Η Λωζάννη, ο Κεμάλ και οι μικροαπατεωνιές των κεμαλιστών

Δεν είναι πολύ εύκολο να αποκωδικοποιηθεί πλήρως η πρόσφατη εξέλιξη της ρητορικής του Ερντογάν, που φαίνεται να ασκεί κριτική και να προσπαθεί να αποδομήσει ιδεολογικά μια από τις ισχυρότερες διεθνείς συνθήκες, τη Συνθήκη της Λωζάννης. [Ένα μέρος της αφορούσε την ελληνοτουρκική ανταλλαγή των πληθυσμών και των καθορισμό των ελληνοτουρκικών συνόρων]. Εάν συμβαίνει αυτό τελικά, η Τουρκία και ο εθνικισμός της είτε στην κεμαλική είτε στην ισλαμιστική του εκδοχή, θα έχουν κερδίσει την παγκόσμια πρωτοτυπία αμφισβητώντας για δεύτερη φορά μια από τις μεταπολεμικές συνθήκες που πάνω της βασίστηκε η γεωπολιτική ισορροπία.

Advertisement

Κυκλοφόρησε το νέο μου βιβλίο

Τα γεγονότα που συνέβησαν κατά την περίοδο της κατάρρευσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της διαδικασίας μετασχηματισμού της (1908-1923) προκαλούσαν πάντα μια αμφιθυμία. Η συνειδητή άρνηση και η επιλεγμένη σιωπή καθόρισαν τις προτεραιότητες της ιστορικής επιστήμης, ακόμα και της τέχνης. Ο ελληνισμός της Ανατολής και η καταστροφή του δεν αποτέλεσαν μέρος των νεοελληνικών επιστημονικών προτεραιοτήτων.

Το βιβλίο αυτό εκφράζει την ανάγκη να παρουσιαστεί η διαδικασία μετάβασης από την πολυεθνική Οθωμανική Αυτοκρατορία στην εποχή του έθνους-κράτους και να αποσαφηνιστούν αδιερεύνητα στοιχεία της ιστορίας όπως είναι – μεταξύ άλλων – οι λόγοι που το μιλιταριστικό κίνημα των Νεότουρκων αποφάσισε και πραγματοποίησε τη Γενοκτονία των μη μουσουλμανικών πληθυσμών, καθώς και οι ευθύνες του ελληνικού πολιτικού συστήματος και των μεγάλων δυνάμεων της εποχής για την ελληνική ήττα.

13 Ιουνίου: Ημέρα Μνήμης για τις σταλινικές διώξεις….

13 Ioυνίου: Επίσημη Ημέρα Μνήμης για τον ποντιακό ελληνισμό (απόφαση του 4ου Παγκόσμιου Συνέδριου), των σταλινικών διώξεων που συνέβησαν στην ΕΣΣΔ της σταλινικής εποχής. Οι διώξεις που υπήρξαν απόρροια της αλλαγής της εσωτερικής πολιτικής για το εθνικό ζήτημα,  κόστισαν σκληρά στην ελληνική κοινότητα και οδήγησαν στην ολοκληρωτική εξόντωση της ελληνικής ηγετικής κομμουνιστικής ομάδας (των ελλαδιτών φυγάδων συμπεριλαμβανομένων), καθώς και χιλιάδων άλλων του πληθυσμού…

Ας θυμηθούμε αυτή την επέτειο διαβάζοντας κάποια σχετικά κείμενα:

Οι σταλινικές διώξεις

ΣΤΑΛΙΝ Vs ΚΚΕ

-Για τις σταλινικές διώξεις… και μια Μαρτυρία

Καλή Ανάσταση

Μια συμβολική φωτογραφία από αμερικάνικη ταινία του 1919 με τίτλο Auction of souls αναφέρεται στη Γενοκτονία των Αρμενίων. Την εποχή εκείνη η δικαίωση των λαών της Ανατολής έμοιαζε ως πραγματικός στόχος λίγο μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Στη συνέχεια ενέσκηψε η διαφωνία στο συμμαχικό στρατόπεδο, ο αμοραλισμός του Λένιν, οι μοιραίες εκλογές του Νοεμβρίου του 1920, η εθνοπροδοσία των μοναρχικών και η ανεπάρκεια του βενιζελισμού… Με αποτέλεσμα να ευνοηθεί ο τουρκικός εθνισμός, ο οποίος ολοκλήρωσε την περίοδο 1919-1923 τις Γενοκτονίες που είχε ξεκινήσει κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Mια γόνιμη άποψη για τo graffiti στο Πολυτεχνείο

To graffiti στο Πολυτεχνείο, ένα χαστούκι

• Της Όλγας Στέφου

Ποια υποκρισία είναι αυτή που ανέχεται ένα ιστορικό κτίριο να στέκει ντυμένο τις φθορές του, παρατημένο μέσα στα χρόνια, ποια είναι αυτή η υποκρισία που δεν σοκαρίστηκε από τα δακρυγόνα που λεηλατούσαν την ιστορία του κτιρίου μόλις λίγους μήνες πριν, τότε που τα ανοιγμένα κεφάλια των παιδιών δεν ήταν προσβολή, αλλά θίγονται τώρα από την αυθάδεια ίσως της λιγότερο «αναγνωρισμένης» μορφής Τέχνης;

Σεμινάριο Ιστορίας: Ας θυμηθούμε και πάλι το Δίστομο

Μπορεί η χώρα αλλά και εμείς προσωπικά να βρισκόμαστε σε διαδικασία προεκλογικής εγρήγορσης, όμως οι σταθερές της ζωής μας δεν ξεχνιούνται.

Και μια από τις σταθερές είναι η συνεχής προσπάθεια αναζήτησης της ιστορικής γνώσης και των απαραίτητων ερμηνειών, όπως το επιχειρούμε εδώ και κάποια χρόνια στο Σεμινάριο Σύγχρονης Ιστορίας στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο της Κηφισιάς, «Έπαυλη Δροσίνη»-Βιβλιοθήκη Δήμου, Oδός Αγ. Θεοδώρων & Κυριακού.

Έτσι, την Παρασκευή 23-1-2015, 6-8 μ.μ. η ιστορικός Ζέτα Παπανδρέου, θα παρουσιάσει το θέμα «Η ναζιστική κατοχή στην Ελλάδα και άσκηση αντιποίνων. Δίστομο 6-10-944«…

Συντονίζει ο εκπαιδευτικός Παύλος Κοσμίδης

https://kars1918.wordpress.com/2014/12/30/seminar-2015/

Το Ολοκαύτωμα του Μεσόβουνου

Ένα από τα πλέον μαρτυρικά χωριά της Ελλάδας κατά την περίοδο της Κατοχής ήταν το Μεσόβουνο Κοζάνης. Αυτό ήταν και το αντικείμενο του αφιερώματος στις Σελίδες Ιστορίας στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, (19 Οκτωβρίου 2014). Συνεργάτης στο αφιέρωμα ήταν και η ιστορικός Ζέτα Παπανδρέου που αναλύει το φαινόμενο των μαζικών αντιποίνων των Ναζί….

ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΤΗΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ΠΟΥ ΥΠΕΣΤΗ 2 ΦΟΡΕΣ ΤΗ ΝΑΖΙΣΤΙΚΗ ΘΗΡΙΩΔΙΑ ΜΕΣΟΒΟΥΝΟ:
Παραγνωρισμένα ολοκαυτώματα

Το Μεσόβουνο ήταν μεταξύ των πρώτων χωριών της Ελλάδας που πήραν τα όπλα κατά των κατακτητών. Την πρωτοβουλία για οργάνωση της αντίστασης είχαν πέντε Μεσοβουνιώτες κομμουνιστές, που είχαν δραπετεύσει από τους τόπους της εξορίας τους

Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*

Ένα από τα πλέον φρικιαστικά εγκλήματα των ναζί κατά την περίοδο της Κατοχής ήταν το διπλό Ολοκαύτωμα στο Μεσόβουνο της Κοζάνης, ένα χωριό 1.171 κατοίκων, που δημιούργησαν Πόντιοι πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής. Η ιστορία του χωριού αυτού είναι εντελώς παραγνωρισμένη από την επίσημη ιστοριογραφία, οι οποία, όπως φαίνεται, διαμορφώθηκε από τους νικητές του Εμφυλίου με τη χρήση μεροληπτικών και ιδεολογικών κριτηρίων.

Το μνημείο πεσόντων της περιοχής. Ανάμεσά τους και σοβιετικοί στρατιώτες

13-9-2014: Ημερίδα για τη Μικρασιατική Καταστροφή

Ημερίδα με τίτλο: «1914-2014 , Εκατό χρόνια από την έναρξη των διωγμών που οδήγησαν στη Γενοκτονία των Ελλήνων της Ανατολής», οργανώνεται από την αρχαιότερη ομοσπονδία των προσφύγων του ’22, την ΟΠΣΕ (Ομοσπoνδία Προσφυγικών Σωματείων Ελλάδας).

Η Ημερίδα θα έχει δύο μέρη και θα γίνει υπό την αιγίδα της Περιφερειάρχου Αττικής  Ρένας Δούρου,   το Σάββατο 13 Σεπτεμβρίου ώρα 11:00 π.μ., Ξενοδοχείο Τιτάνια, Πανεπιστημίου 52.

 

11:30-13:00 Α Μέρος

Στρογγυλό τραπέζι με θέμα: «Γενοκτονία 1914-2014 Από την Πολυεθνική Αυτοκρατορία στο Εθνος Κράτος».

Συντονίζει ο Δημοσιογράφος Σεραφείμ Φυντανίδης.

• Το ιστορικό πλαίσιο της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Ανατολής, Βλάσης Αγτζίδης, ιστορικός

• Οι περιπέτειες και οι μετακυλίσεις της μνήμης στους πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, Ιριδα Τζαχίλη, ιστορικός

• Η αναγκαιότητα τηςδιεθνούς αναγνώρισης της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, Βασίλης Μεϊχανετσίδης, ιστορικός, μέλος της Διεθνούς Ενωσης Ακαδημαϊκών για τη μελέτη των Γενοκτονιών (IAGS)

Παρεμβάσεις

Αμνησία στην «πόλη των προσφύγων»;

Μια πόλη μεταξύ εθνολαϊκισμού και αναθεωρητισμού

Ο Χάινριχ Μπελ, ο συγγραφέας του κλασσικού έργου «Η χαμένη τιμή της Καταρίνα Μπλουμ», στην ιστορική του Διακήρυξη αναφέρει: «Οι άνθρωποι για τους οποίους γράφαμε ζούσαν σε ερείπια, έρχονταν από τον πόλεμο, γυναίκες και άνδρες με τα ίδια τραύματα, ακόμη και παιδιά… Και εμείς ως συγγραφείς αισθανόμασταν τόσο κοντά τους που ταυτιζόμασταν μαζί τους· με μαυραγορίτες και τα θύματα των μαυραγοριτών, με φυγάδες και όλους αυτούς που είχαν μείνει με διάφορους τρόπους χωρίς πατρίδα…»

Όμως στη θέση αυτή του Μπελ, δεν φαίνεται να υπάρχει χώρος για τους πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής, που υπήρξαν -εν τέλει- τα μόνα θύματα (μαζί με τους «Ανταλλάξιμους» μουσουλμάνους) μιας περιόδου γενικευμένης εθνικιστικής παράνοιας και σφαγής σ’ ολόκληρη την Εγγύς Ανατολή. Μιας περιόδου που εγκαινίασαν στη Θεσσαλονίκη -στην Πλατεία Ελευθερίας– οι ακραίοι εθνικιστές Νεότουρκοι και υλοποίησαν με τις πρώτες Γενοκτονίες του 20ου αιώνα…  Τουλάχιστον αυτό είναι  ένα πρώτο συμπέρασμα βλέποντας το πρόγραμμα του Συνεδρίου που διοργανώνει το επόμενο Σάββατο 16 Νοεμβρίου το ‘Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ Ελλάδας» και η «1η Κοινότητα του Δήμου Θεσσαλονίκης», στο πλαίσιο της  διαδικασίας ανάπλασης της Πλατείας Ελευθερίας,  που βρίσκεται ήδη στο τελικό στάδιό της. 

.

Πάμε Πλατεία; 

.

Η Πλατεία Ελευθερίας, έλαβε το όνομά της με αφορμή το στρατιωτικό κίνημα των Νεότουρκων που έγινε από την εθνικιστική τους τάση (που με τη σύγχρονη πολιτική φρασεολογία θα τη χαρακτηρίζαμε ως η «ακροδεξιά-ρατσιστική τάση«).  Μπορούμε να πούμε ότι ο τόπος αυτός συνδέεται απολύτως με τις Γενοκτονίες που αποφάσισαν και υλοποίησαν μεθοδικά οι Νεότουρκοι, προαναγγέλλοντας τη Σοά και τα υπόλοιπα εθνικιστικά εγκλήματα του ναζισμού…

Erdem Gündüz: Όλες οι αντιφάσεις της τουρκικής κοινωνίας μαζί….

Οι μεγάλες εκδηλώσεις και διαδηλώσεις κατά της αυταρχικής κυβέρνησης του Ερντογάν ξεκίνησαν στην πλατεία Ταξίμ  με αφορμή τα σχέδια ανάπλασης. Πρωτεργάτες της αντίστασης ήταν οι οικολόγοι, οι αριστεροί και οι αντιεξουσιαστές. Αρκετά αργά οι εθνικιστές, οι κεμαλιστές δηλαδή, κατάλαβαν ότι θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν για ίδιον όφελος τη δυσαρέσκεια και να υποστηρίξουν τα δικά τους συμφέροντα τα οποία είχαν καίρια τρωθεί από την εξάρθρωση των παρακρατικών δικτύων της «Εργκενεκόν» και τη δίκη των πραξικοπηματιών στρατηγών.

Και τελικά οι κεμαλιστές κατάφεραν  να οικειοποιηθούν σε συμβολικό επίπεδο την λαϊκή αντίδραση.

Στις 5 Σεπτεμβρίου στο Πότσνταμ, κάπου έξω από το Βερολίνο, θα απονεμηθεί το «Βραβείο των Μέσων Ενημέρωσης M100» στον  Erdem Gündüz. Τον 34χρονο Τούρκο που έγινε γνωστός καθώς στεκόταν με σταθερό το βλέμμα, ακίνητος για ώρες, στην πλατεία Ταξίμ της Κωνσταντινούπολης κατά τη διάρκεια των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων στην Τουρκία. Η Επιτροπή των Δημοσιογράφων που αποφάσισε να του απονείμει το βραβείο ανέφερε  «Με την σιωπηλή του διαμαρτυρία έγινε το σύμβολο της ειρηνικής αντίστασης και δημιούργησε μια σχολή σε όλον τον κόσμο».

Φούλατζικ: Ένα «Δίστομο» στη Βιθυνία τον Ιούνη του 1920

Την Κυριακή 7 Ιουλίου 2013, επιμελήθηκα στις ιστορικές σελίδες της «Ελευθεροτυπίας» (δισέλιδο στο ένθετο «Plus») ενός αφιερώματος στο Ολοκαύτωμα του Φούλατζικ της Νικομήδειας (Βιθυνία) που έγινε από τους κεμαλικούς την 23η Ιουνίου του 1920.

Στο αφιέρωμα περιέχονται τρία κείμενα:
–ένα δικό μου, όπου παρουσιάζω το ευρύτερο ιστορικό πλαίσιο, τη σημασία του Ολοκαυτώματος του Φούλατζικ αλλά και τις σημερινές ιδεολογικές χρήσεις κάποιων πλευρών των γεγονότων της Νικομήδειας,
–ένα του νομικού Γιώργου Ευστρατιάδη που περιγράφει τα γεγονότα και

Το Ολοκαύτωμα του Φούλατζικ

.

 Του Βλάση Αγτζίδη (*)

Μια από τις πλέον άγνωστες σελίδες του μικρασιατικού δράματος ξετυλίχθηκε στη Βιθυνία, στη βορειοδυτική Μικρά Ασία. Ενενήντα χρόνια μετά τα όσα συνέβησαν στην περιοχή της Νικομήδειας, η σε βάθος μελέτη ακόμα εκκρεμεί. Εν τούτοις όμως, κάποια στιγμιότυπα χρησιμοποιούνται ως επιχείρημα αρνητιστικών (negotiationism) προσεγγίσεων στην περί των μικρασιατικών  ιδεολογική σύγκρουση.

 Η περιοχή της Βιθυνίας -που το Μεσαίωνα οι Σελτζούκοι αποκαλούσαν Villayet-i Yunani, δηλαδή «Ελλάδα»- χαρακτηριζόταν στις αρχές του 20^ου αιώνα από την πολυεθνικότητα. Ρωμιοί (ελληνόφωνοι, τουρκόφωνοι, αρμενόφωνοι και κάποιοι σλαβόφωνοι), Αρμένιοι (αρμενόφωνοι και τουρκόφωνοι), Εβραίοι, Λεβαντίνοι, Μουσουλμάνοι (τουρκόφωνοι, αλβανόφωνοι, σλαβόφωνοι, κιρκασιόφωνοι, αμπχαζόφωνοι), συναπάρτιζαν το πολύχρωμο εθνολογικό μωσαϊκό της περιοχής.  Τα πρώτα σημάδια ότι έφτανε στο τέλος της η κατά τα άλλα ειρηνική ζωή, θα εμφανιστούν όταν θα εγκατασταθούν στην περιοχή οι «μποσνάκηδες» δηλαδή σλαβόφωνοι μουσουλμάνοι πρόσφυγες από τις περιοχές της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης. Οι επήλυδες αυτοί θα επανδρώσουν σε μεγάλο βαθμό τις σκληρές εθνικιστικές οργανώσεις που θα συγκροτήσουν στην αρχή οι Νεότουρκοι και οι κεμαλικοί αργότερα. 

Ο στρατηγός Παπάγος και η εξυπηρέτηση του τουρκικού εθνικισμού

Με αφορμή μια συζήτηση στο HEC (Hellenic Electronic Center) έκανα την παρακάτω παρέμβαση σε σχόλιο ενός συναδέλφου όπου εγκωμιαζόταν ο στρατηγός Παπάγος, προς τιμήν του οποίου έλαβε την ονομασία η συνοικία όπου κυρίως εγκαταστάθηκαν αξιωματικοί, οι περήφανοι γόνοι των οποίων έστησαν στη είσοδο της πόλης τους, απέναντι από το Πεντάγωνο, ένα άγαλμα με τον έφιππο Παπάγο:

«Η Μορφωτική Συμφωνία του 1951 υπεγράφη πρωθυπουργεύοντος του Ν. Πλαστήρα.  …………..την οποία μπορείτε να δείτε στο παρακάτω λινκ http://invenio.lib.auth.gr/record/123843/files/koud.pdf?version=1 και η οποία θεσπίζει ένα μάλλον λογικό πλαίσιο σε μια εποχή που υπάρχει ακόμα ακμαία η ελληνική μειονότητα σε Κωσταντινούπολη, Ίμβρο και Τένεδο.

Τα ελληνικά-ελληνιστικά-ρωμαίικα μνημεία στην Τουρκία: (μια τυπική έκφραση πολιτιστικού ιμπεριαλισμού)

Παρακάτω αναδημοσιεύω στα αγγλικά και στα ελληνικά ένα κείμενό μου για τα ελληνικά μνημεία στην Τουρκία, που είχε δημοσιευτεί παλιότερα (25.04.2008) στην «Καθημερινή«.

Ο τίτλος που υπήρχε στην εφημερίδα («Ελληνικά μνημεία, άλλα θύματα του τουρκισμού») ήταν ιδέα των επιμελητών της εφημερίδας. Ο αρχικός, δικός μου, τίτλος ήταν : «Τα ελληνικά μνημεία στην Τουρκία«. 

Την μετάφραση στα αγγλικά την έκανε η κ. Eleni Bomis με πρωτοβουλία του Hellenic Electronic Center (ΗΕC).

Hellenic-Greek-Rum monuments in Τurkey
(A typical expression of cultural imperialism)

By Vlasis Agtzidis*

 The relation of Turkish nationalism with the already existing civilizations was problematic from the moment of its appearance.  Even the ottoman civilization had to be excluded and in its place to have developed a new pure Turkish one, which would link the central Asian center descent with the European perspective.  This position was developed in an exemplary way by Ziya Gökalp (1876-1924), who is considered the father of Turkish nationalism.