-«Macedonia timeless»
Ακροδεξιός ρατσισμός και γραφικότητες των Σκοπίων
Η σλαβομακεδονική πολιτική και πολιτισμική έκφραση, όπως τη ζήσαμε μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, μας επιφυλάσσει διαρκώς 
αρνητικές εκπλήξεις. Εμφανίστηκε μια νέα γενιά Σλαβομακεδόνων πολιτικών, που βάσισε τη πολιτική της σε δύο στοιχεία: στο ρατσισμό κατά των άλλων εθνικών ομάδων, που βρίσκονται στα όρια του νέου κράτους και κυρίως κατά των Αλβανών και στην προσπάθεια διαμόρφωσης μιας εθνικής ταυτότητας των Σλαβομακεδόνων, βασισμένη στην οικειοποίηση μορφών του αρχαίου ελληνομακεδονικού κόσμου.
Το δεύτερο αποτελεί μια γραφική απόπειρα ενός ακροδεξιού ρεύματος που έρχεται από το βαθύ παρελθόν και χαρακτηρίζεται από καινοφανή στοιχεία. Όπως την εγκατάλειψη της σλαβικής ιδιοπροσωπίας και της κατασκευής μιας νέας τελείως φανταστικής που βασίζεται στο μακεδονικό ιδεολόγημα. Αεροδόμια, πόλεις, στάδια μετωνομάζονται με ονόματα οικεία δικά μας, ελληνικά. Η πλέον εκλεπτυσμένη εικαστική επιβεβαίωση της νέας ιδεολογικής μορφής των Σλαβομακεδόνων, αποτελεί το προπαγανδιστικό βίντεο με την βαρύγδουπη ονομασία «Macedonia timeless».
Μέσα από το ονειρικό τοπίο της λίμνης της Αχρίδας και της παραδοσιακής σλαβομακεδονικής μορφής, ξεπηδά ομαλά το νέο παρελθόν: Αλέξανδρος, Μακεδόνας πολεμιστής, αρχαίο σύμβολο της Βεργίνας. Μ’ έναν έξυπνο τρόπο τα τρεις χιλιάδες χρόνια, γεμάτα ασυνέχειες, μετατρέπονται σε ένα συνεχές αφήγημα ενός λεπτου, όπου ο Σλαβομακεδόνας χωρικός, ο νεολιθικός άνθρωπος, οι νεκρικές μάσκες της μυκηναϊκής εποχής, ο Αλέξανδρος και οι Μακεδόνες, μαζί με τα σλαβονικά μεσαιωνικά κείμενα αποτελούν ένα ενιαίο σύνολο, αρμονικά συνδεδεμένων στοιχείων.
Έχουμε έτσι μπροστά μας, ένα ιστορικό φαινόμενο του 19ου αιώνα, να διαδραματίζεται με ιδιαίτερη ένταση σε μια εποχή που ο δυτικός κόσμος εθελουσίως εγκαταλείπει τις εθνικές καθηλώσεις. Η περιοχή των Σλαβομακεδόνων ζει σήμερα το δικό της 18ο και 19ο αιώνα!
Από την απολυταρχία στο έθνος
Το φαινόμενο της εθνικής αφύπνισης εμφανίστηκε από τα τέλη του 18ου και χαρακτήρισε το 19ο αιώνα. Οι λαοί αποτίναζαν την απολυταρχία των υπερεθνικών φεουδαρχικών αυτοκρατοριών και όριζαν μόνοι τους την πορεία τους και τις αξίες τους. Η διαμόρφωση 
των εθνικών ταυτοτήτων θα αποτελέσει την αποθέωση της νεωτερικότητας. Παλιές θρησκευτικές ταυτότητες θα μετασχηματιστούν σε εθνικές. Ξεχασμένες παραδόσεις και ένδοξες ιστορίες θα ξαναέρθουν στο προσκήνιο και θα αποτελέσουν τη νέα ιδεολογική βάση. Παράλληλα, η βάση αυτή θα ενισχυθεί και μ΄ ένα σύνολο εξιδανικευμένων στοιχείων. Μαζί με τα πραγματικά, δικά τους, στοιχεία του παρελθόντος -που θα σημασιοδοτηθούν όμως μ’ ένα νέο τρόπο- θα υπάρξουν και πλήθος οικειοποιημένων απ’ αλλού, αλλά κι επινοημένων στοιχείων, που θα ενσωματωθούν κι αυτά στη νέα ιδεολογική βάση. Το νέο κοινωνικο-ιστορικό, διαρκώς εξελισσόμενο μόρφωμα του έθνους θα εισβάλλει και θα κυριαρχήσει στο ιστορικό γίγνεσθαι.
Στον 20ο αιώνα θα ζήσουμε την ολοκλήρωση αυτής της ιστορικής διαδικασίας, πρώτα με την παραμόρφωση που θα επιφέρουν οι ακροδεξιές ολοκληρωτικές ιδεολογίες και έπειτα με την είσοδο σε μια νέα περίοδο, όπου οι παραδοσιακές εθνικές αντιλήψεις θα παραχωρούν βαθμιαία τη θέση τους σε νέες υπερεθνικές συγκροτήσεις.
Η δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπήρξε η πολιτική έκφραση αυτής της διαδικασίας και έναν πρωτοφανές πείραμα. Στη θέση των ανταγωνιζόμενων εθνών μπήκε μια νέα συνεργατική αντίληψη, που επέτρεπε την υπέρβαση του παραδοσιακού περίκλειστου έθνους-κράτους.
Η σλαβομακεδονική φαντασίωση!
Είναι ειρωνία της Ιστορίας το ότι ενώ βρισκόμαστε στον ίδιο συμβατικό χρόνο με την παλιά Ανατολική Ευρώπη, εν τούτοις οι κοινωνίες μας βιώνουν άλλη ιστορική φάση και άλλες διαδικασίες. Η ιστορική περίοδος που τώρα βιώνουν οι παλιοί σοβιετικοί ή γιουγκοσλάβοι, για μας ολοκληρώθηκε -με τον τρόπο που περατώθηκε- το τραγικό ’22. (Με μόνη εξαίρεση την περίπτωση της Κύπρου)
Ο παλιός κομμουνιστικός κόσμος αυτή τη στιγμή περνά τη φάση διαμόρφωσης εθνών-κρατών, σε αντίθεση με το λεγόμενο δυτικό κόσμο που βρίσκεται στο τέλος της συγκεκριμένης ιστορικής φάσης και επιζητεί τη δημιουργία 
νέων μεταεθνικών κρατικών μορφωμάτων τύπου Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ιστορική αυτή διαδικασία, που σαφώς ερμηνεύεται, βρίσκεται σε εξέλιξη σ’ όλη την έκταση του παλιού κομμουνιστικού κόσμου και ειδικότερα στις δύο πολυεθνικές Αυτοκρατορίες: την πρώην ΕΣΣΔ και την πρώην Γιουγκοσλαβία. Η κατάρρευση αυτών των «Αυτοκρατοριών» έγινε μόλις στις αρχές της δεκαετίας του ’90.
Φυσικά για τους αμύητους αυτό φαντάζει ιδαιτέρως περίεργο. Αλλά αυτό που συνέβη εκεί είναι ότι διαιωνίστηκε, με νέα μορφή, η παλιά φεουδαρχική δομή. Μόνο που στη θέση των παλιών φεουδαρχών εγκαταστάθηκε πλέον το Κόμμα, ως συλλογικός ιδιοκτήτης των μέσων παραγωγής. Δηλαδή, δομικά οι «κομμουνιστικές» Αυτοκρατορίες μετέφεραν μέχρι τις μέρες μας τις φεουδαρχικές κοινωνικές δομές, μ’ ότι αυτό σημαίνει στο επίπεδο των κοινωνικών αντιθέσεων και των πολιτικών προτεραιοτήτων
(*) Ο Βλάσης Αγτζίδης είναι διδάκτωρ σύγχρονης ιστορίας, μαθηματικός. Βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών για τη συγγραφή της ιστορίας των Ελλήνων στον Εύξεινο Πόντο
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Πρώτο Θέμα», 18 Ιανουαρίου 2009, σελ. 23
Ένα blog του Βλάση Αγτζίδη 
[…] : https://kars1918.wordpress.com/2009/01/18/macedonia-timeless/ […]
[…] υποχώρηση του σλαβομακεδονικού εθνικισμού, που εκτιμώ ότι είναι η κύρια πηγή έντασης, και ο […]
[…] και στις δύο πλευρές των συνόρων. Η υποχώρηση του σλαβομακεδονικού εθνικισμού, που εκτιμώ ότι είναι η κύρια πηγή έντασης, και ο […]
[…] και στις δύο πλευρές των συνόρων. Η υποχώρηση του σλαβομακεδονικού εθνικισμού, που εκτιμώ ότι είναι η κύρια πηγή έντασης, και ο […]
[…] και στις δύο πλευρές των συνόρων. Η υποχώρηση τουσλαβομακεδονικού εθνικισμού, που εκτιμώ ότι είναι η κύρια πηγή έντασης, και ο […]
18.01.2018
«Mακεδονικό»: Προσπάθεια διευθέτησης ύστερα από δύο αιώνες εντάσεων
ΣΤΑΥΡΟΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ
ΕΤΙΚΕΤΕΣ:
«Τα Βαλκάνια παράγουν περισσότερη Ιστορία από αυτήν που μπορούν να καταναλώσουν». Η φράση –που αποδίδεται στον Ουίνστον Τσώρτσιλ– περιγράφει με τον πιο γλαφυρό τρόπο τα όσα λαμβάνουν χώρα στη «γειτονιά» μας από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα. Σε αυτή τη γωνιά –ίσως την πιο ταραγμένη της Ευρώπης– ένα από τα κεντρικά ζητήματα εδώ και σχεδόν δύο αιώνες είναι το Μακεδονικό, καθώς σε αντίθεση με ό,τι πιθανόν πιστεύει το ευρύ κοινό, το πρόβλημα με την ονομασία του γειτονικού κράτους των Σκοπίων δεν είναι καινούργιο. Οι ρίζες του εντοπίζονται δύο αιώνες πριν, στα χρόνια της δημιουργίας των εθνικών κρατών, όπου στη Βαλκανική χερσόνησο ελάμβαναν χώρα τεκτονικές αλλαγές έπειτα από αιώνες. Πριν όμως φθάσουμε εκεί, αξίζει μια σύντομη αναδρομή στο απώτερο παρελθόν της περιοχής. Ο γεωγραφικός χώρος που ονομάζεται Μακεδονία δεν είχε ποτέ σαφή γεωγραφικά όρια, κάτι που κατέστησε το όνομα «λεία» μεταξύ όμορων κρατών. Η αρχαία Μακεδονία που αποτελεί διαχρονικά τη «βάση» του ομώνυμου γεωγραφικού χώρου μετεξελισσόταν, άλλες φορές συρρικνούμενη, όπως επί Βυζαντίου, άλλες διαστελλόμενη όπως επί Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Η Μακεδονία, δε, κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας δεν αποτελούσε διοικητικό διαμέρισμα. Εκείνη την περίοδο ανάγεται και η γέννηση του προβλήματος, καθώς η κατάρρευση της αυτοκρατορίας αναδύει διεκδικήσεις μεταξύ των νεοσύστατων κρατών.
Βαλκανικοί και Α΄ Π.Π.
Στα Βαλκάνια του 19ου αι. έχει πέσει ήδη ο σπόρος της δημιουργίας των εθνικών κρατών. Ο χάρτης των Βαλκανίων κατά τη διάρκεια του αιώνα αλλάζει άρδην με τη «γέννηση» της Ελλάδας, της Σερβίας, του Μαυροβουνίου, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας. Η γεωγραφική περιοχή που καλείται «Μακεδονία» εξακολουθεί να βρίσκεται υπό την κατοχή της καταρρέουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι βαλκανικές χώρες προσβλέπουν στην προσάρτησή της που θα δώσει πρόσβαση στο Αιγαίο. Πρώτη ανοίγει τον χορό η Βουλγαρία. Ιδρύοντας τη Βουλγαρική Εξαρχία (1870), μία σχισματική αυτόνομη Ορθόδοξη Εκκλησία, χρησιμοποιεί τη θρησκεία για πολιτικούς σκοπούς. Οκτώ χρόνια μετά, το 1878, θα πετύχει τη σύναψη της «Συνθήκης του Αγίου Στεφάνου», η οποία προβλέπει τη δημιουργία της Μεγάλης Βουλγαρίας που περιελάμβανε ένα μεγάλο κομμάτι της Μακεδονίας, φθάνοντας έως την Κορυτσά. Ελλάδα και Σερβία αντιδρούν άμεσα και μόλις 4 μήνες μετά (Ιούνιος 1978) υπογράφεται η «Συνθήκη του Βερολίνου», που στη θέση της «Μεγάλης Βουλγαρίας» προβλέπονται δύο αυτόνομες ηγεμονίες, η Βουλγαρική και η Ανατολική Ρωμυλία, ενώ η Μακεδονία επιστρέφει υπό οθωμανική κατοχή.
Οι ρίζες του προβλήματος έχουν μπει. Η Βουλγαρία έχοντας σταθερά ως μέσο πίεσης τη θρησκευτική κοινότητα επιδιώκει τη «βουλγαροποίηση» της Μακεδονίας. Στα 1890 με διάταγμα του σουλτάνου ιδρύονται βουλγαρικές μητροπόλεις στις πόλεις Αχρίδα και Σκόπια. Η συντονισμένη δράση δημιουργεί αντίδραση. Ο ελληνικός πληθυσμός της Μακεδονίας, που αποτελεί διαχρονικά την κυρίαρχη εθνολογική ομάδα οργανώνεται με τη γέννηση του λεγόμενου «Μακεδονικού Αγώνα» που κορυφώνεται στις αρχές του 20ού αι. υπό τον Παύλο Μελά. Η ανακωχή με το κίνημα των Νεότουρκων του 1908 είναι μόνο προσωρινή, καθώς ο συμβιβασμός που επεδίωκαν τα βαλκανικά κράτη δεν θα έρθει, με αποτέλεσμα τη συνένωσή τους εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αυτός ήταν ο Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος. Στο σημείο αυτό πρέπει να ληφθεί υπόψη πως παρά την κοινή δράση των βαλκανικών κρατών, Ελλάδα και Σερβία επιθυμούν διαμελισμό του «μακεδονικού χώρου», η δε Βουλγαρία την αυτονομία του. Η στάση της Βουλγαρίας ερμηνεύθηκε άμεσα. Με το τέλος του Α΄ Βαλκανικού θα στραφεί εναντίον της Ελλάδας, προκαλώντας τον Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο.
Ο στόχος κατάληψης της Μακεδονίας δεν επιτυγχάνεται και με τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου που σήμανε το τέλος του πολέμου, η Κεντρική και η Ανατολική Μακεδονία προσαρτώνται στην Ελλάδα. Οι βουλγαρικές βλέψεις δεν σταματούν. Το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου τη βρίσκει στον πλευρό των Κεντρικών Δυνάμεων και τον Μάιο του 1916 και πριν η Ελλάδα πάρει θέση στον πόλεμο, η Βουλγαρία επιτίθεται εκ νέου κατά της Ελλάδας καταλαμβάνοντας την Ανατολική Μακεδονία από το Νέστο ώς τον Στρυμόνα. Η τελική έκβαση του πολέμου ξανά δεν την ευνοεί. Η νίκη της Αντάντ θέτει τέλος στις βουλγαρικές επιδιώξεις με τη Συνθήκη του Νεϊγί που υπογράφεται στην ομώνυμη πόλη της Γαλλίας τον Νοέμβριο του 1919 και επαναφέρει το προπολεμικά σύνορα, κατοχυρώνοντας το 51,57% της Μακεδονίας στην Ελλάδα, το 10,11% στη Βουλγαρία και τέλος το 38,32% στο Βασίλειο Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων. Το 1929 το Βασίλειο της Σερβίας μετονομάζεται σε Γιουγκοσλαβία και βάσει της διοικητικής του διαίρεσης η σημερινή περιοχή των Σκοπίων είναι η Vardarska Banovina, δηλ. η διοίκηση του Βαρδάρη. Το γεγονός ότι η συγκεκριμένη περιοχή είχε πάντα «ιδιαίτερα χαρακτηριστικά», με κατοίκους φίλα προσκείμενους στη Βουλγαρία που ομιλούν μια βουλγαρική διάλεκτο, οδηγεί τη Γιουγκοσλαβία σε μια πολιτική ενσωμάτωσης, ονομάζοντας τους «νότια Σερβία».
Επί Γιουγκοσλαβίας
Ηδη, από το 1934, σε συνεδρίαση της Γραμματείας Βαλκανικών Κρατών της Κομμουνιστικής Διεθνούς είχε τεθεί θέμα ίδρυσης «Μακεδονικού Εθνους». Ο λόγος προφανώς ήταν στρατηγικός, καθώς η διαφαινόμενη συμμαχία Βουλγαρίας – Αξονα προκάλεσε την κινητοποίηση των κομμουνιστικών δυνάμεων που ήθελαν να βάλουν φρένο στις βουλγαρικές επιδιώξεις. Οπερ και εγένετο. Ενώ ο πόλεμος είχε κηρυχθεί, το «Αντιφασιστικό Συμβούλιο Εθνικής Απελευθέρωσης της Γιουγκοσλαβίας» (Νοέμβριος 1943) αποφάσισε την οργάνωση της χώρας σε ομοσπονδιακή βάση. Μία από τις ομοσπονδίες ήταν και η «Λαϊκή Δημοκρατία της Μακεδονίας». Το χαλί σηκωνόταν για δεύτερη φορά. Η ρήξη Τίτο – Στάλιν το 1948 ήταν μια βασική αιτία να πέσουν οι τόνοι για το θέμα υπό τον φόβο κλιμάκωσης των ελληνογιουγκοσλαβικών σχέσεων.
Η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και οι πρώτες εκλογές στην περιοχή των Σκοπίων του 1992 που ανέδειξαν νέο πρόεδρο τον Κίρο Γκλιγκόροφ έφεραν ξανά στην επιφάνεια το θέμα για τρίτη φορά. Το νέο Σύνταγμα των Σκοπίων που μεταξύ άλλων προέβλεπε πως «μεριμνά για την κατάσταση και τα δικαιώματα του μακεδονικού λαού στις γειτονικές χώρες» αποτύπωνε το γεγονός πως το πρόβλημα υπέβοσκε πάντα και ουδέποτε εξαλείφθηκε. Η ακόλουθη πρόταση Πινέιρο «σκόνταψε» πάνω στα ογκώδη συλλαλητήρια στην Ελλάδα και στην απόφαση του συμβουλίου των πολιτικών αρχηγών του 1992. Στις 7 Απριλίου 1993 το Συμβούλιο Ασφαλείας κάνει δεκτά τα Σκόπια με το προσωρινό όνομα FYROM. Με ενδιάμεσο σταθμό το βέτο του 2008 από την κυβέρνηση Καραμανλή, το ζήτημα είχε πέσει σε χειμερία νάρκη. Σήμερα, 140 χρόνια μετά τη Συνθήκη του Βερολίνου, ανοίγει ξανά.
http://www.kathimerini.gr/943869/article/epikairothta/politikh/makedoniko-prospa8eia-diey8ethshs-ystera-apo-dyo-aiwnes-entasewn
[…] 1) Οι Ελληνες στη FYROM (Π.Γ.Δ.Μακεδονίας) https://kars1918.wordpress.com/2010/01/13/fyrom-greeks/ 2) «Macedonia timeless» https://kars1918.wordpress.com/2009/01/18/macedonia-timeless/ […]
[…] στις δύο πλευρές των συνόρων. Η υποχώρηση του σλαβομακεδονικού εθνικισμού, που εκτιμώ ότι είναι η κύρια πηγή έντασης, και ο […]