-Η «Αυγή», ο «Ριζοσπάστης» και οι σταλινικές διώξεις

Την Κυριακή 27 Δεκεμβρίου 2009 η εφημερίδα «Αυγή» δημοσίευσε το κείμενό μου «Η αντιναζιστική πάλη του σοβιετικού ελληνισμού και τα εγκλήματα του σταλινισμού». Το κείμενο αυτό είχε γραφεί τον Οκτώβριο με αφορμή μια πολύ αρνητική αναφορά του Ερμή Μουρατίδη για τους Έλληνες της Σοβιετικής  Ένωσης και τη στάση τους κατά την διάρκεια  του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η αρνητική αυτή αναφορά έγινε στο πλαίσιο ενός καλού κατά τα άλλα άρθρου του για το σοβιετικό ποντιακό θέατρο στην εφημερίδα «Εύξεινος Πόντος». Ως έμμεση απάντηση στον Μουρατίδη, πρωτοδημοσιεύτηκε το κείμενο για τη συμπεριφορά του σοβιετικού ελληνισμού εκείνη την εποχή στη συγκεκριμένη  εθνοτοπική εφημερίδα .

Ο «Ριζοσπάστης» -και μ’ αφορμή το κείμενο «Η αντιναζιστική πάλη του σοβιετικού ελληνισμού και τα εγκλήματα του σταλινισμού»–  δημοσίευσε καταγγελτικό άρθρο με την υπογραφή του γνωστού απολογητή του σταλινισμού Αναστάση Γκίκα, με το οποίο στοχοποιεί και καταγγέλει κάθε κριτική απόπειρα για τις σταλινικές πρακτικές εκείνης της περιόδου.

Επίσης στα μπλογκ των οπαδών του κομμουνιστικού κόμματος αναπαράγεται με φανατισμό η άποψη ότι όλα αυτά αποτελούν αντικομμουνιστικά μυθεύματα. Βασισμένοι στην απολογητική του Γκίκα, καλλιεργούν μια αναθεωρητική αντίληψη της ιστορίας και διαμορφώνουν τις συνειδήσεις των νέων μελών τους πάνω στη φανατική αυτή προσέγγιση. Ακριβώς αυτός ο τρόπος προσέγγισης και η ευκολία εξοβελισμού της οποιασδήποτε κριτικής άποψης με την κατηγορία του «αντικομμουνισμού» με είχε οδηγήσει στη συγγραφή του αρθρου «Ο αντικομμουνισμός των σταλινικών», που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Εύξεινος Πόντος», τον Ιούνιο του 2009.

Ενδιαφέρον έχει  ο κινδυνολογικός και  ασφαλήτικος τρόπος με τον οποίο ολοκληρώνεται το άρθρο του Αν. Γκίκα, καθώς και ο απειλητικός τόνος της τελευταίας φράσης (θεωρώντας βέβαια  με τον πλέον υπεροπτικό, εγωιστικό, αλλοτριωτικό και διαστρεβλωμένο τρόπο ότι αυτοί, οι οργανωμένοι στο κομμουνιστικό κόμμα, είναι ο λαός): «Βεβαίως, εκείνοι που έχουν σήμερα συμφέρον να διαστρεβλώσουν, να διαβάλουν και να χρεοκοπήσουν στη συνείδηση των λαών το σοσιαλισμό που γνωρίσαμε, δεν πρόκειται να καταθέσουν έτσι εύκολα τα όπλα. Σε μια εποχή όπου η κοινωνική αδικία, οι ταξικές αντιθέσεις και αντιπαραθέσεις οξύνονται, προβάλλει ακόμα πιο επιτακτικά η «ανάγκη» για «προληπτικά κτυπήματα» κατά της σοσιαλιστικής εναλλακτικής. Γι’ αυτό και ενώ διανύουμε μια περίοδο κυριολεκτικής άλωσης των δικαιωμάτων και ελευθεριών των εργαζομένων, στο συνταξιοδοτικό, στο ασφαλιστικό, στην Παιδεία, στην Υγεία και παντού, κάποιοι ξοδεύουν τόνους μελανιού ασχολούμενοι με …τον Στάλιν και την ΕΣΣΔ. Η Ιστορία, ωστόσο, μπορεί να καταγράφεται από τους νικητές, γράφεται όμως από τους λαούς. Και αυτοί θα τους δώσουν την απάντηση που τους αξίζει…»

Τη δημοσίευση της «Αυγής» πρόβαλε αρκούντως ικανοποιητικά το μπλογκ Πόντος και Αριστερά. Η συζήτηση που ακολούθησε τη δημοσίευση του Π&Α έχει αρκετό ενδιαφέρον για όποιον ασχολείται με το θέμα αυτό, την εποχή εκείνη αλλά και με τις σύγχρονες ιδεολογικές τάσεις και συγκρούσεις.

—————

Για την εισαγωγική φωτογραφία επαναλαμβάνω τη θέση μου, όπως την είχα διατυπώσει όταν δημοσίευσα για πρώτη φορά τις δύο αφίσες: «Παρότι σε σχέση με το ναζισμό, δεχόμαστε απολύτως την άποψη του Ισαάκ Ντόιτσερ: “….ο Στάλιν δεν μπορεί να μπει στην ίδια μοίρα με τον Χίτλερ, ανάμεσα στους τυράννους που τα έργα τους είναι χωρίς αξία και περιεχόμενο: μάταια. Ο Χίτλερ ήταν ο ηγέτης μιας στείρας αντεπανάστασης, ενώ ο Στάλιν υπήρξε και ο ηγέτης κι ο εκμεταλλευτής μιας τραγικής αυτο-αντιφάσκουσας, αλλά δημιουργικής επανάστασης….” δεν μπορούμε να μη δούμε τα κοινά δομικά χαρακτηριστικά των δύο προσωπολατρειών που εκφράζονται με τη λατρεία της δύναμης του υπέρτατου ηγέτη. Στη φωτογραφία  της αρχής,  δύο χαρακτηριστικές αφίσες, η αριστερά απεικονίζει τον Χίτλερ και η δεξιά τον Στάλιν.»

[Την φωτογραφία αυτή με τους Στάλιν και Χίτλερ σε παρόμοια στάση χαιρετισμού, την πρωτοδημοσίευσε η Τέτα Παπαδοπούλου στην «Ελευθεροτυπία».]

13 Σχόλια

  1. glavkos on

    Είχα δει το άρθρο του Ριζοσπάστη και επιχείρησα εκεί να δώσω μια απάντηση εδώ:

    http://glavkos.blogspot.com/2009/12/blog-post_29.html

    Εχω κάποιες προσωπικές μαρτυρίες απο την μητέρα μου (το κακό είναι ότι δεν έχουμε κάποια ντοκουμέντα στα χέρια μας) …Αν θεωρείτε ότι μπορώ να φανώ χρήσιμος σε οτιδήποτε , επικοινωνήστε μαζί μου….

    Με εκτίμηση , Παπαδημούλης Νίκος

  2. Α on

    Η προκρούστεια Αριστερά

    Του ΠΕΡΙΚΛΗ ΚΟΡΟΒΕΣΗ

    Τη δεκαετία του ’60, Νεολαία τότε της ΕΔΑ. Μιας γενιάς που δεν είχε το σύνδρομο της ήττας της Αριστεράς. Ολοι εμείς στον Εμφύλιο ήμαστε παιδιά. Μπορεί να είχαμε μνήμες ή και οικογενειακές τραγωδίες, αλλά δεν είχαμε συμμετοχή στην πολιτική και στρατιωτική συντριβή του Δημοκρατικού Στρατού του ΚΚΕ.

    Ολα αυτά μπορεί να καθόρισαν κάποια φαντασιακή επανάσταση, που μπορεί να μας επέβαλε πρακτικές και δράσεις εκτός πραγματικότητας. Αλλά αυτό δεν είχε σημασία. Το ουσιαστικό ήταν πως σε πολλούς από μας η ελευθερία, η υπέρβαση, η φυγή προς το μέλλον ήταν προτιμότερα αγαθά από το θάνατο της καθημερινότητας. Σε αυτή τη δεκαετία ανακαλύψαμε το πολιτικό τραγούδι. Κάποιοι ήξεραν και τα απαγορευμένα τραγούδια της Αντίστασης ή ξεχασμένα τραγούδια της εργατιάς.

    Ενα από τα τραγούδια αυτά ήταν ο «Μπεζαντάκος». Ιστορικό πρόσωπο της Αριστεράς, που δραπέτευσε από τις φυλακές του Συγγρού τη δεκαετία του ’30 και πήγε και πολέμησε εθελοντικά στην Ισπανία και βρήκε ηρωικό θάνατο. Ο Δημήτρης Παλαιολογόπουλος όμως μας πληροφορεί άλλα. Σε ένα τεκμηριωμένο άρθρο του στην «Αυγή» (10.1.2010) μας δίνει ανατριχιαστικά στοιχεία. Ο Μπεζαντάκος δεν πήγε ποτέ στην Ισπανία και κατέφυγε, όπως πολλοί άλλοι κομμουνιστές, στη Σοβιετική Ενωση, για να εξαφανιστεί για πάντα από τις σταλινικές εκκαθαρίσεις. Μία βδομάδα νωρίτερα στην ίδια εφημερίδα, ο ιστορικός Βλάσης Αγτζίδης μάς μιλάει για την εξόντωση των Ελλήνων κομμουνιστών του Πόντου, που είχαν μια ηρωική αντιναζιστική δράση και ακριβώς για αυτή τους τη δράση, ο Στάλιν διέλυσε τις κοινότητες των Ποντίων και τους μετέφερε ομαδικά στην Κεντρική Ασία.

    Και μια που μιλάμε για όλα αυτά τα πράγματα, που δεν πρέπει να μιλάμε, να πούμε και ένα τρίτο πιο χοντρό. Ο Καβριλέσκου, ένας Ρουμάνος συγγραφέας, καταδικάστηκε από τον Τσαουσέσκου σε 22 χρόνια φυλακή και η γυναίκα του σε 12. Ηταν η εποχή που ο ιστορικός ηγέτης της Αριστεράς, Λεωνίδας Κύρκος, είχε άριστες σχέσεις με τη Ρουμανία. Ο Καβριλέσκου μαζί με τη γυναίκα που, ύστερα από χρόνια φυλακή, τα καταφέρνουν και φεύγουν στο εξωτερικό. Η γυναίκα του πεθαίνει. Αυτός νοσταλγεί τη χώρα του, και μετά την πτώση του καθεστώτος (στην ουσία μετάλλαξη, όπως και σε όλο το ανατολικό μπλοκ) γυρίζει και ψάχνει τον φάκελό του. Περίμενε έναν φάκελο, είχε είκοσι δύο. Βασικοί του χαφιέδες ήταν η γυναίκα του, οι φίλοι του και οι γείτονές του (πηγές: άρθρο της «Monde» που δημοσιεύτηκε στην «Gaurdian» 11.12.09).

    Με όλα αυτά τα ωραία σκέφτηκα τον Προκρούστη. Για τους νεότερους να θυμίσουμε ποιος ήταν. Ηταν ένας ληστής στην τοποθεσία Ερινεό, μεταξύ Αθήνας και Μεγάρων. Με το πρόσχημα της φιλοξενίας έπαιρνε ταξιδιώτες και τους έβαζε σε ένα κρεβάτι. Αν ο «φιλοξενούμενος» ήταν μεγαλύτερος από το κρεβάτι, του έσπαγε τα πόδια. Αν ήταν μικρότερος από το κρεβάτι, τον έβαζε σε μια μηχανή και τον τέντωνε (αυτό είναι και ένα γνωστό μεσαιωνικό βασανιστήριο). Ο Προκρούστης θα μπορούσε να θεωρηθεί ο ιδρυτής του μέτρου και της τάξης. Δηλαδή, ό,τι ξεφεύγει από αυτά, είναι παράπτωμα και πρέπει να τιμωρηθεί. Ο,τι είναι διαφορετικό ή ξένο πρέπει να τυποποιηθεί. Σκέφτομαι με πόνο ψυχής, αντί για μια κοινωνία ελευθερίας που οραματιστήκαμε -κάποιοι από μας πλήρωσαν και το αντίτιμο- παλέψαμε για την παντοδυναμία του μέτριου; Δηλαδή του Προκρούστη;

    http://www.enet.gr/?i=arthra-sthles.el.home&id=121307

    Μπορείτε να ακούσετε παρακάτω το τραγούδι του Μπεζαντάκου από τον Πάνο Τζαβέλα

  3. Ένα καλό βιβλίο για το Νίκο Ζαχαριάδη είναι τους Αβδούλου:

    http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=504362

    —————————————-

    Επέσατε θύματα

    «Η Μαύρη Βίβλος του Κομμουνισμού», το βιβλίο που πρωτοεκδόθηκε στη Γαλλία το 1997 και προκάλεσε διεθνή σάλο, κυκλοφορεί σε λίγες ημέρες και στα ελληνικά. Από αυτές τις συγκλονιστικές σελίδες «Το Βήμα» προδημοσιεύει ένα κείμενο γραμμένο ειδικά για την ελληνική έκδοση από τον Ηλιο Γιαννακάκη

    Τα παράνομα κομμουνιστικά κόμματα υπήρξαν παραδόξως τα βασικά θύματα των μεγάλων διωγμών της δεκαετίας του ’30 στην ΕΣΣΔ. Ενας μεγάλος αριθμός των ηγετών και των στελεχών τους, που δούλευαν στον μηχανισμό της Κομμουνιστικής Διεθνούς ή ήταν υπάλληλοι σε διάφορους οργανισμούς και θεσμούς του σοβιετικού κράτους, εκτελέστηκαν από την Γκεπεού ή εκτοπίστηκαν στα γκουλάγκ. Το ΚΚΕ πλήρωσε κι αυτό με πολλά θύματα. Τα μέλη του που στέλνονταν από την Ελλάδα στην ΕΣΣΔ ήταν ιδιαίτερα «ευάλωτα». Οι περισσότεροι από αυτούς είχαν εγκαταλείψει παράνομα την Ελλάδα. Μια και ο χρυσός κανόνας του κόμματος ήταν να μη ρωτάει ποτέ για την τύχη των συντρόφων που υποτίθεται ότι βρίσκονταν σε «αποστολή», η εξαφάνισή τους στην καταβόθρα της Γκεπεού δεν ανησυχούσε τους συγγενείς τους. Τα μέλη του ΚΚΕ που διέμεναν στην ΕΣΣΔ απασχολούνταν στον μηχανισμό της Κομιντέρν σε δευτερεύουσες βαθμίδες, άλλοι παρακολουθούσαν σεμινάρια στην ΚΟΥΤΒ, μερικοί στέλνονταν από τη Μόσχα σε περιοχές κατοικημένες από Ελληνες για να αναλάβουν διάφορες υπεύθυνες θέσεις. Οι Μεγάλοι Διωγμοί της δεκαετίας του ’30 προκάλεσαν πολλά θύματα μεταξύ τους. Ο αριθμός όμως των κομμουνιστών που εξαφανίστηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης ή εκτελέστηκαν δεν μπορεί να καθοριστεί με βεβαιότητα. Σήμερα γνωρίζουμε την ταυτότητα των περισσοτέρων αλλά εξακολουθούμε να αγνοούμε τις συνθήκες θανάτου τους.

    Οι δραπέτες των Φυλακών Συγγρού

    Τον Απρίλιο του 1931 οκτώ κομματικά στελέχη πρώτης γραμμής δραπετεύουν από τις Φυλακές Συγγρού. Ανάμεσά τους βρίσκονται δύο από τους ηγέτες του ΚΚΕ, παλιά μέλη του Πολιτικού Γραφείου, ο Ανδρόνικος Χαϊτάς και ο Κώστας Ευτυχιάδης (πραγματικό του όνομα Καρακόζοφ), Ελληνορώσος του Καυκάσου, απεσταλμένος της Μόσχας τη δεκαετία του ’20. Οι οκτώ δραπέτες και ο στρατιώτης Γρηγόρης Γρηγοριάδης, συνένοχος στη δραπέτευση, επιβιβάζονται κρυφά σε ένα σοβιετικό πλοίο και φεύγουν για την ΕΣΣΔ.

    Στη Ρωσία ο Α. Χαϊτάς αναλαμβάνει να δώσει μαθήματα για το εργατικό κίνημα στους έλληνες φοιτητές του Κομμουνιστικού Πανεπιστημίου των Εθνικών Μειονοτήτων της Δύσης. Συλλαμβάνεται το 1936 ή το 1937 και εκτελείται ως «εχθρός του λαού». Η ακριβής ημερομηνία σύλληψής του και οι συνθήκες του θανάτου του αγνοούνται.

    Περίπου την ίδια εποχή δύο άλλοι δραπέτες των Φυλακών Συγγρού, ο Κώστας Ευτυχιάδης και ο Μάρκος Μαρκοβίτσης, συλλαμβάνονται και εκτελούνται. Ο στρατιώτης Γρ. Γρηγοριάδης, που διορίζεται δάσκαλος σε ένα ελληνικό σχολείο, συλλαμβάνεται με τη σειρά του το 1937.

    Αποφυλακίζεται ύστερα από κάμποσα χρόνια αλλά του είναι αδύνατον να γυρίσει στην Ελλάδα ¬ μένει στην ΕΣΣΔ ως τον θάνατό του. Ο Δεσποτόπουλος, ο Χαλκογιάννης, ο Τσαουσίδης συλλαμβάνονται στο Σοχούμ και εξαφανίζονται για πάντα στα υπόγεια της Γκεπεού.

    Ο παλιός γενικός γραμματέας της ΟΚΝΕ, ο Γιώργος Κολοζώφ, εκτελείται την ίδια εποχή. Λίγο καιρό πριν είχε καταφέρει να στείλει παράνομα στη γυναίκα του Δόμνα ένα γράμμα όπου εξέφραζε την απελπισία του και την απογοήτευσή του από την ΕΣΣΔ. Εγραφε, μεταξύ άλλων, ότι θα προτιμούσε να καταδικαστεί και να φυλακιστεί στην Ελλάδα παρά να φυτοζωεί άθλια στο Νοβοροσίσκ.

    Ο Αλέξης Πηλιώτης, μέλος της κεντρικής επιτροπής του ΚΚΕ, εκτελέστηκε επίσης ως «εχθρός του λαού». Ενας άλλος δραπέτης από την Ελλάδα, πρόσφυγας στην ΕΣΣΔ, ο Απόστολος Κλειδωνάρης, παλιός «Κούτβης» συνελήφθη το 1937. Πέθανε στη φυλακή μερικά χρόνια αργότερα.

    Ο Γιάννης Τσαγκαράκης, στέλεχος της ΟΚΝΕ, ο Γιάννης Γιαννακούτσος, συντάκτης του «Ριζοσπάστη», ο Γιώργος Δούβας, γραμματέας της ΟΚΝΕ, οι Φλαράκος, Κουρούλης, Σακαρέλλος, Μπεζεντάκος εξαφανίζονται στην ΕΣΣΔ. Ο δάσκαλος Ι. Ιορδανίδης θα εκτελεστεί το 1938. Και άλλοι κομμουνιστές, επιστρέφοντας από τον ισπανικό εμφύλιο, συλλαμβάνονται και εκτελούνται. Σύμφωνα με τα αρχεία της Ασφάλειας της Ουκρανίας, από τους 77 Ελληνες που εκτελέστηκαν στην περιοχή του Ντονιέτσκ το 1937-1938, 11 ήταν μέλη του ΚΚΕ. Ανάμεσά τους βρισκόταν και ένας κύπριος κομμουνιστής.

    Περισσότεροι από 300 έλληνες κομμουνιστές εξοντώθηκαν στην ΕΣΣΔ, σύμφωνα με τις εκμυστηρεύσεις του Β. Μπαρτζώτα. Το ΚΚΕ, για πολλές δεκαετίες, κράτησε μια ένοχη σιωπή για τις εκτελέσεις των ίδιων του των μελών από τους Σοβιετικούς.

    Τα όργανα καταστολής του ΚΚΕ

    Οπως και τα άλλα κομμουνιστικά κόμματα, το ΚΚΕ προικίστηκε με τα δικά του «όργανα καταστολής». Τη δεκαετία του ’20 η «υπηρεσία αντικατασκοπίας», που διευθυνόταν από ένα μέλος του Πολιτικού Γραφείου και στελέχη διαλεγμένα ένα προς ένα, ήταν επιφορτισμένη με την «εποπτεία» των κομματικών μελών που ήταν ύποπτα προδοσίας ή «φραξιονισμού».

    Αργότερα το κόμμα δημιούργησε την ΟΠΛΑ. Επισήμως ήταν μια υπηρεσία τάξης που είχε αποστολή την πλαισίωση και την προστασία των διαδηλωτών. Στην πραγματικότητα η ΟΠΛΑ διεκπεραίωνε τις βρώμικες δουλειές, όπως την εκτέλεση αντιπάλων της άκρας Αριστεράς, ιδίως τροτσκιστών και «αποστατών». Εκτιμάται ότι η ΟΠΛΑ εξόντωσε 1.200 οπαδούς της άκρας Αριστεράς. Είναι επίσης υπεύθυνη για χιλιάδες συνοπτικών εκτελέσεων το 1944-1945. Στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, υπό το καθεστώς του Μεταξά, η ηγεσία του ΚΚΕ είχε τη δική της «αστυνομία» που συντηρούσε ένα κλίμα τρομοκρατίας ανάμεσα στα μέλη του κόμματος, τα οποία υπόκειντο σε αυστηρή και αυθαίρετη πειθαρχία.

    Από το 1945, στο ελληνικό κομμουνιστικό «μίνι-κράτος» του Μπούλκες, έλυνε κι έδενε η ΥΤΟ (Υπηρεσία Τάξης Ομάδας), που έδινε λογαριασμό για τις πράξεις της μόνο στη στενή ηγετική ομάδα του ΚΚΕ. Αυτή η αστυνομία είχε το πάνω χέρι στις φυλακές και στο περίφημο στρατόπεδο συγκέντρωσης που ήταν εγκατεστημένο σ’ ένα νησάκι του Δούναβη ¬ εκεί όπου χάθηκαν με φριχτό τρόπο τόσοι αθώοι.
    Στον Δημοκρατικό Στρατό, η Υπηρεσία Στρατιωτικής Ασφάλειας έπαιζε τον ρόλο της πολιτικής αστυνομίας και εξαρτιόταν από την ηγεσία του ΚΚΕ. Δεκάδες απλοί μαχητές και αξιωματικοί εκτελέστηκαν από την ΥΣΑ. Εκατοντάδες άλλοι υπέστησαν αυθαίρετες διώξεις. Μαχητές του ΔΣ που είχαν συλληφθεί σε ελληνικό έδαφος μεταφέρθηκαν στη Βουλγαρία και βασανίστηκαν στις εγκαταστάσεις της βουλγαρικής πολιτικής αστυνομίας στη Σόφια από τους μπράβους της ΥΣΑ. Εκατοντάδες συνοπτικών εκτελέσεων έλαβαν χώρα στις τάξεις του ΔΣ στη διάρκεια του Εμφυλίου.

    Μετά την ήττα του 1949 το ΚΚΕ εγκαθιστά τα κεντρικά του γραφεία στο Βουκουρέστι. Στο υπόγειο διαρρυθμίζονται κελιά όπου φυλακίζονται τα «ύποπτα» μέλη, τα οποία υποβάλλονται σε αυστηρές ανακρίσεις. Ωστόσο σε καμία άλλη χώρα της Ανατολικής Ευρώπης το ΚΚΕ δεν διαθέτει δικές του εγκαταστάσεις κράτησης. Δεν έχει άλλωστε την εξουσία να συλλαμβάνει τους «αντιπάλους» της πολιτικής του.
    Σύμφωνα με ένα απόρρητο έγγραφο της Κρατικής Ασφάλειας της Τσεχοσλοβακίας (STB), το ΚΚΕ επιθυμούσε το 1950 να συστήσει ομάδες μελών σύμφωνα με το μοντέλο της ΟΠΛΑ. Οι τσεχοσλοβακικές αρχές τού το απαγόρευσαν. Μονάχα τα «αδελφά» κομμουνιστικά κόμματα, ύστερα από αίτηση του ΚΚΕ, μπορούσαν να διατάξουν τα «όργανα» της κρατικής ασφάλειας της εκάστοτε χώρας να προχωρήσουν στην κλήση και στη φυλάκιση Ελλήνων.

    Ενα ντοκουμέντο με τον χαρακτηρισμό «άκρως εμπιστευτικό», το οποίο φέρει τη σφραγίδα της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Τσεχοσλοβακίας, ρίχνει φως σε αυτή τη διαδικασία. Με ημερομηνία 4 Ιουλίου 1952, απευθύνεται στον υπουργό της Κρατικής Ασφάλειας, τον Κάρολ Μπασίλεκ: «[…] Λάβαμε μια αναφορά των υπευθύνων για τους Ελληνες πρόσφυγες στην Τσεχοσλοβακία με την οποία πληροφορηθήκαμε ότι οι αιχμάλωτοι μοναρχοφασίστες 119 ετοιμάζουν προβοκατόρικη διαδήλωση μπροστά από την ελληνική πρεσβεία για να ζητήσουν την επιστροφή τους στην Ελλάδα. Το κέντρο προετοιμασίας αυτής της διαδήλωσης βρίσκεται στο Βύρυ. Οι αιχμάλωτοι σκοπεύουν να μεταβούν σε μικρές ομάδες στην Πράγα και να συναντηθούν σε ένα μέρος που δεν γνωρίζουμε ακόμη. Με συντροφικούς χαιρετισμούς, Μπαραμόβα».

    Επιστρέφοντας ο ειδικός γραμματέας του υπουργείου της Κρατικής Ασφαλείας πληροφορεί το ΚΚ της Τσεχοσλοβακίας για τα αυστηρά μέτρα που ελήφθησαν αναφορικά με τους αιχμαλώτους του ελληνικού κυβερνητικού στρατού: «Δόθηκαν οι σχετικές οδηγίες στις υπηρεσίες της Κρατικής Ασφάλειας στις περιοχές όπου βρίσκονται οι Έλληνες μοναρχοφασίστες […] ώστε να υπάρξει αυξημένη επαγρύπνηση! Πάντως, δεν έχουμε παρατηρήσει καμιά απόπειρα για διαδήλωση ή για αναχώρηση για την Πράγα. Η Κρατική Ασφάλεια ετοίμασε καλού-κακού ένα σχέδιο συγκέντρωσης των αιχμαλώτων μοναρχοφασιστών και σαν πιο κατάλληλο μέρος επιλέχτηκαν τα λατομεία του Γιακουμπσοβίτσε, στα περίχωρα της Οπάβα. […] Οι σύντροφοι του ΚΚΕ θα αναλάβουν καθήκοντα μεταφραστών και διαχείρισης του στρατοπέδου […] και σε συνεργασία με τα όργανα της διοίκησης των φυλακών του υπουργείου της Κρατικής Ασφάλειας θα διενεργούν κατασκοπία μεταξύ των μοναρχοφασιστών».

    Μερικούς μήνες αργότερα, οι έλληνες αιχμάλωτοι φυλακίστηκαν σε μια φυλακή της Οπάβα, σε αναμονή της μεταφοράς τους στο Γιαχίμοβ, το φοβερό κάτεργο των ορυχείων ουρανίου. Τρεις Ελληνίδες είχαν επίσης συλληφθεί στο πλαίσιο αυτής της «επιχείρησης» και είχαν φυλακιστεί στην πόλη του Παρντουμπίτσε.

    Το ΚΚΕ όμως διέθετε και άλλα «όργανα» καταστολής προκειμένου να εξασκεί την ολοκληρωτική του εξουσία στους έλληνες μετανάστες: ένα ολόκληρο δίκτυο «κομματικών χαφιέδων», που φυτεύονταν ανάμεσα στις μάζες των προσφύγων, πληροφορούσε την ηγεσία για τη συμπεριφορά και τις απόψεις τους. Διέθετε, επιπλέον, εκτελεστές οι οποίοι με διαταγές του κόμματος ρύθμιζαν με τρόπο «φυσικό» τους ανοιχτούς λογαριασμούς με αυτούς που «σκέφτονταν λάθος».

    http://tovima.dolnet.gr/print_article.php?e=B&f=13313&m=S32&aa=1

  4. αστυάνακτας on

    όταν ο μέγας Γκίκας μιλάει…τότε η Ιστορία βουβαίνεται….

  5. Βλάσης Αγτζίδης on

    Ο πιο τραγουδισμένος Έλληνας κομμουνιστής που χάθηκε στις σταλινικές εκκαθαρίσεις

    «Αυγή» 10/01/2010

    Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ

    Διαβάζοντας στην Kυριακάτικη Αυγή, στις 25 του Δεκέμβρη του 2009, το πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Βλάση Αγτζίδη για τους αντιρατσιστικούς αγώνες του σοβιετικού ελληνισμού, αλλά και για το τραγικό τέλος πολλών Ελλήνων κομμουνιστών (παραθέτει και πίνακα 20 δολοφονημένων ανωτάτων στελεχών του ΚΚΕ), θυμήθηκα για άλλη μια φορά τον Μιχάλη Μπεζαντάκο ή Μπεζεντάκο. Είναι το παλικάρι που δραπέτευσε κατά τρόπο μυθιστορηματικό το 1931 από τις φυλακές Συγγρού και η απόδρασή του έγινε ένα από τα πιο αγαπημένα τραγούδια της Αριστεράς, που τραγουδιέται ώς τα σήμερα. Δεν ξέρω όμως πόσοι από εκείνους που το τραγουδούν γνωρίζουν για τον τραγικό χαμό του στις αφιλόξενες στέπες της Σιβηρίας.

    Ο Μιχάλης Μπεζαντάκος ήταν ένας νέος Μανιάτης που κατοικούσε με την οικογένειά του στα Ταμπούρια του Πειραιά. Δούλευε εργάτης-τεχνίτης σε εργοστάσιο καρφιτσοβελονοποιίας. Από πολύ νωρίς ενστερνίστηκε την κομμουνιστική ιδεολογία και στην αρχή εντάχθηκε στον χώρο των τροτσκιστών. Ήταν γύρω στο 1930, τότε που στο ελληνικό κομμουνιστικό κίνημα διεξαγόταν η «φραξιονιστική πάλη χωρίς αρχές». Τότε ο Τρότσκι είχε δηλώσει πως το καλύτερο τμήμα των οπαδών του ήταν εκείνο της Ελλάδας… Όταν μάλιστα την ίδια περίοδο ο δεύτερος, μετά τον Λένιν, δημιουργός της Οκτωβριανής Επανάστασης έφευγε κυνηγημένος ζητώντας καταφύγιο στη Δύση και πέρασε από το λιμάνι του Πειραιά, οι οπαδοί του στην Ελλάδα τον υποδέχθηκαν θερμά. Μαζί και ο Μιχάλης Μπεζαντάκος με την αδερφή του Κρυστάλλω, η οποία –όπως διηγείται αργότερα– του φίλησε και το χέρι…

    Εκείνη την εποχή ήταν που ο Μπεζαντάκος βρέθηκε στις φυλακές Συγγρού, κατηγορούμενος για τον φόνο του Γυφτοδημόπουλου, ενός αστυνομικού που ανήκε στην «υπηρεσία διώξεως κομμουνιστών». Η κατηγορία ήταν πολύ σοβαρή, κι έτσι μπορούσε να καταδικαστεί ακόμα και σε θάνατο. Στο μεταξύ είχε εγκαταλείψει τον τροτσκισμό και είχε ενταχθεί στο Κομμουνιστικό Κόμμα.

    Η απόδρασή του από τη φυλακή ήταν πράγματι εντυπωσιακή. Με τη βοήθεια των κρατούμενων συντρόφων του και χωρίς να γίνει αντιληπτός από τους φύλακες, με επιμονή και μέθοδο, άνοιξε σιγά σιγά μια τρύπα στον τοίχο της φυλακής. Το βράδυ της απόδρασης βάλανε στο κρεβάτι του ένα κούτσουρο και το σκέπασαν με κουβέρτες, έτσι που να φαίνεται πως κοιμάται άνθρωπος, για να μην τον αναζητήσουν αμέσως. Την άλλη μέρα που τον αναζήτησαν είχε κάνει φτερά…

    Έτσι βρέθηκε στη Σοβιετική Ένωση όπως και πολλοί άλλοι κυνηγημένοι κομμουνιστές, ενώ στην Ελλάδα κυκλοφόρησε το γνωστό τραγούδι που ακόμα συγκινεί:

    Οι αστοί τρομάξανε
    και κάστρα φτιάξανε
    να κλείσουν τα παιδιά των εργατών,
    μʼ αυτοί με μια γροθιά
    σπάζουνε τα δεσμά
    τα κάστρα καταργούνε των αστών!

    Και μες στο καρναβάλι
    οι αστοί την πάθαν πάλι,
    ο Μπεζαντάκος μάς άφησε γεια!
    Παντού τρεξίματα
    τελεγραφήματα,
    πάλι ραπίσματα απʼ την εργατιά.

    Τον είχανε κλεισμένο
    διπλομανταλωμένο
    να τον δικάσουνε σε θάνατο,
    μʼ αυτός τρυπάει τον τοίχο
    χωρίς κανέναν ήχο
    και βρίσκουν κούτσουρο στο θάλαμο.

    Στʼ άχυρα ψάχνουνε
    ψύλλους για να ʼβρουνε
    ζητούν τον ένατο και τους οχτώ
    μʼ αυτοί είναι μακριά,
    εβίβα βρε παιδιά,
    Ζήτω το κόμμα μας το εργατικό!

    Η τελευταία στροφή του τραγουδιού εννοεί τα οκτώ (ή εννέα) στελέχη (Β. Ασίκης, Α. Αποστόλου, Κ. Ευτυχιάδης, Π. Καρασκόγιας, Γ. Κολοζώφ, Μ. Μαρκοβίτης, Οικονομίδης, Παπαρήγας, Α. Χαϊτάς) που δραπέτευσαν εκείνη ακριβώς την περίοδο (Μάρτιος 1931) από τις ίδιες φυλακές και ορισμένοι καταφύγανε επίσης στη Σοβιετική Ένωση. Μαζί τους έφυγε και ο φρουρός τους, ο «κόκκινος δεκανέας».

    Εκεί, στη χώρα του «υπαρκτού», όμως, άρχισε από την ομάδα του Στάλιν που επικράτησε απόλυτα στο Σοβιετικό Κόμμα, μια μαζική επιχείρηση διωγμών και εξόντωσης κάθε διαφωνούντα κομμουνιστή και όχι μόνο, χωρίς φυσικά να εξαιρεθούν οι ξένοι, μεταξύ των οποίων και οι Έλληνες, που πλήρωσαν πολύ ακριβά.

    Ένα από τα θύματα αυτών των φοβερών διωγμών υπήρξε και ο Μιχάλης Μπεζαντάκος. Στην εξόντωσή του ίσως συνέβαλε και η προηγούμενη «θητεία» του στον τροτσκισμό, αν και, όπως είδαμε, τον εγκατέλειψε όταν ακόμη ήταν στην Ελλάδα. Όπως και να ‘χει, μια μέρα, εκεί στα 1936-1937, εξαφανίστηκε και από τότε κανένας δεν έμαθε τίποτα για την τύχη του.

    Στην Ελλάδα όμως οι δικοί του άρχισαν να τον αναζητούν τόσο από τις επίσημες σοβιετικές αρχές, δηλαδή την πρεσβεία, όσο και από το ΚΚΕ. Και στις δύο περιπτώσεις παίρνανε την απάντηση πως πήγε εθελοντής στην Ισπανία και εκεί σε κάποια μάχη σκοτώθηκε χωρίς να καταγραφεί το όνομά του. Και έτσι πέρασε στα «επίσημα» χαρτιά.

    Η πραγματικότητα είναι πως ο Μιχάλης Μπεζαντάκος δεν πήγε ποτέ στην Ισπανία. Κανένα στοιχείο δεν μας το βεβαιώνει. Αντίθετα, υπάρχουν σοβαρές μαρτυρίες για την εξαφάνισή του στη Σοβιετική Ένωση. Θα αναφέρω δύο. Η μία είναι του Σάββα Παλέ (Σγουρού), εθελοντή του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου. Η δεύτερη του Φυλακτόπουλου (Ψαρά), στελέχους του ΚΚΕ που έκαμε και αυτός για αρκετά χρόνια εξόριστος στη Σιβηρία.

    Σύμφωνα με την αφήγηση του Σάββα Παλέ, ο Μπεζαντάκος εξεφανίστηκε όταν φοιτούσε στη Σχολή Αξιωματικών του Νοβοροσίκ. Ήταν τότε που όλοι οι καθηγητές της Σχολής αλλά και πολλοί μαθητές εκτελέστηκαν σαν τροτσκιστές. Μαζί με τον Μπεζαντάκο εξαφανίστηκε και ο συμφοιτητής του Μαρκοβίτης. Στην ίδια σχολή φοιτούσε και ο κύπριος Ευάνθης Νικολαΐδης. Αυτός πήγε στην Ισπανία, αλλά για τους δύο έλληνες συντρόφους του κράτησε για πάντα το στόμα του κλειστό…

    Ο αγωνιστής Φυλακτόπουλος (πέθανε πριν από 15 περίπου χρόνια στην Ελλάδα) αφηγήθηκε τα παρακάτω, όπως τα άκουσε από τον Γρηγοριάδη, τον «κόκκινο δεκανέα», που όπως είδαμε δραπέτευσε μαζί με τους κρατούμενους κομμουνιστές από τις Φυλακές Συγγρού. Και αυτός πήρε τον δρόμο της εξορίας όταν πήγε στη Σοβιετική Ένωση. Σε ένα χωριό της Σιβηρίας που τον βάλανε να δουλεύει σαν νοσοκόμος, βρήκε σοβαρά άρρωστο τον Μιχάλη Μπεζαντάκο. Εκεί τον περιποιήθηκε και κατόρθωσε να τον κρατήσει στη ζωή για όσο καιρό έμεινε σʼ εκείνο το χωριό. Δυστυχώς, ύστερα από λίγο καιρό μεταθέσανε σε άλλο μέρος τον Γρηγοριάδη, και η κατάληξη του Μπεζαντάκου στάθηκε αναπόφευκτη. Έμεινε μονάχα το τραγούδι του. Αυτό θα συνεχίσει να ζει…

    *Ο Δημήτρης Παλαιολογόπουλος είναι συγγραφέας.

    Ο Μιχάλης Μπεζαντάκος. Η φωτογραφία από την «Ακρόπολι», 6.3.1932, όπου δημοσιεύεται πρωτοσέλιδη η είδηση της απόδρασής του από τις Φυλακές Συγγρού (Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ).

    Νικολάι Μπουχάριν, «Το αλφάβητο του κομμουνισμού», η ελληνική έκδοση του 1930.

    http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=516106

  6. Γρηγόρης Μαρκοβίτης on

    Κύριε Αγτζίδη
    Λέγομαι Γρηγόρης Μαρκοβίτης και είμαι δικηγόρος στη Νάουσα.
    Συγχωρήστε με αν δεν είμαι ιδιαίτερα εξοικιωμλενος με το διαδίκτυο.-

    Ο Μάρκος Μαρκοβίτης ήταν αδελφός του πατέρα μου Νίκου (επίσης δικηγόρου) και ήταν (ο Μάρκος) ένας από τους 7 δραπέτες των φυλακών Συγγρού, όπως αναφέρεται και στα σχόλια που εντόπισα στο ιστολόγιό σας.
    – Για τον Μάρκο γνωρίζαμε ότι μετά την απόδραση β΄ρεθηκε μαζί με τους Χαϊτά, Ευτυχιάδη και λοιπούς στην ΕΣΣΔ και έζησε στη Μόσχα, Κρίμσκαγια και Κρασνονταρ. Συνελήφθη και εκτελέστηκε τον Μάρτιο του 1938 ως «εχθρός του λαού» (πόσο πρωτότυπο !!!) και επί Γκορπατσώφ ο πατέρας μου έλαβε μία επιστολή από τα αρχεία του κόμματος που ανέφερε ότι το 1957 αποκαταστάθηκε και η καταδικαστική απόφαση θεωρήθηκε «άδικη» και ανακλήθηκε (20 χρόνια μετά !!! Θρίαμβος για την δικαιοσύνη !!!). Μετά από αναζητήσεις δεκαετιών ανταμώσαμε πρόσφατα με τον εγγονό του και ζει και η κόρη του (78 ετών σήμερα), με την οποία πρόκειται να ανταμώσω σύντομα. Έχω στα χέρια μου 2 επιστολές του Μάρκου προς τον Στάλιν από τις φυλακές που κρατούνταν πριν την εκτέλεσή του.

    Επειδή προτίθεμαι να κάνω μία καταγραφή της πορείας του Μάρκου Μαρκοβίτη σε σχέση με τα πολιτικά γεγονότα, την εν γένει κατάσταση της εποχής εκείνης (1930-1938), έχω ήδη συγκεντρώσει αρκετό υλικό, όμως, θεωρώ πως θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμη και θα βοηθούσε τα μέγιστα κάθε πληροφορία και μαρτυρία που θα έφθανε στα χέρια μου και στο φως της δημοσιότητας.

    Με ενδιαφέρει κάθε πληροφορία σχετική με την πορεία του θείου μου και των λοιπών κομμουνιστών που δραπέτευσαν και φυγαδεύτηκαν στην ΕΣΣΔ, η ζωή των Ελλήνων εκεί (Μόσχα, Κριμσκαγια, Κρασντονταρ), η τύχη των Χαϊτά, Ευτυχιάδη, Γρηγοριάδη, Φυλακτόπουλου (συνελήφθη και αυτός, απ’ όσα γνωρίζω, όταν διαμαρτυρήθηκε για την σύλληψη του θείου μου), Κολοζώφ, Παπαρήγα (ποια η σχέση του με την Γ.Γ. του ΚΚΕ ; ), Οικονομίδη, Ιορδανίδη, Σέβερη, Καούτση, Μανωηλίδη.

    Ορισμένοι εξ αυτών αναφέρονται (είτε θετικά είτε αρνητικά) από τον Μάρκο στις επιστολές τους προς τον Στάλιν και θεωρώ πως έχει αξία να φωτιστεί ο ρόλος και η δράση ορισμένων εξ αυτών.

    Ευελπιστώ ότι θα λάβω κάποιες πληροφορίες, κάποιες απαντήσεις στα ερωτήματα που με πλημμυρίζουν και θα διαφωτίσουν ορισμένες πτυχές μιας τόσο μικρής (1930-1938), αλλά ταυτόχρονα τόσο μεγάλης και συγκλονιστικής διαδρομής του θείου μου Μάρκου Μαρκοβίτη και των λοιπών κομμουνιστών.-

    Κύριε Αγτζίδη σας ευχαριστώ για την φιλοξενία και επίσης ευχαριστώ εκ των προτέρων όποιον φιλοτιμηθεί να μου δώσει την όποια πληροφορία, γνώση, μαρτυρία κλπ διαθέτει.-
    Ειλικρινά ευχαριστώ.

  7. Βλάσης Αγτζίδης on

    Κύριε Μαρκοβίτη, ευχαριστώ ειλικρινά για το σχόλιό σας. Το ζήτημα των φυγάδων-μελών του ΚΚΕ, που δολοφονήθηκαν από το σταλινικό καθεστώς, αποτελεί έως σήμερα ένα από τα καλά «κρυμμένα μυστικά»!

    Η έρευνα για την περίοδο το Μεσοπολέμου έχει ήδη προχωρήσει αρκετά. Το ζήτημα της μεταχείρισης των Ελλαδικών κομμουνιστών από το σταλινισμό είναι αδιάρρηκτα συνδεδεμένο με το ζήτημα της μεταχείρισης των σοβιετικών Ελλήνων κομμουνιστών (Ποντίων, Μαριουπολιτών, παλιών ελλαδικών μεταναστών)… Γνωρίζουμε ότι οι φυγάδες από Ελλάδα εντάχθηκαν οργανικά στις ελληνικές κοινότητες της ΕΣΣΔ. Τους βρίσκουμε ως δασκάλους στα ελληνικά σχολεία, ως συντάκτες στις ελληνικές εφημερίδες, ως επιμελητής στους ελληνικούς εκδοτικούς οίκους.

    Νομίζω ότι από τη δική μας πλευρά καταφέραμε να ανασυνθέσουμε το ιστορικό πλαίσιο του Μεσοπολέμου. Προσωπικά συνέβαλα με το βιβλίο «Παρευξείνιος Διασπορά» (1995) και με τον «Κόκινο Καπνα» (2010). Αυτή τη στιγμή η έρευνα πρέπει «από το γενικό να μεταβεί στο ειδικό». Ήδη ένας Έλληνας ερευνητής από Ρωσία, ο Ιβάν Τζουχά, μελετά επισταμένως το ζήτημα μέσα από τα σοβιετικά αρχεία. Δεν γνωρίζω εάν εντόπισε την περίπτωση του Μαρκοβίτη. Θα του κοινοποιήσω το σχόλιό σας…

    Θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να βλέπαμε τόσο το έγγραφο Αποκατάστασης όσο και τις επιστολές Φλωράκη. Οι επιστολές έχουν δημοσιευτεί;

    Γνωρίζουμε επίσης την διαπίστωση του Ζαχαριάδη, ότι μόνο δύο από τους φυγάδες-μέλη του ΚΚΕ είχαν διασωθεί από τις σταλινικές διώξεις:
    «Κάποτε θα πρέπει να ζητήσετε -ακόμα και με απόφαση συνεδρίου- όλα τα χαρτιά της Κομμουνιστικής Διεθνούς, της Κ.Ε. του ΚΚΣΕ, της Κα-Γκε-Μπε, που αφορούν το ΚΚΕ και το κίνημα, τους αγωνιστές μας που χάθηκαν εδώ στη Σιβηρία (σαν τον Κλειδωνάρη, Φλαράκο, Χαϊτά και άλλους πολλούς). Αυτή είναι ιερή υποχρέωσή μας. Το 1947 εγώ ζωντανούς βρήκα μονάχα δύο». ( Πέτρος Ανταίος, Νίκος Ζαχαριάδης θύτης και θύμα, εκδόσεις Φυτράκη 1991, σελίδα 511 και Φοίβος Οικονομίδης, «Ο Στάλιν και ο Ζαχαριάδης«, Ελευθεροτυπία, 6-4-2009)

    Επίσης είναι γνωστή η ομόφωνη απόφαση της 10ης Ολομέλειας της Κ.Ε. του κόμματος:

    «Η 10η Ολομέλεια της Κ.Ε. του ΚΚΕ, παίρνοντας υπόψη τα στοιχεία που υπάρχουν για τους παρακάτω συντρόφους-θύματα της προσωπολατρίας και μέλη και στελέχη του ΚΚΕ:

    1. Κλειδωνάρη Απόστολο 2. Μαρκοβίτη Μάρκο 3. Χαϊτά Ανδρόνικο 4. Ευτυχιάδη Κώστα 5. Πηλιώτη Διονύσιο 6. Ντούβα Γεώργιο (Βορεινό) 7. Τσαγκαράκη Γιάννη (Τόμωφ) 8. Γιαννοκούτση Γιάννη 9. Δημάκο Νικόλαο (Γρηγόριεφ) 10. Δουλούδη Βασίλη (Ταμπακώφ) 11. Χριστοδουλίδη Χριστόδουλο (Αλέξη) 12. Κολοζώφ Γεώργιο (Λεωνίδα) 13. Χαραμή Στάθη (Ασάνωφ)

    Αποφασίζει:

    1) Αποκαθιστά ηθικά και κομματικά τους συντρόφους αυτούς που πέθαναν, σαν μέλη και στελέχη του ΚΚΕ.

    2) Η απόφαση αυτή ν’ ανακοινωθεί εσωκομματικά και να μη δημοσιευτεί στον κομματικό Τύπο.

    Το Π.Γ. να πάρει μέτρα ώστε στον κατάλληλο χρόνο και τρόπο (επέτειοι, ιστορικές αναμνήσεις και άλλες δημοσιεύσεις) ν’ αποκαταστήσει δημόσια τη μνήμη των παραπάνω συντρόφων.

    3) Η Κ.Ε. εξουσιοδοτεί το Π.Γ. ν’ ανακοινώσει κατάλληλα την απόφασή της στην οικογένεια, αν έχει, του κάθε συντρόφου και ταυτόχρονα να εξετάσει την περίπτωση ηθικής και υλικής βοήθειάς της.

    Γενάρης 1967».
    (Αρχείο της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ «Η 10η Ολομέλεια της Κ.Ε. του ΚΚΕ» Εκδόσεις της Κ.Ε. του ΚΚΕ, 1971, σελ.702», από: Γιώργος Ρούσης, «Σταλινισμού παρενέργειες«, Ελευθεροτυπία, 6-4-2011)

  8. Figures for European recruits to the Waffen-SS:

    Albanian: 3,000
    Belgian: Flemish 23,000
    Belgium: Walloon 15,000
    British Commonwealth: (English) 50
    Bulgaria: 1,000
    Croatia: 30,000
    Denmark: 10,000
    Estonia: 20,000
    Finland: 1,000
    Hungarians: 15,000
    Latvia: 39,000
    Netherlands: 50,000
    Norway: 6,000
    France: 8,000
    Italy: 20,000
    Russian: 60,000
    Rumania: 3,000
    Serbia: 15,000
    Spain: 1,000
    Sweden, Switzerland & Luxemburg: 3,000
    Ukraine: 25,000

    Others volunteered to join from around the globe – 1,500 from India for example.

    http://www.historylearningsite.co.uk/nazi_foreign_legions.htm

  9. […] -«Η αντιναζιστική πάλη του σοβιετικού ελληνισμού και τα εγκλήματα του σταλινισμού»http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=513370 . Υπάρχει αναρτημένο και εδώ:https://kars1918.wordpress.com/2009/12/30/avgi-rizospastis/ […]

  10. […] Η «Αυγή», ο «Ριζοσπάστης» και οι σταλινικές διώξεις […]

  11. «Για την ιστορία της Αριστεράς και τις εσωτερικές της συγκρούσεις»

    http://www.avgi.gr/article/10811/7558132/gia-ten-istoria-tes-aristeras-kai-tis-esoterikes-tes-synkrouseis

  12. […] Η «Αυγή», ο «Ριζοσπάστης» και οι σταλινικές διώξεις […]

  13. Πλαστογραφία από τον Ριζοσπάστη:
    —————————————————

    https://www.rizospastis.gr/page.do?publDate=25/8/2017&id=16765&pageNo=6
    Σ’ ένα σημείο γράφει: «Οσον αφορά τη διάρκεια των ποινών, το 1939, κατά τα τέλη, δηλαδή, της περιόδου του περιβόητου «μεγάλου τρόμου», στο σύνολο των ποινών, μόλις το 0,1% των περιπτώσεων αφορούσαν κάθειρξη άνω των 10 ετών» (με παραπομπή σε άρθρο των Γκέτι, κ.ά.).

    Όμως από το άρθρο των Γκέτι, κ.ά., προκύπτει κάτι εντελώς διαφορετικό. Ο πίνακας αυτός υπάρχει (σελ. 1043), δεν αναφέρεται όμως στα θύματα της τρομοκρατίας, αλλά στους μη πολιτικούς, ποινικούς κατάδικους της περιόδου (κάποιος που έκανε, π.χ., μια ληστεία, μια κατάχρηση, κοκ).

    Μιλάμε για εκπληκτική πλαστογραφία… .


Σχολιάστε