Νότης Μαυρουδής 1945-2023

Εντελώς απρόσμενα έφυγε μετά από ατύχημα ένας από τους μεγάλους σύγχρονους κιθαρωδούς και συνθέτες, που διακρινόταν για τη σεμνότητά του.

Αμετανόητος Αριστερός και ανθρωπιστής, ποντιακής καταγωγής, έζησε τα δύο πρώτα χρόνια της ζωής του στη φυλακή, όπου βρέθηκε η μητέρα του κρατούμενη από τους νικητές των Δεκεμβριανών του 1944…

Οι γονείς του είχαν εγκατασταθεί στο Σοχούμι του Καυκάσου και από εκεί ήρθαν στην Ελλάδα κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου, για να ζήσουν σε ένα ποντιακό προσφυγικό συνοικισμό της Καλλιθέας Αττικής.

Ένα από τα πολλά όμορφα τραγούδια που έγραψε ήταν αφιερωμένο στην Κωνσταντινούπολη:

Πόλη Κωνσταντινούπολη/
πατρίδα μου χαμένη/
βασίλισσα των πόλεων/
χιλιοτραγουδισμενη.

Είσαι στον κόσμο ξακουστή/
από την ομορφιά σου/
για του Βοσπόρου τα νερά/
και την Αγιά Σοφιά σου….

……………

……………

Advertisement

Συμμετέχοντας σ’ ένα συνέδριο στη Λεμεσό…

Με αφορμή ένα συνέδριο για τα 100 χρόνια απ’ τη Μικρασιατική Καταστροφή 

——————————————————

Του Βλάση Αγτζίδη (*)

Βρέθηκα στην Κύπρο καλεσμένος από τον δραστήριο Λαογραφικό Όμιλο Λεμεσού σε μια εκδήλωση που οργάνωσε για τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Σε αυτή την ιστορική επέτειο αφιέρωσε  το 8ο Συμπόσιο Λαογραφίας (17 έως τις 20 Νοεμβρίου 2022) ο Λαογραφικός Όμιλος. Ο φετινός τίτλος του συμποσίου ήταν «Ιωνία, Καππαδοκία, Πόντος, Κύπρος: Λαογραφικές Διαδρομές».

Η δική μου εισήγηση στην ενότητα της Ιστορίας, είχε ως τίτλο «Μικρασιατική Καταστροφή: Αιτίες και Συνέπειες» και περιελάμβανε  τις επιπτώσεις εκείνης της ιστορικής διαδικασίας στην Κύπρο και στο Κυπριακό Ζήτημα από την έναρξη του Εθνικού Διχασμού.

Με αφορμή την επέτειο αναγνώρισης της Εθνικής Αντίστασης (23/08/1982)

           Λόγος για τα τραγούδια της Εθνικής Αντίστασης     

Του Ανδρέα Αγτζίδη (*)

«Πρέπει να σημειώσουμε σε τούτο το κείμενο και να τονίσουμε
ιδιαίτερα, πως καμιά άλλη αντιστασιακή οργάνωση δεν έχει
να παρουσιάσει αντιστασιακά τραγούδια
εκτός από τη μεγαλύτερη, τη μαχητικότερη, τη μαζικότερη
αντιστασιακή οργάνωση: την Εαμική Εθνική Αντίσταση.»

Στα μαύρα χρόνια της ξενικής κατοχής ’41-’44, τότε που όλα «τα ‘σκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά» ο ήρωας λαός μας  όχι μόνο δεν υπόκυψε στα σκληρά μέτρα που πήραν οι βρωμεροί καταχτητές (Γερμανοί, Ιταλοί και Βούλγαροι) αλλ’ αντίθετα, αμέσως εξεδήλωσε με πράξεις γενναίες και ηρωικές την αντίστασή του.

Όπως στα δίσεκτα χρόνια της μακραίωνης οθωμανικής κυριαρχίας ο λαός μας τραγούδησε τα δεινοπαθήματά του, τις αγωνίες του, τους πόθους του, τους ξεσηκωμούς και τους αγώνες του, έτσι και τώρα, στα χρόνια της γερμανοϊταλικής και βουλγαρικής κατοχής τραγούδησε τις αγωνίες του, τους πόθους του, τους καημούς του και τους αγώνες του για τη λευτεριά της Πατρίδας.

Τα τραγούδια της Εθνικής Αντίστασης έχουν μεγάλη ομοιότητα με τα κλέφτικα της τουρκοκρατίας γιατί εξέφραζαν τους ίδιους αγώνες, Τις ίδιες αγωνίες, τους ίδιους ηρωισμούς του ίδιου Λαού. Βγαίνανε μέσα από τα βάθη της καρδιάς και της ψυχής του ανυπότακτου, του αδούλωτου, του ήρωα και γίγαντα Λαού μας.

Τα φαρασιώτικα της Καππαδοκίας

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα ελληνικά ιδιώματα και διάλεκτοι που διασώθηκαν στον μικρασιατικό χώρο μετά την καταστροφική εισβολή των τουρκομανικών ομάδων από τον 12ο αιώνα που οδήγησε τελικά στην δημιουργία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ενός κράτους που για αιώνες εξέφρασε το υπερεθνικό Ισλαμικό Χαλιφάτο, έως ότου καταστράφηκε και αυτό με τη σειρά του από τους Τούρκους εθνικιστές μετά τη νίκη τους κατά των Ελλήνων και των Αρμενίων το 1922…

Εκδήλωση για την παράδοση του Πόντου

Στη Θεσσαλονίκη θα πραγματοποιηθεί «συμπόσιο για την ποντιακή παράδοση» από τον χορευτικό όμιλο «Σέρρα», σε συνεργασία με το Κέντρο Μελέτης Παραδοσιακών Χορών «Κύκλος», την Παρασκευή 27 Απριλίου 2018, στις 8 το βράδυ, στο ξενοδοχείο Hyatt Regency (υπό την αιγίδα του MONEY SHOW).

Προεδρεύων του συμποσίου θα είναι ο Επαμεινώνδας Φαχαντίδης, ομότιμος καθηγητής ιατρικής του ΑΠΘ, πρόεδρος ανιστορηθείσης ιεράς μονής του Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα.

Κυριακή 19-3-2017: Οι μύθοι του Αισώπου στην ποντιακή διάλεκτο

Την Κυριακή 19-3-2017 παρουσιάζουμε στη Νέα Σμύρνη την εξαιρετική έκδοση του Νίκου Γεωργιάδη (του Κιόλαλη): «Οι μύθοι του Αισώπου στην ποντιακή  διάλεκτο»..

Για τη σημαντική αυτή προσπάθεια είχα γράψει:

Τρία χρόνια πριν ο Γεωργιάδης είχε πρωτοεμφανιστεί στο χώρο της ποντιακής λαογραφίας με την ποιητική συλλογή που είχε τον τίτλο: «Πατρίδα μ’ αραεύω σε» δηλαδή «Πατρίδα μου σε ψάχνω».  

Στην πρώτη εκείνη συλλογή αποτυπωνόταν με εξαιρετικό τρόπο οι υπαρξιακές αγωνίες των νέων

Παρουσιάζoντας το βιβλίο του Omer Asan

Δύο παρουσιάσεις του νέου βιβλίου του Ομέρ Ασάν, που μεταφράστηκε στα ελληνικά, θα γίνουν στην Αθήνα:

1. 15-9-2016, Μεταμόρφωση Αττικής, 8.00 μ.μ. 

 .

Με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του Omer Asan στα ελληνικά, ο Σύλλογος Ποντίων Μεταμόρφωσης «Εύξεινος Πόντος» παρουσιάζει το βιβλίο του Ομέρ Ασάν «Η Κεμεντζέ του Νίκου»

 .

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 15 Σεπτεμβρίου 2016 στις 20:00′ στα γραφεία του Συλλόγου (Βάρναλη 12, Μεταμόρφωση).

 .

2. 16-9-2016  19.30, ΠΟΛΙΣ Art Cafe ( Πεσμαζόγλου 5, Αθήνα)

 .

Η κεντρική παρουσίαση του βιβλίου θα γίνει την Παρασκευή 16 Σεπτεμβρίου, 2016, ώρα 19:30 στο ΠΟΛΙΣ Art Cafe ( Πεσμαζόγλου 5, Αθήνα).  

 .

7-6-2016: Παρουσιάζοντας τους Μύθους του Αισώπου στην ποντιακή διάλεκτο

Ένα νέο βιβλίο του Νίκου Γεωργιάδη, του Κιόλαλη, θα παρουσιάσουμε μαζί με τον Βασίλη Τσενκελίδη και τον Παναγιώτη Σιδηρόπουλο την Τρίτη 7 Ιουνίου 2016 7.00 μ.μ., στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Καλλιθέας Αττικής (Ανδρομάχης 86Α & Αλκμήνης). 

Τρία χρόνια πριν ο Γεωργιάδης είχε πρωτοεμφανιστεί στο χώρο της ποντιακής λαογραφίας με την ποιητική συλλογή που είχε τον τίτλο: «Πατρίδα μ’ αραεύω σε» δηλαδή «Πατρίδα μου σε ψάχνω».  Στην πρώτη εκείνη συλλογή αποτυπωνόταν με εξαιρετικό τρόπο οι υπαρξιακές αγωνίες των νέων Ποντίων προσφύγων της σοβιετικής κατάρρευσης από τη στιγμή που βρέθηκαν σε μια όχι και τόσο φιλόξενη πατρίδα….

Με το νέο του βιβλίο επιχειρεί τη μεταφορά των μύθων του Αισώπου στην ποντιακή διάλεκτο.

H αριστερή παρέκκλιση στο γλωσσικό ζήτημα…

…και οι θανάσιμες συνέπειές της
———————————————-

περ. Τα ιστορικά, τεύχ, 43, Δεκέμβριος 2005, σελ. 421-448

Ποντιακή VS δημοτική.
.
Μια άγνωστη πλευρά του ελληνικού γλωσσικού ζητήματος στη Σοβιετική Ένωση του Μεσοπολέμου[1]

.
Του Βλάση Αγτζίδη (*)

.
Γλωσσικό ζήτημα και εκπαιδευτική μεταρρύθμιση
. .

Ένα σημαντικό συνέδριο λαογραφίας για τον Πόντο

Με πρωτοβουλία του σημαντικού λαογράφου του ποντιακού ελληνισμού Νίκου Ζουρνατζίδη, πραγματοποιείται το   1ο Επιστημονικό Συμπόσιο Ποντιακού Πολιτισμού (με επίκεντρο τον Χορό), 6-7 Φεβρουαρίου 2016 στο Αμφιθέατρο Πολεμικού Μουσείου.

Η δική μου συμβολή στο συνέδριο αφορά στην παρουσίαση του φαινομένου της εγκατάστασης Ελλήνων στην περιοχή και τις πολύ ενδιαφέρουσες φάσεις της συνεχούς ιστορίας τους έως και τις αρχές του 20ου αιώνα. Η πρώτη αυτή συνεδρία είναι η εξής:

Στο εισαγωγικό σημείωμα για το συνέδριο διαβάζουμε: 

Tα εγγόνια των θυμάτων των σταλινικών διώξεων ΔΕΝ ξεχνούν…

Σε μια Ελλάδα της αμνημοσύνης, όπου ολόκληρες σελίδες της νεότερης ελληνικής ιστορίας παραμένουν είτε άγραφες είτε στο περιθώριο της επίσημης αφήγησης (δεξιών τε και αριστερών), κάποιοι κρατούν αναμμένο το κεράκι της Μνήμης….

Αυτή η εικόνα -λίγο ρομαντική είναι αλήθεια για ένα θετικό επιστήμονα- μου ήρθε αυτόματα στο νου όταν είδα την ανάρτηση που ακολουθεί.

Δύο εγγόνια των θυμάτων των σταλινικών διώξεων, ο μαθηματικός Γιάννης Απλακίδης και ο καλός ερευνητής Βιτάλης Καϊσίδης, συγκόλλησαν τα κομμάτια ενός ποντιακού θρήνου για τις διώξεις του 1937-’38 και του έδωσαν και πάλι υπόσταση. Την ιστορία του παππού-Απλακίδη την είχα παρουσιάσει αρκετά χρόνια πριν στο κείμενο «Για τις σταλινικές διώξεις… και μια Μαρτυρία«, που είχε δημοσιευτεί στην εφημ. Εύξεινος Πόντος. [Το σύνολο των δημοσιεύσεών μου στο μπλογκ για το θέμα αυτό μπορείτε να το δείτε πατώντας ΕΔΩ]

Ακούστε και διαβάστε (την ιστορία αλλά και τους στίχους του θρήνου που είναι μετεγγραμμένοι και στη δημοτική γλώσσα): 

http://www.arive.gr/subs/ve_projects/the_works/mertsan-rosias/mertsan-rosias.html 

Ο θρήνος εδώ: https://vimeo.com/153156488

—————————————————————————–

Βέροια, 77 χρόνια μετά…

Μια μουσική συνάντηση, γεμάτη αναμνήσεις

Καλή χρονιά….

με κάλαντα από τον Πόντο και την Ερυθραία της Ιωνίας….

 

και

Η τέχνη της επιβίωσης στην προσφυγιά…. Μ’ αφορμή τον ποντιακό χορό

Το αφιέρωμα Ιστορίας της  «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» (12 Ιανουαρίου 2014) είχε ως αντικείμενο την επιβίωση ενός παραδοσιακού πολιτισμού σε συνθήκες βίαιου εκπατρισμού. Το θέμα αυτό σχετίζεται αφενός με την γενική αντίληψη που διακατέχει την κοινωνία για τον λαϊκό πολιτισμό και αφετέρου με τις ιδιαίτερες συνθήκες που καλείται να αντιμετωπίσει ο πολιτισμός ενός πληθυσμού σε συνθήκες εκδίωξης και προσφυγιάς. Στο αφιέρωμα συμμετείχε ο ερευνητής, χοροδιδάσκαλος Νίκος Ζουρνατζίδης. 

Πόντιοι: η τέχνη της επιβίωσης στην προσφυγιά

.

Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*

.

Ο ΠΟΝΤΙΑΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ -ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΗ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΟΦΩΝΗ ΕΚΔΟΧΗ ΤΟΥ- ΠΑΡ’ ΟΤΙ ΕΙΧΕ ΜΕΓΑΛΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΚΑΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΚΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ, ΟΥΔΕΠΟΤΕ ΑΠΟΤΕΛΕΣΕ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ

Ένα από τα ζητήματα που καλείται να μελετήσει η κοινωνιολογία και η λαογραφία μαζί, είναι η δυνατότητα και οι τρόποι επιβίωσης ενός παραδοσιακού πολιτισμού σε συνθήκες βίαιου εκπατρισμού. Το ζήτημα αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία γιατί η σύγχρονη ελληνική κοινωνία διαμορφώθηκε από βίαιους εξωτερικούς παράγοντες. Τέτοιοι παράγοντες ήταν η Μικρασιατική Καταστροφή και η Γενοκτονία, που σηματοδότησε την Έξοδο των πολυάνθρωπων ελληνοορθόδοξων (και ελληνοπροτεσταντικών) κοινοτήτων από την καταρρέουσα Οθωμανική Αυτοκρατορία (1914-1922), καθώς και η δεκαετία του ’40 με την ξενική Κατοχή της χώρας και τον Εμφύλιο πόλεμο που ακολούθησε. Στους παράγοντες πρέπει να προσμετρηθεί η ύπαρξη ηγετικών ομάδων σ’ όλο το πολιτικό φάσμα, εξαρτημένων οικονομικά και ιδεολογικά  από ξένα κέντρα, που χαρακτηρίζονταν από αντιλήψεις, μη φιλικές προς τον παραδοσιακό πολιτισμό. Ειδικά οι πληθυσμοί που προέκυψαν από τη Μικρασιατική Καταστροφή είχαννα αντιμετωπίσουν  επί πλέον ένα άξενο πολιτικό και κοινωνικό  περιβάλλον, που πολλαπλασίαζε τις δυσκολίες διατήρησης του πολιτισμού τους.     

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ 100 χρόνια από τη γέννησή του

Το 2011 κηρύχθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού έτος Ελύτη, καθώς συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από τη γέννηση του νομπελίστα ποιητή. Με αφορμή το γεγονός αυτό, στο πλαίσιο ενός ευρύτερου αφιερώματος στον ποιητή προσπάθησα να περιγράψω το περιβάλλον μέσα στο οποίο έζησε και δημιούργησε 

Το πολιτιστικό περιβάλλον του Οδυσσέα Ελύτη

1911

Μεγάλη μεταρρύθμιση του Ελληνικού Πανεπιστημίου. Αναθεωρήθηκε το γερμανικό μοντέλο που ίσχυε από το 1837. Θεσμοθετήθηκε η αυτονομία του Πανεπιστημίου και καταργήθηκε η κρατική παρέμβαση στην εκλογή καθηγητών. Ο συμβολισμός επηρεάζει αρκετούς ποιητές (Φιλύρας, Ουράνης, Λαπαθιώτης, Καρυωτάκης, Άγρας, Παπανικολάου, Πολυδούρη κ.ά.) οι οποίοι συγκροτούν μια διακριτή τάση η οποία ονομάστηκε «νεοσυμβολιστική», «νεορομαντική» ή  ακόμα και «μετασυμβολιστική». [Το ρεύμα του Συμβολισμού (Symbolism) δημιουργήθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και εξέφρασε την αντίδραση προς την κυριαρχία της φυσιοκρατικής και πραγματιστικής ματιάς στη λογοτεχνία και την τέχνη. To μανιφέστο του  (Manifeste du Symbolisme) συντάχθηκε από τον Έλληνα Jean Moréas. Ο συμβολισμός, στη θέση του ρεαλιστικού πρότεινε το φανταστικό, το όνειρο ίσως και το μεταφυσικό. Το κίνημα του συμβολισμού έχει τις ρίζες του στα Άνθη του κακού του Κ. Μποντλέρ]

«Η Ελλάδα κάηκε, κατακάηκε…»

Τα τραγούδια της Καταστροφής

Η λαϊκή μούσα αποτύπωσε την ένταση των γεγονότων εκείνης της εποχής με πλήθος θρήνων για τη Μικρασιατική Καταστροφή και τη σφαγή της Σμύρνης.

Την εποχή που η επίσημη Ελλάδα επιζητούσε τη λήθη ακόμα και με τη βία, στις γειτονιές των προσφύγων -αλλά και στις περιοχές εκείνες που η ελληνική αποτυχία πληρώθηκε με αίμα- τα τραγούδια είχαν άλλο ρυθμό και διαφορετικό στίχο. Ενα από τα πρώτα τραγούδια για τη μεγάλη ανθρωποσφαγή που τραγουδήθηκε σε πολλές παραλλαγές, γράφτηκε μετά τις αιματηρές μάχες στο Εσκί Σεχίρ:

«Εσκί Σεχίρ έρημο με σύρματα πλεγμένο,
μας έχεις κάψει την καρδιά παναθεματισμένο.
Η Προύσα και η Αρετσού, δεν ήταν του Κεμάλη,
μόνο τα παραδώσαν οι Γερμανοί τσι Γάλλοι.

Εσκί Σεχίρ έρημο με τα πολλά κανόνια,
μας έχεις κάψει την καρδιά για όλα μας τα χρόνια.
Στην Προύσα σφάζονται αρνιά, στην Αρετσού κριάρια
και μέσα στην Ανατολή σφάζουν τα παληκάρια.»

Μια άγνωστη εκδοχή της Διεθνούς

Το 1990 είχα πρωτοδημοσιεύσει στο βιβλίο μου «Ποντιακός ελληνισμός. Από τη γενοκτονία και το σταλινισμό στην περεστρόϊκα« δύο άγνωστες εκδοχές του ύμνου της Διεθνούς (στα ποντιακά και στη δημοτική), όπως δημιουργήθηκαν στην ΕΣΣΔ.  Τα στοιχεία αυτά δημοσιεύτηκαν με πληρέστερη τεκμηρίωση και το 1997 στο βιβλίο μου με τίτλο «Παρευξείνιος Διασπορά. Οι ελληνικές εγκαταστάσεις στις βορειοανατολικές περιοχές του Εύξεινου Πόντου«.

Mε αφορμή την παρουσίαση στις 18 Σεπτεμβρίου του νέου μου βιβλίου «Κόκινος Καπνας και ο ελληνισμός του Καυκάσου» στο «Στέκι Πολιτών” στην Κατερίνη , ο φιλόλογος Νίκος Αποστολίδης ανέλαβε να παρουσιάσει τα άγνωστα πολιτικά ποντιακά τραγούδια με πρώτη την Κομμουνιστική Διεθνή, όπως τραγουδήθηκε από τους σοβιετικούς Πόντιους.

Η εκτέλεση του ύμνου της Διεθνούς από τον Αποστολίδη βασίστηκε στους στίχους που είχα εντοπίσει και δημοσιεύσει, σε μια προσπάθεια να παρουσιαστούν ενιαία οι δύο ελληνικές σοβιετικές εκδοχές της Διεθνούς: στα ποντιακά και στη δημοτική.

Από το βιβλίο «Παρευξείνιος Διασπορά» αντλήθηκαν τα παρακάτω ιστορικά στοιχεία:

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΗΜΕΡΑ ΓΛΩΣΣΩΝ: «Η διάλεκτος των Ελλήνων του Πόντου»

Mε αφορμή την Ευρωπαϊκή Ημέρα Γλωσσών οργανώνεται από την Επιτροπή της Ε.Ε. στην Ελλάδα, σε συνεργασία με δημόσια εκπαιδευτήρια του Αιγάλεω και εθνικοτοπικούς φορείς εκδήλωση με τίτλο: ««Η διάλεκτος των Ελλήνων του Πόντου»

Η δική μου παρέμβαση συνίσταται στην παρουσία ττης σημασίας και των μεθόδων της προφορικής ιστορίας, Έχει ως τίτλο: » Οι προφορικές μαρτυρίες ως βασικό στοιχείο για την  κατανόηση και συγγραφή της ιστορίας του ποντιακού ελληνισμού.»

Η Επιτροπή διοργανώνει επίσης εκδηλώσεις σε όλες τις χώρες της ΕΕ. Στην Ελλάδα στη μεν Αλεξανδρούπολη η εκδήλωση θα περιλαμβάνει ομιλία για την πολυγλωσσία, συζήτηση, έκθεση με κόμικς απ’ όλα τα κράτη μέλη και 2 επιδαπέδια παιχνίδια για τις γλώσσες, στη δε Αθήνα, όπως προαναφέρθηκε,  η εκδήλωση θα αφορά την ποντιακή διάλεκτο και τη συλλογή γλωσσικού υλικού σε αυτήν.

-Πάμε Πάρο;

Δέκα λόγοι,

που κάνουν την Πάρο αξιοσημείωτο νησί αναφοράς.

Απαντήσεις σε ερωτήσεις του ιστοχώρου kykladesnews

.

Και συγκεκριμένα:

-Διεθνής Ημέρα Μητρικής Γλώσσας

 Μια πολιτιστική πρόκληση:  Η διατήρηση των διαλέκτων μας

 Η 21^η Φεβρουαρίου, ως Διεθνής Hμέρα Μητρικής Γλώσσας καθιερώθηκε το 1999 από τη Γενική Συνέλευση της ΟΥΝΕΣΚΟ με κύριο στόχο την προώθηση της γλωσσικής πολυμορφίας, καθώς και τη διάσωση των ολιγότερο ομιλουμένων γλωσσών. Στην ελληνική περίπτωση υπάρχει ακόμα το ζήτημα προστασίας των ελληνικών διαλέκτων που βρίσκονται εν ζωή και κινδυνεύουν άμεσα να εξαφανιστούν. Διάλεκτοι και ντοπιολαλιές, όπως η ποντιακή (Ελλάδα, Τουρκία, πρώην ΕΣΣΔ), η τσακωνική (Ελλάδα), τα γκρεκάνικα (Ιταλία), τα μαριουπολίτικα (Ουκρανία), τα κυπριακά (Κύπρος, διασπορά) υφίστανται τις άμεσες συνέπειες της πολιτισμικής ομογενοποίησης που χαρακτήρισε το έθνος-κράτος, προκρίνοντας και ευνοώντας την κυριαρχία μιας γλωσσικής μορφής. 

Ίσως έχει έρθει η ώρα να αντιληφθούμε ότι θα πρέπει και ‘μεις να συμβάλλουμε στους προβληματισμούς, ενισχύοντας τη διδασκαλία των ελληνικών αυτών γλωσσικών μορφών, δημιουργώντας θεατρικές σκηνές που υπηρετούν τις διαλέκτους,  αποκρούοντας το γλωσσικό ρατσισμό και την υπεροψία της κυρίαρχης μορφής, δίνοντας χώρο τουλάχιστον στα κρατικά ΜΜΕ.  

Η αντίσταση της ποντιακή διαλέκτου στην Ελλάδα…. 

Μια ελληνική διάλεκτος που αντιστέκεται στην ισοπέδωση και τη γλωσσική αλλοτρίωση είναι η ποντιακή. Τη συναντούμε ακόμα να ομιλείται σε κοινότητες στην Ελλάδα, στις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ και στη βόρεια Τουρκία. Με ιστορικά αξιοσημείωτη λογοτεχνική παραγωγή στον Πόντο έως το ΄22, στην Ελλάδα μετά το ’22 και στη Σοβιετική Ένωση του μεσοπολέμου, η ποντιακή συνεχίζει να ανθίσταται . 

-«Λαϊκά παραμύθια της Μικράς Ασίας»

Πρόλογος

Η πρωτοβουλία των εκδόσεων «Εν πλω» να εκδώσουν (2008) τα «Λαϊκά παραμύθια της Μικράς Ασίας»  είναι ιδιαιτέρως επαινετή. Πρωτίστως, γιατί στο κρίσιμο ιστορικό μεταίχμιο που διάγουμε, η καταγραφή του λαϊκού πολιτισμού αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Απ’ την άλλη όμως, η ιδιαιτερότητα της μικρασιατικής εμπειρίας μετατρέπει την καταγραφή αυτή -όπως και κάθε καταγραφή πολιτισμού και ιστορικών εμπειριών που αφορά την καθ’ ημάς Ανατολή- σε πράξη επαναδόμησης της πατρίδας στη δυτική πλευρά του Αιγαίου.

          Τα οκτώ αυτά παραμύθια προέρχονται από τα Βουρλά της Ερυθραίας, του Τσεσμέ. Καταγράφηκαν και παρουσιάζονται από την ακούραστη Νίτσα Παραρά-Ευτυχίδου, που εδώ και καιρό μας εφοδιάζει με τις βασικές πληροφορίες για την ηρωική αυτή ελληνική κωμόπολη της Ιωνίας.