Το νέο βιβλίο: Ερμηνεύοντας τη Μικρασιατική Καταστροφή

Μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Historical Quest το νέο μου βιβλίο που στον υπότιτλό του γράφει: «Προσεγγίζοντας  την ιστορία μέσα από τις θέσεις  της Ρόζας Λούξεμπουργκ, του Δημήτρη Γληνού, του Ίωνα Δραγούμη, του Γεωργίου Σκληρού, του Αβραάμ Μπεναρόγια…«

Παρατίθεται στη συνέχεια ο πίνακας περιεχομένων:

Εισαγωγή

Όταν  ο Γληνός ‘συνάντησε’ τη Λούξεμπουργκ:  Προσεγγίζοντας το Ζήτημα της Ανατολής και το κίνημα των Νεότουρκων

Ο Δημήτρης Γληνός

Η Λούξεμπουργκ για το εθνικό ζήτημα, το δικαίωμα απόσχισης και το Ανατολικό Ζήτημα

Η δομή της οθωμανικής κοινωνίας

Για το κίνημα των Νεότουρκων και το γερμανικό ιμπεριαλισμό

Οι θέσεις των Γληνού και Σκληρού

Η Λούξεμπουργκ για τη Ρωσική Επανάσταση

Λένιν  VS Λούξεμπουργκ;

Δύο γραμμές για το Ανατολικό Ζήτημα

 

Από τον Δραγούμη στον Μπεναρόγια : Το αντιπολεμικό –αντιμικρασιατικό συναίσθημα στην Ελλάδα και η συμβολή του στη Μικρασιατική Καταστροφή

Advertisements

Εκατό χρόνια από το 1919…

O Γιαννακός και η Μαρία Χατζηχριστοδούλου με την κόρη τους Ειρήνη στη Μαγνησία της Σμύρνης την εποχή της απελευθέρωσης

«Εκατό χρόνια από το 1919» ή
«Τι συνέβη στην οθωμανική Ανατολή κατά την περίοδο 1914-1923;»

 

Του Βλάση Αγτζίδη (*)

 

Toν Μάϊο του 1919 ξεκινά μια από τις πλέον σημαντικές περιόδους στη ιστορία της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, της Εγγύς Ανατολής, των ελληνοτουρκικών σχέσεων και του ελληνισμού. Ως εξέλιξη του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου και ως προσπάθεια διαμόρφωσης του μεταπολεμικού γεωπολιτικού σκηνικού αποφασίστηκε ο μετασχηματισμός της Οθ. Αυτοκρατορίας σε έθνη-κράτη  με βάση την ύπαρξη και τα συμφέροντα των ξεχωριστών εθνικών ομάδων.  Επί της ουσίας οι μεταπολεμικές εξελίξεις ακολούθησαν, λόγω της αδήριτης πραγματικότητας, τις αναλύσεις της Ρόζας Λούξεμπουργκ. 

Neopontus: «ποντιακός εξπρεσιονισμός» σε μια έκθεση ζωγραφικής του Θ. Τουρναβίτη

Την Παρασκευή 29 Μαρτίου στις 19.00, θα γίνουν τα εγκαίνια μιας έκθεσης ζωγραφικής του γνωστού εικαστικού Θωμά Τουρναβίτη με θέμα «Neopontus» στον «Χώρο Τέχνης Μελάνυθρος» (Ζάππα 4,  Παγκράτι, πλάι στο Παναθηναϊκό Στάδιο). 

.

Η σειρά αποτελείται από 13 έργα λάδι σε καμβά και 16 έργα λάδι σε χαρτί. Συνοδεύεται από τρίπτυχο κατάλογο. Εκεί θα είμαι και εγώ για να καταθέσω κάποια ιστορικά στοιχεία μετά από την ευγενική πρόσκληση του καλού φίλου Σταύρου Κιβωτίδη…

Ένα ξεχασμένο χαρακτικό

Ψάχνοντας ξεχασμένες γωνιές στο φωτογραφικό μου αρχείο βρήκα τη φωτογραφία ενός χαρακτικού για τον ΠΟΝΤΟ που είχε κάνει κατά τα τέλη της δεκαετίας του ’80, μια καλή φίλη, η Αντωνία Τρομπούκη…

Ηταν μια εποχή που μόλις πρωτοβγήκαν οι νέες ερμηνείες για τις άγνωστες πλευρές της ποντιακής ιστορίας (που οδήγησαν στις αναγνωρίσεις των Γενοκτονιών στην επόμενη δεκαετία).

Και αυτό προκαλούσε μεγάλη συναισθηματική ένταση στον περίγυρό μας, που για πρώτη φορά γνώριζε εκείνη την τόσο τραγική και τεχνηέντως αποσιωπημένη ιστορία…

18-3-2019: Συζητώντας για μετά τον Α’ παγκόσμιο Πόλεμο

Στις 30 Οκτωβρίου του 1918 οι Νεότουρκοι –ηττημένοι στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο- αναγκάστηκαν να υπογράψουν στο Μούδρο της Λήμνου την παράδοσή της στις συμμαχικές δυνάμεις. Σύμφωνα με τους όρους της ανακωχής η οθωμανική κυβέρνηση υποχρεώθηκε να παραδώσει τα οχυρά των Στενών, να επιτρέψει την ελεύθερη διέλευση των πλοίων απ’ τα Δαρδανέλλια , να αφοπλιστεί πλήρως και να παραδώσει τον οπλισμό στους συμμάχους,  οι οποίοι θα αναλάβουν να ελέγχουν και τις επικοινωνίες. Επίσης οι συμμαχικές δυνάμεις απόκτησαν το δικαίωμα άμεσης στρατιωτικής επέμβασης όταν κάπου διασαλευόταν η τάξη. Ως αποτέλεσμα της ανακωχής, ο αρχηγός του οθωμανικού στρατού Liman von Sanders  παραιτήθηκε από τη θέση του και αναχώρησε άμεσα για τη Γερμανία….

Με αφορμή τον προπηλακισμό του Γ. Μπουτάρη

Είχαν πολύ ενδιαφέρον οι συζητήσεις που έγιναν στο διαδίκτυο με αφορμή τον προπηλακισμό του Μπουτάρη από κάποιους ανεξέλεγκτους τύπους που «πήραν το νόμο στα χέρια τους». Το κύριο συμπέρασμα από τις συζητήσεις αυτές –όπου η πλειονότητα των συμμετεχόντων συμφωνούσε με την άσκηση βίας, δικαιολογούσε τον θύτη και ενοχοποιούσε το θύμα- είναι θλιβερό. [Και αφορά δυστυχώς και πολλούς διαδικτυακούς φίλους της ηλ-σελίδας μου.]

Το συμπέρασμα λοιπόν είναι ότι δεν έχει γίνει κατανοητή η ηθική και πολιτική βάση που στηρίζει μια δημοκρατική κοινωνία και την διαφοροποιεί από τις ολοκληρωτικές (φασιστικές ή σταλινικές).

 

Από τον ανορθολογισμό στον (ενδυματολογικό) ρατσισμό

Έγινε και φέτος το ετήσιο φεστιβάλ ποντιακών χορών από την ΠΟΕ. Φέτος έγινε στον Πειραιά κάπου κοντά στο περίφημο «γλυπτό» των 350.000 ευρώ  [και υπό τις πιθανές ευλογίες του Noor_τάδε ]…

Οι εργασίες στον Πόντο τον Οκτώβριο. Από το μεσαιωνικό ποντιακό μηνολόγιο, Ο αγρότης εκτός από τον μανδύα φορά και κόκκινο φέσι με κοντή φούντα

Είναι γνωστά τα προβλήματα που υπάρχουν στον κάποτε ελπιδοφόρο αυτό χώρο, με την κυριαρχία μιας παράδοξης και ετερόδοξης ομάδας που πήγε τον χώρο δεκαετίες πίσω και τον εξαθλίωσε ιδεολογικά. Θαυμαστό παράδειγμα αποτελούν οι ομηρικοί καυγάδες για το φέσι που ξεκίνησαν από το 201ο και οδήγησαν στην κατάπτωση αυτή με την κυριαρχία ενός φαινομένου που αποκαλείται πλέον «παρχαριδισμός«.

Η σύγχρονη ηγεσία του κάποτε φιλόδοξου εγχειρήματος που έφερε το όνομα ΠΟΕ έχει πάρει με ευθύνη της διαζύγιο από τους ακαδημαϊκούς ιστορικούς του ποντιακού ελληνισμού και από τους σοβαρούς λαογράφους. Οπότε ο τομέας αυτός παρέμεινε κενός για να καλυφθεί από κάθε είδους ημιμαθείς.  Απόδειξη αποτελεί η ντιρεκτίβα της Επιτροπής Πολιτισμού της Π.Ο.Ε. για την αποδεκτή ποντιακή φορεσιά: «Δεκτή γίνεται μόνο η ζίπκα με την κουκούλα, όποιαδήποτε άλλη φορεσιά δεν επιτρέπεται….  Απαγορεύεται το φέσι, το παπάχ και οτιδήποτε άλλο ως κάλυμμα κεφαλής, δεκτή γίνεται μόνον η κουκούλα.»

Ένα συνέδριο «μαϊμού», που εξευτελίζει τους Πόντιους

Ένα συνέδριο «μαϊμού», που εξευτελίζει τους Πόντιους

του Βλάση Αγτζίδη*

 .

To Σ/Κ (5-6 Aυγούστου) η πλειονότητα του ΔΣ της ΠΟΕ -10 μέλη από τα 19 (γιατί τα υπόλοιπα 9 παραιτήθηκαν διαμαρτυρόμενα)- χρησιμοποιώντας ως όχημα ένα ξεπεσμένο όργανο τη ΔΙΣΥΠΕ οργανώνει μια μάζωξη που της έχει δώσει το βαρύγδουπο τίτλο «8ο Παγκόσμιο Συνέδριο του Ποντιακού Ελληνισμού».

 .

Κανείς άλλος δεν συμμετέχει, πλην των οργανώσεων που ελέγχει η πλειονότητα. ΚΑΜΙΑ ομοσπονδία του εξωτερικού, ούτε από τη Δύση ούτε από την Ανατολή, θα πάρει μέρος. Συμμετέχουν όμως αυτοί οι εξ Αθηνών, που η ομάδα Παρχαρίδη κατηγορούσε για χρόνια αδίκως ως «λαμόγια».

Και πάλι κουβεντολόι με τους σταλινολάγνους

Διάβασα με μεγάλη προσοχή το κείμενο του Κ. Χάρη, που αναρτήθηκε στη σελίδα του «Εύξεινου Πόντου». Χάρηκα πραγματικά που το συγγραφέα διακρίνει η  εντιμότητα να υπογράφει -αυτός ο ίδιος- με την πραγματική του ιδιότητα ως: «Ο ανιστόρητος Κώστας Χάρης». Ανεξάρτητα πάντως από το γεγονός ότι ο συγγραφέας έχει τουλάχιστον αυτογνωσία, προκαλεί θλίψη ένα τέτοιο κείμενο που αναδεικνύει τον ξεπεσμό του σύγχρονου λόγου του ΚΚΕ. Δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα παραληρηματικό κείμενο, που το ύφος και τη δομή μπορείς να τα βρεις σε κείμενα οποιουδήποτε (ανιστόρητου και αμαθή) φανατικού, οποιασδήποτε θρησκείας.

Παρόλα αυτά, θα ήθελα να χαρίσω στον διαρκώς αυτοϋπονομευόμενο Κώστα Χάρη, τη βιογραφία ενός  Γενικού Γραμματέα του ΚΚΕ, του Πόντιου Ανδρόνικου Χαϊτά. 

 

Ο Κουτσούμπας, οι Πόντιοι και ο άμοιρος Μαρξισμός….

Μια ερμηνεία του ποντιακού δράματος προσπάθησε να δώσει Ο γ.γ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας, στη διάρκεια του χαιρετισμού του στο 19ο Συναπάντημα της Νεολαίας των Ποντιακών Σωματείων, στην «Παναγία Σουμελά». Φαντάζομαι ότι το κείμενό του του το έγραψαν κάποιοι από την Επιτροπή Ιστορίας της Κ.Ε., γνωστότερος των οποίων είναι ο φίλτατος Αναστάσιος Γκίκας. Ο οποίος σ’ ένα βιβλίο που έγραψε κατά παραγγελία αφού αιτιολόγησε τις σταλινικές διώξεις  (1937-1949) κατά των Ποντίων, αλλά και των άλλων μειονοτήτων, στο τέλος -αναφερόμενος στο Ποντιακό Ζήτημα- έγραψε με σαφήνεια ότι οι Πόντιοι με το κίνημα για την πολιτική τους χειραφέτηση, πρακτόρευαν ιμπεριαλιστικά συμφέροντα εις βάρος της Τουρκίας, η οποία αντιστάθηκε με το «εθνικοαπελευθερωτικό» κεμαλικό κίνημα. Με δύο λόγια, ο Γκίκας υποστήριξε ότι στην Ποντιακή Τραγωδία ο (ακροδεξιός, ρατσιστής, παρακρατικός δολοφόνος) Τοπάλ Οσμάν ήταν το θετικό στοιχείο και οι Πόντιοι (αντάρτες αλλά και άμαχοι) το αρνητικό. Οπότε δικαίως και νίκησαν οι κεμαλικοί…

Παραλλαγή σε λάιτ αυτής της βασικής προσέγγισης της ηγεσίας του ΚΚΕ, υποστήριξε ο Κουτσούμπας στην Παναγία Σουμελά (ρίχνοντας ένα μεγαλύτερο βάρος αυτή τη φορά στην «τουρκική αστική τάξη»).   

Βέβαια είναι χαριτωμένη η προσπάθεια των νεοσταλινικών θεωρητικών του ΚΚΕ να βολέψουν εκείνη την περίοδο σε ένα ιδεολόγημα που πρωτίστως δεν έχει καμιά απολύτως σχέση με την μαρξιστική ανάλυση της ταξικής σύγκρουσης.

Την Κυριακή (21 Μαϊου) ο «Πόντος» με το «Έθνος»….

Tην Κυριακή θα διανεμηθεί με την εφημ. το ‘Έθνος» ένα βιβλίο (τσέπης θα το χαρακτήριζα) με τίτλο «Πόντος: Ένα ανοιχτό ζήτημα» το οποίο εκδόθηκε το 1996 από τις Εναλλακτικές Εκδόσεις…

Παρότι είναι γραμμένο πριν από 20 και πλέον χρόνια παρουσιάζει τους βασικούς άξονες του ποντιακού ζητήματος, τόσο στο παρελθόν όσο και στις μέρες μας. Βέβαια, από τότε η έρευνα έχει προχωρήσει πολύ. Για παράδειγμα: σήμερα έχουν ξεκαθαρίσει πλήρως τα ζητήματα των αριθμών (πληθυσμών και θυμάτων), που τότε ήταν ακόμα ασαφή και βασίζονταν σε παλιές εκτιμήσεις, όπως και του αντικειμενικού ιστορικού πλαισίου του μικρασιατικού ζητήματος, εντός του οποίου εκφράστηκε το ποντιακό ζήτημα….

Το βιβλίο αυτό βασίστηκε πάνω στην εισήγηση που είχα κάνει στο μεγάλο συνέδριο που διοργάνωσε το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών (ΚΜΣ) στην Αθήνα το 1992, με αφορμή τα 70 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή.  

Ελληνόφωνες ομάδες στην Τουρκία

Mε αφορμή μια πρόσφατη δήλωση του Ερντογάν, όπου μεταξύ άλλων τα εδάφη της  Ελλάδας τα ανάφερε ως  «εδάφη γκιαούρηδων«, ας θυμηθούμε ένα παλιό άρθρο του Vahit Tursun. Λαμβάνοντας υπ’ όψη ότι μια από τις καταγωγές του Ερντογάν είναι ρωμαίικη και ότι ουδεμία φυλετική προέλευση έχει από τις τουρκικές εθνοτικές ομάδες. Αυτή ακριβώς είναι και η εξήγηση της ακραίας ισλαμικής του καθήλωσης. Το Ισλάμ για τον Ερντογάν λειτουργεί ως ένα σημείο αναπλήρωσης της ταυτότητας. Μιας ανάγκης για αναπλήρωση που προκύπτει από τη γνώση της δικιάς του εθνοτικής προέλευσης.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην «Καθημερινή» το 2007 με δικό μου εισαγωγικό σημείωμα.

Κυριακή 19-3-2017: Οι μύθοι του Αισώπου στην ποντιακή διάλεκτο

Την Κυριακή 19-3-2017 παρουσιάζουμε στη Νέα Σμύρνη την εξαιρετική έκδοση του Νίκου Γεωργιάδη (του Κιόλαλη): «Οι μύθοι του Αισώπου στην ποντιακή  διάλεκτο»..

Για τη σημαντική αυτή προσπάθεια είχα γράψει:

Τρία χρόνια πριν ο Γεωργιάδης είχε πρωτοεμφανιστεί στο χώρο της ποντιακής λαογραφίας με την ποιητική συλλογή που είχε τον τίτλο: «Πατρίδα μ’ αραεύω σε» δηλαδή «Πατρίδα μου σε ψάχνω».  

Στην πρώτη εκείνη συλλογή αποτυπωνόταν με εξαιρετικό τρόπο οι υπαρξιακές αγωνίες των νέων

Μπορεί να σωθεί το πείραμα της ΠΟΕ;

ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΛΠΙΔΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΕ;

Του Βλάση Αγτζίδη (*)

 Η ΠΟΕ (Παμποντιακή Ομοσπονδία Ελλάδας) είναι αυτή τη στιγμή η μεγαλύτερη ομοσπονδία του ελλαδικού ποντιακού ελληνισμού. Ιδρύθηκε το έτος 2004 ως αποτέλεσμα μιας δυσανεξίας που χαρακτήριζε τότε το χώρο της Βόρειας Ελλάδας (ΠΟΠΣ, ΟΠΣΒΕ, Παλιννοστούντες, πλήθος διαφωνούντων). Στο χώρο της Αθήνας η κατάσταση ήταν διαφορετική. Υπήρχε μια εξαιρετικά σημαντική ομοσπονδία με πλούσια δράση και σύγχρονη αντίληψη των πραγμάτων η ΟΠΣΝΕ (Ομοσπονδία Ποντιακών Σωματείων Ν. Ελλάδας). Όμως το κλίμα εκείνης της εποχής και η ψευδαίσθηση ότι θα μπορούσε να διαμορφωθεί μια ενιαία πανελλαδική ομοσπονδία επηρέασε κάποια λίγα και σοβαρά στελέχη της Αθήνας, τα οποία πίεσαν το Δ.Σ. της ΟΠΣΝΕ για να δεχτεί την αυτοδιάλυση και την ένταξη στο νέο σχήμα.

Παρουσιάζoντας το βιβλίο του Omer Asan

Δύο παρουσιάσεις του νέου βιβλίου του Ομέρ Ασάν, που μεταφράστηκε στα ελληνικά, θα γίνουν στην Αθήνα:

1. 15-9-2016, Μεταμόρφωση Αττικής, 8.00 μ.μ. 

 .

Με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του Omer Asan στα ελληνικά, ο Σύλλογος Ποντίων Μεταμόρφωσης «Εύξεινος Πόντος» παρουσιάζει το βιβλίο του Ομέρ Ασάν «Η Κεμεντζέ του Νίκου»

 .

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 15 Σεπτεμβρίου 2016 στις 20:00′ στα γραφεία του Συλλόγου (Βάρναλη 12, Μεταμόρφωση).

 .

2. 16-9-2016  19.30, ΠΟΛΙΣ Art Cafe ( Πεσμαζόγλου 5, Αθήνα)

 .

Η κεντρική παρουσίαση του βιβλίου θα γίνει την Παρασκευή 16 Σεπτεμβρίου, 2016, ώρα 19:30 στο ΠΟΛΙΣ Art Cafe ( Πεσμαζόγλου 5, Αθήνα).  

 .

Ένα πρόσφατο επετειακό κείμενο, ένα Χρονολόγιο και μια αναφορά στο Συνέδριο της Άγκυρας

Με αφορμή την επέτειο της 19ης Μαϊου έγινε ένα αφιέρωμα στις φιλόξενες σελίδες της Καθημερινής (στις 22.05.2016). Το αφιέρωμα, εκτός από ένα σύντομο ιστορικό για την επέτειο, συμπεριλάμβανε ένα Χρονολόγιο των γεγονότων και ένα αφιέρωμα στο ιστορικό συνέδριο για το Ποντιακό Ζήτημα που έγινε στην Άγκυρα τον περασμένο Απρίλη. 

Η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου

ΒΛΑΣΗΣ ΑΓΤΖΙΔΗΣ*

• 

Ελληνες πρόσφυγες στο Χαλέπι της Συρίας το 1923. Πολλοί από όσους επιβίωσαν των μαζικών βίαιων μετακινήσεων του πληθυσμού του Πόντου κατέληξαν στην υπό γαλλικό έλεγχο Συρία (Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου).

Το 1994 η Βουλή των Ελλήνων έλαβε ομοφώνως την απόφαση να ορίσει τη 19η Μαΐου ως Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων στον μικρασιατικό Πόντο.

Mικρασιάτες πρόσφυγες του 1922 στη Συρία

Ένα αφιέρωμα στο άγνωστο αυτό ιστορικό γεγονός φιλοξενήθηκε την Κυριακή 10 Απριλίου στην εφημερίδα «Καθημερινή«: 

http://www.kathimerini.gr/856163/article/epikairothta/ellada/mikrasiates–prosfyges–toy-1922–sth-syria

Mικρασιάτες πρόσφυγες του 1922 στη Συρία

ΒΛΑΣΗΣ ΑΓΤΖΙΔΗ*

• 

Ελληνες πρόσφυγες στο Χαλέπι της Συρίας το 1923 (Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου, εντοπίστηκε από τον δημοσιογράφο των «Irish Times» Μακόν Ουλάντ).

Μία από τις πλέον άγνωστες πλευρές της Μικρασιατικής Καταστροφής είναι το πέρασμα των Ελλήνων προσφύγων από τη Συρία, η παραμονή τους εκεί και η επιβίωσή τους χάρις στη βοήθεια που τους παρείχε ο ντόπιος πληθυσμός.

Ένα σημαντικό συνέδριο λαογραφίας για τον Πόντο

Με πρωτοβουλία του σημαντικού λαογράφου του ποντιακού ελληνισμού Νίκου Ζουρνατζίδη, πραγματοποιείται το   1ο Επιστημονικό Συμπόσιο Ποντιακού Πολιτισμού (με επίκεντρο τον Χορό), 6-7 Φεβρουαρίου 2016 στο Αμφιθέατρο Πολεμικού Μουσείου.

Η δική μου συμβολή στο συνέδριο αφορά στην παρουσίαση του φαινομένου της εγκατάστασης Ελλήνων στην περιοχή και τις πολύ ενδιαφέρουσες φάσεις της συνεχούς ιστορίας τους έως και τις αρχές του 20ου αιώνα. Η πρώτη αυτή συνεδρία είναι η εξής:

Στο εισαγωγικό σημείωμα για το συνέδριο διαβάζουμε: 

Tα εγγόνια των θυμάτων των σταλινικών διώξεων ΔΕΝ ξεχνούν…

Σε μια Ελλάδα της αμνημοσύνης, όπου ολόκληρες σελίδες της νεότερης ελληνικής ιστορίας παραμένουν είτε άγραφες είτε στο περιθώριο της επίσημης αφήγησης (δεξιών τε και αριστερών), κάποιοι κρατούν αναμμένο το κεράκι της Μνήμης….

Αυτή η εικόνα -λίγο ρομαντική είναι αλήθεια για ένα θετικό επιστήμονα- μου ήρθε αυτόματα στο νου όταν είδα την ανάρτηση που ακολουθεί.

Δύο εγγόνια των θυμάτων των σταλινικών διώξεων, ο μαθηματικός Γιάννης Απλακίδης και ο καλός ερευνητής Βιτάλης Καϊσίδης, συγκόλλησαν τα κομμάτια ενός ποντιακού θρήνου για τις διώξεις του 1937-’38 και του έδωσαν και πάλι υπόσταση. Την ιστορία του παππού-Απλακίδη την είχα παρουσιάσει αρκετά χρόνια πριν στο κείμενο «Για τις σταλινικές διώξεις… και μια Μαρτυρία«, που είχε δημοσιευτεί στην εφημ. Εύξεινος Πόντος. [Το σύνολο των δημοσιεύσεών μου στο μπλογκ για το θέμα αυτό μπορείτε να το δείτε πατώντας ΕΔΩ]

Ακούστε και διαβάστε (την ιστορία αλλά και τους στίχους του θρήνου που είναι μετεγγραμμένοι και στη δημοτική γλώσσα): 

http://www.arive.gr/subs/ve_projects/the_works/mertsan-rosias/mertsan-rosias.html 

Ο θρήνος εδώ: https://vimeo.com/153156488

—————————————————————————–

Βέροια, 77 χρόνια μετά…

Μια μουσική συνάντηση, γεμάτη αναμνήσεις

PONTUS AGAINST ROME…

«Σκωθέστεν σεις που ως ατώρα…»

 

Ένα από τα αγαπημένα (ήπια) ηλεκτρονικά παιχνίδια είναι το Rome Total War…  Ουσιαστικά αναφέρεται στον πόλεμο των κυρίαρχων Ρωμαίων κατά διαφόρων λαών. Υπάρχει μια ομάδα ελληνικών λαών  όπως, Πόντιοι, Έλληνες στις πόλεις κράτη,  νοτιοϊταλικές πόλεις και Καππαδόκες και  διάφοροι άλλοι όπως, Γαλάτες, Βρετανοί, Ισπανοί κ.λπ. Και ο χρήστης μπορεί να ορίσει τους εχθρούς και τους φίλους και να διεκδικησει τη νίκη 

Ο μικρός Ανδρέας, κλασικός νέος αθηναιόπαις, μυήθηκε από τα ξαδελφάκια του στη γοητεία του ηλεκτρονικού παιχνιδιού κατά τη διάρκεια μιας  ανόδου  στο Κιλκίς (όπου εγκαταβιούν οι παππούδες του).

Μεγαλώνοντας σ’ ένα τυπικό μετανεωτερικό κοινωνικό περιβάλλον, αποφάσισε να παίξει με τους Πόντιους κόντρα στους Ρωμαίους. Ρίσκο είχε η προσπάθεια… αλλά άμα το θελήσει ένας μικρός άντε να του βγάλεις την ιδέα απ’ το κεφάλι!

20-12-2015: Eκδήλωση για τους πρόσφυγες στον Καρέα Αττικής

20-12-2015: Η τελευταία εκδήλωση της χρονιάς αυτής κλείνει την α’ φάση μιας εξαιρετικής προσπάθειας του Εκπολιτιστικού Συλλόγου για τη δημιουργία ενός αρχείου προφορικής ιστορίας στον Καρέα της Αττικής…

Οι πρόσφυγες του Καρέα προέρχονται
α) από τον παροικιακό ελληνισμό της Ρουμανίας που ήρθαν στην Ελλάδα από το 1947 – αρχές του 50,
β) από Έλληνες – Πόντιους- από τη Σοβιετική Ένωση του 1956 (ένα άλλο τμήμα αυτού του κύματος μετακίνησης εγκαταστάθηκε στη Νέα Βίγλα Άρτας),
γ) Πόντιοι πρόσφυγες του ’39 από την ΕΣΣΔ, που κατοικούσαν στην Καλλιθέα Αττικής και μετακινήθηκαν στον Καρέα και
δ) Αρμένιοι πρόσφυγες του ’22, που κατοικούσαν έως τότε στο Δουργούτι (Νέος Κόσμος)….

Κυκλοφόρησε το νέο μου βιβλίο

Τα γεγονότα που συνέβησαν κατά την περίοδο της κατάρρευσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της διαδικασίας μετασχηματισμού της (1908-1923) προκαλούσαν πάντα μια αμφιθυμία. Η συνειδητή άρνηση και η επιλεγμένη σιωπή καθόρισαν τις προτεραιότητες της ιστορικής επιστήμης, ακόμα και της τέχνης. Ο ελληνισμός της Ανατολής και η καταστροφή του δεν αποτέλεσαν μέρος των νεοελληνικών επιστημονικών προτεραιοτήτων.

Το βιβλίο αυτό εκφράζει την ανάγκη να παρουσιαστεί η διαδικασία μετάβασης από την πολυεθνική Οθωμανική Αυτοκρατορία στην εποχή του έθνους-κράτους και να αποσαφηνιστούν αδιερεύνητα στοιχεία της ιστορίας όπως είναι – μεταξύ άλλων – οι λόγοι που το μιλιταριστικό κίνημα των Νεότουρκων αποφάσισε και πραγματοποίησε τη Γενοκτονία των μη μουσουλμανικών πληθυσμών, καθώς και οι ευθύνες του ελληνικού πολιτικού συστήματος και των μεγάλων δυνάμεων της εποχής για την ελληνική ήττα.

Γενοκτονία ή Εθνοκάθαρση; Δύο συνεντεύξεις για το «επίμαχο» ζήτημα

Διάφορες συνετεύξεις δημοσιεύτηκαν σε εντυπα και ηλεκτρονικά Μέσα. 

Στο  

δημοσιεύτηκε ως εξής, υπό τον τίτλο:

Γενοκτονία ή Εθνοκάθαρση; 9 ερωτήσεις …..

Γενοκτονία ή εθνοκάθαρση; Τα τελευταία 24ωρα στα… μαρμαρένια αλώνια των δηλώσεων του Νίκου Φίλη κονταροχτυπιούνται διεθνολόγοι, νομικοί, ιστορικοί. Ένα από τα επιχειρήματα των υπερασπιστών των απόψεων του υπουργού (και όχι κατ’ ανάγκη του ίδιου) λέει ότι τα όρια ανάμεσα στις δύο έννοιες είναι συγκεχυμένα. Άλλοι αναρωτιούνται αν οι Πόντιοι αποτελούν διακριτή εθνοτική ομάδα, ώστε να εμπίπτουν στην κατηγορία της «γενοκτονίας», ενώ πολλοί αμφισβητούν και το οργανωμένο σχέδιο εξόντωσής τους.

Ένας από τους ιστορικούς που έχουν ασχοληθεί με αυτό που αποκαλείται «προσφυγική ιστοριογραφία» είναι ο διδάκτορας Σύγχρονης Ιστορίας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής σχολής του ΑΠΘ, Βλάσης Αγτζίδης. Αν και δηλώνει ότι το μεγαλύτερο ζήτημα με τις απόψεις Φίλη είναι ότι τις διατύπωσε όντας υπουργός, παραδέχεται ότι πρόκειται για ένα ιστορικό πεδίο-ταμπού για το οποίο η κοινότητα των νεοελλήνων ιστορικών δεν έχει πάρει θέση. Εξηγεί δε ότι «δεν έγινε Γενοκτονία κατά των Ποντίων, έγινε Γενοκτονία κατά των Ελλήνων της Ανατολής», και συνεπώς το ζήτημα πρέπει να εξεταστεί υπό ένα γενικό πλαίσιο.

Ο Βλάσης Αγτζίδης στην παρουσίαση του βιβλίου για την «Άννα Φρανκ των Ποντίων, Σάνο Χάλο», όπως είπε

Τελικά πρόκειται για γενοκτονία ή εθνοκάθαρση;

24-10-2015: Εκδήλωση για το ολοκαύτωμα του Μεσόβουνου

Το Σάββατο 24/10/15 ο Πολιτιστικός Σύλλογος Μεσόβουνου, το δημ. διαμέρισμα και ο Δήμος Εορδαίας διοργανώνουν ομιλία-συζήτηση για το Ολοκαύτωμα που πραγματοποίησαν οι Γερμανοί Ναζί το ’41 (και επανέλαβαν το ’44). Η εκδήλωση θα λάβει χώρα στο «Σπίτι Παιδιού» Μεσόβουνου, ώρα 6.30 μ.μ

Το άρθρο που ακολουθεί αναφέρεται στο γεγονός, αλλά και στη συγκρότηση της προσφυγικής κοινότητας μετά το ’22:

Το ολοκαύτωμα του Μεσόβουνου

• Αγτζίδης Βλάσης

Το Μεσόβουνο της Κοζάνης, Εορδαία, ήταν ένα χωριό Ποντίων προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής που υπέστη με ιδιαίτερη μανία τη βία των Ναζί κατακτητών κατά την περίοδο της Κατοχής. Το πρώτο Ολοκαύτωμα του Μεσόβουνου έγινε στις 23 Οκτωβρίου 1941. Το χωριό πυρπολήθηκε και εκτελέστηκαν 142 άτομα (σύμφωνα με τις γερμανικές πηγές), ενώ οι κάτοικοι ανεβάζουν τον αριθμό σε 165. Το δεύτερο Ολοκαύτωμα έγινε στις 24 Απριλίου 1944. Το χωριό θρήνησε και πάλι 150 θύματα και την εκ νέου πυρπόληση των κατοικιών που είχαν ξαναχτίσει οι κάτοικοι μετά την επιστροφή τους στο πυρπολημένο χωριό το 1942.

Οι Έλληνες στη Ρωσία και στην ΕΣΣΔ. Μια μαθητική εργασία

Περιπλανώμενος στη θάλασσα του διαδικτύου βρέθηκα σε μια πολύ ευχάριστη έκπληξη. Βρήκα αναρτημένη μια μαθητική εργασία για τον ελληνισμό της Ρωσίας και της πρώην ΕΣΣΔ, που είχα βοηθήσει να πραγματοποιηθεί. Η εργασία αυτή είχε παρουσιαστεί με ιδιαίτερη επιτυχία πριν από 3 χρόνια στο 2ο Γυμνάσιο των Γλυκών Νερών Αττικής και είχε παρουσιαστεί στο Deree College της Αθήνας.

Όπως δηλώνεται στο τέλος της εργασίας: «Η παρουσίαση αυτή έγινε από τoν μαθητή: Κυρτόπουλο Νικόλαο της Β ΄Τάξης του 2 ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΓΛΥΚΩΝ ΝΕΡΩΝ στα πλαίσια του προγράμματος : «Οι Έλληνες του Πόντου » υπό την επίβλεψη της καθηγήτριας Πληροφορικής Μιράντας Παυλίδου και με την ευγενική συμπαράσταση του κυρίου: Αγτζίδη Βλάση Τον ευχαριστούμε θερμά…«

Την εργασία αυτή μπορείτε να την κατεβάσετε, και να την αξιοποιήσετε ακόμα, από εδώ: http://slideplayer.gr/slide/1894319/# Το σάιτ που δημιουργήθηκε από τις προσπάθειες αυτές παρουσιάστηκε εδώ:  Μαθητές και καθηγητές αντιπαλεύουν τη λήθη

Kάποιες χαρακτηριστικές φωτογραφίες που χρησιμοποιήθηκαν και πλαισιώθηκαν από αντίστοιχα κείμενα, είναι οι εξής:

Oι τουρκικές εκλογές, η αναβάθμιση των Κούρδων και η στάση των ελληνόφωνων

Οι πρόσφατες εκλογές στην Τουρκία υπήρξαν ιδιαιτέρως σημαντικές για τις εξελίξεις στη μεγάλη αυτή χώρα. Για πρώτη φορά σ’ ένα εθνικιστικό κράτος -που δημιουργήθηκε με τις Γενοκτονίες της περιόδου 1914-1923 και η πρωταρχική συσσώρευση κεφαλαίου έγινε με τη βίαιη μεταφορά πλούτου από τις ομάδες του πληθυσμού που εξοντώθηκαν (Έλληνες της Ανατολής, Αρμένιοι, Ασσυροχαλδαίοι)– ένα κόμμα που εκφράζει την άλλη Τουρκία μπαίνει στη Βουλή και γίνεται ένας ιδιάζων ρυθμιστής της πολιτικής κατάστασης…

Ένα παλιό άρθρο: Η γενοκτονία των Ελλήνων στον Πόντο

Ψάχνοντας στο διαδίκτυο βρήκα μια αναδημοσίευση ενός παλιού μου κειμένου στην «Καθημερινή» (Κυριακή 3 Ιουνίου 2001), που ξεκινά με μια πολύ σημαντική μαρτυρία του του Στάθη Χριστοφορίδη για τη σφαγή των Αρμενίων του Πόντου από τους Νεότουρκους το 1915. Αναδημοσιεύω το άρθρο στη συνέχεια. Η πρόσφατη ΠΟΛΥ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων από το Βατικανό και η αναφορά στο δράμα των Ελλήνων της Ανατολής και των Ασσυροχαλδαίων κάνει επίκαιρη κάθε αναφορά στο μεγάλο αυτό ιστορικό ζήτημα ..

Η γενοκτονία των Ελλήνων στον Πόντο

Ακόμη και οι σύμμαχοι των Τούρκων επιβεβαιώνουν τις συγκλονιστικές μαρτυρίες όσων επέζησαν από τους διωγμούς του 1916-18

Του Βλάση Αγτζίδη*

Το 1914 ξεκίνησαν οι μεγάλες διώξεις κατά των Ελλήνων της Ιωνίας και της Ανατολικής Θράκης. Το 1915 έγινε η γενοκτονία των Αρμενίων με ενάμισι εκατομμύριο νεκρούς, ενώ το 1916 άρχισε η γενοκτονία των Ελλήνων στον Πόντο.

Το Ολοκαύτωμα του Μεσόβουνου

Ένα από τα πλέον μαρτυρικά χωριά της Ελλάδας κατά την περίοδο της Κατοχής ήταν το Μεσόβουνο Κοζάνης. Αυτό ήταν και το αντικείμενο του αφιερώματος στις Σελίδες Ιστορίας στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, (19 Οκτωβρίου 2014). Συνεργάτης στο αφιέρωμα ήταν και η ιστορικός Ζέτα Παπανδρέου που αναλύει το φαινόμενο των μαζικών αντιποίνων των Ναζί….

ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΤΗΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ΠΟΥ ΥΠΕΣΤΗ 2 ΦΟΡΕΣ ΤΗ ΝΑΖΙΣΤΙΚΗ ΘΗΡΙΩΔΙΑ ΜΕΣΟΒΟΥΝΟ:
Παραγνωρισμένα ολοκαυτώματα

Το Μεσόβουνο ήταν μεταξύ των πρώτων χωριών της Ελλάδας που πήραν τα όπλα κατά των κατακτητών. Την πρωτοβουλία για οργάνωση της αντίστασης είχαν πέντε Μεσοβουνιώτες κομμουνιστές, που είχαν δραπετεύσει από τους τόπους της εξορίας τους

Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*

Ένα από τα πλέον φρικιαστικά εγκλήματα των ναζί κατά την περίοδο της Κατοχής ήταν το διπλό Ολοκαύτωμα στο Μεσόβουνο της Κοζάνης, ένα χωριό 1.171 κατοίκων, που δημιούργησαν Πόντιοι πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής. Η ιστορία του χωριού αυτού είναι εντελώς παραγνωρισμένη από την επίσημη ιστοριογραφία, οι οποία, όπως φαίνεται, διαμορφώθηκε από τους νικητές του Εμφυλίου με τη χρήση μεροληπτικών και ιδεολογικών κριτηρίων.

Το μνημείο πεσόντων της περιοχής. Ανάμεσά τους και σοβιετικοί στρατιώτες

«Έφυγε» ο Πολυχρόνης Ενεπεκίδης

Η κοινότητα των Νεοελλήνων ιστορικών είναι σήμερα φτωχότερη. Ο βυζαντινολόγος Πολυχρόνης Ενεπεκίδης έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 97 ετών. Εκτός όμως από τα βυζαντινά, σημαντική είναι η παρακαταθήκη που άφησε για θέματα της σύγχρονης ιστορίας. Η γνώση της ερευνητικής του εργασίας για το Διχασμό, αλλά και τη γερμανική Kατοχή και το Ολοκαύτωμα, είναι βασική για όσους ασχολούνται με τα επί μέρους αυτά θέματα.

Το 16 σέλιδο αφιέρωμα για τη Μικρά Ασία…

13-9-2014: Ημερίδα για τη Μικρασιατική Καταστροφή

Ημερίδα με τίτλο: «1914-2014 , Εκατό χρόνια από την έναρξη των διωγμών που οδήγησαν στη Γενοκτονία των Ελλήνων της Ανατολής», οργανώνεται από την αρχαιότερη ομοσπονδία των προσφύγων του ’22, την ΟΠΣΕ (Ομοσπoνδία Προσφυγικών Σωματείων Ελλάδας).

Η Ημερίδα θα έχει δύο μέρη και θα γίνει υπό την αιγίδα της Περιφερειάρχου Αττικής  Ρένας Δούρου,   το Σάββατο 13 Σεπτεμβρίου ώρα 11:00 π.μ., Ξενοδοχείο Τιτάνια, Πανεπιστημίου 52.

 

11:30-13:00 Α Μέρος

Στρογγυλό τραπέζι με θέμα: «Γενοκτονία 1914-2014 Από την Πολυεθνική Αυτοκρατορία στο Εθνος Κράτος».

Συντονίζει ο Δημοσιογράφος Σεραφείμ Φυντανίδης.

• Το ιστορικό πλαίσιο της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Ανατολής, Βλάσης Αγτζίδης, ιστορικός

• Οι περιπέτειες και οι μετακυλίσεις της μνήμης στους πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, Ιριδα Τζαχίλη, ιστορικός

• Η αναγκαιότητα τηςδιεθνούς αναγνώρισης της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, Βασίλης Μεϊχανετσίδης, ιστορικός, μέλος της Διεθνούς Ενωσης Ακαδημαϊκών για τη μελέτη των Γενοκτονιών (IAGS)

Παρεμβάσεις

Ατατούρκ: Ο τζιχαντιστής που κατέστρεψε τη Σμύρνη

To θέμα της χρήσης θρησκευτικών στοιχείων στον πόλεμο του τουρκικού εθνικισμού κατά των Ελλήνων και των Αρμενίων, αλλά και της προσωπικής ευθύνης του Μουσταφά Κεμάλ πασά (που έλαβε το προσωνύμιο Ατατούρκ, ήτοι γεννήτωρ των Τούρκων), είναι το θέμα των Σελίδων Ιστορίας στην  «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία», της 31ης Αυγούστου 2014

Ατατούρκ: Ο τζιχαντιστής που κατέστρεψε τη Σμύρνη

.
Του Βλάση Αγτζίδη (*)
.

«…Πήγαμε λίγο πιο έξω, φρίκη! Βρεθήκαμε σε μια χαβούζα (σ.τ.σ. μεγάλο ανοιχτό λάκο). Γύρω γύρω, στα χείλια της χαβούζας σπαρταρούσαν κορμιά, και μέσα η χαβούζα ήταν γεμάτη κεφάλια. Έπαιρναν όποιον έπιαναν, τον πήγαιναν στην άκρια της χαβούζας, έκοβαν το κεφάλι και το έριχναν μέσα στην χαβούζα και τα κορμιά τα άφηναν να σπαρταρούν γύρω γύρω. Ήταν φοβερό. Όσοι το είδαν τρελάθηκαν. Το τρελοκομείο γέμισε από τρελούς σαν ήρθαμε. Εκεί σ’ αυτό το μέρος χάσαμε και τον πατέρα μου….»

(Μαρτυρία Ελένης Καραντώνη για τη σφαγή της Σμύρνης -από το δίτομο “Έξοδος“ του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών)

 

Ο Ατατούρκ ατενίζει τη λεία του.
Ένα χολιγουντιανής έμπνευσης και κατασκευής γλυπτό με το πρόσωπο του Μουσταφά Κεμάλ έχει στηθεί πάνω από τη σύγχρονη Σμύρνη

Kυριακή 16 Μαρτίου: επανακυκλοφορεί το βιβλίο για τους Έλληνες της τ. ΕΣΣΔ

22 χρόνια μετά επανακυκλοφορεί με την «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» (16-3-2014) το βιβλίο με τίτλο: «Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Οι συνέπειες για τον ελληνισμό«(1992). Η ουκρανική κρίση και το δημοψήφισμα της Κριμαίας το έκαναν και πάλι επίκαιρο. Να σημειωθεί ότι το βιβλίο αυτό δεν κυκλοφορεί στην αγορά. 

Γράφτηκε τους τελευταίους μήνες της ΕΣΣΔ (φθινόπωρο του ’91) και εκδόθηκε μετά την κατάρρευση (Φεβρουάριος ’92) σε μια προσπάθεια ενημέρωσης της ελληνικής κοινής γνώμης, αλλά και των αρμοδίων που διαμόρφωναν την εξωτερική πολιτική, για τις κοσμογονικές αλλαγές που συνέβαιναν με την κατάρρευση της Σοβιετικής Αυτοκρατορίας. Το βιβλίο αυτό ανήκει στην εποχή που το γέννησε και με μια έννοια αποτελεί -εκτός από πηγή πληροφόρησης για τις εστίες της έντασης- και ντοκουμέντο των δεδομένων αντιλήψεων που υπήρχαν εκείνη την εποχή. 

.

Στο βιβλίο αυτό, γίνεται μια προσπάθεια περιγραφής των συνθηκών που γέννησαν τους σκληρούς πολέμους, αρχικά στον Καύκασο. Περιγράφονται από τότε αυτά που -άλλα σύντομα και άλλα πολύ αργότερα- ακολούθησαν και συμβαίνουν έως σήμερα.

  

Τα γεγονότα στην Κριμαία και στην Ουκρανία δεν θα τελειώσουν εύκολα και οι μετασοβιετικές ωδίνες θα συνεχίσουν να απασχολούν τόσο τον υπόλοιπο πλανήτη, όσο και τους Έλληνες που η μοίρα τους τοποθέτησε σ’ εκείνα τα εδάφη...

Οι Χειμερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες και οι Έλληνες του Σότσι

Mε αφορμή την πραγματοποίηση των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων στο Σότσι της Νότιας Ρωσίας, δημοσιεύτηκε στην «Καθημερινή« ( 16.02.2014)  ένα κείμενό μου για την πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία του ελληνισμού στην περιοχή αυτή…

————————————————————————————————

Ελληνικό χωριό η βάση των Αγώνων του Σότσι

ΒΛΑΣΗΣ ΑΓΤΖΙΔΗΣ*

Οι Χειμερινοί Oλυμπιακοί Aγώνες γίνονται στο Σότσι της Νότιας Ρωσίας, δηλαδή σε μια περιοχή όπου η ελληνική παρουσία είναι έντονη. Ειδικά το χωριό Κράσναγια Πολιάνα (Κόκκινο Ξέφωτο), όπου δημιουργήθηκε το χιονοδρομικό κέντρο και θα αποτελεί τη βάση των Αγώνων, ιδρύθηκε από Ελληνες του μικρασιατικού Πόντου στα τέλη του 19ου αιώνα και υπήρξε για μεγάλη περίοδο ένα αμιγώς ελληνικό χωριό.

Οι Χειμερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες που γίνονται ανέδειξαν για άλλη μια φορά το γεγονός της ύπαρξης μιας σημαντικής ελληνικής διασποράς στα ρωσικά παράλια της Μαύρης Θάλασσας. Μιας διασποράς που διεκδικεί την εντοπιότητα και τα δικαιώματα που απορρέουν από αυτήν: «Οταν μιλούν για τους γηγενείς της περιοχής της Μαύρης Θάλασσας, θεωρούμε ανήθικο να ξεχνούν ολότελα τον ελληνικό πληθυσμό» (Ι. Παρασκευόπουλος, εκπρόσωπος των εκτοπισμένων στο Καζαχστάν. Συνέδριο Γελεντζίκ, Μάρτης ’91).

Μαθητές του σχολείου της Κράσναγια Πολιάνα, όπου διδάσκεται και η ελληνική γλώσσα 

Η τέχνη της επιβίωσης στην προσφυγιά…. Μ’ αφορμή τον ποντιακό χορό

Το αφιέρωμα Ιστορίας της  «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» (12 Ιανουαρίου 2014) είχε ως αντικείμενο την επιβίωση ενός παραδοσιακού πολιτισμού σε συνθήκες βίαιου εκπατρισμού. Το θέμα αυτό σχετίζεται αφενός με την γενική αντίληψη που διακατέχει την κοινωνία για τον λαϊκό πολιτισμό και αφετέρου με τις ιδιαίτερες συνθήκες που καλείται να αντιμετωπίσει ο πολιτισμός ενός πληθυσμού σε συνθήκες εκδίωξης και προσφυγιάς. Στο αφιέρωμα συμμετείχε ο ερευνητής, χοροδιδάσκαλος Νίκος Ζουρνατζίδης. 

Πόντιοι: η τέχνη της επιβίωσης στην προσφυγιά

.

Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*

.

Ο ΠΟΝΤΙΑΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ -ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΗ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΟΦΩΝΗ ΕΚΔΟΧΗ ΤΟΥ- ΠΑΡ’ ΟΤΙ ΕΙΧΕ ΜΕΓΑΛΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΚΑΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΚΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ, ΟΥΔΕΠΟΤΕ ΑΠΟΤΕΛΕΣΕ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ

Ένα από τα ζητήματα που καλείται να μελετήσει η κοινωνιολογία και η λαογραφία μαζί, είναι η δυνατότητα και οι τρόποι επιβίωσης ενός παραδοσιακού πολιτισμού σε συνθήκες βίαιου εκπατρισμού. Το ζήτημα αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία γιατί η σύγχρονη ελληνική κοινωνία διαμορφώθηκε από βίαιους εξωτερικούς παράγοντες. Τέτοιοι παράγοντες ήταν η Μικρασιατική Καταστροφή και η Γενοκτονία, που σηματοδότησε την Έξοδο των πολυάνθρωπων ελληνοορθόδοξων (και ελληνοπροτεσταντικών) κοινοτήτων από την καταρρέουσα Οθωμανική Αυτοκρατορία (1914-1922), καθώς και η δεκαετία του ’40 με την ξενική Κατοχή της χώρας και τον Εμφύλιο πόλεμο που ακολούθησε. Στους παράγοντες πρέπει να προσμετρηθεί η ύπαρξη ηγετικών ομάδων σ’ όλο το πολιτικό φάσμα, εξαρτημένων οικονομικά και ιδεολογικά  από ξένα κέντρα, που χαρακτηρίζονταν από αντιλήψεις, μη φιλικές προς τον παραδοσιακό πολιτισμό. Ειδικά οι πληθυσμοί που προέκυψαν από τη Μικρασιατική Καταστροφή είχαννα αντιμετωπίσουν  επί πλέον ένα άξενο πολιτικό και κοινωνικό  περιβάλλον, που πολλαπλασίαζε τις δυσκολίες διατήρησης του πολιτισμού τους.     

Οι Βρετανοί και τα Δεκεμβριανά του 1944

Οι σελίδες Ιστορίας που επιμελούμαι στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία ήταν αφιερωμένες στα γεγονότα του Δεκεμβρίου του 1944 την Κυριακή 22 Δεκέμβρίου,. Στο αφιέρωμα συμμετείχε και ο ιστορικός Μιχάλης Λυμπεράτος. 

Ο Δεκέμβρης του ’44 και ο βρετανικός παράγοντας

.

Η ΜΕΓΑΛΗ ΑΠΕΙΛΗ ΓΙΑ ΤΑ ΒΡΕΤΑΝΙΚΑ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΥΠΗΡΞΕ Η ΑΝΑΔΥΣΗ, ΜΕΣΑ ΣΤΙΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΚΕΝΟ ΕΞΟΥΣΙΑΣ ΠΟΥ ΑΥΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕ, ΕΝΟΣ ΓΙΓΑΝΤΙΟΥ ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΑΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΠΟΥ ΑΝΕΤΡΕΠΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ, ΠΡΟΠΟΛΕΜΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ ΚΑΙ ΣΧΕΣΕΙΣ

Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*

Θα μπορούσε η απελευθερωμένη Ελλάδα να αποφύγει την ένοπλη αντιπαράθεση τον Δεκέμβρη του ’44; Επιχείρησε το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ -και κατά συνέπεια το ΚΚΕ, που αποτελούσε και τη μεγαλύτερη δύναμη στον αντιστασιακό συνασπισμό- να ρίξει την κυβέρνηση και να καταλάβει την εξουσία;

Ο σκληρός Δεκέμβρης του ’37

Στις 22-12-2013 δημοσιεύτηκε στην εφημ. «Καθημερινή» το 2ο μέρος του αφιερώματος στην «Ελληνική Επιχείρηση» του Δεκεμβρίου του ’37.  

.

Στο αφιέρωμα συμμετείχε και ο ιστορικός Βασίλης Τσενκελίδης, απόφοιτος του Kubanskii Gosudarstvennii Universitet του Κρασνοντάρ. παρακάτω αναδημοσιεύονται τα άρθρα…  

.

.

Ο σκληρός Δεκέμβρης του ’37

.

Δεκαπέντε χιλιάδες συλλήψεις σήμαναν την αρχή των σταλινικών

διώξεων κατά των Ελλήνων της Σοβιετικής Ενωσης

 

Του Βλαση Αγτζιδη*

.

Ο Δεκέμβρης του ’37 υπήρξε ο μοιραίος μήνας για τους Eλληνες της Σοβιετικής Eνωσης, όταν στοχοποιήθηκαν με εθνικά κριτήρια ως «εχθροί του λαού». Με το Διάταγμα-Ντιρεκτίβα 50205 του Nικολάι Γιεζόφ, Επιτρόπου Κρατικής Ασφάλειας (NKVD), ξεκίνησε η «Ελληνική Επιχείρηση» («Gretseskayia Operatsia»). Δεκαπέντε χιλιάδες που ανήκαν σ’ όλες τις εθνοτοπικές ομάδες του ελληνισμού της ΕΣΣΔ (Πόντιοι, Μαριουπολίτες, παλιοί
μετανάστες από τα Βαλκάνια, κομμουνιστές πολιτικοί φυγάδες απ’ την Ελλάδα) θα συλληφθούν. Παρότι η «Ελληνική Επιχείρηση» ήταν η 13η κατά σειρά των αντίστοιχων επιχειρήσεων κατά των εθνικών μειονοτήτων, υπήρξε η πλέον αιματηρή εφόσον εκτελέστηκε το 90% των συλληφθέντων για να καλυφθεί το κεντρικό πλάνο της σταλινικής ηγεσίας.

.

Πώς όμως μεταμορφώθηκε η εθνική πολιτική των μπολσεβίκων από πολυπολιτιστική σε εκρωσιστική; Γιατί θεωρήθηκαν τα εθνικά χαρακτηριστικά και η πολιτισμική ταυτότητα στοιχείο νομιμοφροσύνης προς το καθεστώς και κατέλαβαν τη θέση των πολιτικών και κοινωνικών κριτηρίων με τα οποία αντιμετώπιζαν έως τότε τους κυριαρχούμενους πληθυσμούς;

.

Ο Ερντογάν, οι κεμαλικοί και τα «στρατόπεδα εκπαίδευσης τρομοκρατών»

Ένα κείμενό μου δημοσιεύτηκε στην ‘Ελευθεροτυπία’ της Τρίτης 12 Φεβρουαρίου 2013. Αναφέρεται στο ιστορικό της σχετικής τουρκικής προπαγάνδας…. Όσον αφορά την αφορμή της πρόσφατης προσπάθειας του τουρκικού κράτους να ενοχοποιήσει την Ελλάδα, αυτή δόθηκε με την επίθεση αυτοκτονίας του Ετσεβίτ Σανλί, μέλους ενός αριστερού κόμματος DHKP-C στην αμερικανική πρεσβεία στην Άγκυρα. Η τουρκική προπαγάνδα αναφέρει ότι είχε δήθεν εκπαιδευτεί σε στρατόπεδο στο Λαύριο και ότι πήγε στην Τουρκία από την Ελλάδα! Ενώ οι περισσότερες τουρκικές εφημερίδες αναφέρουν ότι είχε έρθει από την Γερμανία…  

ΤΟ  ΚΕΙΜΕΝΟ :

«Όταν οι Έλληνες κομμουνιστές πήραν την εξουσία»

Με τον παραπάνω τίτλο περιλαμβάνεται κείμενό μου στο καλό περιοδικό Μαρξιστική Σκέψη, που κινείται στο χώρο της αντιδογματικής και ανοιχτόμυαλης Αριστεράς. Η ανακοίνωση του περιοδικού για την κυκλοφορία του τεύχους  είναι η παρακάτω:   

Κυκλοφόρησε ο τόμος 8 της “Μαρξιστικής Σκέψης”. Ο τόμος συνεχίζει το αφιέρωμα στην Οκτωβριανή Επανάσταση που ξεκίνησε με τον προηγούμενο τόμο 7, περιλαμβάνοντας όμως αυτή τη φορά κυρίως πρωτότυπες συνεισφορές, καθώς και πλούσιο και σπάνιο φωτογραφικό υλικό.

Το αφιέρωμα χωρίζεται σε 3 μέρη.

Το πρώτο μέρος περιέχει κείμενα επιφανών μαρξιστών, όπως οι Ρ. Λούξεμπουργκ, Λ. Τρότσκι, Ε. Χ. Καρ, Γκ. Λούκατς και Τζ. Νόβακ. Πραγματεύονται σημαντικά θέματα της συγκρότησης των επαναστατικών κινημάτων, του πλαισίου ανάπτυξης των ιμπεριαλιστικών αντιθέσεων, της αντίθεσης σχεδίου-αγοράς στο σοσιαλισμό, της μεταβατικής περιόδου και της εμπειρίας από τα προβλήματά της στην ΕΣΣΔ.

Σεμινάριο για την προσπάθεια δημιουργίας της Δημοκρατίας του Πόντου (1917-1922)

Στο πλαίσιο του Σεμιναρίου Ιστορίας («Ελεύθερο Πανεπιστήμιο» του Δήμου Κηφισιάς  «Έπαυλη Δροσίνη»-Βιβλιοθήκη Δήμου Κηφισιάς,  Αγ. Θεοδώρων & Κυριακού…)   θα παρουσιαστεί την Τρίτη 15-1-2013 ένα άγνωστο θέμα, ελάχιστα μελετημένο,  που αφορά τις προσπάθειες που έγιναν μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου  για τη δημιουργία της Δημοκρατίας του Πόντου στα βορειοανατολικά παράλια της Μικράς Ασίας:

 

 –15 Ιανουαρίου 2013, (7-9 μ.μ.), Χρήστος Γαλανίδης, πρόεδρος της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών: «Η Δημοκρατία του Πόντου. Ευσεβείς πόθοι ή πιθανή εκδοχή;» (Με αφορμή την έκδοση της διατριβής του Ευρ. Γεωργανόπουλου),

 

 

Η ελλαδική ιστοριογραφία  αντιμετωπίζει με τρόπο ελλειπτικό, έως και σήμερα, την τελική διαδικασία της διάλυσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (1908-1923):

–επικεντρώνοντας την ανάλυση στην τελευταία της φάση (1919-1922),

–παραγνωρίζοντας τις εσωτερικές ταξικές συγκρούσεις στην οθωμανική κοινωνία,

–ιεροποιώντας το μιλιταριστικό τουρκικό εθνικιστικό κίνημα και

–αγνοώντας τη βούληση και τα αντιαπολυταρχικά κινήματα που ανέπτυξαν κάποιοι από τους  γηγενείς πληθυσμούς. 

 

Κυριακή 1η Ιουλίου: Εκδήλωση στου Ζωγράφου

«Εκδήλωσεις Μνήμης» διοργανώνει την Κυριακή 1 Ιουλίου και ώρα 19:30 στο πάρκο Γουδή (ή στο Πάρκο στο Γουδί) ο Δήμος Ζωγράφου σε συνεργασία με την Ένωση Ποντίων Ζωγράφου , το Σύλλογο Κρητών Ζωγράφου «Ο Καζαντζάκης» και την Ένωση Κυπρίων Ελλάδος.

Η εισήγησή μου θα έχει ως θέμα:

“Η γενοκτονία του ποντιακού Ελληνισμού, το Ολοκαύτωμα της καθ’ ημας Ανατολής και οι Λευκές Σελίδες της νεοελληνικής ιστοριογραφίας”.

Στόχος της ομιλίας είναι να παρουσιαστούν αυτά που συνέβησαν στο μικρασιατικό Πόντο κατά την περίοδο 1916-1923, στο ευρύτερο ιστορικό πλαίσιο.

Ένα πλαίσιο που σχετιζόταν απολύτως με τις διαδικασίες μετάβασης από την Οθωμανική αυτοκρατορία στα έθνη-κράτη.

Παρουσίαση ενός σημαντικού βιβλίου

«Παλιννόστηση στις γλυκές πατρίδες 1918 – 1922»

Ένα από τα πολύ σημαντικά βιβλία που εκδόθηκαν τα προηγούμενα χρόνια ήταν η μονογραφία του Kωνσταντινουπολίτη Άρη Κυριαζή με τίτλο «Παλιννόστηση στις γλυκές πατρίδες 1918 – 1922» και με θέμα την επιστροφή στις πατρίδες τους στη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη των δεκάδων χιλιάδων εκτοπισμένων από τους Νεότουρκους κατά την Α΄περίοδο της Γενοκτονίας (1914-1918).

 Η εξαιρετική ανάπτυξη του θέματος από το συγγραφέα και το πολύτιμο αρχειακό υλικό από τις Επιτροπές Αποκατάστασης των διωχθέντων, που είχε δημιουργήσει το Οικουμενικό Πατριαρχείο μετά την ήττα των Νεότουρκων στον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο, δίνουν στο βιβλίο αυτό  ένα πρωτότυπο και μοναδικό χαρακτήρα.  

 Το βιβλίο αυτό θα το παρουσιάσουμε τη Δευτέρα, 19 Μαρτίου 2012, ώρα 7:00 μ.μ. στην Αίθουσα Τελετών του Μεγάρου του Συλλόγου Κωνσταντινουπολιτών, Δημοσθένους 117, Καλλιθέα-Αττική (τηλ.: 210 951 7072,  Fax: 210 959 8967…)

Έλληνες και Ρωμαίοι: Ο μύθος του 146 π.χ.

Παρακολουθώντας έναν διαδικτυακό διάλογο σε κάποιο εξειδικευμένο φόρουμ διάβασα το εξής:  «Και αυτο ειναι η απωλεια ισχυος σαν εθνος, ειτε αυτο ειναι σαν απορροια της υποδουλωσης στους Ρωμαιους το 146 π.Χ. ……….«

Η άποψη ότι το τέλος της ανεξάρτητης ελληνικής πολιτικής ύπαρξης ήρθε το 146 π.χ.  είναι πολύ διαδεδομένη, και όχι μόνο στην δημόσια ή τη σχολική ιστορία.  Φαίνεται ότι  στις ιδεολογικές προϋποθέσεις για την επικράτηση αυτού του μύθου οφείλεται στη θεώρηση ότι διαχρονικά υπάρχει ταύτιση απόλυτη των Ελλήνων με τα γεωγραφικά όρια της κλασικής Ελλάδας. Κάτι  που διαμορφώθηκε από το δυτικό νεοκλασικισμό και κωδικοποιήθηκε, κατά πάσα πιθανότητα, την περίοδο που διαμορφωνόταν η νέα κρατική ιδεολογία μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους στο νοτιότατο άκρο της Βαλκανικής. Πάντως μια βιαστική ματιά στην Ιστορία του Κ. Παπαρηγόπουλου απέδειξε ότι δεν είναι αυτός ο εισηγητής του μύθου. Ο Παπαρηγόπουλος παρουσιάζει στον 2ο τόμο του και υπό τις επικεφαλίδες «Τελευταίαι τύχαι των εν Ανατολή Ελληνικών επικρατειών» και «Γενικαί σκέψεις περί του ανατολικού Ελληνισμού» την πολυμορφία του ελληνικού κόσμου και τις διαφορετικές πορείες που διέτρεξαν τα διάφορα τμήματά του.

Ποιά είναι η αλήθεια;

Eπιστημονικό Συμπόσιο για τους πρόσφυγες του ’22

Την Παρασκευή 25 Νοεμβρίου 2011, 17.00, αρχίζει το 5ο Συμπόσιο του Κέντρου Μικρασιατικού Πολιτισμού στη Ν. Ιωνία (Πατριάχου Ιωακείμ 4, τηλ. 210.2790775) με θέμα «Η Συμβολή των προσφύγων στην Πολιτική, Πολιτιστική & Οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας».  Σου στέλνω το πρόγραμμα…

Η δική μου εισήγηση θα γίνει την πρώτη ημέρα του Συμποσίου (Παρασκευή, 19.25) ο και έχει ως θέμα «Πρόσφυγες του ’22 στην Ελλάδα: Κοινωνικές και Ιδεολογικές συγκρούσεις«. 

Στη συνέχεια παρατίθεται το πλήρες πρόγραμμα:  

Από την Ελασσόνα στη Λεπτοκαρυά…. Ένα μάθημα πολιτικής ιστορίας

…και μια διαδρομή γεμάτη φυσική ομορφιά 

Μετά την πολύ πετυχημένη εκδήλωση που έγινε στην Ελασσόνα (Σάββατο 12-11-2011), αποφάσισα να επιστρέψω μέσω Ολύμπου, μιας και ήθελα απαραίτητα να περάσω από την Ολυμπιάδα για να φωτογραφίσω την προτομή του Χριστόφορου Τσέρτικ.

Ήταν μια εξαιρετική απόφαση, γιατί  η διαδρομή μέσα από τον Όλυμπο κυριολεκτικά με αποζημίωσε. Θεωρώ ότι θα έπρεπε να μοιραστώ μαζί σας τις εικόνες αυτής της διαδρομής. Αρχίζω με αυτά που εντάσσονται στο «μάθημα πολιτικής ιστορίας» και στην επόμενη ανάρτηση θα ανέβουν οι φωτογραφίες που «αιχμαλώτισαν» μέρος του φυσικού κάλους της περιοχής. Στο χάρτη της διαδρομής που θα βρείτε στο τέλος του κειμένου, σημειώνονται με κόκκινο τα σημεία απ’ όπου πάρθηκαν οι φωτογραφίες  :

Η προτομή του Χριστόφορου Τσέρτικ (Τσερτικίδης), στην Ολυμπιάδα Ελασσόνας:

Σάββατο στην Ελασσόνα…

Tο Σάββατο 12 του μηνός θα βρίσκομαι στην Ελασσόνα, ως ομιλητής σε μια εκδήλωση που διοργανώνει ο τοπικός ποντιακός σύλλογος για τα 100 χρόνια από την απελευθέρωση της πόλης και 90 απ’ την εγκατάσταση των προσφύγων… Η πρόσκληση του συλλόγου είναι η εξής:

ΕΝΩΣΗ ΠΟΝΤΙΩΝ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΕΛΑΣΣΟΝΑΣ

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

Η Ένωση Ποντίων επαρχίας Ελασσόνας σας προσκαλεί να τιμήσετε με την παρουσία σας, την εκδήλωση «Ενενήντα χρόνια μνήμης και εκατό χρόνια από την απελευθέρωση της Ελασσόνας» που θα γίνει το Σάββατο 12 Νοεμβρίου και ώρα 7.30 μμ στην αίθουσα θεάτρου «Δήμαρχου Βασιλείου Φαρμάκη».  

Ποιός τελικά είναι queer? _ ή _ «συζητώντας» με τον Άκη….

 Ο Πόντος ως στόχος του διαφοριστικού ρατσισμού

Ο Άκης Γαβριηλίδης είναι ένας διανοούμενος με ενδιαφέρουσες και ρηξικέλευθες, κάποιες στιγμές, απόψεις. Απόψεις που έχουν τύχει της έντονης κριτικής από αρκετούς. Άλλες απ’ αυτές είναι αποκλίνουσες από τις κυρίαρχες και άλλες απολύτως συμβατές.  Άλλες επιδιώκουν να συνεισφέρουν στο διάλογο και να τροφοδοτήσυν με νέες προσεγγίσεις τη σκέψη και άλλες αναπαράγουν εντελώς συντηρητικά και αντιδραστικά σχήματα.

Η δεύτερη «συνάντηση με τον Άκη» μέσα στις σελίδες (σ.47) του Κoντέινερ, με έπεισε ότι οι στερεότυπες παραδοσιακές εικόνες για τα προσφυγικά επικρατούν, συσκοτίζουν του νου  και τον οδηγούν στη ρατσιστική στοχοποίηση ενός προσφυγικού πληθυσμού που προσπάθησε άτεχνα να μιλήσει για την ιστορική του μοίρα.

Το παρακάτω κείμενο συντάχθηκε και στάλθηκε στο περιοδικό Κoντέινερ που διανέμεται μια φορά το μήνα με την «Ελευθεροτυπία». Είχε ήδη γραφτεί όταν προέκυψε η γνωστή αντιπαράθεση με το «Ένεκεν» και τμήματά του χρησιμοποιήθηκαν στην ανοιχτή επιστολή που έστειλα στον Γ. Γιαννόπουλο.

Ο Πόντος ως στόχος του διαφοριστικού ρατσισμού

Is this idea queer?

Διαβάζοντας το κείμενο «Η ποντιακότητα ως queering»  του Γαβριηλίδη στο τεύχ.  17 του Ιουνίου και συνειδητοποιώντας τα εργαλεία που επιλέγει ο συγγραφέας για να δομήσει το σχήμα που προτείνει στον αναγνώστη, αβίαστα έρχεται στο νου η τοποθέτηση του Αλέν ντε Μπενουά «Η φυλή είναι η μοναδική πραγματική ενότητα που περικλείει τις ατομικές διαφοροποιήσεις… Εφόσον οι φυλετικοί παράγοντες κληροδοτούνται με στατιστικό τρόπο, κάθε φυλή κατέχει τη δική της ψυχολογία» («Τι είναι εθνικισμός», 1966).

Το κείμενο αυτό είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον γιατί ακριβώς αναδεικνύει τη συνάφεια και την όσμωση φαινομενικά πολύ διαφορετικών ρευμάτων σκέψης. Η φυλετική αντίληψη και η διαμόρφωση στερεοτύπων που βασίζονται στην έννοια της «φυλής», δηλαδή του λατινικού «race», όπως την έχει εισάγει στη σύγχρονη ζωή η Νέα Ακροδεξιά, αναπαράγονται με μια αξιοσημείωτη συνέπεια. Παρότι ο συγγραφέας θέλει να καλλιεργήσει την εικόνα του θετικά αιρετικού, του ρηξικέλευθου ερευνητή εν τούτοις καταφέρνει να διαβεί το φράγμα που διαχώριζε  ξεκάθαρα έως τώρα τις ελευθεριακές προσεγγίσεις από αυτές του εθνο-λαϊκισμού. Όπως σχολίασε ένας καλός γνώστης του φαινομένου: «το κείμενo αυτό θα επέλεγε ο Ταγκιέφ ως κλασικό παράδειγμα διήθησης των ιδεών της Δεξιάς στο λόγο της λιμπεραλιστικής Αριστεράς. Και εδώ ακριβώς βρίσκεται ο κίνδυνος: ότι όλοι τείνουμε να εγκλωβιστούμε στον / και να υποστασιοποιήσουμε τον ηγεμονεύοντα ρατσιστικό λόγο.»

Γιατί όμως η προσέγγισή του Άκη Γαβριηλίδη δεν είναι κριτική και απελευθερωτική, αλλά αντιθέτως κινείται στον ακροδεξιό, ανομικό και ασεβή χώρο, που παραγνωρίζει τις πραγματικές διαφορές και τα όρια, που εξαλείφει κάθε κριτική συζήτηση και επαναφέρει με έναν κυνικό τρόπο το φυλετικό ρατσιστικό μοντέλο του Μεσοπολέμου;

Μοναδικό αφιέρωμα για τη Γενοκτονία στην εφημ. «Δρόμος»

Ένα μοναδικό αφιέρωμα πραγματοποίησε η εφημερίδα  «Δρόμος της Αριστεράς” με τίτλο : ‘Από την Αυτοκρατορία στο έθνος-κράτος. Η Γενοκτονία στην Ανατολή”.

Η μοναδικότητα του αφιερώματος ορίζεται από τους συμμέτεχοντες, οι οποίοι είναι Τούρκοι ιστορικοί και κοινωνικοί επιστήμονες (Fikret Baskaya, Ahmet Oral, Dogan Akanli, Attila Tuygan, Taner Akçam,  Sait Çetinoğlu,  Pervin Erbil). 

Εντυπωσιάζει ο καθαρός λόγος και η αντικειμενική ματιά -η οποία απουσιάζει από το σύνολο σχεδόν της νεοελληνικής ιστοριογραφίας– με την οποία βλέπουν την περίοδο του μεγάλου μετασχηματισμού (1908-1923).

Τα κείμενα -τα οποία μπορείτε να τα διαβάσετε στο ιστολόγια της εφημερίδας-  είναι τα εξής:

Ανοιχτή επιστολή στον Γιώργο Γιαννόπουλο

Έλαβα μια πρόσκληση-ενημέρωση από τον Γιωργο  Γιαννόπουλο, εκδότη του  περιοδικού ‘Ένεκεν” για μια εκδήλωση που θα γίνει την Πέμπτη 23-6-2011 με ομιλητή τον Όμ. Ταχματζίδη και θέμα “‘Πόντιοι” και Εβραίοι. Μνήμη χωρίς παρελθόν. 80 χρόνια από τον εμπρησμό του Κάμπελ”, όπου ευθέως συνδέει μέσα απ’ την αφίσα τον αντισημιτισμό, αλλά και το αντιεβραϊκό πογκρόμ που έγινε στο συνοικισμό του Κάμπελ, με τους Πόντιους.  

Απάντησα με το παρακάτω
 κείμενο:

——————————————————————-

Γιώργο,  έλαβα την ενημέρωση για την εκδήλωση που ετοιμάζεις και αναρωτιέμαι “γιατί το κάνεις αυτό;”

Ένας διάλογος μεταξύ πρώτης και τρίτης προσφυγικής γενιάς

Ένα πολύ σημαντικό βιβλίο θα παρουσιαστεί την Τετάρτη 15-6-2011, στην Καλλιθέα Αττικής. Το βιβλίο αυτό, που έχει ως τίτλο «Η φλόγα της αγάπης και οι Αλησμόνητες Πατρίδες της Ανατολής»  εκδόθηκε με πρωτοβουλία του Χρήστου Μαχαιρίδη και αφορά ένα διάλογο δικό του με την Ελευθερία Μπαντουράκη-Μπολέτη, Μικρασιάτισα της α’ γενιάς προσφύγων. Ο Πρόλογος του βιβλίου, γραμμένος από μένα, είναι ο εξής:

Ο διάλογος Μαχαιρίδη-Μπαντουράκη Μπολέτη, διαδραματίστηκε μέσα στις σελίδες της εφημερίδας «Χανιώτικα Νέα», προσφέροντας στον αναγνώστη μια μοναδική, και εντυπωσιακή μαζί, συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων μεταξύ της πρώτης και της τρίτης γενιάς των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής. Οι εικόνες και ερμηνείες των γεγονότων που δίνει η πρώτη γενιά των προσφύγων που έζησε την Καταστροφή, συναντιέται με την ψύχραιμη ματιά ενός σημερινού ερευνητή. Η μοναδικότητα του διαλόγου έγκειται ακριβώς στην αποκάλυψη της ταυτότητας που καθορίζει απολύτως την υπόσταση των ίδιων των προσφύγων έως και σήμερα και των προβληματισμών που αναπτύσσουν προκειμένου να δώσουν απαντήσεις σε βασανιστικά ερωτήματα. Απ΄την άλλη, μέσα από   τα κείμενα του Μαχαιρίδη προβάλλει η σύγχρονη ερευνητική αγωνία της τρίτης γενιάς των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής, που αποπειράται να απαντήσει στα ίδια ερωτήματα, χρησιμοποιώντας όμως μεθόδους δοκιμασμένες από την ιστορική επιστήμη.