Ανδρέας Αγτζίδης: Η τελευταία μάχη της Κατοχής.

Μόλις κυκλοφόρησε το νέο βιβλίο του πατέρα μου. Το προηγούμενο, ένα σύνολο κειμένων για τα εκπαιδευτικά, τα παιδαγωγικά το γλωσσικό ζήτημα, καθώς και άρθρων για κοινωνικά και ιστορικά ζητήματα εκδόθηκε πριν από δύο χρόνια από τον εκδοτικό οίκο Historical Quest.

Στο νέο βιβλίο αναδεικνύει μια από τις πλέον άγνωστες πλευρές της Κατοχής. Τη μάχη που έγινε στο Κιλκίς μεταξύ των δυνάμεων του ΕΛΑΣ και των δωσιλογικών ομάδων που οι Γερμανοί εγκατάλειψαν κατά την αποχώρησή τους από την Ελλάδα. Η Μάχη του Κιλκίς της 4^ης Νοεμβρίου του 1944 υπήρξε μια από τις πλέον αιματηρές συγκρούσεις περί την περίοδο της ναζιστικής Κατοχής και μια από τις πλέον άγνωστες και αδιερεύνητες. Άφησε ως κληρονομιά τον απόλυτο διχασμό, που σε τοπικό επίπεδο «ξεπεράστηκε» με τη σιωπή και τους μονολόγους των πολιτικών επιγόνων των πρωταγωνιστών….

Advertisement

Τα Rafale , η ΛΜΑΤ και ο αταβιστικός πασιφισμός

Ένα κείμενό μου με αφορμή την έλευση των Rafale και τις διαμαρτυρίες που ακούστηκαν

Όποιος θυμάται τις προκηρύξεις της αλήστου μνήμης 17Νοέμβρη, θα θυμάται την εμβληματική βραχυγραφία ΛΜΑΤ, ήτοι Λούμπεν Μεγαλοαστική Τάξη, με την οποία περιέγραφε με ακρίβεια το έλλειμα μιας καίριας κοινωνικής ομάδας στην δομή της χώρας. Σαφέστατα η απουσία μιας σοβαρής αστικής τάξης από τη στιγμή που γεννήθηκε το νεαρό ελληνικό κράτος στις καθυστερημένες παρυφές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, οδήγησε σε όλες τις κοινωνικές δυσπλασίες που επιβιώνουν έως σήμερα, και κυρίως στη διαμόρφωση ενός συστήματος εξουσίας που βασίζεται στη νομή του κράτους.

Ίσως η μοναδική φορά που επιχειρήθηκε η αναίρεση αυτής της αντίφασης ήταν όταν μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου επιχειρήθηκε η ενσωμάτωση των ακμαίων ελληνικών αστικών περιοχών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η οποία έτσι κι αλλιώς αποχωρούσε από την Ιστορία. Αλλά και τότε, τα στέρεα δομημένα συμφέροντα των παλαιοκομματικών ελίτ της «Μικράς πλην Εντίμου Ελλάδος», οδήγησαν μεθοδικά στη Μικρασιατική Καταστροφή και στη μετατροπή των δραστήριων Μικρασιατών, Ποντίων και Ανατολικοθρακών (όσων επέζησαν βέβαια από μια διαδικασία Γενοκτονίας που άρχισε το 1914) σε ανεπιθύμητους «τουρκόσπορους».

Oι Κωνσταντινουπολίτες στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο

Έλληνες εθελοντές από την Κωνσταντινούπολη: ΜΙΑ ΕΡΕΥΝΑ 9 ΧΡΟΝΩΝ.

Του Βλάση Αγτζίδη, ιστορικού

Ένα νέο βιβλίο έρχεται να προστεθεί στην βιβλιογραφία που έχουμε στη διάθεσή μας για τον ελληνισμό του Κωνσταντινούπολης και τη συμβολή του στους αγώνες κατά του ναζισμού την περίοδο 1939-1944. Το καθήκον της συμπλήρωσης άλλης μιας Λευκής Σελίδας της σύγχρονης ιστορίας μας, το ανέλαβε ο Νίκος Μιχαηλίδης και το έφερε με επιτυχία σε πέρας, παραδίδοντας στον μελετητή και τον αναγνώστη μια άρτια μελέτη. Ανέλαβε το πολύ δύσκολο έργο να φωτίσει μια αδιερεύνητη από την ιστοριογραφία σελίδα.

Η συστηματική έρευνα και η εξαιρετική ιστορική μεθοδολογία που ακολούθησε διαμόρφωσαν ένα αποτέλεσμα, βασισμένο σε πλήρη τεκμηρίωση, που επιτρέπει στον αναγνώστη να διαμορφώσει μια ολοκληρωμένη εικόνα. Αξιοποιεί την υπάρχουσα βιβλιογραφία και τη συμπληρώνει με επιτόπια έρευνα, χρησιμοποιώντας τα μεθοδολογικά εργαλεία της προφορικής Ιστορίας. Οπότε η σύνθεση όλων αυτών των πηγών σε ένα ολοκληρωμένο έργο επιβεβαιώνει ότι η γένεση ενός καλού βιβλίου είναι μια ηθική πράξη. Βεβαίως, στην περίπτωση αυτή, η ηθική πράξη δεν αφορά στην τρέχουσα περί ηθικής αντίληψη, αλλά σχετίζεται με την προσπάθεια να καταγραφούν και να ερμηνευτούν πλευρές της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας που για πολύ συγκεκριμένους λόγους έμειναν εκτός της εθνικής συλλογικής γνώσης από τους διαμορφωτές και διαχειριστές της συλλογικής μνήμης.

Στο βιβλίο παρουσιάζονται με εξαιρετική λεπτομέρεια, σημείο προς σημείο, τα γεγονότα όλων των ετών από το 1939 έως το 1944. Μια σύντομη ιστορική αναδρομή γίνεται για τα γεγονότα της περιόδου 1912-1938. Μέσα από πληθώρα πληροφοριών που προκύπτουν από έγγραφα, ανταποκρίσεις και άρθρα του ελληνικού και του τουρκικού Τύπου συνοδευόμενα από πλούσιο φωτογραφικό και άλλο τεκμηριωτικό υλικό, ανασυντίθεται το πολύπλοκο σκηνικό εκείνης της εποχής. Πολλά από τα στοιχεία που παρουσιάζονται είναι εντελώς άγνωστα ακόμα και στους μελετητές αυτής της περιόδου.

Στο Α’ μέρος του βιβλίου γίνεται μια σύντομη αναφορά στα γεγονότα που συνέβησαν από το 1912 έως το 1939. Στη συνέχεια περιγράφονται με χρονολογική σειρά από τον Ιανουάριο του 1939 έως και τον Δεκέμβριο του 1944 τα διεθνή γεγονότα που επηρεάζουν την πολιτική της κεμαλικής Τουρκίας. Αυτές τις περιόδους η Τουρκία εφαρμόζει την προσχεδιασμένη εθνικιστική πολιτική κατά των μη μουσουλμανικών μειονοτήτων με στόχο την πλήρη τουρκοποίηση της οικονομίας. Η πληθυσμιακή ομάδα που κυρίως υφίσταται την πολιτική αυτή είναι η αναγνωρισμένη και προστατευμένη από τη Συνθήκη της Λωζάννης ελληνική μειονότητα. 

Ο Μιχαηλίδης ερευνά τις τουρκικές πηγές και φέρνει στο φώς άγνωστες σελίδες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου που συνδέονται με την καιροσκοπική και διφορούμενη στάση της Τουρκίας καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου και τις προσπάθειές της να επωφεληθεί από τις εδαφικές ανακατατάξεις. Επίσης αναδεικνύει τις διαφορετικές  πολιτικές που επέλεξε για να εφαρμόσει στις διάφορες μουσουλμανικές μειονότητες του εξωτερικού (μουσουλμάνοι Δυτικής Θράκης-μουσουλμάνοι Δωδεκανήσου).  Απο α στοιχεία που παρουσιάζονται στο βιβλίο, προκύπτει ότι όλα τα σημερινά ελληνοτουρκικά ζητήματα που σχετίζονται με την Ανατολική Μεσόγειο, την Κύπρο, τις μειονότητες, των εξοπλισμών των νησιών αλλά και με τις διεθνείς συνθήκες όπως του Μοντρέ, έχουν τη βάση τους σε εκείνη την εποχή. 

Μια άλλη σημασία του βιβλίου είναι η παρουσίαση του ελληνοϊταλικού πολέμου και του έπους του ’40 μέσω της αξιοποίησης των τουρκικών δημοσιεύσεων στα μέσα ενημέρωσης της εποχής.

Στο Β΄μέρος του βιβλίου έχει ως επίκεντρο τον άνθρωπο στις συνθήκες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Στις 1200 υποσημειώσεις του δεύτερου μέρους του βιβλίου υπάρχουν πολλές και σημαντικές πληροφορίες  για περιοχές, σχολεία, ιδρύματα κ.λπ. της Κωνσταντινούπολης.

Συμβολή στην καταγραφή των γεγονότων είναι η συστηματική παρουσίαση 238 προσώπων. Από το σύνολο αυτό τα 171 παρουσιάζονται αναλυτικά με πλήρη βιογραφικά στοιχεία. Υπάρχουν πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες που προκύπτουν από την επεξεργασία των στατιστικών στοιχείων, όσον αφορά την καταγωγή, την εκπαίδευση, τις αιτίες θανάτου των καταταγέντων εθελοντών. Το τμήμα αυτό της μελέτης έχει ιδιαίτερη σημασία γιατί συγκροτεί ένα μοναδικό «Αρχείο Προσώπων και Μαρτυριών Κωνσταντινουπολιτών» που έλαβαν μέρος στα γεγονότα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Συγκεντρώθηκαν  προσωπικές εμπειρίες, καθώς και σχετικό αρχειακό υλικό. Η καταγραφή των μαρτυριών έγινε με σύγχρονα ψηφιακά μέσα, καθώς και η συλλογή φωτογραφικού υλικού (πρωτότυπων ή αντιγράφων) και εγγράφων από τις προσωπικές συλλογές των ερωτώμενων.

Οι 171 προσωπικές αφηγήσεις των συμμετεχόντων στον πόλεμο ή των άμεσων συγγενών τους προβάλουν την ανθρώπινη πλευρά των γεγονότων. Στο βιβλίο περιλαμβάνονται και δύο προσωπικά ημερολόγια εθελοντών. Μέσα από τις συναισθηματικά φορτισμένες και προσωπικές  αφηγήσεις των αθέατων μαρτύρων -που πολλές φορές είναι παραγνωρισμένοι από την επίσημη γραφή της Ιστορίας- τα ιστορικά γεγονότα λαμβάνουν μια άλλη μορφή και αποκτούν ένα ανθρώπινο πρόσωπο που η ψυχρή αφήγηση δεν μπορεί να δώσει. Οι μαρτυρίες έτσι μετατρέπονται σε ιστορικές πηγές που βοηθούν την ιστορική επιστήμη να είναι ακριβής στην περιγραφή των γεγονότων.  

Όπως αναφέρει ο συγγραφέας: «Οι περίπου χίλιοι Κωνσταντινουπολίτες εθελοντές και έφεδροι του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν ο τελευταίος στρατός της Βασιλεύουσας, που συντεταγμένα προσφέρθηκε να πολεμήσει για την ελευθερία». 

Tα δύο πρόσωπα του αντιφατικού Ιωάννη Μεταξά

Είναι αλήθεια ότι το ΟΧΙ του ’40 έχει δημιουργήσει ένα φωτοστέφανο και ευνοεί τις προσπάθειες (σχεδόν) αγιοποίησης του πλέον μοιραίου ανθρώπου του 20ου αιώνα για τα συμφέροντα του ελληνισμού. Και αυτή τη συμπεριφορά τη συναντάμε ακόμα και σε πολίτες που δεν θα τους ενέτασες εύκολα στον ακροδεξιό χώρο….
Έτσι, μπροστά στο ΟΧΙ λησμονούνται: η καθοριστική συμβολή του στον Εθνικό Διχασμό, η στάση του στα Μικρασιατικά, ο φιλοκεμαλισμός του, η φασιστική δικτατορία του 1936 κ.λπ.Ας προσπαθήσουμε να δούμε και αυτές τις πλευρές του μοιραίου (για τους Μικρασιάτες, Πόντιους, Ανατολικοθρακιώτες) αυτού ανθρώπου!

Το παρακάτω κείμενο δημοσιεύτηκε στην huffingtonpost.gr
στις 28 Οκτωβρίου 2020

Κατανοώντας το Ολοκαύτωμα μέσω της γενεαλογίας του Ναζισμού

 Αναζητώντας την αρχική έμπνευση
για τη ναζιστική ‘τελική λύση’

.
Του Βλάση Αγτζίδη (*)

Ένα από τα ζητήματα που ακόμα απασχολούν τους ερευνητές είναι η γενεαλογία του ναζισμού. Γιατί βεβαίως ο Ναζισμός δεν εμφανίστηκε καινοτομώντας σε ιδεολογικό κενό την επαύριο της στρατιωτικής ήττας της Γερμανίας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και των οικονομικών συνεπειών που επέφερε η ήττα αυτή.

Στο κείμενο αυτό παρουσιάζονται  νεότερες προσεγγίσεις και ερμηνείες του φαινομένου, βασισμένες σε άγνωστα έως τώρα πραγματολογικά δεδομένα. Οι νεότερες αυτές προσεγγίσεις -που κατατίθενται σήμερα ως υπόθεση εργασίας- υποστηρίζουν τη θέση ότι η ιδέα του συγκεκριμένου τρόπου διαχείρισης του εθνικού ζητήματος και o προγραμματισμός, που οδηγεί στη φυσική εξόντωση των ανεπιθύμητων μειονοτικών πληθυσμών, διαμορφώθηκε στους κόλπους των Νεότουρκων ως απόρροια των γερμανικών επιρροών κατά τις αρχές του 20^ου αιώνα.

Μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου οι Γερμανοί αξιωματικοί που είχαν υπηρετήσει στον οθωμανικό στρατό και είχαν παρακολουθήσει και συμμετάσχει στις εθνικές εκκαθαρίσεις, μετέφεραν τις εμπειρίες τους στην ηττημένη Γερμανία. Καθώς υπήρξαν από τους στυλοβάτες του ναζιστικού εγχειρήματος, μετέτρεψαν σε οδηγό και πρότυπό τους το εθνικιστικό κίνημα του Μουσταφά Κεμάλ που κατάφερε να ολοκληρώσει το αρχικό νεοτουρκικό σχέδιο, ανατρέποντας τις δυσμενείς μεταπολεμικές ρυθμίσεις. Έτσι η αρχική φυλετική γερμανική επιρροή στους Νεότουρκους -που συνέβαλε στη διαμόρφωση της ιδέας της Γενοκτονίας- επέστρεψε στη Γερμανία ως αντιδάνειο μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και διαμόρφωσε την πολιτική που οδήγησε στο Ολοκαύτωμα.    

ΑΡΙΣΤΕΡΑ: Ο Ζιγιά Γκιοκάλπ, ιδεολογικός πατέρας του τουρκικού εθνικισμού και της ιδέας για  εθνοκάθαρση των μη μουσουλμανικών κοινοτήτων. ΔΕΞΙΑ: Ο Χάινριχ Χίμλερ που εμπνεύστηκε τη μέθοδο εξόντωσης των Εβραίων και δημιούργησε το Άουσβιτς κ.ά. (από το βιβλίο «Μικρασιατική Καταστροφή. Από τη Λούξεμπουργκ και τον Γληνό στην ήττα και το τραύμα«)

Οι ρίζες

Αναλύοντας τις βασικές αρχές του ναζισμού κατανοούμε ότι οι πρωταρχικές του ρίζες βρίσκονται στο ρομαντικό ιδεαλιστικό πνεύμα της Γερμανίας, που αναπτύχθηκε κατά τον 19ο αιώνα  σαν αντίδραση στο πνεύμα του Διαφωτισμού. Η προπαγάνδα του Χίτλερ βασιζόταν σε κώδικες με τους οποίους οι γερμανικές μάζες ήταν συμφιλιωμένες. Ο φυλετισμός, που βρήκε το αποκορύφωμά του στη ναζιστική ρητορική, ενυπήρχε στην κουλτούρα της γερμανικής Δεξιάς.

«Άγνωστες πλευρές της Μικρασιατικής Kαταστροφής»

Στην παρακάτω ανάρτηση μπορείτε να ακούσετε την ομιλία μου, στο πλαίσιο της σχετικής βδομάδας, που διοργάνωσε ο Όμιλος Ιστορίας του ν. Κιλκίς:

 

Για το νεοναζιστικό εξτρεμισμό με αφορμή τη σφαγή στη Νέα Ζηλανδία

Mε αφορμή την δολοφονική επίθεση κατά άμαχων και άοπλων πιστών (κυρίως Πακιστανών και Μπαγκλαντεζιανών) σε 2 τζαμιά στη Νέα Ζηλανδία, και το μανιφέστο του ψυχάκια Αγγλοσάξονα νεο-Ναζί, που θεωρούσε εαυτόν εκφραστή του Δυτικού κόσμου και της Λευκής Φυλής έχουμε να σχολιάσουμε τα εξής:

 

.

Θεσσαλονίκη, 13 Δεκεμβρίου: «Comparing genocide and mass atrocities»

Μια διεθνής ακαδημαϊκή συνάντηση υπό τον τίτλο «Comparing genocide and mass atrocities» θα πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη στις 13 και 14.

Η συνάντηση γίνει στη νομική σχολή, αίθουσα 112 »Κωνσταντόπουλος», 1ος όροφος…

 

Η Επανάσταση των Σπαρτακιστών στη Γερμανία και η δολοφονία της Λούξεμπουργκ

Ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα ζητήματα της τελευταίας περιόδου του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου   ήταν η εμφάνιση ενός μαχητικού αντιπολεμικού σοσιαλιστικού κινήματος που επιτάχυνε το τέλος του πολέμου και την ήττα της Γερμανίας του Κάϊζερ.  Η δυσαρέσκεια των πολιτών για την τυχοδιωκτική πολιτική του γερμανικού μιλιταρισμού που είχε οδηγήσει στον αιματηρότατο πόλεμο, κορυφώθηκε το Νοέμβρη του 1918 με τη λαϊκή εξέγερση. 

Η πρώτη πράξη της αντιπολεμικής κίνησης έλαβε χώρα στον πολεμικό ναύσταθμο του Κίελου (Kiel) τον Οκτώβριο του 1918. Στις 9 Νοεμβρίου του 1918 επαναστάτησαν στο Βερολίνο οι στρατιώτες και οι εργάτες.

Σεμινάριο Ιστορίας 18-5-2018: Aπό τις Γενοκτονίες στο Ολοκαύτωμα

«ο Ατατούρκ ήταν ο δάσκαλος.
Ο Μουσολίνι ήταν ο πρώτος μαθητής του και εγώ ο δεύτερος»
(Aδόλφος Χίτλερ, 1938, από
Stefan Ihring, «Atatürk in the Nazi Imagination»,
ελληνική έκδοση, σ. 189)

 

Ο άγνωστος αυτός συσχετισμός θα παρουσιαστεί και θα συζητηθεί στο Σεμινάριο Σύγχρονης Ιστορίας  στο πλαίσιο του Ελεύθερου Πανεπιστημίου του δήμου Κηφισιάς την Παρασκευή 18-5-2018, 7.00 μ.μ. (Βιβλιοθήκη του Δήμου Κηφισιάς -Έπαυλη Δροσίνη,  Αγ. Θεοδώρων & Κυριακού).

Συγκεκριμένα:

 

18 Μαϊου 2018 

 .

Αφιέρωμα στο Ολοκαύτωμα

 .

–Βλάσης Αγτζίδης, «Εισαγωγή»

 

–Βασίλειος Μεϊχανετσίδης, δρ. δικαίου, μέλος της Ένωσης για τη Μελέτη των Γενοκτονιών, «Ο μηχανισμός οργάνωσης των Γενοκτονιών» 

–Λάμπης Κατσιάπης, φιλόλογος, «Από τις Γενοκτονίες στο Ολοκαύτωμα» 

Η Μάχη της Κοκκινιάς στις 7 Μαρτίου του 1944

Στις 7 Μαρτίου 1944 έγινε η Μάχη της Κοκκινιάς.

74 χρόνια έχουν περάσει από τη μέρα που η Αντίσταση έδωσε τη μάχη κατά των κατοχικών στρατευμάτων και των συνεργατών τους.

Η απάντηση των Ναζιστών κατακτητών (και των ελληνόφωνων συνεργατών τους) ήταν η μαζική εκκαθάριση της προσφυγικής αυτής περιοχής με το μπλόκο. Ένα γεγονός που έμεινε στην ιστορία ως το Μπλόκο της Κοκκινιάς.

O Aντώνης Πολυχρονιάδης πρόσφυγας από το Βαϊνδίρι της Μικράς Ασίας -θείος της γυναίκας μου- συνελήφθη στο μπλόκο της Κοκκινιάς και πέθανε στο Μαουτχάουζεν, ένα από τα σκληρά στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Γερμανία. Ένας άλλος θείος, ο Γιώργος Κούρτογλου, πρώτος ξάδελφος της γιαγιάς μου Ειρήνης από το Μουραντιέ Μαγνησίας Μικράς Ασίας συνελήφθη και αυτός και στάλθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης αλλά κατάφερε να επιστρέψει ζωντανός, Ο θείος-Γιώργος μου έδωσε την υπέρτατη χαρά να επισκεφτώ μαζί του το γενέθλιο μικρασιατικό τόπο.

Στη φωτογραφία ο Αντώνης Πολυχρονιάδης με την αδελφή του
Σεβαστή Πολυχρονιάδη-Τσιναροπούλου

Ας μην ξεχάσουμε ποτέ τα θύματα του ναζισμού καθώς και τη μεγαλειώδη Εθνική Αντίσταση και ας ορθώσουμε ένα τείχος μνήμης στους νοσταλγούς του ναζισμού.

23 Φεβρουαρίου: Σεμινάριο Ιστορίας για τα Δεκεμβριανά του ’44 με τον Μεν. Χαραλαμπίδη

Στο πλαίσιο του Σεμιναρίου Σύγχρονης Ιστορίας που λαμβάνει χώρα στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Δήμου Κηφισιάς («Έπαυλη Δροσίνη»-Βιβλιοθήκη Δήμου, Oδός Αγ. Θεοδώρων & Κυριακού, Κηφισιά) ο ιστορικός Μενέλαος Χαραλαμπίδης θα παρουσιάσει το θέμα: 

«Δεκεμβριανά 1944. Η μάχη της Αθήνας και οι εικόνες της». 

Θα προβληθεί αδημοσίευτο φωτογραφικό υλικό από τα βρετανικά αρχεία και θα ακολουθήσει συζήτηση.

H τελευταία μάχη της Κατοχής

Η αιματηρή Μάχη του Κιλκίς του Νοεμβρίου του 1944

Του Βλάση Αγτζίδη (*)

Μια πολύ σημαντική εκδήλωση θα γίνει στο Κιλκίς στις 2 Δεκεμβρίου του 2017 ,  ώρα  7μ.μ  στο  Επιμελητήριο της πόλης  (Στενημάχου 2). Για πρώτη φορά όλες οι απόψεις θα διατυπωθούν και θα κατατεθεί η ερμηνεία δύο κατεξοχήν έγκριτων ιστορικών που έχουν μελετήσει την περίοδο αυτή.

Η πρωτοβουλία για την εκδήλωση ανήκει στον δραστήριο «Όμιλο για την Ιστορία και τον Πολιτισμό του ν. Κιλκίς» σε συνεργασία με τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη. Ομιλητές στην εκδήλωση θα είναι:

–Ανδρέας Αγτζίδης, σ. δάσκαλος, αρθρογράφος-μελετητής της κατοχικής περιόδου και εμφυλίου

–Θεόδωρος Παυλίδης, σ. δικηγόρος,συγγραφέας

Καθώς και οι δύο ιστορικοί:

–Στράτος Δορδανάς, επίκουρος καθηγητής ιστορίας πανεπιστημίου Μακεδονίας

–Νίκος Μαραντζίδης, καθηγητής πολιτικών επιστημών πανεπιστημίου Μακεδονίας

Την εκδήλωση  συντονίζει  ο  δημοσιογράφος  Θεοφύλακτος Παγλαρίδης . 

Σεμινάριο Ιστορίας, 28 Απριλίου: Για τη ναζιστική εισβολή του ’41

Παρασκευή 28 Απριλίου 2017, 7.15 μ.μ. – 9 μ.μ.«Έπαυλη Δροσίνη»-Βιβλιοθήκη Δήμου, Oδός Αγ. Θεοδώρων & Κυριακού.

Με αφορμή την επέτειο της γερμανικής εισβολής στην Ελλάδα και της έναρξης της μακράς οδυνηρής Κατοχής, θα παρουσιάσουμε ένα σχετικό αφιέρωμα στο Σεμινάριο Ιστορίας που επιμελούμαι στο  Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του δήμου Κηφισιάς.

https://kars1918.wordpress.com/2016/10/05/seminario-de-la-historia-moderna-2016-2017/

Στο Σεμινάριο  θα περιγραφεί ο σύντομος πόλεμος που σήμανε τόσο την απότομη διακοπή της νικηφόρας πορείας του Ελληνικού Στρατού στα βουνά της Βορείου Ηπείρου, όσο και την έναρξη της ζοφερής περιόδου της κατοχής.

Για τον Δωσιλογισμό και τον Αντ. Δάγκουλα

Του Αντώνη Κάλφα (*)

Μια εξαιρετική εκδήλωση θα γίνει στο Κιλκίς από τον Όμιλο για την Ιστορία και τον Πολιτισμό, τη Δημόσια Βιβλιοθήκη του Κιλκίς και τις εκδόσεις Επίκεντρο το Σάββατο 3-12-2016, στις 7.00 μ.μ. στο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο. Αφορμή είναι η έκδοση ενός σημαντικού βιβλίου από τον ερευνητή Ανδρέα Βενιανάκη  που έχει ως τίτλο: «Δάγκουλας, ο “δράκος” της Θεσσαλονίκης – Συμβολή στην Ιστορία των Ταγμάτων Ασφαλείας επί Κατοχής (1941-1944)», εκδόσεις Επίκεντρο, με  πρόλογος των Στράτου Δορδανά και  Βάιου Καλογρηά.

75 χρόνια από το Ολοκαύτωμα των Κρουσίων (Κιλκίς)

75 χρόνια συμπληρώθηκαν από την καταστροφή των τριών ορεινών χωριών του νομού Κιλκίς από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής, με αφορμή την πρώιμη εμφάνιση αντιστασιακού αντικατοχικού κινήματος με την οργάνωση που πήρε την ονομασία «Αθανάσιος Διάκος». Στις 25 Οκτωβρίου του 1941 τα τρία προσφυγικά (ποντιακά) χωριά,  το Κλειστό (Μούσγαλι), η Κυδωνιά (Κοτσιαλάρ) και το Αμπελόφυτο (Μουρσαλί) περικυκλώνονται από ισχυρές μηχανοκίνητες δυνάμεις των SS και των ταγμάτων θανάτου. Οι κατακτητές εισέβαλαν ταυτόχρονα και στα τρία χωριά. Δολοφόνησαν τον ανδρικό πληθυσμό από 15 χρονών και πάνω και ισοπέδωσαν και τα τρία χωριά. Συνολικά εκτέλεσαν 96 άτομα.

Με αφορμή  την επέτειο αυτή ο Όμιλος για τον Ιστορία και τον Πολιτισμό του ν. Κιλκίς, σε συνεργασία με το Δήμο, οργανώνει εκδήλωση την Κυριακή 30 Οκτωβρίου 2016  ωρα 18,30, στο ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΟΥ ΚΙΛΚΙΣ

Η Λωζάννη, ο Κεμάλ και οι μικροαπατεωνιές των κεμαλιστών

Δεν είναι πολύ εύκολο να αποκωδικοποιηθεί πλήρως η πρόσφατη εξέλιξη της ρητορικής του Ερντογάν, που φαίνεται να ασκεί κριτική και να προσπαθεί να αποδομήσει ιδεολογικά μια από τις ισχυρότερες διεθνείς συνθήκες, τη Συνθήκη της Λωζάννης. [Ένα μέρος της αφορούσε την ελληνοτουρκική ανταλλαγή των πληθυσμών και των καθορισμό των ελληνοτουρκικών συνόρων]. Εάν συμβαίνει αυτό τελικά, η Τουρκία και ο εθνικισμός της είτε στην κεμαλική είτε στην ισλαμιστική του εκδοχή, θα έχουν κερδίσει την παγκόσμια πρωτοτυπία αμφισβητώντας για δεύτερη φορά μια από τις μεταπολεμικές συνθήκες που πάνω της βασίστηκε η γεωπολιτική ισορροπία.

Mια συνέντευξη του Stefan Ihrig

.
Stefan Ihrig: O θαυμασμός της Γερμανίας στις τακτικές του Κεμάλ

ΗΛΙΑΣ ΜΑΓΚΛΙΝΗΣ

Οσοι έχουν μελετήσει στοιχειωδώς τη Γερμανία κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο θα έχουν παρατηρήσει τη στενή σχέση της με την Οθωμανική Αυτοκρατορία και τη μετέπειτα Νέα Τουρκία που ίδρυσε ο Κεμάλ Ατατούρκ. Και όμως, μέχρι σήμερα ελάχιστοι έχουν ασχοληθεί σε βάθος και με σύστημα με τη σχέση, τη συμμαχία αυτή, τις προεκτάσεις και τα παρεπόμενά της. Ο ιστορικός Stefan Ihrig πράττει ακριβώς αυτό, φέρνοντας στο φως πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία για τον ιδιαίτερο θαυμασμό των Γερμανών εθνικιστών και βέβαια των ναζί απέναντι στον ίδιο τον Κεμάλ, αλλά και στις γενοκτονικές πολιτικές των Νεότουρκων. Τα αποτελέσματα της έρευνάς του περιλαμβάνονται στο βιβλίο «Ατατούρκ και ναζί. Δάσκαλος και μαθητές στην εφαρμογή του ολοκληρωτισμού».

– Πώς προέκυψε η συμμαχία Γερμανίας-Τουρκίας το 1914-18 και ποια η ιδιαίτερη σημασία της;

«Ατατούρκ και Ναζί», ένα σημαντικό βιβλίο

Με αφορμή την έκδοση στα ελληνικά του βιβλίου
του Stefan Ihring
με τίτλο «Atatürk in the Nazi Imagination»
 

του Κώστα Μαρδά από το ΑΠΕ-ΜΠΕ
(Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων-Μακεδονικό Πρ. Ειδήσεων)

Ο Κεμάλ Ατατούρκ, ο γεννήτορας της σύγχρονης Τουρκίας, ηγέτης ενός κινήματος που χαρακτηρίζεται από τους πολιτικούς αναλυτές Δεξιάς και Αριστεράς ως φιλελεύθερο, αντιιμπεριαλιστικό, μεταρρυθμιστικό, είχε έναν θαυμαστή που αιματοκύλησε τον κόσμο. Ποιον; Τον Αδόλφο Χίτλερ! Το υποστηρίζει ο Βρετανός ιστορικός Στέφαν ‘Αιριγκ, απόφοιτος του Πανεπιστημίου Κουίν Μέρι του Λονδίνου, με διδακτορική διατριβή στο Κέιμπρτζ που έχει θέμα τις σχέσεις Ναζί- Κεμάλ. 

Στο βιβλίο του «Ατατούρκ και Ναζί», που κυκλοφόρησε πρόσφατα στα ελληνικά από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος, βασιζόμενος σε γερμανοβρετανικές πηγές που πιάνουν 100 σελίδες- ένα βιβλίο μέσα στο βιβλίο των 447 σελίδων – παραθέτει στοιχεία ότι ο Ατατούρκ ήταν ο δάσκαλος και ο Χίτλερ ο μαθητής! Μαθητής στον εθνικισμό, στον ρατσισμό, στην αντιθρησκευτικότητα, στον ολοκληρωτισμό και πάνω απ΄όλα στη γενοκτονία παίρνοντας το κεμαλικό πρότυπο εξόντωσης Αρμενίων και Ελληνοποντίων.

Ποιόν Ολυμπιακό θέλουμε;

Με αφορμή τις απαξιωτικές και ρατσιστικές δηλώσεις παραγόντων του Ολυμπιακού, αλλά και την επίσημη ανακοίνωση της ίδιας της ΠΑΕ  κατά του προέδρου του ΠΑΟΚ Ιβάν Σαββίδη με αφορμή μια απλή ποδοσφαιρικη αντιδικία, έγινε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση, αλλά και αντιπαράθεση. Ένα απ΄τα πλέον ενδιαφέροντα κείμενα ήταν αυτό του «Πόντος και Αριστερά», που ακολουθεί:

———————————–

–Από τον Ολυμπιακό του Γόδα στον Ολυμπιακό του Κασιδιάρη;

Με αφορμή τις δηλώσεις Ανδριανόπουλου, ΠΑΕ κ.λπ…

Ο «Ολυμπιακός» δημιουργήθηκε ως μια ομάδα των «ιθαγενών», των «ντόπιων» Πειραιωτών (παλιότεροι έποικοι από Μωριά και Κυκλάδες κυρίως), σε μια εποχή που ο Πειραιάς είχε περικυκλωθεί κυριολεκτικά από τις συνοικίες των προσφύγων (Ποντίων, Ιώνων, Καππαδοκών) της Μικρασιατικής Καταστροφής. Οι συγκρούσεις ήταν καθημερινές με αποκορύφωση τη σκληρή ρήξη των προσφύγων με τους Μωραϊτες του Πειραιά και κυρίως με τους Μανιάτες. Αρκετά γρήγορα όμως επήλθε μια σχετική ειρήνευση και οι πρόσφυγες αγκάλιασαν τον Ολυμπιακό.

Το χαρακτηριστικότερο πρόσωπο αυτής της συνάντησης υπήρξε ο Νίκος Γόδας . Γεννήθηκε το 1921 στο Αϊβαλί και η Μικρασιατική Καταστροφή τον «έστειλε» μαζί με την οικογένεια του πρώτα στην Μυτιλήνη, μετά στην Κρήτη και τελικά στην Κοκκινιά όπου και ρίζωσαν….

Δύο εκδηλώσεις για τα Ολοκαυτώματα σε Μεσόβουνο και Καλογρέζα

Το περασμένο διάστημα συμμετείχα σε δύο πολύ σημαντικές εκδηλώσεις.

Από την εκδήλωση στο Μεσόβουνο

1.  Στην επετειακή εκδήλωση στις 24 Οκτωβρίου για τη σφαγή που προκάλεσαν οι Ναζί στο Μεσόβουνο της Εορδαίας, σ’ ένα από τα πρώτα χωριά που επαναστάτησαν κατά της γερμανικής Κατοχής από το καλοκαίρι ήδη του 1941. 

Εδώ μπορείτε να δείτε το χρονικό και η σημασία των γεγονότων, όπως παρουσιάστηκαν από το Kozan.TV:

2.  Στην παρουσίαση του βιβλίου του Κ. Χαλέμου «Σαν πουλιά τα τουφεκάν». 

Το βιβλίο  αναφέρεται στο Μπλόκο που έγινε στην Καλογρέζα τον Μάρτιο του 1944 από την δωσίλογη Ελληνική Χωροφυλακή:

Παρακάτω μπορείτε να δείτε την παρέμβασή μου στην εκδήλωση: 

 

Η τρίτη επανεμφάνιση της γερμανικής Δεξιάς

Μια από τις πλέον άδηλες πλευρές της σημερινής κρίσης είναι η διαχείρισή της από ένα σκληρό πυρήνα της νέας γερμανικής Δεξιάς. Και όταν λέμε «νέας» εννοούμε  ότι δεν έχει σχέση με τη ναζιστική κληρονομιά, η οποία επίσης υπήρξε παιδί του γερμανικού συντηρητισμού.

Ο γερμανικός συντηρητισμός πρωτοδιαμορφώθηκε στην Πρωσία από το 1815 με τη συντριβή του γαλλικού φιλελευθερισμού και  ονειρεύτηκε μια ιμπεριαλιστική αναβάθμιση του γερμανικού παράγοντα, που την επιχείρηση με τους δύο παγκόσμιους πολέμους. 

70 χρόνια από τη «δολοφονία» του Άρη Βελουχιώτη

«O Άρης ήξερε από την αρχή το τέλος του. Τις παλιές καλές ημέρες στο βουνό έκανε καμιά φορά παρέα με τον μόνιμο λοχαγό Κουταλίδη, που έπαιζε υπέροχα στο βιολί του κάποια κλασικά κομμάτια. Μια ημέρα ο λοχαγός τού είπε με θαυμασμό ότι μοιάζει με τον επαναστάτη Πουγκατσέφ, που έφτιαξε δικό του στρατό και κυριάρχησε σε μεγάλο τμήμα της τσαρικής Ρωσίας.
O αρχηγός τον ρώτησε με νόημα:
–Θυμάσαι το τέλος του;
–Ναι, απάντησε ο λοχαγός. Κυκλώθηκε από τα τσαρικά στρατεύματα, πιάστηκε αιχμάλωτος και το κεφάλι του έμεινε κρεμασμένο για ημέρες σε κοινή θέα.
–Eμένα όμως δε θα με πιάσουν ποτέ αιχμάλωτο.
Κι αυτό έκανε»,
[Έτσι περιγράφει  ο Διονύσης Χαριτόπουλος, στο βιβλίο του «Αρης, ο αρχηγός των ατάκτων» τον ηγέτη της Εθνικής Αντίστασης  (1941-1945)]

Σεμινάριο Ιστορίας: «Η Γενοκτονία των Ελλήνων Εβραίων από τους Ναζί και η Μνήμη της»

Την Παρασκευή  6-3-2015, 6-8 μ.μ. η Οντέτ Βαρόν-Βασάρ, ιστορικός-διδάσκουσα στο Ελληνικό Ανοιχτό πανεπιστήμιο θα παρουσιάσει το θέμα «Η ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΝΑΖΙ  (1943-1944) ΚΑΙ Η ΜΝΗΜΗ ΤΗΣ».

Η παρουσίαση θα γίνει στο πλαίσιο του Σεμιναρίου Σύγχρονης Ιστορίας-«Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Δήμου Κηφισιάς στην «Έπαυλη Δροσίνη»-Βιβλιοθήκη Δήμου, Oδός Αγ. Θεοδώρων & Κυριακού.

Η Ελλάδα γνώρισε ένα από τα υψηλότερα ποσοστά εξόντωσης των Εβραίων σε ναζιστικά στρατόπεδα στην Ευρώπη (82%). Η εισηγήτρια θα παρουσιάσει την εκτόπιση και την εξόντωση των Ελλήνων Εβραίων στο πλαίσιο της Κατοχής, εστιάζοντας στις αιτίες και τις ιδιαιτερότητες αυτής της τραγωδίας.

Ένας μύθος από τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο

Ο μύθος για τα σαπούνια από το λίπος των Εβραίων

 Βλάσης Αγτζίδης

Mια γελοιογραφία του Τάσου Αναστασίου στη διαδικτυακή «Αυγή» έγινε αφορμή για μια οργισμένη και υπερβολική αντίδραση της Ισραηλιτικής Κοινότητας Αθηνών (ΙΚΑ), η οποία κατήγγειλε το συγκεκριμένο σκίτσο «ως αισχρό και προσβλητικό». Είναι αλήθεια ότι η ΙΚΑ θεώρησε ότι ο σκιτσογράφος γελοιοποιούσε το Ολοκαύτωμα, γιατί είχε ως δεδομένο ότι όντως οι Ναζί κατασκεύαζαν σαπούνι από το λίπος των θυμάτων τους.

Σεμινάριο Ιστορίας: Για τον λιμό της Κατοχής

Μια από τις άμεσες συνέπειες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και της γερμανο-ιταλο-βουλγαρικής Κατοχής της Ελλάδας ήταν ο μεγάλος λιμός του χειμώνα του ’41. Η επίταξη των τροφίμων της χώρας από τους Γερμανούς, η απόλυτη εκμετάλλευση της Ελλάδας από τους κατακτητές συνδυασμένη με τον πολεμικό αποκλεισμό της χώρας που επέβαλαν οι Βρετανοί, οδήγησε σε μια μεγάλη ανθρωπιστική καταστροφή. Μια από τις κύριες ομάδες θυμάτων του λιμού ήταν οι αστοί πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής, που μόλις 18 χρόνια πριν είχαν εγκατασταθεί στον ελλαδικό χώρο και ήταν αποστερημένοι από κάθε πόρο...

Σεμινάριο Ιστορίας: Ας θυμηθούμε και πάλι το Δίστομο

Μπορεί η χώρα αλλά και εμείς προσωπικά να βρισκόμαστε σε διαδικασία προεκλογικής εγρήγορσης, όμως οι σταθερές της ζωής μας δεν ξεχνιούνται.

Και μια από τις σταθερές είναι η συνεχής προσπάθεια αναζήτησης της ιστορικής γνώσης και των απαραίτητων ερμηνειών, όπως το επιχειρούμε εδώ και κάποια χρόνια στο Σεμινάριο Σύγχρονης Ιστορίας στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο της Κηφισιάς, «Έπαυλη Δροσίνη»-Βιβλιοθήκη Δήμου, Oδός Αγ. Θεοδώρων & Κυριακού.

Έτσι, την Παρασκευή 23-1-2015, 6-8 μ.μ. η ιστορικός Ζέτα Παπανδρέου, θα παρουσιάσει το θέμα «Η ναζιστική κατοχή στην Ελλάδα και άσκηση αντιποίνων. Δίστομο 6-10-944«…

Συντονίζει ο εκπαιδευτικός Παύλος Κοσμίδης

https://kars1918.wordpress.com/2014/12/30/seminar-2015/

Μουσταφά Κεμάλ: Οδηγώντας τον Αδόλφο Χίτλερ

Η πρωτοναζιστική φυσιογνωμία των νεότουρκων και του Κεμαλισμού είναι γνωστή στον οποιονδήποτε αντικειμενικό ερευνητή μελετά τις ιδεολογικές βάσεις αυτών των εκφράσεων της τουρκικής ακροδεξιάς. Βέβαια, αυτό δεν είναι κοινός τόπος της νεοελληνικής μας ιδεολογικής και ερμηνευτικής παράδοσης, είτε της Δεξιάς, είτε της Αριστεράς….

Στο κείμενό μου με τίτλο  Η «Χρυσή Αυγή» και οι πρόσφυγες του ‘22″ μπορείτε να βρείτε την τεκμηρίωση της διαπίστωσης ότι η τάση εκείνη του νεοτουρκικού κινήματος (Τζεμάλ, Εμβέρ, Ταλαάτ) που κατέλαβε την εξουσία το 1908 αποτελεί μια πρωτοναζιστική ιδεολογική, πολιτική και οργανωτική μορφή. Συνέχεια και ολοκλήρωση του κινήματος εκείνου υπήρξε το κεμαλικό κίνημα, του οποίου ο ηγέτης αναγνωρίζεται ως διδάσκαλος του Αδόλφου Χίτλερ και του Μουσολίνι.    

Το βιβλίο του Stefan Ihring

Τελευταία με το φαινόμενο αυτό -που παλαιότερα είχε επισημανθεί μέσα από αναφορές του Νίκου Ψυρρούκη, του Άγι Στίνα κ.ά.-  ασχολούνται αρκετοί αξιόλογοι ερευνητές από την Εσπερία:

«…To say that the roots of the Third Reich’s rise have been thoroughly examined would be an understatement. Yet one element of Hitler’s power grab has largely been neglected—the importance of Turkey and Mustafa Kemal Atatürk (or as Hitler called him, his “shining star”) on the Führer’s thinking….»

Το Ολοκαύτωμα του Μεσόβουνου

Ένα από τα πλέον μαρτυρικά χωριά της Ελλάδας κατά την περίοδο της Κατοχής ήταν το Μεσόβουνο Κοζάνης. Αυτό ήταν και το αντικείμενο του αφιερώματος στις Σελίδες Ιστορίας στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, (19 Οκτωβρίου 2014). Συνεργάτης στο αφιέρωμα ήταν και η ιστορικός Ζέτα Παπανδρέου που αναλύει το φαινόμενο των μαζικών αντιποίνων των Ναζί….

ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΤΗΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ΠΟΥ ΥΠΕΣΤΗ 2 ΦΟΡΕΣ ΤΗ ΝΑΖΙΣΤΙΚΗ ΘΗΡΙΩΔΙΑ ΜΕΣΟΒΟΥΝΟ:
Παραγνωρισμένα ολοκαυτώματα

Το Μεσόβουνο ήταν μεταξύ των πρώτων χωριών της Ελλάδας που πήραν τα όπλα κατά των κατακτητών. Την πρωτοβουλία για οργάνωση της αντίστασης είχαν πέντε Μεσοβουνιώτες κομμουνιστές, που είχαν δραπετεύσει από τους τόπους της εξορίας τους

Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*

Ένα από τα πλέον φρικιαστικά εγκλήματα των ναζί κατά την περίοδο της Κατοχής ήταν το διπλό Ολοκαύτωμα στο Μεσόβουνο της Κοζάνης, ένα χωριό 1.171 κατοίκων, που δημιούργησαν Πόντιοι πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής. Η ιστορία του χωριού αυτού είναι εντελώς παραγνωρισμένη από την επίσημη ιστοριογραφία, οι οποία, όπως φαίνεται, διαμορφώθηκε από τους νικητές του Εμφυλίου με τη χρήση μεροληπτικών και ιδεολογικών κριτηρίων.

Το μνημείο πεσόντων της περιοχής. Ανάμεσά τους και σοβιετικοί στρατιώτες

ΤΙΜΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ ΜΕ ΕΝΑΝ ΑΛΛΟ ΤΡΟΠΟ.

Κυριακή 16-11-2014, 18.30

«Οι πρόσφυγες του ’22 στην Εθνική Αντίσταση«,

Ιωνική Πολιτιστική Στέγη Ηλιούπολης,
Μάριου Αντύπα 134 και Σoφοκλή Βενιζέλου 100,
Ηλιούπολη Αττικής

65 χρόνια από τη λήξη του εμφυλίου

Η επέτειος της λήξης του σκληρού εμφύλιου πολέμου αποτέλεσε το έναυσμα για το σχετικό αφιέρωμα στις Σελίδες Ιστορίας της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» (7-9-2014) με τη συνεργασία της ιστορικού Βασιλικής Λάζου… Δημοσιεύονται παρακάτω τα πλήρη κείμενα, χωρίς τις περικοπές που έγιναν για λόγους χώρου στην εφημερίδα.

Εμφύλιος : μια τραγική σελίδα της νεοελληνικής ιστορίας

Ο εμφύλιος πόλεμος αποτελεί το συγκερασμό των γεωπολιτικών συμφερόντων των μεγάλων δυνάμεων, των κυνικών συμφερόντων των ντόπιων ελίτ που παραδοσιακά ήταν εξαρτημένες από τον ξένο παράγοντα και την ανεπάρκεια των ηγεσιών του Κομμουνιστικού Κόμματος

Του Βλάση Αγτζίδη (*)

Ο Εμφύλιος αποτελεί μια από τις σημαντικότερες στιγμές της σύγχρονης ιστορίας του νεότερου ελληνισμού και μαζί με την Μικρασιατική Καταστροφή, που είχε συμβεί μόλις 25 χρόνια πριν, καθόρισε πλήρως και ολοκληρωτικά την εξέλιξη της νεοελληνικής κοινωνίας.

Τα κομμένα κεφάλια του Άρη Βελουχιώτη και του Τζαβέλα κρεμασμένα σε φανοστάτη στην κεντρική πλατεία των Τρικάλων: «Γύρω από τα κρεμασμένα κεφάλια οι παρακρατικοί βάραγαν νταούλια και κέρναγαν από νταμιζάνες κρασί» γράφει ο Χαριτόπουλος. Η «τεχνική» αυτή κορυφώθηκε την περίοδο της Λευκής Τρομοκρατίας, που οδήγησε στον Εμφύλιο, όταν συγκροτήθηκαν οι παρακρατικές ομάδες  των βασιλοφρόνων κυνηγών κεφαλών.

Η Επανάσταση των «Σπαρτακιστών» και η προδοσία του Λένιν

Οι σελίδες Ιστορίας της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» της 19ης Ιανουαρίου 2014, ήταν αφιερωμένες στην εξέγερση των «Σπαρτακιστών»  στη Γερμανία (5-15 Ιανουαρίου 1919) και στο τέλος των Λούξεμπουργκ και Λίμπνεχτ.  Στο αφιέρωμα συμμετέχουν οι Λέανδρος Μπόλαρης και Χρήστος Κεφαλής.

Η άγνωστη εργατική επανάσταση στη Γερμανία
.

FREIHEIT IST IMMER DIE FREIHEIT DER ANDERS DENKENDEN
(Ελευθερία νοείται, η ελευθερία του διαφορετικά σκεπτόμενου)
Ρόζα Λούξεμπουργκ

Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*

Στις 15 Ιανουαρίου του 1919 έπεσε η αυλαία για τη μοναδική εργατική επανάσταση του 20ού αιώνα, που ήταν συμβατή με τη μαρξιστική θεώρηση για την κοινωνική εξέλιξη.

Στις 3 Νοεμβρίου 1918 ξεκίνησε η εξέγερση των ναυτών στο Κίελο της Γερμανίας που οδήγησε στην κατάρρευση της καϊζερικής μοναρχίας και στο τέλος του Α΄παγκοσμίου Πολέμου

Ισως γι’ αυτό παρέμεινε τόσο πολύ άγνωστη η επανάσταση των «Σπαρτακιστών» στη Γερμανία, σε αντίθεση με πλειάδα άλλων επαναστάσεων και κινημάτων που χαρακτηρίστηκαν εξ αρχής από στρεβλώσεις, απολυταρχικές πρακτικές και περιφρόνηση της δημοκρατικής έκφρασης, θεωρήσεις που υποβάθμιζαν την εργατική τάξη προς όφελος επαγγελματιών κινηματιών, αντιλήψεις που προέκριναν τις κομματικές οργανώσεις και καταργούσαν τα αυθεντικά λαϊκά συμβούλια.

Μαρτυρίες για την βρετανική επέμβαση τον Δεκέμβριο του ’44

H σημασία των μαρτυριών για την πληρέστερη κατανόηση του βρετανικού ρόλου στον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο υπήρξε το αντικέιμενο του αφιερώματος ιστορίας στη Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία στις 29 Δεκεμβρίου 2013.  Στο αφιέρωμα συμπεριλαμβάνονται δύο μαρτυρίες:  η συγκλονιστική αφήγηση του Βρετανού αξιωματικού Wilfred Byford-Jones για τις δολοφονίες των διαδηλωτών στις 3 Δεκεμβρίου στην Πλατεία Συντάγματος  και του  Χρήστου Κοσμίδη, μαχητή του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ), για την εν γένει βρετανική στάση κατά την περίοδο της Κατοχής.

.

Η σημασία των μαρτυριών για τη βρετανική επέμβαση

• Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*

• Μία από τις πλέον έντονες σελίδες της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας είναι η ένοπλη βρετανική επέμβαση του Δεκεμβρίου του ’44 κατά του μεγάλου αντιστασιακού κινήματος που είχε αναπτυχθεί στην κατεχόμενη Ελλάδα -ενώ ακόμα μαινόταν ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος.

  Η σημαντικότητα της βρετανικής επέμβασης οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Αρχικά γιατί η κύρια αιτία του ελληνικού εμφύλιου πολέμου υπήρξε η βρετανική επέμβαση. Επίσης, η επέμβαση των Βρετανών σταμάτησε εν τη γενέσει της μια πρωτοφανή κινητοποίηση και συμμετοχή του ελληνικού λαού στα κοινά, ανεξάρτητα εάν η κύρια δύναμη της Αντίστασης ελεγχόταν από ένα συγκεντρωτικά δομημένο κόμμα, θεολογικής υπόστασης, ενταγμένο σ’ ένα διεθνές σύστημα εξάρτησης.

Θεσσαλονίκη: Πλατεία Ελευθερίας ή Πλατεία Γενοκτονίας;

Το Σάββατο 16 Νοεμβρίου 2013 δημοσιεύτηκε στη σελίδα των Ιστορικών της «Ελευθεροτυπίας» το άρθρο μου για την ιστορία της Πλατείας.  Με μια έννοια, αποτελεί συνέχεια της προσωπικής παρέμβασης (Αμνησία στην “πόλη των προσφύγων”;) στην ανάπλαση της Πλατείας που επιχειρεί  Δήμος Θεσσαλονίκης: 

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΠΛΑΤΕΙΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Πλατεία Ελευθερίας ή Πλατεία Γενοκτονίας

Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*

Σπάνια ένας τόπος, όσο η παλιά Πλατεία Ολύμπου της Θεσσαλονίκης (που μετονομάστηκε το 1908 σε Πλατεία Ελευθερίας), συνδέει τόσο διαφορετικά γεγονότα που έλαβαν χώρα σε διαφορετικές ιστορικές περιόδους. Ελάχιστοι μπορούν να αντιληφθούν ότι η οικουμενική αντίληψη, η έννοια του πολίτη και η προσπάθεια μετεξέλιξης της κοινής κοινωνίας σε κράτος δικαίου θα συντριβούν εδώ από τον ακραίο μιλιταριστικό εθνικισμό.

Πάνω, η Πλατεία Ελευθερίας το 1908 με συγκέντρωση των Νεότουρκων. Κάτω, παλαιότερες όψεις της ίδιας πλατείας, όταν ονομαζόταν Πλατεία Ολύμπου

Ότι σ’ αυτή την πλατεία μια ομάδα εθνικιστών αξιωματικών του οθωμανικού στρατού άνοιξε το κουτί της Πανδώρας, απ’ όπου ελεύθεροι και κυρίαρχοι πια οι εθνικισμοί θα ξεχυθούν κατασπαράζοντας λαούς και έθνη. Οτι πίσω από τη σημερινή μορφή της πλατείας υπάρχει το Ολοκαύτωμα των Εβραίων, οι Βαλκανικοί Πόλεμοι, οι Γενοκτονίες των χριστιανικών λαών της Ανατολής, η Μικρασιατική Καταστροφή. Οτι τα πρώτα σπέρματα του ναζισμού, στη νεοτουρκική του πρωτόλεια εκδοχή, θα εμφανιστούν στη Θεσσαλονίκη μετά το κίνημα του 1908.

Σύντομο ιστορικό της πλατείας

Αμνησία στην «πόλη των προσφύγων»;

Μια πόλη μεταξύ εθνολαϊκισμού και αναθεωρητισμού

Ο Χάινριχ Μπελ, ο συγγραφέας του κλασσικού έργου «Η χαμένη τιμή της Καταρίνα Μπλουμ», στην ιστορική του Διακήρυξη αναφέρει: «Οι άνθρωποι για τους οποίους γράφαμε ζούσαν σε ερείπια, έρχονταν από τον πόλεμο, γυναίκες και άνδρες με τα ίδια τραύματα, ακόμη και παιδιά… Και εμείς ως συγγραφείς αισθανόμασταν τόσο κοντά τους που ταυτιζόμασταν μαζί τους· με μαυραγορίτες και τα θύματα των μαυραγοριτών, με φυγάδες και όλους αυτούς που είχαν μείνει με διάφορους τρόπους χωρίς πατρίδα…»

Όμως στη θέση αυτή του Μπελ, δεν φαίνεται να υπάρχει χώρος για τους πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής, που υπήρξαν -εν τέλει- τα μόνα θύματα (μαζί με τους «Ανταλλάξιμους» μουσουλμάνους) μιας περιόδου γενικευμένης εθνικιστικής παράνοιας και σφαγής σ’ ολόκληρη την Εγγύς Ανατολή. Μιας περιόδου που εγκαινίασαν στη Θεσσαλονίκη -στην Πλατεία Ελευθερίας– οι ακραίοι εθνικιστές Νεότουρκοι και υλοποίησαν με τις πρώτες Γενοκτονίες του 20ου αιώνα…  Τουλάχιστον αυτό είναι  ένα πρώτο συμπέρασμα βλέποντας το πρόγραμμα του Συνεδρίου που διοργανώνει το επόμενο Σάββατο 16 Νοεμβρίου το ‘Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ Ελλάδας» και η «1η Κοινότητα του Δήμου Θεσσαλονίκης», στο πλαίσιο της  διαδικασίας ανάπλασης της Πλατείας Ελευθερίας,  που βρίσκεται ήδη στο τελικό στάδιό της. 

.

Πάμε Πλατεία; 

.

Η Πλατεία Ελευθερίας, έλαβε το όνομά της με αφορμή το στρατιωτικό κίνημα των Νεότουρκων που έγινε από την εθνικιστική τους τάση (που με τη σύγχρονη πολιτική φρασεολογία θα τη χαρακτηρίζαμε ως η «ακροδεξιά-ρατσιστική τάση«).  Μπορούμε να πούμε ότι ο τόπος αυτός συνδέεται απολύτως με τις Γενοκτονίες που αποφάσισαν και υλοποίησαν μεθοδικά οι Νεότουρκοι, προαναγγέλλοντας τη Σοά και τα υπόλοιπα εθνικιστικά εγκλήματα του ναζισμού…

28η Οκτωβρίου 1940. Το ιστορικό και ιδεολογικό πλαίσιο του «Όχι»

Με τη συμμετοχή του ιστορικού Βασίλη Μπογιατζή έγινε ένα αφιέρωμα για την  28η Οκτωβρίου 1940, στις ιστορικές σελίδες της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» (27 Οκτωβρίου 2013)…  Στη συνέχεια αναρτώνται και τα δύο κείμενα (το δικό μου και του Μπογιατζή) όπως ακριβώς αναρτήθηκαν στην ηλεκτρονική σελίδα της «Ε». Στο τέλος υπάρχουν τα λινκ για να δείτε το δισέλιδο σε μορφή PDF.

Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΒΡΕΤΑΝΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΧΙΤΛΕΡ

Πώς πιέστηκε ο Μεταξάς για να πει το «Οχι»

.

• ΤΟΥ ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*
• «Alors, c’ est la guerre» (πόλεμος, λοιπόν), υπήρξε η απάντηση στο τελεσίγραφο του Μουσολίνι που επέδωσε ο πρεσβευτής της Ιταλίας, Emanuele Grazzi, στον Έλληνα δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά στις 28 Οκτωβρίου 1940. Με το τελεσίγραφο αυτό η φασιστική κυβέρνηση του Μπενίτο Μουσολίνι ζητούσε να της επιτραπεί να καταλάβει στρατιωτικά αδιευκρίνιστο αριθμό ελληνικών περιοχών ως «εγγύηση ουδετερότητας της Ελλάδας».

Η απελευθέρωση της Αθήνας από τους Ναζί (Οκτώβριος 1944)

Με αφορμή την  επέτειο αυτή επιμελήθηκα ενός αφιερώματος στην «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» της 13ης Οκτωβρίου 2013.  Συμβολή στο αφιέρωμα είχε και ο ιστορικός Μενέλαος Χαραλαμπίδης. Παρατίθενται τα κείμενα στη συνέχεια, όπως ακριβώς αναρτήθηκαν στο enet.gr:

ΠΕΜΠΤΗ 12 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1944 – ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ

Οι ναζί φεύγουν, οι ταγματασφαλίτες δολοφονούν
.

ΤΟΥ ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*

.

Στις 12 Οκτωβρίου του 1944 -ήταν Πέμπτη- απελευθερώθηκε η Αθήνα. Τα ναζιστικά στρατεύματα αποχώρησαν από το κέντρο της πόλης νωρίς το πρωί, έχοντας υποστείλει πρώτα από την Ακρόπολη τη σημαία του γερμανικού εθνικοσοσιαλιστικού κράτους.

Η υποστολή της ναζιστικής σημαίας θα αναδειχθεί στο συμβολικό χρονικό σημείο της Απελευθέρωσης. Ομως η πραγματική αποχώρηση των Γερμανών από την πρωτεύουσα της Ελλάδας θα γίνει την επόμενη μέρα.

Οι τελευταίες ημέρες της Κατοχής δεν ήταν αναίμακτες. Πολιτική των κατακτητών ήταν η καταστροφή των υποδομών της χώρας. Την παραμονή της αναχώρησής τους και κατ’ απαίτηση των δωσίλογων συνεργατών τους, είχαν επιτεθεί στην προσφυγική Καισαριανή, που αποτελούσε εστία της αντιφασιστικής αντίστασης, δολοφονώντας με απαγχονισμό τους αγωνιστές που συνέλαβαν.