Να αξιοποιήσουμε την καραντίνα διαβάζοντας!!!

Ζώντας μια παράξενη εποχή, γεμάτη καινοφανείς κινδύνους, μοιραζόμαστε όλοι μια ίδια κατάσταση:
την αναγκαστική απομόνωση στα σπίτια μας, πιστεύοντας ότι έτσι θα αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά την επιδημία.

Ας προσπαθήσουμε να αξιοποιήσουμε όσο γίνεται καλύτερα την κατάσταση αυτή.

Και ένας τρόπος καλής αξιοποίησης είναι το διάβασμα είτε για απόλαυση, είτε για συμπλήρωση των γνώσεων.

Από τη δική μου την πλευρά μπορώ να σας στείλω όσα από τα βιβλία μου έχω σε ηλεκτρονική μορφή, σε PDF.

Aρκεί να μου στείλετε στο μέιλ agtzidis.vlassis@gmail.com την επιλογή σας,
ή να τα αναφέρετε (μέιλ σας+επιλογή) ως σχόλιο στο τέλος αυτής της δημοσίευσης…

Τα διαθέσιμα βιβλία σε ηλεκτρονική μορφή είναι τα εξής (με χρονολογική σειρά):

Advertisement

Την Κυριακή (21 Μαϊου) ο «Πόντος» με το «Έθνος»….

Tην Κυριακή θα διανεμηθεί με την εφημ. το ‘Έθνος» ένα βιβλίο (τσέπης θα το χαρακτήριζα) με τίτλο «Πόντος: Ένα ανοιχτό ζήτημα» το οποίο εκδόθηκε το 1996 από τις Εναλλακτικές Εκδόσεις…

Παρότι είναι γραμμένο πριν από 20 και πλέον χρόνια παρουσιάζει τους βασικούς άξονες του ποντιακού ζητήματος, τόσο στο παρελθόν όσο και στις μέρες μας. Βέβαια, από τότε η έρευνα έχει προχωρήσει πολύ. Για παράδειγμα: σήμερα έχουν ξεκαθαρίσει πλήρως τα ζητήματα των αριθμών (πληθυσμών και θυμάτων), που τότε ήταν ακόμα ασαφή και βασίζονταν σε παλιές εκτιμήσεις, όπως και του αντικειμενικού ιστορικού πλαισίου του μικρασιατικού ζητήματος, εντός του οποίου εκφράστηκε το ποντιακό ζήτημα….

Το βιβλίο αυτό βασίστηκε πάνω στην εισήγηση που είχα κάνει στο μεγάλο συνέδριο που διοργάνωσε το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών (ΚΜΣ) στην Αθήνα το 1992, με αφορμή τα 70 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή.  

Η «Μικρά Ασία» στην Εστία Νέας Σμύρνης

Η Εστία Νέας Σμύρνης, σε συνεργασία με την Ένωση Ποντίων Ν. Σμύρνης «Η Μαύρη Θάλασσα» και τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος, παρουσιάζει το βιβλίο:

«Μικρά Ασία: Ένας οδυνηρός μετασχηματισμός
(1908-1923)»

 .

στις 25 Νοεμβρίου 2016, στις 7.00 μ.μ. στην Εστία Ν. Σμύρνης (Κων. Παλαιολόγου 1)

 

Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι:

 

–Χρήστος Γαλανίδης, πρόεδρος της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών

 

–Χάρης Αθανασιάδης, Ιστορικός, αν. καθηγητής στο παν/μιο Ιωαννίνων και

 

–Βλάσης Αγτζίδης, ιστορικός και συγγραφέας του βιβλίου

 .

Συμμετέχει: Η Χορωδία και οι μουσικοί της Ένωσης Ποντίων Νέας Σμύρνης, Δάφνης και Αγίου Δημητρίου «Η Μαύρη Θάλασσα».

H αριστερή παρέκκλιση στο γλωσσικό ζήτημα…

…και οι θανάσιμες συνέπειές της
———————————————-

περ. Τα ιστορικά, τεύχ, 43, Δεκέμβριος 2005, σελ. 421-448

Ποντιακή VS δημοτική.
.
Μια άγνωστη πλευρά του ελληνικού γλωσσικού ζητήματος στη Σοβιετική Ένωση του Μεσοπολέμου[1]

.
Του Βλάση Αγτζίδη (*)

.
Γλωσσικό ζήτημα και εκπαιδευτική μεταρρύθμιση
. .

Oι κύριοι άξονες του νέου βιβλίου

Στο νέο βιβλίο με τίτλο «Μικρά Ασία. Ένας οδυνηρός μετασχηματισμός (1908-1923)» επιχειρείται η διερεύνηση μιας σκοτεινής εποχής που ακόμα διχάζει τους ιστορικούς, αλλά και τους πολιτικούς.

 

Τα κείμενα που έχουν επιλεγεί για τον παρόντα τόμο, παρότι εντάσσονται στις επί μέρους θεματικές ενότητες, εν τούτοις διατηρούν την αυτοτέλειά τους, διευκολύνοντας έτσι τον αναγνώστη.

Στο 1ο Μέρος παρουσιάζεται το ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο εντός του οποίου έγινε ο μετασχηματισμός και κορυφώθηκε με τη Μικρασιατική Καταστροφή. Αναζητούνται οι κοινωνικές αιτίες και αντιθέσεις εντός τη οθωμανικής κοινωνίες, οι οποίες επιλύθηκαν με έναν ιδιαιτέρως αιματηρό τρόπο, καθώς και οι αντιθέσεις εντός του ελληνικού κόσμου που οδήγησαν στη διαμόρφωση ανορθολογικών πολιτικών και στην εν τέλει υπονόμευση των δικαιωμάτων των μη μουσουλμανικών λαών της Ανατολής.

Κυκλοφόρησε το νέο μου βιβλίο

Τα γεγονότα που συνέβησαν κατά την περίοδο της κατάρρευσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της διαδικασίας μετασχηματισμού της (1908-1923) προκαλούσαν πάντα μια αμφιθυμία. Η συνειδητή άρνηση και η επιλεγμένη σιωπή καθόρισαν τις προτεραιότητες της ιστορικής επιστήμης, ακόμα και της τέχνης. Ο ελληνισμός της Ανατολής και η καταστροφή του δεν αποτέλεσαν μέρος των νεοελληνικών επιστημονικών προτεραιοτήτων.

Το βιβλίο αυτό εκφράζει την ανάγκη να παρουσιαστεί η διαδικασία μετάβασης από την πολυεθνική Οθωμανική Αυτοκρατορία στην εποχή του έθνους-κράτους και να αποσαφηνιστούν αδιερεύνητα στοιχεία της ιστορίας όπως είναι – μεταξύ άλλων – οι λόγοι που το μιλιταριστικό κίνημα των Νεότουρκων αποφάσισε και πραγματοποίησε τη Γενοκτονία των μη μουσουλμανικών πληθυσμών, καθώς και οι ευθύνες του ελληνικού πολιτικού συστήματος και των μεγάλων δυνάμεων της εποχής για την ελληνική ήττα.

Tιμώντας την Άρτεμη Ξανθοπούλου-Κυριακού

 Μια ενδιαφέρουσα έκδοση, αφιερωμένη στην  Άρτεμη Ξανθοπούλου – Κυριακού ιστορικό και υπεύθυνη της τριμελούς επιτροπής (μαζί με Χασιώτη-Μουρέλο) στο διδακτορικό μου (1990-1996). Στη συλλογική αυτή έκδοση συμμετέχω με το κείμενο: «Ο Πόντος μετά το 1830 και η πολιτική της Ελλάδας ως το ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1877 – 78».

—————————

Η ανακοίνωση των εκδοτών για το νέο αυτό βιβλίο, είναι η ακόλουθη:

Ελλήνων δρόμοι

.

Μελέτες αφιερωμένες στην Άρτεμη Ξανθοπούλου – Κυριακού, περιλαμβάνει το βιβλίο «ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΡΟΜΟΙ», που εκδόθηκε από τις εκδόσεις Επίκεντρο, σε επιμέλεια του Κυριάκου Χατζηκυριακίδη και Ευριπίδη Γεωργανόπουλου.

.

22-6-2015, Eκδήλωση στη Θεσσαλονίκη

Ο ραδιοφωνικός σταθμός «Στο Κόκκινο» και το Βιβλιοπωλείο «Το Κεντρί» σας προσκαλούν την Δευτέρα 22 Ιουνίου, 8.00 μ.μ.στην παρουσίαση του βιβλίου «Ο Κόκκινος Καπνάς και ο ελληνισμός του Καυκάσου«. 

 .

Το βιβλίο αυτό βασίζεται στη διδακτορική μου διατριβή στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης-ΑΠΘ, [Σχολή Φιλοσοφική, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Τομέας Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας και Λαογραφίας]  η οποία είχε κατατεθεί με τον εξής τίτλο:  Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ ΣΤΗ ΣΟΒΙΕΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΚΟΚΙΝΟΣ ΚΑΠΝΑΣ (1932 – 1937) 

 .

Kυριακή 16 Μαρτίου: επανακυκλοφορεί το βιβλίο για τους Έλληνες της τ. ΕΣΣΔ

22 χρόνια μετά επανακυκλοφορεί με την «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» (16-3-2014) το βιβλίο με τίτλο: «Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Οι συνέπειες για τον ελληνισμό«(1992). Η ουκρανική κρίση και το δημοψήφισμα της Κριμαίας το έκαναν και πάλι επίκαιρο. Να σημειωθεί ότι το βιβλίο αυτό δεν κυκλοφορεί στην αγορά. 

Γράφτηκε τους τελευταίους μήνες της ΕΣΣΔ (φθινόπωρο του ’91) και εκδόθηκε μετά την κατάρρευση (Φεβρουάριος ’92) σε μια προσπάθεια ενημέρωσης της ελληνικής κοινής γνώμης, αλλά και των αρμοδίων που διαμόρφωναν την εξωτερική πολιτική, για τις κοσμογονικές αλλαγές που συνέβαιναν με την κατάρρευση της Σοβιετικής Αυτοκρατορίας. Το βιβλίο αυτό ανήκει στην εποχή που το γέννησε και με μια έννοια αποτελεί -εκτός από πηγή πληροφόρησης για τις εστίες της έντασης- και ντοκουμέντο των δεδομένων αντιλήψεων που υπήρχαν εκείνη την εποχή. 

.

Στο βιβλίο αυτό, γίνεται μια προσπάθεια περιγραφής των συνθηκών που γέννησαν τους σκληρούς πολέμους, αρχικά στον Καύκασο. Περιγράφονται από τότε αυτά που -άλλα σύντομα και άλλα πολύ αργότερα- ακολούθησαν και συμβαίνουν έως σήμερα.

  

Τα γεγονότα στην Κριμαία και στην Ουκρανία δεν θα τελειώσουν εύκολα και οι μετασοβιετικές ωδίνες θα συνεχίσουν να απασχολούν τόσο τον υπόλοιπο πλανήτη, όσο και τους Έλληνες που η μοίρα τους τοποθέτησε σ’ εκείνα τα εδάφη...

Άρθρο του 1993 στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο»

Η γενοκτονία των Ελλήνων της Ανατολής

του Βλάση Αγτζίδη (*)

To 1914 αρχίζουν οι μεγάλες διώξεις των Ελλήνων της Ιωνίας και της Ανατολικής Θράκης. Το 1915 γίνεται η γενοκτονία των Αρμενίων μe ενάμιση εκατομμύριο νεκρούς, ενώ το 1916 αρχίζει η γενο­κτονία των Ελλήνων στον Πόντο με 350.000 νεκρούς ως το 1923. Σε έγγραφο του Αυστριακού υπουργού Εξωτερικών προς το Βερολίνο αναφέρο­νται τα εξής:

«Η πολιτική των Τούρκων είναι μέσω μιας γενι­κευμένης καταδίωξης του ελληνικού στοιχείου, να εξοντώσει τους Έλληνες ως εχθρούς του Κράτους, όπως πριν τους Αρμένιους. Οι Τούρκοι εφαρμό­ζουν τακτική εκτόπισης των πληθυσμών, δίχως διάκριση και δυνατότητα επιβίωσης, απ’ τις ακτές στο εσωτερικό της χώρας, ώστε οι εκτοπιζόμενοι να είναι εκτεθειμένοι στην αθλιότητα και τον θάνα­το από πείνα. Τα εγκαταλειπόμενα σπίτια των εξοριζoμένων λεηλατούνται από τα τούρκικα τάγματα τιμωρίας ή καίονται και καταστρέφονται. Και όλα τα άλλα μέτρα τα οποία εις τους διωγμούς των Αρμενίων ευρίσκοντο εις ημερησίαν διάταξιν, επα­ναλαμβάνονται τώρα εναντίον των Ελλήνων». 

Ανέβζηγος Αροθυμία…

...Δηλαδή: Άσβεστη  νοσταλγία

Έτσι τιτλοφορείται μια εξαιρετική έκδοση  που έγινε το 2001 από την Ομοσπονδία Ποντιακών Σωματείων Ν. Ελλάδας.

Όπως αναφέρεται στο εισαγωγικό: «… στα πλαίσια διάσωσης και διάδοσης της πολιτιστικής κληρονομιάς των Ποντίων ξεκινά μια μεγάλη προσπάθεια καταγραφής παραδοσιακών σκοπών – χορών, ενώ παράλληλα πραγματοποιεί κύκλο σεμιναρίων για την αναβίωση χορών και αντίστοιχων μουσικών σκοπών που είχαν σχεδόν ξεχαστεί. Εκείνη την εποχή συγκεντρώνεται και καταγράφεται ο κύριος όγκος του υλικού του παρόντος έργου (6 CD + Βιβλίο 98 σελίδων)…»

Η παραγωγή βασίζεται κυρίως στην ερευνητική προσπάθεια του Νίκου Ζουρνατζίδη. Σπάνιο φωτογραφικό υλικό συνοδεύει την έκδοση που ανήκει κυρίως στο Στέλιο Θεοδωρίδη.

Το εξαιρετικής αισθητικής βιβλίο -στο οποίο έγραψα τα ιστορικά στοιχεία που αναρτώνται μετά τα περιεχόμενα- έχει την εξής δομή όπως αναφέρεται στο musical.gr:

Καβάλα: Εκδηλώσεις, στα «Σήματα Καπνού» και στη Χρυσούπολη

Ο Ελεύθερος Κοινωνικός Πολυχώρος «Σήματα Καπνού» και η εφημερίδα «Πρωΐνή» σας καλούν στην παρουσίαση των βιβλίων του ιστορικού Βλάση Αγτζίδη «Ο Κόκκινος Καπνάς« και «Το τραύμα και οι πολιτικές της μνήμης« (συλλογικό, επιμ. Γιώργος Κόκκινος) την Τετάρτη 23/03 στις 19.00.

 

Ομιλητές:

Βλάσης Αγτζίδης (συγγραφέας-ιστορικός)

Χ. Καλιντζόγλου (οικονομολόγος-ερευνητής)

Χ. Κοζαρίδης (οδοντίατρος-ιστορικός ερευνητής)

)()()()()()()()()()()()()()()()()()()()()()()()()()(

Επίσης στις 24 Μαρτίου 2011, θα γίνει εκδήλωση με θέμα «Οι Έλληνες της Ανατολής στην επανάσταση του 1821« στη Χρυσούπολη Καβάλας, συνδιοργανωμένη από τον Ποντιακό (Σύλλογος Ποντίων Νέστου) και το Μικρασιατικό Σύλλογο.

Die Vertreibung der Griechischen Gemeinschaft aus Abchasien

Ένα κείμενο στο γερμανικό περιοδικό Pogrom

Οι πόλεμοι στο  μετασοβιετικό Καύκασο και ειδικά ο πόλεμος της Αμπχαζίας, εμπεριείχαν και μια ελληνική παράμετρο. Οι ελληνικοί πληθυσμοί που κατοικούσαν στην περιοχή ενεπλάκησαν στις σκληρές εθνικές συγκρούσεις. Οι Έλληνες της Ελλάδας ελάχιστα αντιλήφθηκαν τις κοσμοϊστορικές αλλαγές που συνέβαιναν εκεί και την τραγωδία που βίωναν οι ομοεθνείς τους.  Η χαρακτηριστικότερη μάλλον στιγμή που αποτυπώθηκε  στην  ελλαδικική μνήμη, ήταν η Έξοδος από τη φλεγόμενη Αμπχαζία 1200 περίπου ομογενών  με ένα πλοίο που έστειλε η ελληνική κυβέρνηση τον Αύγουστο του 1993.

Είχα την τύχη να παρακολουθήσω την πορεία αυτή, όταν συμμετείχα στην αποστολή που πήγε στο εμπόλεμο Σοχούμι  με σκοπό να σώσω τα ελληνικά ντοκουμέντα που βρισκόταν στο Ιστορικό Αρχείο της πόλης. Χωρίς αποτέλεσμα βέβαια γιατί ήδη το είχαν πυρπολήσει Γεωργιανοί παρακρατικοί. Στο τέλος αυτής της ανάρτησης μπορείτε να δείτε δυό  φωτογραφίες απ’ το πυρπολημένο αρχείο.

Με την επιστροφή στην Ελλάδα συνέταξα στο πλαίσιο της Γενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού μια όσο το δυνατόν πλήρη έκθεση για τα γεγονότα και για το ελληνικό κόστος αίματος και περιουσιών. Παράλληλα δημοσίευσα την έντονη εμπειρία μου σε εφημερίδες κα περιοδικά στην Ελλάδα [Ελευθεροτυπία (1993) και Οικονομικό Ταχυδρόμο (1994)]. Κάποια στιγμή θα αναρτήσω αυτά τα κείμεναπου έχουν ιδιαίτερη σημασία για όσους μελετούν τα γεγονότα εκείνα γιατί καταγράφουν με αρκετή λεπτομέρεια τα όσα συνέβησαν και το κόστος του πολέμου που είχε η ελληνική κοινότητα . 

«Μνήμη και Τραύμα»: μια βιβλιοπαρουσίαση (16-2-2011)

Παρουσίαση του βιβλίου:
Κόκκινος, Γιώργος – Λεμονίδου, Έλλη – Αγτζίδης, Βλάσης (2010) Το τραύμα και οι πολιτικές της μνήμης. Ενδεικτικές όψεις των συμβολικών πολέμων για την Ιστορία και τη Μνήμη. Αθήνα: Ταξιδευτής, σελ 329.

Του Στέλιου Θεοδωρίδη

«Αλλά η τιμωρία του άλλου, επειδή είναι ο άλλος, βασιζόμενη
σε μια αφηρημένη ιδεολογία, μας φαινόταν το αποκορύφωμα της αδικίας
και του παραλογισμού….  Για κάποιον που δεν πίστευε ούτε πιστεύει,
όπως εγώ, αυτή ήταν η ύψιστη αδικία, ασυμβίβαστη με κάθε τι και ακατανόητη».
[Primo Levi, «To καθήκον της μνήμης»…]

Ένα ιδιαίτερα σημαντικό νέο βιβλίο ήρθε να καλύψει το κενό στην προσέγγιση ενός ενδιαφέροντος και εξαιρετικά επίκαιρου θέματος: των πολιτικών και των συγκρούσεων που αναπτύσσονται γύρω από τη Μνήμη, η οποία μεταφέρει στο σύγχρονο κόσμο το Τραύμα που προήλθε από βίαιες συμπεριφορές σκληρών ομάδων εξουσίας ενάντια σε άμαχους πληθυσμούς. Για πρώτη φορά στην ελληνική βιβλιογραφία κατατίθεται μια ολοκληρωμένη μελέτη που προσεγγίζει θεωρητικά το ζήτημα και μελετά ενδεικτικά περιπτώσεις απ’ όλο τον κόσμο.  

Το νέο μας βιβλίο: για το Τραύμα και τη Μνήμη

Λίγο πριν τις γιορτές των Χριστουγένων –μετά από πολύμηνη γόνιμη προεργασία– κυκλοφόρησε το νέο βιβλίο: Γιώργος Κόκκινος – Έλλη Λεμονίδου – Βλάσης Αγτζίδης,Tο τραύμα και οι πολιτικές της Μνήμης. Ενδεικτικές όψεις των συμβολικών πολέμων για την Ιστορία και τη Μνήμη, εκδ. Ταξιδευτής, Αθήνα.

Επί πλέον στοιχεία:

http://www.biblionet.gr/main.asp?page=showbook&bookid=163591

Η δική μου συμβολή στο έργο έχει ως τίτλο : “Mνήμη, ταυτότητα και ιδεολογία στον ποντιακό ελληνισμό”.  Κάποια κεφάλαια αυτού του κειμένου είχα παρουσιάσει παλιότερα στο μπλογκ.

Ο «Κόκινος Καπνας» στο «Nameless Βookstore»

Ας παίξουμε λιγάκι με τους όρους, μιας και το Βιβλιοπωλείο που θα παρουσιάσει το βιβλίο μου για τον Κόκινο Καπνα ονομάζεται «Χωρίς Όνομα«.

Η Πρόσκληση έχει ως εξής:

Το Βιβλιοπωλείο «χωρίς όνομα» σας προσκαλεί την Τετάρτη 19 Ιανουαρίου, στις 7.30 το απόγευμα στο πολιτιστικό κέντρο του Ι.Ν. Φανερωμένης Χολαργού (στην Πλ. Φανερωμένης, απέναντι από το βιβλιοπωλείο) στην συζήτηση:

“Η τραγωδία του σοβιετικού ελληνισμού κατά τον μεσοπόλεμο – κοινωνικοπολιτικές και πολιτιστικές όψεις του δημόσιου βίου“, με  τους:

-Ο «Κόκινος Καπνας» στο «Δρόμο»

Στην εφημερίδα Δρόμος της Αριστεράς της 25ης Σεπτεμβρίου 2010, δημοσιεύτηκε παρουσίαση του βιβλίου μου O Κόκινος Καπνας και ο ελληνισμός του Καυκάσου.

Δρόμος Οχτωβριανής Επανάστασης…

Του Στέλιου Θεοδωρίδη

Ο Κόκινος Καπνaς, δηλαδή ο «Κόκκινος Καπνεργάτης», ήταν μια σημαντική ελληνική σοβιετική εφημερίδα που εκδιδόταν στο σοβιετικό Καύκασο τη δεκαετία του ’30. Η πρόσφατη κυκλοφορία της μελέτης του ιστορικού Βλάση Αγτζίδη με τίτλο «Η εφημερίδα Κόκινος Καπνας και ο ελληνισμός του Καυκάσου (1932-1937)» από τις  Εναλλακτικές Εκδόσεις, ξανάφερε στην επικαιρότητα τη συζήτηση για μια από τις πλέον φωτεινές αλλά άγνωστες σελίδες του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος.

Γιατί, κάποιες από τις πιο σημαντικές στιγμές του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος σχετίζονται με την περίοδο εκείνη στην ΕΣΣΔ, όπου «Οι Έλληνες κομμουνιστές πήραν την εξουσία και την άσκησαν κατά το δοκούν», όπως αναφέρει ο συγγραφέας.  Τα όσα συγκλονιστικά συνέβησαν στις ελληνικές κοινότητες της Ρωσίας από το 1917 έως και το 1937 αποτελούν μέχρι σήμερα μια άγνωστη σελίδα του κινήματος.

Μια άγνωστη εκδοχή της Διεθνούς

Το 1990 είχα πρωτοδημοσιεύσει στο βιβλίο μου «Ποντιακός ελληνισμός. Από τη γενοκτονία και το σταλινισμό στην περεστρόϊκα« δύο άγνωστες εκδοχές του ύμνου της Διεθνούς (στα ποντιακά και στη δημοτική), όπως δημιουργήθηκαν στην ΕΣΣΔ.  Τα στοιχεία αυτά δημοσιεύτηκαν με πληρέστερη τεκμηρίωση και το 1997 στο βιβλίο μου με τίτλο «Παρευξείνιος Διασπορά. Οι ελληνικές εγκαταστάσεις στις βορειοανατολικές περιοχές του Εύξεινου Πόντου«.

Mε αφορμή την παρουσίαση στις 18 Σεπτεμβρίου του νέου μου βιβλίου «Κόκινος Καπνας και ο ελληνισμός του Καυκάσου» στο «Στέκι Πολιτών” στην Κατερίνη , ο φιλόλογος Νίκος Αποστολίδης ανέλαβε να παρουσιάσει τα άγνωστα πολιτικά ποντιακά τραγούδια με πρώτη την Κομμουνιστική Διεθνή, όπως τραγουδήθηκε από τους σοβιετικούς Πόντιους.

Η εκτέλεση του ύμνου της Διεθνούς από τον Αποστολίδη βασίστηκε στους στίχους που είχα εντοπίσει και δημοσιεύσει, σε μια προσπάθεια να παρουσιαστούν ενιαία οι δύο ελληνικές σοβιετικές εκδοχές της Διεθνούς: στα ποντιακά και στη δημοτική.

Από το βιβλίο «Παρευξείνιος Διασπορά» αντλήθηκαν τα παρακάτω ιστορικά στοιχεία:

-Τρεις εκδηλώσεις…. (17,18 και 19 Σεπτεμβρίου)

Σε τρεις εκδηλώσεις του επόμενου τριήμερου (17-19 Σεπτεμβρίου), θα παρουσιάσω διάφορα θέματα (2 για Μικρά Ασία και 1 για Κόκκινο Καπνά).

Συγκεκριμένα:

1) Παρασκευή 17 Σεπτεμβρίου 2010, 6.30 μ.μ. στον Πόρτο Ράφτη (Ομάδα Βιβλίου)

Συνάντηση με την Ομάδα Βιβλίου του Πόρτο Ράφτη. Το θέμα που θα αναπτύξω και θα συζητήσουμε, σχετίζεται με τη μικρασιατική πρόκληση και έχει ως τίτλο:

«Η χαμένη ευκαιρία του ελληνικού εκσυγχρονισμού».

Όποιος θέλει να συμμετέχει στην εκδήλωση θα μπορούσε να επικοινωνήσει με τους υπευθύνους της Ομάδας στο: erasinou@otenet.gr

2) Σάββατο 18 Σεπτεμβρίου 2010, 19.30, Πάροδος Βότση 5, Κατερίνη.

Το «Στέκι Πολιτών Κατερίνης» διοργανώνει εκδήλωση μ’ αφορμή την έκδοση του βιβλίου  «Ο Κόκινος Καπνας και ο ελληνισμός του Καυκάσου», όπου θα μιλήσουμε για το βιβλίο, τον ποντιακό ελληνισμό και την μεσοπολεμική αριστερά.

Με αφορμή την εκδήλωση αυτή ο Αντώνης Κάλφας δημοσίευσε στην τοπική εφημερίδα της Κατερίνης κείμενο με τον εξής τίτλο και υπότιτλο: «Ο Κόκκινος Καπνεργάτης, ο ελληνισμός του Καυκάσου και οι περιπέτειες της αριστεράς στο μεσοπόλεμο… » [Μ’ αφορμή τον “Κόκινο Καπνα”, στο “Ολύμπιο Βήμα” (Κατερίνη)]

3) Κυριακή 19 Σεπτεμβρίου 2010, 11 π.μ. κεντρική εκδήλωση Νομαρχίας Πιερίας για τη Μικρασιατική Καταστροφή

-Μ’ αφορμή τον «Κόκινο Καπνα», στο «Ολύμπιο Βήμα» (Κατερίνη)

Με αφορμή μια συζήτηση με τον Αντώνη Κάλφα, δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα της Κατερίνης  Ολύμπιο Βήμα  την Τετάρτη 8 Σεπτεμβρίου το παρακάτω κείμενο….

Ο Κόκκινος Καπνεργάτης, ο ελληνισμός του Καυκάσου και οι περιπέτειες της αριστεράς στο μεσοπόλεμο

 Μια συζήτηση με τον ιστορικό Βλάση Αγτζίδη πριν από την παρουσίαση  στην Κατερίνη του βιβλίου του : Η εφημερίδα ‘Κόκινος Καπνας’ και ο ελληνισμός του Καυκάσου (1932-1937)

Mόλις κυκλοφόρησε από τις Εναλλακτικές Εκδόσεις η μελέτη του Βλάση Αγτζίδη με τίτλο: «Η εφημερίδα ‘Κόκινος Καπνας’ και ο ελληνισμός του Καυκάσου (1932-1937)». Η συγκεκριμένη μελέτη βασίζεται σε διδακτορική διατριβή, η οποία εκπονήθηκε στην Φιλοσοφική Σχολή Θεσσαλονίκης (είναι διαθέσιμη και στο διαδίκτυο). Πρόκειται για έναν ογκώδη τόμο 504 σελίδων στον οποίο καταγράφονται σε έντεκα χορταστικά κεφάλαια  τόσο το ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο (απόψεις του σοβιετικού καθεστώτος για τον τύπο, τη γλώσσα και την πνευματική παραγωγή, η κυρίαρχη ιδεολογία, ο ρόλος της εκκλησίας, η δομή της κοινωνίας, οι νέες οικονομικές δομές που συνδέονται με την κολεκτιβοποίηση, η Ελλάδα και ο Πόντος) όσο και κυριότατα η ίδια η εφημερίδα (γλώσσα, η χρήση της ποντιακής,  ύλη, η αποδοχή τής εφημερίδας και η ανταπόκριση των Ελλήνων, τρόποι διάδοσης της εφημερίδας, μορφές παρέμβασης στην κοινωνία, η λειτουργία των νέων θεσμών και τα νέα προβλήματα που αυτή δημιουργούσε, οι απόψεις της εφημερίδας για τον πολιτισμό, το γλωσσικό ζήτημα καθώς και η λογοτεχνική παραγωγή).

The Persecution of Pontic Greeks in the Soviet Union

Ένα συνέδριο το ‘9ο στην Οξφόρδη.

Το Νοέμβριο του 1990 οργανώθηκε στην Οξφόρδη ένα πολύ ενδιαφέρον  συνέδριο με τίτλο «The Odyssey of the Pontic Greeks».

Το συνέδριο έγινε σε μια ενδιαφέρουσα εποχή, όπου η έξοδος μεγάλων πληθυσμων από την υπό κατάρρευση EΣΣΔ ήταν μέγιστη επιστημονική πρόκληση για τους ευρωπαίους κοινωνικούς επιστήμονες. Οι Γερμανοί του Βόλγα, οι Εβραίοι και οι Έλληνες του Πόντου ήταν οι μεγάλες πληθυσμιακές ομάδες που είχαν αρχίσει να μεταναστεύουν μαζικά.  Το γεγονός αυτό αύξησε το επιστημονικό ενδιαφέρον για την συγκεκριμένη κοινωνική ομάδα και κατά συνέπεια για το γενικότερο ιστορικό φαινόμενο.

Στο συνέδριο συμμετείχαν οι Anthony Bryer, Peter Mackridge, Patricia Fann, Άρτεμη Ξανθοπούλου, Απόστ. Καρπόζηλος, Μαρία Βεργέτη, Έφη Βουτυρά και εγώ. 

Παράλληλα είχα επιμεληθεί και μια έκθεση φωτογραφιών και ντοκουμέντων που πλαισίωνε το συνέδριο.

 

Την εποχή εκείνη είχα ολοκληρώσει μια πρώτη φάση έρευνας του φαινομένου του σοβιετικου ελληνισμού και είχα ήδη δημοσιεύσει  την πρώτη μου μονογραφία με τίτλο Ποντιακός ελληνισμός: Από τη γενοκτονία και το σταλινισμό στην περεστρόϊκα (αρχές 1990).

Ο τίτλος της δικής μου, αρκετά πρώιμης,  εισήγησης  στο συνέδριο ήταν : The Persecution of Pontic Greeks in the Soviet Union.

-Ο Κωστής Παπαγιώργης για τον «Κόκινο Καπνα»

Στην εφημερίδα Κόσμος του Επενδυτή στις 12-13 Ιουνίου 2010, ο Κωστής Παπαγιώργης παρουσίασε την έκδοση της  μελέτης για την εφημερίδα Κόκινος Καπνας.

Στην εισαγωγή του έγραψε: «Μία από τις 160 εθνότητες που απάρτισαν τη Σοβιετική Ένωση ήταν ασφαλώς και οι Έλληνες -κομμουνιστές και μη- των ποντιακώνπεριοχών στα βόρεια παράλια του Εύξεινου Πόντου που έφταναν τις 300.000 ψυχές. Ο Βλάσης Αγτζίδης, διδάκτωρ σύγχρονης ιστορίας, με το βιβλίο του για τον «Κόκκινο Καπνά» (Εναλλακτικές Εκδόσεις), ιστορώντας  το χρονικό έκδοσης και κυκλοφορίας μιας ελληνόγλωσσης εφημερίδας με αυτόν τον τίτλο ουσιαστικά διασώζει την ιστορική υπόσταση των πληθυσμών της περιοχής και την απίστευτη διαδικασία των συνθηκών διαβίωσης…»

Ο “Κόκινος Καπνας” στον Ιανό (videos)

Η πρώτη παρουσίαση της μελέτης μου για την ελληνική σοβιετική εφημερίδα Κόκινος Καπνας που εκδιδόταν στον Καύκασο τη δεκαετία του ’30, έγινε στον Ιανό.  Τις παρεμβάσεις των συμμετεχόντων ανάρτησε ο Καναλιώτης, όπου και μπορείτε να τις δείτε.

Στο Εισαγωγικό του Σημείωμά του ο «Καναλιώτης» αναφέρει: «Έγινε με μεγάλη επιτυχία η παρουσίαση της μελέτης του Βλάση Αγτζίδη με τίτλο: «Η εφημερίδα ‘Κόκινος Καπνας’ και ο ελληνισμός του Καυκάσου (1932-1937)» (που την είχαμε αναφέρει σε παλαιότερο ποστ) στον Ιανό στις 7 Μαΐου 2010. Οι ομιλητές (ο προέδρος της Ακαδημίας Αθηνών κ. Σβολόπουλος, ο δημοσιογράφος Σεραφείμ Φυντανίδης, ο καθηγητής της (του) Παντείου κ. Ανδρεάδης και ο πρόεδρος της επιτροπής Ποντιακών Μελετών κ. Γαλανίδης) μίλησαν με τα καλύτερα λόγια για το έργο του Βλάση Αγτζίδη.«

1/11. Χατζηιακώβου, διευθυντής του ”Ιανός”  και Καραμπελιάς, εκδότης

-Παρουσίαση του «Κόκκινου Καπνά» στον Ιανό

Οι Εναλλακτικές Εκδόσεις και το Βιβλιοπωλείο Ιανός (Σταδίου 24) σας προσκαλούν την Παρασκευή 7 Μαϊου, 8.00 μ.μ. στην παρουσίαση του βιβλίου :

«Η εφημερίδα Κόκινος Καπνας και ο ελληνισμός του Καυκάσου (1932-1937) »

Για το βιβλίο θα μιλήσουν:

–Κωσταντίνος Σβολόπουλος, ιστορικός, πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών

–Σεραφείμ Φυντανίδης, δημοσιογράφος, τ. διευθυντής της Ελευθεροτυπίας

–Γιάγκος Ανδρεάδης, καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

–Χρήστος Γαλανίδης, πρόεδρος Επιτροπής Ποντιακών Μελετών.

Τη συζήτηση θα συντονίσει ο  Γιώργος Καραμπελιάς

Δείτε τα βίντεο από την εκδήλωση, όπως τα ανέβασε ο Καναλιώτης:

Ο “Κόκινος Καπνάς” στον Ιανό (videos)

http://kanali.wordpress.com/2010/05/18/kokinoskapnasianos/

Φωτογραφίες απ’ την εκδήλωση

Ένας «πετυχημένος» πίνακας

Γύρω στο 1986-87 ζωγράφισα με την αγιογραφική τεχνική (αυγοτέμπερα, επιχρύσωση, κ.λπ.) έναν αντάρτη του Πόντου. Αργότερα,  χρησιμοποίησα τον πίνακα, ως εξώφυλλο σε βιβλία μου και σε σχετικά αφιερώματα.

Κάποια στιγμή φάνηκε ότι άρχισε να διαδίδεται από μόνος του. Απόκτησε αυτόνομη υπόσταση και ανεξαρτητοποιήθηκε πλήρως από τον δημιουργό του!!!

Άρχισα να τον βλέπω σε πολλά ξεχωριστά μέρη και για διάφορες χρήσεις… θεμιτές οι περισσότερες, αλλά και κάποιες αθέμιτες.

Αυτό σημαίνει ότι μάλλον ήταν ένα έργο που μπόρεσε να μιλήσει στην καρδιά όσων επέλεξαν να τον χρησιμοποιήσουν.

Απ’ τους Τούρκους Μαυροθαλασσίτες χρησιμοποιήθηκε ως το εξιδανικευμένο πρότυπο του Ρωμιού συμπατριώτη τους.

-Η Αριστερά και οι πρόσφυγες του ’22

Το παρακάτω κείμενο αποτελεί το πρώτο μέρος -που επιγράφεται «Η Αντιμετώπιση»– από ένα εκτεταμένο τμήμα  της μελέτης μου με τίτλο “Mνήμη, ταυτότητα και ιδεολογία στον ποντιακό ελληνισμό”. Συμπεριλαμβάνεται στο υπό έκδοση βιβλίο:

Γιώργος Κόκκινος – Βλάσης Αγτζίδης – Έλλη Λεμονίδου, Tο τραύμα και οι πολιτικές της Μνήμης.  Ενδεικτικές όψεις των συμβολικών πολέμων για την Ιστορία και τη Μνήμη, εκδ. Ταξιδευτής, Αθήνα.

Το τμήμα αυτό της μελέτης που αρχίζω να αναδημοσιεύω , αφορά τις πολυσύνθετες, διαδραστικές σχέσεις της Αριστεράς με τη μικρασιατική προσφυγιά και ειδικώτερα το ποντιακό της μέρος. Ήδη, από τη μελέτη αυτή,  έχω αναρτήσει τα:

-Ταυτότητες μέσα στο χρόνο

-Πρόσφυγες του ’22 στη «μητέρα-πατρίδα»

-Κράτος και πρόσφυγες του ‘22…

Η Αντιμετώπιση

-Για την εφημερίδα «Κόκκινος Καπνάς»

Mόλις κυκλοφόρησε από τις Εναλλακτικές Εκδόσεις η μελέτη μου με τίτλο: «Η εφημερίδα ‘Κόκινος Καπνας’ και ο ελληνισμός του Καυκάσου (1932-1937)». Η εφημερίδα αυτή  εκδιδόταν στο σοβιετικό Καύκασο κατά το Μεσοπόλεμο.

Είναι ένα από τα λίγα τεκμήρια που διασώθηκαν ενός μοναδικού ιστορικού πειράματος.  Σχετίζεται με τη διαμόρφωση του σημαντικού σοβιετικού ελληνισμού, πλήρως αυτονομημένου από την Ελλάδα και σε σύγκρουση με το ιδεολόγημα της «μητέρας-πατρίδας».  Ενός ελληνισμού που συγκροτήθηκε τότε σ’ ένα ιδιαίτερο ελληνικό κέντρο, απέκτησε εσωτερική ζωή και ενδιαφέρουσες δομές, υπήρξε το καταφύγιο και το αποκούμπι των κυνηγημένων αριστερών από την «αστική Ελλάδα», συνομίλησε ισότιμα με το σοβιετικό περιβάλλον,  υλοποίησε τις πλέον προχωρημένες ιδέες του ελληνικού δημοτικισμού (που σήμερα μας παραξενεύουν αρκετά).

Ο Κόκκινος Καπνάς (Κόκινος Καπνας) ήταν ένα επίσημο σοβιετικό ελληνικό έντυπο του μεσοπολέμου. Εξέφρασε τη συνάντηση των σοβιετικών αντιλήψεων για την κοινωνία και τον πολιτισμό με τις ριζοσπαστικότερες ελληνικές θέσεις. Στις σελίδες του αποτυπώνεται ένας ελληνικός καθεστωτικός κομμουνιστικός λόγος. Οι νέοι κώδικες που εισήχθησαν στη σοβιετική κοινωνία είναι παρόντες στην εφημερίδα, δίνοντας μια μοναδική ευκαιρία αποκρυπτογράφησης των μηχανισμών ελέγχου και των μεθόδων που είχαν εφευρεθεί για να εξυπηρετήσουν την ανάγκη του βίαιου μετασχηματισμού.

(Προλετάριοι  Όλου  του  Κόσμου  Ενωθείτε)

-Ταυτότητες μέσα στο χρόνο

Το παρακάτω κείμενο αποτελεί το εισαγωγικό τμήμα της ευρύτερης μελέτης μου με τίτλο “Mνήμη, ταυτότητα και ιδεολογία στον ποντιακό ελληνισμό” και  συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο:

Γιώργος Κόκκινος – Βλάσης Αγτζίδης – Έλλη Λεμονίδου, Tο τραύμα και οι πολιτικές της Μνήμης.  Ενδεικτικές όψεις των συμβολικών πολέμων για την Ιστορία και τη Μνήμη, εκδ. Ταξιδευτής, Αθήνα.

Ήδη, από τη μελέτη αυτή,  έχω αναρτήσει ήδη τα:

-Πρόσφυγες του ’22 στη «μητέρα-πατρίδα»

-Κράτος και πρόσφυγες του ‘22…

Η Εισαγωγή αυτή ξεκινά με ένα νέο, χαρακτηριστικό ποίημα του Κώστα Διαμαντίδη.

-Για τις αγροτικές κινητοποιήσεις.

Από τον Μπουχάριν στην…. Παπαρήγα! (Ένα άρθρο του ’96)

Οι φετινές, όπως και οι περσινές, αγροτικές κινητοποιήσεις έχουν διαφορετικό χαρακτήρα από εκείνες του 1996, όταν αγροτοσυνδικαλιστές του ΚΚΕ  ξεσήκωσαν τους αγρότες σε μεγάλης έκτασης κινητοποιήσεις με μπλόκα στις εθνικές οδούς. Έκτοτε το μοντέλο αυτό θα επεκταθεί και στους υπόλοιπους πολιτικούς χώρους, με αποτέλεσμα τη συνηθισμένη εικόνα της παράλυσης της Ελλάδας και της ελληνικής οικονομίας τονίζοντας παραστατικότατα την νεοελληνική παθογένεια. Οι επικεφαλής των κινητοποιήσεων θα αμειφθούν με ικανοποιητική πολιτική καριέρα, με τον ίδιο τρόπο που και το κυβερνόν κόμμα μετέτρεπε τα συνδικαλιστικά του στελέχη σε βουλευτές.

Η αναγκαιότητα για αγροτικό εκσυγχρονισμό θα ακυρωθεί μεταξύ των κομματικών επιδιώξεων των κομμάτων εξουσίας, των πελατειακών σχέσεων, του λαϊκισμού και της χαλιναγώγησης του αγροτικού κινήματος από μια καλοπληρωμένη συνδικαλιστική και ταξική «αγροτική αριστοκρατία». Έτσι θα υποβαθμιστούν οι συνεταιριστικές ενώσεις, που θα μπορούσαν σήμερα να αποτρέψουν την άγρια εκμετάλλευση της αγροτικής τάξης από τους μεσάζοντες.

Υπάρχουν υπεύθυνοι με ονοματεπώνυμο, που ανήκουν τόσο στα κόμματα εξουσίας, όσο και στους «εκπροσώπους» των αγροτών,  για το γεγονός ότι ξανάγινε επίκαιρο  το παλιό ποντιακό τραγούδι, που διεκτραγωδούσε αυτή την εκμετάλλευση:  Έρθαν οι εμπόρ΄ να παίρνε τσάμπα τον καπνόν/ τον χωρέτε ‘κι ερωτούνε σο λογαριασμόν/ Ο καημένον ο χωρέτες πανταλόν πα ‘κι εχ’ / κι ασ’ σην εντροπήν ατ’ κείται σο κρεβάτ’ απές… / Εχολιάστεν κι η γαρία τ’, με τ’ άτον μαλών’/ «Σκύλ’ υιέ, γιατί εδέκες τσάμπα τον καπνόν;«

-Κατασκευάζοντας χάρτες

Οι διαφόρων ειδών «κατασκευές» -που ξεκινούν από τη ζωγραφική και επεκτείνονται σ’ ένα ευρύ φάσμα-  αποτελούν μια από τις αγαπημένες μου απασχολήσεις. Σ’ αυτές τις κατασκευές περιλαμβάνονται και κάποιοι χάρτες του Πόντου και των περιοχών εγκατάστασης των Ελλήνων στην πρώην Σοβιετική Ένωση.

Ο πρώτος, εμπνευσμένος από τις βυζαντινές μινιατούρες, ζωγραφίστηκε με τις αγιογραφικές τεχνικές (αυγοτέμπερα, επιχρύσωση) πάνω σε τεχνητό πάπυρο γύρω στο 1986 και είναι ο παρακάτω:

Το 1987, ζωγράφισα την επόμενη σύνθεση για να αποτελέσει το βασικό θέμα σε μια αφίσα για τη γενοκτονία που εξέδωσε ένας σημαντικός (τότε)ποντιακός σύλλογος, που δραστηριοποιούταν  στην Καλλιθέα Αττικής και τον αποκαλούμε σήμερα η «παλιά Αργώ» :

-Οι δρόμοι των Ελλήνων

……….για τον εξωελλαδικό ελληνισμό

Μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις  Ρolaris ένα συλλογικό έργο για τους εκτός Ελλάδας Έλληνες, που συμπεριλαμβάνει τόσο τη διασπορά, όσο και τις ένδημες κοινότητες του εξωτερικού.

Στο έργο αυτό,  εκτός από μένα γράφουν οι: Αλέξανδρος Κιτρόεφ (Βόρεια και Κεντρική Αμερική, Βόρεια Αφρική, Μέση Ανατολή),  Αναστάσιος Τάμης (Νότια Αμερική, Ανατολική και Νότια Ασία, Ωκεανία), Γεώργιος Γιακουμής (Αλβανία), Κώστας Λουκέρης (Έλληνες της Κωσταντινούπολης, Υποσαχάρια Αφρική), Κυριακή Πετράκη (Δυτική Ευρώπη, Ρουμανία).

Η δική μου συμβολή αφορά τις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ, τη Βουλγαρία, τη FYROM, καθώς και τις ελληνόφωνες ομάδες στη σύγχρονη Τουρκία.  Τα κείμενα αυτά θα τα αναρτήσω τις επόμενες μέρες.

-Απ’ τους «Φακέλους» του Mega

Στην εκπομπή «Φάκελοι» των  Παπαχελά, Τέλογλου, Παπαϊωάννου που προβαλόταν στον τηλεπτικό σταθμό Mega, συγκεντρώθηκε αρκετό υλικό μεγάλου ενδιαφέροντος για διάφορες πλευρές του ευξεινοποντιακού φαινομένου. Είτε αυτό αφορά το ιστορικό γεγονός της γενοκτονίας, είτε τους ελληνόφωνους μουσουλμάνους, είτε τις σταλινικές διώξεις. Ψάχνοντας στο διαδίκτυο βρήκα συγκεντρωμένα αποσπάσματα αυτών των εκπομπών, σε κάποια από τα οποία συμμετέχω με την ιδιότητα του ιστορικού. Τα παραθέτω στη συνέχεια. Ο φίλος με το νικ Aris53, μ’ ενημέρωσε ότι την επιλογή την έκανε από το :  http://blip.tv/file/1809194

-Μια παλιά εργογραφία (1987-1997)

Η «Εργογραφία» αυτή εκδόθηκε το 1998, μ’ αφορμή τη συμπλήρωση 10 χρόνων παρουσίας με έντυπο λόγο.

Η τότε έντυπη παρέμβαση -καθώς και η παράλληλη ερευνητική μου  προσπάθεια, που τα αποτελέσματά της  ευτύχησαν να δημοσιευτούν- πραγματοποιήθηκε σε μια περίοδο μεγάλων μετασχηματισμών.

Η μεταπολίτευση είχε φτάσει στο τέλος της και κάποιοι απ΄τη γενιά που διαμορφώθηκε μέσα στις αξίες της, χρησιμοποίησαν την εμπειρία εκείνη για την καλύτερη κατανόηση άγνωστων ή συνειδητά αγνοημένων πλευρών της πρόσφατης Ιστορίας μας. Επίσης, η εποχή αυτή χαρακτηρίστηκε από τη κατάρρευση του σοβιετικού κόσμου και την επανεμφάνιση φαινομένων, που  από τη μια σχετίζονταν με αυτές τις άγνωστες σελίδες της ιστορίας και απ’ την άλλη ήταν απόρροια των κοσμοϊστορικών αλλαγών.