όταν δεν ταυτίζονταν με τον επαναστατικό σοσιαλισμό…».
http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathremote_1_28/10/2013_525088
Το Άουσβιτς είναι μια μετωνυμία για όλα, αλλά ποια όλα;
Κανονικό
70 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΑΟΥΣΒΙΤΣ
Συνέντευξη με την Ανέτ Βιβιορκά
μετάφραση: Πάνος Αγγελόπουλος
Έχετε πει ότι η απελευθέρωση του Άουσβιτς ήταν σαν την κατάληψη της Βαστίλης: ένα ήσσονος σημασίας γεγονός τη στιγμή που συντελέστηκε, το οποίο στη συνέχεια έγινε σύμβολο.
Το Άουσβιτς πράγματι, με κάνει να σκεφτώ τη Βαστίλη. Γνωρίζουμε βέβαια ότι η Βαστίλη είναι το σύμβολο της αυθαιρεσίας και της καταπίεσης, ότι χιλιάδες άνθρωποι φυλακίστηκαν εκεί, αλλά, όταν έπεσε, την 14η Ιουλίου 1789, δεν υπήρχε πια σχεδόν κανένας κρατούμενος. Κι όμως, η ημερομηνία αυτή έγινε, τον 19ο αιώνα, το σύμβολο της Επανάστασης και, έπειτα, της Δημοκρατίας: η εθνική εορτή της Γαλλίας.
Απελευθέρωση του Άουσβιτς, 27.1.1945ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΑΟΥΣΒΙΤΣ, 27.1.1945
Χρειάστηκε να περάσουν σχεδόν εξήντα χρόνια για να οριστεί η 27η Ιανουαρίου, ημερομηνία της απελευθέρωσης του Άουσβιτς, παγκόσμια ημέρα μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος. Στο παρελθόν, οι εκδηλώσεις μνήμης για τον εκτοπισμό τελούνταν στα τέλη Απριλίου, την ημερομηνία απελευθέρωσης των άλλων στρατοπέδων συγκέντρωσης.
Θυμίστε μας τους λόγους για τους οποίους το Άουσβιτς είναι σημαντικό για τη συλλογική μνήμη;
Το Άουσβιτς έγινε το σύμβολο του απόλυτου κακού στον σύγχρονο πολιτισμό. Ενσαρκώνει, ως μετωνυμία, τη γενοκτονία των Εβραίων, ακόμα και το σύνολο της ναζιστικής θηριωδίας. Τούτο εξηγεί και τη σημαντική αύξηση του αριθμού των επισκεπτών –1,4 εκ.–, τη στιγμή που κανένα άλλο στρατόπεδο συγκέντρωσης ή τόπος μαρτυρίου και μαζικής εξόντωσης Εβραίων δεν γνωρίζει αντίστοιχη προσέλευση. Πρόκειται καταρχάς για το μεγαλύτερο νεκροταφείο του κόσμου: το μεγαλύτερο νεκροταφείο Εβραίων (σχεδόν ένα εκατομμύριο), αλλά επίσης Πολωνών (εβδομήντα με εβδομήντα πέντε χιλιάδες νεκροί), Τσιγγάνων (περίπου είκοσι χιλιάδες νεκροί) του Τρίτου Ράιχ. Ένα νεκροταφείο χωρίς μνήματα, μιας και τα σώματα έγιναν στάχτη.
Το Άουσβιτς ήταν επίσης ο προορισμός της μεγάλης πλειοψηφίας των μεταγωγών από όλη την Ευρώπη, από το Άμστερνταμ μέχρι τη Θεσσαλονίκη, από το Μπορντό μέχρι την Πράγα.
Ευλογοφανές παράδοξο: χιλιάδες άνδρες και γυναίκες κατάφεραν να επιζήσουν. Η επιβίωση αυτή εξηγείται: το σύμπλεγμα στρατοπέδων του Άουσβιτς αποτελούνταν από έναν κεντρικό χώρο θανάτωσης, με τους τεράστιους θαλάμους αερίων και τα κρεματόρια, και περί τους σαράντα τομείς –εργοστάσια, ανθρακωρυχεία– όπου μεταφέρονταν οι κρατούμενοι που είχαν περάσει από τη διαδικασία διαλογής κατά την άφιξή τους και είχαν κριθεί «ικανοί για εργασία». Η Σιμόν Βέιγ δούλεψε σε ένα εργοστάσιο, ο Πρίμο Λέβι στην οικοδόμηση του εργοστασίου που προοριζόταν να παράγει καουτσούκ, την Μπούνα ή Μόνοβιτς. Οι επιζήσαντες μετέφεραν τις μνήμες τους από τον τόπο αυτό είτε συλλογικά, μέσω των συλλόγων τους, είτε μέσω των αναρίθμητων προσωπικών μαρτυριών τους. Κάποιες από αυτές εμπίπτουν στη σφαίρα της λογοτεχνίας, όπως εκείνες του Πρίμο Λέβι, του Ίμρε Κέρτες, του Ελί Βιζέλ ή της Γαλλίδας Σαρλότ Ντελμπό.
Και η εικόνα των άλλων στρατοπέδων;
Το Λούμπλιν-Μάιντανεκ, που απελευθερώθηκε τον Ιούλιο του 1944, φωτογραφήθηκε και φιλμογραφήθηκε από τους Σοβιετικούς, ενώ η απελευθέρωσή του αναμεταδόθηκε από το ραδιόφωνο του Λονδίνου. Το Νταχάου είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση. Ήταν το πρώτο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης, αλλά οι μνήμες από αυτό δεν διατηρήθηκαν εξίσου ζωντανές. Η τύχη θέλησε οι μεγάλες φυσιογνωμίες Γάλλων του Νταχάου να είναι χριστιανοδημοκράτες, όπως, για παράδειγμα, ο Ζοζέφ Ροβάν και ο Εντμόντ Μισελέ. Υπήρξαν κείμενα, όπως το πολύ ωραίο βιβλίο του Εντμόντ Μισελέ Rue de la Liberté (Οδός Ελευθερίας). Αλλά δεν μπορούμε να πούμε ότι καθιερώθηκε μια πραγματική μνήμη. Δύσκολα μπορούσε να βρεθεί χώρος ανάμεσα στην κομμουνιστική και την εβραϊκή μνήμη. Το στρατόπεδο της Τρεμπλίνκα έχει επίσης την ιστορία του. Όταν απελευθερώθηκε, δεν υπήρχε πια κανείς. Ωστόσο, η Τρεμπλίνκα γνώρισε μια «περίοδο δόξας», διότι προσέλκυσε το ενδιαφέρον κάποιων συγγραφέων. Είχαμε το εξαιρετικό διήγημα του Βασίλι Γκρόσμαν «Το στρατόπεδο της Τρεμπλίνκα» που δημοσιεύτηκε το 1944. Και αργότερα, το 1966, το μυθιστόρημα του Ζαν-Φρανσουά Στεϊνέρ, με πρόλογο της Σιμόν ντε Μποβουάρ, το οποίο διηγείται πώς οι Εβραίοι αφέθηκαν να οδηγηθούν στη σφαγή, και πυροδότησε οξύτατη πολεμική. Για να συνοψίσουμε, μπορούμε να πούμε ότι αν κατά τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια το στρατόπεδο που αντιπροσωπεύει τον εκτοπισμό είναι το Μπούχενβαλντ, το όνομα του Άουσβιτς αναδεικνύεται σιγά σιγά σε σύμβολο του Απόλυτου Κακού. Το πραγματικό όμως Άουσβιτς, ως τόπος εξόντωσης των Εβραίων, αργεί να κάνει την εμφάνισή του, ακόμα και μεταξύ των Εβραίων.
Έχουμε κάποιες ημερομηνίες;
Ένα πράγμα μού έκανε πάντα μεγάλη εντύπωση. Μετά την εκλογή του, ο Πάπας Ιωάννης Παύλος ο Β΄ κάνει την περιβόητη επίσκεψή του στην Πολωνία, το 1979. Πηγαίνει στο Άουσβιτς-Μπίρκεναου και οργανώνει μια τεράστια Λειτουργία στη μνήμη του φραγκισκανού Μαξιμιλιανού Κολμπ. Τελεί αυτή τη Λειτουργία στο Μπίρκεναου από ένα ιερό βήμα που έχει τοποθετηθεί ανάμεσα στα ερείπια δυο θαλάμων αερίων, ενώ ένας σταυρός φέρει μια κορώνα από συρματόπλεγμα. Έχουμε λοιπόν, στην καρδιά του Μπίρκεναου, μια καθολική Λειτουργία στο σημείο όπου εξολοθρεύτηκαν Εβραίοι. Μολονότι, εν γένει, στους Εβραίους δεν αρέσει και τόσο να τους «εκχριστιανίζουν», το συμβάν δεν προξενείκαμία πολεμική.
Αργότερα όμως, το 1985, μαθαίνουμε ότι (αρχικά οκτώ και στη συνέχεια δεκατέσσερις) μοναχές του τάγματος των Καρμελιτών έχουν εγκατασταθεί μόνιμα στο Άουσβιτς. Το γεγονός προκαλεί θύελλα αντιδράσεων εκ μέρους των εβραϊκών οργανώσεων από όλον τον κόσμο. Η δε διένεξη διαρκεί μέχρι το 1993. Το Άουσβιτς έχει καταγραφεί στη συλλογική συνείδηση ως τόπος σύμβολο της εξόντωσης των Εβραίων της Ευρώπης.
Και σήμερα;
Το Άουσβιτς συγκεντρώνει κάποια μοναδικά χαρακτηριστικά. Καταρχάς, είναι το στρατόπεδο με το μεγαλύτερο αριθμό θυμάτων – αν και οι 700.000 νεκροί της Τρεμπλίνκα είναι επίσης ένας καλοσσιαίος αριθμός…
Το Άουσβιτς είναι επίσης το μόνο πραγματικά ευρωπαϊκό στρατόπεδο συγκέντρωσης. Όποτε μιλάω σε κάποιο Λύκειο, λέω στα παιδιά: Σιμόν Βέιγ (Νίκαια-Γαλλία), Ίμρε Κέρτες (Βουδαπέστη-Ουγγαρία), Άννα Φρανκ (Άμστερνταμ-Ολλανδία)… Κανένα από τα άλλα στρατόπεδα δεν ήταν τόσο διεθνοποιημένο. Σε αυτό εκτοπίστηκαν ακόμα και Εβραίοι από τη Νορβηγία ή τη Ρόδο. Αποτελεί, έτσι, την πιο χαρακτηριστική έκφραση της έκτασης και της ακρότητας αυτής της γενοκτονίας.
Μια άλλη ιδιαιτερότητα, παράδοξη, οφείλεται στο γεγονός ότι το Άουσβιτς αναπτύχθηκε όψιμα, σε μια περίοδο κατά την οποία οι ηγέτες του Ράιχ ήθελαν να συνεχίσουν τον πόλεμο και είχαν ανάγκη από περισσότερα εργατικά χέρια, με αποτέλεσμα να υπάρχουν πολλοί περισσότεροι επιζώντες απ’ ό,τι σε άλλα στρατόπεδα. Στην Ρεμπλίνκα ήταν ελάχιστοι και στο Μπέργκεν Μπέλτσεν ακόμα λιγότεροι. Έτσι, το Άουσβιτς είναι συνάμα ο τόπος με τα περισσότερα θύματα και με τους περισσότερους επιζώντες.
Σήμερα, το Άουσβιτς έχει γίνει μια μετωνυμία για όλα· αλλά για ποια όλα; Το κακό, το Ολοκαύτωμα, τις γενοκτονίες, το ναζισμό, την εξόντωση των Εβραίων;
H Annette Wieviorka είναι ιστορικός, διευθύντρια ερευνών στο Centre National de la Recherche Scientifique (CNRS) και μια από τις πιο εξέχουσες μελετήτριες του Ολοκαυτώματος και της ιστορίας των Εβραίων στον 20ό αιώνα. Στα ελληνικά κυκλοφορούν τα βιβλία της «Άουσβιτς» (μετ.: Σάμης Ταμπώχ) και «Το Άουσβιτς όπως το εξήγησα στην κόρη μου» (μετ.: Κορίνα Δευτεραίου), και τα δύο από τις εκδόσεις Πόλις.
Η συνέντευξη δόθηκε στη Natalie Levisalles («Liberation», 26.1.2015). Εδώ δημοσιεύεται με μικρές περικοπές, ενώ έχει προστεθεί μια ερωταπάντηση από τη συνέντευξή της στη Mattea Battaglia («Le Monde», 9.4.2012).
https://enthemata.wordpress.com/2015/02/01/annet/
[…] Οι Εβραίοι της Πολωνίας και ένα ελλαδικό στιγμιότυπο α… […]
Πέρασε στην Πολωνία το νομοσχέδιο για το Ολοκαύτωμα κόντρα στις αντιδράσεις του Ισραήλ
NewsroomHuffpost Greece
Η Γερουσία της Πολωνίας ενέκρινε –με 57 ψήφους υπέρ έναντι 23 κατά– σε ψηφοφορία της τη νύχτα της Τετάρτης προς Πέμπτη χωρίς καμιά τροποποίηση το αμφιλεγόμενο σχέδιο νόμου το οποίο αποσκοπεί να προστατεύσει την εικόνα της χώρας, αλλά οδήγησε το Ισραήλ να κατηγορήσει τη Βαρσοβία ότι αποπειράται να «ξαναγράψει την ιστορία» κι ότι «αρνείται το Ολοκαύτωμα» και τις ΗΠΑ να απευθύνουν προειδοποίηση σε ασυνήθιστα αυστηρό τόνο προς τη συντηρητική πολωνική κυβέρνηση.
Για να τεθεί σε ισχύ ο νόμος, απομένει μόνο να υπογραφτεί από τον πολωνό πρόεδρο Αντρέι Ντούντα.
Το σχέδιο νόμου μετατρέπει τη χρήση της φράσης «πολωνικά στρατόπεδα θανάτου» από Πολωνούς αλλά και ξένους σε ποινικό αδίκημα που επισύρει ποινή φυλάκισης έως και τριών ετών, όπως επίσης και κάθε δημόσια εκφορά της άποψης ότι «το πολωνικό έθνος ή το πολωνικό κράτος» είχαν ρόλο συνεργών των ναζί στα εγκλήματα που διαπράχθηκαν στο κατεχόμενο πολωνικό έδαφος στον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Παράλληλα, ποινικοποιεί την άρνηση του ρόλου της Ουκρανίας στη σφαγή των Πολωνών που διαπράχθηκε το διάστημα 1943-1944 στο Βόλιν.
Την Τετάρτη, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ κατέστησε σαφές σε μια ανακοίνωση που έδωσε στη δημοσιότητα ότι αυτός ο νόμος θα έχει συνέπειες. Προειδοποίησε ότι θα υπάρξουν «επιπτώσεις» για τα «συμφέροντα και τις στρατηγικές σχέσεις της Πολωνίας, συμπεριλαμβανομένων αυτών με τις ΗΠΑ και με το Ισραήλ», με μια ανακοίνωσή του που δόθηκε στη δημοσιότητα κι υπογράφεται από την εκπρόσωπο του αμερικανικού ΥΠΕΞ Χέδερ Νάουερτ.
Κάλεσε τη Βαρσοβία «να επανεξετάσει» τη θέση της όσον αφορά το κείμενο αυτό.
Μετά την ψήφιση του νόμου από την πολωνική κάτω Βουλή την Παρασκευή, ο ισραηλινός πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου κατήγγειλε ότι η Βαρσοβία προσπαθεί να «ξαναγράψει την ιστορία» τονίζοντας πως «κανένας δεν μπορεί να αρνείται το Ολοκαύτωμα», ενώ το υπουργείο Εξωτερικών απαίτησε να τροποποιηθεί το νομοσχέδιο και κάλεσε τον επιτετραμμένο της πολωνικής πρεσβείας στο Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ για να του επιδώσει διαμαρτυρία.
Ο πολωνός υπουργός Δικαιοσύνης Πάτρικ Γιάκι υποστήριξε παρεμβαίνοντας στη συζήτηση στη Γερουσία ότι η βίαιη αντίδραση της ισραηλινής κυβέρνησης εν μέρει οφείλεται σε εσωτερικά πολιτικά προβλήματα στο Ισραήλ.
Την Τετάρτη η Κνέσετ, η ισραηλινή Βουλή, ενέκρινε με 61 ψήφους στις 120 ένα σχέδιο νόμου το οποίο προβλέπει ότι θα επιβάλλεται ποινή πέντε ετών φυλάκισης σε όποιον «μειώνει ή αρνείται τον ρόλο εκείνων που βοήθησαν τους ναζί στα εγκλήματα που διέπραξαν εναντίον των Εβραίων». Ο Ιτζίκ Σμούλι (Σιωνιστική Ένωση), εκ των εισηγητών του κειμένου, κατέστησε σαφές ότι κατέθεσε το νομοσχέδιο σε αντίδραση για το πολωνικό νομοσχέδιο.
Στη Βαρσοβία περίπου εκατό καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι και πολιτικοί, ανάμεσά τους η σκηνοθέτις Ανιέσκα Χόλαντ, ο πρώην πρόεδρος Αλεξάντερ Κβασνιέφσκι και ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Ράντοσλαβ Σικόρσκι υπέγραψαν μια ανοικτή επιστολή με την οποία απηύθυναν έκκληση να αλλάξει το νομοσχέδιο και να απαλειφθεί η ποινικοποίηση των εκφράσεων που μπορεί να προσβάλλουν την Πολωνία.
Μια ομάδα πολωνοεβραίων εξάλλου έδωσε στη δημοσιότητα μια δική της ανοικτή επιστολή, στην οποία προειδοποιεί ότι το σχέδιο νόμου ενδέχεται να σημάνει την ποινική δίωξη «όσων λένε την αλήθεια για τους καταδότες και τους πολωνούς πολίτες που δολοφόνησαν εβραίους γείτονές τους», ενώ υπογραμμίζει πως «όχι μόνο περιορίζει την ελευθερία της έκφρασης» αλλά «οδηγεί στην παραχάραξη της ιστορίας».
Η κατεχόμενη Πολωνία υπήρξε η μόνη χώρα όπου οι ναζί είχαν ορίσει με διάταγμα πως η χορήγηση οποιουδήποτε είδους βοήθειας στους Εβραίους επέσυρε τη θανατική ποινή.
Κατά τον ιστότοπο του ιδρύματος Γιαντ Βασέμ για τη μνήμη του Ολοκαυτώματος, 6.700 Πολωνοί έχουν τιμηθεί ως «Δίκαιοι μεταξύ των Εθνών» διότι βοήθησαν τους Εβραίους επί ναζιστικής κατοχής.
Υπολογίζεται ότι έξι εκατομμύρια Πολωνοί, ανάμεσά τους τρία εκατομμύρια Εβραίοι, σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια του Β΄ ΠΠ.
(Mε πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ)
http://www.huffingtonpost.gr/entry/perase-to-nomoschedio-yia-to-olokaetoma-kontra-stis-antidraseis-toe-israel_gr_5a72b30de4b06fa61b4d64b7?utm_hp_ref=gr-homepage
Πολωνικός νόμος για το Ολοκαύτωμα εξοργίζει το Ισραήλ
polonia-olokaftoma-.jpg
Στιγμιότυπο από εκδήλωση μνήμης στο μνημείο της Βαρσοβίας Απαγορεύεται η χρήση του όρου «πολωνικά στρατόπεδα θανάτου», «σβήνεται» η όποια συμμετοχή Πολωνών στο Ολοκαύτωμα | (AP Photo/Czarek Sokolowski)
01.02.2018, 13:16 | Ετικέτες: Ολοκαύτωμα, Πολωνία, Ισραήλ
Συντάκτης:
efsyn.gr
Η πολωνική Γερουσία ψήφισε την περασμένη νύχτα έναν αμφιλεγόμενο νόμο, ο οποίος έχει προκαλέσει την οργισμένη αντίδραση του Ισραήλ, αλλά και ώθησε τις ΗΠΑ να κάνουν αυστηρές συστάσεις προς τη Βαρσοβία. Οι επικριτές τονίζουν ότι ο νόμος αποπειράται να «ξαναγράψει την ιστορία» κι ότι «αρνείται το Ολοκαύτωμα».
Σύμφωνα με το νέο νόμο της συντηρητικής πολωνικής κυβέρνησης η χρήση της φράσης «πολωνικά στρατόπεδα θανάτου» ποινικοποιείται, ενώ απαγορεύεται κάθε δημόσια έκφραση της άποψης ότι το πολωνικό έθνος ή κράτος είχε ρόλο συνεργατών των ναζί στα εγκλήματα του Ολοκαυτώματος. Την ίδια στιγμή ποινικοποιεί την άρνηση του ρόλου της Ουκρανίας στη σφαγή των Πολωνών κατά το διάστημα 1943-1944 στο Βόλιν.
Η κυβέρνηση επισημαίνει ότι ο νόμος αυτός εισάγεται για να προστατευθεί η εικόνα της χώρας, όμως όσοι αντιδρούν κάνουν λόγο για «παραποίηση της ιστορίας».
Πιο οργισμένη ήταν η αντίδραση από το Ισραήλ, το οποίο αναφέρει ότι με το νέο νόμο η Πολωνία επιχειρεί να αρνηθεί το Ολοκαύτωμα, ενώ αξιωματούχοι εξέφρασαν την έντονη δυσαρέσκειά τους σημειώνοντας ότι υπάρχει απόπειρα άρνησης της συμμετοχής Πολωνών στις σφαγές, προσθέτοντας ότι φθάνει μέχρι και στην πιθανότητα δίωξης κατά των επιζώντων του Ολοκαυτώματος.
Μετά την έγκριση του νομοσχεδίου από την πολωνική κάτω Βουλή την Παρασκευή, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου διαμαρτυρήθηκε με δριμύτητα: «Δεν θα ανεχθούμε τη διαστρέβλωση της αλήθειας και το ξαναγράψιμο της ιστορίας ή την άρνηση του Ολοκαυτώματος», είπε.
Την ίδια στιγμή παρουσιάστηκε στην ισραηλινή βουλή νομοσχέδιο-απάντηση, το οποίο εισάγει ποινή φυλάκισης πέντε ετών σε εκείνους που «υποτιμούν ή αρνούνται τον ρόλο εκείνων που βοήθησαν τους ναζί στα εγκλήματα που διαπράχθηκαν κατά των εβραίων».
Αυστηρή ήταν και η προειδοποίηση από την Ουάσινγκτον με την εκπρόσωπο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Χέδερ Νάουερτ να επισημαίνει ότι η κίνηση αυτή μπορεί να έχει επιπτώσεις στα συμφέροντα και τις στρατηγικές σχέσεις της Πολωνίας με χώρες συμμάχους όπως το Ισραήλ και οι ΗΠΑ.
Για να τεθεί σε ισχύ, ο νόμος πρέπει να επικυρωθεί από τον πρόεδρο της Πολωνίας Αντρέι Ντούντα.
Από την πλευρά του ο υπουργός Δικαιοσύνης της χώρας Πάτρικ Ζάκι, ο οποίος απευθύνθηκε στους γερουσιαστές, σημείωσε ότι η σφοδρότητα της αντίδρασης του εβραϊκού κράτους εξηγείται εν μέρει από την επιρροή θεμάτων εσωτερικής πολιτικής του Ισραήλ.
Στη Βαρσοβία, αρκετοί καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι και πολιτικοί έκαναν έκκληση με την οποία ζητούν την τροποποίηση του νομοσχεδίου για να μην υπάρξει ποινικοποίηση, ενώ ομάδα Πολωνών Εβραίων δημοσίευσε επίσης ανοικτή επιστολή-προειδοποίηση κατά του νέου νόμου, ο οποίος «μπορεί να οδηγήσει στην δίωξη εκείνων που λένε «την αλήθεια για τους Πολωνούς καταδότες και για τους Πολωνούς πολίτες που δολοφονούσαν τους Εβραίους γείτονές τους».
Ο περιφερειάρχης της Βαρσοβίας από την πλευρά του απαγόρευσε «για λόγους ασφαλείας» την πραγματοποίηση διαδήλωσης που ανακοινώθηκε χθες το απόγευμα και οργανώθηκε από εθνικιστικούς κύκλους έξω από την πρεσβεία του Ισραήλ.
http://www.efsyn.gr/arthro/polonikos-nomos-gia-olokaytoma-exorgizei-israil
«Τα γεγονότα της συστηματικής εξόντωσης των Εβραίων της Ευρώπης κατά τη γερμανική κατοχή είναι λίγο-πολύ γνωστά: οι ρατσιστικοί «νόμοι της Νυρεμβέργης» και η εφαρμογή τους στις κατεχόμενες χώρες, με τα γκέτο, τις συλλήψεις, τον εκτοπισμό στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και εξόντωσης, τα κρεματόρια.
Παράλληλα, η απάθεια ή η πρόθυμη συμμετοχή των τοπικών πληθυσμών στη διαδικασία αυτή, αλλά και οι εξαιρετικά θαρραλέες προσπάθειες απόκρυψης, φυγάδευσης και διάσωσης των διωκομένων. Η διεθνής και η ελληνική ιστοριογραφία έχει αναλυτικότατα ασχοληθεί με το θέμα, βοηθώντας στην κατανόηση του ερωτήματος «πώς ήταν δυνατόν», με την ελπίδα πάντοτε της αποφυγής επανάληψης μιας τέτοιας γενοκτονίας.
Στην κατεχόμενη Ελλάδα ο πρώτος διωγμός άρχισε στη Θεσσαλονίκη: στις 11 Ιουλίου 1942, όλοι οι άρρενες Εβραίοι διατάχθηκαν να συγκεντρωθούν στην Πλατεία Ελευθερίας. Περίπου 10.000 άνδρες αναγκάστηκαν να εκτελούν ταπεινωτικές «γυμναστικές ασκήσεις» μέχρις εξαντλήσεως. Λίγο αργότερα, περίπου 7.000 από τους Εβραίους της πόλης στάλθηκαν για καταναγκαστικά έργα στα περίχωρα της Θεσσαλονίκης. Τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου, με πρόσχημα τον «αστικό σχεδιασμό», οι Γερμανοί άρχισαν την καταστροφή του εβραϊκού νεκροταφείου.
Στις αρχές του 1943, όλοι οι Εβραίοι της πόλης είχαν υποχρεωθεί να μετοικήσουν στα δύο γκέτο που είχαν ορίσει οι Γερμανοί. Από τον Μάρτιο μέχρι τον Αύγουστο του 1943, εκτοπίστηκαν στην Πολωνία, σε 19 σιδηροδρομικές αποστολές, στοιβαγμένοι μέσα σε βαγόνια μεταφοράς ζώων, υπό αθλιότατες συνθήκες. Το 96% των 56.000 Εβραίων που ζούσαν στην πόλη πριν από τον πόλεμο δεν θα επέστρεφε ποτέ ξανά.
Τον Μάρτιο του 1943, οι Εβραίοι κάτοικοι της βουλγαρικής ζώνης κατοχής της ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης συγκεντρώθηκαν από τους Βούλγαρους και εκτοπίστηκαν. Από τους 4.200 Εβραίους της περιοχής, μόλις 200 επέζησαν.
Υπήρξαν αντιδράσεις από τον ορθόδοξο κλήρο. Για παράδειγμα, ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Γεννάδιος έδωσε προφορικές οδηγίες στους ιερείς της πόλης να συμβουλέψουν το ποίμνιό τους να μην προβεί σε καμία πράξη περιφρόνησης ή διάκρισης ενάντια σε Εβραίους, όταν αυτοί υποχρεώθηκαν να φορούν το κίτρινο άστρο. Ο μητροπολίτης Βόλου Ιωακείμ προέτρεψε τον εβραϊκό πληθυσμό να φύγει στο βουνό.
Οι διαμαρτυρίες κορυφώθηκαν με τα δύο μνημόνια του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος Δαμασκηνού, που ζητούσαν από την κατοχική κυβέρνηση και τους Γερμανούς να σταματήσουν οι διώξεις των Ελλήνων Εβραίων.
Με την προτροπή του ιδίου και τη συνεργασία του διευθυντή της Αστυνομίας Αθηνών, Αγγελου Εβερτ, δόθηκαν διαταγές στα αστυνομικά τμήματα να εκδίδουν ψεύτικες ταυτότητες σε όσους Εβραίους το επιθυμούσαν, ενώ σε ειδικό αρχείο του Δήμου Αθηναίων καταχωρίσθηκαν οι Εβραίοι που για να γλιτώσουν βαπτίσθηκαν χριστιανοί. Ετσι 560 Αθηναίοι Εβραίοι επέζησαν ώς το τέλος του πολέμου προσποιούμενοι τους ορθόδοξους χριστιανούς.
Περίπου 650 Εβραίοι κατάφεραν να βγουν στο βουνό και έλαβαν μέρος στην αντίσταση. Εχαιραν μεγάλης εκτίμησης λόγω των επαγγελματικών τους ιδιοτήτων και του υψηλού μορφωτικού τους επιπέδου. Δυστυχώς, λόγω της μεταπολεμικής πολιτικής κατάστασης στην Ελλάδα, οι περισσότεροι από αυτούς λησμονήθηκαν, χωρίς να λάβουν ποτέ την αναγνώριση που τους άξιζε.
Με την καίρια συνδρομή των ελληνικών αντιστασιακών οργανώσεων, πολλοί Εβραίοι διέφυγαν στη Μέση Ανατολή όπου είτε εγκαταστάθηκαν, αποφεύγοντας έτσι την τραγική μοίρα άλλων ομοθρήσκων τους, είτε πολέμησαν στις τάξεις του ελληνικού Βασιλικού Εκστρατευτικού Σώματος. Αλλοι πάλι, κυρίως παιδιά, αλλά πολλές φορές και ολόκληρες οικογένειες, κατάφεραν να κρυφτούν σε χριστιανούς φίλους ή γνωστούς. Οι άνθρωποι που ανέλαβαν να τους κρύψουν και να τους συντηρήσουν μοιράστηκαν μαζί τους τις πενιχρές τους προμήθειες, ενώ διέτρεχαν θανάσιμο κίνδυνο αν ανακαλύπτονταν από τις γερμανικές αρχές. Η αυτοθυσία τους αναγνωρίστηκε, ύστερα από τον πόλεμο, από το Γιαντ Βασέμ και τιμήθηκαν ως «Δίκαιοι των Εθνών».
Με την ιταλική συνθηκολόγηση τον Σεπτέμβριο του 1943, ο διωγμός συνεχίστηκε και στην πρώην ιταλική ζώνη κατοχής: οι κοινότητες των Ιωαννίνων, της Πρέβεζας, της Κέρκυρας, της Ρόδου και της Κρήτης έχασαν από 89% ώς 92% του προπολεμικού πληθυσμού τους. Συνολικά περίπου 65.000 Ελληνες Εβραίοι, το 87% των Εβραίων που ζούσαν προπολεμικά στην Ελλάδα, δολοφονήθηκαν στα στρατόπεδα εξόντωσης. Οι περιουσίες και οι επιχειρήσεις τους κατασχέθηκαν, ενώ λεηλατήθηκαν καλλιτεχνικοί θησαυροί και βιβλιοθήκες που ανήκαν στις κοινότητες και καταστράφηκαν τα νεκροταφεία και οι συναγωγές τους. Οταν τέλειωσε ο πόλεμος, μόνο 10.000 Εβραίοι, περίπου, ζούσαν πλέον στην Ελλάδα…..»
http://www.kathimerini.gr/410132/article/epikairothta/ellada/h-systhmatikh-e3ontwsh-arxise-apo-th-8essalonikh
Πρίμο Λέβι: Δεν ξεχνώ ποτέ το «εγέρθητι»…
Κατρίν Αλαμάνου
Στις 31 Ιουλίου του 1919 γεννήθηκε στο Τορίνο ο Πρίμο Λέβι. Ο εβραϊκής καταγωγής Ιταλός χημικός –που στη συνέχεια έγινε συγγραφέας και ποιητής- επέζησε από τον εφιάλτη του Άουσβιτς, τον οποίο κατέγραψε σε σειρά βιβλίων του, με γνωστότερο το «Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος», γραμμένο το 1946-1947, ένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.
Δεν ξέχασε ποτέ το παράγγελμα «εγέρθητι» (Wstawać), που άκουγαν οι έγκλειστοι στο στρατόπεδο συγκέντρωσης κάθε πρωί. Ήθελε να μην ξεχάσουμε ποτέ τη μεγαλύτερη κτηνωδία στην ιστορία της σύγχρονης Ευρώπης, στο φόβο μήπως επαναληφθεί.
Το παράγγελμα Wstawać ήταν το παράγγελμα «ἐγέρθητι» στα πολωνικά, που άκουγαν κάθε πρωί οι έγκλειστοι στο Άουσβιτς.[1]
Ονειρευόμασταν στις άγριες νύχτες
όνειρα βίαια και πυκνά,
ονειρευόμασταν με την ψυχή και το σώμα
αν θα γυρίσουμε, να φάμε, να εξιστορήσουμε.
Ώσπου αντηχούσε κοφτά, σιγανά
το παράγγελμα που συνόδευε την αυγή
«Wstawać»
και ράγιζε την καρδιά μας
Τώρα που ξαναβρήκαμε τα σπίτια μας,
τώρα που χορτάσαμε την κοιλιά μας,
και οι αφηγήσεις μας στέρεψαν όλες,
σήμανε ἡ ώρα. Όπου να’ ναι θα ακούσουμε πάλι
το ξενικό παράγγελμα: «Wstawać»
-Πρίμο Λέβι, «Η ανακωχή», 11 Ιανουαρίου 1946
Το 1938, σπούδαζε στο τμήμα Χημείας του Πανεπιστημίου του Τορίνο, όταν το Νοέμβριο του ίδιου έτους, στην Ιταλία τέθηκαν σε ισχύ ρατσιστικοί νόμοι που επέβαλαν διακρίσεις σε βάρος των Εβραίων, μεταξύ αυτών και η απαγόρευση της εγγραφής τους στο Πανεπιστήμιο. Όσοι ήδη σπούδαζαν θα μπορούσαν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους. Ο Λέβι αποφοίτησε με άριστα το 1941. Πάνω στο πτυχίο του αναγραφόταν ότι είναι Εβραίος.
Η διπλωματική εργασία του Πρίμο Λέβι
Το 1942 ήρθε σε επαφή με μέλη αντιφασιστικών οργανώσεων και εντάχθηκε στο παράνομο Κόμμα της Δράσης (Partito d’Azione). Τον Οκτώβριο του 1943 εντάχθηκε στην αντιστασιακή οργάνωση «Δικαιοσύνη και Ελευθερία» (Giustizia e Libertà). Το Δεκέμβριο του 1943, ο ίδιος και οι σύντροφοί του συνελήφθησαν από τη φασιστική αστυνομία και μεταφέρθηκαν στο στρατόπεδο στο Φόσσολι. Στις 22 Φεβρουαρίου του 1944, 650 Εβραίοι, μεταξύ αυτών και ο Λέβι, στοιβάχτηκαν σε ένα τρένο και μεταφέρθηκαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς.
Εκεί καταγράφηκε ως το νούμερο 174.517 και αμέσως οδηγήθηκε στο στρατόπεδο Buna-Monowitz, γνωστό ως Άουσβιτς III, όπου παρέμεινε μέχρι την απελευθέρωσή του από τον Κόκκινο Στρατό στις 27 Ιανουαρίου του 1945.
Παρέμεινε ζωντανός χάρη σε μια σειρά από συγκυρίες. Όπως καταγράφει ο ίδιος μερικές από τις αιτίες της επιβίωσης του ήταν οι ακόλουθες: Ήταν μικρόσωμος και αδύνατος από φυσικού του, άρα άντεξε την ασιτία. Γνώριζε σχετικά γερμανικά, είχε σπουδές χημείας κι έτσι βρέθηκε στο κομάντο χημείας. Στάθηκε τυχερός όσες φορές πέρασε από «επιλογή» για τους θαλάμους αερίων. Κατάφερε να μην αρρωστήσει καθ’ όλη τη διάρκεια του εγκλεισμού του μέχρι την φυγή των Γερμανών, οπότε και αρρώστησε από οστρακιά. Βρέθηκε στο αναρρωτήριο του στρατοπέδου και έτσι γλίτωσε τον βέβαιο θάνατο που επεφύλαξαν οι Γερμανοί σε όσους κρατούμενους πήραν μαζί τους κατά την φυγή τους. Μετά την απελευθέρωσή του, έπειτα από μια πολύμηνη περιπλάνηση στην ανατολική Ευρώπη, επέστρεψε στην Ιταλία τον Οκτώβριο του 1945. Στα επόμενα χρόνια θα κάνει οικογένεια, θα εργαστεί, θα γράψει βιβλία που θα γνωρίσουν την παγκόσμια αναγνώριση.[2]
Στο «Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος», ο Πρίμο Λέβι καταθέτει εν θερμώ τη μαρτυρία του από τον εγκλεισμό του στο Αουσβιτς (το βιβλίο γράφτηκε αμέσως μετά την επιστροφή του, το 1946). Στο «Η Ανακωχή» αφηγείται την επιστροφή από το στρατόπεδο του θανάτου στον κόσμο των ζωντανών. Το «Αυτοί που βούλιαξαν και αυτοί που σώθηκαν» είναι το κατ’ εξοχήν βιβλίο του στοχασμού γύρω από τα στρατόπεδα εξοντώσεως, γραμμένο 40 χρόνια μετά το πρώτο και έναν μόλις χρόνο πριν από την αυτοκτονία του (1987), το 1986. Λαμβάνει εκ των υστέρων χροιά πνευματικής διαθήκης ενός από τους διαυγέστερους ευρωπαίους στοχαστές που προσέγγισαν το φαινόμενο των ναζιστικών στρατοπέδων εξοντώσεως.
Στο τρίτο βιβλίο, εξετάζει τον τρόπο με τον οποίο διαστρέφονται οι πολίτες σε ένα ολοκληρωτικό σύστημα, πολίτες που υπό άλλες συνθήκες θα ήταν «φυσιολογικοί». Βεβαίως, ξεχωρίζει τους ανώτερους αξιωματούχους, καθώς προϋπήρχε πολιτική ένταξή τους και ιδεολογική ταύτιση με τις απόψεις του Χίτλερ. Το αποτέλεσμα είναι πως οι ενεχόμενοι από την πλευρά των θυτών προσπαθούν να ανακατασκευάσουν την αλήθεια, οικοδομώντας διαφορετικά τη μνήμη αυτή ή ορισμένοι φτάνοντας ως την πλήρη άρνηση της ύπαρξης των στρατοπέδων εξοντώσεως (κεφ. «Η μνήμη της προσβολής»).[3]
Αποσπάσματα από το «Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος»
«Πολλοί λαοί ή άτομα συμβαίνει να θεωρούν περισσότερο ή λιγότερο συνειδητά ότι «κάθε ξένος είναι εχθρός […] Όταν αυτή η ανομολόγητη αλυσίδα αποτελέσει τη μείζονα πρόταση ενός συλλογισμού, τότε στο τέλος της αλυσίδας βρίσκονται τα στρατόπεδα. Αυτό είναι το αποτέλεσμα μιας σύλληψης του κόσμου οδηγημένης στην έσχατη συνέπειά της: όσο υπάρχει αυτή η αντίληψη τα αποτελέσματά της θα μας απειλούν. Η ιστορία των στρατοπέδων εξόντωσης θα έπρεπε να ερμηνευτεί από όλους σαν ένα δυσοίωνο σημάδι κινδύνου».
«Το φορτηγό σταμάτησε και είδαμε μια μεγάλη πύλη και πάνω της μια επιγραφή ζωηρά φωτισμένη (η ανάμνηση της με βασανίζει ακόμα στα όνειρα μου): ARBEIT MACHT FREI, η εργασία απελευθερώνει».
«Εάν μέσα απ’ τα στρατόπεδα θα μπορούσε να δραπετεύσει ένα μήνυμα και να φτάσει στους ελεύθερους ανθρώπους θα ήταν αυτό: Προσπαθήστε να μην υποστείτε στο σπίτι σας αυτό που έχει επιβληθεί σε εμάς εδώ».
«Δίπλα μας στέκει μια ομάδα Ελλήνων, αυτοί οι φοβεροί και αξιοθαύμαστοι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης, πεισματικοί, κλέφτες, σοφοί, αμείλικτοι και αλληλέγγυοι, αποφασισμένοι να ζήσουν, ανελέητοι αντίπαλοι στον αγώνα της επιβίωσης: από αυτούς τους Έλληνες που υπερίσχυσαν στις κουζίνες και στο εργοτάξιο, που ακόμα και οι Γερμανοί υπολογίζουν και οι Πολωνοί φοβούνται. Έκλεισαν τρία χρόνια στο Άουσβιτς, αυτοί ξέρουν καλύτερα από τον καθένα τι είναι το στρατόπεδο. Στέκονται στο κύκλο με τους ώμους κολλητά ο ένας στον άλλο και τραγουδούν μια μακρόσυρτη μελωδία».
«Ο καθένας αποχαιρέτησε την ζωή με τον δικό του τρόπο. Μερικοί προσευχήθηκαν, άλλοι μέθυσαν και άλλοι βυθίστηκαν για τελευταία φορά σ’ ένα ακατανόμαστο πάθος. Αλλά οι μητέρες ξενύχτησαν για να ετοιμάσουν φαγητό για το ταξίδι, για να πλύνουν τα παιδιά και να φροντίσουν τις αποσκευές και την άλλη μέρα το πρωί άπλωσαν στα συρματοπλέγματα τα ρούχα των παιδιών να στεγνώσουν, δεν ξέχασαν τις φασκιές, τα παιγνίδια, τα μαξιλάρια και τα χιλιάδες μικροπράγματα που χρειάζονται πάντα τα παιδιά. Κι εσείς δεν θα κάνατε το ίδιο; Ακόμα κι αν ξέρατε ότι αύριο θα σας σκοτώσουν μαζί με το παιδί σας, σήμερα δεν θα του δίνατε να φάει;».
«Ταξιδέψαμε ως εδώ μέσα σε σφραγισμένα βαγόνια, είδαμε τις γυναίκες και τα παιδιά μας να τους καταπίνει το σκοτάδι, σκλάβοι πηγαινοερχόμαστε χιλιάδες φορές στην βουβή δουλειά, νεκροί στην ψυχή πριν τον ανώνυμο θάνατο. Δεν θα ξαναγυρίσουμε. Κανείς δεν πρέπει να βγει από δω, κανείς που θα μπορούσε να φέρει στον κόσμο μαζί με το χαραγμένο στην σάρκα του νούμερο τη δυσοίωνη είδηση του τι κατάφερε να κάνει άνθρωπος στον άνθρωπο στο Άουσβιτς».
«Ο Κουν είναι παράλογος. Δεν βλέπει στη διπλανή κουκέτα τον Μπέπο, τον Έλληνα που είναι εικοσιδύο χρόνων και μεθαύριο θα πάει στον θάλαμο των αερίων και το ξέρει και μένει ξαπλωμένος με το βλέμμα καρφωμένο στην λάμπα χωρίς να λέει τίποτα, χωρίς να σκέφτεται τίποτα; Δεν ξέρει ο Κουν ότι την επόμενη φορά θα είναι η σειρά του; Δεν καταλαβαίνει ότι αυτό που συνέβη σήμερα είναι μια Ύβρις που καμιά προσευχή δεν μπορεί να την εξευμενίσει, καμιά συγχώρεση, καμιά εξιλέωση των ενόχων, τίποτα απ’ όσα είναι στη δύναμη του ανθρώπου δεν μπορούν να την επανορθώσουν. Εάν ήμουν Θεός, θα έφτυνα στη γη την προσευχή του Κουν».
«Να εκμηδενίσεις τον άνθρωπο είναι δύσκολο, όσο και να τον δημιουργήσεις: δεν ήταν απλό, πήρε χρόνο, αλλά τα καταφέρατε, Γερμανοί. Είμαστε υπάκουοι κάτω από το βλέμμα σας, δεν έχετε να φοβηθείτε τίποτα από μας: καμιά πράξη αντίστασης, καμιά λέξη πρόκλησης, κανένα κριτικό βλέμμα».
[1] Δεσποινιάδης, Κώστας, «Ακούστηκε, κιόλας, το τρομερό παράγγελμα Wstawać», e-dromos.gr, 5 Ιουνίου 2012.
[2] Τριαρίδης, Θανάσης, «Το Άουσβιτς δεν τελείωσε: Δέκα σημειώσεις για το Εάν αυτό είναι ο Άνθρωπος του Πρίμο Λέβι», triaridis.gr.
[3] Βαρών-Βασάρ, Οντέρ, «Το σύνδρομο του Αουσβιτς: Η πνευματική διαθήκη του αυτόχειρα Πρίμο Λέβι», tovima.gr, 11 Φεβρουαρίου 2001.
https://tvxs.gr/news/%CF%83%CE%B1%CE%BD-%CF%83%CE%AE%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%B1/%CF%80%CF%81%CE%AF%CE%BC%CE%BF-%CE%BB%CE%AD%CE%B2%CE%B9-%CF%8C%CF%80%CE%BF%CF%85-%CE%BD%CE%B1%E2%80%99-%CE%BD%CE%B1%CE%B9-%CE%B8%CE%B1-%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CF%8D%CF%83%CE%BF%CF%85%CE%BC%CE%B5-%CF%80%CE%AC%CE%BB%CE%B9-%CF%84%CE%BF-%CE%B5%CE%B3%CE%AD%CF%81%CE%B8%CE%B7%CF%84%CE%B9
28.07.2019 :
Το Ολοκαύτωμα δεν έχει τελειώσει
ΣΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ
Οι πρώτες που κάθισαν στις ιατρικές πολυθρόνες του Μπλοκ 10 ήταν Εβραίες γυναίκες της Θεσσαλονίκης.
ΕΤΙΚΕΤΕΣ:
«Ακούμε συχνά για τον Μένγκελε και όχι για τον Κλάουμπεργκ. Πολλοί που επέζησαν από το Αουσβιτς έβαζαν τις σκέψεις τους σε συρτάρια. Το ένα συρτάρι μπορεί να ήταν γεμάτο με τον Γιόζεφ Μένγκελε και όταν μιλάει κανείς για αυτόν ξεχνάει όλα τα άλλα πράγματα που είχαν σημασία. Υπάρχει μια τάση δαιμονοποίησης αυτών των ανθρώπων και για πολλά χρόνια τα θύματά τους ήταν δύσκολο να μιλήσουν για αυτούς, για ανθρώπους σαν τον Κλάουμπεργκ, υπήρχε το θέμα της ντροπής», μας λέει ο δημοσιογράφος και ερευνητής Χανς Γιόαχιμ Λανγκ, συγγραφέας του βιβλίου «Οι γυναίκες του Μπλοκ 10» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις University Studio Press, σε μετάφραση Νίκης Eideneier-Αναστασιάδη.
Την πρώτη φορά που συνάντησα τον συγγραφέα ήταν το 2014 στο Ινστιτούτο Γκαίτε της Θεσσαλονίκης, πολύ προτού το βιβλίο του κυκλοφορήσει στα ελληνικά, σε μία από τις διαλέξεις του για τα φρικιαστικά πειράματα στείρωσης που έκαναν ναζί γιατροί, με επικεφαλής τον γιατρό Καρλ Κλάουμπεργκ, σε γυναίκες κρατούμενες του Αουσβιτς. Από το πέτρινο κτίριο του Μπλοκ 10 πέρασαν περίπου 800 γυναίκες από τον Απρίλιο του ’43 μέχρι τον Ιούνιο του ’44 και υποβλήθηκαν σε πειράματα στειρώσεων με τοξικές ουσίες, ακτίνες Χ, υπέστησαν αμέτρητες εγχειρήσεις, εξευτελισμούς, χωρίς να έχουν την παραμικρή ιδέα για το τι συμβαίνει πάνω στο σώμα τους. Οι πρώτες που κάθισαν στις ιατρικές πολυθρόνες του Μπλοκ 10 ήταν Εβραίες γυναίκες της Θεσσαλονίκης.
«Στην αρχή είχαν την αίσθηση ότι ήταν καλύτερα εκεί γιατί είχαν μια στέγη και δεν ήταν αναγκασμένες να δουλέψουν. Αλλά δεν ήξεραν ότι έπρεπε να δουλέψουν με το σώμα τους, να δώσουν το σώμα τους για δουλειά. Για τις Ελληνίδες ήταν πολύ δύσκολο να καταλάβουν τι συμβαίνει λόγω της γλώσσας. Κάποιες με ανώτερη μόρφωση μιλούσαν π.χ. γαλλικά και καταλάβαιναν κάπως τι γίνεται. Οι περισσότερες όμως ήταν φτωχά κορίτσια από τη Θεσσαλονίκη. Ηταν αγχωμένες, φοβισμένες και στην αρχή νόμιζαν ότι ίσως τους έκαναν τεχνητή γονιμοποίηση επειδή ο Κλάουμπεργκ έκανε πειράματα με όργανα που εισχωρούσαν στον κόλπο», μας λέει ο συγγραφέας.
Στο βιβλίο του ο Χανς Γιόαχιμ Λανγκ συγκέντρωσε μαρτυρίες γυναικών που επιβίωσαν, έψαξε σε αρχεία, ήρθε σε επαφή με συγγενείς και απογόνους, διάβασε ημερολόγια, σε μια προσπάθεια να ταυτοποιήσει τα θύματα του Μπλοκ 10. Δεν ήταν εύκολη δουλειά καθώς συνάντησε τόσο τη σιωπή όσο και την αδιαφορία. Οταν ξεκινούσε την έρευνά του πριν από 20 χρόνια οι Αρχές της Θεσσαλονίκης δεν είχαν ανταποκριθεί στις επιστολές του για βοήθεια. Κατάφερε όμως και συνέθεσε ένα κομμάτι του μεγάλου παζλ του Ολοκαυτώματος και του Αουσβιτς. Μπροστά στη μεγάλη εικόνα, οι μικρές ψηφίδες, μας λέει, ξεχνιούνται. «Οι πιο πολλοί ιστορικοί ενδιαφέρονται για τη μεγαλύτερη εικόνα. Εγώ είμαι επιστήμονας αλλά και δημοσιογράφος και με ενδιαφέρουν τα πρόσωπα. Η ιστορία πρέπει να έχει το δικό της πρόσωπο. Αν ξέρεις τι έγινε στα πρόσωπα νομίζω ενδιαφέρεσαι περισσότερο, θέλεις να μάθεις γιατί έγινε αυτό σε νέες γυναίκες, έρχεσαι πιο κοντά στην Ιστορία».
Ο δημοσιογράφος και ερευνητής Χανς Γιόαχιμ Λανγκ, συγγραφέας του βιβλίου «Οι γυναίκες του Μπλοκ 10». ΜΑREK WISNIEWSKI
Ενα από τα ζητήματα που θίγει το βιβλίο είναι και αυτό της ιατρικής ηθικής, και είναι πραγματικά περίεργο πώς επιστήμονες και γιατροί έγιναν με τόση ευκολία βασανιστές ανθρώπων που είχαν «ορκιστεί» να προστατεύουν. Είναι περίεργο, συμφωνεί ο κ. Λανγκ, ειδικά για τον Κλάουμπεργκ που πριν από τον πόλεμο ήταν ένας διάσημος γιατρός με καλή φήμη.
Η μεταστροφή
«Μέχρι το ’35 δεν υπάρχει καμία ιδεολογική σχέση με τους ναζί. Μέχρι τότε ο Κλάουμπεργκ είναι αφιερωμένος στην καθαρή επιστήμη. Μετά όμως σκέφτηκε, τι μπορώ να κάνω για να πάρω μια έδρα καθηγητή στο πανεπιστήμιο και αποφάσισε να συνεργαστεί στενά με τους ναζί και τον Χίμλερ. Σε άλλες συνθήκες θα ήταν ένας σύγχρονος γιατρός, γιατί είχε καλές ιδέες για τρόπους αντισύλληψης. Η ιατρική ηθική αλλάζει από την αρχή του πολέμου. Γίνεται πιο βάναυση. Θεωρούσαν τους ανθρώπους στα στρατόπεδα ήδη νεκρούς. Η ιδεολογία νομίζω επιβλήθηκε πάνω στην ιατρική ηθική. Στη δίκη του ο Κλάουμπεργκ έλεγε ότι έσωσε αυτές τις γυναίκες από τους θαλάμους αερίων».
Τα βάσανα των γυναικών του Μπλοκ 10, μας λέει, δεν τελείωσαν στο πέτρινο κτίριο αλλά συνεχίστηκαν και στην υπόλοιπη ζωή τους. Οσες επιβίωσαν από τις μετέπειτα πορείες θανάτου δεν κατάφεραν να κάνουν παιδιά και οικογένεια. Γυρνώντας στις πατρίδες τους πολλές από τις γυναίκες του Αουσβιτς δεν βρήκαν τις οικογένειες που άφησαν πίσω ή τα σπίτια τους, όπως έγινε και στη Θεσσαλονίκη, και αναγκάστηκαν να φύγουν σε άλλες χώρες.
Το αίσθημα της ντροπής δεν τους επέτρεψε να μιλήσουν ανοιχτά για τα φρικώδη βασανιστήρια που υπέστησαν και όσες το έκαναν μπροστά σε γιατρούς και επιτροπές, έλαβαν ως αποζημίωση ένα ευτελές ποσό επανόρθωσης και μόνον εάν η χώρα τους είχε διπλωματικές σχέσεις με την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας.
«Γυναίκες από την Πολωνία ή τη Γιουγκοσλαβία δεν είχαν δυνατότητα να ζητήσουν επανόρθωση. Στην Ελλάδα είχε δημιουργηθεί μια επιτροπή που έκανε διαπραγματεύσεις για το θέμα αυτό με μια άλλη επιτροπή της Γερμανίας στα μέσα του ’50 και συμφωνήθηκε να αποδοθεί στις γυναίκες, άπαξ, ένα ενιαίο ποσό. Το ποσό που πήραν οι Ελληνίδες Εβραίες ήταν ελάχιστο και ούτε ξέρουμε αν έφτασαν ποτέ αυτά τα χρήματα στα χέρια τους. Γενικότερα, το μεγαλύτερο ποσό που δόθηκε για στειρώσεις ήταν 10.000 μάρκα (σ.σ. περίπου 5.000 ευρώ) αλλά κατά μέσον όρο πήραν από 2.000-3.000 μάρκα (σ.σ. 1.000-1.500 ευρώ)».
«Αν είσαι πιο κοντά στην Ιστορία βλέπεις ότι το Ολοκαύτωμα δεν έχει τελειώσει», μας λέει ο κ. Λανγκ. Στις διαλέξεις που δίνει προσκεκλημένος από απογόνους θυμάτων, τονίζει το πώς η ιστορία των προγόνων τους, που μπορεί να μην τους είχαν γνωρίσει ποτέ, επηρεάζει τις επόμενες γενιές. «Πάντα νιώθω την ιστορία στη ζωή μου, σκέφτομαι ακόμη την ιστορία της Δημοκρατίας. Η απαρχή της δημοκρατίας είναι μέρος της δημοκρατίας μας σήμερα, έτσι και το Ολοκαύτωμα είναι κομμάτι της εποχής μας», μας λέει. «Ανησυχείτε για την πορεία της δημοκρατίας σήμερα», ρωτάμε. «Ναι, γιατί είμαι μαχητής της Ευρώπης. Δεν νιώθω Γερμανός, νιώθω Ευρωπαίος. Δεν νομίζω όμως ότι οι ακροδεξιές δυνάμεις και ο αντισημιτισμός σταμάτησαν μετά τον πόλεμο. Στη Γερμανία ήταν πάντα περίπου στο 10%. Μπορεί να μην είχαν Ιντερνετ για να επικοινωνούν, αλλά η βλακεία δεν πεθαίνει ποτέ».
https://www.kathimerini.gr/1035705/gallery/politismos/vivlio/to-olokaytwma-den-exei-teleiwsei
Wielka Akcja likwidacyjna Getta Warszawskiego – 22 lipca 1942 r.
https://dzieje.pl/aktualnosci/wielka-akcja-wysiedlencza-w-getcie-warszawskim-%E2%80%93-22-lipca-1942-r
Στις 22 Ιουλίου 1942, οι Γερμανοί άρχισαν να «εκτοπίζουν» τους κατοίκους του γκέτο της Βαρσοβίας. Κατά τη διάρκεια των δύο μηνών της εκστρατείας, 254 χιλιάδες PLN οι άνθρωποι απελάθηκαν στο στρατόπεδο εξόντωσης Treblinka, 11.000 στα στρατόπεδα εργασίας, περίπου 6.000 πυροβολήθηκαν επί τόπου Στο γκέτο παρέμειναν νόμιμα 35 χιλιάδες. άνθρωποι και περίπου 25.000 έζησε κρυμμένος.
Το γκέτο της Βαρσοβίας ήταν το μεγαλύτερο μεταξύ εκείνων που ιδρύθηκαν από τους Γερμανούς. Σύμφωνα με την απογραφή που πραγματοποιήθηκε με εντολή των γερμανικών αρχών από τον Judenrat τον Οκτώβριο του 1939, υπήρχαν περίπου 360.000 Εβραίοι στη Βαρσοβία.
………………………….
………………………….
ΑΝΤΙΣΗΜΙΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ
———————————————————————–
https://www.kathimerini.gr/1063589/article/epikairothta/kosmos/paramenei-to-glypto-ston-nao-toy-loy8hroy
Παραμένει το γλυπτό στον ναό του Λούθηρου
Το αντισημιτικό ανάγλυφο στον ναό της Βυρτεμβέργης.
ΕΤΙΚΕΤΕΣ:
ΒΕΡΟΛΙΝΟ. Το αίτημα Εβραίου κατοίκου της Βυρτεμβέργης για αφαίρεση αναγλύφου με αντισημιτικό περιεχόμενο από την πρόσοψη του ιστορικού ναού της πόλης, όπου δραστηριοποιήθηκε ο Μαρτίνος Λούθηρος, απέρριψε η γερμανική δικαιοσύνη. Το ανάγλυφο του 13ου αιώνα, γνωστό ως «Η γουρούνα των Εβραίων», απεικονίζει ραββίνο να περιεργάζεται τα οπίσθια γουρουνιού, το οποίο θηλάζει μέλη της εβραϊκής κοινότητας της μεσαιωνικής πόλης. Το ανάγλυφο εμφανίζει την εβραϊκή κοινότητα ως ακάθαρτη και σιτιζόμενη από περιφρονητέο ζώο, η κατανάλωση του οποίου απαγορεύεται αυστηρά από τον μωσαϊκό νόμο.
Το δικαστήριο του Νάουμπουργκ, όμως, αποφάσισε ότι «η εικόνα δεν βλάπτει τη φήμη των Εβραίων, καθώς οι τοπικές εκκλησιαστικές αρχές τοποθέτησαν επεξηγηματική πινακίδα, θέτοντας το ανάγλυφο στη σωστή του ιστορική διάσταση». Παρότι τοπικό δικαστήριο είχε διατάξει την αφαίρεση του αναγλύφου, το ανώτατο δικαστήριο του Νάουμπουργκ ακύρωσε την απόφαση και διέταξε τη διατήρηση του επίμαχου γλυπτού. Μιλώντας σε εφημερίδα του Μονάχου, ο πάστορας του ναού της Βυρτεμβέργης, Γιοχάνες Μπλοκ, είπε: «Η εικόνα αποτελεί αποκρουστική και κακόγουστη επίθεση κατά των Εβραίων, που με γεμίζει πόνο και ντροπή. Δεν ζητήσαμε το ανάγλυφο αυτό να κοσμεί την πρόσοψη του ναού μας, αλλά προσπαθούμε να διαχειρισθούμε τη δύσκολη αυτή κληρονομιά με υπευθυνότητα».
Ο πάστορας ανέφερε ότι βρίσκεται σε συνομιλίες με το Κεντρικό Εβραϊκό Συμβούλιο της Γερμανίας για τρόπους εκσυγχρονισμού του αναγλύφου και της πινακίδας που το συνοδεύει.
Πολλοί ναοί εμφανίζουν ανάλογα αντισημιτικά ανάγλυφα, τα οποία είχαν κύριο στόχο τους να υπενθυμίζουν στους Εβραίους ότι δεν ήταν ευπρόσδεκτοι στις γερμανικές πόλεις, όπως εξηγεί σε άρθρο της η εφημερίδα The Guardian. Τέτοιο ανάγλυφο υπάρχει και στην πρόσοψη του επιβλητικού γοτθικού καθεδρικού ναού της Κολωνίας. Η σημασία του αναγλύφου της Βυρτεμβέργης αφορά τη σχέση του Λούθηρου με τον συγκεκριμένο ναό, αφού στην είσοδό του θυροκόλλησε τις 95 θέσεις του κατά του Πάπα το 1517, οδηγώντας σε σχίσμα στο εσωτερικό της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας και στη γέννηση του Προτεσταντισμού.
Ο Λούθηρος βέβαια συνδέθηκε και με τον λυσσαλέο αντισημιτισμό του ύστερου Μεσαίωνα, με τα κηρύγματά του κατά των Εβραίων. Τις απόψεις αυτές του Λούθηρου εκμεταλλεύθηκαν οι ναζί, αιτιολογώντας τη φονική πολιτική τους.
Η πολωνική συνενοχή στο Ολοκαύτωμα
Η πολωνική συνενοχή στο Ολοκαύτωμα
Κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής, πάνω από 3,2 εκατ. Εβραίοι έχασαν τη ζωή τους στην Πολωνία (φωτ. A.P. Photo/Czarek Sokolowski).
Newsroom
10.02.2021 • 08:27
ΒΑΡΣΟΒΙΑ. Καθοριστική για τη μελλοντική έρευνα είναι η απόφαση πολωνικού δικαστηρίου στην υπόθεση εκδίκασης δύο κορυφαίων ιστορικών, που μελετούν τη στάση των Πολωνών κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος. Οι ιστορικοί κλήθηκαν χθες να ζητήσουν συγγνώμη από ηλικιωμένη που υπέβαλε μήνυση εναντίον τους γιατί απέδιδαν σε συγγενή της συμμετοχή στο Ολοκαύτωμα.
Κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής πάνω από 3,2 εκατ. Εβραίοι έχασαν τη ζωή τους στην Πολωνία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ενα σημαντικό τμήμα των ερευνών δείχνει ότι, ενώ χιλιάδες Πολωνοί διακινδύνευσαν τη ζωή τους για να βοηθήσουν τους Εβραίους, υπήρξαν επίσης χιλιάδες που συμμετείχαν στο Ολοκαύτωμα. Το κυβερνών εθνικιστικό κόμμα Νομικής και Δικαιοσύνης της Πολωνίας (PiS) δήλωσε ότι θεωρεί πως οποιαδήποτε έρευνα σχετικά με τη συνενοχή των Πολωνών στη σφαγή των Εβραίων αποτελεί ατίμωση της χώρας και θα πρέπει να διώκεται.
Η υπόθεση που έχει ακολουθήσει τη νομική οδό αφορά το βιβλίο «Νύχτα χωρίς τέλος. Η τύχη των Εβραίων σε επιλεγμένες περιοχές της κατεχόμενης Πολωνίας», στο οποίο κατονομάζεται ο Εντουαρντ Μαλινόφσκι ως συμμετέχων στο Ολοκαύτωμα. Η 81χρονη ανιψιά του, Φιλομένα Λεζίνσκα, κατέθεσε μήνυση κατά δύο ιστορικών και συγγραφέων του βιβλίου, της Μπάρμπαρα Ενγκελκινγκ και του Γιαν Γκραμπόφσκι, για αμαύρωση της μνήμης του.
Το 2018, διεθνείς αντιδράσεις ανάγκασαν το PiS να καταργήσει τον νόμο που ποινικοποιούσε την άποψη πως η Πολωνία φέρει οποιαδήποτε ευθύνη για τις ναζιστικές θηριωδίες. Κατά τον Γκραμπόφσκι, η χθεσινή απόφαση καθιερώνει από την πίσω πόρτα ως αδίκημα κατά της εθνικής αξιοπρέπειας της Πολωνίας οιαδήποτε μνεία στη συνενοχή των Πολωνών στο Ολοκαύτωμα. Παράλληλα, η απόφαση δικαιώνει την προσπάθεια να αποτελέσουν οι ιστορικές έρευνες προς αυτήν την κατεύθυνση έναυσμα για μηνύσεις. Σε δήλωσή του στο Reuters ο Γκραμπόφσκι τόνισε πως «εάν αυτοί οι όροι, η εθνική υπερηφάνεια, η εθνική αξιοπρέπεια, βρουν τον δρόμο τους στην πολωνική αστική Δικαιοσύνη, αυτό θα είναι το τέλος για όσους γράφουμε την Ιστορία… του Ολοκαυτώματος στην Πολωνία με τον τρόπο που το κάνουμε». Πολωνοί ακαδημαϊκοί, καθώς και εβραϊκοί οργανισμοί, όπως το «Yad Vashem» του Ισραήλ, έχουν επίσης εκφράσει την ανησυχία τους ότι η δίκη μπορεί να περιστείλει την ελευθερία της έρευνας.
Η προσφυγή κατά των ιστορικών χρηματοδοτήθηκε από την Πολωνική Ενωση Κατά της Δυσφήμησης, η οποία συστάθηκε για να αποκρούσει μελέτες για συμμετοχή της Πολωνίας στο Ολοκαύτωμα.
Μόνικα Μπρζοζόφσκα – Πασιέκα, δικηγόρος της Λεζίνσκα, αρνείται ότι η υπόθεση στοχεύει να ανοίξει νέους δρόμους για δικαστικές διαφορές σχετικές με την πολωνική συνενοχή στο Ολοκαύτωμα. «Λέμε ότι οι συγγραφείς παραβίασαν τα προσωπικά δικαιώματα της Φιλομένα, αναγνωρίζοντας απλώς τον θείο της ως συνεργό, ως δολοφόνο», δήλωσε, τονίζοντας πως οι ιστορικοί απέτυχαν να ακολουθήσουν τη σωστή ερευνητική μεθοδολογία κατά τη σύνταξη του βιβλίου, μια κατηγορία που αρνείται ο Γκραμπόφσκι.