Είναι μοναδική η εβραϊκή περίπτωση;

H διαδικτυακή επικοινωνία έφερε στο μέιλ μου έναν εκτεταμένο σχολιασμό-βιβλιοπαρουσίαση του βιβλίου «Πώς επινοήθηκαν οι Εβραίοι» του Εβραίου ιστορικού SAND SHLOMO, ομότιμου καθηγητή Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ.

Ο σχολιασμός του συγγραφέα απομονώθηκε και στάλθηκε στο πνεύμα μιας κλασικής αντισιωνιστικής αντίληψης (που στις μέρες λαμβάνει αντισημιτικά χαρακτηριστικά), υπονοώντας ότι η διαδικασία συγκρότησης του σύγχρονου εβραϊκού έθνους αποτελεί μια ιδιαίτερη και μάλλον μοναδική περίπτωση κατασκευής εθνικής μυθολογίας που δεν αντιστοιχεί στην ιστορική πραγματικότητα.

Όμως η αντίληψη αυτή παραγνωρίζει το γεγονός ότι στην περιοχή μας, αυτή είναι η συνήθης διαδικασία μετάβασης στη νεωτερικότητα. Δηλαδή στο μετασχηματισμό των παλαιών θρησκευτικών οντοτήτων σε σύγχρονες εθνικές. Ακόμα και σε μας, με τη μετάβαση από το πολύγλωσσο ελληνορθόδοξο γένος στο ελληνικό έθνος. Παρότι τυχαίνει να είναι στην περιοχή μας η μοναδική περίπτωση, που υπάρχει συνεχής γραφή και κείμενα από το δεύτερο μισό σχεδόν της δεύτερης χιλιετίας π.χ. και η απαρχή της διαμόρφωσης ενός ελληνικού πολιτικού έθνους κατά πως το όρισε ο Χομπσμπάουμ να εντοπίζεται τουλάχιστον στον 13ο αιώνα.

Ίσως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα στην περιοχή μας της διαδικασίας μετατροπής μιας θρησκευτικής ομάδας σε έθνος, είναι η περίπτωση των σύγχρονων Τούρκων, των οποίων η εθνογένεση βασίζεται στο μετασχηματισμό της πολυεθνοτικής ισλαμικής Ούμα (ummah) σε έθνος. Αυτή η διαδικασία έχει ήδη περιγραφεί από Τούρκους ιστορικούς, όπως για παράδειγμα τον Βozkurt Güvenç στο βιβλίο του Türk Kimliği – Kültür Tarihinin Kaynakları (Τουρκική ταυτότητα. Πολιτισμός, ιστορία, πηγές) https://kars1918.wordpress.com/2016/12/09/turk-

https://www.politeianet.gr/books/9786188015319-sand-shlomo-pandora-books-pos-epinoithikan-oi-ebraioi-218252

Η εισαγωγή του συγγραφέα που απεστάλη με συγκεκριμένη στόχευση και έδωσε την αφορμή για τη συγγραφή αυτού του κειμένου:

Shlomo Sand

Ομότιμος Καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ

Οι Εβραίοι αποτελούν ένα ενιαίο λαό; Σ’ αυτήν την αρχαία ερώτηση, ένας ισραηλινός συγγραφέας συνεισφέρει μια νέα απάντηση. Ενάντια στην κυρίαρχη πεποίθηση, η διασπορά δεν γεννήθηκε από την έξωση των Εβραίων της Παλαιστίνης, αλλά από διαδοχικούς προσηλυτισμούς στην Βόρεια Αφρική, στην Νότια Ευρώπη και την Μέση Ανατολή. Να κάτι που κάνει ένα από τα θεμέλια της σιωνιστικής σκέψεις να τρίζουν, αυτό που θέλει τους Εβραίους να είναι απόγονοι του βασιλείου του Δαβίδ και όχι απογόνους Βερβερίνων πολεμιστών ή Χαζάρων ιππέων.

Κάθε Ισραηλινός γνωρίζει, πέραν πάσης αμφιβολίας, ότι η ύπαρξη του εβραϊκού λαού χρονολογείται από τη στιγμή που παρέλαβε την Τορά¹ στο όρος Σινά, καθώς και ότι είναι ο απευθείας και αποκλειστικός απόγονος του λαού αυτού. Όλοι πιστεύουν ότι ο εν λόγω λαός, μετά την έξοδό του από την Αίγυπτο, εγκαταστάθηκε στη «Γη της Επαγγελίας», όπου οικοδόμησε το ένδοξο βασίλειο του Δαβίδ και του Σολομώντα, το οποίο εν συνεχεία χωρίστηκε στα βασίλεια του Ιούδα και του Ισραήλ. Επίσης, κανένας δεν αγνοεί το γεγονός ότι αυτός ο λαός γνώρισε δύο φορές την εξορία: αρχικά μετά την καταστροφή του πρώτου ναού, τον 6ο αιώνα π.Χ., και, αργότερα, μετά την καταστροφή του δεύτερου ναού, το έτος 70 μ.Χ.

Ακολούθησε μια περιπλάνηση που διήρκησε σχεδόν δύο χιλιάδες χρόνια: οι μετακινήσεις αυτές οδήγησαν τον εβραϊκό λαό στην Υεμένη, στο Μαρόκο, στην Ισπανία, στη Γερμανία, στην Πολωνία και στα πέρατα της Ρωσίας, αλλά, παρ’ όλα αυτά, κατόρθωνε πάντα να διατηρεί τους δεσμούς του αίματος ανάμεσα στις σκορπισμένες κοινότητές του. Στα τέλη του 19ου αιώνα, είχαν ωριμάσει πια οι συνθήκες για την επιστροφή στην αρχέγονη πατρίδα. Αν δεν υπήρχε η ναζιστική γενοκτονία, εκατομμύρια Εβραίοι θα είχαν επανεποικίσει ομαλά το «Ερέτς Ισραήλ» («τη γη του Ισραήλ»), αφού αυτό το όνειρο έτρεφαν επί είκοσι αιώνες όλες οι γενιές του λαού αυτού.

Παρθένα η Παλαιστίνη, περίμενε τον αυτόχθονα λαό της να την κάνει να ανθίσει ξανά. Γιατί σε αυτόν ανήκε και όχι σε εκείνη την αραβική μειονότητα που στερείται ιστορίας και βρέθηκε εκεί κατά τύχη. Ήταν δίκαιοι, επομένως, οι πόλεμοι που διεξήγαγε ο περιπλανώμενος λαός για να ξαναπάρει στην κατοχή του τη δική του γη, και εγκληματική η βίαιη αντίσταση του ντόπιου πληθυσμού.

Από πού προέρχεται αυτή η ερμηνεία της εβραϊκής ιστορίας; Είναι το έργο, από το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και μετά, ταλαντούχων ανασκευαστών του παρελθόντος που η γόνιμη φαντασία τους, βασισμένη σε θραύσματα θρησκευτικής μνήμης, εβραϊκής και χριστιανικής, επινόησε μια ενιαία γενεαλογική αλυσίδα για τον εβραϊκό λαό. Γεγονός είναι ότι η πλούσια ιστοριογραφία του ιουδαϊσμού επιτρέπει πλήθος ιστορικών προσεγγίσεων. Όμως, η πολεμική που ξέσπασε στους κόλπους του δεν αμφισβήτησε ποτέ τις οντολογικές αντιλήψεις που σφυρηλατήθηκαν στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα.

Όταν ήρθαν στο φως ντοκουμέντα που απειλούσαν να αντικρούσουν την ιδέα του γραμμικού παρελθόντος, δεν συνάντησαν καμία απήχηση. Η εθνική επιταγή, σαν στρείδι ερμητικά κλειστό, απέκλειε οποιαδήποτε αντίφαση ή απόκλιση από την κυρίαρχη ιδέα. Οι ειδικές μονάδες παραγωγής γνώσης πάνω στο εβραϊκό παρελθόν -τα πανεπιστημιακά τμήματα που ήταν αποκλειστικά αφιερωμένα στην «ιστορία του εβραϊκού λαού»- συνεισέφεραν σημαντικά σε αυτή την παράδοξη ημιπληγία. Ακόμα και η καθαρά νομικού χαρακτήρα συζήτηση πάνω στο ερώτημα «ποιος είναι Εβραίος;» δεν απασχόλησε τους ιστορικούς: για αυτούς, Εβραίος θεωρείται κάθε απόγονος του συγκεκριμένου λαού που οδηγήθηκε στην εξορία πριν από δύο χιλιάδες χρόνια.

Οι «εγκεκριμένοι» ερευνητές του παρελθόντος δεν συμμετείχαν καν στην έριδα των «νέων ιστορικών» που ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του 1980. Οι περισσότεροι από τους πρωταγωνιστές της δημόσιας ιδεολογικής διαμάχης, που ο αριθμός τους ήταν ούτως ή άλλως περιορισμένος, προέρχονταν από άλλες επιστήμες ή από εξωπανεπιστημιακούς χώρους: κοινωνιολόγοι, ειδικοί στους ανατολικούς πολιτισμούς, γλωσσολόγοι, γεωγράφοι, πολιτικοί επιστήμονες και αρχαιολόγοι ήταν εκείνοι που διατύπωσαν νέες σκέψεις πάνω στο πολυσυζητημένο εβραϊκό και σιωνιστικό παρελθόν. Στις τάξεις τους απαντούν επίσης πανεπιστημιακοί του εξωτερικού. Από τα «τμήματα εβραϊκής ιστορίας» αντίθετα, το μόνο που ακούστηκε ήταν δειλές και συντηρητικές αντιδράσεις, ενδεδυμένες με μια απολογητική ρητορική, στηριγμένη σε προκαταλήψεις.

Ο ιουδαϊσμός μια θρησκεία που προσηλυτίζει

Εν ολίγοις, η εθνική ιστορία έχει ωριμάσει ελάχιστα τα τελευταία 60 χρόνια και, κατά πάσα πιθανότητα, δεν θα εξελιχθεί στο άμεσο μέλλον. Ωστόσο, τα γεγονότα που έφεραν στο φως οι έρευνες θέτουν σε κάθε έντιμο ιστορικό, αναπάντεχα, εκ πρώτης όψεως, πλην όμως θεμελιώδη ερωτήματα.

Μπορεί να θεωρηθεί η Βίβλος ιστορικό βιβλίο; Οι πρώτοι σύγχρονοι εβραίοι ιστορικοί, όπως ο Ισαάκ Μάρκους Γιοστ ή ο Λέοπολντ Τσουντς, στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα, δεν την αντιλαμβάνονταν κατ’ αυτόν τον τρόπο: στα δικά τους μάτια, η Παλαιά Διαθήκη ήταν ένα θεολογικό βιβλίο που έπαιζε το ρόλο του συνδετικού κρίκου ανάμεσα στις εβραϊκές θρησκευτικές κοινότητες μετά την καταστροφή του πρώτου ναού. Χρειάστηκε να περιμένουμε ώς το δεύτερο μισό του ίδιου αιώνα για να συναντήσουμε ιστορικούς, με πρώτο τον Χάινριχ Γκρετς, που να ασπάζονται μια «εθνική» θεώρηση της Βίβλου: αυτοί έδωσαν στη φυγή του Αβραάμ προς τη Χαναάν, την έξοδο από την Αίγυπτο ή ακόμα και στο ενιαίο βασίλειο του Δαβίδ και του Σολομώντα τη διάσταση αφηγήσεων ενός αυθεντικού εθνικού παρελθόντος. Οι ιστορικοί του σιωνισμού δεν έπαψαν έκτοτε να επαναλαμβάνουν αυτές τις «βιβλικές αλήθειες» που έγιναν ο άρτος ο επιούσιος της εθνικής παιδείας τους.

Να, όμως, που τη δεκαετία του 1980 η γη αρχίζει να τρέμει, κλονίζοντας τους αρχέγονους μύθους. Οι ανακαλύψεις της «νέας αρχαιολογίας» έρχονται σε αντίθεση με τη θεωρία μιας μεγάλης εξόδου τον 13ο αιώνα π.Χ. Επιπλέον, ο Μωυσής δεν θα μπορούσε να βγάλει τους Εβραίους από την Αίγυπτο και να τους οδηγήσει στη «Γη της Επαγγελίας», για τον απλούστατο λόγο ότι εκείνη την εποχή η συγκεκριμένη γη… βρισκόταν στα χέρια των Αιγυπτίων.

Εξάλλου, δεν υπάρχουν ίχνη που να μαρτυρούν κάποια εξέγερση των σκλάβων στην αυτοκρατορία των Φαραώ ή τη γρήγορη κατάκτηση της γης της Χαναάν από ξένα στοιχεία. Δεν υπάρχουν, επίσης, σημάδια ούτε ενθύμια από τα μεγαλοπρεπή βασίλεια του Δαβίδ και του Σολομώντα. Οι ανακαλύψεις της προπερασμένης δεκαετίας δείχνουν ότι εκείνη την εποχή υπήρχαν δύο μικρά βασίλεια: το βασίλειο του Ισραήλ, που ήταν και το ισχυρότερο, και το βασίλειο του Ιούδα, η μελλοντική Ιουδαία. Φαίνεται, μάλιστα, πως ούτε οι κάτοικοι του τελευταίου υπέστησαν την εξορία τον 6ο π.Χ. αιώνα: οι μόνοι που πρέπει να εγκαταστάθηκαν στη Βαβυλώνα ήταν η πολιτική και πνευματική αφρόκρεμα. Από εκείνη την καθοριστική συνάντηση με τις περσικές θρησκείες γεννήθηκε ο εβραϊκός μονοθεϊσμός.

Άραγε, η εξορία του 70 μ.Χ. συνέβη πραγματικά; Παραδόξως, αυτό το «θεμελιώδες γεγονός» στην ιστορία των Εβραίων, που αποτελεί την απαρχή της διασποράς, δεν αποτέλεσε αντικείμενο κανενός ερευνητικού έργου. Κι αυτό, για έναν πολύ πεζό λόγο: οι Ρωμαίοι κατακτητές δεν εξόρισαν ποτέ κανέναν λαό σε όλο το ανατολικό τμήμα της Μεσογείου. Με εξαίρεση τους αιχμαλώτους που έγιναν σκλάβοι, οι κάτοικοι της Ιουδαίας συνέχισαν να ζουν στη γη τους ακόμα και μετά την καταστροφή του δεύτερου ναού.

Ένα τμήμα τους ασπάστηκε το χριστιανισμό τον 4ο αιώνα, ενώ η πλειονότητα ενώθηκε με το Ισλάμ μετά την κατάκτηση από τους Άραβες, τον 7ο αιώνα. Οι περισσότεροι διανοητές του σιωνισμού τα γνώριζαν όλα αυτά: έτσι, ο Γιτζάκ Μπεν Ζβι, μελλοντικός πρόεδρος του κράτους του Ισραήλ, όπως και ο Δαβίδ Μπεν Γκουριόν, ιδρυτής του κράτους, τα έγραφαν αυτά ώς το 1929, τη χρονιά της μεγάλης εξέγερσης της Παλαιστίνης. Και οι δύο αναφέρουν με διάφορες ευκαιρίες το γεγονός ότι οι χωρικοί της Παλαιστίνης είναι οι απόγονοι των κατοίκων της αρχαίας Ιουδαίας.²

Εάν, λοιπόν, δεν έγινε ποτέ ο διωγμός του λαού που κατοικούσε στην ρωμαιοκρατούμενη Παλαιστίνη, τότε από πού προέρχονται τα πλήθη των Εβραίων που εποικίζουν τα παράλια της Μεσογείου από την αρχαιότητα; Πίσω από το παραπέτασμα της εθνικής ιστοριογραφίας κρύβεται μια συγκλονιστική ιστορική πραγματικότητα. Από τη στάση των Μακαβαίων, τον 2ο π.Χ. αιώνα, μέχρι την εξέγερση του Μπαρ-Κόχμπα,³ τον 2ο μ.Χ. αιώνα, ο ιουδαϊσμός ήταν η θρησκεία με την εντονότερη προσηλυτιστική δραστηριότητα. Οι Ασμοναίοι είχαν ήδη προσηλυτίσει διά της βίας τους Ιδουμαίους της Νότιας Ιουδαίας και τους Ιτουραίους της Γαλιλαίας, οι οποίοι προσαρτήθηκαν στον «λαό του Ισραήλ». Με αφετηρία εκείνο το ελληνοϊουδαϊκό βασίλειο, ο ιουδαϊσμός εξαπλώθηκε σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή και στα παράλια της Μεσογείου. Τον 1ο μ.Χ. αιώνα έκανε την εμφάνισή του στο σημερινό Κουρδιστάν, το εβραϊκό βασίλειο της Αδιαβίνης, το οποίο, όμως, δεν ήταν το τελευταίο που «εξιουδαΐστηκε». Ακολούθησαν και άλλα.

Τα γραπτά του Φλάβιου Ιωσήφ δεν αποτελούν τη μοναδική μαρτυρία για την προσηλυτιστική ζέση των Εβραίων. Πολλοί Ρωμαίοι συγγραφείς, από τον Οράτιο ώς τον Σενέκα κι από τον Ιουβενάλιο ώς τον Τάκιτο, εκφράζουν σχετικούς φόβους. Το Μισνά και το Ταλμούδ⁴ επιτρέπουν την τακτική του προσηλυτισμού -έστω και αν, απέναντι στην αυξανόμενη πίεση του χριστιανισμού, οι σοφοί της ταλμουδικής παράδοσης εξέφρασαν τις επιφυλάξεις τους ως προς το ζήτημα.

Η επικράτηση της θρησκείας του Ιησού στις αρχές του 4ου αιώνα δεν βάζει φρένο στην εξάπλωση του ιουδαϊσμού, ωστόσο απωθεί τον εβραϊκό προσηλυτισμό στις παρυφές του χριστιανικού κόσμου. Τον 5ο αιώνα κάνει την εμφάνισή του, στη θέση της σημερινής Υεμένης, ένα ισχυρό εβραϊκό βασίλειο με το όνομα Χιμιάρ, οι απόγονοι του οποίου θα διατηρήσουν την πίστη τους μετά την επικράτηση του Ισλάμ έως και τη σύγχρονη εποχή. Επίσης, οι Άραβες χρονικογράφοι μάς γνωστοποιούν την ύπαρξη βερβερίνικων φυλών τον 7ο αιώνα, που έχουν εξιουδαϊστεί: μπροστά στην επέλαση των Αράβων που φτάνουν στη Βόρεια Αφρική στα τέλη του ίδιου αιώνα, εμφανίζεται η θρυλική μορφή της εβραίας βασίλισσας Ντίχια ελ-Καχίνα, η οποία προσπάθησε να τους αναχαιτίσει. Οι εξιουδαϊσμένοι Βερβερίνοι θα λάβουν μέρος στην κατάκτηση της Ιβηρικής Χερσονήσου και θα θέσουν τα θεμέλια της ιδιαίτερης συμβίωσης μεταξύ Εβραίων και Μουσουλμάνων που χαρακτηρίζει τον ισπανοαραβικό πολιτισμό.

Ο σημαντικότερος μαζικός προσηλυτισμός λαμβάνει χώρα κάπου ανάμεσα στη Μαύρη και την Κασπία Θάλασσα: αφορά το τεράστιο βασίλειο των Χαζάρων, τον 8ο αιώνα. Η εξάπλωση του ιουδαϊσμού από τον Καύκασο ώς τη σημερινή Ουκρανία έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση πολλών κοινοτήτων, οι οποίες απωθούνται ομαδικά προς την Ανατολική Ευρώπη εξαιτίας των επιδρομών των Μογγόλων, τον 13ο αιώνα. Εκεί, μαζί με τους Εβραίους που είχαν έρθει από τις σλαβικές περιοχές του Νότου και τα σημερινά γερμανικά εδάφη, θα θέσουν τις βάσεις του μεγάλου πολιτισμού των γίντις.⁵

Οι αφηγήσεις σχετικά με τις ποικίλες ρίζες των Εβραίων απαντούν, λίγο ή περισσότερο δειλά, στη σιωνιστική ιστοριογραφία μέχρι περίπου τη δεκαετία του 1960. Στη συνέχεια περνούν στο περιθώριο, έως ότου εξαφανιστούν από τη συλλογική μνήμη του Ισραήλ. Οι κατακτητές της πόλης του Δαβίδ, το 1967, όφειλαν να είναι οι απευθείας απόγονοι του μυθικού του βασιλείου και όχι -θεός φυλάξοι !- οι διάδοχοι των Βερβερίνων πολεμιστών ή των Χαζάρων ιππέων. Οι Εβραίοι, επομένως, αποτελούν ένα ιδιαίτερο «έθνος», το οποίο, ύστερα από δύο χιλιάδες χρόνια εξορίας και περιπλάνησης, επιστρέφει επιτέλους στη δική του πρωτεύουσα, την Ιερουσαλήμ.

Οι φορείς αυτής της γραμμικής και αδιαίρετης αφήγησης δεν στηρίζονται μόνο στη διδασκαλία της ιστορίας. Επικαλούνται μάλιστα και τη βιολογία. Από τη δεκαετία του 1970 και μετά, μια σειρά «επιστημονικών» ερευνών στο Ισραήλ προσπαθεί να αποδείξει με κάθε μέσο τη γενετική συγγένεια μεταξύ των απανταχού επί γης Εβραίων. Η «έρευνα πάνω στην προέλευση των πληθυσμών» αποτελεί πλέον έναν θεμιτό και δημοφιλή τομέα της μοριακής βιολογίας, ενώ το αρσενικό χρωμόσωμα Υ αποκτά τιμητική θέση δίπλα σε μια εβραία Κλειώ⁶, στο πλαίσιο μιας ξέφρενης αναζήτησης της κοινής καταγωγής του «εκλεκτού λαού».

Η συγκεκριμένη ιστορική αντίληψη αποτελεί τη βάση της πολιτικής του κράτους του Ισραήλ που επικεντρώνεται στο θέμα της ταυτότητας, κι αυτό είναι που πονάει ! Προσφέρει την ευκαιρία για μια οντολογική και εθνοκεντρική ερμηνεία του ιουδαϊσμού, τροφοδοτώντας έτσι ένα καθεστώς διακρίσεων που απομονώνει τους Εβραίους από τους μη Εβραίους -Άραβες, αλλά και Ρώσους μετανάστες ή ξένους εργάτες.

Το Ισραήλ, 60 χρόνια μετά την ίδρυσή του, αρνείται να δει τον εαυτό του ως μια δημοκρατία που υπάρχει για τους πολίτες της. Περίπου το ένα τέταρτο από αυτούς δεν θεωρούνται Εβραίοι και, σύμφωνα με το πνεύμα των νόμων, το κράτος δεν είναι δικό τους. Αντίθετα, το Ισραήλ παρουσιάζεται πάντα ως το κράτος των απανταχού επί γης Εβραίων, έστω κι αν δεν πρόκειται πια για κατατρεγμένους πρόσφυγες αλλά για ισότιμους πολίτες που απολαμβάνουν πλήρη δικαιώματα στα κράτη στα οποία διαβιούν. Με άλλα λόγια, μια εθνοκρατία χωρίς σύνορα δικαιολογεί τις σκληρές διακρίσεις που επιβάλλει απέναντι σε μια μερίδα πολιτών της, επικαλούμενη το μύθο του προαιώνιου έθνους που ανασυντάχθηκε για να επανενωθεί στη «γη των προγόνων».

Το να γραφτεί, επομένως, μια νέα εβραϊκή ιστορία, απαλλαγμένη από το σιωνιστικό πρίσμα, δεν είναι εύκολο πράγμα. Το φως που διαθλάται μέσα από αυτό μετασχηματίζεται σε ανεξίτηλα εθνοκεντρικά χρώματα. Και όμως, οι Εβραίοι σχημάτιζαν ανέκαθεν συμπαγείς θρησκευτικές κοινότητες, συνήθως μέσω του προσηλυτισμού, σε διάφορες περιοχές του κόσμου: δεν συνιστούν, λοιπόν, ένα «έθνος» με κοινή καταγωγή το οποίο εκτοπίστηκε και περιπλανήθηκε για είκοσι αιώνες.

Η εξέλιξη της ιστοριογραφίας, όπως και, γενικότερα, η διαδικασία του εκσυγχρονισμού, περνά, όπως γνωρίζουμε, μέσα από την επινόηση του έθνους, μιας έννοιας που απασχόλησε εκατομμύρια ανθρώπους κατά τον 19ο κι ένα σημαντικό κομμάτι του 20ού αιώνα. Στα τέλη του περασμένου αιώνα, τα όνειρα άρχισαν να ξεθωριάζουν. Όλο και περισσότεροι ερευνητές αναλύουν, ανατέμνουν και ανασυνθέτουν τις μεγάλες εθνικές παραδόσεις, κυρίως τους μύθους περί κοινής καταγωγής, ιδιαίτερα αγαπητούς στους χρονικογράφους του παρελθόντος. Οι εφιάλτες του χθες θα δώσουν αύριο τη θέση τους σε άλλα όνειρα για μια νέα ταυτότητα. Όπως κάθε προσωπικότητα που αποτελείται από ποικίλες και ρευστές ταυτότητες, η ιστορία είναι κι αυτή μια ταυτότητα που εξελίσσεται.

1. Το ιδρυτικό κείμενο του ιουδαϊσμού, η Τορά -η εβραϊκή ρίζα «yara» (γιαρά) σημαίνει «διδάσκω»- αποτελείται από τα πέντε πρώτα βιβλία της Αγίας Γραφής ή Πεντάτευχο: τη Γένεση, την Έξοδο, το Λεβιτικό, τους Αριθμούς και το Δευτερονόμιο.
2. Βλ. Δαβίδ Μπεν Γκουριόν και Γιτζάκ Μπεν Ζβι, «Το “Ερέτς Ισραήλ” στο παρελθόν και το παρόν», (1918, στα γίντις), Ιερουσαλήμ, 1980 (στα εβραϊκά) και Μπεν Ζβι, «Ο πληθυσμός μας μέσα στη χώρα» (στα εβραϊκά), Βαρσοβία, Εκτελεστική Επιτροπή της Ένωσης Εβραϊκής Νεολαίας και Εθνικού Εβραϊκού Ιδρύματος, 1929.
3. Σιμόν Μπαρ-Κόχμπα: εβραίος επαναστάτης που ηγήθηκε της λεγόμενης «στάσης του Μπαρ-Κόχμπα» κατά των Ρωμαίων, το 132 π.Χ. Ίδρυσε ένα ανεξάρτητο εβραϊκό κράτος, το οποίο επανακατακτήθηκε από τους Ρωμαίους τρία χρόνια αργότερα.
4. Το Μισνά, το οποίο θεωρείται το πρώτο έργο της ραβινικής λογοτεχνίας, ολοκληρώθηκε τον 2ο μ.Χ. αιώνα. Το Ταλμούδ συνθέτει το σύνολο των συζητήσεων των ραβίνων σχετικά με το νόμο, τα έθιμα και την ιστορία των Εβραίων. Υπάρχουν δύο Ταλμούδ: το Ταλμούδ της Παλαιστίνης που γράφτηκε ανάμεσα στον 3ο και τον 5ο αιώνα, και το Ταλμούδ της Βαβυλώνας που ολοκληρώθηκε στα τέλη του 5ου αιώνα.
5. Τα γίντις, τα οποία μιλούσαν οι Εβραίοι της Ανατολικής Ευρώπης, είναι μια σλαβογερμανική γλώσσα που περιλαμβάνει λέξεις εβραϊκής προέλευσης.
6. Η Κλειώ στην ελληνική μυθολογία ήταν η μούσα της ιστορίας.

Advertisement

Μειονότητες και Αριστερά

Με αφορμή τις δηλώσεις Χ. Ζεϊμπέκ.

Πολύ ενδιαφέρον, αλλά κυρίως πολύ σημαντικό βάθος έχουν τα θέματα που έθιξε πρόσφατα ο Χουσεϊν Ζεϊμπέκ και προκάλεσαν κάποιες αντιδράσεις.

Είπε : «Γίνεται αλαλούμ με τους δύο μουφτήδες. Λέμε κατάργηση της Σαρίας. Η Τουρκία είναι ένα κοσμικό κράτος. Εδώ (στην Ελλάδα) έχει επίσημη θρησκεία, δεν είναι κοσμικό κράτος. Έχω φοιτήσει στην Τουρκία και ξέρω…Στην Τουρκία ποτέ δεν ανοίγουν τα σχολεία με το Κοράνι…»

Νομίζω ότι ο Ζεϊμπεκ κάνει ένα λάθος, που είναι όμως κοινός τόπος στην ανάγνωση του κοσμικού χαρακτήρα της Τουρκίας. Και παράλληλα φαίνεται να αγνοεί την μεγάλη κοινωνική και πολιτική αντιπαράθεση μεταξύ μουσουλμάνων «Παλαιότουρκων» και ακραίων εθνικιστών-μιλιταριστών Νεότουρκων πριν τη βίαιη επιβολή του κεμαλιστικού μοντέλου που διαμόρφωσε τη σύγχρονη Τουρκία. .Η αντιπαράθεση αυτή εκφράστηκε και στη Δυτική Θράκη. Ειδικά μετά το 1930 και την υπογραφή του ελληνο-τουρκικού Συμφώνου «Φιλίας και Συνεργασίας», έλαβε κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.

Παλαιότουρκοι VS Νεότουρκοι

Μια συνέντευξη στα «Αρμενικά»

Τα «Αρμενικά» είναι ένα πολύ σημαντικό περιοδικό των Αρμενίων της Ελλάδας. Στο τρέχον τεύχος φιλοξενείται μια συνέντευξή μου η οποία και παρατίθεται στη συνέχεια.

Η συνέντευξη δόθηκε λίγο πρίν την αζερο-τουρκική επίθεση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και επιχειρεί να διερευνήσει το ιστορικό και ιδεολογικό βάθος της τουρκικής επιθετικότητας.

Συναντώντας και πάλι το Ισλάμ

H γνώση του Ισλάμ, ως θρησκείας που επιχειρεί να έχει έναν πολιτικό ρόλο στα παγκόσμια πράγματα, και ο διάλογος με τους φορείς του φαντάζουν ως μια θετική στάση στον μεταδιπολικό κόσμο των έντονων περιφερειακών συγκρούσεων.

Ειδικά για τους Έλληνες, η ανάπτυξη μιας αυτόνομης έρευνας και οι πρωτοβουλίες για διάλογο έχουν μεγάλη σημασία, εφόσον η Ελλάδα συνεχίζει να βρίσκεται στο σύνορο των δύο κόσμων, έστω και αν τα όρια δεν είναι συμπαγή και αδιάβατα. Ο ρόλος της αυτόνομης ελληνικής έρευνας είναι ιδιαίτερα σημαντικός, γιατί ο ελληνικός κόσμος έζησε για εκατοντάδες χρόνια μαζί με τον ισλαμικό και η ματιά του για τον κόσμο αυτό δεν προέρχεται εκ του μακρόθεν, αλλά από την άμεση βίωση.

H λανθασμένη χρήση ιστορικών φωτογραφιών

Ένα από τα προβλήματα που εμφανίστηκαν μετά την ανάδειξη του ζητήματος της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου, ήταν το φωτογραφικό τεκμηριωτικό υλικό. Ελάχιστες ήταν οι φωτογραφίες από εκείνη τη μεγάλη τραγωδία.

Είναι γνωστό ότι οι Νεότουρκοι μετά το 1915 υπήρξαν ιδιαίτερα προσεκτικοί στην αποτύπωση των φρικαλεοτήτων που διέπρατταν. Ο λόγος ήταν ότι η ύπαρξη πολλών φωτογραφιών από τη Γενοκτονία των Αρμενίων που είχε προηγηθεί, τους έκανε ιδιαίτερα προσεκτικούς στις επόμενες φάσεις της εθνοκάθαρσης που είχαν ήδη ξεκινήσει κατά των μη μουσουλμανικών κοινοτήτων.  

Έτσι, λόγω τοπικισμού και ημιμάθειας, άρχισε η άκριτη χρήση φωτογραφιών από παράλληλες τραγωδίες, όπως αυτή των Αρμενίων ή της σφαγής και πυρπόλησης της Σμύρνης. 

Η πιο ακραία όμως περίπτωση υπήρξε η χρησιμοποίηση της παρακάτω φωτογραφίας με την εντελώς άσχετη και ανιστορική επισήμανση: «A very sad photo from 1922 showing a group of Pontian refugees arriving on Lesbos Island in Greece. During this Pascha season, let us remember all our Christian ancestors who suffered the brutal genocide and exile«

 

Είναι προφανές από την ενδυμασία ότι πρόκειται για μουσουλμάνες γυναίκες. Αυτό εξαρχής ήταν ξεκάθαρο στους ιστορικούς. Μια υπόθεση που παλιότερα κατατέθηκε ήταν ότι επρόκειτο για μουσουλμάνους Τουρκοκρήτες Ανταλλάξιμους που αναχωρούσαν για την Τουρκία. Θα μπορούσε να αφορά οποιονδήποτε μουσουλμανικό πληθυσμό που εγκατέλειψε την Ελλάδα ως αποτέλεσμα της Συνθήκης της Λωζάννης και αναχωρούσε από κάποιο μεγάλο λιμάνι, είτε της Κρήτης, είτε της Θεσσαλονίκης ή της Καβάλας. 

Τελικά όμως η αλήθεια της φωτογραφίας ήταν εντελώς διαφορετική. 

Κατ’ αρχάς προέρχεται απο το αρχειο του Ερυθρου Σταυρου και έχει ως τίτλο Samanli Dagh: https://avarchives.icrc.org/Picture/8996 Στην πραγματικότητα, αφορά μουσουλμάνους πρόσφυγες από τη Βιθυνία (μικρασιατική περιοχή  απέναντι από την Κωνσταντινούπολη) το 1921.   

Για το νεοναζιστικό εξτρεμισμό με αφορμή τη σφαγή στη Νέα Ζηλανδία

Mε αφορμή την δολοφονική επίθεση κατά άμαχων και άοπλων πιστών (κυρίως Πακιστανών και Μπαγκλαντεζιανών) σε 2 τζαμιά στη Νέα Ζηλανδία, και το μανιφέστο του ψυχάκια Αγγλοσάξονα νεο-Ναζί, που θεωρούσε εαυτόν εκφραστή του Δυτικού κόσμου και της Λευκής Φυλής έχουμε να σχολιάσουμε τα εξής:

 

.

19-11-2018: Οι «Αργοναύτες-Κομνηνοί» παρουσιάζουν το βιβλίο «Εμείς και το Ισλάμ»

Το βιβλίο μου «Εμείς και το Ισλάμ. Η συνάντηση του ελληνισμού με τον αραβο – μουσουλμανικό κόσμο», θα παρουσιαστεί τη Δευτέρα 19 Νοεμβρίου 2018, στην Καλλιθέα Αττικής, και συγκεκριμένα, στην κεντρική αίθουσα εκδηλώσεων «Άγγελος Δεληγιώργης» του συλλόγου Ποντίων Αργοναύται – Κομνηνοί (Δαβάκη 10, Καλλιθέα Αττικής).

Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι:

–Μίμης Ανδρουλάκης συγγραφέας,

–Βασίλης Μεϊχανετσίδης ιστορικός, μέλος της Διεθνούς Ένωσης Γενοκτονιών, καθώς και ο συγγραφέας.

Θα παρέμβει ο Χρήστος Γαλανίδης, πρόεδρος της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών.

Με ανακοίνωσή του ο σύλλογος Ποντίων «Αργοναύται – Κομνηνοί» και οι εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ, προσκαλούν τους πολίτες να παρευρεθούν στην εκδήλωση, η είσοδος της οποίας είναι ελεύθερη για το κοινό.

O Tζελαλεντίν Ρουμί και οι τεχνικές ενός έξυπνου Ισλάμ

Ο σημαντικότερος ίσως ποιητής του Ισλάμ είναι ο Τζελαλεντίν Ρουμί, ιδρυτής του τάγματος των Σούφι, των στροβιλιζόμενων δερβίσιδων. Γεννήθηκε το 1207 μ.Χ. στο Μεγάλο Χορασάν( βρίσκεται στο σημερινό Αφγανιστάν) και πέθανε στο Ικόνιο της σημερινής Τουρκίας το 1273. Μητρική του γλώσσα ήταν τα περσικά. Το όνομά του, «Ρουμί», σημαίνει  ο πολίτης της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ήτοι ο Ρωμιός, αυτός που προέρχεται από τη χώρα των Ρωμαίων, των Ρουμ, όπως ήταν γνωστή η Μικρά Ασία και όπως αποκαλούσαν το κράτος τους οι Σελτζούκοι κατακτητές (Σουλτανάτο του Ρουμ).

Στη διδασκαλία του καλούσε να τον ακολουθήσουν άνθρωποι από οποιαδήποτε πίστη, κηρύσσοντας ότι ο ένας είναι ο Θεός των Μουσουλμάνων, Χριστιανών και Εβραίων.

Έχει εντυπωσιακά ποιήματα ο Τζελαλεντίν Ρουμί. Εκεί υμνεί την οινοποσία και την ισότητα στον έρωτα: «…Αν το κρασί είναι από το δικό σου κύπελλο / το να μεθύσω  είναι το παν… Για τους ερωτευμένους / δεν υπάρχουν Μουσουλμάνοι, Χριστιανοί και Εβραίοι. / Για τους ερωτευμένους / δεν υπάρχει πίστη / και απιστία….»

Συζητώντας στις 15 Οκτωβρίου στη Λιβαδειά…

Το βιβλιοπωλείο «Σύγχρονη Έκφραση« οργανώνει συζήτηση στη Λιβαδειά στις 15 Οκτωβρίου με αφορμή την έκδοση του βιβλίου μου Εμείς και το Ισλάμ…..

Δείτε:
.

Το «zafer Bayrami» των Τούρκων εθνικιστών και η αποκατάσταση της ιστορίας

Κάθε χρόνο οι Τούρκοι εθνικιστές, κεμαλιστές, ισλαμιστές, ψευτο-κομμουνιστές γιορτάζουν την «εθνική τους νίκη» κατά των Ελλήνων το 1922 κάτω από τον όρο «zafer Bayrami» …

Εμείς από την άλλη θυμόμαστε τη «μεγάλη εικόνα». Το πραγματικό ιστορικό διακύβευμα εκείνης της εποχής… αλλά και τους ενόχους της τότε κυβέρνησης του Λαϊκού Κόμματος (Γούναρης-Πρωτοπαδάκης...) που απαγόρευσαν την έξοδο των Μικρασιατικών πληθυσμών και τους παρέδωσαν κυνικά στο μαχαίρι των νικητών….

Το παρακάτω κείμενο είχε δημοσιευτεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ πριν από κάποιους μήνες:

 

ΒΛ. ΑΓΤΖΙΔΗΣ – Β. ΜΕΪΧΑΝΕΤΣΙΔΗΣ: Η ΙΔΕΑ ΤΗΣ «ΕΘΝΙΚΗΣ ΚΑΘΑΡΟΤΗΤΑΣ» ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΓΙΑ ΤΗ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ

 

Από συνταρακτικά, τραγικά, γεγονότα σημαδεύτηκε η Ανατολή της πρώτης εικοσιπενταετίας του 20ου αιώνα στην επικράτεια της τότε καταρρέουσας και αποσυντιθέμενης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι ιστορικές εξελίξεις που οδήγησαν στην τελική διαμόρφωση των σύγχρονων εθνικών κρατών της περιοχής υπήρξαν, αναμφισβήτητα, από τις πιο βίαιες στην ιστορία.

Στη δεκαετή αυτή διαδικασία (1912-22) κατά τη διάρκεια μιας αλληλουχίας πολέμων, εξεγέρσεων, κινημάτων, εσωτερικών και εξωτερικών κοινωνικοπολιτικών διεργασιών συντελέστηκαν στυγερά εγκλήματα και σε βάρος αθώων, αμάχων, μειονοτήτων, πολιτών της αυτοκρατορίας, με κριτήριο την εθνική και θρησκευτική τους ταυτότητα.

Τα θύματα αυτών των βιαιοτήτων ήταν εκατοντάδες χιλιάδες. Οι ιστορικοί τα προσδιορίζουν συνολικά ακόμη και σε παραπάνω από δύο εκατομμύρια ανθρώπων, που υπέστησαν φυσική εξόντωση, βίαιες εκτοπίσεις, προσφυγιά. Διώξεις, σφαγές, εκτελέσεις, πυρπολήσεις χωριών, εξαντλητικές πορείες θανάτου..

Δύο κείμενα για τη μουσουλμανική μειονοτητα της Δυτικής Θράκης

Mε αφορμή τον πρόσφατο νόμο για την συνταξιοδότηση των θρησκευτικών ηγετών (μουφτήδων) που ασκούν και διοικητικά καθήκοντα -λόγω της εφαρμογής του ισλαμικού νόμου (σαρία) για όσους μειονοτικούς δεν επιθυμούν να προσφύγουν στην αστική δικαιοσύνη- δημιουργήθηκε μεγάλη σύγχυση στους πολίτες. Είτε από άγνοια, είτε από αφέλεια, είτε από έντεχνη παραπληροφόρηση. 

Ακριβώς γι αυτό αναδημοσιεύω δύο πολύ σημαντικά  κείμενα. 

Το πρώτο είναι του Άγγελου Συρίγου και αφορά το ζήτημα του πρόσφατου νόμου, της αντικατάστασης των γερόντων μουφτήδων και την πολιτικη της Άγκυρας. Ο Άγγελος Συρίγος είναι αναπληρωτής καθηγητής διεθνούς δικαίου και εξωτερικής πολιτικής στο Πάντειο πανεπιστήμιο. Έχει επανειλημμένως ασχοληθεί με τα ελληνοτουρκικά, το προσφυγικό και το μεταναστευτικό ζήτημα από θέσεις ευθύνης.

Το δεύτερο είναι του Αριστείδη Σ. Καλογερόπουλου-Στρατή και αφορά την ιστορία της μειονότητας και τις συνθήκες ζωής της. Ο συγγραφέας είναι Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Γενεύης, τ. σύμβουλος Τύπου της ελληνικής πρεσβείας στην Αγκυρα, τ. γενικός γραμματέας Ευρωπαϊκών Υποθέσεων ΥΠΕΞ.

Τετάρτη 30 Μαϊου: Παρουσίαση του βιβλίου στον Ιανό (Αθήνα)

Οι εκδόσεις Πατάκη και ο IANOS παρουσιάζουν το βιβλίο μου «Εμείς και το Ισλάμ», στις 30 Μαΐου, στις 20:30, στο βιβλιοπωλείο IANOS (Σταδίου 24), στην Αθήνα.

Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι:

• Γιάγκος Ανδρεάδης ομ. Καθηγητής., Πάντειο Πανεπιστήμιο – αντιπρόεδρος του Κέντρου Κλασικού Δράματος και Θεάματος
• Άγγελος Μ. Συρίγος αν. Καθηγητής, Πάντειο Πανεπιστήμιο

——————————————————–

Θεσσαλονίκη, 11-5-2018: παρουσίαση του βιβλίου «Εμείς και το Ισλάμ»

 

Μια βιβλιοκρισία για το «Εμείς και το Ισλάμ»

Μια ενδιαφέρουσα βιβλιοκρισία από τη μαρξιστική
σκοπιά έκανε
ο Χρήστος Κεφαλής.
.

Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο TVXS:
http://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/emeis-kai-islam-ena-endiaferon-biblio-toy-blasi-agtzidi.

---

.
Εμείς και το Ισλάμ: ένα ενδιαφέρον βιβλίο του Βλάση Αγτζίδη

του Χρήστου Κεφαλή*

Ένα ενδιαφέρον βιβλίο του ιστορικού Βλάση Αγτζίδη κυκλοφόρησε πρόσφατα, το Δεκέμβρη του 2017, από τις Εκδόσεις Πατάκη. Όπως μαρτυρά και ο τίτλος του –Εμείς και το Ισλάμ: Η συνάντηση του ελληνισμού με τον αραβο-μουσουλμανικό κόσμο– πραγματεύεται τη σχέση, την αντίθεση και την αλληλεπίδραση, του ελληνισμού, και του δυτικού ευρύτερα πολιτισμού, με τον ισλαμικό κόσμο, σε όλη την ιστορική της διαδρομή, από τις πρωταρχές του Ισλάμ στον 7ο αιώνα ως τις μέρες μας. Βέβαια, η ανάλυσή του, με την εξαίρεση του 1ου κεφαλαίου, εστιάζει στην περίοδο από την εμφάνιση του Ισλάμ ως την έλευση των Τούρκων στη Μικρά Ασία.

Μια συνέντευξη για τους Έλληνες και το Ισλάμ

---

 

Την Τετάρτη 4 Απριλίου, δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή μια συνέντευξη μου στο δημοσιογράφο Νίκο Ευσταθίου, υπό τον τίτλο: «Οσα γνωρίζουμε για την Ανατολή προήλθαν από βίωμα»,  με αφορμή την έκδοση του νέου μου βιβλίου:

 

Παρακάτω θα διαβάστε ολοκληρωμένες τις απαντήσεις:

 

KAΘΗΜΕΡΙΝΗ: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Νίκου Ευσταθίου

 

Συνάντηση Ελληνισμού και Ισλάμ:

-Ποια είναι η ιδιαίτερη ιστορική σχέση του Ελληνισμού με το Ισλάμ, συγκριτικά με την υπόλοιπη Δύση;

Oι Έλληνες και η Ελλάδα ιστορικά βρέθηκαν στο σύνορο των δύο κόσμων, του χριστιανικού και του ισλαμικού από την εποχή που οι Άραβες βγήκαν από την Αραβική Χερσόνησσο και μετατράπηκαν σε παγόσμια δύναμη. Οι Έλληνες υπήρξαν οργανικό τμήμα της Ανατολής σε μια διαρκή έντονη σχέση με το Ισλάμ από τον 7ο αιώνα μ.Χ.

Μια συνέντευξη στον Γ. Κιούση για το Ισλάμ

Στο καλό ειδησεογραφικό ιστολόγιο https://www.presspublica.gr/ που δημιουργήθηκε από παλιούς δημοσιογράφους της «Ελευθεροτυπίας» δημοσιεύτηκε η παρακάτω συνέντευξη:

Βλάσης Αγτζίδης: «Εμείς και το Ισλάμ»

Φεβρουάριος 5, 2018

 Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΙΟΥΣΗ
.

Η επανεμφάνιση των θρησκευτικών πολέμων, η ισχυροποίηση του ισλαμικού κόσμου και η εξάπλωση της ισλαμιστικής τρομοκρατίας κάνουν και πάλι επίκαιρη την αναζήτηση των αιτίων που ωθούν τον σύγχρονο άνθρωπο να αναζητά την καταφυγή στο μεταφυσικό. Η ανάπτυξη μιας αυτόνομης έρευνας για το φαινόμενο καθ’ εαυτό έχει μεγάλη σημασία, εφόσον οι ελληνορθόδοξοι πληθυσμοί υπήρξαν από τους πρώτους που συναντήθηκαν με το Ισλάμ κατά την έξοδό του από την Αραβική Χερσόνησο. Επιπλέον, η σύγχρονη Ελλάδα συνεχίζει να βρίσκεται στο σύνορο των δύο κόσμων, έστω και αν τα όρια δεν είναι συμπαγή και αδιάβατα.

«Εμείς και το Ισλάμ». Μια συνέντευξη στο TVXS

-Το νέο σας βιβλίο, «Εμείς και το Ισλάμ», καταπιάνεται με ένα κρίσιμο ζήτημα ιδιαίτερα σε καιρούς που η διεθνής τρομοκρατία ενισχύει την ισλαμοφοβία και τα ακροδεξιά μορφώματα στη Δύση. Είναι για εσάς η μελέτη της ιστορίας το κλειδί για να απαλλαγούμε από την παγίδα της ακροδεξιάς ρητορείας και κάθε είδος μισαλλοδοξίας; 

–Η ιστορία είναι πολύ σημαντική για να καταλάβουμε πρωτίστως την ιστορική στιγμή στην οποία ζούμε, απαλλάσσοντάς την από οποιαδήποτε ιδεολογική φόρτιση. Όταν έχουμε μια πλήρη εικόνα για τους μηχανισμούς με τους οποίους εξελίχθηκαν οι ιστορικές διαδικασίες, μπορούμε να τοποθετηθούμε αντικειμενικότερα απέναντι στα πράγματα. Η σημερινή άνοδος της ακροδεξιάς, είναι ένα γεγονός που βασίζεται πάνω στην παραγνώριση των συμπερασμάτων που μας έχει κληροδοτήσει η ίδια η τραγική ιστορία της Ευρώπης του 20ου αιώνα. Άρα λοιπόν, η καλή γνώση της ιστορίας, είναι μια πολύ σημαντική δύναμη για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε και να ερμηνεύσουμε τα σύγχρονα φαινόμενα  αυτής της μεταιχμιακής εποχής που ζούμε.

ΕΚΔΟΘΗΚΕ: «Εμείς και Το Ισλάμ»….

Λίγες μέρες πριν μας αποχαιρετίσει το 2017 εκδόθηκε το νέο μου βιβλίο από τις εκδόσεις Πατάκη και ήδη βρίσκεται στα βιβλιοπωλεία…

Ελπίζω να θεωρηθεί ενδιαφέρον εφόσον προσπαθεί να δώσει απαντήσεις σε ερωτήματα που προσωπικά με απασχολούσαν χρόνια, όπως:
-Τι σημαίνει η σύγχρονη ισλαμική αναβίωση,
-πώς συγκροτήθηκε ο νέος ελληνισμός,
-πώς πρωτοεμφανίστηκε το Ισλάμ στην αραβική έρημο,
-ποιές είναι οι βασικές του απόψεις,
-ποιά η σχέση του με τις άλλες μονοθεϊστικές θρησκείες (Εβραίοι και χριστιανοί),
-πώς εντάσσεται η γυναίκα στην ισλαμική θεολογία,
-πώς έγινε η ισλαμική επέκταση,
-ποιό ήταν το Εμιράτο της Κρήτης,
-ποιά η σχέση Τζιχάντ και Σταυροφοριών….

Στη συνέχεια παρατίθεται ο πίνακας περιεχομένων:

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

 

Ο Τραμπ και η Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ

 Με αφορμή τα όσα ΔΕΝ γνωρίζει ο Τραμπ

«Η ιστορία επιστρέφει διαρκώς στη Μέση Ανατολή»

Του Βλάση Αγτζίδη (*)

Η απόφαση του αμερικανού προέδρου να αναγνωρίσει την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του κράτους του Ισραήλ δεν είναι μια συνηθισμένη απόφαση. Απαντά σε ερωτήματα αιώνων και διαμορφώνει ένα αποτέλεσμα για το οποίο μάχονται οι πληθυσμοί της περιοχής και οι δυνατοί του κόσμου από τον 6ο π.Χ. αιώνα. Γιατί, για πρώτη φορά από τον 6ο π.Χ. –παρακάμπτοντας την περίοδο των Μακαβαίων- η Ιερουσαλήμ ανακηρύσσεται σε επίσημη πρωτεύουσα των Εβραίων.

Οι Θρησκευτικές Ταυτότητες και το τζιχάντ στις Ελληνοτουρκικές Σχέσεις

Το παρακάτω κείμενο προέρχεται από το υπό έκδοση  βιβλίο μου Εμείς και το Ισλάμ, εκδ. Πατάκη…

—————————–

Το φαινόμενο του Ιερού Ισλαμικού Πολέμου -δηλαδή του «τζιχάντ»- επέστρεψε δυναμικά στον κόσμο με το σύγχρονο ισλαμιστικό κίνημα. Όμως το φαινόμενο αυτό δεν είναι άγνωστο στον ελληνικό κόσμο, εφόσον δύο φορές εμφανίστηκε στην Εγγύς Ανατολή κατά τη διάρκεια των πρώτων δεκαετιών του 20ού αιώνα.

To Νεοτουρκικό τζιχάντ

 

Τhe Promise (H υπόσχεση). Μια ταινία που δεν πρέπει να χάσετε

Την περασμένη Τρίτη ξεκίνησε η προβολή της ταινίας «Τhe Promise» με ελληνικό τίτλο «H μεγάλη υπόσχεση». Η πρεμιέρα οργανώθηκε από την εταιρεία διανομής και την Αρμενική Εθνική Επιτροπή Ελλάδας.

Το θέμα της προέρχεται από τη Γενοκτονία των Αρμενίων. Προσεγγίζει τα τραγικά γεγονότα με μια ιστορία αγάπης, έναν έναν κλασικό κινηματογραφικό «τρόπο» αφήγησης μιας μεγάλης ιστορίας. Οι εικόνες της ταινίας ταιριάζουν απολύτως στην τραγική -αλλά προκλητικά αποσιωπημένη- εμπειρία του ελληνισμού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Από τα Τάγματα Εργασίας, τα φοβερά  Αμελέ Ταμπουρού, έως την καταστροφή πολλών ελληνικών χωριών και πόλεων της Μικράς Ασίας και την εξόντωση του πληθυσμού, τόσο την περίοδο 1916-1917 όσο και την περίοδο 1920-1922.

Η ταινία γεννά σίγουρα και ερωτήματα για την λήθη που επιβλήθηκε στην ελληνική πλευρά, για την αβελτηρία των κυβερνήσεων, για τη συνειδητή καταστολή της προσφυγικής μνήμης στο όνομα της κυνικής διπλωματίας και της εξυπηρέτησης της εξωτερικής πολιτικής.

Οι Γιαζίντι και τα ερωτήματα προς τον Ζαρατούστρα

Η εμφάνιση του ISIS μιας ισλαμοφασιστικής σέκτας στο βόρειο Ιράκ και στη Συρία -που βοηθήθηκε αρχικά από τους δυτικούς, τους Τούρκους τους Σαουδάραβες και τους Ισραηλινούς-  επανέφερε στο σήμερα ιδέες και συμπεριφορές του Μεσαίωνα. Παράλληλα, ως αυθεντικοί σαλαφιστές, επιδόθηκαν στο έργο της καταπίεσης των αλλόθρησκων προς το Ισλάμ.

Η θρησκευτική ομάδα που αντιμετώπισε την ακραία βία τους ήταν αυτή των Κούρδων Γιαζίντι, οι οποίοι υπέστησαν πραγματική Γενοκτονία.  Η Αλ Κάιντα τους είχε προγράψει ως «απίστους». Όμως το Ισλαμικό Κράτος ανέλαβε να τους εξοντώσει. 

Χιλιάδες από αυτούς πήραν το δρόμο της προσφυγιάς και κάποιοι κατέφυγαν εγκλωβιζόμενοι στην Ελλάδα.

Ένα στρατόπεδο προσφύγων με Γεζίντι είχε δημιουργηθεί στην Πέτρα του Ολύμπου, στην Πιερία. Οι περισσότεροι από αυτούς σήμερα έχουν μετακινηθεί σε διαμερίσματα, στην πόλη της Κατερίνης και κυρίως έχουν μετεγκατασταθεί σε στρατόπεδο προσφύγων στην περιοχή της Νέας Απολλωνίας Θεσσαλονίκης και στις Σέρρες.

Ελληνόφωνες ομάδες στην Τουρκία

Mε αφορμή μια πρόσφατη δήλωση του Ερντογάν, όπου μεταξύ άλλων τα εδάφη της  Ελλάδας τα ανάφερε ως  «εδάφη γκιαούρηδων«, ας θυμηθούμε ένα παλιό άρθρο του Vahit Tursun. Λαμβάνοντας υπ’ όψη ότι μια από τις καταγωγές του Ερντογάν είναι ρωμαίικη και ότι ουδεμία φυλετική προέλευση έχει από τις τουρκικές εθνοτικές ομάδες. Αυτή ακριβώς είναι και η εξήγηση της ακραίας ισλαμικής του καθήλωσης. Το Ισλάμ για τον Ερντογάν λειτουργεί ως ένα σημείο αναπλήρωσης της ταυτότητας. Μιας ανάγκης για αναπλήρωση που προκύπτει από τη γνώση της δικιάς του εθνοτικής προέλευσης.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην «Καθημερινή» το 2007 με δικό μου εισαγωγικό σημείωμα.

To be or not to be?

Μάλλον το έχω ξαναβάλει -αυτό ή κάτι συναφές- αλλά ας το ξαναβάλω μιας και επίκειται το δημοψήφισμα στην Τουρκία, όπου συγκρούονται από τη μια οι Ισλαμιστές αντικεμαλικοί σε συμμαχία με τους ακροδεξιούς κεμαλικούς και από την άλλη οι αυθεντικοί κεμαλικοί εθνικιστές (που ακόμα ονειρεύονται το πώς πέταξαν τους Έλληνες στη θάλασσα της Σμύρνης) μαζί με τους Κούρδους και την όποια αριστερά…  Ένα δημοψήφισμα όπου μάλλον οι Ελλαδίτες έχουν τοποθετηθεί αντι-ερντογανικά (HAYIR) στο πλευρό των κεμαλιστών , ενώ οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης που ζουν εκεί, σε μεγάλο ποσοστό στο πλευρό του Ερντογάν (EVET)…

Οι Οκτώ Τούρκοι πραξικοπηματίες, η ελληνική Δικαιοσύνη και το κίνημα των αλληλέγγυων

Του Βλάση Αγτζίδη (*)

Ένα μεγάλο ζήτημα  βασανίζει τη νεοελληνική κοινή γνώμη: Να εκδοθούν ή όχι οι οκτώ Τούρκοι στρατιωτικοί που ενεπλάκησαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στο αιματηρό πραξικόπημα της 15^ης Ιουλίου. Ένα πραξικόπημα που μπορεί να απέτυχε, αλλά κόστισε περί τους 300 νεκρούς στον τουρκικό λαό και επιπλέον διευκόλυνε τον Ερντογάν στο να επιτύχει τους στόχους του.

Σεμινάριο Ιστορίας: Από που έρχεται και που πηγαίνει η Τουρκία

Την Παρασκευή 24 Φεβρουαρίου 2017 7.15 μ.μ. – 9 μ.μ.  [«Έπαυλη Δροσίνη»-Βιβλιοθήκη Δήμου, Oδός Αγ. Θεοδώρων & Κυριακού] στο Σεμινάριο Σύγχρονης Ιστορίας του Ελεύθερου Πανεπιστήμιου του δήμου Κηφισιάς, θα παρουσιαστεί το θέμα «Από που έρχεται και που πηγαίνει η Τουρκία« από τον πρέσβη επί τιμή Βασίλη Μούτσογλου, με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του με τίτλο «Τουρκία: Η ανέλιξη της προσωπικότητας του κράτους (εκδ. Bookstars – Γιωγγαράς, 2016).

Ο Βασίλης Μούτσογλου είναι διπλωματικός (Πληρεξούσιος Υπουργός Α΄ ε.τ.), πολιτικός επιστήμων (πτυχιούχος της ΠΑΣΠΕ). Γεννήθηκε και σπούδασε στην Πόλη, πέραν της Παντείου είναι και απόφοιτος του Πολυτεχνείου Κωνσταντινουπόλεως.

O εισηγητής στο βιβλίο του εξετάζει την ιστορία της Τουρκίας από την ίδρυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μέχρι την σύγχρονη εποχή, με πύκνωση της ανάλυσης όσο πλησιάζει τον 19ο αιώνα και μέχρι το τέλος του 2015, ενώ σε ορισμένες περιόδους η διήγηση και ανάλυση γίνεται πιο διεξοδική. Στο Επίμετρο, γίνεται αναφορά στους παράγοντες που συνέβαλαν στον σχηματισμό της προσωπικότητας της Τουρκίας καθώς και στα στοιχεία που επηρεάζουν την έκφραση της.

Για το Σεμινάριο δείτε: https://kars1918.wordpress.com/2016/10/05/seminario-de-la-historia-moderna-2016-2017/

Aριστεροί και Δεξιοί στον ισλαμικό επέκεινα κόσμο

Η Κόλαση και ο Παράδεισος για Aριστερούς και Δεξιούς 

Του Βλάση Αγτζίδη

Η σκιτσογραφική, σατυρική περιγραφή του ισλαμικού Παραδείσου από τον Ιορδανό  Νάχεντ Χατάρ οδήγησε στη δολοφονία του, στις 9 Σεπτεμβρίου. Ένα αθώο και έξυπνο σκίτσο (δες πλάι και μεγένθυνέ το) όπλισε το χέρι ενός από τους πολλούς παρανοϊκούς  που πιστεύουν ότι υπερασπίζονται το Λόγο του Προφήτη. Το τραγικό γεγονός ανακάλεσε στη μνήμη την άλλη αποτρόπαια σφαγή σκιτσογράφων στο γαλλικό σατυρικό περιοδικό Charlie Hebdo, ένα χρόνο πριν. 

ΓΙΑ ΤΑ ΤΗΣ ΤΡΙΠΟΛΙΤΣΑΣ (23 Σεπτέμβρη του 1821)….

…και της σφαγής που ακολούθησε

 .

Μια από τις πρώτες πράξεις μεγάλης βιαιότητας από την πλευρά των εξεγερμένων του 1821, ήταν η σφαγή των «τούρκων» της Τρίπολης (κυρίως ελληνόφωνων) μετά την κατάληψη της πόλης…. Το γεγονός αυτό ευκόλως ερμηνεύεται από τον παραμερισμό της Φιλικής Εταιρείας από την επαναστατική διαδικασία και την κυριαρχία των «κλεφτών και των αρματωλών»... όπως επίσης και του πολλαπλού χαρακτήρα που είχε η επανάσταση του 1821.

Δες εδώ:  https://kars1918.wordpress.com/2013/03/25/1821-4/

.

Περιμένoντας τον Omer Asan

 

Η πρόσφατη έκδοση στα ελληνικά του βιβλίου «Niko’nun Kemençesi»  του Ομέρ Ασάν  υπό τον τίτλο «Η κεμεντζέ του Νίκου« (δηλαδή «Η λύρα του Νίκου») και οι παρουσιάσεις του βιβλίου στην Αθήνα (15/9 στη Μεταμόρφωση Αττικής και στις 16/9 στο Polis Art Cafe) και στην Πάτρα μας θύμισε ξανά τη μεγάλη προσφορά του συγγραφέα στην ανάδειξη του ελληνόφωνου ποντιακού πολιτισμού που επιβιώνει έως σήμερα στην βορειοανατολική Τουρκία. 

Toυρκία: Κοράνι εναντίον εκκοσμίκευσης

H ριζική αντιμετώπιση από τον Ερντογάν των πραξικοπηματιών, των δικτύων τους αλλά και πολλών αντιπολιτευόμενων σ’ αυτόν, είναι απλώς η κορυφή του παγόβουνου. Το ιστορικό διακύβευμα είναι εντυπωσιακό.

.

Ο Ερντογάν παρεμβαίνει στη βασική δομή της τουρκικής δημοκρατίας. Καταστρέφει τους μηχανισμούς του κεμαλισμού -δηλαδή το σκληρό και πραγματικό Βαθύ Κράτος- που τη δημιούργησαν, την συντήρησαν, τη διαμόρφωσαν και έθεσαν εαυτόν ως τον απόλυτο εγγυητή.

.

Παράλληλα επιχειρεί να απογαλακτιστεί από την δυτική κηδεμονία και να εδραιωθεί ως περιφερειακή δύναμη…. Την βαθύτατη ιδεολογική ρήξη, αυτό το μεγάλο διακύβευμα, προσπάθησα να περιγράψω σε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στην »Καθημερινή» της Κυριακής και αναδημοσιεύεται στη συνέχεια.
.

Toυρκία: Κοράνι εναντίον εκκοσμίκευσης

ΒΛΑΣΗΣ ΑΓΤΖΙΔΗΣ*
.

Η προσπάθεια αποτίμησης των πρόσφατων δραματικών γεγονότων στην Τουρκία οδηγεί αναπόφευκτα στη μελέτη της περιόδου κατά την οποία η ισλαμική, αλλά και πολυεθνική, Οθωμανική Αυτοκρατορία μετεξελίχθηκε σε έθνος-κράτος και έλαβε το όνομα Τουρκική Δημοκρατία (Türkiye Cumhuriyeti). Η απαρχή της θανάσιμης σχέσης μεταξύ ισλαμιστών και εθνικιστών, οπαδών της εκκοσμίκευσης, εντοπίζεται σ’ αυτό ακριβώς το ιστορικό μεταίχμιο. Τμήμα αυτής της αντιπαράθεσης μπορεί να θεωρηθεί και η σύγκρουση του Ερντογάν με τον Γκιουλέν. Εφόσον ο δεύτερος εκφράζει τη σχετικά ανεκτική παράδοση του σουφισμού και υπήρξε η τελευταία προσπάθεια σύνθεσης της εκκοσμίκευσης με το Ισλάμ, ενάντια στο ορθόδοξο σουνιτικό Ισλάμ.

Kαι πάλι για την ισλαμιστική τρομοκρατία

Mια συνέντευξη του Stefan Ihrig

.
Stefan Ihrig: O θαυμασμός της Γερμανίας στις τακτικές του Κεμάλ

ΗΛΙΑΣ ΜΑΓΚΛΙΝΗΣ

Οσοι έχουν μελετήσει στοιχειωδώς τη Γερμανία κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο θα έχουν παρατηρήσει τη στενή σχέση της με την Οθωμανική Αυτοκρατορία και τη μετέπειτα Νέα Τουρκία που ίδρυσε ο Κεμάλ Ατατούρκ. Και όμως, μέχρι σήμερα ελάχιστοι έχουν ασχοληθεί σε βάθος και με σύστημα με τη σχέση, τη συμμαχία αυτή, τις προεκτάσεις και τα παρεπόμενά της. Ο ιστορικός Stefan Ihrig πράττει ακριβώς αυτό, φέρνοντας στο φως πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία για τον ιδιαίτερο θαυμασμό των Γερμανών εθνικιστών και βέβαια των ναζί απέναντι στον ίδιο τον Κεμάλ, αλλά και στις γενοκτονικές πολιτικές των Νεότουρκων. Τα αποτελέσματα της έρευνάς του περιλαμβάνονται στο βιβλίο «Ατατούρκ και ναζί. Δάσκαλος και μαθητές στην εφαρμογή του ολοκληρωτισμού».

– Πώς προέκυψε η συμμαχία Γερμανίας-Τουρκίας το 1914-18 και ποια η ιδιαίτερη σημασία της;

H παρουσία των Ελλήνων στο Ιράκ

Η μεγάλη ανθρωπιστική κρίση, οι προσφυγικές ροές από τη Μέση Ανατολή έχουν ως κύρια  ημερομηνία γέννησης την παράνομη στρατιωτική εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ τον Μάρτιο του 2003. Οι ΗΠΑ υπό την προεδρία του Τζορτζ Μπους του νεώτερου και η Μεγάλη Βρετανία  υπό την πρωθυπουργία του Τόνι Μπλερ,  ακολουθούμενες από πλήθος υποτελών χωρών -μεταξύ των οποίων και η Ελλας- επιδίωξαν με στρατιωτικά μέσα την ανατροπή του τότε ηγέτη του Ιράκ Σαντάμ Χουσεΐν. Η δεύτερη σημαντική ημερομηνία υπήρξε η δυτική και τουρκο-σαουδαραβική επέμβαση στη Συρία τον Ιούλιο του 2011 με την υποκίνηση της στρατιωτικής αντιπαράθεσης. .

.

Με αφορμή την εισβολή των Αμερικανών στο Ιράκ είχα δημοσιεύσει (26.04.2003) το παρακάτω κείμενο

                            ___________________________________________

H παρουσία των Ελλήνων στο Ιράκ

Του Βλάση Αγτζίδη

Η λεηλασία του μουσείου της Βαγδάτης προκάλεσε την οργή και τη συγκίνηση του πολιτισμένου κόσμου. Η πράξη αυτή θυμίζει την καταστροφή του μουσείου της Καμπούλ στο Αφγανιστάν κατά τη διάρκεια των εμφύλιων πολέμων μετά την αποχώρηση των Σοβιετικών, όταν χάθηκαν -μεταξύ των άλλων- και τα πολύτιμα ευρήματα του ελληνικού κράτους της Βακτριανής. Στις μέρες μας στη Βαγδάτη χάθηκαν πολύτιμα αρχαιολογικά τεκμήρια από μια περιοχή που αποτέλεσε πολιτιστική κοιτίδα της ανθρωπότητας και συνδέθηκε ποικιλοτρόπως με τον ελληνισμό. Οι ελληνικές επιγραφές στους αρχαιολογικούς χώρους και στα μουσεία του Ιράκ θυμίζουν στον επισκέπτη το πέρασμα των Ελλήνων από τα χώματα της Μεσοποταμίας.

2-4-2016. Eκδήλωση στην Κατερίνη για το Ισλάμ, την ιστορία του και τον εξτρεμισμό

ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΜΕ ΤΟ ΙΣΛΑΜ;
        .     

Η Εθελοντική Ομάδα Δράσης Νομού Πιερίας διοργανώνει το Σάββατο 2 Απριλίου 2016, στις 7 μμ, στον Καπνικό Σταθμό Κατερίνης ανοιχτή συζήτηση με το γενικό ερώτημα «Τι συμβαίνει με το Ισλάμ;»
.

Τα τελευταία χρόνια όλο και εντονότερα βιώνουμε όλοι άμεσα ή έμμεσα την έκρηξη του ισλαμικού φονταμενταλισμού στη Μέση Ανατολή και την εντατικοποίηση της ισλαμιστικής τρομοκρατίας. Ταυτόχρονα, ιδιαίτερα τους τελευταίους μήνες γινόμαστε μάρτυρες των τεράστιων κυμάτων από πρόσφυγες, στην πλειοψηφία τους μουσουλμάνους, που διέρχονται από τη χώρα μας με προορισμό την Ευρώπη.

             .

20-1-2016, για το Ισλάμ στο σεμινάριο Ιστορίας της Κηφισιάς

Την Τετάρτη 20 Ιανουαρίου, η συνάντηση στο Σεμινάριο Ιστορίας της Κηφισιάς θα είναι αφιερωμένη στο φαινόμενο του Ισλάμ.  Η προσπάθεια κατανόησης ενός ιστορικού φαινομένου, που κάποιες εκδοχές επανακάμπτουν με έναν ιδιαιτέρως απειλητικό τρόπο, κάνει επιτακτική την ανάγκη κατανόησής του.   

Έτσι λίγες μέρες μετά από μια εξαιρετική εκδήλωση στο Κιλκίς που διοργάνωσε ο εκεί «Όμιλος Ιστορίας», γίνεται προσπάθεια να προσεγγιστούν κάποιες πλευρές του φαινομένου  και στα καθ’ ημάς.

Έτσι, στο Σεμινάριο Ιστορίας της Κηφισιάς θα παρουσιαστούν τα εξής θέματα:

Εμείς και το Ισλάμ.

 .

–Γιάγκος Ανδρεάδης, ομ. καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου «Ισλάμ και τραγωδία»

–Eka Tchkoidze, ιστορικός, αν. καθηγήτρια στο Ilia State University, Τιφλίδα, Γεωργία: «Το Ισλάμ στον Καύκασο«

–Βλάσης Αγτζίδης:  ιστορικός: «Η συνάντηση του ισλάμ με την ελληνορθόδοξη ρωμιοσύνη» 

Μια εκδήλωση για το Ισλάμ στο Κιλκίς

Μια πολύ ενδιαφέρουσα συνάντηση για το φαινόμενο του Ισλάμ και την ιστορία του θα γίνει επόμενο διάστημα στο Kιλκίς. 

Τη διοργανώνει ο  ΟΜΙΛΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΤΟΥ ΚΙΛΚΙΣ.

Τίτλος της εκδήλωσης:  «ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΜΕ ΤΟ ΙΣΛΑΜ – ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ».

Η εκδήλωση θα γίνει το Σάββατο 16  Ιανουαρίου και ώρα  19.00, στην αίθουσα του ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ ΚΙΛΚΙΣ.

Ομιλητές:

–ΖΙΑΚΑ  ΑΓΓΕΛΙΚΗ, επίκουρος καθηγήτρια ΑΠΘ  –  «Ισλάμ  θρησκεία και πολιτική»

–ΛΕΚΚΑΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ, ιστορικός  Πανεπιστημίου Ιωαννίνων – «Η έννοια του ιερού πολέμου στη  Δύση στο Βυζάντιο και στο Ισλάμ» 

Το ιστορικό βάθος της ρωσοτουρκικής αντιπαράθεσης

Το παρακάτω κείμενο δημοσιεύτηκε στο ειδησεογραφικό σάιτ Huffington Post (02/12/2015)

————————————————-

Το ιστορικό βάθος της ρωσο-τουρκικής αντιπαράθεσης

.
Η κατάρριψη του ρωσικού βομβαρδιστικού στη Βόρεια Συρία, με αφορμή την για 17» παραβίαση του τουρκικού εναέριου χώρου, έχει μεγάλη συμβολική σημασία. Πρωτίστως γιατί είναι η πρώτη πολεμική πράξη που σημειώνεται μεταξύ των δύο χωρών από τον Νοέμβριο του 1916 και τις μάχες του Καυκάσου. Επίσης, γιατί συνδέεται με τις προσπάθειες επιστροφής της μετακεμαλικής Τουρκίας ως σημαντικής στρατιωτικής δύναμης. Θα προσπαθήσουμε στο κείμενο αυτό να διερευνήσουμε το ιστορικό βάθος της σύγκρουσης.

Ένα μεθοδολογικό πρόβλημα

Για την διευκόλυνση της ιστορικής αφήγησης θα κάνουμε μια αυθαίρετη παραδοχή,ταυτίζοντας τους παλιούς προνεωτερικούς Οθωμανούς με το σύγχρονο νεωτερικό τουρκικό έθνος. Η ταύτιση αυτή δεν είναι σωστή, ούτε η ύπαρξη συνέχειας μεταξύ των δύο οντοτήτων είναι αυταπόδεικτη. Οι εθνικιστές που ίδρυσαν και διαμόρφωσαν τη σύγχρονη Τουρκική Δημοκρατία εμφορούνταν από αντιοθωμανικά συναισθήματα. Χαρακτηριστική είναι η εκτίμηση του ιδεολογικού πατέρα του παντουρκισμού, του Ζιγιά Γκιοκάλπ, ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν περισσότερο ρωμαίικη παρά τουρκική και ότι γι’ αυτό έπρεπε να την καταστρέψουν και στη θέση της να δημιουργήσουν ένα αυθεντικό τουρκικό κράτος. Μόνο με την άνοδο των ισλαμιστών στην πολιτική εξουσία της Τουρκίας, άρχισε να εμφανίζεται η αντίληψη ότι η σύγχρονη Τουρκία αποτελεί την κληρόνομο της παλιάς ισλαμικής Αυτοκρατορίας, διαμορφώνοντας έναν εντελώς νέο εθνικό μύθο στη γείτονα χώρα.

Tι σημαίνει το Κομπάνι!

από το Π&Α

Το Κομπάνι είναι πλέον ελεύθερο.

Οι τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους εκδιώχθηκαν από την περιοχή της πόλης. Ένα ενδιαφέρον σχόλιο σ’ ένα επίσης ενδιαφέρον άρθρο του Γ. Λέβερινκ, επιχειρεί να δώσει μια επιπλέον ερμηνεία στη σύγκρουση:

H φωτογραφία μου επιστρέφει στο «Σημείο Μηδέν» στο Μανχάταν

Όταν το  1998   βρέθηκα στη Νέα Υόρκη για ένα συνέδριο σχετικό με τη Γενοκτονία των Ελλήνων της Ανατολής και εντυπωσιάστηκα από  την αντίθεση του μέτρου (Άγιος Νικόλαος) με τον γιγαντισμό (των δίδυμων πύργων), επιχείρησαν να αποτυπώσω την αντίθεση σε μια φωτογραφία.

Όταν, τότε -ξαπλώνοντας σχεδόν στο δάπεδο του πάρκινγκ που βρισκόταν μπροστά από την εκκλησία- αποτύπωσα με τον τρόπο μου την αντίθεση, ούτε καν περνούσε από το μυαλό ότι τρία χρόνια μετά η επίθεση των εξτρεμιστών μουσουλμάνων–  θα κατάστρεφε τα πάντα.

 

Οι γυναίκες του Κομπάνι (YPJ)

 —————————————————————————————–

-Η επάνασταση του 1866 στην Κρήτη ενάντια στην οθωμανική απολυταρχία

Στις κρητικές επαναστάσεις ήταν αφιερωμένες οι σελίδες ιστορίας της ‘Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» (12-10-2014) μ ετη συμβολή του ιστορικού Γιάννη Χρονόπουλου….

ΟΙ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΕΞΕΓΕΡΣΕΙΣ ΣΤΟ ΝΗΣΙ

ΚΡΗΤΗ: Οι επαναστάσεις και η σημασία τους

Από την πρώτη αποβίβαση των Οθωμανών (1645) στο νησί, ξεκίνησε
η διαδικασία του εξισλαμισμού.
Στο πέρασμα των χρόνων, οι μουσουλμάνοι στρέφονταν
ενάντια στους Χριστιανούς και
η καταπίεση οδήγησε στο ξέσπασμα
επαναστατικών κινημάτων

Η εξέγερση του 1866 των Ελλήνων της Κρήτης, που διήρκεσε τρία χρόνια, είναι μία από τις πολλές εξεγέρσεις που συνέβησαν στο νησί από την εποχή της οθωμανικής κατάκτησης. Η συγκεκριμένη επανάσταση όμως παρουσιάζει ένα ξεχωριστό ενδιαφέρον, γιατί συμβαίνει σε μια εποχή που κάτι είχε αρχίσει να αλλάζει προς το καλύτερο στην απολυταρχική Αυτοκρατορία.

Επαναστάτες το 1866 (εφημ. «Πατρίς»)

Το 1856 είχε ολοκληρωθεί με το Χαττ-ι-Χουμαγιούν μια μεταρρυθμιστική περίοδος που έμεινε γνωστή ως Τανζιμάτ. Το Χαττ-ι-Χουμαγιούν (Διάταγμα Εφαρμογής των Μεταρρυθμίσεων) επιχειρούσε να εξαλείψει τις διακρίσεις εις βάρος των μη μουσουλμανικών κοινοτήτων, να βάλει κανόνες στη διοίκηση και να περιορίσει την αυθαιρεσία των μουσουλμάνων. Ομως, απ’ ό,τι φαίνεται, οι μεταρρυθμίσεις επηρέασαν θετικά μόνο τα κέντρα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στην περιφέρεια, η κατάσταση δεν φαίνεται να παρουσίασε σημαντική βελτίωση.

-Σεπτέμβρης του ’55, Κωσταντινούπολη: Η κεμαλική Νύχτα των Κρυστάλλων

Στο δισέλιδο των ιστορικών σελίδων της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» της 1ης Σεπτεμβρίου 2013, υπήρχε αφιέρωμα για τα Σεπτεμβριανά του 1955 με τη συμβολή του Νίκου Ουζούνογλου, καθηγητή στο ΕΜΠ και προέδρου της Οικουμενικής Ομοσπονδίας Κωσταντινουπολιτών.  Το αφιέρωμα παρατίθεται στη συνέχεια όπως ακριβώς αναρτήθηκε στο enet.gr

1453

Με αφορμή την επέτειο της Άλωσης της Κωσταντινούπολης από τους Οθωμανούς επιμελήθηκα ενός αφιερώματος στις Ιστορικές σελίδες της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας (26 Μαϊου 2013).

Το αφιέρωμα περιείχε παρουσίαση της εποχής, των ταυτοτήτων των αντιμαχόμενων δυνάμεων και ένα Χρονολόγιο των γεγονότων που κατέληξαν με την Άλωση της Πόλης από τον Μωάμεθ και το στρατό του.

560 χρόνια από την Άλωση της Κωσταντινούπολης από τους Οθωμανούς

 Η Άλωση της Κωσταντινούπολης από τους Οθωμανούς το 1453 έκλεισε οριστικά μια μεγάλη ιστορική περίοδο που ξεκίνησε με την ίδρυση της Κωσταντινούπολης από το Μεγάλο Κωνσταντίνο και χαρακτηρίστηκε από τον  βαθμιαίο εξελληνισμό του ρωμαϊκού ανατολικού κράτους, ως απόρροια του περιορισμού σε ελληνόφωνα εδάφη, τη κυριαρχία του ρωμαϊκού νομικού συστήματος και της ελληνικής γλώσσας και γραμματείας.

Για την πολύ ενδιαφέρουσα εκδήλωση της Πάτρας

Με ιδιαίτερη επιτυχία έγινε η εκδήλωση που οργανώθηκε από το «χώρο εναλλακτικής παρέμβασης Κοινοτικόν» στην Πάτρα .  

Η αίθουσα ήταν γεμάτη, παρότι το Σάββατο ήταν πάρα πολλές οι εκδηλώσεις στην Πάτρα που ετοιμάζεται πυρετωδώς για το Καρναβάλι.

Το ενδιαφέρον των παρευρισκόμενων ήταν μεγάλο και αμείωτο παρόλο το εύρος του θέματος και τη μεγάλη έκταση της αρχικής εισήγησης.  

Μια μικρή άποψη του κόσμου που συμμετείχε μπορείτε να δείτε στην φωτογραφία δεξιά.

Στο ιστολόγιο του «Κοινοτικού» αναρτήθηκε η εκδήλωση, απ’ όπου μπορείτε να την δείτε πατώντας ένα απλό «κλικ» στην παρακάτω φωτογραφία:

Αναζητώντας την «αρχή του κακού»!

Ο Ζιγιά Γιοκάλπ υπήρξε για τους Τούρκους εθνικιστές ότι ο Μαρξ για τους κομμουνιστές. Με αφορμή την έκδοση του ποιητικού του έργου από τον Αρ. Μητράρα , παρουσίασα το βιβλίο στην «Ελευθεροτυπία» του Σαββάτου (9-2-2013), στο ένθετο της «Βιβλιοθήκης» (υπεύθυνος: Βασ. Καλαμαράς). Αναφορά στο ρόλο του Γκιοκάλπ είχα στο κείμενό μου για τον τουρκικό εθνικισμό, το οποίο μπορείτε να βρείτε στην εξής ηλ-διεύθυνση: https://kars1918.wordpress.com/2010/06/10/turkish-nationalism/

πατήστε ΚΛΙΚ για μεγέθυνση…

Σεμινάριο Ιστορίας και Λαογραφίας για τον Πόντο

Την Κυριακή 4 Μαρτίου [7.30 μ.μ. αίθουσα (7) των Παλαιών Σφαγείων Δήμου Μοσχάτου-Ταύρου οδός Επταλόφου] θα συνεχιστεί το Σεμινάριο Ιστορίας και Λαογραφίας που διοργανώνει ο δραστήριος Όμιλος Σέρρα, που εξειδικεύεται στον ποντιακό χορό.  

Η δική μου συμβολή έγκειται στη παρουσίαση της ιστορίας του ποντιακού ελληνισμού, ως τμήμα φυσικά ενός ευρύτερου πλαισίου, με τέσσερεις ομιλίες.

Στο παρακάτω πρόγραμμα, όπως συντάχθηκε από τους υπευθύνους της «Σέρρας», παρουσιάζεται αναλυτικά η θεματολογία:

Φωτογραφίζοντας τον Αη Νικόλα στο Μανχάταν, στη σκιά των Δίδυμων Πύργων!

Το 1998 -τρία χρόνια πριν τη μοιραία επίθεση των εξτρεμιστών μουσουλμάνων–  βρέθηκα στη Νέα Υόρκη για ένα συνέδριο σχετικό με τη Γενοκτονία, που διοργάνωνε η Ομοσπονδία των Ποντιακών Συλλόγων ΗΠΑ-Καναδά. Στην παρέα μας ήταν ο ιστορικός Πολυχρόνης Ενεπεκίδης, οι νομικοί Βενιαμίν Καρακωστάνογλου και Χαρά Γαλανού, ο ερευνητής Χάρης Τσιρκινίδης κ.ά.. 

Στη βόλτα που έκανα στο Μανχάταν, σε κάποιο διάλειμμα των εργασιών, μου προκάλεσε εντύπωση  το ελληνορθόδοξο εκκλησάκι του Αγίου  Νικολάου. Ήταν έντονη η αντίθεση που υπήρχε με τον περιβάλλοντα χώρο, την οποία θέλησα και να αποθανατίσω. Έτσι, μετά την κάθοδό μου από έναν από τους Δίδυμους (το Διεθνές Κέντρο Εμπορίου, του οποίου τον τελευταίο όροφο επισκέπτονταν όλοι  για να θαυμάσουν την εκπληκτική θέα) φωτογράφισα το εκκλησάκι με φόντο τους Δίδυμους Πύργους. Πρόθεσή μου ήταν να τονίσω την αντίθεση και την έλλειψη μέτρου. Ήταν ένας φωτογραφικός σχολιασμός για την υπεροχή του απλού και της ανθρώπινης διάστασης σε σχέση με την υπερβολή και το υπερμέγεθες, που παρήγαγε η κοινωνία της αγοράς στην πλέον έντονη λειτουργία της.

Για το 1821 και τη σειρά του Σκάι

Οι φίλοι απ’ το μπλογκ «Πόντος και Αριστερά» ζήτησαν την άποψή μου για τη σειρά που προβάλλει αυτή την εποχή ο τηλεοπτικός σταθμός Σκάϊ και διαπραγματεύεται την Επανάσταση του 1821.

Την επιστημονική ευθύνη της παραγωγής έχουν δύο ιστορικοί που ανήκουν σε διαφορετικές γενιές αλλά και σε διαφορετικές ιστοριογραφικές σχολές, ο Θάνος Βερέμης και ο Ιάκωβος Μιχαηλίδης.

Η σειρά αυτή και ο τρόπος που προσεγγίζει την Επανάσταση έχει προκαλέσει μια μεγάλη συζήτηση και πλήθος απαξιωτικών σχολίων, που προέρχονται από ποικίλους χώρους που ελάχιστα συνδέονται μεταξύ τους πολιτικά.

Η δική μου άποψη, σε μια πρώτη γραφή, είναι η εξής:

-Συζητώντας για την (παράνομη) ισλαμική μετανάστευση

Στην Καθημερινή της 6ης Ιανουαρίου 2011, δημοσιεύτηκε το παρακάτω άρθρο μου με τίτλο «Εμείς και το ισλάμ«.  Αφορμή της δημοσίευσης υπήρξε η συζήτηση που πρόσφατα ξανάρχισε για την παράνομη μετανάστευση, εξαιτίας της πρόθεσης για ανέγερση ενός φράχτη παρά τον Έβρο ποταμό. Σύμφωνα με την άποψη των αρμοδίων, στόχος του φράχτη θα είναι  η αποτροπή της εισόδου στη χώρα των χιλιάδων, μουσουλμάνων κυρίως,  παράνομων μεταναστών από χώρες που βρίσκονται είτε ανατολικά ή νότια της Τουρκίας, είτε στη Βόρεια Αφρική.

Το πολυπαραγοντικό ζήτημα της σχέσης των Ελλήνων με το ισλάμ  με είχε απασχολήσει και παλιότερα, στο πλαίσιο της συγγραφής του βιβλίου Έλληνες του Πόντου. Η γενοκτονία απ’ τον τουρκικό εθνικισμό. Εκεί αναπόφευκτα, κατά την περιγραφή των συνθηκών για το μεσαιωνικό ελληνισμό, είχα συναντήσει το ισλάμ κατά την εποχή της βίαιης εξάπλωσής του στο χώρο της τότε καθ’ ημάς Ανατολης. Τα δημοσιευμένα κείμενα στην έκδοση εκείνη, μαζί με κάποια αδημοσίευτα στοιχεία είναι αναρτημένα στο μπλογκ…

Εμείς και το Ισλάμ

Οι ραγδαίες κοινωνικές εξελίξεις έφεραν ξαφνικά την ελλαδική κοινωνία μπροστά σε πρωτοφανείς αλλαγές και προκάλεσαν μια ιδιαίτερη αμηχανία που από πολλούς ερμηνεύτηκε ως δυσανεξία. Αυτό κυρίως φαίνεται στην περίπτωση των πολυάριθμων μουσουλμάνων που ξαφνικά τα τελευταία χρόνια «γέμισαν» το αθηναϊκό τοπίο. H Ελλάδα έχει ήδη μετατραπεί σε  αποθήκη «λαθραίων» ανθρώπων και ψυχών με την υπογραφή της Συνθήκη του Δουβλίνου ΙΙ (2003) και τη σχετική αδιαφορία των δυτικών μας συμμάχων. H Eλλάδα είναι πλέον και με την υπογραφή της  το buffer state της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

-εμείς και το ισλάμ

Οι μουσουλμάνοι εξτρεμιστές της Αλ Κάιντα δολοφόνησαν την 11η Σεπτεμβρίου του 2001, 3.000 και πλέον αθώους άμαχους στ’ όνομα του Αλλάχ και του Ιερού τους Πολέμου. Ο πλανήτης μπήκε πλέον σε μια μεγάλη και ιστορική σύγκρουση… Ήταν σαν να επιβεβαιώνονταν οι απόψεις του Χάντιγκτον, περί της σύγκρουσης των πολιτισμών. Ότι δηλαδή μετά τη σοβιετική κατάρρευση η ανθρωπότητα μπαίνει σε μια περίοδο πολιτισμικού διχασμού όπου οι συγκρούσεις θα καθορίζονται από τις πολιτιστικές εντάξεις.

Δεδομένου ότι: