Αλέξης Πάρνης (1924- 2023). Ένας ιδιαίτερος «ζαχαριαδικός»…

Στις 10 Μαρτίου έφυγε ο Αλέξης Πάρνης στα 99 του χρόνια. Ο Αλέξης Πάρνης (πραγματικό όνομα Σωτήριος Λεωνιδάκης), γεννήθηκε στις 24 Μαΐου 1924 και έφυγε στις 10 Μαρτίου 2023. Σημαντικός διανοούμενος -ποιητής, θεατρικός συγγραφέας και μυθιστοριογράφος- αγωνιστής της Αριστεράς -μαχητής του ΕΛΑΣ στην Εθνική Αντίσταση και του ΔΣΕ στον εμφύλιο πόλεμο- κριτικός προς τον σταλινισμό και την απανθρωποποίηση που επέφερε στο σοβιετικό πείραμα. Αλλά και… ζαχαριαδικός την εποχή (1956) που ο πάλαι ποτέ πανίσχυρος γενικός γραμματέας του ΚΚΕ αποκαθηλώθηκε από τους διεθνείς συντρόφους του «παγκόσμιου κόμματος», που τόσο πιστά υπηρέτησε κατά την κομματική του αποστολή στο βαλκανικό Νότο.

Advertisement

Μαριούπολη – 1999

Με αφορμή ένα συνέδριο που έγινε στη Μαριούπολη, στο οποίο ήμουν εισηγητής, συνέταξα την παρακάτω έκθεση προς το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού (ΕΙΠ) [τότε ήταν ακόμα ΙΕΠ], το οποίο έως τότε είχε επικεντρώσει τις δράσεις του αποκλειστικά στην Οδησσό και στο Μουσείο της Φιλικής Εταιρείας.

Η έκθεση -μια από τις πολλές που συνέταξα προς υπηρεσίες του υπ.Εξ για να αναδείξω τη σημασία της περιοχής- όπως την ανάσυρα από τη μνήμη του υπολογιστή, είναι η εξής:

Μια άγνωστη ελληνική δύναμη μακρυά από την Ελλάδα

ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ

του Βλάση Αγτζίδη

Το τελευταίο δεκαήμερο του Μαϊου ήταν ελληνικό για την Ουκρανία. Στη Μαριούπολη, στο μυχό της Αζοφικής Θάλασσας, το Ανθρωπιστικό Ινστιτούτο της πόλης οργάνωνε ένα μεγάλο Συνέδριο με τίτλο «Ελλάδα-Ουκρανία: Η εμπειρία των φιλικών σχέσεων και οι προοπτικές συνεργασίας«. Παράλληλα το χορευτικό συγκρότημα του Δήμου Καλαμαριάς όργωνε τα ελληνικά χωριά της περιοχής παρουσιάζοντας παραδοσιακούς ελληνικούς χορούς. Την ίδια στιγμή ο Δήμος Λιτοχώρου οργάνωνε παραστάσεις στο Κίεβο με το μουσικό συγκρότημα «Ίριδα» και τη θεατρική ομάδα «Πήγασσος», η οποία παρουσίασε τις «Θεσμοφοριάζουσες» του Αριστοφάνη.

Ψυχή του πολύ σημαντικού Συνεδρίου ήταν ο πρύτανης Κωνσταντίνος Μπαλαμπάνοφ. Ένας ζεστός Έλληνας που προσπαθεί για την ανάπτυξη των ελληνο-ουκρανικών σχέσεων και την αναγέννηση του ελληνικού πολιτισμού στην περιοχή. Ήδη στο Ινστιτούτο η ελληνική γλώσσα έχει εισαχθεί ως δεύτερη γλώσσα. Το Συνέδριο υποστηρίχθηκε από το Υπουργείο Παιδείας της Ουκρανίας, την Ομοσπονδία Ελληνικών Συλλόγων Ουκρανίας, το Υπουργείο Παιδείας της Ελλάδας, το Ιδρυμα Ελληνικού Πολιτισμού, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Κέντρο για τη Μελέτη και Ανάπτυξη του Ελληνισμού της Μαύρης Θάλασσας κ.ά.

Πριν τους συντρίψει ο σταλινισμός: H πολιτιστική ανάπτυξη των Ελλήνων της Μαριούπολης κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου

Του  ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ[1]

Οι Έλληνες της Μαριούπολης αποτελούν σήμερα ένα από τα τελευταία εναπομείναντα συμπαγή μέρη του παρευξείνιου ελληνισμού. Οι περιπέτειες αυτού του άγνωστου, αλλά εκπληκτικού ελληνικού κόσμου, συγκροτούν μια από τις πλέον ενδιαφέρουσες σελίδες των Ελλήνων. Μια από αυτές τις ιστορικές περιπέτειες, σχετίζεται με τη σοβιετική εμπειρία των παρευξείνιων ελληνικών κοινοτήτων. Εμπειρία, που κατά την περίοδο του μεσοπολέμου -μετά την οριστική εδραίωση του κομμουνιστικού συστήματος και το τέλος των εμφύλιων και εθνικών συγκρούσεων- ανέδειξε μια ενδιαφέρουσα πολιτιστική ελληνική έκφραση -καθεστωτική φυσικά- για να τελειώσει στα σταλινικά γκουλάγκ.

 

Ελληνίδες που έχασαν τη ζωή τους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί

Tι θυμίζει η αναγνώριση της ανεξαρτησίας των αυτόνομων περιοχών του Ντομπάς

Του Βλάση Αγτζίδη

Η αναγνώριση της ανεξαρτησίας των δύο αυτονομημένων περιοχών του Ντομπάς (Λουγκάνσκ, Ντονιέτσκ) ως υποτελή ανεξάρτητα κράτη θυμίζει δομικά το ίδιο που έκανε η Τουρκία μετά την εισβολή του 1974. Όταν αναγνώρισε ενάντια σε κάθε διεθνή σύμβαση και κανόνα το 1983, τις κατεχομενες περιοχές στην βόρεια Κύπρο ως ανεξάρτητο κράτος..

ΤΟ ΤΑΓΚΑΡΟΝΚ που το λέγαμε «ΤΑΪΓΑΝΙ»

        του Λάμπρου Βαζαίου 

Στο πατρικό μου σπίτι, στην οδό Ευαγγελιστρίας 5 στο Κέντρο της Αθήνας, άκουσα για πρώτη φορά για το Ταϊγάνι. Αργότερα, πολύ αργότερα έμαθα πως η σωστή Ρώσικη ονομασία είναι Ταγκαρόνκ. Τότε λοιπόν στο πατρικό μου,  είχα ακούσει πως ήταν λιμάνι και πως εκεί υπήρχε αξιόλογη Ελληνική παροικία και ζωντανή παρουσία Σαντορινιών.  Στην Κατοχή και στα μετέπειτα χρόνια,  στο γειτονικό  διπλανό σπίτι έμενε από χρόνια το ζεύγος Μπαλαμπάκη. Ο κύριος Σπύρος, όπως τον φωνάζαμε και η γυναίκα του η Γαρυφαλιά, ήταν ζευγάρι περασμένης σχετικά ηλικίας, συνομήλικοι με τον Παππού και την Γιαγιά χωρίς παιδιά, που έδειχναν αδυναμία σε μένα και συχνά παίζανε μαζί μου.

To παλιό Γυμνάσιο του Τανγκανρόκ όπου συνήλθε το Α’ Πανρωσικό συνέδριο των Ελλήνων. Τον Ιούνιο του 2017 πραγματοποιήθηκε επίσης ένα συνέδριο των ελληνικών
κοινοτήτων της μετασοβιετικής Ρωσικής Ομοσπονδίας
https://kars1918.wordpress.com/2017/06/09/tanganrok/

Έφυγε και ο π. Γεώργιος Μεταλληνός…

Έφυγε σε ηλικία 79 ετών ο π. Γεώργιος Μεταλληνός, ένας σπάνιος θεολόγος,  ομότιμος καθηγητής της Θεολογικής Σχολής Αθηνών.

Ήταν μια από τις εξαιρετικές προσωπικότητες της σύγχρονης Ελλάδας, με ξεκάθαρη ματιά και αυτόνομο λόγο…

 

Τον πατέρα Γεώργιο τον γνώρισα κάπου γύρω στο 1987, όταν με πρωτοβουλία της συζύγου του Βαρβάρας -καθηγήτριας στα Αρσάκεια Τοσίτσεια Σχολεία- και άλλων άξιων καθηγητριών, οργανώθηκε μια πρώτη και πολύ συγκινητική εκδήλωση για τον ελληνισμό της Σοβιετικής Ένωσης και την τραγική ιστορία του Πόντου, που μόλις τότε άρχιζε να γίνεται γνωστή μέσα από τα πρώτα δημοσιεύματα.

 

Την εποχή εκείνη η Ελλάδα -όπως και οι ελλαδίτες Πόντιοι- κοιμόταν «τον ύπνο του δικαίου», όσον αφορά τα ζητήματα του Πόντου και της Γενοκτονίας. Πόσο μάλλον για την ιστορία των Ελλήνων της ΕΣΣΔ και τις σταλινικές διώξεις. Το μεγάλο προσφυγικό κύμα των ομογενών της σοβιετικής κατάρρευσης, που λειτούργησε ως καταλύτης συνειδήσεων, δεν είχε ακόμα ξεκινήσει……

 

23-11-2019: Ένα σημαντικό Συνέδριο για τον Πόντο

Με πρωτοβουλία της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών οργανώνεται ένα σημαντικό επιστημονικό συνέδριο υπό τον τίτλο «Ο Πόντος των Ελλήνων και της Οικουμένης«. Χώρος διεξαγωγής θα είναι η Μεγάλη Αίθουσα στο Κεντρικό Κτίριο του Πανεπιστημίου αθηνών (ΕΚΠΑ)-Πανεπιστημίου 30.

Η δική μου εισήγηση θα είναι η εξής:

 

«Ο Πόντος των Ελλήνων. Ο Πόντος της οικουμένης»:
Διεθνές επιστημονικό Συνέδριο 

 

Διεθνές επιστημονικό Συνέδριο «Ο Πόντος των Ελλήνων. Ο Πόντος της οικουμένης»

Με ιδιαίτερη τιμή το Ίδρυμα Νεότητος και Οικογένειας της Ι. Αρχιεπισκοπής Αθηνών σάς προσκαλεί  στο διεθνές επιστημονικό Συνέδριο, υπό τον τίτλο «Ο Πόντος των Ελλήνων. Ο Πόντος της οικουμένης», που θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 23 Νοεμβρίου 2019, στη μεγάλη Αίθουσα Τελετών του Πανεπιστημίου Αθηνών (Πανεπιστημίου 30, Αθήνα).

Η συνεδριακή συνάντηση συγκαλείται  με αφορμή τη συμπλήρωση 100 ετών  από τα γεγονότα της Γενοκτονίας του ποντιακού ελληνισμού.
Είσοδος ελεύθερη

Π ρ ό γ ρ α μ μ α

Παρασκευή 7-6-2019: 70 χρονια από την εκτόπιση των Ελλήνων του Καυκάσου στην Κεντρική Ασία

 

Tην Παρασκευή  7-6-2019  (6.00 μ.μ.-8.00 μ.μ.) ολοκληρώνεται ο φετινός κύκλος του Σεμιναρίου Ιστορίας με το καθιερωμένο αφιέρωμα στις σταλινικές διώξεις. 

Το Σεμινάριο θα γίνει στην Αίθουσα Συνεδρίων στο Δημαρχείο Κηφισιάς (Διονύσου 24 και Μυρσίνης)

Ειδικά φέτος συμπληρώνονται 70 χρόνια από τότε που οι σταλινικές αρχές εκτόπισαν τους ελληνικούς πληθυσμούς του σοβιετικού Καυκάσου στην Κεντρική Ασία (Καζαχστάν, Κιργιστάν, Τουρκεμενιστάν)

Στο  Στρογγυλό Τραπέζι συμμετέχουν:

                     

                        –Βλάσης Αγτζίδης, ιστορικός,
                        –Χρήστος Κεφαλής, εκδότης-συγγραφέας
                        –Βασίλης Τσενκελίδης, ιστορικός

240 χρόνια από την ίδρυση της Μαριούπολης

Αφιέρωμα στον ελληνισμό της Αζοφικής Θάλασσας

Δυστυχώς, στο σημείο όπου συγκρούονται τα ουκρανικά με τα ρώσικα συμφέροντα (ανατολική Ουκρανία, Αζοφική Θάλασσα), κατοικούν δεκάδες χιλιάδες ξεχασμένοι Έλληνες….

Προς τιμήν τους διοργανώνεται στις 11 Δεκεμβρίου η παρακάτω επετειακή εκδήλωση με τη συμμετοχή των Αλέξανδρου Ασλά, μουσικολόγου Μαριουπολίτη, Εύας Παπαδάτου, διευθύντρια στην ΓΓΑΕ/Υπ.Εξωτερικών, Βλάση Αγτζίδη και Ντόρα Βακιρτζή υπεύθυνη του Ινστιτούτου Κοινωνικής Δυναμικής…..

Η εκδήλωση θα γίνει στο πλαίσιο του Ελεύθερου Πανεπιστήμιου του Δήμου  Κηφισιάς, (Δ. Κυριακού και Αγίων Θεοδώρων, Βιβλιοθήκη δήμου Κηφισιάς) 

Σεμινάριο Ιστορίας 8 Ιουνίου: Για τις σταλινικές διώξεις

Μελετώντας τις σταλινικές διώξεις στην τ. ΕΣΣΔ

 

Μια από τις πλέον άγνωστες σελίδες της ευρωπαϊκής αλλά και της ελληνικής ιστορίας θα προσεγγίσουν οι ερευνητές στο  Σεμινάριο  Σύγχρονης Ιστορίας την Παρασκευή  8 Ιουνίου 2018, 7.00 μ.μ. στη Βιβλιοθήκη του Δήμου Κηφισιάς (Έπαυλη Δροσίνη – Αγ. Θεοδώρων & Κυριακού). Το Σεμινάριο αυτό, που κλείνει αισίως τα δέκα χρόνια συνεχούς παρουσίας, γίνεται στο πλαίσιο του «Ελεύθερου Πανεπιστημίου» του Δήμου Κηφισιάς.

24-11-2017: Συζητώντας για την Οκτωβριανή Επανάσταση στο Σεμινάριο Ιστορίας

Με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από την Οκτωβριανή Επανάσταση, οργανώνεται Στρογγυλό Τραπέζι στο πλαίσιο του Σεμιναρίου Σύγχρονης Ιστορίας της Κηφισιάς, στις 24 Νοεμβρίου, 7.15 μ.μ.

Συμμετέχουν:

–Χρήστος Κεφαλής, διευθυντής σύνταξης στο περιοδικό «Μαρξιστική Σκέψη», με θέμα: «Μαρτυρίες για την Οκτωβριανή Επανάσταση»

–Ντόρα Βακιρτζή, δ/ντρια του Ινστιτούτου Κοινωνικής Δυναμικής, με θέμα: «Ο Βίκτορ Σερζ για τη ρωσική επανάσταση»

–Βλάσης Αγτζίδης, ιστορικός, «Η Ρόζα Λούξεμπουργκ για την Οκτωβριανή Επανάσταση»

Το Σεμινάριο αυτό -που ξεκίνησε το 2008- λαμβάνει χώρα στο πλαίσιο του Ελεύθερου Πανεπιστημίου του Δήμου Κηφισιάς. 

Συζητώντας για το σταλινικό έγκλημα στο Κατίν με αφορμή το βιβλίο του Χρ. Κεφαλή

Την Δευτέρα 13 Νοεμβρίου 2017,  στις 7.00 μ.μ., παρoυσιάζεται στο βιβλιοπωλείο Free Thinking Zone, το νέο βιβλίο του Χρήστου Κεφαλή, που έχει ως τίτλο ‘‘Yπόθεση Κατίν». Ο Κεφαλής είναι εκδότης του περιοδικού ‘Μαρξιστική Σκέψη» και έχει ασχοληθεί συστηματικά με την ιστορία του επαναστατικού κινήματος, την Οκτωβριανή Επανάσταση, την προσωπικότητα του Λένιν κ.ά. έχει περιγράψει τη διαδικασία μετατροπής της Σοβιετικής Ένωσης σε ένα απολυταρχικό κράτος κατά τη σταλινική περίοδο, όπου μια σκληρή γραφειοκρατική τάξη, άσκησε δικτατορικά την εξουσία ενάντια και εις βάρος του λαού και της εργατικης τάξης.

Μια εξαιρετικη μελέτη για τον ελληνισμό στις χώρες της τ. ΕΣΣΔ από την περεστρόικα έως σήμερα.

Δευτέρα 6-11-2017, 18.00, παρουσίαση του βιβλίου στον Ιανό 
(Αθήνα – Σταδίου 24)

Ο Διονύσης Καλαμβρέζος υπήρξε πρόξενος της Ελλάδας στη Μόσχα τα δύσκολα χρόνια μετά τη σοβιετική κατάρρευση. Έζησε έτσι από κοντά μια μοναδική εποχή μεγάλων ανακατατάξεων και μετασχηματισμών. Η αξιοποίηση αυτής της εμπειρίας, η συσσωρευμένη γνώση και με μια σπάνια ευαισθησία, οδήγησαν στην εμπεριστατωμένη καταγραφή αυτής της εμπειρίας.

Μπορεί να εξισωθεί ο κομμουνισμός με το ναζισμό; Ποιά είναι η ελληνική εμπειρία;

Η μετασοβιετική Ανατολική Ευρώπη διέρχεται μια περίοδο ιδεολογικής παράκρουσης σε σχέση με την παλιά κοινή ένταξη στο σοβιετικό μπλοκ. Στην αιχμή αυτής της ολοκληρωτικής αποδόμησης βρίσκονται οι Βαλτικές χώρες, η Κροατία, η Πολωνία κ.ά.   Οι νέες ελίτ που αναδύθηκαν μετά την κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης, καθώς και οι παλιοί εμιγκρέδες που ένα μέρος τους προερχόταν από τις φιλοναζιστικές δυνάμεις που αναγκάστηκαν να διαφύγουν μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, προσπαθούν να διαμορφώσουν νέα πρότυπα και να γράψουν την ιστορία με τον ιδιαίτερο δικό τους τρόπο…

Και πάλι κουβεντολόι με τους σταλινολάγνους

Διάβασα με μεγάλη προσοχή το κείμενο του Κ. Χάρη, που αναρτήθηκε στη σελίδα του «Εύξεινου Πόντου». Χάρηκα πραγματικά που το συγγραφέα διακρίνει η  εντιμότητα να υπογράφει -αυτός ο ίδιος- με την πραγματική του ιδιότητα ως: «Ο ανιστόρητος Κώστας Χάρης». Ανεξάρτητα πάντως από το γεγονός ότι ο συγγραφέας έχει τουλάχιστον αυτογνωσία, προκαλεί θλίψη ένα τέτοιο κείμενο που αναδεικνύει τον ξεπεσμό του σύγχρονου λόγου του ΚΚΕ. Δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα παραληρηματικό κείμενο, που το ύφος και τη δομή μπορείς να τα βρεις σε κείμενα οποιουδήποτε (ανιστόρητου και αμαθή) φανατικού, οποιασδήποτε θρησκείας.

Παρόλα αυτά, θα ήθελα να χαρίσω στον διαρκώς αυτοϋπονομευόμενο Κώστα Χάρη, τη βιογραφία ενός  Γενικού Γραμματέα του ΚΚΕ, του Πόντιου Ανδρόνικου Χαϊτά. 

 

100 χρόνια από το Συνέδριο των Ελλήνων της Ρωσίας

Την Κυριακή 9 Ιουλίου 2017 δημοσιεύτηκε ένα αφιέρωμα στην εφημ. ‘Καθημερινή» για το πρώτο συνέδριο που συγκάλεσαν οι Έλληνες της Ρωσίας μετά την αντιαπολυταρχική επανάσταση του Φεβρουαρίου του 1917. To συνέδριο έγινε στην παραλιακή πόλη της Νότιας Ρωσίας, Ταγκανρόκ, όπου εκείνη την εποχή κυριαρχούσαν οι Έλληνες, πληθυσμιακά και οικονομικά. Είχε ιδιαίτερη συμβολικη σημασία ότι εκεί κοντά -30 χλμ δυτικά του Ροστόφ επί του Ντον- βρισκόταν η πλέον απομακρυσμένη ελληνική αποικία της αρχαιότητας, η Ταναϊς.

 

Το Α΄ Συνέδριο των Ελλήνων της Ρωσίας

ΒΛΑΣΗΣ ΑΓΤΖΙΔΗΣ*

• 

Οι συμμετέχοντες στο συνέδριο των Ελλήνων στο Ταγκανρόκ (φωτ. από το βιβλίο του Ελευθέριου Παυλίδη «Ο ελληνισμός της Ρωσίας και τα 33 χρόνια του εν Αθήναις συλλόγου των εκ Ρωσίας Ελλήνων»).

To έτος 1917 ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα χρονιά του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η ευρωπαϊκή ήπειρος είχε μπει από το 1914 σε μια περίοδο πλήρους ανατροπής των έως τότε ισορροπιών. Η εμπλοκή της Ρωσίας στον πόλεμο είχε ξεκινήσει τον Ιούλιο του 1914. Μέχρι τον Νοέμβριο τα μέτωπα είχαν σχεδόν οριστικοποιηθεί. Από τη μια πλευρά οι Ενωμένες Δυνάμεις, η Αντάντ, (Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, από το 1915 η Ιταλία, οι ΗΠΑ από το 1917 και η Ελλάς τελευταία) και από την άλλη οι Κεντρικές Δυνάμεις (Γερμανία, Αυστροουγγαρία, Οθωμανική Αυτοκρατορία και Βουλγαρία). Το μεγάλο πρόβλημα για τη ρωσική πλευρά το δημιουργούσε η απουσία γεωγραφικής επαφής με τους συμμάχους της. Γεγονός που επηρέαζε την υλική της δυνατότητα να αντιμετωπίσει τα γερμανικά στρατεύματα στο Ανατολικό Μέτωπο. Η κατάληψη των Στενών των Δαρδανελλίων φάνηκε ως ένα μέσο για απόκτηση άμεσης επαφής.

16-6-2017 Ημερίδα στη Θεσσαλονίκη για τις σταλινικές διώξεις

Με αφορμή την επέτειο της 13ης Ιουνίου –Ημέρας Μνήμης για τις σταλινικές διώξεις (1937-1949)– διοργανώνεται ημερίδα στη Θεσσαλονίκη. Συγκεκριμένα: 

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ

ΟΙ ΣΤΑΛΙΝΙΚΕΣ ΔΙΩΞΕΙΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΩΝ

80 χρόνια από την έναρξη των διώξεων 1937-2017

ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ

΄Ενα σημαντικό συνέδριο στη Νότια Ρωσία

Στο Ταγκανρόγκ (Ταϊγάνιο) της Νότιας Ρωσίας θα λάβει χώρα το 1ο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο «Ο ρόλος των Ελλήνων στην ιστορία της Ρωσίας», 10-11 Ιουνίου 2017

Αφορμή είναι η συμπλήρωση των  100 χρόνων από την πραγματοποίηση του  Συνεδρίου των εν Ρωσία Ελλήνων (Ιούνιος 1917). Η φωτογραφία είναι του Γυναικείου Γυμνασίου στο Ταγκανρόγκ όπου έγινε το συνέδριο το 1917.

Στο συνέδριο αυτό συμμετέχω με την εισήγηση: «Από το Συνέδριο του Τανγκανρόκ (1917) στο συνέδριο του Γκελεντζίκ (1991). Διαχρονικοί προβληματισμοί και στοχεύσεις του ελληνισμού στις βορειοανατολικές ακτές του Εύξεινου Πόντου»

Παρατίθεται στη συνέχεια η Ανακοίνωση των διοργανωτών:

ΜΙΛΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Ο ΙΒΑΝ ΣΑΒΒΙΔΗΣ;

ΜΙΛΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Ο ΙΒΑΝ ΣΑΒΒΙΔΗΣ;
————————————————————

Η επιλογή του Ιβάν Σαββίδη να μιλά στα ρωσικά και να χρησιμοποιεί μεταφραστή έχει προκαλέσει διάφορες αντιδράσεις και επικριτικά σχόλια. Εάν αγνοήσουμε τις ρατσιστικές αναφορές του Ανδρέα Ανδριανόπουλου -ο οποίος πριν από καιρό λειτούργησε ως κοινός χουλιγκάνος- εμφανίστηκαν πλήθος αναφορών  για το θέμα αυτό στο δημόσιο χώρο.

Στο πλαίσιο του προβληματισμού για το θέμα αυτό εντάσσεται η σχετική αναφορά του Αλάφούζου, αλλά και πολλών σχολιασμών στο διαδίκτυο. Στην καλύτερη εκδοχή, τα σχόλια αυτά βασίζονται στην άγνοια περί των συνθηκών διαμόρφωσης του νέου ελληνισμού στο ελεύθερο κράτος, καθώς και στην απόλυτη άγνοια της ιστορίας των Ελλήνων στη Ρωσία και στην ΕΣΣΔ…

ΑΣ  ΣΧΟΛΙΑΣΤΟΥΝ  ΚΑΙ  ΕΔΩ  ΟΛΑ  ΑΥΤΑ:
——————————————————————–

Μια κριτική στο λενινιστικό μοντέλο

26 χρόνια μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης

Παρότι επιφανειακά, η λενινιστική αντίληψη φαίνεται να καθορίζεται από μια διαλεκτική υλιστική αντίληψη, εν τούτοις η δομή της -όπως εκφράζεται με το Κόμμα Νέου Τύπου και με την κρατική και κοινωνική οργάνωση της ΕΣΣΔ- είναι καταπληκτικά όμοια με τις αντιλήψεις των μεταφυσικών φιλοσόφων. Η ιδεατή Πολιτεία του Πλάτωνα είναι δομικά ταυτόσημη με την κομματική και κρατική αντίληψη που εξέφρασε και εφάρμοσε ο Βλαδίμηρος Ίλιτς Ουλιάνοφ:

 

Η κριτική στο λενιστικό μοντέλο έγινε από πολλούς και εγκαίρως. Αναδημοσιεύω από το βιβλίο μου «Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.  Οι συνέπειες για τον ελληνισμό», που  γράφτηκε τους τελευταίους μήνες ύπαρξης της ΕΣΣΔ (φθινόπωρο του 1991) και εκδόθηκε το Γενάρη του 1992, λίγες μόλις μέρες μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Έγραφα τότε:

Αφιέρωμα στο 20ο Συνέδριο του ΚΚΕ

Εξήντα ένα χρόνια   πέρασαν από το ιστορικό 20o Συνέδριο του ΚΚΣΕ (Κομμουνιστικό Κόμμα Σοβιετικής Ένωσης), που τόλμησε να καταγγείλει την 28χρονη τρομοκρατία του Στάλιν που είχε προηγηθεί με εκατοντάδες χιλιάδες θύματα. Σήμερα το ημέτερον ΚΚΕ πραγματοποιεί το δικό του 20ο Συνέδριο. Τον Στάλιν βεβαίως τον είχαν  αποκαταστήσει τα παιδιά του Κολιγιάννη από το 2008 και είχαν καταγγείλει το σοβιετικό 20ο Συνέδριο ως οπορτουνιστικό και ως αρχή των δεινών.

Τώρα λοιπόν, με το δικό της 20ο Συνέδριο, η ηγετική ομάδα που κατέχει τη σφραγίδα του ιστορικού κόμματος, επιστρέφει στις προ του σοβιετικού 20ου Συνεδρίου εποχές.

Αθωώνοντας τον δοσιλογισμό. Ένα κείμενο του πατέρα μου

Mε αφορμή τη δημοσίευση ενός άρθρου στην εβδομαδιαία εφημερίδα «Το Ποντίκι» (τεύχος 1939, 20-10-2016), με τίτλο «Σχετικά με την Κατοχή. Οι ρίζες της βίας του εμφυλίου» του Ξενοφώντα  Μπρουντζάκη, ο πατέρας μου που είναι μελετητής αυτής της περιόδου, έγραψε ένα κείμενο-αντίκρουση. Το κείμενο αυτό όμως το «ποντίκι» αρνήθηκε να δημοσιεύσει, υιοθετώντας με τον τρόπο αυτό την αναθεωρητική παραφιλολογία που σχετικοποιεί την Κατοχή, εξαφανίζει το άγος της συνεργασίας με τους κατακτητές και εξισώνει αντιστασιακούς και δωσίλογους.

Το κείμενο είναι το εξής:

 

—————————————————————————————————

Αγτζίδης Ανδρέας
Κιλκίς, 15-10-2016

προς την εφημερίδα το  «Ποντίκι» , Αθήνα

Κύριε Διευθυντά

Αφιέρωμα στα 25 χρόνια από τη διάλυση της ΕΣΣΔ

Κάλαντα στη Σοβιετική Ένωση

Μια από τις πλέον ενδιαφέρουσες σελίδες –και τις λιγότερο μελετημένες-  της νεότερης ελληνικής ιστορίας αποτελούν οι Έλληνες της Ρωσίας και της Σοβιετικής Ένωσης, που αριθμούσαν σε περισσότερα από 400.000 άτομα μετά το ΄22, και  οι οποίοι βρέθηκαν στο κέντρο των μεγάλων αλλαγών και ανακατατάξεων που συνέβησαν τον 20^ο αιώνα.

Ειδικά η σοβιετική περίοδος του παρευξείνιου ελληνισμού γεφυρώνει πολλά πράγματα, όπως:

Συνέδριο για τις ελληνορωσικές σχέσεις (18ος-20ος αι.)

Ένα πολύ ενδιαφέρον συνέδριο με τίτλο «Ελληνορωσικές σχέσεις κατά τη νεότερη και σύγχρονη περίοδο (18ος – 20ος αι.)» θα γίνει στην Αθήνα απ΄τις 20 έως τις 22 Οκτωβρίου. Στο συνέδριο αυτό θα πάρω μέρος εισηγούμενος το εξής θέμα:  Παρευξείνιος ∆ιασπορά: Από την Ρωσική Αυτοκρατορία στη Σοβιετική Ένωση. ∆ιαδικασίες προσαρμογής και ανάπτυξης (1917-1937).

Η παράξενη εποχή που βιώνουμε με τις πολεμικές συγκρούσεις στην ευρύτερη περιοχή μας (Μέση Ανατολή και Ουκρανία) και την ένταση στις σχέσεις της Ρωσίας με τη Δύση, κάνει ακόμα σημαντικότερη τη γνώση των ιστορικών δεδομένων. Οπότε, η ανακήρυξη του 2016 ως «Έτους Ελλάδας στη Ρωσία» (υπό την αιγίδα του Πρωθυπουργού της Ελλάδας) και «Έτους Ρωσίας στην Ελλάδα» (υπό την αιγίδα του Προέδρου της Ρωσικής Ομοσπονδίας), δίνει την ευκαιρία για μια σε βάθος διερεύνηση των πολύπλοκων ελληνορωσικών σχέσεων.

Το Σεμινάριο για το σταλινισμό

Με ιδιαίτερη επιτυχία έγινε το σεμινάριο «Σταλινισμός και διανοούμενοι…» στο Σεμινάριο Ιστορίας που επιμελούμαι στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Κηφισιάς.

 

Την  1η Ιουνίου 2016 ολοκληρώθηκε  ο 8ος κύκλος του Σεμιναρίου Ιστορίας που πραγματοποιείται στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιου του Δήμου Κηφισιάς. Η καταληκτική εκδήλωση και στους οκτώ κύκλους που έχουν ολοκληρωθεί έως τώρα ήταν αφιερωμένη στις σταλινικές διώξεις και σε ένα από τα πολλά θέματα που σχετίζεται με το φαινόμενο του σταλινισμού.

1η Ιουνίου: Σεμινάριο Ιστορίας με θέμα «Σταλινισμός και Διανοούμενοι»

Την 1η Ιουνίου 2016 (7.15 μ.μ. – 9 μ.μ.) ολοκληρώνεται ο 8ος κύκλος του Σεμιναρίου Ιστορίας που πραγματοποιείται στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιου του Δήμου Κηφισιάς  (Έπαυλη Δροσίνη»-Βιβλιοθήκη Δήμου, Oδός Αγ. Θεοδώρων & Κυριακού): 
https://kars1918.wordpress.com/2015/10/07/seminaria-2015-2016-a/

            

Το θέμα που θα απασχολήσει την καταληκτική συνάντηση είναι:
.

«Σταλινισμός και διανοούμενοι
την περίοδο του
Μεσοπολέμου
στη Σοβιετική Ένωση»

 

Συμμετέχουν:

 

–Χρήστος Κεφαλής, υπεύθυνος συντακτικής επιτροπής περιοδικού ‘Μαρξιστική Σκέψη’,

–Δημήτρης Τριανταφυλλίδης, δημοσιογράφος – μεταφραστής, εκδότης του περιοδικού – επιθεώρηση του ρωσικού πολιτισμού «Στέπα»

–Βασίλης Τσενκελίδης, ιστορικός 

Συντονισμός: Βλάσης Αγτζίδης, ιστορικός

 

Aριστερά και φασίζουσες συμπεριφορές

«…Και να καθαρίσουμε τους κακομούτσουνους»
.

Υπάρχουν αυταρχικές έως και φασιστικές συμπεριφορές στην Αριστερά;

Το ερώτημα αυτό φαντάζει αυτονόητο για όσους γνωρίζουν την ιστορία της Αριστεράς ή έχουν συμμετάσχει οργανωτικά σε  κάποια από τις απειράριθμες ομάδες της που συνήθως βίωσαν την διάσπαση και την δαιμονοποίηση των πάλαι ποτέ συντρόφων τους.

Το σχόλιο αυτό γράφεται με αφορμή ένα περιστατικό που συνέβη κατά την πρόσφατη εκδήλωση στη Νέα Φιλαδέλφεια για μια από τις πλέον άγνωστες σελίδες του ελληνικού γλωσσικού ζητήματος: τη μεσοπολεμική σύγκρουση δύο μορφών της ελληνικής,  της ποντιακής και της δημοτικής, κατά τη διεκδίκηση της ανακήρυξης μιας εκ των δύο ως επίσημης ελληνικής γλώσσας της ΕΣΣΔ .

Η εκδήλωση έγινε την Παρασκευή 22-4-2016 στο στέκι της Λαϊκής Συνέλευσης Φιλαδέλφειας – Χαλκηδόνας στο πλαίσιο του γλωσσολογικού σεμιναριακού κύκλου που επιμελείται ο Λάμπης Κατσιάπης.

Συζητώντας για το γλωσσικό ζήτημα στην ΕΣΣΔ κατά το Μεσοπόλεμο

«Ποντιακή διάλεκτος εναντίον Δημοτικής»
.

Την Παρασκευή 22-4-2016, 7.00 μ.μ., θα παρουσιάσω το θέμα αυτό στο σεμιναριακό κύκλο που επιμελείται ο Λάμπης Κατσιάπης και διοργανώνεται στο πλαίσιο της Λαϊκής Συνέλευση Φιλαδέλφειας – Χαλκηδόνας

Ο χώρος όπου θα γίνει το σεμινάριο βρίσκεται σ’ ένα κεντρικό σημείο της Νέας Φιλαδέλφειας: Δεκελείας 116 (Διαγώνια, απέναντι από το δημαρχείο της Νέας Φιλαδέλφειας).

H αριστερή παρέκκλιση στο γλωσσικό ζήτημα…

…και οι θανάσιμες συνέπειές της
———————————————-

περ. Τα ιστορικά, τεύχ, 43, Δεκέμβριος 2005, σελ. 421-448

Ποντιακή VS δημοτική.
.
Μια άγνωστη πλευρά του ελληνικού γλωσσικού ζητήματος στη Σοβιετική Ένωση του Μεσοπολέμου[1]

.
Του Βλάση Αγτζίδη (*)

.
Γλωσσικό ζήτημα και εκπαιδευτική μεταρρύθμιση
. .

H Παγκόσμια ΣυνΔιάσκεψη Ποντιακής Νεολαίας και η δυσανεξία των Ελλαδιτών Ποντίων

Από την Παρασκευή 2 έως την Κυριακή 4 Οκτωβρίου θα πραγματοποιηθεί η 2η Παγκόσμια Συνδιάσκεψη Ποντιακής Νεολαίας στη Θεσσαλονίκη. Το γεγονός έχει ιδιαίτερη σημασία γιατί αποτελεί μια πρωτοβουλία της Ποντιακής Διασποράς και γιατί ο ποντιακός οργανωτικός χώρος έχει πάμπολλα προβλήματα λόγω των εσωτερικών αντιδικιών. Με αφορμή την αποχώρηση της Νεολαίας της ΠΟΕ από τη Συνδιάσκεψη έγραψα το παρακάτω κείμενο:

H Παγκόσμια Διάσκεψη Ποντιακής Νεολαίας
και η δυσανεξία των Ελλαδιτών Ποντίων

Του Βλάση Αγτζίδη,
https://kars1918.wordpress.com/

Είναι μάλλον κοινοτυπία η επανάλειψη της διαπίστωσης, ότι τα κύρια χαρακτηριστικά του ελλαδικού ποντιακού χώρου κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες, ήταν η πολυδιάσπαση και η αδυναμία του να κατανοήσει και να  ανταποκριθεί στις μεγάλες προκλήσεις που εμφανίστηκαν από τη δεκαετία του ’90.

Οι Έλληνες στη Ρωσία και στην ΕΣΣΔ. Μια μαθητική εργασία

Περιπλανώμενος στη θάλασσα του διαδικτύου βρέθηκα σε μια πολύ ευχάριστη έκπληξη. Βρήκα αναρτημένη μια μαθητική εργασία για τον ελληνισμό της Ρωσίας και της πρώην ΕΣΣΔ, που είχα βοηθήσει να πραγματοποιηθεί. Η εργασία αυτή είχε παρουσιαστεί με ιδιαίτερη επιτυχία πριν από 3 χρόνια στο 2ο Γυμνάσιο των Γλυκών Νερών Αττικής και είχε παρουσιαστεί στο Deree College της Αθήνας.

Όπως δηλώνεται στο τέλος της εργασίας: «Η παρουσίαση αυτή έγινε από τoν μαθητή: Κυρτόπουλο Νικόλαο της Β ΄Τάξης του 2 ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΓΛΥΚΩΝ ΝΕΡΩΝ στα πλαίσια του προγράμματος : «Οι Έλληνες του Πόντου » υπό την επίβλεψη της καθηγήτριας Πληροφορικής Μιράντας Παυλίδου και με την ευγενική συμπαράσταση του κυρίου: Αγτζίδη Βλάση Τον ευχαριστούμε θερμά…«

Την εργασία αυτή μπορείτε να την κατεβάσετε, και να την αξιοποιήσετε ακόμα, από εδώ: http://slideplayer.gr/slide/1894319/# Το σάιτ που δημιουργήθηκε από τις προσπάθειες αυτές παρουσιάστηκε εδώ:  Μαθητές και καθηγητές αντιπαλεύουν τη λήθη

Kάποιες χαρακτηριστικές φωτογραφίες που χρησιμοποιήθηκαν και πλαισιώθηκαν από αντίστοιχα κείμενα, είναι οι εξής:

22-6-2015, Eκδήλωση στη Θεσσαλονίκη

Ο ραδιοφωνικός σταθμός «Στο Κόκκινο» και το Βιβλιοπωλείο «Το Κεντρί» σας προσκαλούν την Δευτέρα 22 Ιουνίου, 8.00 μ.μ.στην παρουσίαση του βιβλίου «Ο Κόκκινος Καπνάς και ο ελληνισμός του Καυκάσου«. 

 .

Το βιβλίο αυτό βασίζεται στη διδακτορική μου διατριβή στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης-ΑΠΘ, [Σχολή Φιλοσοφική, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Τομέας Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας και Λαογραφίας]  η οποία είχε κατατεθεί με τον εξής τίτλο:  Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ ΣΤΗ ΣΟΒΙΕΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΚΟΚΙΝΟΣ ΚΑΠΝΑΣ (1932 – 1937) 

 .

Σεμινάριο Ιστορίας: για τις διώξεις των μειονοτήτων επί Στάλιν

Την Παρασκευή  5-6-2015, 6.00-8.00 μ.μ. κλείνει ο 7ος κύκλος του Σεμιναρίου Σύγχρονης Ιστορίας που  πραγματοποιείται με το συντονισμό μου στην Κηφισιά, στο πλαίσιο του Ελεύθερου Πανεπιστημίου του Δήμου, «Έπαυλη Δροσίνη»-Βιβλιοθήκη Δήμου, Oδός Αγ. Θεοδώρων & Κυριακού) 

Στη καταληκτική συνάντηση θα διοργανωθεί  Στρογγυλό Τραπέζι με θέμα «Οι διώξεις κατά των μειονοτήτων στη Σοβιετική Ένωση κατά τη σταλινική εποχή» 

Οι Έλληνες της Μαριούπολης και το πρόβλημα της Ουκρανίας

• 
• ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ ΤΗΣ ΜΑΡΙΟΥΠΟΛΗΣ
• Στις σελίδες Ιστορίας της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας της 27ης Απριλίου 2014, δημοσιεύτηκε ένα τρισέλιδο αφιέρωμα στον ελληνισμό της Μαριούπολης και στην πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία του. Παράλληλα ο ερευνητής Περικλής Δεληγιάννης παρουσιάζει  τις πηγές της σύγχρονης διαίρεσης στην Ουκρανία.

• • ΟΙ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΤΟΥ ΠΑΡΕΥΞΕΙΝΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

  • ΜΑΡΙΟΥΠΟΛΗ Ο πολιτισμός των Ελλήνων στο Μεσοπόλεμο

    Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ

  • Οι Ελληνες της Μαριούπολης αποτελούν σήμερα ένα από τα τελευταία εναπομείναντα συμπαγή μέρη του παρευξείνιου Ελληνισμού. Οι περιπέτειες αυτού του άγνωστου αλλά εκπληκτικού ελληνικού κόσμου συγκροτούν μία από τις πλέον ενδιαφέρουσες σελίδες των Ελλήνων. Μία από αυτές τις ιστορικές περιπέτειες σχετίζεται με τη σοβιετική εμπειρία των παρευξείνιων ελληνικών κοινοτήτων.

  • Φωτογραφία του 1936 με ηθοποιούς του Ελληνικού Θεάτρου Μαριούπολης

  • Εμπειρία, που κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου -μετά την οριστική εδραίωση του κομμουνιστικού συστήματος και το τέλος των εμφύλιων και εθνικών συγκρούσεων- ανέδειξε μια ενδιαφέρουσα πολιτιστική ελληνική έκφραση -καθεστωτική, φυσικά- για να τελειώσει στα σταλινικά γκουλάγκ.

  • Η πολιτιστική αναγέννηση

ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ: 200 χρόνια από την ίδρυσή της

Αφιέρωμα   στην «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία»  (30 Μαρτίου 2014) με αφορμή την επέτειο ίδρυσης της επαναστατικής οργάνωσης «Φιλική Εταιρεία» στην Οδησσό.  Συμμετείχαν με άρθρα τους οι: Λία Βαλάτα-Τσιάμα, Λάμπρος Βαζαίος και Γιάννης Καρυπίδης

ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

200 χρόνια από την ίδρυσή της

 Οι Φιλικοί μπορεί να μην κατάφεραν να υλοποιήσουν το όραμά τους, όμως κατάφεραν να ανοίξουν τον
ασκό του Αιόλου στην επικράτεια των Οθωμανών

Σύμφωνα με τους ιστορικούς που ασχολήθηκαν με τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, ιδρύθηκε το 1814 στην Οδησσό της Νέας Ρωσίας (έτσι ονομάζονταν τότε οι περιοχές που είχαν ενσωματωθεί στη Ρωσική Αυτοκρατορία στο τέλος του 18ου αιώνα) μια μυστική εταιρεία για να προετοιμάσει την ελληνική αντιαπολυταρχική εξέγερση στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.

 

Ξυλογραφία με τους ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας, Τσακάλωφ, Σκουφά και Ξάνθο

Ιδρυτές της θεωρούνται οι Εμμανουήλ Ξάνθος, Νικόλαος Σκουφάς και Αθανάσιος Τσακάλωφ. Στη συνέχεια μυήθηκε ο Αντώνιος Κομιζόπουλος από τη Φιλιππούπολη και αργότερα ο Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος. Η ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας υπήρξε αποτέλεσμα μιας μακράς διαδικασίας οργάνωσης των πλέον ανήσυχων ατόμων της ελληνικής Διασποράς. Λίγα χρόνια πριν είχε ιδρυθεί στο Παρίσι το Ελληνόγλωσσον Ξενοδοχείον, μέλος του οποίου υπήρξε ο Αθανάσιος Τσακάλωφ, ο οποίος αργότερα θα πρωτοστατήσει στην ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας. Το Ελληνόγλωσσον Ξενοδοχείον βάσιζε τις πολιτικές του επιδιώξεις στην πολιτική του Ναπολέοντα. Ακολουθούσε τους κανόνες των καρμπονάρων και των ελευθεροτεκτόνων και είχε υιοθετήσει το μυστικό όρκο με τον οποίο δεσμεύονταν τα μέλη του.

Ριζοσπάστες κατά «ρεφορμιστών»

Kυριακή 16 Μαρτίου: επανακυκλοφορεί το βιβλίο για τους Έλληνες της τ. ΕΣΣΔ

22 χρόνια μετά επανακυκλοφορεί με την «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» (16-3-2014) το βιβλίο με τίτλο: «Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Οι συνέπειες για τον ελληνισμό«(1992). Η ουκρανική κρίση και το δημοψήφισμα της Κριμαίας το έκαναν και πάλι επίκαιρο. Να σημειωθεί ότι το βιβλίο αυτό δεν κυκλοφορεί στην αγορά. 

Γράφτηκε τους τελευταίους μήνες της ΕΣΣΔ (φθινόπωρο του ’91) και εκδόθηκε μετά την κατάρρευση (Φεβρουάριος ’92) σε μια προσπάθεια ενημέρωσης της ελληνικής κοινής γνώμης, αλλά και των αρμοδίων που διαμόρφωναν την εξωτερική πολιτική, για τις κοσμογονικές αλλαγές που συνέβαιναν με την κατάρρευση της Σοβιετικής Αυτοκρατορίας. Το βιβλίο αυτό ανήκει στην εποχή που το γέννησε και με μια έννοια αποτελεί -εκτός από πηγή πληροφόρησης για τις εστίες της έντασης- και ντοκουμέντο των δεδομένων αντιλήψεων που υπήρχαν εκείνη την εποχή. 

.

Στο βιβλίο αυτό, γίνεται μια προσπάθεια περιγραφής των συνθηκών που γέννησαν τους σκληρούς πολέμους, αρχικά στον Καύκασο. Περιγράφονται από τότε αυτά που -άλλα σύντομα και άλλα πολύ αργότερα- ακολούθησαν και συμβαίνουν έως σήμερα.

  

Τα γεγονότα στην Κριμαία και στην Ουκρανία δεν θα τελειώσουν εύκολα και οι μετασοβιετικές ωδίνες θα συνεχίσουν να απασχολούν τόσο τον υπόλοιπο πλανήτη, όσο και τους Έλληνες που η μοίρα τους τοποθέτησε σ’ εκείνα τα εδάφη...

Οι Έλληνες της ν. Ουκρανίας και της Κριμαίας: Η Μαριουπολίτικη διάλεκτος

Η “Βιβλιοθήκη”,  δηλαδή το ένθετο 4σέλιδο για τα βιβλία, της “Ελευθεροτυπίας”της Παρασκευής (28 Φεβρουαρίου 2014 ) ήταν αφιερωμένο στους Έλληνες της νότιας Ουκρανίας και της Κριμαίας μέσα από την παρουσίαση κάποιων επιλεγμένων βιβλίων. Το αφιέρωμα είχε τις εξής ενότητες:
α) Εισαγωγικό,  http://goo.gl/5DwRbq
β) βιβλία για τη μαριουπολίτικη διάλεκτο, http://goo.gl/xycyDG
γ) για τις σταλινικές διώξεις  http://goo.gl/0PvL9s
δ) για την σύγχρονη παρουσία http://goo.gl/Nz1me4

Η ανάρτηση αυτή περιλαμβάνει μόνο την ενότητα για την μαριουπολίτικη διάλεκτο και πολιτισμό,  με την παρουσίαση δύο επιλεγμένων βιβλίων.

Μαριουπολίτικα:

Μια σημαντική νεοελληνική διάλεκτος, που πνέει τα λοίσθια

Αλέξανδρος Ασλά (Alexander Ashla) Τα Μαριουπολίτικα. Τραγούδια, παραμύθια και χοροί των Ελλήνων της Αζοφικής, 1999 Σελ. 178

Το βιβλίο του Ασλά, Ελληνα από τη Μαριούπολη, που εκδόθηκε σε 1.000 αντίτυπα υπό την ένδειξη «εκδόσεις Δωδώνη» με δαπάνες και για λογαριασμό του συγγραφέα, έκανε εμφανή και έδωσε υπόσταση σ’ έναν υπαρκτό εξωελλαδικό ελληνικό πολιτισμό, τον οποίο η επίσημη Ελλάδα αλλά και η ακαδημαϊκή κοινότητα αγνοούσε.  Ο Ασλά ξεκινά το βιβλίο του με την υπόμνηση της άποψης του μεγάλου Σοβιετικού ελληνιστή Ανδρέι Μπελέτσκι:

«Στο ελληνικό φολκλόρ των Ελλήνων της Αζοφικής έχουν διατηρηθεί ώς τις μέρες μας υπολείμματα του αρχαίου πολιτισμού που κάποτε άνθιζε στη μακρινή τους πατρίδα. Τα χορωδιακά τους τραγούδια θυμίζουν περιγραφές των χορών της XVIII ραψωδίας της ομηρικής Ιλιάδας. Χαρακτηριστικό των μύθων τους είναι η βυζαντινή χροιά».

Ο Ασλά ήταν ο πρώτος επιστήμονας λαογράφος που μελέτησε συστηματικά τον ελληνικό λαϊκό πολιτισμό της Αζοφικής. Συνέλεξε πρωτότυπο υλικό το οποίο και εξέδωσε σε τρεις δίσκους βινυλίου από το μεγάλο σοβιετικό εκδοτικό οίκο «Μελωδία», που είχε ως έδρα τη Μόσχα. Εκτός από την ιδιότητά του ως λαογράφου-ερευνητή, ο Αλέξανδρος Ασλά έλαβε μέρος στις προσπάθειες αναγέννησης της ελληνικής σοβιετικής μειονότητας.

Οι Έλληνες της ν. Ουκρανίας και της Κριμαίας, και οι μετασοβιετικές ωδίνες

Η «Βιβλιοθήκη»,  δηλαδή το ένθετο 4σέλιδο για τα βιβλία, της «Ελευθεροτυπίας» της Παρασκευής (28 Φεβρουαρίου 2014 ) ήταν αφιερωμένο στους Έλληνες της νότιας Ουκρανίας και της Κριμαίας μέσα από την παρουσίαση κάποιων επιλεγμένων βιβλίων. Το αφιέρωμα είχε τις εξής ενότητες:
α) Εισαγωγικό,  http://goo.gl/5DwRbq
β) βιβλία για τη μαριουπολίτικη διάλεκτο, http://goo.gl/xycyDG
γ) για τις σταλινικές διώξεις  http://goo.gl/0PvL9s
δ) για την σύγχρονη παρουσία http://goo.gl/Nz1me4  

Η ανάρτηση αυτή περιλαμβάνει μόνο το εισαγωγικό σημείωμα. 

Οι πρόσφατες ραγδαίες εξελίξεις στην Ουκρανία με τη μεγάλη αντιπαράθεση των Ουκρανών -κυρίως των προερχόμενων από τη δυτική Ουκρανία- στον διεφθαρμένο αλλά φιλορώσο πρόεδρο Γιανουκόβιτς, έφεραν και πάλι στην επιφάνεια τους προβληματισμούς για τις ωδίνες της μετασοβιετικής ανασυγκρότησης της Ανατολικής Ευρώπης.

Οι εξελίξεις στην Ουκρανία θα κριθούν από τη σύγκρουση μεταξύ δυτικόφιλων και ρωσόφιλων, που έχει βάση τόσο τη γλωσσική διαφοροποίηση (ουκρανόφωνοι – ρωσόφωνοι) όσο και τη θρησκευτική (καθολικοί – ορθόδοξοι).

Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης υπήρξε αποτέλεσμα της αντιλαϊκής πολιτικής της σοβιετικής γραφειοκρατίας, η οποία άσκησε κατά το δοκούν την απολυταρχική της εξουσία επί του λαού μέσω του διεφθαρμένου κομματικού μηχανισμού. Η διάλυση της σοβιετικής αυτοκρατορίας στα εξ ων συνετέθη αποφασίστηκε από το Κόμμα ερήμην των σοβιετικών λαών. Τα κομματικά στελέχη μοίρασαν το δημόσιο πλούτο μεταξύ τους και αποφάσισαν εν μια νυκτί να μετατραπούν από «κομμουνιστές δικτάτορες» σε «αστούς καπιταλιστές».

Οι συνέπειες αυτής της πολιτικής υπήρξαν δραματικές για τους λαούς της Ανατολικής Ευρώπης. Εμφύλιοι πόλεμοι, ακραίοι εθνικισμοί, δολοφονικές ιδεολογίες (νεοναζισμός, ισλαμισμός, σοβινισμός, αντισημιτισμός), ιμπεριαλιστικές προθέσεις, άνθησαν στο μετασοβιετικό έδαφος. Και όλα αυτά σ’ ένα περιβάλλον σκληρών γεωπολιτικών ανταγωνισμών.

Το εθνικό ζήτημα

Στη Σταυρούπολη του Βόρειου Καυκάσου

Στην «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία», στις 16 Φεβρουαρίου 2014, υπήρχε αφιέρωμα για την εκπαιδευτική αναγέννηση των Ελλήνων της Ρωσίας από την εποχή της Περεστρόικα, με αφορμή την ύπαρξη ενός πολύ σημαντικού ελληνικού σχολείου στην Σταυρούπολη του Βόρειου Καυκάσου (νότια Ρωσία), ενταγμένου στο επίσημο εκπαιδευτικό ρωσικό σύστημα. Στο αφιέρωμα συμμετείχε η Ειρήνη Αλέποβα, διευθύντρια του Ελληνικού Σχολείου Σταυρούπολης. 

Η εκπαιδευτική αναγέννηση των Ελλήνων της Ρωσίας

Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*
.

Η πραγματοποίηση των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων σε μια περιοχή όπου η ελληνική παρουσία υπήρξε έντονη κατά τους δύο τελευταίους αιώνες, αναδεικνύει και πάλι τον Ελληνισμό του Καυκάσου και την ιδιαίτερη ιστορία του. Ιστορικά υπήρξε τμήμα της ελληνικής διασποράς που είχε δημιουργηθεί στη Ρωσία από το 18ο αιώνα, όταν με απαρχή τα Ορλωφικά, δεκάδες χιλιάδες βρήκαν καταφύγιο σε μια φαινομενικά φιλική χώρα.

Οι Ελληνες του Καυκάσου κατάγονται από το μικρασιατικό Πόντο. Στις ρωσικές περιοχές τούς οδήγησε η ισλαμική οθωμανική καταπίεση, η αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής και η πολιτική της Ρωσικής Αυτοκρατορίας να προσελκύσει ομόθρησκο πληθυσμό στα συνοριακά της εδάφη.

Ο Γιώργος Γρηγοριάδης διδάσκει τη νεοελληνική γλώσσα στο Σοχούμι το 1987 σε ελληνική τάξη του Β΄ Μεσαίου Σχολείου της πόλης.

Η επιβίωσή τους στη Ρωσία δεν υπήρξε εύκολη υπόθεση. Ο πανσλαβισμός και η προσπάθεια εκρωσισμού ήταν η κύρια κατεύθυνση της εκπαιδευτικής πολιτικής της τσαρικής Ρωσίας. Τα πολιτιστικά δικαιώματα κερδήθηκαν με πολύ κόπο και μόνο αφού κατάφεραν να πετύχουν μια θαυμαστή οικονομική ανάπτυξη κατά την προσοβιετική περίοδο.

Ο σκληρός Δεκέμβρης του ’37

Στις 22-12-2013 δημοσιεύτηκε στην εφημ. «Καθημερινή» το 2ο μέρος του αφιερώματος στην «Ελληνική Επιχείρηση» του Δεκεμβρίου του ’37.  

.

Στο αφιέρωμα συμμετείχε και ο ιστορικός Βασίλης Τσενκελίδης, απόφοιτος του Kubanskii Gosudarstvennii Universitet του Κρασνοντάρ. παρακάτω αναδημοσιεύονται τα άρθρα…  

.

.

Ο σκληρός Δεκέμβρης του ’37

.

Δεκαπέντε χιλιάδες συλλήψεις σήμαναν την αρχή των σταλινικών

διώξεων κατά των Ελλήνων της Σοβιετικής Ενωσης

 

Του Βλαση Αγτζιδη*

.

Ο Δεκέμβρης του ’37 υπήρξε ο μοιραίος μήνας για τους Eλληνες της Σοβιετικής Eνωσης, όταν στοχοποιήθηκαν με εθνικά κριτήρια ως «εχθροί του λαού». Με το Διάταγμα-Ντιρεκτίβα 50205 του Nικολάι Γιεζόφ, Επιτρόπου Κρατικής Ασφάλειας (NKVD), ξεκίνησε η «Ελληνική Επιχείρηση» («Gretseskayia Operatsia»). Δεκαπέντε χιλιάδες που ανήκαν σ’ όλες τις εθνοτοπικές ομάδες του ελληνισμού της ΕΣΣΔ (Πόντιοι, Μαριουπολίτες, παλιοί
μετανάστες από τα Βαλκάνια, κομμουνιστές πολιτικοί φυγάδες απ’ την Ελλάδα) θα συλληφθούν. Παρότι η «Ελληνική Επιχείρηση» ήταν η 13η κατά σειρά των αντίστοιχων επιχειρήσεων κατά των εθνικών μειονοτήτων, υπήρξε η πλέον αιματηρή εφόσον εκτελέστηκε το 90% των συλληφθέντων για να καλυφθεί το κεντρικό πλάνο της σταλινικής ηγεσίας.

.

Πώς όμως μεταμορφώθηκε η εθνική πολιτική των μπολσεβίκων από πολυπολιτιστική σε εκρωσιστική; Γιατί θεωρήθηκαν τα εθνικά χαρακτηριστικά και η πολιτισμική ταυτότητα στοιχείο νομιμοφροσύνης προς το καθεστώς και κατέλαβαν τη θέση των πολιτικών και κοινωνικών κριτηρίων με τα οποία αντιμετώπιζαν έως τότε τους κυριαρχούμενους πληθυσμούς;

.

Γράφοντας στη μητρική γλώσσα. Μ’αφορμή την έκδοση των ποιημάτων του «Κιόλιαλη»

Κυκλοφόρησε μια πολύ ενδιαφέρουσα ποιητική συλλογή του Νικόλα Γεωργιάδη, ενός αυθεντικού λαϊκού καλλιτέχνη, Πόντιου από την πρώην Σοβιετική Ένωση, που γράφει στίχους, τους μελοποιεί και τους τραγουδά.  Στην έκδοση της ποιητικής συλλογής έγραψα τον Πρόλογο, ο οποίος παρατίθεται στη συνέχεια.  Μετά τον Πρόλογο, αναρτώνται οι σελίδες της βιβλιοπαρουσίασης στην εφημερίδα «Εύξεινος Πόντος». 

Η ποιητική συλλογή επιγράφεται: «Πατρίδα μ’ αραεύω σε» δηλαδή «Πατρίδα μου σε ψάχνω» και αποτυπώνει με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο τις υπαρξιακές αγωνίες των νέων Ποντίων προσφύγων της σοβιετικής κατάρρευσης από τη στιγμή που βρέθηκαν σε μια όχι και τόσο φιλόξενη πατρίδα,εδώ στο Νότο της βαλκανικής χερσονήσου… 

O Nικόλας Γεωργιάδης (Κιόλαλης) γεννήθηκε το 1948 στην περιοχή του Κρασνοντάρ της Νότιας Ρωσίας. Οι γονείς του μεγάλωσαν στο περιβάλλον της Αυτόνομης Ελληνικής Περιοχής (Gretsiski Rayion), που δημιουργήθηκε ως αποτέλεσμα της προοδευτικής εθνικής πολιτικής που χαρακτήρισε τα πρώτα χρόνια της Σοβιετικής Ένωσης – για να λάβει τέλος με την επικράτηση του σταλινισμού. Οι παππούδες του είχαν φτάσει στην περιοχή αυτή ως πρόσφυγες από την Κιόλια της περιοχής του Καρς, που εκχωρήθηκε στη νεοτουρκική Οθωμανική Αυτοκρατορία από τον Λένιν τον Μάρτιο του 1918 με τη Συνθήκη του Μπρεστ Λιτόφσκ.

«Όταν οι Έλληνες κομμουνιστές πήραν την εξουσία»

Με τον παραπάνω τίτλο περιλαμβάνεται κείμενό μου στο καλό περιοδικό Μαρξιστική Σκέψη, που κινείται στο χώρο της αντιδογματικής και ανοιχτόμυαλης Αριστεράς. Η ανακοίνωση του περιοδικού για την κυκλοφορία του τεύχους  είναι η παρακάτω:   

Κυκλοφόρησε ο τόμος 8 της “Μαρξιστικής Σκέψης”. Ο τόμος συνεχίζει το αφιέρωμα στην Οκτωβριανή Επανάσταση που ξεκίνησε με τον προηγούμενο τόμο 7, περιλαμβάνοντας όμως αυτή τη φορά κυρίως πρωτότυπες συνεισφορές, καθώς και πλούσιο και σπάνιο φωτογραφικό υλικό.

Το αφιέρωμα χωρίζεται σε 3 μέρη.

Το πρώτο μέρος περιέχει κείμενα επιφανών μαρξιστών, όπως οι Ρ. Λούξεμπουργκ, Λ. Τρότσκι, Ε. Χ. Καρ, Γκ. Λούκατς και Τζ. Νόβακ. Πραγματεύονται σημαντικά θέματα της συγκρότησης των επαναστατικών κινημάτων, του πλαισίου ανάπτυξης των ιμπεριαλιστικών αντιθέσεων, της αντίθεσης σχεδίου-αγοράς στο σοσιαλισμό, της μεταβατικής περιόδου και της εμπειρίας από τα προβλήματά της στην ΕΣΣΔ.

Οι Έλληνες στο σοβιετικό Μεσοπόλεμο

Την Κυριακή 27-1-2013 δημοσιεύτηκε στην «Ελευθεροτυπία» ένα κείμενο με τον τίτλο «Όταν οι Έλληνες κομμουνιστές πήραν την εξουσία« και αφορούσε το πολύ συγκεκριμένο και άγνωστο ιστορικό γεγονός που συνέβη στην ΕΣΣΔ την περίοδο 1917-1937. Εννοείται ότι η αρχική ημερομηνία έχει μόνο συμβολική αξία, εφόσον η πραγματική άσκηση εξουσίας από τις ελληνικές κομματικές οργανώσεις αρχίζει μόνο με τηνπλήρη σοβιετοποίηση της παλιάς Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Ιδιαιτέρως σημαντική συμβολή στο αφιέρωμα αυτό υπήρξε το κείμενο του Χρήστου Κεφαλή, συγγραφέα και μέλους της Συντακτικής Επιτροπής του περιοδικού «Μαρξιστική Σκέψη». Στο περιοδικό αυτό, στο τεύχος που κυκλοφορεί αυτή τη στιγμή,  υπάρχει ένα πολύ ευρύτερο αφιέρωμα  στο θέμα που διαπραγματεύτηκα στην ‘Ε» με τον ίδιο τίτλο.

Tρίτη 5-6-2012: Αφιέρωμα στις σταλινικές διώξεις

Σεμινάριο Ιστορίας: «αφιέρωμα στις σταλινικές διώξεις (1937-1949)»

Την επόμενη Τρίτη, 5-6-2012, (7-9 μ.μ.) κλείνει ο φετινός κύκλος του Σεμιναρίου Ιστορίας που  διοργανώνω εδώ και 4 χρόνια και λαμβάνει χώρα στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Κηφισιάς [«Έπαυλη Δροσίνη»-Βιβλιοθήκη Δήμου Κηφισιάς, Αγ. Θεοδώρων & Κυριακού)]. Το τελευταίο θέμα είναι αφιερωμένο στις «σταλινικές διώξεις (1937-1949).»  (http://www.anixneuseis.gr/?p=1734)

Εισηγητές θα είναι:

–Βλάσης Αγτζίδης, ιστορικός, εισαγωγή-συντονισμός,
-Βασίλης Τσενκελίδης, ιστορικός :«Ιστορικό περίγραμμα»,
–Όλγα Σεβαστίδου, κοινωνική ανθρωπολόγος: «Η Μνήμη των σταλινικών διώξεων (1937-1949) στις αφηγήσεις ζωής των Ποντίων της ΕΣΣΔ»

-Επίσης ο Μάριος Μαρκοβίτης θα παρουσιάσει αναλυτικά την περίπτωση του στελέχους του ΚΚΕ  Μάρκου Μαρκοβίτη, που είχε καταφύγει στην ΕΣΣΔ, είχε ενταχθεί στις ελληνικές κοινότητες της Νότιας Ρωσίας και είχε συλληφθεί το Δεκέμβριο του 1938 κατά τη διάρκεια των σταλινικών διώξεων. Θα διαβαστούν αποσπάσματα από τις τελευταίες του επιστολές που γράφτηκαν λίγο πριν την εκτέλεσή του (άνοιξη 1938).

Eίκοσι χρόνια χωρίς τη Σοβιετική Ένωση (1991-2011)

Το 2011 μας αφήνει σ’ ένα ιδιαιτέρως θλιβερό πλαίσιο. Το 2012 έρχεται με τις χειρότερες προοπτικές. Όσοι από εμάς παρακολουθήσαμε -ως ερευνητές τότε- τα τελευταία χρόνια της περεστρόϊκα, την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και τις αξεπέραστες ωδίνες που δημιούργησε στους σοβιετικούς λαούς, νοιώθουμε πολύ περίεργα συνειδητοποιώντας ότι κάποια από τα στοιχεία της σοβιετικής κρίσης ενυπάρχουν και σε μας. Με μια έννοια  η επέτειος των 20 χρόνων από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης μας αφορά διπλά: πρώτα γιατί το ιστορικό αυτό γεγονός έβαλε τον πλανήτη σε μια νέα περίοδο αστάθειας και -περιφερειακού τουλάχιστον- χάους και έπειτα γιατί τα δύο βασικά στοιχεία που καθόρισαν τη σοβιετική κρίση (δημόσιο έλλειμμα και καταστραμμένη παραγωγική βάση) ενυπάρχουν και στην άτυχη Ελλάδα.  Ενθυμούμενος αυτή την επέτειο -η οποία «πέρασε» εντελώς σιωπηλά από τα φλύαρα ΜΜΕ-  έγραψα το παρακάτω κείμενο: 

Πέρασαν ήδη 20 χρόνια (25 Δεκεμβρίου 1991) από την οριστική διάλυση μιας μεγάλης Αυτοκρατορίας, που σφράγισε την ιστορία του 20ου αιώνα, καθόρισε τη μορφή της ευρύτερης περιοχής μας, απείλησε τις έως τότε κυρίαρχες δυνάμεις του κόσμου, προσπάθησε να αλλάξει τις καθιερωμένες νοοτροπίες και διακήρυξε τη δημιουργία μιας νέας κοινωνίας “απαλλαγμένης από την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο”.

Eκδήλωση για τους Έλληνες της Ρωσίας στην Αίγινα (1-7-2011)

Το ‘Ιδρυμα Καψάλη που δραστηριοποιείται στην Αίγινα, πραγματοποιώντας σημαντικές εκδηλώσεις, αφιερώνει τη φετινή μεγάλη του εκδήλωση στον ελληνισμό της Ρωσίας.

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την  Παρασκευή 1 Ιουλίου 2011 (20.30) στον κήπο της οικίας των ιδρυτών του Ιδρύματος στην Αίγινα. 

Η εκδήλωση πραγματοποιείται υπό την αιγίδα του υπουργείου Πολιτισμού.

Εκτός από τη δική μου ομιλία θα παρουσιαστεί και το ντοκιμαντέρ  του σκηνοθέτη Τάσου Ψαρρά με τίτλο «Γράμμα στη μητέρα-πατρίδα«.

Στο νοκιμαντέρ αυτό, που βασίζεται σ’ ένα δικό μου κείμενο, ο σκηνοθέτης διαπραγματεύεται το ζήτημα των σταλινικών διώξεων κατά του σοβιετικού ελληνισμού.

Επίσης, ο Τάσος Ψαρράς θα αναφερθεί στην εμπειρία του γυρίσματος του συγκεκριμένου ντοκιμαντέρ (1999). 

Καβάλα: Εκδηλώσεις, στα «Σήματα Καπνού» και στη Χρυσούπολη

Ο Ελεύθερος Κοινωνικός Πολυχώρος «Σήματα Καπνού» και η εφημερίδα «Πρωΐνή» σας καλούν στην παρουσίαση των βιβλίων του ιστορικού Βλάση Αγτζίδη «Ο Κόκκινος Καπνάς« και «Το τραύμα και οι πολιτικές της μνήμης« (συλλογικό, επιμ. Γιώργος Κόκκινος) την Τετάρτη 23/03 στις 19.00.

 

Ομιλητές:

Βλάσης Αγτζίδης (συγγραφέας-ιστορικός)

Χ. Καλιντζόγλου (οικονομολόγος-ερευνητής)

Χ. Κοζαρίδης (οδοντίατρος-ιστορικός ερευνητής)

)()()()()()()()()()()()()()()()()()()()()()()()()()(

Επίσης στις 24 Μαρτίου 2011, θα γίνει εκδήλωση με θέμα «Οι Έλληνες της Ανατολής στην επανάσταση του 1821« στη Χρυσούπολη Καβάλας, συνδιοργανωμένη από τον Ποντιακό (Σύλλογος Ποντίων Νέστου) και το Μικρασιατικό Σύλλογο.

Die Vertreibung der Griechischen Gemeinschaft aus Abchasien

Ένα κείμενο στο γερμανικό περιοδικό Pogrom

Οι πόλεμοι στο  μετασοβιετικό Καύκασο και ειδικά ο πόλεμος της Αμπχαζίας, εμπεριείχαν και μια ελληνική παράμετρο. Οι ελληνικοί πληθυσμοί που κατοικούσαν στην περιοχή ενεπλάκησαν στις σκληρές εθνικές συγκρούσεις. Οι Έλληνες της Ελλάδας ελάχιστα αντιλήφθηκαν τις κοσμοϊστορικές αλλαγές που συνέβαιναν εκεί και την τραγωδία που βίωναν οι ομοεθνείς τους.  Η χαρακτηριστικότερη μάλλον στιγμή που αποτυπώθηκε  στην  ελλαδικική μνήμη, ήταν η Έξοδος από τη φλεγόμενη Αμπχαζία 1200 περίπου ομογενών  με ένα πλοίο που έστειλε η ελληνική κυβέρνηση τον Αύγουστο του 1993.

Είχα την τύχη να παρακολουθήσω την πορεία αυτή, όταν συμμετείχα στην αποστολή που πήγε στο εμπόλεμο Σοχούμι  με σκοπό να σώσω τα ελληνικά ντοκουμέντα που βρισκόταν στο Ιστορικό Αρχείο της πόλης. Χωρίς αποτέλεσμα βέβαια γιατί ήδη το είχαν πυρπολήσει Γεωργιανοί παρακρατικοί. Στο τέλος αυτής της ανάρτησης μπορείτε να δείτε δυό  φωτογραφίες απ’ το πυρπολημένο αρχείο.

Με την επιστροφή στην Ελλάδα συνέταξα στο πλαίσιο της Γενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού μια όσο το δυνατόν πλήρη έκθεση για τα γεγονότα και για το ελληνικό κόστος αίματος και περιουσιών. Παράλληλα δημοσίευσα την έντονη εμπειρία μου σε εφημερίδες κα περιοδικά στην Ελλάδα [Ελευθεροτυπία (1993) και Οικονομικό Ταχυδρόμο (1994)]. Κάποια στιγμή θα αναρτήσω αυτά τα κείμεναπου έχουν ιδιαίτερη σημασία για όσους μελετούν τα γεγονότα εκείνα γιατί καταγράφουν με αρκετή λεπτομέρεια τα όσα συνέβησαν και το κόστος του πολέμου που είχε η ελληνική κοινότητα . 

Περί «ρωσοποντίων», «νεγροαμερικάνων» και λοιπών υποτιμητικών…

Όσοι ασχολούνται με τον ελληνισμό της πρώην Σοβιετικής Ένωσης έχουν έρθει αντιμέτωποι με τα απαξιωτικά, αν  όχι και ρατσιστικά, συναισθήματα των Βαλκάνιων ομοεθνών τους.  Σε συμβολικό επίπεδο, τα συναισθήματα αυτά εκφράστηκαν υπό τον μειωτικό όρο «Ρωσοπόντιοι». Ο Ηλίας Πετρόπουλος είχε ήδη περιγράψει από χρόνια την ελλαδική συμπεριφορά…

Πολλές φορές η δημόσια χρήση του όρου προκάλεσε αντιδράσεις είτε των προσφυγικών οργανώσεων είτε μεμονωμένων πολιτών. Χαρακτηριστικά  αναφέρω δύο επικριτικά κείμενα που δημοσιεύτηκαν εν είδει επιστολών: «Περί ΄Ρωσοποντίων΄», εφημ. Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 26 Μαρτίου 2000, σελ. 87, «Περί ΄Ρωσοποντίων΄», εφημ. Το Βήμα, 11 Νοεμβρίου 2003, σελ. 7. Επίσης ενδιαφέρον έχει η επιστολή διαμαρτυρίας με τίτλο: «Χρήση ρατσιστικών όρων σε εκπομπή της ΝΕΤ», που απέστειλε (25 Νοεμβρίου 2003) η Ομοσπονδία Ποντιακών Σωματείων Ν. Ελλάδας (ΟΠΣΝΕ) στη διεύθυνση της ΕΡΤ επί προεδρείας Άγγ. Στάγγου για σχετική χρήση του όρου σε τηλεοπτική εκπομπή. Αποσπάσματα αυτής της επιστολής δημοσιεύονται στο τέλος της ανάρτησης.

Αφορμή για το δημοσίευμα αυτού υπήρξε ένα αφιέρωμα στο «Βιβλιοδρόμιο» των Νέων, όπου υπό τον τίτλο “«Ρωσοπόντιοι» Ανάμεσα στη θυματοποίηση και στην εξιδανίκευση” αντιμετωπίζεται συγκριτικά το βιβλίο μου Ο Κόκινος Καπνας και ο ελληνισμός του Καυκάσου (1932-1937) με το βιβλίο του Αν. Γκίκα Οι Έλληνες στη διαδικασία οικοδόμησης του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ.

H επιστροφή του σταλινισμού

Στην εφημερίδα Αυγή, στις  25 Ιουλίου 2010, δημοσιεύτηκε το παρακάτω άρθρο μου με τίτλο: «H επιστροφή του σταλινισμού», όπου εξετάζεται η επίδραση του σταλινισμού στο ελλαδικό Κ.Κ.

___________________________

Έναν από τους καλύτερους ορισμούς του σταλινισμού έδωσε ο Γκι Ντεμπόρ στην Κοινωνία του Θεάματος: «Ο σταλινισμός υπήρξε η βασιλεία του τρόμου ακόμα και μέσα στην ίδια τη γραφειοκρατική τάξη… Η ψευδής συνείδηση συντηρεί την απόλυτη εξουσία της μόνο διαμέσου του απόλυτου τρόμου, όπου κάθε αληθινό κίνητρο τείνει να εξαφανιστεί. Τα μέλη της γραφειοκρατικής τάξης στην εξουσία δεν έχουν δικαίωμα κυριότητας πάνω στην κοινωνία, παρά μόνο συλλογικά σαν συμμέτοχοι σ’ ένα θεμελιώδες ψέμα: πρέπει να υποδύονται τον ρόλο του προλεταριάτου που διευθύνει μια σοσιαλιστική κοινωνία, πρέπει να είναι οι ηθοποιοί που παραμένουν πιστοί στο κείμενο της ιδεολογικής απάτης…»

Η λειτουργία του σταλινισμού στη σοβιετική κοινωνία περιγράφηκε ικανοποιητικά το 1956 στη «Μυστική έκθεση» της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης (ΚΚΣΕ). Η ανάμνηση της «Διαθήκης και των αρχών του Λένιν» χρησιμοποιήθηκε για την καταδίκη της σταλινικής πολιτικής, η οποία, όπως υποστήριζαν, «κατάφερε ένα πλήγμα στην αδελφοσύνη των λαών, στη σοσιαλιστική νομιμότητα».