-Kεμαλισμός και νεοελληνική ιστοριογραφία

DSC03028Μια σφαγή στο περιθώριο της Ιστορίας

Διαβάζοντας το διδακτορικό του εξαιρετικού Τούρκου ιστoρικού Fuat Dundar  με τίτλο «Modern Turkiyenin Sifresi»Ο Κώδικας της Σύγχρονης Τουρκίας» με υπότιτλο: Η Μηχανική των Εθνοτήτων της (οργάνωσης) Ένωσης και Πρόοδος (1913-1918)»] που εκδόθηκε από τον εκδοτικό οίκο Iletisim, συναντήσαμε και πάλι το οργανωμένο σχέδιο του νεοτουρκικού εθνικισμού. Ενός εθνικισμού, που γεννήθηκε στους κόλπους του οθωμανικού στρατεύματος,  επηρεάστηκε βαθύτατα από τον  γερμανικό μιλιταρισμό και προσπάθησε να δημιουργήσει μηχανισμούς ελέγχου της σύνθεσης των πληθυσμών που ζούσαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία την περίοδο 1913-1918.

Στο διδακτορικό του ο Dundar αποδεικνύει ότι οι Νεότουρκοι είχαν εκπονήσει από το 1913 ένα οργανωμένο σχέδιο, με βάση το οποίο πραγματοποιήθηκαν οι εθνικές εκκαθαρίσεις κατά των Ελλήνων και των Αρμενίων. Ο ίδιος αναδεικνύει μέσα από τη μελέτη των πηγών, οθωμανικών και γαλλικών, ότι η επιχείρηση τουρκοποίησης της Μικράς Ασίας με τη βία, τα πογκρόμ και τις μετακινήσεις πληθυσμών είχε λάβει ασύλληπτες διαστάσεις και έγινε με βάσει επίσημες κωδικοποιημένες οδηγίες που έστελνε η νεοτουρκική διοίκηση.

Ο Dundar συμπληρώνει κριτικά, από την πλευρά της σύγχρονης τουρκικής ιστοριογραφίας, τις πρόσφατες δηλώσεις του Τούρκου υπουργού Άμυνας, που θύμισε σε όλους ότι οι εθνικές εκκαθαρίσεις εις βάρος των Ελλήνων και των Αρμενίων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας  ήταν αναγκαίες για να δημιουργηθεί το τουρκικό έθνος-κράτος. Άφησε επίσης να εννοηθεί ότι αυτές οι μέθοδοι λίγο-πολύ δείχνουν το δρόμο και για την επίλυση   του κουρδικού ζητήματος.

Στη συνέχεια η πολιτική αυτή των Νεότουρκων θα εξαγνιστεί, θα αποτελέσει την ιδεολογική βάση στη τουρκική δημοκρατία και θα τύχει ιδεολογικής επεξεργασίας από τους Τούρκους εθνικιστές κεμαλικούς ιστορικούς. Βασικοί άξονες της κεμαλικής «κατασκευαστικής» ιστοριογραφίας  είναι η διαχρονική ανάδειξη του τουρκικού εθνικού παράγοντα εις βάρος της οθωμανικής οικουμενικότητας και η εξάλειψη των ιστορικών ερεισμάτων στη Μικρά Ασία και την Ανατολία των κληρονομικών εχθρών, των Ελλήνων.   Βασικός στόχος ήταν να αποδειχθεί ότι αφενός από τους προϊστορικούς χρόνους η Ανατολία κατοικιόταν από τουρκικά φύλα και αφετέρου ότι οι περιοχές αυτές την εποχή του ελληνοτουρκικού πολέμου (1919-1922) συγκροτούσαν την αδιαφιλονίκητη τουρκική πατρίδα, που επιβουλεύτηκαν οι «ξένοι ιμπεριαλιστές».

Φυσικά το ζήτημα του ιστορικού μεταίχμιου, με το πέρασμα από την εποχή της πολυεθνικής θρησκευτικής Αυτοκρατορίας στην εποχή των εθνών-κρατών, όπως και η παρουσία μεγάλων αριθμών Ελλήνων, Αρμενίων, Ασσυροχαλδαίων κ.ά. ουδόλως θεωρείται ως ζήτημα άξιο λόγου. Ο Etienne Copaux, εθνολόγος στο CNRS, αναφέρει ότι: «…οι κεμαλικοί ιστορικοί σφυρηλατούν ένα ‘νέο παρελθόν’. Απαντώντας έτσι στην αδήριτη γι αυτούς ανάγκη να συστήσουν ένα ένδοξο τουρκικό- και όχι πια οθωμανικό- παρελθόν».

Μελετώντας την νεοελληνική ιστοριογραφία, τον τρόπο πρόσληψης της σύγχρονης ιστορίας και ειδικά του συγκεκριμένου ιστορικού μεταίχμιου βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια ελληνική εκδοχή του κεμαλικού ερμηνευτικού σχήματος. Στη νεοελληνική ιστοριογραφία δεν υπάρχει ρήξη μεταξύ οθωμανικού και τουρκικού χώρου, αλλά αντιθέτως υπάρχει μια αδιαμφισβήτητη και ενιαία τουρκική εθνική κυριαρχία στη Μικρά Ασία και στην Ανατολία, την οποία έρχονται να αμφισβητήσουν έξωθεν οι Έλληνες. Δεν υπάρχει γενοκτονία και οργανωμένο σχέδιο κατά των χριστιανικών κοινοτήτων από τους Νεότουρκους, γιατί απλώς η πολιτική των Νεότουρκων  συγκροτούσε «νόμιμη αντίδραση». Δεν αντιμετωπίζεται η επόμενη μέρα της οθωμανικής κατάρρευσης ως ευκαιρία επίλυσης του εσωτερικού εθνικού ζητήματος, γιατί απλώς οι χριστιανικές κοινότητες δεν αντιμετωπίζονται ως συλλογικά υποκείμενα με πολιτικά δικαιώματα.

Με τον τρόπο αυτό, η αντίληψη της νεοελληνικής ιστοριογραφίας και το ερευνητικό της πεδίο, περιορίστηκε απελπιστικά. Σημαντικά τμήματα της νεότερης ελληνικής ιστορίας έμειναν στο σκοτάδι ως άγραφες Λευκές Σελίδες. Κι αυτό γιατί η ιστοριογραφία μας καθορίστηκε από τα  στενά συμφέροντα του έθνους-κράτους και των διαφόρων πολιτικών εκδοχών που εμφανίστηκαν αποκλειστικά στα όριά του. Αναπαρήγαγε έτσι πιστά την αντιμικρασιατική πολιτική, που κορυφώθηκε σε δύο ιστορικές στιγμές: το Νοέμβρη του 1916, όταν οι παρακρατικοί «Επίστρατοι» του Ιωάννη Μεταξά έκαναν το πογκρόμ κατά των Μικρασιατών προσφύγων και το Σεπτέμβρη του 1922, όταν η κυβέρνηση Γούναρη απαγόρευσε την εκκένωση της Σμύρνης και παρέδωσε  το χριστιανικό πληθυσμό στους νικητές κεμαλικούς.   Ακριβώς στο ίδιο πλαίσιο στη συνέχεια απεκρύβη η μικρασιατική τραγωδία και κατασκευάστηκε το ιδεολόγημα της ανήθικης «ιμπεριαλιστικής επίθεσης στην Τουρκία» και την ηθική αντίσταση του τουρκικού λαού κατά των εισβολέων. Η νομιμοποίηση των εθνικών εκκαθαρίσεων που διέπραξε ο τουρκικός εθνικισμός υπήρξε ο κοινός τόπος. Ως εξέλιξη της ίδια πολιτικής μπορεί να θεωρηθεί η αποσιώπηση και η απουσία κάθε ερευνητικής απόπειρας, για τις σταλινικές διώξεις που πραγματοποιήθηκαν εναντίον των Ελλήνων της Σοβιετικής Ένωσης από το 1937.

Η πραγματικότητα αυτή θα αμφισβητηθεί μόνο μετά τη δεκαετία του ’90, όταν θα προβάλλει –με όχι επιτυχημένο πάντα τρόπο- μια ιστοριογραφική σχολή που θα γεννηθεί στους κόλπους των προσφυγικών οργανώσεων.  Το γεγονός αυτό θα προκαλέσει την αντίδραση της παραδοσιακής ιστοριογραφίας –των «νέων ιστορικών» συμπεριλαμβανομένων- οι οποίοι θα κινηθούν μ’ ένα σπασμωδικό τρόπο καταγγελίας και αμφισβήτησης της νέας αυτής τάσης. Η ενόχλησή τους θα είναι τόσο έντονη, ώστε θα καταφύγουν και σε μεθόδους συνειδητής παραχάραξης και παρανόησης, ακόμα και διεθνών νομικών όρων, όπως αυτός της «γενοκτονίας», προκειμένου να υποστηρίξουν την παραδοσιακή φιλοκεμαλική τους εκδοχή. Όπως επίσης και αποσιώπησης σημαντικών αποφάσεων διεθνών οργανισμών, όπως αυτό της Διεθνούς Ένωσης Ακαδημαϊκών για τη Μελέτη των Γενοκτονιών (International Association of Genocide Scholars), που εντάσσει τις γενοκτονίες των Ελλήνων της Ανατολής στις μεγάλες γενοκτονίες του 20ου αιώνα.

Παράλληλα, δε θα λείψουν περιπτώσεις, όπου θα έχουμε συμπεριφορές ακατανόητης υπεροψίας, κάτι ως Αγγλοσάξονες που μελετούν τους Αμπορίτζιναλς. Χαρακτηριστικές πρόσφατες περιπτώσεις τέτοιας συμπεριφοράς, αποτελεί το επιστημονικό συνέδριο που έλαβε χώρα στη Θεσσαλονίκη με αφορμή τα 100 χρόνια από το Πραξικόπημα των Νεότουρκων, όπου οι διοργανωτές απέφυγαν να καλέσουν Έλληνες ιστορικούς, όπως π.χ. ο Π. Ενεπεκίδης, που έχουν μελετήσει τα διπλωματικά έγγραφα της περιόδου 1908-1918, απ’ όπου συνάγεται ότι οι Νεότουρκοι πραγματοποίησαν γενοκτονία των Ελλήνων της Ανατολής. Αντίστοιχη περίπτωση είναι το γεγονός που έλαβε χώρα στο πρόσφατο συμπόσιο του περιοδικού «Historein», όπου η Γενοκτονία των Ποντίων αναφέρθηκε ως λαϊκό μύθευμα που αντιστρατεύεται την «επίσημη επιστημονική ιστορία».

Εν κατακλείδι

Βρισκόμαστε σε μια ενδιαφέρουσα εποχή, όπου για πρώτη φορά οι βασικές αρχές της παραδοσιακής νεοελληνικής ιστοριογραφίας αμφισβητούνται μέσα από μια αποδομητική λειτουργία, που προέκυψε με την εμφάνιση της προσφυγικής ιστοριογραφίας. Ως γνωστό η αποδόμηση (deconstruction), «είναι ένα μεγάλο θεωρητικό ρεύμα, που διέτρεξε όλες τις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες στις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα, θέτοντας εν αμφιβόλω συμβάσεις οι οποίες κάλυπταν βεβαιότητες και αγκυλώσεις». Κακώς οι εκφραστές των «παραδοσιακών αξιών» της νεοελληνικής ιστοριογραφίας την αντιμετωπίζουν ως καταστροφή και ξεθεμελίωμα. Αντιθέτως, είναι έρευνα επί της ιστορικότητας των εννοιών, γίνεται αυτοψία στα δομικά υλικά που συγκρότησαν το εγχείρημα των εθνών-κρατών στις δύο πλευρές του Αιγαίου. Η αμφισβήτηση των παραδεδεγμένων θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται ως ευκαιρία και πρόκληση για να αναστοχαστούμε πάνω στα βασικά ζητήματα του νεότερου ελληνισμού.

Τελικά, παρά το ότι συζητείται στα πηγαδάκια, φαίνεται ότι την ουσιαστική αποδόμηση της νεοελληνικής ιστοριογραφίας την επιχείρησε η προσφυγική ιστοριογραφία από τη δεκαετία του ’90 και εντεύθεν. Και ίσως έτσι δικαιολογείται η αμηχανία της παραδοσιακής ιστοριογραφίας -των «νέων ιστορικών» συμπεριλαμβανόμενων-  προς τις νέες προσεγγίσεις.

—————————————————————

Με πολύ μικρές αλλαγές δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «»Ιστορία» (τεύχ.3, Μάϊος 2009) της εφημερίδας «Έθνος», σελ. 70-71

Υπό τους τίτλους: «Αντικεμαλικοί Τούρκοι ιστορικοί» και «Προβλήματα νεοελληνικής ιστοριογραφίας», αναρτήθηκε σε δύο συνέχειες στο:   press_in_action.gr

http://www.pressinaction.gr/koinonia/istoria/item/929-antikemalikoi-toyrkoi-istorikoi

http://www.pressinaction.gr/koinonia/istoria/item/1442-problimata-neoellinikis-istoriografias

 

39 Σχόλια

  1. […] Πέντε  χρόνια πριν, από τις στήλες του “Βιβλιοδρόμιου” των Νέων, είχα σχολιάσει μια  αναφορά του ιστορικού Γ. Μαργαρίτη στη γενοκτονία των Ποντίων, η οποία  έγινε με τρόπο τέτοιο που υπονοούσε υποτίμηση ή και αμφισβήτηση του γεγονότος. Πράγμα σύνηθες σε αριστερούς, αλλά και δεξιούς ιστορικούς… [Για τον τρόπο που η νεοελληνική ιστοριογραφία αντιμετώπισε τα γεγονότα που συνέβησαν στην Ανατολή, βλέπε -Kεμαλισμός και νεοελληνική ιστοριογραφία ] […]

  2. raskolnikov on

    πολυ ενδιαφέρον το άρθρο. Η άποψη μου γενικά είναι πως οι πηγές είναι το μεγαλύτερο όπλο του ιστορικού…

  3. Βλάσης Αγτζίδης on

    Έτσι είναι ακριβώς. Οι πηγές, οι οποίες πλέον μας διατίθενται σε αφθονία για τα συγκεκριμένα θέματα, μας επιτρέπουν να λάβουμε υπόψη το σύνολο των παραμέτρων, που δυστυχώς δεν ενδιέφεραν ποτέ τους παραδοσιακούς μελετητές (δεξιούς, κεντρώους και αριστερούς)του Μικρασιατικού Ζητήματος.

  4. […] δεν συζητήθηκαν από τους ιστορικούς μας,  εξ αιτίας της συντηρητικής στάσης που διακρίνει την πλειονότητά τους και την αμηχανία […]

  5. […] ματιά -η οποία πουσιάζει από το σύνολο σχεδόν της νεοελληνικής ιστοριογραφίας- με την οποία βλέπουν την περίοδο του μεγάλου […]

  6. […] -Kεμαλισμός και νεοελληνική ιστοριογραφία  […]

  7. […]  -Kεμαλισμός και νεοελληνική ιστοριογραφία  […]

  8. […] Ημέρα “συνωστισμένης και ασύμμετρης” μνήμης..  -Kεμαλισμός και νεοελληνική ιστοριογραφία -O αντιπροσφυγικός αναθεωρητισμός σε μέρη τρία… […]

  9. …..la Turquie est un modèle, un modèle de répression et de dissuasion.
    C’est le thème de mon dernier article, qui porte sur les dernières vagues d’arrestations.
    Je serais heureux d’avoir votre avis sur les hypothèses que je formule.
    Voici le lien:
    http://0z.fr/HhQJM
    A bientôt
    E.C.

    http://www.gitfrance.fr/

    http://etienne.copeaux.over-blog.fr/

  10. […] με το θέμα αυτό σχετίζεται και ένα άλλο κείμενό μου: Kεμαλισμός και νεοελληνική ιστοριογραφία Like this:LikeBe the first to like this post. « ‘Οταν γνώρισα τον […]

  11. […] Η εξιδανίκευση του αναθεωρητισμού (Και πάλι για το βιβλίο της κ. Ρεπούση) Posted 30/01/2012 Filed under: Αντιπαραθέσεις, Αναθεωρητισμός, Θεωρία, Ιστοριογραφία, Μικρά Ασία | Σ’ ένα κείμενο στην “Αυγή” της Κυριακής της 29ης του Γενάρη,  δημοσιεύτηκε ένα άρθρο της Χριστίνας Κουλούρη υπό τον τίτλο: “Ποιός φοβάται την ιστορία; Τα “κoμμένα” σχολικά βιβλία ιστορίας”. Το κείμενο αυτό αποτελεί την παρέμβασή της σε εκδήλωση (11-1-2012) της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση. Η εκδήλωση αυτή είχε δεχτεί τα πυρά από πολλές και διαφορετικές πλευρές.  Μια πολύ ενδιαφέρουσα κριτική ήταν αυτή που ασκήθηκε από το μπλογκ Π&Α.  Δείτε την… . . Την εκδήλωση της Στέγης Γραμμάτων, είχα σχολιάσει σε συζήτηση που ήδη είχε αρχίσει στην ηλεκτρονική λίστα του Hellenic Electronic Center  (HEC).  Είναι αλήθεια ότι είχα λάβει την πρόσκληση με τη φωτογραφία του βιβλίου της κ. Ρεπούση και με τον τίτλο “κομμένα βιβλία”, οπότε  και οι συνειρμοί έγιναν αυτόματα. . Το δεύτερο μήνυμα γράφτηκε με αφορμή την επιστολή ενός πανεπιστημιακού που ζητούσε να συντάξω ένα κείμενο διαμαρτυρίας για  συλλογή υπογραφών και αποστολή στο Ίδρυμα Ωνάση: . 1ο μήνυμα Το εντυπωσιακό με την εκδήλωση της Στέγης Γραμμάτων… του Ωνασείου  δεν είναι η προσπάθεια εξιδανίκευσης της κ. Ρεπούση και μέσω αυτής όλης της αναθεωρητικής και αρνητιστικής (negationnisme) φιλολογίας, αλλά είναι το γεγονός ότι ένα Ίδρυμα που δημιουργήθηκε με τα κεφάλαια ενός Μικρασιάτη (του Ωνάση, του οποίου ο πατέρας ο Σωκράτης τυχαία γλύτωσε από τη μαζικη σφαγή της Σμύρνης που επιφύλαξαν για τους άμαχους οι κεμαλικοί μετά τη νίκη τους), θύμα της Γενοκτονίας που συνέβη στην Ανατολή από τον τουρκικό εθνικισμό, γίνεται χώρος προβολής της πλέον αντιμικρασιατικής, αντιδραστικής και φιλοκεμαλικής ερμηνείας των ιστορικών γεγονότων.   Όπως βλέπετε, το εξώφυλλο του βιβλίου της κ. Ρεπούση κοσμεί την Πρόσκληση της Στεγης, δείχνοντας εύγλωττα στην πρόθεση των οργανωτών. Οι οποίοι σαφέστατα θα καλλιεργησουν το πλαστό σχήμα: από τη μια οι συντηρητικοί εθνικιστές και από την άλλη οι σοβαροί ιστορικοί.Και όλα αυτά τη στιγμή  που η ιστορική μνήμη  ενός τεράστιου τμήματος του σύγχρονου ελλαδικού ελληνισμού (οι προερχόμενοι από τους πρόσφυγες του ’22) στερούνται έως και σήμερα του δικαιώματος πλήρους συμμετοχής στο κοινό αφήγημα…..Αποκρύπτουν όμως εντέχνως ότι το βιβλίο αυτό έτυχε της αποδοκιμασίας ΚΑΙ του μεγαλύτερου μέρους  της Αριστεράς ΚΑΙ του συνόλου των προσφύγων του ’22. Μιας και είμαι και εγώ ένας απ’ τους “κακούς” που αμφισβήτησαν τότε την οπτική της κ. Ρεπούση και του ρεύματος στο οποίο εντάσσεται σας κοινοποιώ  τρία δικα μου κείμενα εκείνης της εποχής των ρήξεων: -Η άλλη ιστοριογραφία-Η εκδίκηση των «αυτοχθόνων»-Kεμαλισμός και νεοελληνική ιστοριογραφία […]

  12. […] τουρκικής ιστοριογραφικής σχολής  με την προσφυγική ιστοριογραφία, που αναπτύσσεται αργά αλλά σταθερά στην Ελλάδα την […]

  13. […] τουρκικής ιστοριογραφικής σχολής  με την προσφυγική ιστοριογραφία, που αναπτύσσεται αργά αλλά σταθερά στην Ελλάδα την […]

  14. […] -Kεμαλισμός και νεοελληνική ιστοριογραφία […]

  15. […] θεώρησης αυτής που κατ’ οικονομίαν αποκαλούμε “προσφυγική ιστοριογραφία“ στο ζήτημα της προσφυγικής Μνήμης αλλά και των […]

  16. […] Νεότουρκους και τους κεμαλικούς, 1914-1923) κατέθεσαν μια άλλη ερμηνευτική ματιά, ανταγωνιστική με την έως τότε κυρίαρχη. Η […]

  17. […] πρώτη περίοδος συγκροτεί το μεγαλύτερο ταμπού της νεοελληνικής ιστοριογραφίας, το οποίο προσπαθούμε να εξαλείψουμε πεισματικά εδώ […]

  18. […] Έτσι εξηγείται ο αγνωστικισμός και η αδιαφορία που χαρακτηρίζουν το μεγαλύτερο μέρος των Ελλήνων ιστορικών. Βέβαια, την τιμή της νεοελληνικής ιστοριογραφίας σώζει εν μέρει η ερευνητική δραστηριότητα εκείνης της σχολής που αποκαλώ με την προσφυγική ιστοριογραφία. […]

  19. […] Βλάσης Αγτζίδης, Kεμαλισμός και νεοελληνική ιστοριογραφία […]

  20. […] Βλάσης Αγτζίδης,  Kεμαλισμός και νεοελληνική ιστοριογραφία […]

  21. […] -Kεμαλισμός και νεοελληνική ιστοριογραφία  […]

  22. […] [66] Η αντιμετώπιση αυτή είναι απόρροια αφενός των νέων στρατηγικών επιλογών των ελλαδικών ελίτ και αφετέρου της   σκέψης που τελικά εξέφρασε τα κύρια πολιτικά ρεύματ της Ελλάδας –και κυρίως τα αντιβενιζελικά- ότι  η Μικρά Ασία είναι ένας απόμακρος χώρος. Αυτό ισχυρίστηκε ο Μεταξάς του 1915, το ίδιο ο πρίγκηπας Ανδρέας και άλλοι φιλομοναρχικοί αξιωματικοί που ζητούσαν μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου του 1920 «να αποκοπεί η γάγγραινα της Μικρά Ασίας από την Ελλάδα», το ίδιο ο Ευ. Αβέρωφ μεταπολεμικά. Αλλά και σήμερα ως “υπερπόντια περιοχή” την αναφέρει το ΚΚΕ στα επετειακά του κείμενα, στην οποία έκαναν “ιμπεριαλισμό” οι “Έλληνες”. “Αποικιοκρατική πράξη” το αποκαλούσε και ο Ιωάννης Μεταξάς από άλλο σημείο του πολιτικού φάσματος. Υπήρξαν εκείνη την κρίσιμη περίοδο δύο εντελώς διαφορετικές προσεγγίσεις για τη σημασία της ιστορικής στιγμής. Αυτή των Μικρασιατών (συμπεριλαμβανομένων και των σοσιαλιστών της Ανατολής) και αυτή των πολιτικών δυνάμεων της παλαιάς Ελλάδας με την πρόσφατη ένταξη και κάποιων εκ των Νέων Χωρών. Τη διαφορά αυτή που επιβιώνει έως σήμερα εντονότατα και στο χώρο της ιστοριογραφίας (βλ. το άρθρο: “Kεμαλισμός και νεοελληνική ιστοριογραφία” https://kars1918.wordpress.com/2009/06/09/9-6-2009/.) […]

  23. […] καταστροφή, την οποία ακολούθησε η -κοινή συναινέσει- εκκωφαντική  Σιωπή στην κατ’ όνομα «μητέρα-πατρίδα» […]

  24. […] τουρκικής ιστοριογραφικής σχολής  με την προσφυγική ιστοριογραφία, που αναπτύσσεται αργά αλλά σταθερά στην Ελλάδα την […]

  25. […] λίγα χρόνια πριν όταν είχα γράψει στο άρθρο: Kεμαλισμός και νεοελληνική ιστοριογραφία. Μια σφαγή σ…“, που με πολύ μικρές αλλαγές δημοσιεύτηκε στο […]

  26. […] προβλήματα που είχε η προσπάθεια, υπήρξε μια τομή στη ιστορία της νεοελληνικής ιδεολογίας. Η ανατροπή που έφερε στην κατεστημένη αντίληψη […]

  27. […] εκείνης της σχολής που αποκαλώ με την προσφυγική ιστοριογραφία. Ενδιαφέρον έχει επίσης το γεγονός ότι η τουρκική […]

  28. […] Έτσι εξηγείται ο αγνωστικισμός και η αδιαφορία που χαρακτηρίζουν το μεγαλύτερο μέρος των Ελλήνων ιστορικών. Βέβαια, την τιμή της νεοελληνικής ιστοριογραφίας σώζει εν μέρει η ερευνητική δραστηριότητα εκείνης της σχολής που αποκαλώ με την προσφυγική ιστοριογραφία. […]

  29. […] Έτσι εξηγείται ο αγνωστικισμός και η αδιαφορία που χαρακτηρίζουν το μεγαλύτερο μέρος των Ελλήνων ιστορικών. Βέβαια, την τιμή της νεοελληνικής ιστοριογραφίας σώζει εν μέρει η ερευνητική δραστηριότητα εκείνης της σχολής που αποκαλώ με την προσφυγική ιστοριογραφία. […]

  30. […] Έτσι εξηγείται ο αγνωστικισμός και η αδιαφορία που χαρακτηρίζουν το μεγαλύτερο μέρος των Ελλήνων ιστορικών. Βέβαια, την τιμή της νεοελληνικής ιστοριογραφίας σώζει εν μέρει η ερευνητική δραστηριότητα εκείνης της σχολής που αποκαλώ με την προσφυγική ιστοριογραφία. […]

  31. […] Έτσι εξηγείται ο αγνωστικισμός και η αδιαφορία που χαρακτηρίζουν το μεγαλύτερο μέρος των Ελλήνων ιστορικών. Βέβαια, την τιμή της νεοελληνικής ιστοριογραφίας σώζει εν μέρει η ερευνητική δραστηριότητα εκείνης της σχολής που αποκαλώ με την προσφυγική ιστοριογραφία. […]

  32. […] δραστηριότητα εκείνης της σχολής που αποκαλώ με την προσφυγική ιστοριογραφία. Ενδιαφέρον έχει επίσης το γεγονός ότι η τουρκική […]

  33. […] Έτσι εξηγείται ο αγνωστικισμός και η αδιαφορία που χαρακτηρίζουν το μεγαλύτερο μέρος των Ελλήνων ιστορικών. Βέβαια, την τιμή της νεοελληνικής ιστοριογραφίας σώζει εν μέρει η ερευνητική δραστηριότητα εκείνης της σχολής που αποκαλώ με την προσφυγική ιστοριογραφία. […]

  34. […] Έτσι εξηγείται ο αγνωστικισμός και η αδιαφορία που χαρακτηρίζουν το μεγαλύτερο μέρος των Ελλήνων ιστορικών. Βέβαια, την τιμή της νεοελληνικής ιστοριογραφίας σώζει εν μέρει η ερευνητική δραστηριότητα εκείνης της σχολής που αποκαλώ με την προσφυγική ιστοριογραφία. […]

  35. […] Έτσι εξηγείται ο αγνωστικισμός και η αδιαφορία που χαρακτηρίζουν το μεγαλύτερο μέρος των Ελλήνων ιστορικών. Βέβαια, την τιμή της νεοελληνικής ιστοριογραφίας σώζει εν μέρει η ερευνητική δραστηριότητα εκείνης της σχολής που αποκαλώ με την προσφυγική ιστοριογραφία. […]

  36. […] Kεμαλισμός και νεοελληνική ιστοριογραφία […]


Σχολιάστε