Από την Ελασσόνα στη Λεπτοκαρυά…. Ένα μάθημα πολιτικής ιστορίας

…και μια διαδρομή γεμάτη φυσική ομορφιά 

Μετά την πολύ πετυχημένη εκδήλωση που έγινε στην Ελασσόνα (Σάββατο 12-11-2011), αποφάσισα να επιστρέψω μέσω Ολύμπου, μιας και ήθελα απαραίτητα να περάσω από την Ολυμπιάδα για να φωτογραφίσω την προτομή του Χριστόφορου Τσέρτικ.

Ήταν μια εξαιρετική απόφαση, γιατί  η διαδρομή μέσα από τον Όλυμπο κυριολεκτικά με αποζημίωσε. Θεωρώ ότι θα έπρεπε να μοιραστώ μαζί σας τις εικόνες αυτής της διαδρομής. Αρχίζω με αυτά που εντάσσονται στο «μάθημα πολιτικής ιστορίας» και στην επόμενη ανάρτηση θα ανέβουν οι φωτογραφίες που «αιχμαλώτισαν» μέρος του φυσικού κάλους της περιοχής. Στο χάρτη της διαδρομής που θα βρείτε στο τέλος του κειμένου, σημειώνονται με κόκκινο τα σημεία απ’ όπου πάρθηκαν οι φωτογραφίες  :

Η προτομή του Χριστόφορου Τσέρτικ (Τσερτικίδης), στην Ολυμπιάδα Ελασσόνας:

Το εξαιρετικά σημαντικό βιβλίο του Χριστόφορου Τσέρτικ επιγράφεται «Στις επάλξεις το Καρς» και αποτελεί μια αυτοβιογραφία που σου επιτρέπει να παρακολουθήσεις τη δράση των Ελλήνων του Καυκάσου κατά την ταραγμένη περίοδο των αρχών του 20ου αιώνα. Το βιβλίο αυτό εκδόθηκε στη Λάρισα μετά το θάνατό του. Το διάβασα περί το ’88 και το χρησιμοποίησα ως πηγή στο πρώτο μου βιβλίο (1990) που έφερε τον τίτλο «Ποντιακός ελληνισμός. Από τη γενοκτονία και το σταλινισμό στην περεστρόϊκα«. Το εξώφυλλο του βιβλίου είναι το εξής:

Το ίδιο βιβλίο μου χάρισαν, με την παρακάτω αφιέρωση , όταν είχα βρεθεί εκεί για πρώτη φορά το 2006 ως ομιλητής στην κεντρική εκδήλωση για την επέτειο της Γενοκτονίας που διοργάνωσε στην Ελασσόνα η Ένωση Ποντίων .

Παραπλεύρως της προτομής του Χρ. Τσέρτικ στην κεντρική πλατεία της Ολυμπιάδας, υπάρχει το Μνημείο Πεσόντων του χωριού Ολυμπιάδα. Εκεί φαίνεται η τραγική μοίρα των κατοίκων ενός μικρού χωριού που δημιουργήθηκε από Έλληνες πρόσφυγες του Καυκάσου. Τα θύματα του χωριού αυτού στον Εμφύλιο δίνουν ένα ποσοστό επί του συνολικού πληθυσμού δυσανάλογα μεγάλο, συγκρινόμενο με το μέσο ποσοστό «αίματος» εκείνης της τραγικής εποχής.

Στην ενότητα «Θύματα Εμφυλίου Πολέμου 1946-1949«, υπάρχει και το όνομα του ιερέα Κυριάκου Ταμουρίδη, ο οποίος εντάχθηκε στο Δημοκρατικό Στρατό, τραυματίστηκε σε μάχη, συνελήφθη, καταδικάστηκε από στρατοδικείο σε θάνατο και εκτελέστηκε:

Παρακάτω, η φωτογραφία του ιερέα Κυριάκου Ταμουρίδη με τη λεζάντα, όπως δημοσιεύτηκε στο βιβλίο «‘Απ’ τον Όλυμπο στο Γράμμο» του Λύσανδρου Ταμουρίδη:

Ο Λύσανδρος Ταμουρίδης που διέσωσε την ιστορία, αλλά και τη φωτογραφία του μοναδικού ιερέα-ανταρτη του ΔΣΕ που εκτελέστηκε για τα φρονήματα και τη δράση του, διέσωσε και μια δική του εξαιρετικής ιστορικής, αλλά και καλλιτεχνικής αξίας  φωτογραφία.

Στη σπάνια φωτογραφία ο Λ. Ταμουρίδης και η Κωσταντίνα Ευθυμίου στον Εμφύλιο (Βίτσι 1948). Δύο μέρες μετά τη λήψη της φωτογραφίας, η Ευθυμίου σκοτώθηκε και ο Ταμουρίδης τραυματίστηκε σοβαρά….

Ο Όλυμπος υπήρξε σημαντικό πεδίο αντίστασης κατά των Γερμανών ναζί κατακτητών, οι οποίοι προέβησαν σε διάφορα αντίποινα, όπως την καταστροφή του ιστορικού βυζαντινού μοναστηριού του Αγίου Διονυσίου στην ανατολική πλευρά του βουνού. 

 

Το γεγονός ότι στον Όλυμπο δημιουργήθηκαν κάποιες από τις πρώτες αντάρτικες αντιστασιακές ομάδες  αποτυπώνεται σ’ ένα μνημείο, κατά τη διαδρομή Ελασσόνα-Λεπτοκαρυά, λίγο μετά το χωριό Καρυά, εντός ενός εντυπωσιακού φυσικού σκηνικού που δημιουργεί το δάσος:

Ο χάρτης της διαδρομής Ελασσόνα-Λεπτοκαρυά. Οι παραπάνω φωτογραφίες τραβήχτηκαν στο χωριό Ολυμπιάδα και λίγο μετά το χωριό Καρυά:

 

 

—————————————
——————————
—————-

Oι διαφημίσεις που βλέπετε στο τέλος των αναρτήσεων και δεν έχουν καμιά απολύτως σχέση με τη θεματολογία του μπλογκ μας, προέρχονται από τη WordPress  και δεν αποφέρουν κανένα οικονομικό όφελος στο ιστολόγιο μας.

20 Σχόλια

  1. mr A. on

    Ένας φίλος με κοινοποίησε το βιβλίο του Παναγιώτη Τσιανάκα : ΤΣΙΑΝΑΚΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΚΟΖΑΝΗΣ 1936-1937, ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ, ΚΟΖΑΝΗ, 2011, όπου μελέτησε τα αρχεία Διοικήσεως χωροφυλακής Κοζάνης-Εορδαίας κατά 1936-1937, συγκεκριμένα αρχείο εκτοπίσεων, που βρέθηκε στη βιβλιοθήκη κοζάνης.

    Είναι το μεταπτυχιακό του άτυχου (πέθανε πριν από δύο χρόνια) Παναγιώτη, σε ΑΠΘ , Κολιόπουλο, που εκδόθηκε , με έξοδα της μητέρας του σε μνήμη του [δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει αντίστοιχο διδακτορικό του σε Σφήκα]

    Tο συμπέρασμά του είναι:

    «Όπως διαφαίνεται από μια συνολικότερη εκτίμηση του αρχειακού υλικού, οι περισσότεροι από τους κομμουνιστές που βρέθηκαν στο στόχαστρο των αρχών ασφαλείας ήταν Πόντιοι πρόσφυγες, αγρότες και γεωργοί και σύμφωνα με τα στοιχεία της Ειδικής Ασφαλείας είχαν αναπτύξει δράση σε κοινότητες της περιοχής Εορδαίας: Ποντοκώμη, Μαυροπηγή, Πύργοι, Μεσόβουνο και στην Πτολεμαΐδα»

  2. […] ενδιαφέροντα στοχεία μπορείτε να τα δείτε πατώντας ΕΔΩ Like this:LikeBe the first to like this […]

  3. asarcikli on

    Επιτρέψτε μου να συμπληρώσω οτι σχεδόν το σύνολο των προσφύγων της Ολυμπιάδας που ήλθαν από το Μιτζικέρτ, είχαν καταγωγή από τη Νικόπολη (Γαράσαρη) του Πόντου. Η τεράστια πλειοψηφία τους μάλιστα, κατάγεται από το χωριό Λίτσασα. Όσοι ήρθαν στην Ελλάδα κατευθείαν από τη Λίτσασα ή το Κηράτς (χωριό επίσης στη Γαράσαρη που ίδρυσαν Λιτσασινοί) εγκαταστάθηκαν κυρίως στην Πυλαία Έβρου, στα Κασσιτερά Ροδόπης, στην Ευκαρπία Κιλκίς, στο Ριζάρι και στο Άλωρο Πέλλας. Όσοι ήρθαν από το Μιτζικέρτ εγκαταστάθηκαν κυρίως στην Ολυμπιάδα Ελασσόνας. Ειδικά οι Ταμουράντ είναι όλοι συγγενείς μεταξύ τους και το όνομα αυτό δεν απαντάται σε καμία άλλη περιοχή της Ελλάδας και του Πόντου. Ως Γαρεσαρέτες που «ψάχνουμε» τις ρίζες των προγόνων μας, ευχαριστούμε για την πολύ ενδιαφέρουσα ανάρτηση.

  4. για τα Λείβηθρα on

    Ο δρόμος αυτός που ενώνει τη δυτική με την ανατολική πλευρά του Ολύμπου, πλησιάζοντας τη Λεπτοκαρυά περνά από την περιοχή που βρισκόταν τα αρχαία Λείβηθρα. Μια καλή παρουσίαση του αρχαιολογικού χώρου από τους Εφη Πουλάκη Παντερμαλή-Αρης Μπαχλά μπορείτε να διαβάσετε στη σελίδα της ΚΖ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων:

    http://www.kz-epka.gr/mambo/index.php?option=com_content&task=view&id=58&Itemid=146

  5. giorgos on

    mr A. on 17/11/2011

    Mήπως θα μπορούσατε να δώσετε περισσότερες πληροφορίεςγια το που μπορεί να το βρεί κανείς αυτό το βιβλίο; του Παναγιώτη Τσιανάκα : ΤΣΙΑΝΑΚΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΚΟΖΑΝΗΣ 1936-1937, ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ, ΚΟΖΑΝΗ, 2011, όπου μελέτησε τα αρχεία Διοικήσεως

  6. Aνδρέας on

    @ giorgos

    Το βιβλίο διανέμεται από τις εκδόσεις «Παρέμβαση» κοζάνης, υπεύθυνος Β. Καραγιάννης,
    περισσότερες πληροφορίες σε Συνεταιριστικό Βιβλιοπωλείο Κοζάνης τηλ. 2461026463

    παρουσίαση του βιβλίου θα γίνει το Σάββατο, 26/11

    βλ. http://emfilios.blogspot.com/2011/11/normal-0-false-false-false-el-x-none-x.html#comment-form

  7. antigoni kamberou on

    Ειναι πραγματικα συγκινητικο να διαβαζουμε για την δραση αυτων των δυναμικων ανθρωπων σε ενα χώρο τόσο ξεχωριστό όπως ο Όλυμπος! Η ιστορία μας υπενθυμίζει τους αγωνες μας σε μια εποχή που όλα αυτα ακούγονται μακρινά και ακατορθωτα!
    Επιτελους θα ξυπνήσουμε από τον λήθαργο μας προκειμένου να αφησουμε και εμεις οι Ελληναρες κάτι αξιολογο πίσω μας; Ειμαστε ικανοι να δημιουργήσουμε, να δράσουμε, να συμβάλουμε;

    Μπραβο Βλασση που μας πληροφόρησες για τη δυναμικη ζωή αυτων των ανθρωπων!

  8. Giorgakhs on

    Γνωρίζεται αν ο δρόμος απο την Μονη Σπαρμου προς την Λεπτοκαρυά είναι προσβάσιμος από τουριστικό λεωφορείο???

    • Βλάσης Αγτζίδης on

      Ο δρόμος αυτός που πηγαίνει από Ελασσόνα προς Λεπτοκαριά είναι καλός, ασφαλτοστρωμένος. Δυστυχώς δεν γνωρίζω τι συμβαίνει στην κάθετη οδό μέχρι τη Μονή.

      • bill. on

        Ο δρομος προς την μονη εχει ασφαστοστρωθει εδω και λιγα χρονια. και η μονη επισης εχει ανακαινηστει και λειτουργει κανονικα.

  9. Α on

    «…Τὸ μεσημέρι μὲ φωνάξανε πέντε γερόντοι
    μοῦ ψήσανε καφέ με φίλεψαν τσιγάρο
    εἴπανε γιὰ τὸν Ἅη-Δημήτρη πάνου στὸ Λιτοχώρι
    γιὰ τὸ νερένιο χέρι τοῦ Ἅγιου ποὔδιωξε τοὺς κακοὺς τσοπάνους – …»

    Γιάννης Ρίτσος – Ἡμερολόγια Ἐξορίας

    ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΞΟΡΙΑΣ «4 Νοεμβρίου»
    http://users.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/giannhs_ritsos/hmerologio_e3orias.htm

  10. Ένα φυτό που συνάντησα στις υπώρειες του ολύμπου: http://proionta-tis-fisis.com/fitolaka-phytolacca-americana-idiotites/#

    Φυτολάκκα (Phytolacca americana) –

  11. Εcologist: Ο Όλυμπος στην κορυφή της Ευρώπης!

    Στα δέκα καλύτερα εθνικά πάρκα της Ευρώπης κατέταξε τον Ολυμπο το έγκυρο βρετανικό περιβαλλοντικό περιοδικό Εcologist.

    Το θρυλικό βουνό των δώδεκα θεών έχει ανακηρυχθεί Εθνικός Δρυμός από το 1938, καθώς, πέρα από τον μύθο που το περιβάλλει, διαθέτει έναν μοναδικό φυσικό κόσμο με εκατοντάδες διαφορετικά είδη χλωρίδας και πανίδας. Οι συντάκτες του ευρείας κυκλοφορίας περιοδικού επέλεξαν τον Ολυμπο από τα συνολικά 359 μεγάλα εθνικά πάρκα που υπάρχουν στην Ευρώπη. Είναι η πρώτη φορά που οι προστατευόμενες φυσικές περιοχές της Γηραιάς Ηπείρου αξιολογούνται και κατατάσσονται σε λίστα με κύριο κριτήριο την ποικιλία των ειδών χλωρίδας και πανίδας, καθώς και τη γενικότερη περιβαλλοντική τους σημασία.

    Αποτέλεσμα εικόνας για ολυμποσ

    Αποτέλεσμα εικόνας για ολυμποσ

    Ο Ολυμπος χαρακτηρίστηκε από τις πιο πλούσιες περιοχές της Ελλάδας σε χλωρίδα, αφού διαθέτει 1.700 είδη και υποείδη φυτών – και ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί στο 25% της ελληνικής χλωρίδας. Τα 187 από τα παραπάνω είδη έχουν χαρακτηριστεί σημαντικά, τα 56 είναι ενδημικά, ενώ από αυτά τα 23 βρίσκονται μόνο στον Ολυμπο και τα 16 είναι σπάνια. Η πανίδα είναι εξίσου πλούσια, με καταγεγραμμένα 32 είδη θηλαστικών, 108 είδη πτηνών, 22 είδη ερπετών και 8 είδη αμφίβιων. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι το 1981 η UNESCO ανακήρυξε τον Ολυμπο «Διατηρητέο Οικοσύστημα της Παγκόσμιας Βιόσφαιρας», ενώ από τη μεριά της η Ευρωπαϊκή Ενωση τον έχει συμπεριλάβει στις «Σημαντικές για την Ορνιθοπανίδα Περιοχές της Ευρωπαϊκής Κοινότητας». Ακόμη, έχει καταχωρηθεί στον κατάλογο του ευρωπαϊκού Δικτύου NATURA 2000 ως «ζώνη ειδικής προστασίας» και «τόπος κοινοτικού ενδιαφέροντος».

    Χαράδρες και αλπικά λιβάδια
    Το βουνό των θεών αποτελεί και ένα μοναδικό προορισμό όχι μόνο για τους λάτρεις της ορειβασίας, αλλά και για όσους θέλουν απλώς να το απολαύσουν περπατώντας. Το ανάγλυφο του Ολύμπου είναι ιδιαίτερα έντονο, με βραχώδεις και απόκρημνες κορυφές, βαθιές χαράδρες, αλπικά λιβάδια και πυκνά δάση. «Οι περιοχές του Ολύμπου που έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον βρίσκονται διάσπαρτες σε όλη την έκταση και όλα τα υψόμετρα του βουνού, ώστε η επίσκεψη κάποιων να μην απαιτεί ιδιαίτερη φυσική αντοχή και προετοιμασία», αναφέρει ο δασολόγος και πρόεδρος του δ.σ. του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Ολύμπου, Παύλος Ανδρεδάκης. Τα σημεία με ιδιαίτερη ομορφιά ανάμεσα στα οποία μπορεί να επιλέξει ο καθένας είναι πολλά. Ορισμένα από τα κορυφαία θεωρούνται η κοιλάδα στο Ξηρολάκι με το πλούσιο δάσος και με θέα που κόβει την ανάσα, αφού ο επισκέπτης αγναντεύει το εντυπωσιακό, βραχώδες αμφιθέατρο της δυτικής πλευράς των κορυφών, τα Μεγάλα Καζάνια.

    Το ρέμα Ορλιά, όπου κανείς μπορεί να πάει ακολουθώντας το μονοπάτι που ξεκινά στο 4ο χιλιόμετρο του δασικού δρόμου Δίον – Κορομηλιά οδηγεί σε καταρράκτες, ενώ σε υψόμετρο 820 μέτρων, στη βόρεια πλευρά της χαράδρας «Ζηλιάνα», υπάρχει η Μονή Κανάλων, ένα φυσικό μπαλκόνι με θέα στον Θερμαϊκό Κόλπο. Δίπλα μάλιστα από τη χαράδρα μπορεί κάποιος να δει τα Λείβηθρα, τον αρχαιολογικό χώρο που βρίσκεται μέσα στο πλατανόδασος. «Μια ενότητα 4 χιλιομέτρων ξεκινά από το χωριό Βροντού, σε υψόμετρο 350-400 μέτρων, μέσα σε ένα μαγευτικό και μυστηριώδες τοπίο, όπως αυτό στην Αγία Κόρη, με καταπληκτική θέα προς τις κορυφές με τις απότομες πλαγιές, αλλά και προς τον κάμπο της Κατερίνης» εξηγεί ο Π. Ανδρεδάκης.

    Μοναδικά στο είδος τους
    Στη λίστα του Ecologist περιλαμβάνονται εντυπωσιακά εθνικά πάρκα σε Γαλλία, Ισπανία, Σκοτία, Γερμανία, Ελβετία, Πολωνία, Σλοβακία και Αγγλία. Δύο απ’ αυτά που ξεχωρίζουν είναι το πάρκο Σέβενες στη Γαλλία και το Τέιντ στην Τενερίφη.

    Εναν απέραντο φυσικό λαβύρινθο, αποτελεί το πάρκο Σέβενες στη νότια Γαλλία. Ποτάμια και ρυάκια κυκλώνουν τις απέραντες, καταπράσινες κοιλάδες με άγριες μουριές και άλλα πανύψηλα δένδρα. Μέσα σ’ αυτό το οργιώδες πράσινο φιλοξενούνται 2.410 είδη πανίδας, εκ των οποίων κυρίαρχοι είναι ο κάστορας και ο μαυρόγυπας. Το 1985, το πάρκο εντάχθηκε στο πρόγραμμα της UNESCO «Ανθρωπος και Βιόσφαιρα», στο οποίο ερευνάται η σχέση των ανθρώπων με το περιβάλλον σε παγκόσμιο επίπεδο.

    Πάρκο Τέιντ
    Πόλος έλξης έχει γίνει το πάρκο Τέιντ στην Τενερίφη, αφού εκεί βρίσκεται το τρίτο ψηλότερο ηφαίστειο του κόσμου. Το γοητευτικό σεληνιακό τοπίο φέρνει το Τέιντ στην κορυφή της λίστας των πάρκων, με τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα. Η μόνη πανίδα που συναντά κανείς είναι 30 είδη σπονδυλωτών, 10 είδη πουλιών και άφθονα έντομα και αράχνες. Το 2007 χαρακτηρίστηκε «Πάρκο Παγκόσμιας Κληρονομιάς», ενώ η Ισπανία το ανακήρυξε έναν από τους 12 θησαυρούς του.

    http://www.pronews.gr/portal/20150829/environment/%CF%86%CF%85%CF%83%CE%B7/%CE%B5cologist-%CE%BF-%CF%8C%CE%BB%CF%85%CE%BC%CF%80%CE%BF%CF%82-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%BA%CE%BF%CF%81%CE%B7%CF%86%CE%AE-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%8E%CF%80%CE%B7%CF%82

  12. Χριστόφορου Τσέρτικ, Η κόρη του Ιμάμη, Λάρισα 1973, σελ. 78

    Το βιβλίο αυτό ήταν ανάμεσα σ’ εκείνα που ξέθαψα από το λεβητοστάσιο όπου ήταν καταχωνιασμένα. Διαβάζω την αφιέρωση: Στον αγαπητό φίλο μου Χαρ/μπον Δερμιτζάκην ως ενθύμιον. Εν Λαρίση τη 24η Δεκεμβρίου 1975.

    Ο Χριστόφορος Τσέρτικ (1896-1981) ήταν μια εξαιρετική προσωπικότητα. Αντιγράφω το σύντομο βιογραφικό του που βρίσκεται κάτω από την προτομή του.
    «Αξιωματικός του ρωσικού στρατού. Οπλαρχηγός των ελλήνων του Πόντου κατά των τούρκων. Δάσκαλος και πρωτεργάτης της δημιουργίας της Ολυμπιάδος. Βραβευμένος από την Πολιτεία για την κοινωνική του δράση».

    Ανάμεσα στη δράση αυτή, ξέρω, ήταν και οι ενέργειές του για την αποξήρανση μιας λίμνης-βάλτου, πρόξενος ελονοσίας στους γύρω κατοίκους.

    Πώς τον γνώρισα.

    Αντιγράφω από τις «Αυτοβιογραφικές σημειώσεις» μου.
    «Έχασα την υποτροφία, αλλά ουδέν κακόν αμιγές καλού. Για να πνίξω τη στενοχώρια μου αποφάσισα να μάθω ρώσικα. Και ξεκίνησα, αγοράζοντας από τη σειρά Assimil το βιβλίο «Τα ρώσικα χωρίς κόπο», που συνοδευόταν και με δίσκους, αυτά τα δισκάκια των 45 στροφών.

    Για την ακρίβεια ο τίτλος ήταν «Russian without toil». Μέσα στη χούντα δεν νομίζω να κυκλοφορούσαν μέθοδοι εκμάθησης της ρώσικης γραμμένες στα ελληνικά.

    Εκείνη την εποχή διάβασα ότι και ο Μαρξ ήταν φοβερός κακογράφος. Ε, όσο να ’ναι, αυτό ήταν για μένα μια παρηγοριά.

    Στο στρατό υπηρέτησα ως έφεδρος ανθυπολοχαγός. Αφού έκανα επτά μήνες στην Κοζάνη πήγα στη Λάρισα, από όπου πήρα και το απολυτήριο».

    Από την Κοζάνη κουβάλησα στη Λάρισα και τα βιβλία μου, Μαρξ, Έγκελς, Λένιν, Λοκ, Μπέρκλεϋ, Χιουμ, Ντεκάρτ, Λάιμπνιτζ, την Assimil και δυο ρώσικα αναγνωστικά, της δευτέρας και της τετάρτης δημοτικού. Θυμάμαι ακόμη δυο στίχους από ένα ποίημα του Μαγιακόφσκι, νομίζω ήταν στο αναγνωστικό της δευτέρας, που είχα μάθει απ’ έξω.
    на ситцах, на бумаге, огонь на всём
    красные флаги несём! несём! несём!
    Στα ρούχα, στα χαρτιά, σ’ όλα φωτιά.
    Κόκκινες σημαίες κουβαλάμε, κουβαλάμε, κουβαλάμε.

    Πολύ αναρχικό μου φαίνεται σήμερα. Αν μάλιστα οι σημαίες αντί για κόκκινες ήταν μαύρες θα ήταν ολότελα αναρχικό.

    Στη Λάρισα γνώρισα τον Χριστόφορο Τσέρτικ. Ο φίλος μου ο Θανάσης, που με στρατολόγησε στη Νέα Αριστερά, όταν του είπα ότι μαθαίνω ρώσικα μου είπε πως γνωρίζει κάποιον που ξέρει ρώσικα και θα μπορούσε να μου κάνει μάθημα.

    Ο κάποιος αυτός ήταν ο Χριστόφορος Τσέρτικ.
    Δεν θυμάμαι πόσα μαθήματα έκανα μαζί του. Αυτός με έμαθε να γράφω, γιατί βέβαια δεν γράφουμε τα γράμματα όπως τα βλέπουμε στα βιβλία, τουλάχιστον όχι όλα. Και μου έκανε δώρο τότε την «Ηρωίδα του Αστραχάν». Την έχω στην Κρήτη, θα κοιτάξω να την ξαναδιαβάσω.
    Στην αφιέρωση βλέπω την ημερομηνία, 24 Δεκεμβρίου 1975. Αναρωτήθηκα: εγώ είχα απολυθεί στις 25 Αυγούστου. Πώς έγινε;

    Και θυμήθηκα.

    Είχα πάει στη Λάρισα για να πληρωθώ το δώρο των Χριστουγέννων. Δεν ήταν πολλά λεφτά, αφού θα έπαιρνα μόνο ότι αναλογούσε από το Πάσχα μέχρι την ημερομηνία απόλυσής μου, όμως δεν ήταν και να τα περιφρονήσω. Τότε πήγα και τον συνάντησα και μου το έκανε δώρο.

    Από τότε δεν ξανασυναντηθήκαμε. Στη Λάρισα πέρασα μετά από 27 χρόνια, βράδυ, και έκανα μια περιδιάβαση για μόλις μια ώρα, στη ΔΣΣ, στην πλατεία, και στο δρόμο που ήταν το σπίτι που έμενα, ένα παλιό αρχοντικό που, όπως μου είπαν τότε, είχαν γυριστεί εκεί κάποιες σκηνές από ένα έργο με τη Βουγιουκλάκη. Στη θέση του υψωνόταν τώρα μια πολυκατοικία.

    Την «Κόρη του Ιμάμη» την έβαλα στην άκρη μαζί με κάποια άλλα βιβλία, για να την ξαναδιαβάσω.

    Ως υπότιτλο έχει «Ποντιακό συναισθηματικό ειδύλλιο», και σαν μοτίβο της τα «Σύνορα της αγάπης».

    Έχω γράψει πολλές φορές για αυτό το μοτίβο, που είναι ο έρωτας δυο ατόμων που τους χωρίζουν εθνικά και/ή θρησκευτικά σύνορα, ή οικογενειακές αντιθέσεις. Παγκόσμια είναι γνωστός ο έρωτας του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας, και πανελλαδικά γνωστός ο έρωτας της Κατερινιώς και του Μανούσου. Φορτουνάκαινα η Κατερινιώ, Βροντάκης ο Μανούσος, άσβεστο μίσος χωρίζει τις δυο οικογένειες, όμως ο έρωτας τελικά θα θριαμβεύσει, και η Κατερινιώ (Αλίκη Βουγιουκλάκη) θα σμίξει με τον αγαπημένο της Μανούσο (Δημήτρη Παπαμιχαήλ).

    Ο Χασάν, που στην πραγματικότητα ήταν κρυπτοχριστιανός με το όνομα Γιάννης Αϊδονίδης, ζούσε αρμονικά με τον γείτονά του τον Ιμάμη. Τα δυο παιδιά τους, ο Αλέξης και η Μεϊμάρα, ήταν αξεχώριστα. Μεγαλώνοντας, η στενή φιλία έγινε έρωτας. Και βέβαια οι γονείς δεν άργησαν να το αντιληφθούν. Ο Χασάν είχε στο μεταξύ αποκαλυφθεί ως κρυπτοχριστιανός, όταν κατέλαβαν την περιοχή οι ρώσοι, το 1916, κάτι που αγνοούσα και το έμαθα διαβάζοντας το «Σέρρα, η ψυχή του Πόντου» του Γιάννη Καλπούζου. Οι φιλικές σχέσεις των δυο οικογενειών βέβαια δεν διαταράχθηκαν, όμως ο Ιμάμης ήθελε πάση θυσία να αποθαρρύνει αυτό το ειδύλλιο, μια και στο Ισλάμ απαγορεύεται ο γάμος με άτομο άλλου θρησκεύματος. Το ίδιο και ο πατέρας του Αλέξη.

    «Οι Κρυπτοχριστιανοί το είχαν ωστόσο παράδοση να μη δίνουν ποτέ κορίτσι τους σε Τούρκους. Το ίδιο και οι Τούρκοι, να μην κάνουν κι αυτοί γαμπρό Χριστιανό. Μήτε να δίνουν –μ’ άλλα λόγια – μήτε να παίρνουν. Μπορούσαν σαν γείτονες αγαπημένοι, σαν στενοί φίλοι, να συζητούσαν για χίλια δυο πράγματα, για τη ζωή, για τα βάσανα και για τους μόχθους του κόσμου. Ποτέ ωστόσο δεν μιλούσαν για συγγένευση, για συμπεθέριασμα, σαν να το είχαν φυσικό φραγμό που ορθώθηκε μπροστά τους από τις διαφορετικές θρησκείες τους. Ο Κρυπτοχριστιανός αυτός δεν εκδήλωνε θερμή προσήλωση στη θρησκεία του Μωάμεθ. Σπάνια πήγαινε τις Παρασκευές στο τζαμί. Και η όλη του αδιάφορη στάση γι’ αυτήν προξενούσε υποψίες στον Ιμάμη…
    Σύμφωνα με τα πατροπαράδοτα έθιμα των Κρυπτοχριστιανών δηλαδή, ο Τούρκος γαμπρός, που θα ’θελε να πάρει μια Κρυπτοχριστιανή, έπρεπε να ασπασθεί τον Χριστιανισμό» (σελ. 13-14).
    Ο Ιμάμης λοιπόν, για να αποθαρρύνει το ειδύλλιο, έστειλε την κόρη του στην κουνιάδα του, στην πόλη, πολλά χιλιόμετρα μακριά, μαζί με τη μητέρα της, τάχα να την περιποιηθούν, γιατί ήταν άρρωστη. Ο χωρισμός των δυο νέων τους έριξε σε μαύρη απελπισία. Ο Αλέξης ήταν τότε δεκαοκτώ χρονών και η Μεϊμάρα, το τούρκικο της Μαρίας, δεκαέξι.
    Ο Αλέξης είναι αποφασισμένος. Θα πάει να κλέψει την Μεϊμάρα. Σ’ αυτό θα τους βοηθήσει ο ρώσος φρούραρχος της πόλης. Θα τους φυγαδεύσουν στο Καρς. Ο πατέρας του Παύλου που τους συνόδευσε θα γίνει ο κουμπάρος στο γάμο τους. Πιο πριν η Μεϊμάρα θα βαπτισθεί και θα πάρει το χριστιανικό όνομα της Μεϊμάρας, που είναι Μαρία. Θα συναντήσουν και τον αδελφό του Αλέξη που είχε έλθει στο Καρς και θα ενημερωθούν και οι οικογένειες, για να μην ανησυχούν.

    Ο Χριστόφορος Τσέρτικ εστιάζει στον έρωτα. Υπάρχει το σασπένς για το αν θα ευοδωθεί τελικά, αλλά τίποτα παραπέρα. Δεν ενδιαφέρεται να κάνει πιο περίπλοκη την ιστορία του για να μη μετατοπιστεί το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Θα μπορούσε για παράδειγμα να βάλει διάφορα προσκόμματα στην απαγωγή αυτή, όμως τη βλέπουμε να κυλάει εντελώς ομαλά, σαν να φρόντισε ένας θεός από πάνω, όχι μόνο απομακρύνοντας κάθε τυχόν εμπόδιο, αλλά βάζοντας στο δρόμο των δυο νέων ανθρώπους καλοδιάθετους που προθυμοποιούνται να τους βοηθήσουν.

    Το «Και έζησαν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα» δεν ικανοποιεί τον Χριστόφορο Τσέρτικ. Έτσι τελειώνει τη νουβέλα του ως εξής:
    «Βέβαια, οι καλόκαρδοι γονείς τους όχι μόνο δεν τους κράτησαν καμιά κακία, αλλά πολύ γρήγορα λησμόνησαν όσα είχαν συμβεί.
    Εδώ τελειώνει η αφήγηση [του προέδρου του Σεβδίκιοϊ στον συγγραφέα και τον αδελφό του, που έγινε εκείνη την εποχή. Η ιστορία είναι εγκιβωτισμένη]. Χρόνια πολλά πέρασαν από τότε που άρχισε η συναισθηματική περιπέτεια του Αλέξη και της Μαρίας.
    Οι ήρωές μας με το ξερίζωμα των Ελλήνων του Πόντου βρέθηκαν στην αγκαλιά της Μητέρας Πατρίδας. Έχουν εγκατασταθεί σ’ ένα από τα ακριτικά χωριά της Μακεδονίας.
    Ο Αλέξης και η Μαρία απέχτησαν απογόνους, παιδιά και εγγόνια, που μεγάλωσαν. Σήμερα ευημερούν και ζουν ευτυχισμένοι».
    Υπάρχει πιο ευτυχισμένο, happy, τέλος, end; Αν εξαιρέσουμε βέβαια τον ξεριζωμό.
    Θα παραθέσουμε όμως δυο αποσπάσματα ακόμη.
    «Η μητέρα μου μού είπε, πώς ο ήλιος θαμπώνει το φως του μόλις δει παιδιά που δεν πλύθηκαν το πρωί» (σελ. 13).
    Έξυπνο!!!
    Ο Σελήμ ο Ιμάμης λέει στη γυναίκα του:
    «-Είναι αδύνατο να συγγενέψομε με Χριστιανούς! Η Θρησκεία μας χωρίζει. Μέχρι χθες ο Χασάν ήταν Μουσουλμάνος, αλλά τώρα μάθαμε ότι είναι Χριστιανός. Αυτό που σου είπα μην το παίρνεις γι’ αστείο!
    -Μα τι μπορώ να κάνω εγώ! Είπε με κάποια αγανάκτηση η γυναίκα του.
    -Να της βάλεις φερετζέ, όπως γίνεται με όλα τα κορίτσια της ηλικίας της, είπε ο Ιμάμης.
    -Σελίμ, δεν τον θέλει τον φερετζέ, επαναστατεί όταν ακούει φερετζέ. Μια μέρα μάλιστα μου είπε: Μαμά, καλύτερα πνίξε με, παρά να με φορέσεις φερετζέ! Τι συνήθεια είναι αυτή; Γιατί τα κορίτσια των Ρωμιών δεν βάζουν φερετζέ; Γιατί να κρύψω το πρόσωπό μου;… Όχι! Όχι! δεν το βάζω…
    -Σουσάνα, μια που συ….» (σελ. 25-26).

    Σουσάνα είναι η γυναίκα του Ιμάμη. Και θυμήθηκα μια άλλη ιστορία «Τα σύνορα της αγάπης», πραγματική, που διαδραματίστηκε στην Κρήτη και έγινε τραγούδι. Η Σουσάνα ή Σούσα ήταν χριστιανή, και αγάπησε τον Σαλή Μπαχρή. Ο αδελφός της όταν το έμαθε, αντίθετα από ό,τι έκαναν οι πρόγονοί μου που σκότωσαν τον τούρκο (γράφω σχετικά σε μια από τις «Κατωχωρίτικες ιστορίες» μου), μαχαίρωσε την ίδια. Και ο Σαλή Μπαχρής, απελπισμένος, μαχαιρώνεται δίπλα της. Τους έθαψαν μαζί. Σε μια άλλη παραλλαγή όμως που έχει μάλιστα μελοποιηθεί, ο αδελφός της σκοτώνει τον τούρκο ενώ για τη δική της αυτοκτονία δεν μιλάει. Έχω γράψει σχετικά στο βιβλίο μου «Η λαϊκότητα της κρητικής λογοτεχνίας».
    Με συγκίνησε πολύ αυτή η ιστορία του Χριστόφορου Τσέρτικ, όχι μόνο γιατί είναι συναρπαστική και τη διηγείται με λιτό και απέριττο ύφος, αλλά και γιατί με γέμισε με αναμνήσεις.
    Και, πάντα στο τέλος, οι ιαμβικοί δεκαπεντασύλλαβοι. Αυτή τη φορά βρήκα μόνο ένα.
    Όλο το απομεσήμερο εκείνης της ημέρας (σελ. 54).

    Αναρτήθηκε από Μπάμπης Δερμιτζάκης στις Tuesday, December 13, 2016

    https://hdermi.blogspot.gr/2016/12/blog-post_13.html

  13. Όλυμπος: Ένα σύμβολο πέρα από τα ανθρώπινα μέτρα

    Ημερομηνία: 1 Φεβρουαρίου 2018,

    Ο Όλυμπος, μαζί με την Ακρόπολη και τον Παρθενώνα αποτελούν ίσως τα πιο εμβληματικά στοιχεία τού Αρχαίου Ελληνικού πολιτισμού σε όλα τα πέρατα της Οικουμένης. Ένα σύμβολο ολοζώντανο που άνθρωποι ασταμάτητα επισκέπτονται για να έχουν μια προσωπική, σχεδόν μυστηριακή σχέση μαζί του, όλα αυτά τα χρόνια. Είναι ένα βουνό που σε καλεί να το προσεγγίσεις, ενώ γνωρίζεις εκ των προτέρων ότι κάθε σκέψη κατάκτησης είναι ουτοπική. Είσαι απλά τυχερός αν σου επιτρέψει να αποκτήσεις εμπειρίες ζωής περιπλανώμενος στις χαράδρες και τις κορυφές του.

    Ο Όλυμπος δημιουργήθηκε με την μετεξέλιξη της μυθικής Τηθύδος μέσα από ηφαιστειακές εκρήξεις που κανείς δεν γνωρίζει ακριβώς. Ούτε ίσως και οι Αρχαίοι Έλληνες οι οποίοι μυθοποίησαν το γεγονός. Μέσα από τη μάχη των Γιγάντων με τους Ολύμπιους θεούς, μια μάχη πέρα από ανθρώπινα μέτρα, οι Αρχαίοι θεωρούν ότι μπορεί να γεννηθεί ένα μεγαλειώδες βουνό σαν τον Όλυμπο, και θεωρούν το μόνο κατάλληλο μέρος για κατοικία των Θεών τους, σύμβολο δύναμης, εξουσίας, κυριαρχίας, αποστασιοποίησης από τα ανθρώπινα.

    Ο Όλυμπος αποκτά σχεδόν μυθικές διαστάσεις στη συνείδηση όλων για αιώνες και είναι πια ένα πολυδιάστατο σύμβολο. Δεν είναι μόνο η μοναδική του θέση, η φύση του και η άναρχη βλάστησή του που το κάνουν μαγευτικό. Αρκεί μια απλή διαδρομή για να χαραχθεί ανεξίτηλα στη μνήμη όλων των επισκεπτών. Ασκεί μια ανεξήγητη μυστηριακή γοητεία ίσως γιατί η ανεξάντλητη ποικιλομορφία του δεν σου επιτρέπει να κατατάξεις αυτό το βουνό δίπλα σε κανένα άλλο. Άνθρωποι από όλο τον κόσμο τον επισκέπτονται κάθε μέρα για να συναντηθούν με αυτό το μεγαλείο. Περιπατητές και αναρριχητές όπως ο Frederick Boissonnas και Daniel Baaud-Bovy, που μετά από παλιότερες προσπάθειες και με πολύτιμο οδηγό τον πρωτοπόρο οδηγό βουνού Χρήστο Κάκαλο, στις 2 Αυγούστου 1913, ώρα 10 και 25′ το πρωί, έχουν τη χαρά να φτάσουν πρώτοι στην ψηλότερη κορυφή της Ελλάδας, στην απάτητη μέχρι εκείνη τη στιγμή κορυφή τού Ολύμπου.

    Η υπέρβαση του ανθρώπινου μέτρου, η αφοσίωση στην ανάβαση, η προσπάθεια ενοποίησης και συμπόρευσης με τη φύση που γεννά και σκοτώνει, η έλξη τού ανεξήγητου μυστηριακού φόβου, το ίδιο το μεγαλείο τού Ολύμπου είναι ίσως μερικοί από τους λόγους που μας κρατούν συνεπαρμένους από το ανεξήγητο, ανεξερεύνητο αυτό παγκόσμιο, πολυδιάστατο, ζωντανό σύμβολο, τον ανυπέρβλητο Όλυμπο!

    ΟΛΥΜΠΟΣ1

    Ο Όλυμπος της N-CODE

    Η Περιφέρεια Θεσσαλίας είχε την πρωτοβουλία να δημιουργήσει δυο τρισδιάστατες, στερεοσκοπικές ταινίες για τον Όλυμπο, καθώς και την καταγραφή/αναπαραγωγή τού ορεινού όγκου τού Ολύμπου σε τρισδιάστατο μοντέλο, για χρήση σε άλλες ταινίες στο μέλλον, ή για κάθε άλλη χρήση που θα χρησίμευε η λεπτομερειακή ψηφιακή, τρισδιάστατη αναπαράσταση του Ολύμπου.

    Έτσι ανέθεσε (μετά από ανοιχτό διαγωνισμό) στην εταιρία N-CODE να φέρει σε πέρας τα παραπάνω.

    Για περισσότερο από δύο χρόνια η ομάδα τής N-CODE κινηματογράφησε, φωτογράφησε, κατέγραψε, σκανάρισε τον τεράστιο όγκο τού Ολύμπου, εκατοντάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων συμπεριλαμβανομένων και των κορυφών, με ακρίβεια 10 εκατοστών! Έτσι δημιουργήθηκε ο «ψηφιακός Όλυμπος», σε εικόνα, αλλά και μετρήσεις, σε ψηφιακή αναπαράσταση. Το υλικό αυτό είναι στη διάθεση της Περιφέρειας Θεσσαλίας. Είναι η πρώτη φορά που δημιουργείται ένα τέτοιο τεράστιο έργο ψηφιακής 3D αναπαράστασης.

    Ο Δημήτρης Μουρτζόπουλος, σκηνοθέτης και κινηματογραφιστής συναντά τον Λαρισαίο συνθέτη, παραγωγό και σεναριογράφο Γιάννο Αιόλου και το 2005 δημιουργούν την εταιρεία παραγωγής N-CODE, με έδρα τη Θεσσαλονίκη.

    Είναι οι πρώτοι που δημιουργούν τρισδιάστατες, 3D στερεοσκοπικές ταινίες (αυτές που χαιρόμαστε με τη χρήση ειδικών γυαλιών) στην Ελλάδα. Σ’ έναν χώρο που ακόμη τεχνολογικά δεν είχε λύσει πολλά θέματα, δημιουργούν τις δικές τους μεθόδους κινηματογράφησης, επεξεργασίας και προβολής τρισδιάστατων ταινιών. Έτσι δημιούργησαν 18 στερεοσκοπικές 3D ταινίες για το Μουσείο Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, την Εγνατία Οδό, τα Ελληνικά Πετρέλαια, τον Δήμο Πέλλας, αλλά και για την Περιφέρεια Θεσσαλίας, το Ίδρυμα Γουλανδρή κ.α.

    Η πρώτη Ελληνική στερεοσκοπική ταινία animation με τίτλο Skies to Eternity, δημιουργήθηκε από τους ίδιους με θέμα την ιστορία της Αεροπλοΐας και είχε διεθνή πορεία: σε μόνιμη προβολή ενός χρόνου στο νέο Μουσείο της Βασιλικής Αεροπορίας (RAF) στο Λονδίνο, στον στόλο των αεροπλάνων τής AirCanada, σε κανάλια όπως το Canal Plus, Deutsche Telekom, τηλεοπτικά κανάλια στο Ισραήλ, την Φιλανδία, την Πολωνία, την Κίνα, την Αμερική, μέσω πέντε διεθνών διανομέων. Η ταινία είχε έκδοση στα Ελληνικά, στα Αγγλικά και τα Γερμανικά. Επίσης παρουσιάστηκε για ένα χρόνο στο Κοσμοθέατρο, στο πλανητάριο ΝΟΗΣΙΣ της Θεσσαλονίκης και εδώ και τέσσερα χρόνια παρουσιάζεται στο Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης.

    Ο Δημήτρης Μουρτζόπουλος, και ο Γιάννος Αιόλου όμως έχουν δημιουργήσει και πολλά έργα για συμβατική τηλεόραση, όπως η σειρά των 120 δεκάλεπτων επεισοδίων για την ΕΡΤ3, με τίτλο «Εκατογραφία» με θέμα την Ιστορία τής Θεσσαλονίκης τα τελευταία 100 χρόνια από την απελευθέρωσή της, αλλά και 24 ωριαία επεισόδια της σειράς «Χαρά Θεού», επίσης για την ΕΡΤ3. Η σειρά μεταδίδεται κάθε Κυριακή μεσημέρι στις 12.00 Έχουν επίσης εργαστεί στην επεξεργασία περισσοτέρων από 200 ταινιών (μικρών και μεγάλων) και έχουν λάβει πολλά βραβεία.

    Ο Γιάννος Αιόλου είναι μέλος της Ευρωπαϊκής, αλλά και της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου.

    http://www.larissanet.gr/2018/02/01/olympos-ena-symvolo-pera-apo-ta-anthropina-metra/


Σχολιάστε