In memoriam: Άρτεμις Ξανθοπούλου-Κυριακού

Σαν βόμβα έπεσε στα αυτιά μου η είδηση ότι η Άρτεμις έφυγε! Απρόσμενο και βαρύ. Πρωτίστως γιατί είχε πολλά πράγματα να προσφέρει ακόμα και γιατί υπήρξε πρωτοπόρος σ’ αυτά που είχε επιλέξει στο χώρο του ελληνικού πανεπιστημίου.

Η ακαδημαϊκή της πορεία ξεκίνησε με τη μελέτη της ελληνικής κοινότητας της Βενετίας. Και έτσι καθιερώθηκε ως η κορυφαία ιστορικός της κοινότητας αυτής. Η διατριβή της: «Η ελληνική κοινότητα της Βενετίας (1797-1866): διοικητική και οικονομική οργάνωση, εκπαιδευτική και πολιτική δραστηριότητα» (δημοσιεύτηκε το 1978 στην Επιστημονική Επετηρίδα Φιλοσοφικής Σχολής-Α.Π.Θ. Παράρτημα 19),  παραμένει έως σήμερα η κύρια πηγή για όσους μελετούν τη την κοινότητα αυτή. Ως αποτέλεσμα των μελετών αυτής της περιόδου μπορούμε να θεωρήσουμε την έκδοση «Ο Κοσμάς ο Αιτωλός και οι Βενετοί 1777-1779. Τα τελευταία χρόνια της δράσης του και το πρόβλημα των διδαχών» που εκδόθηκε το 1984 από της εκδ. Πουρναρά.

Advertisement

Ανδρέας Αγτζίδης: Η τελευταία μάχη της Κατοχής.

Μόλις κυκλοφόρησε το νέο βιβλίο του πατέρα μου. Το προηγούμενο, ένα σύνολο κειμένων για τα εκπαιδευτικά, τα παιδαγωγικά το γλωσσικό ζήτημα, καθώς και άρθρων για κοινωνικά και ιστορικά ζητήματα εκδόθηκε πριν από δύο χρόνια από τον εκδοτικό οίκο Historical Quest.

Στο νέο βιβλίο αναδεικνύει μια από τις πλέον άγνωστες πλευρές της Κατοχής. Τη μάχη που έγινε στο Κιλκίς μεταξύ των δυνάμεων του ΕΛΑΣ και των δωσιλογικών ομάδων που οι Γερμανοί εγκατάλειψαν κατά την αποχώρησή τους από την Ελλάδα. Η Μάχη του Κιλκίς της 4^ης Νοεμβρίου του 1944 υπήρξε μια από τις πλέον αιματηρές συγκρούσεις περί την περίοδο της ναζιστικής Κατοχής και μια από τις πλέον άγνωστες και αδιερεύνητες. Άφησε ως κληρονομιά τον απόλυτο διχασμό, που σε τοπικό επίπεδο «ξεπεράστηκε» με τη σιωπή και τους μονολόγους των πολιτικών επιγόνων των πρωταγωνιστών….

Σοβιετική εμπειρία και ρωσο-ουκρανικός πόλεμος

Όταν οι ιστορικές δυσπλασίες και εκκρεμότητες συναντούν τα σύγχρονα γεωπολιτικά συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων
______________________________________________________________________________

Ας ξεκινήσουμε τις φετινές (2023) ιστορικές αναφορές με βάση τα όσα συμβαίνουν στην Ουκρανία, με τη ρωσική εισβολή και τον ανελέητο πόλεμο…

Είναι ίσως η πιο χαρακτηριστική περίπτωση που προήλθε από τις πολλές εκκρεμότητες της σοβιετικής κατάρρευσης. Έως τώρα, οι προηγούμενες εντάσεις (Ναγκόρνο Καραμπάχ, Αμπχαζία, Τσετσενία, Υπερδνειστερια και Γκαγκαούσκαγια στη Μολδαβία, όπως και Νότια Οσετία, Κριμαία) επιλύθηκαν βιαίως ή με συμβιβασμο σε τοπικό επίπεδο χωρίς να δρομολογήσουν ευρύτερες διεργασίες.

Η μόνη που έχει πάρει πλανητικές διαστάσεις, εφόσον εξελίχθηκε σε σύγκρουση του ΝΑΤΟ με τη Ρωσική Ομοσπονδία, ήταν η ρωσο-ουκρανικη αντιπαράθεση με αφορμή τα εδάφη της νοτιοανατολικής Ουκρανίας (Ντομπας), αλλά και για την παγκόσμια κυριαρχία μεταξύ των υπερδυνάμεων -τουλάχιστον έτσι όπως το αντιλαμβάνεται ένα σημαντικό τμήμα του αγγλοσαξονικού Βαθέως Κράτους…

Το γεγονός αυτό κάνει πιο ενδιαφέρουσα την ιστορία της ΕΣΣΔ αλλά και των μοιραίων επιλογών του Βλαδίμηρου Ίλιτς Λένιν που καθόρισε την μορφή της Επανάστασης, την αντιμετώπιση της άλλης άποψης, καθώς και τη διοικητική διαίρεση της εκπεσούσης Ρωσικής Αυτοκρατορίας.

100 χρόνια από το 1922: ένας πρώτος απολογισμός

 

Με το τέλος του έτους ολοκληρώθηκε μια σειρά πολύ σημαντικών συνεδρίων που οργανώθηκαν με αφορμή τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή…

Νομίζω όμως ότι δεν έχει εξαλειφθεί η σύγχυση:

• -για τα αίτια της ελληνικής ήττας, 
• -για τα όσα συνέβησαν από τους Νεότουρκους κατά των μη μουσουλμανικών κοινοτήτων, 
• -για τον  χαρακτήρα της Μικρασιατικής Εκστρατείας και 
• -για την  αναγκαιότητα ή μη της προσπάθειας απελευθέρωσης των Ελλήνων της Ανατολής σε συνθήκες κατάρρευσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας,
• -για το τι χάθηκε στην Ανατολή με την Έξοδο των Ελλήνων από Μικρά Ασία, Πόντο και Ανατολική Θράκη,
• -για το πόσο η Ήττα του 1922 σφράγισε το παρόν και το μέλλον του ελληνικού κόσμου και δημιούργησε τις προϋποθεσεις για να δημιουργηθούν όλα τα σύγχρονα ελληνο-τουρκικά προβλήματα και εμπλοκές. 

Και αιτία αυτού του φαινομένου της σύγχυσης  είναι η προσπάθεια των απογόνων των δύο αρνητικών πολιτικών δυνάμεων εκείνης της εποχής να θολώσουν την ιστορία. 

Υπάρχουν υπεύθυνοι για τη Μικρασιατική Τραγωδία;

Υπάρχουν υπεύθυνοι για τη Μικρασιατική Τραγωδία;

Του Βλάση Αγτζίδη (*)

«Kάθε τραγωδία είναι μίξη σφαλμάτων και ατυχημάτων…
Ουδέποτε το φαινόμενο αυτό απεικονίστηκε εναργέστερα απ’ ό,τι 
στην ιστορία της ελληνικής αποτυχίας στον πόλεμο».

Λόιντ Τζορτζ (Βρετανός πρωθυπουργός)

Έτσι περιέγραψε ο Βρετανός πρωθυπουργός τη Μικρασιατική Τραγωδία. Δηλαδή την αιματηρή και αμετάκλητη κατάληξη της προσπάθειας του ελληνισμού αφενός να συμμετάσχει στις ευρωπαϊκές διεργασίες αναβαθμίζοντας τη χώρα και αφετέρου να διεκδικήσει την μερίδα που του αναλογούσε μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο από τα εδάφη της ηττημένης προνεωτερικής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που αποχωρούσε πλέον οριστικά από την Ιστορία και αντικαθίστατο από τη μορφή του έθνους-κράτους. Να σημειωθεί ότι στις παραμονές του πολέμου (1914) το ποσοστό των Ελλήνων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία κυμαινόταν μεταξύ του 13 και του 20% του συνολικού οθωμανικού πληθυσμού, ενώ ήταν υποδιπλάσιο του ελληνικού πληθυσμού που κατοικούσε στο ελεύθερο κράτος.

Μικρασιατική Καταστροφή και δεξιός αναθεωρητισμός

Του Βλάση Αγτζίδη (*)

Εκατό χρόνια μας χωρίζουν από τη μεγαλύτερη ανθρωπιστική και γεωπολιτική καταστροφή που συνέβη στην Εγγύς Ανατολή μετά το συμβολικό 1453. Μια Καταστροφή που σηματοδοτήθηκε με την ανώμαλη επίλυση του Ανατολικού Ζητήματος, αναντίστοιχη των πραγματικών πληθυσμιακών ισορροπιών και με εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς Ρωμιούς, Αρμένιους και Ασσυροχαλδαίους της Οθωμανικής αυτοκρατορίας στο βωμό του τουρκικού εθνικιστικού Μολώχ.

All-focus

Για τη δραματική αυτή εξέλιξη, που συνέβη μετά το τέλος (και ως συνέχεια) του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου, υπεύθυνη στο μεγαλύτερο βαθμό ήταν η μοναρχική Δεξιά, η οποία διαχειρίστηκε την μεταπολεμική πρόκληση με τον πλέον ανορθολογικό τρόπο. Η τιμωρία των πραγματικών υπεύθυνων της Μικρασιατικής Καταστροφής με την Δίκη των Εξ σε περιβάλλον Καταστροφής και κοινωνικής κατάρρευσης, βιώθηκε ως το υπερμέγιστο τραύμα για τη συντηρητική παράταξη, η οποία επανήλθε δυναμικά και ρεβανσιστικά στην ελλαδική εξουσία από το 1933 και σφράγισε -σχεδόν έως σήμερα- την ιστορική μνήμη των Νεοελλήνων με τη δική της εκδοχή (βοηθούσης και της παραδοσιακής σοβιετόφιλης Αριστεράς, στην οποία επιβλήθηκε η κυνική και αντιμαρξιστική-φιλοκεμαλική αντίληψη της Κομιντέρν). Το κύριο «θύμα»  αυτής της στάσης ήταν η απόλυτη υποβάθμιση του μικρασιατικού δράματος, η διαστρέβλωση του περιεχομένου εκείνου του ιστορικού μεταίχμιου, η απόκρυψη του τεράστιου αριθμού νεκρών και προσφύγων, καθώς και οι συνέπειες της ήττας έως σήμερα.        

Με αφορμή την επέτειο αναγνώρισης της Εθνικής Αντίστασης (23/08/1982)

           Λόγος για τα τραγούδια της Εθνικής Αντίστασης     

Του Ανδρέα Αγτζίδη (*)

«Πρέπει να σημειώσουμε σε τούτο το κείμενο και να τονίσουμε
ιδιαίτερα, πως καμιά άλλη αντιστασιακή οργάνωση δεν έχει
να παρουσιάσει αντιστασιακά τραγούδια
εκτός από τη μεγαλύτερη, τη μαχητικότερη, τη μαζικότερη
αντιστασιακή οργάνωση: την Εαμική Εθνική Αντίσταση.»

Στα μαύρα χρόνια της ξενικής κατοχής ’41-’44, τότε που όλα «τα ‘σκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά» ο ήρωας λαός μας  όχι μόνο δεν υπόκυψε στα σκληρά μέτρα που πήραν οι βρωμεροί καταχτητές (Γερμανοί, Ιταλοί και Βούλγαροι) αλλ’ αντίθετα, αμέσως εξεδήλωσε με πράξεις γενναίες και ηρωικές την αντίστασή του.

Όπως στα δίσεκτα χρόνια της μακραίωνης οθωμανικής κυριαρχίας ο λαός μας τραγούδησε τα δεινοπαθήματά του, τις αγωνίες του, τους πόθους του, τους ξεσηκωμούς και τους αγώνες του, έτσι και τώρα, στα χρόνια της γερμανοϊταλικής και βουλγαρικής κατοχής τραγούδησε τις αγωνίες του, τους πόθους του, τους καημούς του και τους αγώνες του για τη λευτεριά της Πατρίδας.

Τα τραγούδια της Εθνικής Αντίστασης έχουν μεγάλη ομοιότητα με τα κλέφτικα της τουρκοκρατίας γιατί εξέφραζαν τους ίδιους αγώνες, Τις ίδιες αγωνίες, τους ίδιους ηρωισμούς του ίδιου Λαού. Βγαίνανε μέσα από τα βάθη της καρδιάς και της ψυχής του ανυπότακτου, του αδούλωτου, του ήρωα και γίγαντα Λαού μας.

Παρασκευή 18/2 στο Σεμινάριο Ιστορίας: Οι στρατιωτικές αιτίες της ήττας στη Μικρά Ασία

Το αφιέρωμα στη Μικρασιατική Καταστροφή με αφορμή την επέτειο των εκατό χρόνων συνεχίζεται στο Σεμινάριο Σύγχρονης Ιστορίας του Ελεύθερου Πανεπιστημίου του δήμου Κηφισιάς (Έπαυλη Δροσίνη-Δημοτική Βιβλιοθήκη, Αγίων Θεοδώρων και Κυριακού)…

Την ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 18 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2022, 7.00-8.30μμ ο στρατιωτικός αναλυτής Βασίλειος ΛΟΥΜΙΩΤΗΣ θα παρουσιάσει το θέμα:

«Κύριες αιτίες της ήττας της Στρατιάς Μ. Ασίας και της καταστροφής του Στρατού τον Αύγουστο του 1922»

Όσοι θέλουν να παρακολουθήσουν τη διάλεξη θα πρέπει να προκρατήσουν θέση τηλεφωνώντας στο τηλ. 213-2007204 (Δευτέρα ως Παρασκευή: 9.00 – 14.00)….

Σύντομη περίληψη

Μια συνέντευξη στη «Μακεδονία»

Μια σειρά ερωτημάτων μου έθεσε ο καλός Θεσσαλονικιός δημοσιογράφος Νίκος Ασλανίδης, που τελικά πήραν τη μορφή συνέντευξης η οποία δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Μακεδονία» στις 9 Ιανουαρίου 2022.

Ο τίτλος που επιλέχθηκε ήταν ο εξής: «Να κηρυχθεί το 2022 επετειακό έτος για τα 100 χρόνια από την Μικρασιατική καταστροφή«

Η εισαγωγή του Νίκου Ασλανίδη ήταν η εξής:
Το 2022 συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη μεγαλύτερη εθνική συμφορά που έζησε ο ελληνισμός στη νεότερη ιστορία του: τη Μικρασιατική Καταστροφή. Πως φτάσαμε όμως από το θρίαμβο της μικρασιατικής εκστρατείας σε αυτή την καταστροφή; Γιατί τελικά μας εγκατέλειψαν οι σύμμαχοί μας; Έναν αιώνα μετά, ο διδάκτορας του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής σχολής του ΑΠΘ Βλάσης Αγτζίδης, μιλάει στη «Μακεδονία» και τονίζει ότι το 2022 έπρεπε να κηρυχθεί ως επετειακό έτος έτσι ώστε η χρονιά αυτή να γίνει μια τεράστια γιορτή γνώσης και στοχασμού για τον ελληνισμό της καθ’ ημάς Ανατολής…

In memoriam: Eύχαρις Αγτζίδου-Ζαχαριάδου

Στη μνήμη της μητέρας μου που χάσαμε ένα χρόνο πριν, ας θυμηθούμε μια πολύ ενδιαφέρουσα παρουσίαση βιβλίων για το Βορειοηπειρωτικό Ζήτημα που είχε συντάξει στο πλαίσιο ενός σημαντικού αφιερώματος του «Οικονομικού Ταχυδρόμου» το Φεβρουάριο του 1997.

Όλο το αφιέρωμα μπορείτε να το κατεβάσετε ελεύθερα από εδώ: https://www.ebooks4greeks.gr/oi-ellhnoalbanikes-sxeseis

«1922-2022 σκέψεις για μια τραυματική επέτειο» στο Σεμινάριο Ιστορίας-Κηφισιά

Συνεχίζονται τα μαθήματα σύγχρονης ιστορίας στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Δήμου Κηφισιάς.
Την Παρασκευή 3 Δεκεμβρίου , 7.00μμ-8.30μμ θα συζητήσουν και θα καταθέσουν τις σκέψεις και τους προβληματισμούς για το θέμα:

«1922-2022 σκέψεις για μια τραυματική επέτειο«

–Ίρις Τζαχίλη, ομ. καθηγήτρια Πανεπιστημίου Κρήτης

–Βλάσης Αγτζίδης, δρ Ιστορίας ΑΠΘ.

Τη συζήτηση θα συντονίσει ο εκπαιδευτικός Παύλος Κοσμίδης

Η σημασία της εκατονταετηρίδας από τη Μικρασιατική Καταστροφή

100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή

Η χρονιά 2022 έχει έναν ιδιαίτερο συμβολισμό μιας και συμπληρώνονται 100 χρόνια από την κορύφωση της Μικρασιατικής Καταστροφής. Τότε ολοκληρώνεται μια διαδικασία που είχε ξεκινήσει το 1908, όταν οι εθνικιστές Νεότουρκοι άνοιξαν τον Ασκό του Αιόλου. Μετά από κοσμοϊστορικές διεργασίες που ξεκίνησαν με τους Βαλκανικούς Πολέμους και κορυφώθηκαν με τη Μικρασιατική Εκστρατεία, επήλθε το τέλος του παλιού πολυεθνικού κόσμου. Τα μεγάλα θύματα ήταν οι μη μουσουλμανικές κοινότητες της οθωμανικής Αυτοκρατορίας, οι οποίες αποτέλεσαν στόχο προδιαγεγραμμένων εθνικών εκκαθαρίσεων. Η βίαιη καταστροφή τους έχει χαρακτηριστεί Γενοκτονία με βάση το Διεθνές Δίκαιο, ενώ η ίδια η Ελλάδα έχει αναγνωρίσει με ομόφωνες αποφάσεις της Βουλής το ιστορικό γεγονός θεσπίζοντας δύο Ημέρες Μνήμης για τη Γενοκτονία (19 Μαϊου για τον Πόντο, 14 Σεπτεμβρίου για το σύνολο της Μικράς Ασίας).

         

Anadolu’daki trajedinin başlangıcı hakkında bir metin (Türkçe ve Yunanca)…..Ένα κείμενο για την απαρχή της τραγωδίας στην Ανατολή

Mια πολύ σημαντική πρωτοβουλία έλαβε ο γνωστός συγγραφέας Omer Asan δημιουργώντας ένα φόρουμ με τίτλο «Mubadelle-Ανταλλαγή«, όπου οι απόγονοι των προσφύγων (του 1922) και των ανταλλαχθέντων (του 1923-24) να μπορούν να συναντηθούν, να συζητήσουν τα κοινά και τις διαφορές και να ανταλλάξουν εμπειρίες και απόψεις. Η τεχνολογική εξέλιξη βοηθά αρκετά αυτή την επικοινωνία, εφόσον οι αυτόματοι μεταφραστές μειώνουν τη γλωσσική απόσταση. 

Ένα από αυτά που απασχολούν τους συμμετέχοντες είναι ο χαρακτήρας των τότε κοσμοϊστορικών αλλαγών και καταστροφών καθώς και οι αιτίες που τις προκάλεσαν. Μια δικιά μου παρέμβαση μεταφράστηκε από την Olga Rοbenson και είναι η εξής: 

Ένα κολάζ του Χρήστου Μαχαιρίδη

O dönemin bugünden tamamen farklı olan tarihsel koşullarını anlamaya çalışmak çok önemli.  Kolay olmayan bir şey olmasından dolayı da çoğunlukla o dönemi  bugünün verileriyle sık sık analiz etmeye çalışıyoruz. ….

 Sanırım zamane koşullarının ve o dönemin  en önemli analizi Rosa Luxemburg tarafından 1896’da Ermenilerin katledilmesinden sonra yapılmış olandır.  O zamanlar Tanzimat’ın sadece Osmanlı’nın büyük  şehirlerini etkilediği görülüyordu.  Kırsal kesimde, özellikle Anadolu’da, eski paşalar ve ağalar reformları kabul etmediler ve baskı politikasını sürdürdüler.  Bu Ermeni isyanlarını getirdi.  

«Kahrolsun Venizelos!»

Μια υπενθύμιση για τη Μικρασιατική Καταστροφή

Αγτζίδης Βλάσης

To σύνθημα των Τούρκων κεμαλικών στις παραμονές των μοιραίων εκλογών του Νοεμβρίου του 1920, μας θύμισε το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «Vakit» τo 1930 (24 Ιουνίου)*. Ήταν από τότε γνωστό το τι θα συνέβαινε σε περίπτωση νίκης των βασιλικών του Λαϊκού Κόμματος.

Όπως φαίνεται, το μέλλον των Ελλήνων στην Ανατολή, το ήξεραν καλύτερα οι ίδιοι οι Τούρκοι εθνικιστές από τους, ξεγελασμένους, νεοέλληνες ψηφοφόρους. Η επίσημη εφημερίδα του Κεμάλ στην Άγκυρα έγραφε στις 28 Οκτωβρίου 1920 για τις επερχόμενες ελληνικές εκλογές: «Οι ελληνικές εκλογές θα κρίνουν την τύχη του μικρασιατικού πολέμου. Πτώση του Βενιζέλου, σημαίνει και πτώση της Ελλάδας στη Μικρά Ασία».

Ταυτόχρονα, στις διαδηλώσεις των Τούρκων εθνικιστών στην Άγκυρα κυριαρχούσε το σύνθημα: «Μπιν γιασασίν Μουσταφά Κεμάλ/ Γιασασίν Κωνσταντίνος/ Καχρολσούν Bενιζέλος», δηλαδή: «Πολύ ζήτω στον Μουσταφά Κεμάλ/ Ζήτω στον Κωνσταντίνο/ ανάθεμα στον Βενιζέλο».

Πρωτοσέλιδο της τουρκικής εφημερίδας Vakit
στις 24 Ιουνίου 1930

Η ατυχής απόφαση για τις μοιραίες εκλογέςτου Νοεμβρίου του 1920 ήταν αποτέλεσμα πολλών παραγόντων, οι οποίες επηρέασαν την κρίση του Βενιζέλου. Είναι βέβαιο ότι η προσφυγή σε εκλογές για αναβάθμιση της λαϊκής εντολής, μετά το θρίαμβο της υπογραφής της Συνθήκης των Σεβρών βασιζόταν σε ένα σχετικά ασφαλές πολιτικό περιβάλλον. Σίγουρα η δολοφονική απόπειρα εναντίον του από δύο φιλομοναρχικούς αξιωματικού στο σταθμό Λυών του Παρισιού τον επηρέασε, όπως και η ερήμην του δολοφονία του Ίωνα Δραγούμη, από τους δικούς του παρακρατικούς. Ήξερε ότι χρειαζόταν μια νέα λαϊκή εντολή για να υλοποιήσει οριστικά επί του εδάφους τις κατακτήσεις και κυρίως την ενσωμάτωση του Σαντζακίου Σμύρνης στην Ελλάδα.

 

H Mνήμη του Εμφυλίου και οι γιορτές αμοιβαίου μίσους

Η διχόνοια ΄γκρεμίζει΄

 

Του Ανδρέα Αγτζίδη (*)

«…δεν πρέπει κανένας να ξεχνάει,
πως το άδικο αίμα,
που χάθηκε εκεί ψηλά στο Γράμμο και το Βίτσι
των στρατιωτών και ανταρτών,
ήταν αίμα αδελφικό, ήταν
αίμα των παιδιών της ίδιας Ελληνίδας μάνας…

Είναι απαράδεκτο, να προσπαθούν κάποιοι,
να δηλητηριάζουν με συνθήματα και εκδηλώσεις,
δήθεν μνήμης, την ειρηνική ζωή του λαού μας,
και να θέλουν να καλλιεργήσουν το πάθος,
το μίσος, την διχόνοια.»

…..Είναι γνωστόν, πως, κάθε χρόνο, οι νικήτριες δυνάμεις, το επίσημο ελληνικό κράτος, γιόρταζε στις 29 Αυγούστου, την νίκη του κυβερνητικού στρατού, πάνω στο Γράμμο, που παίχτηκε η τελευταία πράξη του εμφυλίου πολέμου. Από πολλές πλευρές, οι εκδηλώσεις αυτές χαρακτηρίσθηκαν ως «γιορτή μίσους» και πράγματι το επίσημο κράτος, με τη σύμφωνη γνώμη της συντριπτικής πλειοψηφίας του πολιτικού κόσμου κατάργησε τον επίσημο γιορτασμό της 29 Αυγούστου, προς χάριν της ενότητας, της ομοψυχίας και της συμφιλίωσης. Μόνον μερικές εξτρεμιστικές ακροδεξιές δυνάμεις συνεχίζουν να πραγματοποιούν εκδηλώσεις, στις 29 Αυγούστου, τιμώντας την μνήμη των ενδόξως και ηρωικώς πεσόντων αξιωματικών και οπλιτών του κυβερνητικού στρατού.

Νομίζω, πως δεν πρέπει κανένας να ξεχνάει, πως το άδικο αίμα, που χάθηκε εκεί ψηλά στο Γράμμο και το Βίτσι των στρατιωτών και ανταρτών, ήταν αίμα αδελφικό, ήταν αίμα των παιδιών της ίδιας Ελληνίδας μάνας.

Περί της σημερινής Τουρκίας

Στον Αμπντουλχαμίτ και στους Νεότουρκους οι ρίζες του Ερντογάν

Αγτζίδης Βλάσης

Η Τουρκία διέρχεται μια περίοδο γιγαντιαίων μετασχηματισμών σε όλα τα επίπεδα. Με τις πρωτοβουλίες στα χέρια του Ερντογάν, η Τουρκία πορεύεται σε νέους δρόμους. Αυτοί οι νέοι δρόμοι, όταν πρωτοεμφανίστηκαν ως φιλελεύθερη προοπτική με την ήττα των κεμαλιστών, ήταν ελπιδοφόροι για τους από πάντα απόκληρους αυτού του σκληρού κράτους. Όμως, τα πράγματα στράβωσαν στο πολιτικό πεδίο από την εποχή που ξεκίνησε ο ισλαμικός εμφύλιος το 2013.

Ποιός θυμάται τους δικούς μας πρόσφυγες στα λοιμοκαθαρτήρια της «μητέρας-πατρίδας»;

ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΛΕΤΗ ΜΝΗΜΗΣ στην Καλαμαριά (19-6-2020)

Του Βλάση Αγτζίδη, ιστορικού

Μια από τις πιο σημαντικές πρωτοβουλίες τα τελευταία χρόνια για την καταξίωση της προσφυγικής  μνήμης, είναι αυτή που πήραν το Μάϊο του  2019, ο Μανόλης Λαμτζίδης, ο Φόρης Πεταλίδης,  ο Θανάσης Στυλίδης, ο Κώστας Πασαλίδης, συγκροτώντας την  ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ για την ανάδειξη των «απολυμαντηρίων» της Αρετσούς στην Καλαμαριά σε τόπο Ιστορικής Μνήμης και την  ανέγερση Μνημείου μέσα σε αυτόν. Στην πρόσκληση για την εκδήλωση (19-6-2020)  αναγράφεται ότι αυτή είναι αφιερωμένη στους: ¨...22.000 πρόσφυγες Πόντιους, Καυκάσιους, Μικρασιάτες και Ανατολικοθρακιώτες  που έχασαν μεταξύ 1916-1924 τη ζωή τους στα «Απολυμαντήρια» της Καλαμαριάς και τους υπόλοιπους 355.000 που «φιλοξενήθηκαν» εκεί μέσα σε άθλιες συνθήκες μέχρι να διασπαρούν σε όλη την Ελληνική Επικράτεια και ειδικότερα στη Βόρεια Ελλάδα. »

Μια οικογενειακή ιστορία απ’ τη χούντα

 

Την περίοδο πριν από τη χούντα και για αρκετά χρόνια ο Ανδρέας Αγτζίδης, ο πατέρας μου, διατέλεσε πρόεδρος του Διδασκαλικού Συλλόγου Κιλκίς… Πολιτικά ήταν ενεργοποιημένος με την Ένωση Κέντρου...

Λίγο καιρό μετά την επικράτηση του δικτατορικού καθεστώτος, απολύθηκαν όλες οι δημοκρατικά εκλεγμένες διοικήσεις σε φορείς και αντικαταστάθηκαν με εγκάθετους φιλοχουντικούς. Το έγγραφο που δημοσιεύεται είναι αυτή ακριβώς η απόλυση
 της εκλεγμένης διοίκησης του Διδασκαλικού Συλλόγου Κιλκίς. 

Ερντογάν: απατεωνιές και ψέματα….

Οι απατεωνιές και τα ψέματα του κ. Ερντογάν

.

Του Βλάση Αγτζίδη (*)

Ο Ταγίπ Ερντογάν –καταγόμενος από την Ποταμιά της Ριζούντας του ανατολικού Πόντου- αποτελεί ένα πραγματικό δείγμα-δώρο σε ιστορικούς, ψυχολόγους, θρησκειολόγους, οικονομολόγους. Όπως βεβαίως και όλη η ακραία εθνικιστική τουρκική ηγεσία.

Και αυτό δεν προκύπτει μόνο από τη μοναδική και παρα φύσιν σύνθεση του ισλάμ με τον εθνικισμό. Oύτε μόνο από το μουσολινικό καθεστώς που έχει εγκαθιδρύσει. Aλλά και από τις συνεχείς προσπάθειες εφεύρεσης επιχειρημάτων για να αιτιολογηθούν ανορθολογικές πολιτικές αποφάσεις που οδηγούν σε εξτρεμιστικές συμπεριφορές και αναπόφευκτα προκαλούν ήττες.

Το τελευταίο παράδειγμα καταφυγής σε επιχειρήματα που ουδεμία σχέση έχουν με την ιστορική πραγματικότητα είναι τα όσα είπε πρόσφατα, απευθυνόμενος στους βουλευτές του Κόμματός του, του AKP.

 

Σκίτσο του 1942 με μολύβι του λοχαγού Σταυρουλακη από τις φυλακές της Νίγδης, όπου έκλεισαν οι τουρκικές αρχές τους φυγάδες από την κατεχόμενη Ελλάδα (αρχείο Λάμπρου Βαζαίου)

Για την επέτειο του Εθνικού ΔΙΧΑΣΜΟΥ

105 χρόνια από την έναρξη του μοιραίου ΕΘΝΙΚΟΎ ΔΙΧΑΣΜΟΥ (21-2-1915)…… 

.

…. Με απόλυτη ευθύνη των φιλο-γερμανικών δυνάμεων που απέτρεψαν τη συμμετοχή της Ελλάδας στην Εκστρατεία της Καλλίπολης με κύριο στόχο την προστασία της συμμάχου της Γερμανίας…

.

Ήδη όμως οι Νεότουρκοι «σύμμαχοι του Κάϊζερ» είχαν ξεκινήσει τις Γενοκτονίες των μη μουσουλμανικών κοινοτήτων…

.

Το θέμα αυτό παραμένει έως σήμερα στο περιθώριο των ιστοριογραφικών ανησυχιών, παρότι η σπουδαιότητά του είναι εξαιρετικά μεγάλη. Mπορούμε να πούμε ότι oι αιτίες για την υποβάθμιση αυτή είναι η ποιότητα και το βάθος που έχει η ιστορική έρευνα στην Ελλάδα, καθώς και η κυριαρχία στερεοτύπων στον πολιτικό λόγο.

Κατανοώντας το Ολοκαύτωμα μέσω της γενεαλογίας του Ναζισμού

 Αναζητώντας την αρχική έμπνευση
για τη ναζιστική ‘τελική λύση’

.
Του Βλάση Αγτζίδη (*)

Ένα από τα ζητήματα που ακόμα απασχολούν τους ερευνητές είναι η γενεαλογία του ναζισμού. Γιατί βεβαίως ο Ναζισμός δεν εμφανίστηκε καινοτομώντας σε ιδεολογικό κενό την επαύριο της στρατιωτικής ήττας της Γερμανίας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και των οικονομικών συνεπειών που επέφερε η ήττα αυτή.

Στο κείμενο αυτό παρουσιάζονται  νεότερες προσεγγίσεις και ερμηνείες του φαινομένου, βασισμένες σε άγνωστα έως τώρα πραγματολογικά δεδομένα. Οι νεότερες αυτές προσεγγίσεις -που κατατίθενται σήμερα ως υπόθεση εργασίας- υποστηρίζουν τη θέση ότι η ιδέα του συγκεκριμένου τρόπου διαχείρισης του εθνικού ζητήματος και o προγραμματισμός, που οδηγεί στη φυσική εξόντωση των ανεπιθύμητων μειονοτικών πληθυσμών, διαμορφώθηκε στους κόλπους των Νεότουρκων ως απόρροια των γερμανικών επιρροών κατά τις αρχές του 20^ου αιώνα.

Μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου οι Γερμανοί αξιωματικοί που είχαν υπηρετήσει στον οθωμανικό στρατό και είχαν παρακολουθήσει και συμμετάσχει στις εθνικές εκκαθαρίσεις, μετέφεραν τις εμπειρίες τους στην ηττημένη Γερμανία. Καθώς υπήρξαν από τους στυλοβάτες του ναζιστικού εγχειρήματος, μετέτρεψαν σε οδηγό και πρότυπό τους το εθνικιστικό κίνημα του Μουσταφά Κεμάλ που κατάφερε να ολοκληρώσει το αρχικό νεοτουρκικό σχέδιο, ανατρέποντας τις δυσμενείς μεταπολεμικές ρυθμίσεις. Έτσι η αρχική φυλετική γερμανική επιρροή στους Νεότουρκους -που συνέβαλε στη διαμόρφωση της ιδέας της Γενοκτονίας- επέστρεψε στη Γερμανία ως αντιδάνειο μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και διαμόρφωσε την πολιτική που οδήγησε στο Ολοκαύτωμα.    

ΑΡΙΣΤΕΡΑ: Ο Ζιγιά Γκιοκάλπ, ιδεολογικός πατέρας του τουρκικού εθνικισμού και της ιδέας για  εθνοκάθαρση των μη μουσουλμανικών κοινοτήτων. ΔΕΞΙΑ: Ο Χάινριχ Χίμλερ που εμπνεύστηκε τη μέθοδο εξόντωσης των Εβραίων και δημιούργησε το Άουσβιτς κ.ά. (από το βιβλίο «Μικρασιατική Καταστροφή. Από τη Λούξεμπουργκ και τον Γληνό στην ήττα και το τραύμα«)

Οι ρίζες

Αναλύοντας τις βασικές αρχές του ναζισμού κατανοούμε ότι οι πρωταρχικές του ρίζες βρίσκονται στο ρομαντικό ιδεαλιστικό πνεύμα της Γερμανίας, που αναπτύχθηκε κατά τον 19ο αιώνα  σαν αντίδραση στο πνεύμα του Διαφωτισμού. Η προπαγάνδα του Χίτλερ βασιζόταν σε κώδικες με τους οποίους οι γερμανικές μάζες ήταν συμφιλιωμένες. Ο φυλετισμός, που βρήκε το αποκορύφωμά του στη ναζιστική ρητορική, ενυπήρχε στην κουλτούρα της γερμανικής Δεξιάς.

16-12-2019: Στο «Λιμάνι της αγωνίας» (Πειραιάς) για Μικρασιατική Καταστροφή, Λούξεμπουργκ και Γληνό…

Την Δευτέρα 16 Δεκεμβρίου, στις 8.30 μ.μ., θα γίνει στον Πειραιά μια από τις πλέον ενδιαφέρουσες βιβλιοπαρουσιάσεις, με τη συμμετοχή της Ίριδας Τζαχίλη (ομότιμη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Κρήτης), της Βασιλικής Λάζου (ιστορικός, διδάσκουσα στο ΑΠΘ). Το συντονισμό θα κάνει ο δημοσιογράφος  Θανάσης Λαζαρίδης ενώ θα μιλήσει και ο Νίκος Μπελαβίλας, καθηγητής στο Ε.Μ.Π. και επικεφαλής της παράταξης »Πειραιάς για όλους». Η βιβλιοπαρουσίαση θα γίνει στο Στέκι του «Λιμανιού της Αγωνίας» (Πραξιτέλους 78 και Βενιζέλου στον Πειραιά) 

 

«Άγνωστες πλευρές της Μικρασιατικής Kαταστροφής»

Στην παρακάτω ανάρτηση μπορείτε να ακούσετε την ομιλία μου, στο πλαίσιο της σχετικής βδομάδας, που διοργάνωσε ο Όμιλος Ιστορίας του ν. Κιλκίς:

 

Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ. Eκδηλώσεις μνήμης στο Κιλκίς

Ένα μεγάλο αφιέρωμα στην Μικρασιατική Καταστροφή, πραγματοποιεί ο Όμιλος Ιστορίας και Πολιτισμού του Κιλκίς από το Σάββατο 19 έως την Πέμπτη 24 Οκτωβρίου 2019, στο χώρο των Καπναποθηκών της Αυστροελληνικής, Ν. Παναγιώτου 50, στην πόλη του Κιλκίς.

Το αφιέρωμα περιλαμβάνει εκθέσεις και εκδηλώσεις.

Να  σημειωθεί ότι ο νομός Κιλκίς αποτελεί την περιοχή με τη μεγαλύτερη αναλογικά εγκατάσταση προσφύγων του ’22, από κάθε άλλο μέρος του ελλαδικού χώρου.

Με το αφιέρωμα αυτό επιχειρείται μια συνολική προσέγγιση του μεγάλου δράματος του 1922.  Σημαντικό γεγονός αποτελεί η συμμετοχή των προσφυγικών συλλόγων της πόλης:

-της Εταιρίας Μικρασιατικών σπουδών και ερευνών Ευρωπού.

-της Ένωσης Ποντίων Νομού Κιλκίς ‘’οι Αργοναύτες’’ και

-της Θρακικής Εστίας Κιλκίς.

Η  ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ  ΤΗΣ  ΣΜΥΡΝΗΣ

Ένας θρήνος για τη Σμύρνη του Λάζαρου Γαϊτάνη

(Σύνθεση του Χρήστου Μαχαιρίδη στο περιοδ. «Έρεισμα») 

Μια λαοθάλασσα ρωμιοί στοιβαγμένοι στον μώλο της Σμύρνης… Πίσω τους η πόλη στις φλόγες, μπρος τους πλεούμενα έτοιμα να σαλπάρουν… Θάνατος και ζωή πιασμένοι χέρι χέρι.. Στης προσφυγιάς όσοι τη ρότα θα τραβήξουν, στις ράγες θα τροχιοδρομήσουν της φτωχολογιάς… 13-17 Σεπτεμβρίου 1922.

 

Στα μάτια αντιφεγγίζοντας τη φλογισμένη Σμύρνη

.

Βαθιά στου νου τους λογισμούς

μην απολησμονείς τ’ αργόσβηστα στ’ ακροθαλάσσι μάτια,

σαν τότε που αντιφέγγισαν τη φλογισμένη Σμύρνη,

σαν τότε που καθρέφτισαν τ’ ανθρωπολόϊ στον μώλο,

ζεμένο στο φευγιό του με το θανατικό

των σταυρωτήδων ανασαίνοντας το χνώτο.

Σ’ άφησαν αγνάντια σε πλεούμενα τα μάτια,

στης προσφυγιάς τη ρότα σαλπάροντας με βιάση,

με κρεμασμένες στ’ άλμπουρα για τη ζωή λαχτάρες,

με στεριωμένες θύμισες σε σπιτικά καμμένα,

σ’ ερειπωμένες εκκλησίες που τις θρηνεί ο αγέρας,

στεγνώνοντας το αίμα του Χρυσοστόμου Σμύρνης,

Που ‘βαψε τις λιθόστρωτες τις στράτες στα σοκάκια,

πρωτού σου κλείσουν οι καιροί τον καημό σε στίχους:

Έκθεση για την Καταστροφή της Σμύρνης

Τρίτη 10 Σεπτεμβριου 7.30 μμ στην Βίλα Κώστα (Λουκή Ακρίτα 4)στο Καστρί Νέας Ερυθραιας (δήμος Κηφισιας):

–εγκαίνια έκθεσης για την Καταστροφή της Σμύρνης και
–παρουσίαση της «Μαύρης Βίβλου»….

Ο Λαζαρος Ζαχαριαδης και η στιγμή της σύλληψής του

Μια έκθεση του Βλάση Αγτζίδη για την Καταστροφή της  Σμύρνης

 

Από τις 10 Σεπτεμβρίου θα παρουσιαστεί στη Βίλα Κώστα στο Καστρί της Νέας Ερυθραίας-Κηφισιάς , μια έκθεση αφιερωμένη στην επέτειο της Καταστροφής της Σμύρνης. Θα γίνει στο πλαίσιο της ετήσιας επετειακής οργάνωσης εκδηλώσεων Μνήμης υπό τον τίτλο «Αλλοτινές Πατρίδες» που οργανώνεται από το ΚΕΜΜΕ του Δήμου Κηφισιάς.  

Η έκθεση θα διαρκέσει πέντε ημέρες και τα εγκαίνιά της θα συμπέσουν με την παρουσίαση της επανέκδοσης της «Μαύρης Βίβλου» που εξέδωσε το 1919 το Οικουμενικό Πατριαρχείο και επανεκδόθηκε πρόσφατα από τις εκδόσεις Αρσενίδη (19.30 στο Πνευματικό Κέντρρο Ν. Ερυθραίας-ΚΕΜΜΕ, βίλα Κώστα). Στην επανέκδοση του σημαντικού αυτού ντοκουμέντου και στη σημασία του θα αναφερθεί ο Βλάσης Αγτζίδης με την ιδιότητα του ιστορικού. Στη «Μαύρη Βίβλο» αποτυπώνεται όλη η φρίκη των διώξεων από τους Νεότουρκους, που βίωσαν οι ελληνορθόδοξες κοινότητες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας  κατά τα διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Η δομή της έκθεσης

Η έκθεση δομείται με πυρήνα πέντε εικαστικά έργα του Αγτζίδη, που αφαιρετικά παριστούν την τραγωδία. Αξιοποιούν παράλληλα την τεχνική των ψηφιδωτών, πετυχαίνοντας μια σύνθεση μεταξύ της μοντέρνας τέχνης και της παράδοσης. Τα έργα αυτά βασίζονται στην αίσθηση της αντανάκλασης, ως μια αμοιβαία διαδικασία μεταμόρφωσης. Δεν θα μπορούσε να είναι κεντρική φιγούρα των έργων, άλλος από τον Άγγελο του Θανάτου, που για ένα μήνα κατέστρεψε οριστικά και αμετάκλητα την «γκιαούρ Ιζμίρ». Η Καταστροφή της  Σμύρνης με την απόλυτη εικόνα της πυρκαγιάς, ανακλάται στην επιφάνεια του έργου και αλλοιώνεται ως αποτέλεσμα της διάδρασης  που δημιουργεί η κύρια κατάσταση στον κόσμο μας. Δηλαδή η συνεχής συνδιαλλαγή στο υλικό, ψυχικό και νοητικό πεδίο.  Αν η Καταστροφή είναι ο πομπός, το βλέμμα του δημιουργού λειτουργεί ως ο δέκτης.

Παράλληλα και γύρω από τα έργα αυτά, αναπτύσσονται περίπου 30 φωτογραφίες με  πρόσωπα που βίωσαν το ιστορικό γεγονός, καθώς και με τα μοιραία έγγραφα της τότε ελληνικής κυβέρνησης που απαγόρευσαν την έξοδο των ελληνικών πληθυσμών. Όλες οι εικόνες πλαισιώνονται από πλήρεις περιγραφές, τόσο των εγγράφων, όσο και  της ιστορίας και της πορείας των προσώπων. Οι φωτογραφίες είναι τυπωμένες σε καμβά σε μέση διάσταση 40-50 εκ. Οι φωτογραφίες των «ηρώων» της Καταστροφής συνδυάζονται με ιστορικές φωτογραφίες που δημοσιεύτηκαν σε έντυπα της εποχής, όπως το National Geographic (N.G.) Χαρακτηριστική είναι η παρουσίαση των δύο πολύ σημαντικών φωτογραφιών που διέσωσε ο ρεπόρτερ των N.G. από τη σύλληψη των ανδρών στην προκυμαία της Σμύρνης.

Συνδυαστικά με τις δύο αυτές φωτογραφίες παρουσιάζονται τέσσερα υπαρκτά πρόσωπα που είτε δολοφονήθηκαν αμέσως μετά από τους Κεμαλιστές, είτε επέζησαν και μετά από δίχρονη κράτηση έφτασαν ως πρόσφυγες στην Ελλάδα. Να θυμίσουμε ότι σύμφωνα με τον Βρετανό ιστορικό Richard Clogg, τα θύματα εκείνης της σφαγής υπολογίζονται σε 30.000.  Στην έκθεση, χαρακτηριστική είναι η μορφή του Θεόδωρου Αϊβάζογλου που έχασε τη ζωή του μαζί με άλλα είκοσι μέλη της οικογένειάς του. Όπως και  του Λάζαρου Ζαχαριάδη από την περιοχή της Μαγνησίας ο οποίος διασώθηκε και έφτασε στην Ελλάδα. Εγκαταστάθηκε τελικά στο Κιλκίς, όπου φύτεψε την πρώτη ελιά και κατάφερε να στεριώσει η άγνωστη τότε για την περιοχή  ελαιοκαλλιέργεια.

Για τις εικαστικές δημιουργίες

 

1453: Το χρονολόγιο της Άλωσης….

To χρονολόγιο της Άλωσης

.

–Χειμώνας 1452: Ο Μωάμεθ ο Β’, νεαρός σουλτάνος στο κράτος των Οθωμανών που είχαν πλέον μεταφέρει την πρωτεύουσά τους στην Αδριανούπολη, αποφασίζει να γυρίσει και την τελευταία σελίδα στη σύγκρουση με τους ελληνόφωνους Ρωμαίους Χριστιανούς που συνέχιζαν να έχουν υπό τον έλεγχό τους τη μεγαλύτερη πόλη της Ανατολής, την Κωσταντινούπολη. Στο περιβάλλον του υπάρχουν ο μετριοπαθής βεζίρης (πρωθυπουργός) Χαλίλ που εκφράζει τη συντηρητική τάση και οι  στρατηγοί του, ο εξισλαμισμένος Ρωμιός Ζαγανός και ο Τουραχάν.

–12 Δεκεμβρίου 1452: Σε μια προσπάθεια να κινητοποιηθούν οι Δυτικοί για να βοηθήσουν την απειλούμενη Κωσταντινούπολη, λαμβάνει χώρο το «ενωτικό συλλείτουργο» με τον Καρδινάλιο Ισίδωρο, απεσταλμένο του Πάπα. Οι ανθενωτικοί εξεγείρονται και ο Λουκάς Νοταράς θα πει μια φράση που θα μείνει στην ιστορία: «κρειττότερον εστίν ειδέναι εν τη μέση τη πόλει φακίολον βασιλεύον Τούρκων ή καλύπτραν Λατινικήν», που σε ακριβή μετάφραση των εννοιών θα πει «καλύτερα μουσουλμανικό σαρίκι παρά καθολική τιάρα στην Κωνσταντινούπολη».

–Ιανουάριος 1453: O Mωάμεθ ανακοινώνει την απόφασή του για επιχείρηση κατάληψης της Κωσταντινούπολης σε συγκέντρωση όλων των Οθωμανών αξιωματούχων στην Αδριανούπολη

–29 Ιανουαρίου 1453: Στην Κωσταντινούπολη καταφθάνει με 700 πολεμιστές  ο Γενοβέζος πολέμαρχος Ιουστινιάνης (Τζιοβάνι Τζιουστινιάνι Λόγκο).Τον ίδιο μήνα ο Ούγγρος μηχανικός Ουρβανός κατασκευάζει για τον Μωάμεθ το πρώτο κανόνι. Ένα τεράστιο πυροβόλο όπλο με διάμετρο ένα μέτρο πουδεχόταν βλήματα 400 κιλών.

Ένας χρόνος χωρίς τον πατέρα!

Η φωτογραφία είναι από την τελευταία συνέντευξη που έδωσε στον ερευνητή Νίκο Νούλα, ο οποίος επιμελείται ενός ντοκιμαντέρ για τα γεγονότα της Κατoχής και του Εμφυλίου.

 

Στις 9 Φεβρουαρίου του 2018 έφυγε από κοντά μας ο Ανδρέας Αγτζίδης, ένας από τους τελευταίους φύλακες της ιστορικής παρακαταθήκης του Κιλκίς, αλλά και εραστής της εκπαίδευσης και της ελληνικής γλώσσας.

Με αφορμή τη συμπλήρωση ενός έτους από το θάνατό του θα γίνει το ετήσιο μνημόσυνο στο Σταυροχώρι του Κιλκίς. Το Σάββατο στις 4.30 μ.μ. θα γίνει η επιμνημόσυνη δέηση στον τάφο, στο νεκροταφείο του Σταυροχωρίου και το μνημόσυνο την επόμενη μέρα, την Κυριακή, μετά το πέρας της λειτουργίας.

Με τα κείμενά του στον τοπικό Τύπο προσπάθησε να καταγράψει την τοπική ιστορία τα κρίσιμα εκείνα χρόνια του Μεσοπολέμου και ειδικότερα της δεκαετίας του ’40. Οδηγός του υπήρξε μια ρήση του  λογοτέχνη και ιστορικού Δημήτρη Φωτιάδη: «Όλοι όσοι κρατάμε στο χέρι μια πένα, μια σμίλη, ένα χρωστήρα, έχουμε την υποχρέωση ν’ αφήσουμε κληρονομιά σ’ εκείνους που θα έρθουν , τα λαμπρά και αθάνατα κατορθώματα της γενιάς μας.»

To απόλυτο έγκλημα κατά του ελληνισμού της Ανατολής….

Ειναι γνωστό ότι η κυβέρνηση του Λαϊκού Κόμματος (Γούναρης, Πρωτοπαπαδάκης) είχαν απαγορεύσει την έξοδο των Ελλήνων από τη Μικρά Ασία και τους παρέδωσαν -συνειδητά προς σφαγή- στους Κεμαλικους:
https://kars1918.wordpress.com/2018/11/26/asia-minor-huff/

.

 Όμως ξεπερνά κάθε αρρωστημένη φαντασία το γεγονός  ότι
εξέδωσαν και διαταγή για βύθιση των πλοίων που θα μετέφεραν προσφυγες…

…μιας και τα μόνα πλοία που θα έπλεαν χωρίς επίσημη άδεια στην εμπόλεμη περιοχή θα ήταν αυτά με πρόσφυγες από την ιωνική γη…

 

Θεσσαλονίκη, 13 Δεκεμβρίου: «Comparing genocide and mass atrocities»

Μια διεθνής ακαδημαϊκή συνάντηση υπό τον τίτλο «Comparing genocide and mass atrocities» θα πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη στις 13 και 14.

Η συνάντηση γίνει στη νομική σχολή, αίθουσα 112 »Κωνσταντόπουλος», 1ος όροφος…

 

«Η ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ»

Ένα πολύ ενδιαφέρον Συνέδριο θα λάβει χώρα το σαββατοκύριακο 1, 2 Δεκεμβρίου στην Κηφισιά.… (Αμφιθέατρο Domotel  Kastri,  Ελ. Βενιζέλου 154 και Ρωμυλίας, Καστρί Νέας Ερυθραίας)

Το φετινό θέμα της πρώτης ημέρας του Συνεδρίου έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον εφόσον για το ζήτημα αυτό παρουσιάζεται μια αμφιγνωμία στους κόλπους της ελλαδικής ιστοριογραφίας. Η φετινή επιστημονική συνάντηση γίνεται με τη συμμετοχή της Γερμανίδας κοινωνικής επιστήμονος Tessa Hofmann – Savvidis και της Τουρκάλας ιστορικού Zeynep Turkyilmaz. Συμμετέχουν επίσης με εισηγήσεις τους οι εξής ιστορικοί από Ελλάδα: Θεοδόσης Κυριακίδης, Αντώνης Κλάψης, Αθανάσιος Γραμμένος, Βλάσης Αγτζίδης και Διονύσιος Τσιριγώτης.

Το ’22 και η νεοελληνική ιδεολογία

Πάνε 15 χρόνια που δημοσιεύτηκε το παρακάτω κείμενο στην εφημερίδα «Καθημερινή». Πολύ φοβάμαι ότι οι επισημάνσεις που έγιναν τότε παραμένουν σε ισχύ δεκαπέντε χρόνια μετά. Αυτό είναι το συμπέρασμά μου από μια διαρκώς επαναλαμβανόμενη συζήτηση τόσο σε διάφορα φόρα σαν το IHA-Professors & PhD, όσο και από διάφορες συζητήσεις στο διαδίκτυο. Ο παλαιοελλαδιτισμός που εκφράζει μια ανερχόμενη Δεξιά αντίληψη εμπεριέχει τα επιχειρήματα του Διχασμού, την έκσταση  μπροστά την προσωπικότητα ενός πραξικοπηματία (του Μεταξά), την αδυναμία διάκρισης ολοκληρωτισμού-δημοκρατίας καθώς και απολογητική διάθεση για τους πολιτικούς της «Μικράς πλην Εντίμου Ελλάδος», που τότε οδήγησαν στη Μικρασιατική Καταστροφή….  Και δυστυχώς διαπίστωσα ότι τη στάση αυτή έχουν και κάποιοι απόγονοι των προσφύγων του ΄22. Κάτι που είναι εξόχως τραγικό

http://www.kathimerini.gr/167992/article/epikairothta/ellada/to-22-kai-h-neoellhnikh-ideologia

bty

Το ’22 και η νεοελληνική ιδεολογία

Του Βλάση Αγτζίδη (1)

Τα μικρασιατικά γεγονότα προκαλούσαν πάντα μια αμφιθυμία στους Ελληνες. H υποβάθμιση της σημασίας τους, η απόκρυψη του αριθμού των θυμάτων (τουλάχιστον 800.000 σύμφωνα με την εκτίμηση των ιστορικών Κιτρομηλίδη – Αλεξανδρή), η απενοχοποίηση του τουρκικού εθνικισμού, ακόμα και η αιτιολόγηση της γενοκτονίας των χριστιανικών πληθυσμών, υπήρξαν κοινός τόπος στη μετά το ’22 Ελλάδα.

Σάββατο 8 Σεπτεμβρίου: Παρουσίαση δύο βιβλίων για τη Μικρασιατική Καταστροφή στο Νέο Ψυχικό.

Το Σάββατο 8 Σεπτεμβρίου 2018, 7.00 μ.μ., στο πλαίσιο του 3^ου ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, που γίνεται στο Νέο Ψυχικό Αττικης θα παρουσιάσω με την Θέμιδα Παπαδοπούλου, έφορο της Εστίας Νέας Σμύρνης δύο βιβλία για τη Μικρασιατική Καταστροφή. Tο δικό μου με τίτλο «Μικρά Ασία. Ένας οδυνηρός μετασχηματισμός (1908-1922)» και της Μάρτζορι Χουσεπιάν «Σμύρνη, 1922«. 

H παρουσίαση θα γίνει στον Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου – Πλατεία Αγίου Γεωργίου, Νέο Ψυχικό

 

Το Δελτίο Τύπου των οργανωτών αναφέρει τα εξής:

To τελευταίο άρθρο του πατέρα μου: Για το Μακεδονικό Ζήτημα

Είναι τραγική ειρωνεία το γεγονός ότι το τελευταίο άρθρο του πατέρα μου  είδε το φως της δημοσίευσης 3 ημέρες μετά τον απροσδόκητο θάνατό του σε ηλικία 92 ετών. Ένας θάνατος που μας συγκλόνισε όχι μόνο γιατί ήταν απροσδόκητος, αλλά και γιατί ο ίδιος βρισκόταν σε άριστη διανοητική κατάσταση με ακμαίο μαχητικό πνεύμα. Και με υπέρτατο στόχο την αποκατάσταση της αλήθειας για την εαμική Εθνική Αντίσταση (1941-1944) και την αποκάλυψη των ψευδών πληροφοριών που διαχέουν οι απόγονοι των δωσίλογων της Κατοχής για να δικαιολογήσουν την προδοτική στάση των τότε συνεργατών των κατακτητών. Να σημειώσουμε ότι στα βουνά του Κιλκίς οι Γερμανοί, οι Βούλγαροι και οι δωσίλογοι (ΕΕΣ), μαζί πραγματοποιούσαν εκκαθαριστικές επιχειρήσεις κατά των ανταρτικών αντικατοχικών δυνάμεων του ΕΛΑΣ

Η ειρωνία που μας επιφύλαξε η μοίρα ολοκληρώνεται (σε προσωπικό επίπεδο πάντα) με την αναδημοσίευση του άρθρου αυτού από το ιστολόγιό μου λίγες μέρες μετά από την αμφιλεγόμενη συμφωνία με την ΠΓΔΜ, εφόσον μόλις το έλαβα σε ψηφιακή μορφή από τον εκδότη της εφημερίδας ‘Μαχητής».

Ανεξάρτητα από το γεγονός ότι οι τίτλοι οφείλονται στον αρχισυντάκτη της εφημερίδας, το περιεχόμενο έχει μεγάλο ενδιαφέρον και αξίζει να αναλυθεί σημειολογικά, με την  απόλυτη όμως γνώση του πλαισίου εντός του οποίου γράφτηκε.

Το κείμενο συντάχθηκε λίγες μέρες μετά από τα συλλαλητήρια που οργανώθηκαν στη Θεσσαλονίκη. Ο πατέρας μου είχε πάντα μια ιδιαίτερη ευαισθησία στο θέμα αυτό γιατίείχε βιώσει ως μαθητής  τα μαχητικά συλλαλητήρια του 1943 ενάντια στην επέκταση της βουλγαρικής ζώνης στην Κεντρική Μακεδονία.

 

Απόσπασμα από την πρώτη σελίδα της «Ελευθερίας», μυστικής εφημερίδας του ΕΑΜ , όπου το κύριο άρθρο και το ρεπορτάζ αναφερόταν στον
ξεσηκωμό κατά της βουλγαρικής επέκτασης τον Ιούλιο του 1943

Τότε, 22 Έλληνες έπεσαν νεκροί στην Αθήνα, όπου πάνω από 200.000 πολίτες διαδήλωναν με το σύνθημα «Έξω οι Βούλγαροι από τη Μακεδονία» και το «Η Μακεδονία είναι ελληνική.»  Στη μεγαλειώδη διαδήλωση που έγινε στο Κιλκίς τον Ιούλιο του ’43, μπροστά στο 17χρονο τότε πατέρα μου δολοφονήθηκε ένας διαδηλωτής καθώς η πορεία περνούσε μπροστά από το Στρατόπεδο Καμπάνη. Και ο δολοφόνος, φρουρός του στρατοπέδου, ήταν ένας Βούλγαρος στρατιώτης, εφόσον οι πρώτες προφυλακές είχαν αρχίσει να φτάνουν στο Κιλκίς. 

 

Για τον πατέρα μου και τη γενιά αυτή της εαμικής Αντίστασης το σύνθημα «Η Μακεδονία είναι ελληνική» συνέχισε να έχει τον αρχικό συμβολικό χαρακτήρα -όπως και στην Κατοχή- και οι σύγχρονοι Σλαβομακεδόνες εθνικιστές αντιμετωπίζονταν κάτι ως συνέχεια των παλιών Βούλγαρων φασιστών. ‘Ετσι, θεωρούσαν ότι η πρόθεση του  σλαβομακεδονικού εθνικισμού των Σκοπίων να μονοπωλήσει τους όρους ‘Μακεδόνας’ και ‘Μακεδονία’, ήταν  συνέχεια εκείνης της επεκτατικής βουλγαρικής προσπάθειας του 1943. Αυτά τα σχήματα δύσκολα είναι κατανοητά σε ένα σύγχρονο Νεοέλληνα, ειδικά όταν δεν έχει σχέση με αυτές τις μαρτυρικές περιοχές της ελληνικής Μακεδονίας. 

Ας δούμε όμως το κείμενο του πατέρα μου, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις παραπάνω πληροφορίες:

Ήταν πρωτοφανής η προσέλευση των  Ελλήνων στην μεγαλειώδη διαδήλωση που διοργανώθηκε στην Θεσσαλονίκη για την απαράδεκτη απαίτηση των Σκοπιανών, να ονομάσουν το κρατικό τους μόρφωμα με το όνομα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ. Επί έναν αιώνα σχεδόν, από την εποχή της οθωμανικής κυριαρχίας αλλά κυρίως  επί Τίτο, Προέδρου τότε της Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας, η Ελλάδα βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, δηλαδή, πριν τους απελευθερωτικούς πολέμους του 1912-13, η διαμάχη γι΄αυτόν τον πληθυσμό που κατοικούσε στην ελληνική Μακεδονία, ήταν ανάμεσα στους Βουλγάρους και Σέρβους.

Σαββατο 26 Μαϊου: Μια εκδήλωση στην Πλατεία Αμερικής

---

 

ΔΥΟ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΣΗΓΗΣΗ 

Η Μάχη της Κοκκινιάς στις 7 Μαρτίου του 1944

Στις 7 Μαρτίου 1944 έγινε η Μάχη της Κοκκινιάς.

74 χρόνια έχουν περάσει από τη μέρα που η Αντίσταση έδωσε τη μάχη κατά των κατοχικών στρατευμάτων και των συνεργατών τους.

Η απάντηση των Ναζιστών κατακτητών (και των ελληνόφωνων συνεργατών τους) ήταν η μαζική εκκαθάριση της προσφυγικής αυτής περιοχής με το μπλόκο. Ένα γεγονός που έμεινε στην ιστορία ως το Μπλόκο της Κοκκινιάς.

O Aντώνης Πολυχρονιάδης πρόσφυγας από το Βαϊνδίρι της Μικράς Ασίας -θείος της γυναίκας μου- συνελήφθη στο μπλόκο της Κοκκινιάς και πέθανε στο Μαουτχάουζεν, ένα από τα σκληρά στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Γερμανία. Ένας άλλος θείος, ο Γιώργος Κούρτογλου, πρώτος ξάδελφος της γιαγιάς μου Ειρήνης από το Μουραντιέ Μαγνησίας Μικράς Ασίας συνελήφθη και αυτός και στάλθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης αλλά κατάφερε να επιστρέψει ζωντανός, Ο θείος-Γιώργος μου έδωσε την υπέρτατη χαρά να επισκεφτώ μαζί του το γενέθλιο μικρασιατικό τόπο.

Στη φωτογραφία ο Αντώνης Πολυχρονιάδης με την αδελφή του
Σεβαστή Πολυχρονιάδη-Τσιναροπούλου

Ας μην ξεχάσουμε ποτέ τα θύματα του ναζισμού καθώς και τη μεγαλειώδη Εθνική Αντίσταση και ας ορθώσουμε ένα τείχος μνήμης στους νοσταλγούς του ναζισμού.

Κυριακή 17 Σεπτεμβρίου: Μεταξύ Documento και Μπουκαδούρας….

Η Κυριακή 17 Σεπτεμβρίου είναι η επίσημη μέρα τιμητικών εκδηλώσεων για τη Μικρασιατική Καταστροφή. Δηλαδή για τη Γενοκτονία των Ελλήνων της Μικράς Ασίας, όπως προέβλεπε ο νόμος, μόνο που το εφαρμοστικό προεδρικό διάταγμα αντικατάστησε τον όρο «γενοκτονία» με τον όρο «Μικρασιατική Καταστροφή». Καταλαβαίνετε τους λόγους. Για περισσότερα δείτε ένα άρθρο μου εκείνης της εποχής (2001) για το συγκεκριμένο γεγονός: Νέο ατόπημα κατά του μικρασιατικού ελληνισμού…

Την Κυριακή 17 Σεπτεμβρίου σε προσωπικό επίπεδο συμβαίνουν δύο γεγονότα:

1. Στην εφημερίδα «Documento» υπάρχει ένθετο περιοδικό αφιερωμένο στη Μικρασιατικη καταστροφή με τίτλο «ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΕΣ. Η πολιτιστική ‘επανάσταση'» με σημαντικά άρθρα, καλή  εικονογράφηση. Η δική μου συμβολή αφορά τη διαχείριση της Ανταλλάξιμης Περιουσίας και τελειώνει με μια δημιουργική πρόταση προς την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ… Υπάρχουν επίσης εξαιρετικά κείμενα των Μιχάλη Βαρλά Michael Varlas, Δ. Αρδανιώτης (για τα μουσικά) και Βασιλική Λάζου….

2.       Στις 7.30 μ.μ.  συμμετέχω σε μια εκδήλωση στην Καλαμάτα για να συζητήσουμε σε βάθος και χωρίς αναστολές, μια από τις πλέον άγνωστες σελίδες της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας: τις αιτίες της Μικρασιατικής Καταστροφής και τις καταλυτικές της επιδράσεις… 

Το βυθισμένο πλοίο στον κόλπο της Σμύρνης. Μια ιστορία που έγινε αλλιώς

Μια ιστορία που έγινε αλλιώς!!!

 

Τις προηγούμενες μέρες γράφτηκε στον Τύπο ότι: «Ένα πλοίο, κατά πάσα πιθανότητα ελληνικό, που μετέφερε κυνηγημένους πρόσφυγες από την Σμύρνη που προσπαθούσαν να διαφύγουν από την τουρκική σφαγή και που βυθίστηκε πιθανώς από τουρκικά κανόνια, βρέθηκε στην θαλάσσια περιοχή του κόλπου από επιστημονική ομάδα του πανεπιστήμιου της πόλης. Σύμφωνα με τον καθηγητή του τελολογικού ινστιτούτου του τουρκικού πανεπιστημίου, Muhammet Duman, βρέθηκα από μη επανδρωμένη ειδική κάμερα σε βάθος 42 μέτρα, ένα ναυάγιο πλοίο μήκους 78 μέτρων και πλάτος 8 μέτρα. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, πρόκειται για πλοίο που μετέφερε κυνηγημένους χριστιανούς πρόσφυγες που προσπαθούσαν απεγνωσμένα να διαφύγουν από την καταστροφή της ιστορικής πόλης, αλλά… είχαν τραγικό τέλος!«

Αυτή η ιστορία με το πλοίο, ως συνδεδεμένη με τη σφαγή της Σμύρνης,  δεν τεκμαίρεται από κάποιες πηγές. Είναι δεδομένο ότι τις μέρες της καταστροφής ο κόλπος της Σμύρνης ήταν γεμάτος από τα πλοία των αδιάφορων συμμάχων. Οποιοδήποτε τέτοιο περιστατικό θα είχε καταγραφεί και θα  ήταν γνωστό…. 

Γνωρίζουμε με σαφήνεια πώς υπήρξε ο εγκλωβισμός των χριστιανών στην περιοχή και πώς έγινε η διαχείριση του γεγονότος από τις κεμαλικές, τις ελληνικές και τις συμμαχικές δυνάμεις.

Aπό τον Bob Dylan στον Διονύση Σαββόπουλο

Tα τραγούδια του Dylan, όπως και του Διονύση Σαββόπουλου σφράγισαν τη δικιά μας γενιά. Εξέφρασαν μια εποχή κατά την οποία οι κοινωνίες άλλαζαν. Άφηναν πίσω παλιές συνήθειες, κοινωνικές προκαταλήψεις και οδηγούσαν τις κοινωνίες σε ένα πιο φιλελεύθερο μοντέλο. Ειδικά για εμάς, όπου το μεταίχμιο αυτό σημαδεύτηκε από την μετεμφυλιακή βία και την αντιδραστική Χούντα, τα τραγούδια της αμφισβήτησης είχαν ιδιαίτερη σημασία. Το Νέο Κύμα, ο Χατζηδάκης, ο Θεοδωράκης και βεβαίως ο Σαββόπουλος εξέφρασαν τη μουσική επανάσταση εκείνη την εποχή. Ειδικά ο Σαββόπουλος γοήτευε ιδιαίτερα τις νέες γενιές γιατί εκτός από την ποιότητα του Χατζηδάκη και την επαναστατικότητα του Θεοδωράκη, μαζί με την κοινωνική κριτική έφερνε και ένα άρωμα αντικομματικής αμφισβήτησης. 

 Όπως έγραψε και ο Δύτης «μπορούμε να φανταστούμε την ελληνική μουσική -ή μάλλον, και σημαντικότερο, τον εαυτό μας, χωρίς τα τραγούδια του Σαββόπουλου; Οποιαδήποτε και αν είναι η απάντηση, η συζήτηση ίσως περιττεύει. Εγώ πάντως δεν μπορώ.»

Τις προάλλες ξαναθυμήθηκα το τραγούδι του Σαββόπουλου «Παλιάτσος και Ληστής» ακούγοντας την πρώτη αυθεντική εκτέλεση ως «North Country Blues» από τον 22χρονο  Bob Dylan, όπως το έπαιξε το 1963 στο Newport Folk Festival το 1963.

 

Σεμινάριο Ιστορίας 19-5-17: Γενοκτονία στο μικρασιατικό Πόντο

 Στρογγυλό Τραπέζι για ένα θέμα που ακόμα διχάζει

«Η Τουρκία από την ίδρυση της αποκαλούμενης ‘νεαρής’ Δημοκρατίας , που βασίστηκε
στη γενοκτονία των Αρμενίων, των Ασσυρίων και των Ελλήνων,
βίωσε μισή ντουζίνα στρατιωτικά πραξικοπήματα….
Τίποτα το καλό δεν μπορεί να συμβεί σε αυτή τη χώρα όπου έχει διαπραχθεί
μια γενοκτονία και όπου συνεχίζει να επικρατεί η άρνησή της.»

Elif Bayramgil
(εφημ. Το Βήμα, 16/4/17, σ. Α16-17)

Στο Σεμινάριο Ιστορίας που συντονίζω και  γίνεται στο πλαίσιο του Ελεύθερου Πανεπιστημίου του Δήμου Κηφισιάς , πραγματοποιείται μια συνάντηση ιστορικών  την Παρασκευή 19 Μαϊου.

Η Ίρις Τζαχίλη και ο Βασίλης Μεϊχανετσίδης θα συζητήσουν για το ιστορικό γεγονός της Γενοκτονίας στην οθωμανική Ανατολή, το πραγματικό πλαίσιο εντός του οποίου πραγματοποιήθηκε και το αποτύπωμα του τραύματος στην προσφυγική Μνήμη.

Το κύπελλο στον ΠΑΟΚ και οι μνήμες από την εποχή της χούντας

Μετά από πολλά χρόνια και από μεγάλη περιπέτεια ο ΠΑΟΚ στέφθηκε κυπελλούχος της Ελλάδας. Βέβαια, ο αγώνας ήταν μέτριος και τα όσα συνέβησαν από τους χούλιγκανς των δύο ομάδων ήταν απαράδεκτα…. Και είναι ενδιαφέρον και παράξενο το πώς δύο ομάδες που δημιουργήθηκαν από τον προσφυγικό ελληνισμό και μοιράζονται τον βυζαντινό δικέφαλο και το «Κ» (Κωνσταντινούπολη) έχουν αναπτύξει τόσο ανταγωνιστική σχέση.

Παρόλα αυτά, η κατάκτηση του κυπέλλου από τον ΠΑΟΚ μου θύμισε κάποια παλιά προσωπικά στιγμιότυπα. Κατάλοιπο είναι η φωτογραφία μου περί το 1972 με τη σημαία του ΠΑΟΚ στην Καλλιθέα Αττικής, στο τέρμα της Οδού Αθηνάς, μπροστά στην εκκλησία της Μεταμόρφωσης. [Ακριβώς αυτό το λόφο που παλιά υπήρχε ένα ταπεινό εκκλησάκι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος περιγράφει με εξαιρετικό τρόπο ο Κωνσταντίνος Χρηστομάνος στην ‘Κερένια κούκλα»]…

Μια κριτική στο λενινιστικό μοντέλο

26 χρόνια μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης

Παρότι επιφανειακά, η λενινιστική αντίληψη φαίνεται να καθορίζεται από μια διαλεκτική υλιστική αντίληψη, εν τούτοις η δομή της -όπως εκφράζεται με το Κόμμα Νέου Τύπου και με την κρατική και κοινωνική οργάνωση της ΕΣΣΔ- είναι καταπληκτικά όμοια με τις αντιλήψεις των μεταφυσικών φιλοσόφων. Η ιδεατή Πολιτεία του Πλάτωνα είναι δομικά ταυτόσημη με την κομματική και κρατική αντίληψη που εξέφρασε και εφάρμοσε ο Βλαδίμηρος Ίλιτς Ουλιάνοφ:

 

Η κριτική στο λενιστικό μοντέλο έγινε από πολλούς και εγκαίρως. Αναδημοσιεύω από το βιβλίο μου «Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.  Οι συνέπειες για τον ελληνισμό», που  γράφτηκε τους τελευταίους μήνες ύπαρξης της ΕΣΣΔ (φθινόπωρο του 1991) και εκδόθηκε το Γενάρη του 1992, λίγες μόλις μέρες μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Έγραφα τότε:

Ο παππούς μου: Βλάσης Ιωάννου Αγτζίδης

Μια έκπληξη μας επιφύλαξε το εξαιρετικό περιοδικό «Τα Ποντιακά», δημοσιεύοντας (το 2007) μια παλιά συνέντευξη που είχε πάρει ο εκδότης του Νίκος Τελίδης από τον παππού μου (1902-2006).

Ο παππούς αυτός, από την πλευρά του πατέρα μου, ανήκε στην πρώτη γενιά των Ελλήνων που γεννήθηκαν στο Καρς του ρωσικού Καυκάσου. Ο προπαππούς του Όμηρος (γενν. περί το 1820), ο παππούς του Γρηγόρης (γενν. περί το 1845), όπως και ο πατέρας του Γιάννης (1873-1953) είχε γεννηθεί στον ιστορικό Πόντο. Ο Γιάννης έζησε σε τρεις τόπους: γεννήθηκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, μεγάλωσε και ανδρώθηκε στη Ρωσική Αυτοκρατορία και πέθανε στη βαλκανική Ελλάδα) 

Η πορεία τους, όπως και οι πορείες όλων των Ελλήνων της περιοχής στην πρώτη 25ετία του 20ου αιώνα, ήταν μυθιστορηματική, εφόσον ενεπλάκησαν στις κοσμοϊστορικές αλλαγές που συνέβησαν σε αυτή τη γωνιά του πλανήτη:
–Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος,
–Γενοκτονία από τους Νεότουρκους,
–Μπολσεβικική Επανάσταση,
-Συνθήκη του Μπρεστ Λιτόφσκ,
-εμφύλιος πόλεμος στη Ρωσία,
–Μικρασιατική Καταστροφή,
–προσφυγοποίηση και εγκατάσταση στην Ελλάδα,
–Κατοχή και Εμφύλιος στη δεκαετία του ΄40.

Η καταγωγή της οικογένειας ήταν από μια ελληνόφωνη περιοχή του ηπειρωτικού μικρασιατικού Πόντου. Από την Χερίαννα (Σσερίαννα διαβάζεται στην ποντιακή), που βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή (νοτιο-δυτικά) της Αργυρούπολης. Şiran τη λένε σήμερα οι Τούρκοι, διατηρώντας έστω παρεφθαρμένη την ελληνική ονομασία.

Από τον Φρύνιχο στον Κούνδουρο

Με αφορμή το θάνατο του μεγάλου σκηνοθέτη Νίκου Κούνδουρου θυμήθηκα ένα περιστατικό που μου είχε αφηγηθεί ο ίδιος, κάπου στα τέλη της δεκαετίας του  ’90. Είχαμε βρεθεί σε μια ταβέρνα στους Θρακομακεδόνες μετά από κάποιες εκδηλώσεις ενός Πολιτιστικού Συλλόγου της περιοχής, στον οποίο σύλλογο πρωτοστατούσε τότε η σύζυγος του ζωγράφου Κώστα Τσόκλη. Στην παρέα μας, εκτός από τον Κούνδουρο βρισκόταν και η Αρβελέρ με τον σύζυγό της.

Το περιστατικό που μου αφηγήθηκε ο Κούνδουρος το ενσωμάτωσα σε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε κατά τα τέλη της δεκαετίας του ’90 στην «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία», στο πλαίσιο ενός αφιερώματος για τη Μικρασιατική Καταστροφή.

Το παραθέτω όπως το δημοσίευσα:

Αθωώνοντας τον δοσιλογισμό. Ένα κείμενο του πατέρα μου

Mε αφορμή τη δημοσίευση ενός άρθρου στην εβδομαδιαία εφημερίδα «Το Ποντίκι» (τεύχος 1939, 20-10-2016), με τίτλο «Σχετικά με την Κατοχή. Οι ρίζες της βίας του εμφυλίου» του Ξενοφώντα  Μπρουντζάκη, ο πατέρας μου που είναι μελετητής αυτής της περιόδου, έγραψε ένα κείμενο-αντίκρουση. Το κείμενο αυτό όμως το «ποντίκι» αρνήθηκε να δημοσιεύσει, υιοθετώντας με τον τρόπο αυτό την αναθεωρητική παραφιλολογία που σχετικοποιεί την Κατοχή, εξαφανίζει το άγος της συνεργασίας με τους κατακτητές και εξισώνει αντιστασιακούς και δωσίλογους.

Το κείμενο είναι το εξής:

 

—————————————————————————————————

Αγτζίδης Ανδρέας
Κιλκίς, 15-10-2016

προς την εφημερίδα το  «Ποντίκι» , Αθήνα

Κύριε Διευθυντά

27-1-2017: Σεμινάριο για τη λογοτεχνία που γεννήθηκε στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης

Στο πλαίσιο του Σεμιναρίου Σύγχρονης Ιστορίας του Ελεύθερου Πανεπιστήμιου του Δήμου Κηφισιάς, η ιστορικός  Οντέτ Βαρόν, θα παρουσιάσει το θέμα  «Στα Ναζιστικά Στρατόπεδα Συγκέντρωσης και Εξόντωσης: Μνήμη και λόγος στο έργο του Πρίμο Λέβι και του Όμηρου Πέλλα».

Το Σεμινάριο θα γίνει την Παρασκευή, 7.15 μ.μ. – 9 μ.μ. στις 27-1-2017 στην «Έπαυλη Δροσίνη»-Βιβλιοθήκη Δήμου, Oδός Αγ. Θεοδώρων & Κυριακού.

Το πρόγραμμα του Σεμιναρίου μπορείτε να το δείτε εδώ:  https://kars1918.wordpress.com/2017/01/18/seminar-2017/

 

Παρακάτω παρουσιάζονται δύο χαρακτηριστικά βιβλία: του Ιταλοεβραίου Πρίμο Λέβι και του Έλληνα Όμηρου Πέλλα, κρατούμενων και των δύο στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης και εξόντωσης. 

 .

Για την εκδήλωση της ΟΠΣΕ στο Χίλτον

Από το ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ της ΟΠΣΕ

Εκδήλωση με θέμα «Ιστορία και Παράδοση του Ποντιακού Ελληνισμού», διοργανώθηκε στην Αθήνα την Δευτέρα 9 Ιανουαρίου 2017 από την Ομοσπονδία Προσφυγικών Σωματείων Ελλάδας (ΟΠΣΕ). Η εκδήλωση έγινε στο ξενοδοχείο Χίλτον, στο πλαίσιο του επενδυτικού και αναπτυξιακού πολυσυνεδρίου Money Show, το οποίο έγινε με τη συμμετοχή πανεπιστημίων, επιχειρήσεων και παραγωγικών υπουργείων.

Kαλή Χρονιά με μια εκδήλωση

Δευτέρα 9-1-2017 στο Hilton 

.
Την Δευτέρα 9 Ιανουαρίου 2017, η Ομοσπονδία Προσφυγικών Σωματείων Ελλάδας (ΟΠΣΕ) διοργανώνει εκδήλωση με τίτλο: Ιστορία και Παράδοση του Ποντιακού Ελληνισμού.
.
Η εκδήλωση γίνεται στο πλαίσιο του ετήσιου Money Show, στις 20.00 στο ξενοδοχείο Χίλτον των Αθηνών, στην αίθουσα «Τερψιχόρη Β’».
.

ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΕΣ – ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ – ΕΘΝΟΚΑΘΑΡΣΕΙΣ

Μια επιστημονική συνάντηση
στον Δικηγορικό Σύλλογο Πειραιά

Του Βλάση Αγτζίδη (*)

Μια πολύ σημαντική επιστημονική συνάντηση έλαβε χώρα στις 30 Νοεμβρίου του 2016 με πρωτοβουλία του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά και του προέδρου του Γιώργου Σταματογιάννη.   Εισηγητές ήταν οι:

–Γιώργος Κόκκινος, Καθηγητής Ιστορίας και Διδακτικής της Ιστορίας του  Πανεπιστημίου Αιγαίου, με θέμα  «Ανάμεσα στην Κλειώ και την Θέμιδα»,

–Μάρκος Καρασαρίνης, Δρ. Ιστορίας, Δημοσιογράφος,  «Οι δικαστές και οι ιστορικοί – Η άρνηση του ολοκαυτώματος στο εδώλιο»,

-Έλλη Λεμονίδου, Επ. Καθηγήτρια Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας του Πανεπιστημίου Πατρών «Οι δίκες για το καθεστώς του Βισύ στη μεταπολεμική Γαλλία».

-Η δική μου εισήγηση είχε ως τίτλο: «Γενοκτονία στην Οθωμανική Ανατολή ως πεδίο ιδεολογικής αντιπαράθεσης».

Γιατί είχε σημασία η εκδήλωση

Εγώ και ο Τάκης…

Ζητήματα νεοελληνικής ιδεολογίας και σύγχυσης

.
Ο Τάκης είναι ένας παλιός γνωστός δημοσιογράφος, σοβαρός, ρηξικέλευτος και ευαίσθητος σε κάποια ζητήματα. Βεβαίως αντιεθνικιστής κ.λπ. 

Του έστειλα λοιπόν την ενημέρωση για την εκδήλωση που έγινε στον Πειραιά από τον Δικηγορικό Σύλλογο και συμμετείχα, με θέμα «Γενοκτονίες-Ολοκαύτωμα-Εθνοκαθάρσεις» με εκλεκτούς ομιλητές (Γιώργος Κόκκινος, Μάρκος Καρασαρίνης, Έλλη Λεμονίδου….)

Με αφορμή λοιπόν την εκδήλωση είχαμε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση, μιας και έχουμε το θάρρος αυτό λόγω της πολύχρονης γνωριμίας. Επειδή ο διάλογος είναι ουσιαστικός και αποκαλυπτικός τον παραθέτω, όπως έχω παραθέσει παλιότερα και άλλους διαλόγους (Για τον Πουλιόπουλο στον ΟΜΙΚ, για το σταλινισμό στη σελίδα των ΠιΠιΣιΠίδων, για τη δικτατορία και την χούντα στο HEC, για τα ελληνοτουρκικά και την ανταλλαγή πληθυσμών στο HEC, για τον στρατηγό Παπάγο και πάλι στο HEC) . Ίσως σε κάποια σημεία του διαλόγου με τον Τάκη, το παρακάνω και εγώ στην κριτική, αλλά αυτά έχει η κουβέντα. Με κόκκινο είναι τα δικά μου σχόλια, με μαύρο του Τάκη: