«Από την Spezieria στο Φαρμακείο»: Ένα εξαιρετικό βιβλίο
Υπάρχουν κάποια εξαιρετικά, ίσως και μοναδικά, βιβλία τα οποία είναι πολύ άτυχα στη διαδορμή τους προς το αναγνωστικό κοινό. Δεν ξέρω αν στην κατηγορία αυτή ανήκει το βοιβλίο-λεύκωμα που κρατάω στα χέρια μου και σχολιάζω, πάντως ο δαίμων της φωτοσύνθεσης στις Σελίδες Ιστορίας της »Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» της 6 Ιουλίου 2014 ξέχασε την παρακάτω βιβλιοπαρουσίαση.
Φωτεινής Καραμαλούδη, «Από την Spezieria στο Φαρμακείο. Η πολλαπλή ταυτότητα του φαρμακοποιού στον ευρύτερο χώρο του ελληνισμού», εκδ. Φαρμακευτικός Κόσμος, Αθήνα, 2013.
Ένας από τους σημαντικότερους χώρους άσκησης της ιατρικής επιστήμης υπήρξαν τα φαρμακεία, η σημασία των οποίων υπήρξε πολύ ευρύτερη από τη συγκεκριμένη επιστημονική ους αποστολή. Εκτός από την παρασκευή και την πώληση φαρμάκων υπήρξαν και χώροι εξέτασης των ασθενών. Επίσης ήταν χώροι με ιδιαίτερη κοινωνική σημασία όπου πραγματοποιούνταν ζυμώσεις, πολιτικές, ιδεολογικές, πολιτισμικές.
Αυτή ακριβώς τη σημασία του φαρμακείου και της φαρμακευτικής επιστήμης στο πλαίσιο της ευρύτερης ιατρικής αλλά και της συμβολής του σε ευρύτερες κοινωνικές διεργασίες, έρχεται να μελετήσει η οικονομολόγος και εκπαιδευτικός Φωτεινή Καραμαλούδη. Αντιμετωπίζει σφαιρικά τη φαρμακευτική δραστηριότητα, μελετώντας και τον ίδιο τον φαρμακοποιό ως πρόσωπο και ως μέτοχο σε κοινωνικές σχέσεις.
Τα περιεχόμενα του βιβλίου διατάσσονται σε οκτώ ενότητες-κεφάλαια.
Στο πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζεται η ιστορική εκείνη στιγμή που η ιατρική επιστήμη διαχωρίζεται στα επί μέρους και η φαρμακευτική αυτονομείται. Στο δεύτερο και πιο εκτεταμένο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα φαρμακεία του ελληνικού χώρου, τόσο του ελλαδικού όσο και του εξωελλαδικού. Τα θέματα που χρονικά προηγούνται της συγκρότησης του ελληνικού έθνους-κράτους, είναι η δημιουργία των πρώτων φαρμακείων στην Κρήτη, τα Επτάνησα και τη Χίο και η διαπραγμάτευση της φαρμακευτικής κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας και των επαναστατικών χρόνων. Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα φαρμακεία της Αθήνας από το 1835 έως και τις αρχές του 20ου αιώνα. Επίσης υπάρχει ιδιαίτερη αναφορά στα φαρμακεία του Αγίου Όρους και στη φαρμακευτική περίθαλψη στη Θεσσαλονίκη από την εποχή της οθωμανικής κατάκτησης έως και την απελευθέρωση.
Το τρίτο κεφάλαιο του βιβλίου είναι αφιερωμένο στα φαρμακεία της καθ’ ημάς Ανατολής (Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, κ.λπ.α) και στην Αίγυπτο (Αλεξάνδρεια, Κάϊρο). Στο τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι φαρμακευτικές σπουδές. Γίνεται αναφορά στον τρόπο που μελετάται και διδάσκεται η φαρμακευτική στην Ιόνιο Ακαδημία, στο Οθώνειο Πανεπιστήμιο (αργότερα Εθνικό και Καποδιστριακό) στο Βασιλικό Φαρμακείο και στο χημείο. Στο πέμπτο κεφάλαιο ασχολείται με την εξέλιξη του φαρμάκου από την αρχαιότητα μέχρι και τον 20ο αιώνα και την πορεία της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας έως και πρόσφατα. Στο έκτο κεφάλαιο περιγράφεται η δομή του φαρμακείο και ο φαρμακοποιός ως συμμετέχων σε κοινωνικές δραστηριότητες. Στο έβδομο κεφάλαιο παρουσιάζεται ο τρόπος που προβάλλεται ο φαρμακοποιός και το φάρμακο στην ελληνική λογοτεχνία, το θέατρο, τον κινηματογράφο και το θέατρο σκιών. Το τελευταίο κεφάλαιο, το όγδοο, είναι αφιερωμένο στο Νίκο Γαβριήλ Πεντζίκη, φαρμακοποιό και διανοούμενο, που υπήρξε μια ξεχωριστή προσωπικότητα της Θεσσαλονίκης.
Το έργο έχει μια εντυπωσιακή μορφή καθώς εικονογραφείται από δεκάδες φωτογραφίες και έγγραφα, μεγάλο μέρος των οποίων προέρχεται από το αρχείο του ΕΛΙΑ. Η πρωτοτυπία του έργου της Φωτεινής Καραμαλούδη συνάγεται τόσο από τη μορφή του όσο και από την τεκμηρίωση των στοιχείων που παρατίθενται και την πλούσια βιβλιογραφία που χρησιμοποιήθηκε για τη συγγραφή του.
Ένα blog του Βλάση Αγτζίδη 
Σχολιάστε