Σοβιετική εμπειρία και ρωσο-ουκρανικός πόλεμος

Όταν οι ιστορικές δυσπλασίες και εκκρεμότητες συναντούν τα σύγχρονα γεωπολιτικά συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων
______________________________________________________________________________

Ας ξεκινήσουμε τις φετινές (2023) ιστορικές αναφορές με βάση τα όσα συμβαίνουν στην Ουκρανία, με τη ρωσική εισβολή και τον ανελέητο πόλεμο…

Είναι ίσως η πιο χαρακτηριστική περίπτωση που προήλθε από τις πολλές εκκρεμότητες της σοβιετικής κατάρρευσης. Έως τώρα, οι προηγούμενες εντάσεις (Ναγκόρνο Καραμπάχ, Αμπχαζία, Τσετσενία, Υπερδνειστερια και Γκαγκαούσκαγια στη Μολδαβία, όπως και Νότια Οσετία, Κριμαία) επιλύθηκαν βιαίως ή με συμβιβασμο σε τοπικό επίπεδο χωρίς να δρομολογήσουν ευρύτερες διεργασίες.

Η μόνη που έχει πάρει πλανητικές διαστάσεις, εφόσον εξελίχθηκε σε σύγκρουση του ΝΑΤΟ με τη Ρωσική Ομοσπονδία, ήταν η ρωσο-ουκρανικη αντιπαράθεση με αφορμή τα εδάφη της νοτιοανατολικής Ουκρανίας (Ντομπας), αλλά και για την παγκόσμια κυριαρχία μεταξύ των υπερδυνάμεων -τουλάχιστον έτσι όπως το αντιλαμβάνεται ένα σημαντικό τμήμα του αγγλοσαξονικού Βαθέως Κράτους…

Το γεγονός αυτό κάνει πιο ενδιαφέρουσα την ιστορία της ΕΣΣΔ αλλά και των μοιραίων επιλογών του Βλαδίμηρου Ίλιτς Λένιν που καθόρισε την μορφή της Επανάστασης, την αντιμετώπιση της άλλης άποψης, καθώς και τη διοικητική διαίρεση της εκπεσούσης Ρωσικής Αυτοκρατορίας.

Advertisement

Εκατό χρόνια από το θάνατο του Γεωργίου ΣΚΛΗΡΟΥ… Ένα επιστημονικό συνέδριο

Ο πατέρας της Νεοελληνικής κοινωνιολογίας και ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες διανοούμενους που εισήγαγε την ελληνική σκέψη στα πλέον προχωρημένα ρεύματα επιστημονικής σκέψης της Ευρώπης, υπήρξε ο Τραπεζούντιος Γεώργιος Κωνσταντινίδης, που έγινε γνωστός με το ψευδώνυμο «Σκληρός¨…

Με αφορμή τα εκατό χρόνια από το θάνατό του στο Κάϊρο της, Αιγύπτου η Επιτροπή Ποντιακών Μελετών διοργανώνει συνέδριο την Κυριακή 1η Δεκεμβρίου 2019, στο συνεδριακό χώρο της, Αγνώστων Μαρτύρων 75. άνω Νέα Σμύρνη…

Συμμετέχουν οι επιστήμονες: Μιχ. Μερακλής, Π. Νούτσος, Γ. Μπουμπούς, Λ. Αξελός, Βλ. Αγτζίδης, Αλ. Δεληγιώργη…

»Από τη Λούξεμπουργκ και τον Γληνό στην ήττα και το τραύμα»

Μικρασιατική Καταστροφή 

της Αμαλίας Δενδρινού

 

Πρόσφυγες σε δρόμο της Αθήνας, 1922
(Αρχείο Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού, Library of Congress)

 

Μια καινούργια έκδοση έρχεται να προστεθεί στην πλούσια βιβλιογραφία για τη Μικρασιατική Καταστροφή. 

Ομως έχει μεγάλη διαφορά από τις παραδοσιακές προσεγγίσεις γιατί προσπαθεί να φωτίσει τις πλέον άγνωστες πλευρές του μεγάλου μετασχηματισμού που συνέβη στη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη κατά την τελευταία φάση της οθωμανικής κατάρρευσης (κίνημα Νεότουρκων το 1908 – καταστροφή Σμύρνης τον Σεπτέμβριο του 1922). Ο λόγος για τη «Μικρασιατική Καταστροφή – Από τη Λούξεμπουργκ και τον Γληνό στην ήττα και το τραύμα» του Βλάση Αγτζίδη, ο οποίος επιχειρεί να ερμηνεύσει τη δυσανεξία που χαρακτηρίζει τη νεοελληνική ιστοριογραφία όσον αφορά τη διαμόρφωση κοινού αφηγήματος για εκείνα τα γεγονότα. Ακολουθούν αποσπάσματα από το βιβλίο που πρόκειται να κυκλοφορήσει αυτή την εβδομάδα από τις Εκδόσεις Historical Quest.

Οταν ο Γληνός «συνάντησε» τη Λούξεμπουργκ

Από το 1911 ο Γληνός συμμετέχει στον Εκπαιδευτικό Ομιλο και πρωτοστατεί στη δημιουργία του Εκπαιδευτικού Συνδέσμου των Λειτουργών της Μέσης Εκπαιδεύσεως. Εχοντας μια ρεαλιστική αντίληψη και παρόλη την αποδοχή της μαρξιστικής κοσμοθεωρίας, δραστηριοποιείται πολιτικά στην Αριστερά του βενιζελισμού. Επικεντρώνει τις προσπάθειές του στην επίλυση του γλωσσικού ζητήματος συνεργαζόμενος με τους Αλ. Δελμούζο και Μ. Τριανταφυλλίδη. Το 1926 εκδίδει το περιοδικό «Αναγέννηση» και συνεργάζεται με σημαντικούς διανοούμενους της εποχής, όπως οι Καζαντζάκης, Βάρναλης, Κορδάτος, Στρ. Σωμερίτης, Ρόζα Ιμβριώτη κ.ά.

Εκατό χρόνια από το 1919…

O Γιαννακός και η Μαρία Χατζηχριστοδούλου με την κόρη τους Ειρήνη στη Μαγνησία της Σμύρνης την εποχή της απελευθέρωσης

«Εκατό χρόνια από το 1919» ή
«Τι συνέβη στην οθωμανική Ανατολή κατά την περίοδο 1914-1923;»

 

Του Βλάση Αγτζίδη (*)

 

Toν Μάϊο του 1919 ξεκινά μια από τις πλέον σημαντικές περιόδους στη ιστορία της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, της Εγγύς Ανατολής, των ελληνοτουρκικών σχέσεων και του ελληνισμού. Ως εξέλιξη του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου και ως προσπάθεια διαμόρφωσης του μεταπολεμικού γεωπολιτικού σκηνικού αποφασίστηκε ο μετασχηματισμός της Οθ. Αυτοκρατορίας σε έθνη-κράτη  με βάση την ύπαρξη και τα συμφέροντα των ξεχωριστών εθνικών ομάδων.  Επί της ουσίας οι μεταπολεμικές εξελίξεις ακολούθησαν, λόγω της αδήριτης πραγματικότητας, τις αναλύσεις της Ρόζας Λούξεμπουργκ. 

Η Επανάσταση των Σπαρτακιστών στη Γερμανία και η δολοφονία της Λούξεμπουργκ

Ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα ζητήματα της τελευταίας περιόδου του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου   ήταν η εμφάνιση ενός μαχητικού αντιπολεμικού σοσιαλιστικού κινήματος που επιτάχυνε το τέλος του πολέμου και την ήττα της Γερμανίας του Κάϊζερ.  Η δυσαρέσκεια των πολιτών για την τυχοδιωκτική πολιτική του γερμανικού μιλιταρισμού που είχε οδηγήσει στον αιματηρότατο πόλεμο, κορυφώθηκε το Νοέμβρη του 1918 με τη λαϊκή εξέγερση. 

Η πρώτη πράξη της αντιπολεμικής κίνησης έλαβε χώρα στον πολεμικό ναύσταθμο του Κίελου (Kiel) τον Οκτώβριο του 1918. Στις 9 Νοεμβρίου του 1918 επαναστάτησαν στο Βερολίνο οι στρατιώτες και οι εργάτες.

24-11-2017: Συζητώντας για την Οκτωβριανή Επανάσταση στο Σεμινάριο Ιστορίας

Με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από την Οκτωβριανή Επανάσταση, οργανώνεται Στρογγυλό Τραπέζι στο πλαίσιο του Σεμιναρίου Σύγχρονης Ιστορίας της Κηφισιάς, στις 24 Νοεμβρίου, 7.15 μ.μ.

Συμμετέχουν:

–Χρήστος Κεφαλής, διευθυντής σύνταξης στο περιοδικό «Μαρξιστική Σκέψη», με θέμα: «Μαρτυρίες για την Οκτωβριανή Επανάσταση»

–Ντόρα Βακιρτζή, δ/ντρια του Ινστιτούτου Κοινωνικής Δυναμικής, με θέμα: «Ο Βίκτορ Σερζ για τη ρωσική επανάσταση»

–Βλάσης Αγτζίδης, ιστορικός, «Η Ρόζα Λούξεμπουργκ για την Οκτωβριανή Επανάσταση»

Το Σεμινάριο αυτό -που ξεκίνησε το 2008- λαμβάνει χώρα στο πλαίσιο του Ελεύθερου Πανεπιστημίου του Δήμου Κηφισιάς. 

12 βιβλία για την Οκτωβριανή Επανάσταση

Η Επανάσταση που έγινε τον Οκτώβριο του 1917 στη Ρωσία διαμόρφωσε το περιβάλλον εντός του οποίου εξελίχθηκαν οι παγκόσμιες σχέσεις καθ’ όλο τον 20ο αιώνα. Ακόμα και σήμερα -παρότι έχουν περάσει 26 χρόνια από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης- η μετασοβιετική ισορροπία δεν έχει πλήρως διαμορφωθεί.

Ουσιαστικά τότε ένα από τα ρεύματα του επαναστατικού κινήματος, το μπολσεβικικό, αποφάσισε να ανατρέψει τη σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση του Κερένσκι. Έτσι κι αλλιώς, η τσαρική απολυταρχία είχε ανατραπεί μετά από μια πραγματικά λαϊκή επανάσταση επτά μήνες πριν, τον Φεβρουάριο του 1917.   

Ο Κουτσούμπας, οι Πόντιοι και ο άμοιρος Μαρξισμός….

Μια ερμηνεία του ποντιακού δράματος προσπάθησε να δώσει Ο γ.γ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας, στη διάρκεια του χαιρετισμού του στο 19ο Συναπάντημα της Νεολαίας των Ποντιακών Σωματείων, στην «Παναγία Σουμελά». Φαντάζομαι ότι το κείμενό του του το έγραψαν κάποιοι από την Επιτροπή Ιστορίας της Κ.Ε., γνωστότερος των οποίων είναι ο φίλτατος Αναστάσιος Γκίκας. Ο οποίος σ’ ένα βιβλίο που έγραψε κατά παραγγελία αφού αιτιολόγησε τις σταλινικές διώξεις  (1937-1949) κατά των Ποντίων, αλλά και των άλλων μειονοτήτων, στο τέλος -αναφερόμενος στο Ποντιακό Ζήτημα- έγραψε με σαφήνεια ότι οι Πόντιοι με το κίνημα για την πολιτική τους χειραφέτηση, πρακτόρευαν ιμπεριαλιστικά συμφέροντα εις βάρος της Τουρκίας, η οποία αντιστάθηκε με το «εθνικοαπελευθερωτικό» κεμαλικό κίνημα. Με δύο λόγια, ο Γκίκας υποστήριξε ότι στην Ποντιακή Τραγωδία ο (ακροδεξιός, ρατσιστής, παρακρατικός δολοφόνος) Τοπάλ Οσμάν ήταν το θετικό στοιχείο και οι Πόντιοι (αντάρτες αλλά και άμαχοι) το αρνητικό. Οπότε δικαίως και νίκησαν οι κεμαλικοί…

Παραλλαγή σε λάιτ αυτής της βασικής προσέγγισης της ηγεσίας του ΚΚΕ, υποστήριξε ο Κουτσούμπας στην Παναγία Σουμελά (ρίχνοντας ένα μεγαλύτερο βάρος αυτή τη φορά στην «τουρκική αστική τάξη»).   

Βέβαια είναι χαριτωμένη η προσπάθεια των νεοσταλινικών θεωρητικών του ΚΚΕ να βολέψουν εκείνη την περίοδο σε ένα ιδεολόγημα που πρωτίστως δεν έχει καμιά απολύτως σχέση με την μαρξιστική ανάλυση της ταξικής σύγκρουσης.

15 Ιανουαρίου 1919 : Δολοφονία της Ρόζας Λούξεμπουργκ

Σαν σήμερα 15 Ιανουαρίου 1919 δολοφονήθηκαν η Ρόζα Λούξεμπουργκ και ο Καρλ Λίμπκνεχτ, ηγετικές μορφές του Spartacus.

Eκτελέστηκαν γιατί κάποιοι ανατολικά τους άφησαν έκθετους και μετέωρους, εφόσον είχαν επιλέξει να στήσουν το σοσιαλισμό τους σε μία καθυστερημένη μισοφεουδαρχική χώρα, κάπου στα βάθη της Ασίας…

Διαβάστε: «Η Επανάσταση των «Σπαρτακιστών» και η προδοσία του Λένιν«
https://kars1918.wordpress.com/2014/01/21/freiheit-ist-immer-die-freiheit-der-anders-denkenden/

και «Η μοιραία αλλά άγνωστη Συνθήκη του Μπρεστ Λιτόφσκ«
https://kars1918.wordpress.com/2013/03/01/brzesc-litewski/

Επίσης: «Ρόζα Λούξεμπουργκ: «Οργανωτικά ζητήματα της ρωσικής σοσιαλδημοκρατίας»»
https://kars1918.wordpress.com/2016/01/22/luxemburg-lenin/

Ρόζα Λούξεμπουργκ: «Οργανωτικά ζητήματα της ρωσικής σοσιαλδημοκρατίας»

[Leninism or Marxism?]

.
Στις 21 Ιανουαρίου 1924 πέθανε ο Βλαδίμηρος Ίλιτς Λένιν, ο άνθρωπος που σφράγισε τον 20ο αιώνα…. Μήπως όμως ήρθε η ώρα, οι έχοντες δημοκρατική αντίληψη της ζωής και της ιστορίας, να αποκαθηλώσουν την ιδέα του «πρωτοπόρου» Κόμματος Νέου Τύπου και τη λενινιστική λογική της αντιπροσώπευσης των εργατών από το ιερό Κόμμα;

Ένα σημαντικότατο άρθρο που έκανε κριτική στις απόψεις του Λένιν κατηγορώντας τες για υπερσυγκεντρωτισμό και χωροφυλακίστικο πνεύμα ήταν αυτό της Ρόζας Λούξεμπουργκ… Με το άρθρο η Λούξεμπουργκ περιέγραψε τις επιπτώσεις επί της κοινωνικής ζωής που θα είχαν οι απόψεις του Λένιν. Και δυστυχώς, η ζωή επιβεβαίωσε την ανάλυσή της απόλυτα

Ρόζα Λούξεμπουργκ

Οργανωτικά ζητήματα της ρωσικής σοσιαλδημοκρατίας

(Πρωτοδημοσιεύτηκε: Die Neue Zeit και Iskra, 1904. )

 

Ένα καθήκον άνευ προηγουμένου στην ιστορία του σοσιαλιστικού κινήματος έχει πέσει στους ώμους της ρωσικής σοσιαλδημοκρατίας. Είναι το να αποφασίσει για το ποια είναι η καλύτερη σοσιαλιστική πολιτική τακτική σε μια χώρα όπου κυριαρχεί η απόλυτη μοναρχία. Θα ήταν λάθος να τραβήξουμε μια αυστηρή διαχωριστική γραμμή μεταξύ της κατάστασης στη Ρωσία και αυτής της Γερμανίας στην περίοδο 1879-90, όπου ίσχυαν οι αντισοσιαλιστικοί νόμοι του Βίσμαρκ. Οι δυο καταστάσεις έχουν ένα κοινό- την αστυνομοκρατία. Αλλιώς δεν θα ήταν σε καμιά περίπτωση συγκρίσιμες.

Μεταξύ Οκτωβριανής Επανάστασης και Ανατολικής Μεσογείου

–ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 24/10/2014: Διάλεξη στο Σεμινάριο Ιστορίας της Κηφισιάς του Μάριου Ευρυβιάδη με θέμα «Η γεωστρατηγική σημασία της Μεσογείου και  της Μέσης Ανατολής μεταπολεμικά»

–ΚΥΡΙΑΚΗ 26/10/2014: Αφιέρωμα 16 σελίδων για την Οκτωβριανή Επανάσταση στην «Κυρ. Ελευθεροτυπία»

περισσότερα:

Η Επανάσταση των «Σπαρτακιστών» και η προδοσία του Λένιν

Οι σελίδες Ιστορίας της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» της 19ης Ιανουαρίου 2014, ήταν αφιερωμένες στην εξέγερση των «Σπαρτακιστών»  στη Γερμανία (5-15 Ιανουαρίου 1919) και στο τέλος των Λούξεμπουργκ και Λίμπνεχτ.  Στο αφιέρωμα συμμετέχουν οι Λέανδρος Μπόλαρης και Χρήστος Κεφαλής.

Η άγνωστη εργατική επανάσταση στη Γερμανία
.

FREIHEIT IST IMMER DIE FREIHEIT DER ANDERS DENKENDEN
(Ελευθερία νοείται, η ελευθερία του διαφορετικά σκεπτόμενου)
Ρόζα Λούξεμπουργκ

Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*

Στις 15 Ιανουαρίου του 1919 έπεσε η αυλαία για τη μοναδική εργατική επανάσταση του 20ού αιώνα, που ήταν συμβατή με τη μαρξιστική θεώρηση για την κοινωνική εξέλιξη.

Στις 3 Νοεμβρίου 1918 ξεκίνησε η εξέγερση των ναυτών στο Κίελο της Γερμανίας που οδήγησε στην κατάρρευση της καϊζερικής μοναρχίας και στο τέλος του Α΄παγκοσμίου Πολέμου

Ισως γι’ αυτό παρέμεινε τόσο πολύ άγνωστη η επανάσταση των «Σπαρτακιστών» στη Γερμανία, σε αντίθεση με πλειάδα άλλων επαναστάσεων και κινημάτων που χαρακτηρίστηκαν εξ αρχής από στρεβλώσεις, απολυταρχικές πρακτικές και περιφρόνηση της δημοκρατικής έκφρασης, θεωρήσεις που υποβάθμιζαν την εργατική τάξη προς όφελος επαγγελματιών κινηματιών, αντιλήψεις που προέκριναν τις κομματικές οργανώσεις και καταργούσαν τα αυθεντικά λαϊκά συμβούλια.