Κατανοώντας το Ολοκαύτωμα μέσω της γενεαλογίας του Ναζισμού

 Αναζητώντας την αρχική έμπνευση
για τη ναζιστική ‘τελική λύση’

.
Του Βλάση Αγτζίδη (*)

Ένα από τα ζητήματα που ακόμα απασχολούν τους ερευνητές είναι η γενεαλογία του ναζισμού. Γιατί βεβαίως ο Ναζισμός δεν εμφανίστηκε καινοτομώντας σε ιδεολογικό κενό την επαύριο της στρατιωτικής ήττας της Γερμανίας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και των οικονομικών συνεπειών που επέφερε η ήττα αυτή.

Στο κείμενο αυτό παρουσιάζονται  νεότερες προσεγγίσεις και ερμηνείες του φαινομένου, βασισμένες σε άγνωστα έως τώρα πραγματολογικά δεδομένα. Οι νεότερες αυτές προσεγγίσεις -που κατατίθενται σήμερα ως υπόθεση εργασίας- υποστηρίζουν τη θέση ότι η ιδέα του συγκεκριμένου τρόπου διαχείρισης του εθνικού ζητήματος και o προγραμματισμός, που οδηγεί στη φυσική εξόντωση των ανεπιθύμητων μειονοτικών πληθυσμών, διαμορφώθηκε στους κόλπους των Νεότουρκων ως απόρροια των γερμανικών επιρροών κατά τις αρχές του 20^ου αιώνα.

Μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου οι Γερμανοί αξιωματικοί που είχαν υπηρετήσει στον οθωμανικό στρατό και είχαν παρακολουθήσει και συμμετάσχει στις εθνικές εκκαθαρίσεις, μετέφεραν τις εμπειρίες τους στην ηττημένη Γερμανία. Καθώς υπήρξαν από τους στυλοβάτες του ναζιστικού εγχειρήματος, μετέτρεψαν σε οδηγό και πρότυπό τους το εθνικιστικό κίνημα του Μουσταφά Κεμάλ που κατάφερε να ολοκληρώσει το αρχικό νεοτουρκικό σχέδιο, ανατρέποντας τις δυσμενείς μεταπολεμικές ρυθμίσεις. Έτσι η αρχική φυλετική γερμανική επιρροή στους Νεότουρκους -που συνέβαλε στη διαμόρφωση της ιδέας της Γενοκτονίας- επέστρεψε στη Γερμανία ως αντιδάνειο μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και διαμόρφωσε την πολιτική που οδήγησε στο Ολοκαύτωμα.    

ΑΡΙΣΤΕΡΑ: Ο Ζιγιά Γκιοκάλπ, ιδεολογικός πατέρας του τουρκικού εθνικισμού και της ιδέας για  εθνοκάθαρση των μη μουσουλμανικών κοινοτήτων. ΔΕΞΙΑ: Ο Χάινριχ Χίμλερ που εμπνεύστηκε τη μέθοδο εξόντωσης των Εβραίων και δημιούργησε το Άουσβιτς κ.ά. (από το βιβλίο «Μικρασιατική Καταστροφή. Από τη Λούξεμπουργκ και τον Γληνό στην ήττα και το τραύμα«)

Οι ρίζες

Αναλύοντας τις βασικές αρχές του ναζισμού κατανοούμε ότι οι πρωταρχικές του ρίζες βρίσκονται στο ρομαντικό ιδεαλιστικό πνεύμα της Γερμανίας, που αναπτύχθηκε κατά τον 19ο αιώνα  σαν αντίδραση στο πνεύμα του Διαφωτισμού. Η προπαγάνδα του Χίτλερ βασιζόταν σε κώδικες με τους οποίους οι γερμανικές μάζες ήταν συμφιλιωμένες. Ο φυλετισμός, που βρήκε το αποκορύφωμά του στη ναζιστική ρητορική, ενυπήρχε στην κουλτούρα της γερμανικής Δεξιάς.

Advertisement

To απόλυτο έγκλημα κατά του ελληνισμού της Ανατολής….

Ειναι γνωστό ότι η κυβέρνηση του Λαϊκού Κόμματος (Γούναρης, Πρωτοπαπαδάκης) είχαν απαγορεύσει την έξοδο των Ελλήνων από τη Μικρά Ασία και τους παρέδωσαν -συνειδητά προς σφαγή- στους Κεμαλικους:
https://kars1918.wordpress.com/2018/11/26/asia-minor-huff/

.

 Όμως ξεπερνά κάθε αρρωστημένη φαντασία το γεγονός  ότι
εξέδωσαν και διαταγή για βύθιση των πλοίων που θα μετέφεραν προσφυγες…

…μιας και τα μόνα πλοία που θα έπλεαν χωρίς επίσημη άδεια στην εμπόλεμη περιοχή θα ήταν αυτά με πρόσφυγες από την ιωνική γη…

 

Ο Τραμπ και η Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ

 Με αφορμή τα όσα ΔΕΝ γνωρίζει ο Τραμπ

«Η ιστορία επιστρέφει διαρκώς στη Μέση Ανατολή»

Του Βλάση Αγτζίδη (*)

Η απόφαση του αμερικανού προέδρου να αναγνωρίσει την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του κράτους του Ισραήλ δεν είναι μια συνηθισμένη απόφαση. Απαντά σε ερωτήματα αιώνων και διαμορφώνει ένα αποτέλεσμα για το οποίο μάχονται οι πληθυσμοί της περιοχής και οι δυνατοί του κόσμου από τον 6ο π.Χ. αιώνα. Γιατί, για πρώτη φορά από τον 6ο π.Χ. –παρακάμπτοντας την περίοδο των Μακαβαίων- η Ιερουσαλήμ ανακηρύσσεται σε επίσημη πρωτεύουσα των Εβραίων.

ΜΙΛΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Ο ΙΒΑΝ ΣΑΒΒΙΔΗΣ;

ΜΙΛΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Ο ΙΒΑΝ ΣΑΒΒΙΔΗΣ;
————————————————————

Η επιλογή του Ιβάν Σαββίδη να μιλά στα ρωσικά και να χρησιμοποιεί μεταφραστή έχει προκαλέσει διάφορες αντιδράσεις και επικριτικά σχόλια. Εάν αγνοήσουμε τις ρατσιστικές αναφορές του Ανδρέα Ανδριανόπουλου -ο οποίος πριν από καιρό λειτούργησε ως κοινός χουλιγκάνος- εμφανίστηκαν πλήθος αναφορών  για το θέμα αυτό στο δημόσιο χώρο.

Στο πλαίσιο του προβληματισμού για το θέμα αυτό εντάσσεται η σχετική αναφορά του Αλάφούζου, αλλά και πολλών σχολιασμών στο διαδίκτυο. Στην καλύτερη εκδοχή, τα σχόλια αυτά βασίζονται στην άγνοια περί των συνθηκών διαμόρφωσης του νέου ελληνισμού στο ελεύθερο κράτος, καθώς και στην απόλυτη άγνοια της ιστορίας των Ελλήνων στη Ρωσία και στην ΕΣΣΔ…

ΑΣ  ΣΧΟΛΙΑΣΤΟΥΝ  ΚΑΙ  ΕΔΩ  ΟΛΑ  ΑΥΤΑ:
——————————————————————–

Ελληνόφωνες ομάδες στην Τουρκία

Mε αφορμή μια πρόσφατη δήλωση του Ερντογάν, όπου μεταξύ άλλων τα εδάφη της  Ελλάδας τα ανάφερε ως  «εδάφη γκιαούρηδων«, ας θυμηθούμε ένα παλιό άρθρο του Vahit Tursun. Λαμβάνοντας υπ’ όψη ότι μια από τις καταγωγές του Ερντογάν είναι ρωμαίικη και ότι ουδεμία φυλετική προέλευση έχει από τις τουρκικές εθνοτικές ομάδες. Αυτή ακριβώς είναι και η εξήγηση της ακραίας ισλαμικής του καθήλωσης. Το Ισλάμ για τον Ερντογάν λειτουργεί ως ένα σημείο αναπλήρωσης της ταυτότητας. Μιας ανάγκης για αναπλήρωση που προκύπτει από τη γνώση της δικιάς του εθνοτικής προέλευσης.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην «Καθημερινή» το 2007 με δικό μου εισαγωγικό σημείωμα.

Η Λωζάννη, ο Κεμάλ και οι μικροαπατεωνιές των κεμαλιστών

Δεν είναι πολύ εύκολο να αποκωδικοποιηθεί πλήρως η πρόσφατη εξέλιξη της ρητορικής του Ερντογάν, που φαίνεται να ασκεί κριτική και να προσπαθεί να αποδομήσει ιδεολογικά μια από τις ισχυρότερες διεθνείς συνθήκες, τη Συνθήκη της Λωζάννης. [Ένα μέρος της αφορούσε την ελληνοτουρκική ανταλλαγή των πληθυσμών και των καθορισμό των ελληνοτουρκικών συνόρων]. Εάν συμβαίνει αυτό τελικά, η Τουρκία και ο εθνικισμός της είτε στην κεμαλική είτε στην ισλαμιστική του εκδοχή, θα έχουν κερδίσει την παγκόσμια πρωτοτυπία αμφισβητώντας για δεύτερη φορά μια από τις μεταπολεμικές συνθήκες που πάνω της βασίστηκε η γεωπολιτική ισορροπία.

Ένα πρόσφατο επετειακό κείμενο, ένα Χρονολόγιο και μια αναφορά στο Συνέδριο της Άγκυρας

Με αφορμή την επέτειο της 19ης Μαϊου έγινε ένα αφιέρωμα στις φιλόξενες σελίδες της Καθημερινής (στις 22.05.2016). Το αφιέρωμα, εκτός από ένα σύντομο ιστορικό για την επέτειο, συμπεριλάμβανε ένα Χρονολόγιο των γεγονότων και ένα αφιέρωμα στο ιστορικό συνέδριο για το Ποντιακό Ζήτημα που έγινε στην Άγκυρα τον περασμένο Απρίλη. 

Η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου

ΒΛΑΣΗΣ ΑΓΤΖΙΔΗΣ*

• 

Ελληνες πρόσφυγες στο Χαλέπι της Συρίας το 1923. Πολλοί από όσους επιβίωσαν των μαζικών βίαιων μετακινήσεων του πληθυσμού του Πόντου κατέληξαν στην υπό γαλλικό έλεγχο Συρία (Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου).

Το 1994 η Βουλή των Ελλήνων έλαβε ομοφώνως την απόφαση να ορίσει τη 19η Μαΐου ως Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων στον μικρασιατικό Πόντο.

Ποιοι Νεότουρκοι;

Στην εφημ. «Αυγή» (9-10-2015) δημοσιεύτηκε το άρθρο μου για τους Νεότουρκους. Ο τίτλος του άρθρου είναι: «ΠΟΙΟΙ ΝΕΌΤΟΥΡΚΟΙ; Ένα θέμα που παραμένει ασαφές«

Είναι μια έμμεση απάντηση σ’ ένα περίεργο, αντιϊστορικό και εν τέλει ηλίθιο κείμενο του Αντώνη Λιάκου στο ηλεκτρονικό περιοδικό «Xronos» της Χαρτουλάρη….

Το κείμενο του Λιάκου αξίζει να σχολιαστεί, γιατί είναι από τα πλέον χαρακτηριστικά δείγματα μιας μεταμοντέρνας ιστοριογραφίας που…. έχει μπερδέψει τα μπούτια της (κυριολεκτικά) και φαντάζεται τους πλέον αντιδραστικούς και αιμοβόρους της Ιστορίας ως το εκσυγχρονιστικό πρότυπο.

Γενοκτονία ή Εθνοκάθαρση; Δύο συνεντεύξεις για το «επίμαχο» ζήτημα

Διάφορες συνετεύξεις δημοσιεύτηκαν σε εντυπα και ηλεκτρονικά Μέσα. 

Στο  

δημοσιεύτηκε ως εξής, υπό τον τίτλο:

Γενοκτονία ή Εθνοκάθαρση; 9 ερωτήσεις …..

Γενοκτονία ή εθνοκάθαρση; Τα τελευταία 24ωρα στα… μαρμαρένια αλώνια των δηλώσεων του Νίκου Φίλη κονταροχτυπιούνται διεθνολόγοι, νομικοί, ιστορικοί. Ένα από τα επιχειρήματα των υπερασπιστών των απόψεων του υπουργού (και όχι κατ’ ανάγκη του ίδιου) λέει ότι τα όρια ανάμεσα στις δύο έννοιες είναι συγκεχυμένα. Άλλοι αναρωτιούνται αν οι Πόντιοι αποτελούν διακριτή εθνοτική ομάδα, ώστε να εμπίπτουν στην κατηγορία της «γενοκτονίας», ενώ πολλοί αμφισβητούν και το οργανωμένο σχέδιο εξόντωσής τους.

Ένας από τους ιστορικούς που έχουν ασχοληθεί με αυτό που αποκαλείται «προσφυγική ιστοριογραφία» είναι ο διδάκτορας Σύγχρονης Ιστορίας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής σχολής του ΑΠΘ, Βλάσης Αγτζίδης. Αν και δηλώνει ότι το μεγαλύτερο ζήτημα με τις απόψεις Φίλη είναι ότι τις διατύπωσε όντας υπουργός, παραδέχεται ότι πρόκειται για ένα ιστορικό πεδίο-ταμπού για το οποίο η κοινότητα των νεοελλήνων ιστορικών δεν έχει πάρει θέση. Εξηγεί δε ότι «δεν έγινε Γενοκτονία κατά των Ποντίων, έγινε Γενοκτονία κατά των Ελλήνων της Ανατολής», και συνεπώς το ζήτημα πρέπει να εξεταστεί υπό ένα γενικό πλαίσιο.

Ο Βλάσης Αγτζίδης στην παρουσίαση του βιβλίου για την «Άννα Φρανκ των Ποντίων, Σάνο Χάλο», όπως είπε

Τελικά πρόκειται για γενοκτονία ή εθνοκάθαρση;

Η τρίτη επανεμφάνιση της γερμανικής Δεξιάς

Μια από τις πλέον άδηλες πλευρές της σημερινής κρίσης είναι η διαχείρισή της από ένα σκληρό πυρήνα της νέας γερμανικής Δεξιάς. Και όταν λέμε «νέας» εννοούμε  ότι δεν έχει σχέση με τη ναζιστική κληρονομιά, η οποία επίσης υπήρξε παιδί του γερμανικού συντηρητισμού.

Ο γερμανικός συντηρητισμός πρωτοδιαμορφώθηκε στην Πρωσία από το 1815 με τη συντριβή του γαλλικού φιλελευθερισμού και  ονειρεύτηκε μια ιμπεριαλιστική αναβάθμιση του γερμανικού παράγοντα, που την επιχείρηση με τους δύο παγκόσμιους πολέμους. 

Πόσο κυνικοί μπορούν να γίνουν οι σύμμαχοι; «Трговина костима – кад су се кемалисти богатили на лешевима жртава»

Όταν οι κεμαλιστές πουλούσαν τα οστά των θυμάτων τους…

Την 1η Ιουλίου αναρτήθηκε στο ειδησεογραφικό-πολιτικό σάιτ Nova Srpska Politicka Misao το κείμενό μου για την πώληση από τους Κεμαλικούς σε Γάλλους επιχειρηματίες των οστών των θυμάτων της Γενοκτονίας. Το αρχικό κείμενο, που είχε γραφεί ως αφιέρωμα στις Σελίδες Ιστορίας της «Ελευθεροτυπίας», μπορείτε πατώντας κλικ να το βρείτε με τον εξής τίτλο: Μικρασιατική Τραγωδία: Oι έμποροι Κεμαλιστές, οι αγοραστές Γάλλοι, οι μεταφορείς Βρετανοί… 

Τη μετάφραση του κειμένου στα σερβοκροατικά (σε δύο εκδοχές: σε κυριλικό αλφάβητο και σε λατινικό) έκανε ο Milan Koricanac, υπ. Διδάκτορας  στο Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου, Σχολή των Πολιτικών Επιστήμων…

Ανατομία της Τουρκίας

 Παρουσιάζοντας το βιβλίο :

Hugh Poulton: Ημίψηλο, γκρίζος λύκος και ημισέληνος μετάφραση: Εύα Πέππα, εκδόσεις Οδυσσέας, σελ. 430

Το ισλάμ, ο κεμαλικός εθνικισμός και η προδιαγεγραμμένη μοίρα των χριστιανών

Του Βλάση Αγτζίδη,

Οι τουρκικές σπουδές στην Ελλάδα ποτέ δεν έχαιραν ιδιαίτερης υποστήριξης. Παρότι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις βρίσκονται στο επίκεντρο των γεωπολιτικών εξελίξεων της περιοχής μας από τον 11ο μ.Χ. αιώνα, εν τούτοις ο νεότερος ελληνισμός επέλεξε να γνωρίζει ελάχιστα για τη γειτονική μας χώρα. Στα πλέον περιθωριακά θέματα από άποψη ενδιαφέροντος, συγκαταλέγονται αυτά που σχετίζονται με την ύστερη οθωμανική εποχή και με την καταλυτική εμφάνιση του τουρκικού εθνικισμού. Πιθανές αιτίες για την ελληνική υστέρηση είναι το τραύμα της ήττας του ’22 και η αμφίσημη σχέση της νεοελληνικής διανόησης με τον τουρκικό εθνικισμό -αποτέλεσμα της εξιδανίκευσης του κεμαλισμού λόγω της συμμαχίας του με τους μπολσεβίκους αφενός και της κοινής νατοϊκής μοίρας αφετέρου.

Έλληνες και εθνικοσοσιαλισμός…

Μια συζήτηση στο web κανάλι ‘Γνώμη του Κιλκίς» για το φαινόμενο του φασισμού-ναζισμού και του γερμανικού φυλετισμού στην σύγχρονη ιστορία των Ελλήνων:

-Ο ρατσισμός στη λογοτεχνία…

Ο Ρατσισμός στη Λογοτεχνία

Οι εισηγήσεις που έγιναν στο 6^ο Διεθνές Συνέδριο Λογοτεχνίας,  που διοργανώθηκε υπό τον τίτλο «Ο ρατσισμός στη λογοτεχνία»  (Λέσβος, 17-20 Οκτωβρίου 2014) δημοσιεύονται στο νέο τεύχος του περιοδικού «Αιολικά Γράμματα»  

Το συνέδριο είχε διοργανωθεί από το PEN CLUB  ΕΛΛΑΔΑΣ και τη  Γενική Γραμματεία Αιγαίου και  Νησιωτικής Πολιτικής  με τη συνδρομή του Δήμου Μυτιλήνης.         

Στο συνέδριο πήραν μέρος  συγγραφείς και καθηγητές από 16 χώρες (Αγγλία, Αλβανία, Αυστραλία,  Γαλλία, Ελλάδα, Κύπρο, Ισπανία, Ισραήλ, Κόσσοβο, Μπενίν, Μαρόκο, Ουκρανία,  Πολωνία, Ρωσία, Τυνησία, FYROM). 

Τηλέφωνα περιοδικού: 210.3800142
e-mail: kvaletas@otenet.gr

Στο περιοδικό δημοσιεύονται οι εξής εισηγήσεις: 

76 χρόνια πριν: Η «Ελληνική Επιχείρηση» του Στάλιν

Με αφορμή την επέτειο των 76 χρόνων από την έναρξης της »Ελληνικής Επιχείρησης»  στην ΕΣΣΔ με την υπογραφή του Νικολάι Γιεζόφ, οπότε οι διώξεις έλαβαν καθαρά εθνικό χαρακτήρα, η εφημερίδα Καθημερινή την Κυριακή 15 Δεκεμβρίου 2013 αφιέρωσε τη σελίδα Ιστορίας, στο άγνωστο αυτό γεγονός της νεοελληνικής ιστορίας. Το β’ μέρος του αφιερώματος θα δημοσιευτεί την Κυριακή 22 Δεκεμβρίου.  Το άρθρο, έτσι όπως δημοσιεύτηκε, είναι το παρακάτω. Στην ανάρτηση πρόσθεσα κάποιες επιπλέον φωτογραφίες...

1932. κρατούμενοι μοχθούν για την κατασκευή του Καναλιού της Λευκής Θάλασσας, του πρώτου έργου στη ΕΣΣΔ που έγινε με καταναγκαστική εργασία

Η 15η Δεκεμβρίου του 1937 θεωρείται η ημέρα που ο όρος «Ελληνας» μετατράπηκε σε πολιτική κατηγορία και οδήγησε σε μαζικές συλλήψεις κατά των μελών της ελληνικής μειονότητας στη Σοβιετική Ενωση. Οι διώξεις συμπεριέλαβαν όλους τους άρρενες Ελληνες ανεξάρτητα από την πολιτική ή κοινωνική τους θέση. Συνελήφθη όλη η ελληνική ηγετική ομάδα που αποτελείτο από πιστά μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος. Συνελήφθησαν τόσο οι ντόπιοι Ελληνες (Μαριουπολίτες, Πόντιοι, απόγονοι των παλιών μεταναστών από τον ελλαδικό χώρο), όσο και οι πολιτικοί πρόσφυγες από Ελλάδα -μέλη και φίλοι του ΚΚΕ- που είχαν καταφύγει στη Σοβιετική Ενωση για να αποφύγουν τις πολιτικές διώξεις που είχαν ξεκινήσει με το Ιδιώνυμο (1928) και εντάθηκαν την περίοδο της δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά.

Θεσσαλονίκη: Πλατεία Ελευθερίας ή Πλατεία Γενοκτονίας;

Το Σάββατο 16 Νοεμβρίου 2013 δημοσιεύτηκε στη σελίδα των Ιστορικών της «Ελευθεροτυπίας» το άρθρο μου για την ιστορία της Πλατείας.  Με μια έννοια, αποτελεί συνέχεια της προσωπικής παρέμβασης (Αμνησία στην “πόλη των προσφύγων”;) στην ανάπλαση της Πλατείας που επιχειρεί  Δήμος Θεσσαλονίκης: 

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΠΛΑΤΕΙΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Πλατεία Ελευθερίας ή Πλατεία Γενοκτονίας

Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*

Σπάνια ένας τόπος, όσο η παλιά Πλατεία Ολύμπου της Θεσσαλονίκης (που μετονομάστηκε το 1908 σε Πλατεία Ελευθερίας), συνδέει τόσο διαφορετικά γεγονότα που έλαβαν χώρα σε διαφορετικές ιστορικές περιόδους. Ελάχιστοι μπορούν να αντιληφθούν ότι η οικουμενική αντίληψη, η έννοια του πολίτη και η προσπάθεια μετεξέλιξης της κοινής κοινωνίας σε κράτος δικαίου θα συντριβούν εδώ από τον ακραίο μιλιταριστικό εθνικισμό.

Πάνω, η Πλατεία Ελευθερίας το 1908 με συγκέντρωση των Νεότουρκων. Κάτω, παλαιότερες όψεις της ίδιας πλατείας, όταν ονομαζόταν Πλατεία Ολύμπου

Ότι σ’ αυτή την πλατεία μια ομάδα εθνικιστών αξιωματικών του οθωμανικού στρατού άνοιξε το κουτί της Πανδώρας, απ’ όπου ελεύθεροι και κυρίαρχοι πια οι εθνικισμοί θα ξεχυθούν κατασπαράζοντας λαούς και έθνη. Οτι πίσω από τη σημερινή μορφή της πλατείας υπάρχει το Ολοκαύτωμα των Εβραίων, οι Βαλκανικοί Πόλεμοι, οι Γενοκτονίες των χριστιανικών λαών της Ανατολής, η Μικρασιατική Καταστροφή. Οτι τα πρώτα σπέρματα του ναζισμού, στη νεοτουρκική του πρωτόλεια εκδοχή, θα εμφανιστούν στη Θεσσαλονίκη μετά το κίνημα του 1908.

Σύντομο ιστορικό της πλατείας

-Αφιέρωμα στην «Ελευθεροτυπία» για τη Μικρασιατική Καταστροφή………………………… (καθώς και στον «Αγγελιοφόρο» της Θεσσαλονίκης)

Αφιέρωμα στις περί την Ιστορία σελίδες της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» 15/9/2013 (στο ένθετο Plus), στη Μικρασιατική Καταστροφή και στην πυρπόληση και τη σφαγή της Σμύρνης…..

Περιλαμβάνει δύο θέματα:.

–τη μεταχείριση των λειψάνων των θυμάτων από τους Κεμαλιστές όπως την είδαν οι εφημερίδες NewYorkTime και γαλλική  Midi

[Το Δεκέμβρη του 1924 είχε διαρρεύσει το γεγονός ότι  η εθνικιστική κυβέρνηση του Μουσταφά Κεμάλ πούλησε 400 τόνους ανθρώπινα οστά (αντιστοιχούν σε 50.000 ανθρώπους, περίπου)  σε Γάλλους επιχειρηματίες για «βιομηχανική χρήση» (πιθανότατα για την μετατροπή τους σε ζωοτροφές ή λίπασμα, ακόμα και σε ποιοτικά οδοντιατρικά υλικά κυρίως για σφράγισμα )), τα οποία μεταφέρθηκαν στη Μασσαλία με βρετανικό πλοίο μέσω Θεσσαλονίκης]

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=385632

.

–Hervé Georgelin, «Παραφωνίες στα γαλλικά αρχεία σχετικά με την καταστροφή της Σμύρνης»

http://www.enet.gr/?i=issue.el.home&date=2013-09-15&s=istorika

.

 

——————————————————————————————————————————————————
——————————————————————————————————————————————————

Αφιέρωμα στη Μικρασιατική Καταστροφή θα κάνει επίσης και η εφημερίδα «Αγγελιοφόρος» της Θεσσαλονίκης.

Το αφιέρωμα θα περιλαμβάνει ένα δικό μου κείμενο που αφορά τις συνέπειες της Καταστροφής.

Επίσης θα περιέχει ένα συγκλονιστική θέμα: «Η ιστορία της Ευαγγελίας Κουτσαντώνη – Αϊβάζογλου που έχασε 23 άρρενες συγγενείς«.

Παρακάτω μια παράθεση αυτής της, κοινής στους Μικρασιάτες,  ιστορίας:

Aπό τη Σμύρνη στη Θεσσαλονίκη

 Στην παρακάτω σύγχρονη φωτογραφία, που τραβήχτηκε κάπου μεταξύ των οδών Δελφών, Μακεδονίας και Καραϊσκάκη της Θεσσαλονίκης , η Ευαγγελία Κουτσαντώνη-Αϊβάζογλου, συνταξιούχος εκπαιδευτικός, μου αφηγείται την οικογενειακή της ιστορία….

 

-Σεπτέμβρης του ’55, Κωσταντινούπολη: Η κεμαλική Νύχτα των Κρυστάλλων

Στο δισέλιδο των ιστορικών σελίδων της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» της 1ης Σεπτεμβρίου 2013, υπήρχε αφιέρωμα για τα Σεπτεμβριανά του 1955 με τη συμβολή του Νίκου Ουζούνογλου, καθηγητή στο ΕΜΠ και προέδρου της Οικουμενικής Ομοσπονδίας Κωσταντινουπολιτών.  Το αφιέρωμα παρατίθεται στη συνέχεια όπως ακριβώς αναρτήθηκε στο enet.gr

Οι κοινωνικές αιτίες της μικρασιατικής σύγκρουσης

Την Κυριακή 21 Ιουλίου, το αφιέρωμα της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας»  στις σελίδες ιστορίας αφορούσε ένα άγνωστο αλλά μεγάλης συμβολικής σημασίας γεγονός: τη σφαγή των μεταλλωρύχων της Μπάλιας στη Δυτική Μικρά Ασία, από τα τακτικά στρατεύματα του Μουσταφά Κεμάλ.

Στο αφιέρωμα συμμετείχε και ο ερευνητής Φαίδων Παπαθεοδώρου. 

Παρακάτω παρατίθεται όπως αναρτήθηκε στο enet.gr: http://www.enet.gr/?i=issue.el.home&date=2013-07-21&s=istorika

 

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗ ΣΦΑΓΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΛΛΩΡΥΧΩΝ ΤΗΣ ΜΠΑΛΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΤΡΑΤΟ ΤΟΥ ΑΤΑΤΟΥΡΚ ΤΟ 1922

Εθνικισμός και εργατική τάξη στη Μικρά Ασία

Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*

Ανεξάρτητα από τη διεθνή συγκυρία και τις επιδιώξεις των ιμπεριαλιστικών κρατών, ο κοινωνικός μετασχηματισμός στην ανατολή θα γίνει προς συντηρητική κατεύθυνση και θα καθοριστεί από τον ταξικό ανταγωνισμό.

Εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής που βασιζόταν στην εκμετάλλευση των λιγνιτικών πεδίων της περιοχής Μπάλιας-Καραϊντίν, βορειοανατολικά του Αϊβαλιού. Αντίστοιχα εργοστάσια στην Ελλάδα θα δημιουργηθούν μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ηδη από τη δεκαετία του 1890 δημιουργήθηκαν βιομηχανικές υποδομές στην Οθωμανική Αυτοκρατορία με σημαντική συμμετοχή ντόπιων Ελλήνων

-Ποιο ήταν το κοινωνικό περιεχόμενο της σύγκρουσης στη Μικρά Ασία;
-Ποιες τάξεις συγκρούστηκαν και
-ποιο ήταν το διακύβευμα αυτής της σύγκρουσης;

Ή μήπως τα πάντα ήταν μια αφηρημένη σύγκρουση εθνικισμών και ιμπεριαλισμών σε μια σκηνή θεάτρου, με αμέτοχο θεατή την ίδια την κοινωνία;

Οταν ο τρόμος πήρε την εξουσία

80  ΧΡΟΝΙΑ  ΑΠΟ  ΤΗΝ  ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗ  ΤΟΥ  ΝΑΖΙΣΜΟΥ  ΣΤΗ  ΓΕΡΜΑΝΙΑ

Mε αφορμή τη συμπλήρωση 80 χρόνων από την άνοδο του Αδόλφου Χίτλερ στην εξουσία κάναμε το παρακάτω αφιέρωμα με τη συμβολή της Έλλης Λεμονίδου.  Στο αφιέρωμα αυτό επιχειρώ να περιγράψω τις υπόγειες σχέσεις που συνδέουν τα ακροδεξιά αναθεωρητικά (προς τις ρυθμίσεις μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο) κινήματα, δηλαδή το ναζιστικό στη Δύση και το κεμαλικό στην Ανατολή:

http://www.enet.gr/?i=issue.el.home&date=2013-02-17&s=istorika

Ιστορικά

80 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗ ΤΟΥ ΝΑΖΙΣΜΟΥ ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ

• ΤΟΥ ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ (*)

  Οταν ο τρόμος πήρε την εξουσία

  Δέκα χρόνια μετά το πρώτο συνέδριο του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος στο Μόναχο, ο Αδόλφος Χίτλερ διορίζεται στις 30 Ιανουαρίου του 1933 καγκελάριος (πρωθυπουργός) από τον πρόεδρο του γερμανικού κράτους.

  Ένας επισκέπτης περνάει μπροστά από δύο πορτρέτα του ανθρώπου που αιματοκύλησε την Ευρώπη, όπως αυτά είχαν εκτεθεί πριν από τρία χρόνια στο Ιστορικό Μουσείο του Βερολίνου, στο πλαίσιο της έκθεσης «Χίτλερ και γερμανικό έθνος: το έγκλημα»

• Ο δρόμος για την πλήρη επικράτηση του ναζισμού στη Γερμανία ήταν πλέον ανοιχτός. Η εντύπωση ότι εξαρχής είχαν την απόλυτη υποστήριξη του γερμανικού λαού είναι λανθασμένη. Στις εκλογές που έγιναν τον Μάρτιο του 1933 απέσπασαν μόλις το 43,9% των ψήφων. Και αυτό συνέβη, παρ’ ότι είχε περάσει μια δεκαετία συστηματικής προσπάθειας να προσεταιριστούν εθνικιστές και σοσιαλιστές και να ανατρέψουν τους όρους που θέσπισαν εις βάρος της Γερμανίας στις Βερσαλίες οι νικητές του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.

26-9-2012 στη Νέα Ιωνία….

Στο παρακάτω βίντεο που ακολουθεί μπορείτε να δείτε την προφορική παρέμβασή μου στο 5ο Συμπόσιο του ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ.  (που είχε τον γενικό τίτλο «Η Συμβολή των προσφύγων στην Πολιτική, Πολιτιστική & Οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας» και έγινε στη Νέα Ιωνία στις 25-27 Νοεμβρίου 2011)

Στα Πρακτικά βεβαια, που ήδη έχουν εκδοθεί και κυκλοφορήσει, κατατέθηκε πλήρες γραπτό κείμενο με τη σχετική τεκμηρίωση.

Οι τίτλοι των επιμέρους θεμάτων του κειμένου μου που φέρει τον τίτλο: «Πρόσφυγες του ’22 στην Ελλάδα: Κοινωνικές και ιδεολογικές συγκρούσεις» ,  είναι οι εξής: 

Τα ελληνικά-ελληνιστικά-ρωμαίικα μνημεία στην Τουρκία: (μια τυπική έκφραση πολιτιστικού ιμπεριαλισμού)

Παρακάτω αναδημοσιεύω στα αγγλικά και στα ελληνικά ένα κείμενό μου για τα ελληνικά μνημεία στην Τουρκία, που είχε δημοσιευτεί παλιότερα (25.04.2008) στην «Καθημερινή«.

Ο τίτλος που υπήρχε στην εφημερίδα («Ελληνικά μνημεία, άλλα θύματα του τουρκισμού») ήταν ιδέα των επιμελητών της εφημερίδας. Ο αρχικός, δικός μου, τίτλος ήταν : «Τα ελληνικά μνημεία στην Τουρκία«. 

Την μετάφραση στα αγγλικά την έκανε η κ. Eleni Bomis με πρωτοβουλία του Hellenic Electronic Center (ΗΕC).

Hellenic-Greek-Rum monuments in Τurkey
(A typical expression of cultural imperialism)

By Vlasis Agtzidis*

 The relation of Turkish nationalism with the already existing civilizations was problematic from the moment of its appearance.  Even the ottoman civilization had to be excluded and in its place to have developed a new pure Turkish one, which would link the central Asian center descent with the European perspective.  This position was developed in an exemplary way by Ziya Gökalp (1876-1924), who is considered the father of Turkish nationalism. 

Ποιός τελικά είναι queer? _ ή _ «συζητώντας» με τον Άκη….

 Ο Πόντος ως στόχος του διαφοριστικού ρατσισμού

Ο Άκης Γαβριηλίδης είναι ένας διανοούμενος με ενδιαφέρουσες και ρηξικέλευθες, κάποιες στιγμές, απόψεις. Απόψεις που έχουν τύχει της έντονης κριτικής από αρκετούς. Άλλες απ’ αυτές είναι αποκλίνουσες από τις κυρίαρχες και άλλες απολύτως συμβατές.  Άλλες επιδιώκουν να συνεισφέρουν στο διάλογο και να τροφοδοτήσυν με νέες προσεγγίσεις τη σκέψη και άλλες αναπαράγουν εντελώς συντηρητικά και αντιδραστικά σχήματα.

Η δεύτερη «συνάντηση με τον Άκη» μέσα στις σελίδες (σ.47) του Κoντέινερ, με έπεισε ότι οι στερεότυπες παραδοσιακές εικόνες για τα προσφυγικά επικρατούν, συσκοτίζουν του νου  και τον οδηγούν στη ρατσιστική στοχοποίηση ενός προσφυγικού πληθυσμού που προσπάθησε άτεχνα να μιλήσει για την ιστορική του μοίρα.

Το παρακάτω κείμενο συντάχθηκε και στάλθηκε στο περιοδικό Κoντέινερ που διανέμεται μια φορά το μήνα με την «Ελευθεροτυπία». Είχε ήδη γραφτεί όταν προέκυψε η γνωστή αντιπαράθεση με το «Ένεκεν» και τμήματά του χρησιμοποιήθηκαν στην ανοιχτή επιστολή που έστειλα στον Γ. Γιαννόπουλο.

Ο Πόντος ως στόχος του διαφοριστικού ρατσισμού

Is this idea queer?

Διαβάζοντας το κείμενο «Η ποντιακότητα ως queering»  του Γαβριηλίδη στο τεύχ.  17 του Ιουνίου και συνειδητοποιώντας τα εργαλεία που επιλέγει ο συγγραφέας για να δομήσει το σχήμα που προτείνει στον αναγνώστη, αβίαστα έρχεται στο νου η τοποθέτηση του Αλέν ντε Μπενουά «Η φυλή είναι η μοναδική πραγματική ενότητα που περικλείει τις ατομικές διαφοροποιήσεις… Εφόσον οι φυλετικοί παράγοντες κληροδοτούνται με στατιστικό τρόπο, κάθε φυλή κατέχει τη δική της ψυχολογία» («Τι είναι εθνικισμός», 1966).

Το κείμενο αυτό είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον γιατί ακριβώς αναδεικνύει τη συνάφεια και την όσμωση φαινομενικά πολύ διαφορετικών ρευμάτων σκέψης. Η φυλετική αντίληψη και η διαμόρφωση στερεοτύπων που βασίζονται στην έννοια της «φυλής», δηλαδή του λατινικού «race», όπως την έχει εισάγει στη σύγχρονη ζωή η Νέα Ακροδεξιά, αναπαράγονται με μια αξιοσημείωτη συνέπεια. Παρότι ο συγγραφέας θέλει να καλλιεργήσει την εικόνα του θετικά αιρετικού, του ρηξικέλευθου ερευνητή εν τούτοις καταφέρνει να διαβεί το φράγμα που διαχώριζε  ξεκάθαρα έως τώρα τις ελευθεριακές προσεγγίσεις από αυτές του εθνο-λαϊκισμού. Όπως σχολίασε ένας καλός γνώστης του φαινομένου: «το κείμενo αυτό θα επέλεγε ο Ταγκιέφ ως κλασικό παράδειγμα διήθησης των ιδεών της Δεξιάς στο λόγο της λιμπεραλιστικής Αριστεράς. Και εδώ ακριβώς βρίσκεται ο κίνδυνος: ότι όλοι τείνουμε να εγκλωβιστούμε στον / και να υποστασιοποιήσουμε τον ηγεμονεύοντα ρατσιστικό λόγο.»

Γιατί όμως η προσέγγισή του Άκη Γαβριηλίδη δεν είναι κριτική και απελευθερωτική, αλλά αντιθέτως κινείται στον ακροδεξιό, ανομικό και ασεβή χώρο, που παραγνωρίζει τις πραγματικές διαφορές και τα όρια, που εξαλείφει κάθε κριτική συζήτηση και επαναφέρει με έναν κυνικό τρόπο το φυλετικό ρατσιστικό μοντέλο του Μεσοπολέμου;

Μοναδικό αφιέρωμα για τη Γενοκτονία στην εφημ. «Δρόμος»

Ένα μοναδικό αφιέρωμα πραγματοποίησε η εφημερίδα  «Δρόμος της Αριστεράς” με τίτλο : ‘Από την Αυτοκρατορία στο έθνος-κράτος. Η Γενοκτονία στην Ανατολή”.

Η μοναδικότητα του αφιερώματος ορίζεται από τους συμμέτεχοντες, οι οποίοι είναι Τούρκοι ιστορικοί και κοινωνικοί επιστήμονες (Fikret Baskaya, Ahmet Oral, Dogan Akanli, Attila Tuygan, Taner Akçam,  Sait Çetinoğlu,  Pervin Erbil). 

Εντυπωσιάζει ο καθαρός λόγος και η αντικειμενική ματιά -η οποία απουσιάζει από το σύνολο σχεδόν της νεοελληνικής ιστοριογραφίας– με την οποία βλέπουν την περίοδο του μεγάλου μετασχηματισμού (1908-1923).

Τα κείμενα -τα οποία μπορείτε να τα διαβάσετε στο ιστολόγια της εφημερίδας-  είναι τα εξής:

Υπουργείο Οικονομικών: Λογαριασμοί χωρίς τον ξενοδόχο

Την Κυριακή 26 Ιουνίου 2011 δημοσιεύτηκε στην εφημ. «Η Καθημερινή» το παρακάτω άρθρο μου με τίτλο «Λογαριασμοί χωρίς τον ξενοδόχο» για την επιχειρούμενη εκποίηση των υπολοίπων της προσφυγικής περιουσίας που είναι γνωστή ως «Ανταλλάξιμη Περιουσία».

Oι πρόσφατες εξελίξεις που συνδέονται με την ουσιαστική οικονομική κατάρρευση του ελληνικού κράτους και την επιτακτική ανάγκη εξεύρεσης πόρων για να καλυφθούν οι δυσβάστακτες δανειακές υποχρεώσεις, έφερε στο προσκήνιο τη συζήτηση για τη δημόσια περιουσία και την αξιοποίησή της, είτε με εκποίηση είτε με διάφορους άλλους τρόπους.  Έχουν καταγραφεί περίπου 72.000 δημόσια ακίνητα, ενώ σε 41.000 υπολογίζονται τα «ανταλλάξιμα κτήματα».

Όμως δεν αναφέρθηκε στη συζήτηση ένα στοιχείο, που καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τα όρια αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας και ειδικά όσων ανήκουν στη κατηγορία «ανταλλαξίμων κτημάτων». Ειδικά στις Νέες Χώρες (Μακεδονία, Θράκη, Ήπειρος), στην Κρήτη και στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου το μεγαλύτερο μέρος της δημόσιας περιουσίας ανήκει στην κατηγορία αυτή. Το συγκεκριμένο ζήτημα σχετίζεται απολύτως με την ιδιομορφία, αν όχι μοναδικότητα,  της νεοελληνικής κοινωνικής συγκρότησης μετά την μεγάλη Καταστροφή του 1922 και την έλευση εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων στα εναπομείναντα ελληνικά εδάφη.

Ανοιχτή επιστολή στον Γιώργο Γιαννόπουλο

Έλαβα μια πρόσκληση-ενημέρωση από τον Γιωργο  Γιαννόπουλο, εκδότη του  περιοδικού ‘Ένεκεν” για μια εκδήλωση που θα γίνει την Πέμπτη 23-6-2011 με ομιλητή τον Όμ. Ταχματζίδη και θέμα “‘Πόντιοι” και Εβραίοι. Μνήμη χωρίς παρελθόν. 80 χρόνια από τον εμπρησμό του Κάμπελ”, όπου ευθέως συνδέει μέσα απ’ την αφίσα τον αντισημιτισμό, αλλά και το αντιεβραϊκό πογκρόμ που έγινε στο συνοικισμό του Κάμπελ, με τους Πόντιους.  

Απάντησα με το παρακάτω
 κείμενο:

——————————————————————-

Γιώργο,  έλαβα την ενημέρωση για την εκδήλωση που ετοιμάζεις και αναρωτιέμαι “γιατί το κάνεις αυτό;”

Ένας διάλογος μεταξύ πρώτης και τρίτης προσφυγικής γενιάς

Ένα πολύ σημαντικό βιβλίο θα παρουσιαστεί την Τετάρτη 15-6-2011, στην Καλλιθέα Αττικής. Το βιβλίο αυτό, που έχει ως τίτλο «Η φλόγα της αγάπης και οι Αλησμόνητες Πατρίδες της Ανατολής»  εκδόθηκε με πρωτοβουλία του Χρήστου Μαχαιρίδη και αφορά ένα διάλογο δικό του με την Ελευθερία Μπαντουράκη-Μπολέτη, Μικρασιάτισα της α’ γενιάς προσφύγων. Ο Πρόλογος του βιβλίου, γραμμένος από μένα, είναι ο εξής:

Ο διάλογος Μαχαιρίδη-Μπαντουράκη Μπολέτη, διαδραματίστηκε μέσα στις σελίδες της εφημερίδας «Χανιώτικα Νέα», προσφέροντας στον αναγνώστη μια μοναδική, και εντυπωσιακή μαζί, συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων μεταξύ της πρώτης και της τρίτης γενιάς των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής. Οι εικόνες και ερμηνείες των γεγονότων που δίνει η πρώτη γενιά των προσφύγων που έζησε την Καταστροφή, συναντιέται με την ψύχραιμη ματιά ενός σημερινού ερευνητή. Η μοναδικότητα του διαλόγου έγκειται ακριβώς στην αποκάλυψη της ταυτότητας που καθορίζει απολύτως την υπόσταση των ίδιων των προσφύγων έως και σήμερα και των προβληματισμών που αναπτύσσουν προκειμένου να δώσουν απαντήσεις σε βασανιστικά ερωτήματα. Απ΄την άλλη, μέσα από   τα κείμενα του Μαχαιρίδη προβάλλει η σύγχρονη ερευνητική αγωνία της τρίτης γενιάς των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής, που αποπειράται να απαντήσει στα ίδια ερωτήματα, χρησιμοποιώντας όμως μεθόδους δοκιμασμένες από την ιστορική επιστήμη.

H Aνταλλάξιμη Περιουσία στο δρόμο της τελικής εκποίησης;

Το παρακάτω κείμενο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Εύξεινος Πόντος», αριθ. φ. 170, Μάρτιος 2011. Στάλθηκε σ’ όλες τις προσφυγικές ομοσπονδίες (δυτικο)Μικρασιατών, Ποντίων, Καππαδοκών, (ανατολικο)Θρακών, Κωσταντινουπολιτών.

Oι πρόσφατες εξελίξεις που συνδέονται με την ουσιαστική οικονομική κατάρρευση του ελληνικού κράτους και την επιτακτική ανάγκη εξεύρεσης πόρων για να καλυφθούν οι δυσβάστακτες δανειακές υποχρεώσεις, φέρνει και πάλι στην επιφάνεια το ζήτημα της Ανταλλάξιμης Περιουσίας. Δηλαδή της περιουσίας που προέκυψε από τα μουσουλμανικής ιδιοκτησίας ακίνητα που υπήρχαν στην Ελλάδα μετά την ολοκλήρωση της Ανταλλαγής των Πληθυσμών, ως απόρροια της Συνθήκης της Λωζάννης. Μιας περιουσίας που υποχρεωτικά, με βάση το νομικό πλαίσιο που ορίζει τη χρήση της, θα έπρεπε να χρησιμοποιηθεί για την αποκατάσταση των προσφύγων του ’22.

Περί «ρωσοποντίων», «νεγροαμερικάνων» και λοιπών υποτιμητικών…

Όσοι ασχολούνται με τον ελληνισμό της πρώην Σοβιετικής Ένωσης έχουν έρθει αντιμέτωποι με τα απαξιωτικά, αν  όχι και ρατσιστικά, συναισθήματα των Βαλκάνιων ομοεθνών τους.  Σε συμβολικό επίπεδο, τα συναισθήματα αυτά εκφράστηκαν υπό τον μειωτικό όρο «Ρωσοπόντιοι». Ο Ηλίας Πετρόπουλος είχε ήδη περιγράψει από χρόνια την ελλαδική συμπεριφορά…

Πολλές φορές η δημόσια χρήση του όρου προκάλεσε αντιδράσεις είτε των προσφυγικών οργανώσεων είτε μεμονωμένων πολιτών. Χαρακτηριστικά  αναφέρω δύο επικριτικά κείμενα που δημοσιεύτηκαν εν είδει επιστολών: «Περί ΄Ρωσοποντίων΄», εφημ. Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 26 Μαρτίου 2000, σελ. 87, «Περί ΄Ρωσοποντίων΄», εφημ. Το Βήμα, 11 Νοεμβρίου 2003, σελ. 7. Επίσης ενδιαφέρον έχει η επιστολή διαμαρτυρίας με τίτλο: «Χρήση ρατσιστικών όρων σε εκπομπή της ΝΕΤ», που απέστειλε (25 Νοεμβρίου 2003) η Ομοσπονδία Ποντιακών Σωματείων Ν. Ελλάδας (ΟΠΣΝΕ) στη διεύθυνση της ΕΡΤ επί προεδρείας Άγγ. Στάγγου για σχετική χρήση του όρου σε τηλεοπτική εκπομπή. Αποσπάσματα αυτής της επιστολής δημοσιεύονται στο τέλος της ανάρτησης.

Αφορμή για το δημοσίευμα αυτού υπήρξε ένα αφιέρωμα στο «Βιβλιοδρόμιο» των Νέων, όπου υπό τον τίτλο “«Ρωσοπόντιοι» Ανάμεσα στη θυματοποίηση και στην εξιδανίκευση” αντιμετωπίζεται συγκριτικά το βιβλίο μου Ο Κόκινος Καπνας και ο ελληνισμός του Καυκάσου (1932-1937) με το βιβλίο του Αν. Γκίκα Οι Έλληνες στη διαδικασία οικοδόμησης του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ.