Oι ντόπιοι στο Λιστόν, οι πρόσφυγες στο Παλαιό Φρούριο και οι Ιταλοί στην Κέρκυρα

Την Κυριακή 29 Σεπτεμβρίου 2013, οι ιστορικές σελίδες της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» ήταν αφιερωμένες στην κατάληψη τηςΚέρκυρας από το ιταλικό φασιστικό κράτος το Σεπτέμβη του 1923. Συμμετοχή στο αφιέρωμα είχε και ο ιστορικός και μαθηματικός Γιώργος Ζούμπος, το κείμενο του οποίου υπάρχει στην παρακάτω ανάρτηση αμέσως μετα το δικό μου.

(Για τους αμύητους στα περί της Κέρκυρας, το Λιστόν είναι ο πεζόδρομος  του περιπάτου των Κερκυραίων, παράλληλος στο συγκρότημα κατοικιών με ισόγειες τοξωτές στοές, που βρίσκεται μπροστά στη Σπιανάδα (την μεγαλύτερη πλατεία των Βαλκανίων) , απέναντι από το Παλαιό Φρούριο. Κατά μία εκδοχή το περίφημο Λιστόν της Κέρκυρας οφείλει την ονομασία του στη «Λίστα» των Βενετών αποικιοκρατών, καθώς υπήρχε εκεί αναρτημένος κατάλογος με τα ονόματα των ευγενών, το libro d’ oro, οι οποίοι είχαν το αποκλειστικό δικαίωμα να απολαμβάνουν τον περίπατο τους στο συγκεκριμένο δρόμο στις παλιές εκείνες εποχές .)

http://www.enet.gr/?i=arthra-sthles.el.columns&s=istorika&date=29/09/2013

Ιστορικά- 29/09/2013

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗΝ ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΤΗΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΙΤΑΛΟΥΣ ΤΟ 1923

ΚΕΡΚΥΡΑ-ΚΑΤΟΧΗ: Ο ιταλικός φασισμός και οι πρόσφυγες στο νησί του Ιονίου

• ΤΟΥ ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*

  Οποιος μελετά το προσφυγικό ζήτημα που προήλθε από τη Μικρασιατική Καταστροφή γνωρίζει ότι η ρήση «ουαί τοις ηττημένοις» (Vae victis) αποτυπώνει με τη μεγαλύτερη δυνατή ρεαλιστικότητα τη μοίρα τους.Αυτοί που είχαν επιβιώσει από μια σκληρή εθνική εκκαθάριση είχαν καταλήξει πρόσφυγες στην όχι και τόσο φιλόξενη ελλαδική επικράτεια. Με την έναρξη της ανταλλαγής των πληθυσμών, ως απόρροια της Συνθήκης της Λωζάννης, ολοκληρώθηκε η υποχρεωτική μετακίνηση των πληθυσμών μεταξύ των δύο ακτών του Αιγαίου.

  Στα λοιμοκαθαρτήρια της Μακρονήσου, του Αγίου Γεωργίου Σαλαμίνας, του Καραμπουρνού στη Θεσσαλονίκη, στο Βίδο, γνωστό και ως «νησί του θανάτου», στην Κέρκυρα και αλλού, χιλιάδες εξαθλιωμένοι πρόσφυγες θα χάσουν τη ζωή τους στον προθάλαμο της «μητέρας-πατρίδας».

• 
• Πρόσφυγες από τον Πόντο στο λιμάνι της Κέρκυρας (Αρχείο ΚΜΣ)
• Μετακίνηση πληθυσμού
• Ενα από τα κυριότερα κέντρα υποδοχής προσφύγων υπήρξε η Κέρκυρα. Ο Σπυρίδων Μουρατίδης, στη μονογραφία του «Πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, Πόντου και Ανατολικής Θράκης στην Κέρκυρα (1922-1932)», αναφέρει: «…Από το νησί πέρασε ένας πολύ μεγάλος, σε σχέση με τις δυνατότητές του, αριθμός προσφύγων, με αποτέλεσμα την εκ νέου μετακίνηση του προσφυγικού πληθυσμού… Η δημιουργία αντιπαραθέσεων μεταξύ των κατοίκων της Κέρκυρας και των προσφύγων είχε κατά βάση οικονομικό χαρακτήρα, παρά την όποια προσπάθεια δημιουργίας κάποιου ιδεολογικού υπόβαθρου αιτιολόγησης των αντιθέσεων αυτών, στηριζόμενη κυρίως στη διαφορά πολιτικής ιδεολογίας…».Η κερκυραϊκή κοινωνία αντέδρασε στη «δέσμευση» κτηρίων και χώρων για τη στέγαση των προσφύγων. Στην πραγματικότητα αρνήθηκε να συμβάλει στην προσπάθεια αποκατάστασης των προσφύγων θεωρώντας ότι αυτό αποτελούσε υποχρέωση του κράτους. Οι στεγαστικές λύσεις που επιλέχτηκαν έλαβαν υπόψη την αντίδραση της κερκυραϊκής κοινωνίας. Ετσι, οι πρόσφυγες θα βρουν καταφύγιο κυρίως σε χώρους όπως το Παλαιό Φρούριο, αποθήκες, ακόμη και στο δημοτικό θέατρο, που δεν έθιγαν οικονομικής φύσεως συμφέροντα των γηγενών.Την εποχή της ιταλικής επίθεσης στην Κέρκυρα βρίσκονταν αρκετές χιλιάδες πρόσφυγες. Στο Παλαιό Φρούριο κατοικούσαν εκείνη τη στιγμή 6.000 – 8.000 πρόσφυγες. Αυτοί ακριβώς υπέστησαν τις τραγικές συνέπειες του βομβαρδισμού από το φασιστικό ιταλικό ναυτικό τον Αύγουστο του 1923.
• Ο ρόλος των Ιταλών
• Ο ιταλικός παράγοντας (είτε με φασισμό είτε χωρίς) υπήρξε μοιραίος για τους Ελληνες της Ανατολής, αλλά και για τα ελληνικά συμφέροντα στο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου. Το ενδιαφέρον της Ιταλίας για την εξασφάλιση απόλυτης κυριαρχίας στο μεσογειακό χώρο είχε εκδηλωθεί από την ίδρυση του ιταλικού εθνικού κράτους. Η πρώτη πετυχημένη εμφάνιση του ιταλικού ιμπεριαλισμού στην ευρωπαϊκή ιστορία, υπό τον μονάρχη Βιτόριο Εμανουέλε, υπήρξε η στρατιωτική κατάληψη της Κυρηναϊκής, της Τριπολίτιδας και του Φεζάν, μετά τον ιταλοοθωμανικό πόλεμο του 1911. Στο πλαίσιο του ίδιου πολέμου θα καταληφθούν και τα Δωδεκάνησα, τα οποία θα μετατραπούν σε σημαντική στρατιωτική βάση και κέντρο των αποικιακών φιλοδοξιών της Ιταλίας στην Ανατολική Μεσόγειο.Προσδοκώντας μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο τη δημιουργία ενός μεγάλου ιταλικού προτεκτοράτου, που θα περιλάμβανε εκτός από τα Δωδεκάνησα και την απέναντι ακτή της Μικράς Ασίας ώς και το Σαντζάκιο Σμύρνης, ήλθε σε σύγκρουση με τα γεωπολιτικά συμφέροντα των άλλων δύο συμμάχων της στην Αντάντ, της Βρετανίας και της Γαλλίας. Ετσι, ο έλεγχος της Σμύρνης από την Ελλάδα επελέγη ως ένας τρόπος περιορισμού των ιταλικών φιλοδοξιών.
• Για τον ελληνισμό συνέβη μια μοναδική ταύτιση των συμφερόντων των «συμμάχων» με τα κρατικά συμφέροντα της Ελλάδας, καθώς και με τα συμφέροντα των ελληνικών και αρμενικών πληθυσμών της Μικράς Ασίας, που είχαν ήδη υποστεί την πολιτική της Γενοκτονίας των Νεότουρκων εθνικιστών.Αντιδρώντας η Ιταλία σ’ αυτήν την εξέλιξη, προσπάθησε να υπονομεύσει με κάθε τρόπο τη γεωπολιτική αναβάθμιση της Ελλάδας. Συμμάχησε πρώτη με το ακραίο εθνικιστικό κίνημα του Μουσταφά Κεμάλ, στο οποίο πρόσφερε άφθονη βοήθεια σε επίπεδο στρατιωτικού υλικού, πληροφοριών και παρεμπόδισης της ελληνικής στρατιωτικής δραστηριότητας. Επισήμως, το ιταλοτουρκικό σύμφωνο θα υπογραφεί στις 15 Μαρτίου 1922. Η Μικρασιατική Καταστροφή υπήρξε βασική ιταλική επιδίωξη.Φυσικά, η Καταστροφή οφείλεται κυρίως στις ενδοελληνικές αντιθέσεις, στον εμφύλιο πόλεμο μεταξύ βενιζελικών και μοναρχικών, στην απουσία ενιαίας στρατηγικής αντίληψης και στην ηττοπαθή στάση των μοναρχικών, καθώς και στην παραγνώριση και την εγκατάλειψη των Ελλήνων της Ανατολής από το Λαϊκό Κόμμα, που διαχειρίστηκε την πιο αποφασιστική καμπή της μικρασιατικής κρίσης.
• Μουσολίνι και δολοφονίες
• Από το ’22, που ο Μουσολίνι και οι μελανοχίτωνές του κατέλαβαν την εξουσία, συνέχισαν και διεύρυναν τα αρχικά σχέδια της ιταλικής εξωτερικής πολιτικής. Οργάνωσαν ένα σχέδιο ένταξης της Ελλάδας στην ιταλική σφαίρα επιρροής, είτε βίαια με τη χρησιμοποίηση του αλβανικού παράγοντα είτε με τη δημιουργία σχετικού Αξονα συμμαχιών. Στο πλαίσιο αυτών των επιδιώξεων, προσπάθησαν να διατηρήσουν κοινωνικά ερείσματα στο εσωτερικό της ελλαδικής κοινωνίας. Επιδίωξαν να παραμείνουν στην Ελλάδα ως πέμπτη φάλαγγα οι αλβανόφωνοι μουσουλμάνοι της Ηπείρου (Τσάμηδες), οι οποίοι με βάση τη Συνθήκη της Λωζάννης θα έπρεπε να απελαθούν στην Τουρκία και στη θέση τους να εγκατασταθεί ένας αριθμός προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής. Η ελληνική κυβέρνηση ενέδωσε στις φασιστικές προτάσεις και εξαίρεσε παρατύπως τους Τσάμηδες από την ανταλλαγή των πληθυσμών, στερώντας με τον τρόπο αυτό ζωτικό χώρο από τους εξαθλιωμένους πρόσφυγες του ’22.Μέρος αυτών των σχεδίων υπήρξε η επίθεση και η κατάληψη της Κέρκυρας από τα ιταλικά φασιστικά στρατεύματα με αφορμή τη δολοφονία Τελίνι, που όπως φαίνεται ήταν προβοκάτσια που οργανώθηκε από τους Ιταλούς φασίστες σε συνεργασία με Αλβανούς ομοϊδεάτες τους. Η επιδίωξη της ενσωμάτωσης των Επτανήσων στο ιταλικό κράτος ήταν απόρροια της συνολικής επεκτατικής ιταλικής διάθεσης και εθεωρείτο ως ένας τρόπος πλήρους ελέγχου της εισόδου της Αδριατικής.

Φωτογραφία από τον τόπο της δολοφονίας του Τελίνι

• Ο βομβαρδισμός 
• Κατά την επίθεση στην Κέρκυρα, ο ιταλικός στόλος βομβάρδισε το Παλαιό Φρούριο. Ο Σπ. Μουρατίδης γράφει: «Ο βομβαρδισμός στο Παλαιό Φρούριο στοίχισε τη ζωή σε 15 αμάχους εκ των οποίων οι 13 ήταν πρόσφυγες και τον τραυματισμό 35 προσφύγων. Στο Παλαιό Φρούριο ήταν εγκατεστημένοι 6 ώς 8 χιλιάδες πρόσφυγες και 350 ορφανά ελληνικής και αρμενικής καταγωγής, τα οποία τελούσαν υπό την προστασία του Δημάρχου του Λονδίνου….».Οι Ιταλοί έθαψαν τους δεκάπεντε νεκρούς του βομβαρδισμού σ’ ένα μεγάλο λάκκο, στις παρυφές του φρουρίου.*Διδάκτωρ Σύγχρονης Ιστορίας, μαθηματικός https://kars1918.wordpress.com/

Το σημαντικότερο γεγονός μετά το «Μεγάλο Πόλεμο», το οποίο απείλησε την παγκόσμια ειρήνη»

• ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΖΟΥΜΠΟΥ*
• Στις 27 Αυγούστου 1923 (με το παλιό ημερολόγιο), στο δρόμο Ιωαννίνων-Αργυροκάστρου, μέσα στο ελληνικό έδαφος και κοντά στην Κακαβιά, άγνωστοι σκότωσαν όλα τα μέλη της ιταλικής επιτροπής που μαζί με την αλβανική και την ελληνική επιτροπή χάραζαν τα ελληνοαλβανικά σύνορα, σε εφαρμογή των αποφάσεων της Πρεσβευτικής Συνδιάσκεψης του Λονδίνου του 1921.

• Την επιτροπή αποτελούσαν ο στρατηγός Ενρίκο Τελίνι, ο επίατρος Σκόρτι, ο υπολοχαγός Μπονατίνι, ο διερμηνέας Αθαν. Κράβαρης και ο Ιταλός οδηγός του αυτοκινήτου Φαρνέτι.

  Η δολοφονία αποδείχτηκε αργότερα ότι ήταν σκηνοθετημένη, για να καλύψει τις επιθετικές πρωτοβουλίες του ιταλικού φασισμού, που είχαν σαν στόχο να δώσουν κύρος και αίγλη στο νεόκοπο φασιστικό καθεστώς του δικτάτορα Μουσολίνι στο εσωτερικό και στο εξωτερικό της χώρας.

  Απόβαση των Ιταλών στην Κέρκυρα (Αρχείο Σπύρου Γαούτση)

• Ηθικός αυτουργός ο Μουσολίνι

  Αργότερα κατηγορήθηκε από τον κόμη Σφόρτζα απ’ ευθείας ο Μουσολίνι σαν ηθικός αυτουργός, ενώ στην ανακριτική επιτροπή είχε εμπλακεί και ο λήσταρχος Κώτσο Μέμο που είχε υποδείξει σαν ηθικούς αυτουργούς το διευθυντή της Αστυνομίας του Αργυροκάστρου, τον ανθυπασπιστή αδελφό του και τον Αλβανό λοχαγό Δημήτρη Μπέλια.

  Η ελληνική κυβέρνηση μόλις πληροφορήθηκε το γεγονός διαβεβαίωσε τον Ιταλό πρεσβευτή ότι θα γίνονταν όλες οι δυνατές ενέργειες για την ανακάλυψη των δραστών. Η διαβεβαίωση όμως αυτή δεν κρίθηκε ικανοποιητική από τον Μουσολίνι, ο οποίος ζήτησε από την κυβέρνηση Πλαστήρα-Γονατά τελεσιγραφικά ικανοποίηση, με όρους απαράδεκτους, που απορρίφθηκαν αμέσως γιατί έθιγαν τα κυριαρχικά δικαιώματα του ελληνικού κράτους.

  Ο βομβαρδισμός

  Ιταλός στρατιώτης στον «Σταυρό» του Παλαιού Φρουρίου (Αρχείο Σπύρου Γαούτση)

• Το μεσημέρι της 31ης Αυγούστου 1923 ισχυρή μοίρα του ιταλικού στόλου αγκυροβόλησε ανάμεσα στο λιμάνι της πόλης και της νησίδας Βίδο η οποία βρίσκεται απέναντι από το λιμάνι του νησιού, ενώ υδροπλάνα παραβίαζαν τον εναέριο χώρο της ουδέτερης (από την εποχή της Ενωσης) Κέρκυρας.

  Το μεσημέρι ο αρχιεπιστολέας της μοίρας αποβιβάστηκε στο λιμάνι και επέδωσε στο νομάρχη Ευριπαίο έγγραφο του αντιναύαρχου Σολάρι με το οποίο γνωστοποιούταν η απόφαση του Μουσολίνι να καταλάβει το νησί είτε ειρηνικά είτε διά της βίας (η φρουρά του νησιού περιλάμβανε μόλις 100 στρατιώτες). Οι Ιταλοί επέβαλαν ταπεινωτικούς όρους για την παράδοση του νησιού και ο νομάρχης Ευριπαίος αποφάσισε να μην προβάλει μεν αντίσταση (που εκ των πραγμάτων ήταν αδύνατη), αλλά και να μην παραδώσει με πρωτόκολλα.

  Καθώς όμως οι Ιταλοί δεν πήραν άμεση απάντηση, άρχισαν να βομβαρδίζουν στις 5 το απόγευμα τα δύο φρούρια και τις παρυφές της πόλης. Στα φρούρια έμεναν Μικρασιάτες πρόσφυγες, οι οποίοι μέτρησαν και τους περισσότερους από τους 15 νεκρούς και τους 35 τραυματίες του βομβαρδισμού. Στη συνέχεια αποβιβάστηκαν αγήματα από τα πλοία, τα οποία κατέλαβαν την ανοχύρωτη πόλη και τα άδεια πια φρούρια.

  Προς στιγμήν απειλήθηκε γενική σύρραξη, καθώς ο Πλαστήρας έδωσε τηλεγραφική εντολή για αντίσταση κατά των Ιταλών. Ο κίνδυνος αποφεύχθηκε χάρη στη παρέμβαση των Γονατά και Αλεξανδρή.

  Καθημερινότητα και κατοχή

  Αποβίβαση στη Σπηλιά (Αρχείο Σπύρου Γαούτση)

• Ο Ευστάθιος Αγάθος στο βιβλίο του «Οι Ιταλοί εν Κερκύρα» μας δίνει μια γλαφυρή εικόνα της τότε κερκυραϊκής καθημερινότητας: «Ευθύς άμα τη καταλήψει της Νήσου τα καταστήματα έκλεισαν και όταν ηναγκάσθησαν συνεπεία αυστηρών διαταγών να ανοίξωσι και συνεχίσωσι τας εργασίας των οι καταστηματάρχαι ηρνούντο πολλάκις να πωλήσωσιν είδη εις Ιταλούς αγοραστάς. Από της πρώτης εσπέρας αι μουσικαί της πόλεως έπαυσαν κατά την συνήθειάν των εναλλάξ παιανίζουσαι επί της πλατείας, ως πρότερον. Καθ’ όλον το διάστημα της κατοχής ουδείς γάμος εν τη πόλει εγένετο. Ο Ιταλικός θίασος Σαρνέλλα, όστις έπαιζε προ της καταλήψεως της Νήσου εις το θερινόν θέατρον, ηναγκάσθη, μποϋκοταρισθείς, να αναχωρήση εκ Κερκύρας, διότι αι εισπράξεις αυτού εσταμάτησαν αποτόμως. Ουδείς Κερκυραίος από της εσπέρας της καταλήψεως της Νήσου μέχρι της 13ης Σεπτεμβρίου, καθ’ ην έπαυσαν αι παραστάσεις, εθεάθη εις αυτό…». Και λίγο παρακάτω:

  «Οταν μετά δύο από της καταλήψεως ημέρας ενεφανίσθη εν τη πλατεία «Σπιανάδα» η Ιταλική μουσική όπως παιανίση, οι καθήμενοι και οι περιπατούντες εν τη πλατεία Κερκυραίοι διέρρευσαν, διά των εγκαρσίων προς την πλατείαν οδών, εις την αγοράν μετά μεγάλης ευγενούς επιδείξεως, αφήσαντες πενιχρόν ακροατήριον εξ Ιταλών ναυτών και ακροατών να απολαύση το ωραίον τεμάχιον του «Πιάβε»».

  Την επόμενη μέρα του βομβαρδισμού, η Ελλάδα έφερε το θέμα στην Κοινωνία των Εθνών, η οποία όμως εξ αιτίας των παρεμβάσεων των Μεγάλων Δυνάμεων αδράνησε. Το ζήτημα πέρασε και πάλι στον έλεγχο της Πρεσβευτικής Διάσκεψης η οποία είχε συσταθεί μετά τη Συνθήκη των Βερσαλλιών από Γαλλία, Αγγλία, ΗΠΑ, Ιταλία, Ιαπωνία, για να τηρηθούν οι όροι της συνθήκης (στην πραγματικότητα είχε εξελιχθεί σε όργανο πιέσεων και εξισορρόπησης των συμφερόντων των δυνάμεων-μελών της). Η απόφασή της ήταν σε βάρος της Ελλάδας και ουσιαστικά έκανε δεκτό το ιταλικό τελεσίγραφο.

  Καταδίκη για «ολιγωρία»

  Το πόρισμα της Ανακριτικής Επιτροπής, για λόγους πολιτικής ισορροπίας και πιέσεων των Μεγάλων Δυνάμεων, αποπροσανατόλισε το ζήτημα των ευθυνών και κατηγόρησε την ελληνική κυβέρνηση για «ολιγωρία» στο ανακριτικό έργο, την καταδίκασε δε σε αποζημίωση 50 εκατομμυρίων λιρετών, σαν εγγύηση για την περίπτωση που το Διαρκές Δικαστήριο Διεθνούς Δικαιοσύνης θα αποφάσιζε οριστικά αποζημιώσεις για τα θύματα.

  Ο τριπλός συμβιβασμός

  Την απόφαση της Πρεσβευτικής Διάσκεψης, που ήταν ανοιχτός συμβιβασμός ανάμεσα στην Αγγλία, τη Γαλλία και την Ιταλία, αναγκάστηκε να τη δεχτεί και η Ελλάδα, προκειμένου να εκκενωθεί η Κέρκυρα από τους Ιταλούς. Πράγματι, στις 27 Σεπτέμβρη τα ιταλικά στρατεύματα κατοχής εγκατέλειψαν την Κέρκυρα. Είχε προηγηθεί η εκτέλεση των όρων της απόφασης της Πρεσβευτικής, που ήταν στην πραγματικότητα οι θέσεις και απαιτήσεις της ιταλικής κυβέρνησης, δηλαδή:

  * Εκφραση συλλυπητηρίων από το διοικητή του Σώματος Στρατού Αθηνών στους πρεσβευτές Αγγλίας, Γαλλίας και Ιταλίας για τη δολοφονία του στρατηγού Τελίνι και της ακολουθίας του.

  * Πραγματοποίηση μνημόσυνου στην καθολική εκκλησία της Αθήνας, παρουσία του υπουργικού συμβουλίου.

  * Χαιρετισμός με 21 κανονιοβολισμούς της ιταλικής μοίρας η οποία συνοδεύοταν από αγγλικά και γαλλικά πολεμικά που κατέπλευσαν στο Φάληρο.

  * Απόδοση τιμών από ελληνικό λόχο στις σωρούς των δολοφονηθέντων Ιταλών που μεταφέρθηκαν από την Πρέβεζα στην Ιταλία.

  * Καταβολή στην κυβέρνηση του Μουσολίνι της επιδικασθείσης προσωρινής αποζημίωσης-εγγύησης των 50 εκατομυρίων λιρετών.

  Οι πραγματικοί δολοφόνοι του στρατηγού Τελίνι δεν βρέθηκαν ποτέ, τουλάχιστον δικαστικά. Επίσης ποτέ δεν έγιναν γνωστά στην ελληνική κυβέρνηση τα αποτελέσματα στα οποία κατάληξε η Διασυμμαχική Ανακριτική Επιτροπή που είχε καταρτίσει η Πρεσβευτική, καθώς επίσης και οι δύο εκθέσεις που υπέβαλε η τελευταία.

  ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

  * Αγάθος Ευστάθιος, «Οι Ιταλοί εν Κερκύρα», Κέρκυρα (1925;)

  * Βλάχος Αγγελος, «Η ελληνική εξωτερική πολιτική 1923-1940», στην Ιστορία των Ελλήνων, τ. 12, Δομή, Αθήνα χ.χ.

  * Γάτος Γιώργος, «Κέρκυρας ζήτημα», στη Μ.Σ.Ε., τ. 16, Ακάδημος, Αθήνα 1980.

  * Μπότσης Μιλτιάδης, «Γεωπολιτική Αδριατικής-Ιονίου: Η περίπτωση της Κέρκυρας», Παπαζήσης, Αθήνα 2005.

  * Νίκογλου Σ.Φ., «Κερκύρας ζήτημα», στη Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τ. 14, Πυρσός, Αθήνα, 1930.

  * Παπαφλωράτος Ιωάννης, «Η ελληνοϊταλική κρίση του 1923. Το επεισόδιο Tellini/Κέρκυρας», Σάκκουλας, 2009.

  * Φλιτούρης Λάμπρος, «Popolo Albanese. Η ιταλική διπλωματία και η χάραξη των ελληνοαλβανικών συνόρων, Ισνάφι», Ιωάννινα, 2006.

  *Διδάκτωρ Τμήματος Ιστορίας του Ιονίου Παν/μίου, μαθηματικός, http://bibliokerkyra.blogspot.gr/

—————————————————————————————————————————————————

Διαβάστε και ένα παλιότερο κείμενο που σχετίζεται με την Κέρκυρα:

“Η βουλγαρική ιστορία γράφεται στην Κέρκυρα”

https://kars1918.wordpress.com/2011/01/19/bulgarian-history-corfu/

---

————————————————————————————-

Oι διαφημίσεις που βλέπετε στο τέλος των αναρτήσεων και δεν έχουν καμιά απολύτως σχέση με τη θεματολογία του μπλογκ μας, προέρχονται από τη WordPress  και δεν αποφέρουν κανένα οικονομικό όφελος στο ιστολόγιο μας.

« 5-10-2013 : Εκδήλωση στη Γλυφάδα για το προσφυγικό ζήτημα

Τσε Γκεβάρα: 46 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ »