«Σύντροφε Στάλιν, δεν είμαι εχθρός του λαού»: Η απίστευτη ιστορία του Μ. Μαρκοβίτη

Πριν από αρκετά χρόνια (4 Ιουνίου 2013) παρουσιάστηκε στο Σεμινάριο Ιστορίας της Κηφισιάς η εντυπωσιακή ιστορία του Μάρκου Μαρκοβίτη  -εκτελεσμένου στην περιοχή της Kommunarka (φωτογραφία πλάι) και θαμμένο σε ομαδικό τάφο μαζί με άλλους 14.000 δολοφονημένους από το σταλινισμό- μέσα από την αφήγηση του ανεψιού του Μάριου Μαρκοβίτη.  Στο ΣΤΡΟΓΓΥΛΟ ΤΡΑΠΕΖΙ που είχε οργανωθεί τότε για το σταλινισμό και τις σταλινικές διώξεις συμμετείχαν εκτός από τον Μαρκοβίτη η κοινωνική ανθρωπολόγος Όλγα Σεβαστίδου  και ο καλός ερευνητής, Χρήστος Κεφαλής,

Επίσης είχε παρουσιαστεί στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, της 2ας Ιουνίου του 2013, στις σελίδες για την Ιστορία υπήρχε ένα τέτοιο αφιέρωμα, στο οποίο συνέβαλε καθοριστικά ο Μάριος Μαρκοβίτης, ανεψιός του Μάρκου Μαρκοβίτη υψηλόβαθμου στελέχους του ΚΚΕ,. Το κείμενό του βρίσκεται αμέσως μετά το δικό μου… https://kars1918.wordpress.com/2014/06/09/stalin-vs-kke-2/

Advertisement

Ο Μεταξάς και η δικτατορία της 4ης Αυγούστου

• Ένα αφιέρωμα στην δικτατορία της 4ης Αυγούστου του 1936 και στην πολιτική και ιδεολογία του μεταξικού καθεστώτος, είχα επιμεληθεί στις σελίδες ιστορίας της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» με τη συμβολή των ιστορικών Γιώργου Κόκκινου και Παναγιώτη Μπογιατζή.
• 
  

• ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΜΕΤΑΞΑ

  4η ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ: Ο δικτάτορας είναι γυμνός

• ΤΟΥ ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*

• «Φύγε απ’ εδώ, Ανθρωπε μικρέ, που περίμενες να κατασκευάσης πρωθυπουργικόν φράκον από τα ράκη. Φύγε από εδώ, ανυπότακτε στρατιώτα των αναγκών μου, αυτόκλητε κηδεμόνα της ατυχίας μου, τέκνον άχρηστον, άνθρωπε μηδέν. Αυτό θα έλεγε εις τον Αντιστράτηγον κ. Μεταξάν, δακρύουσα η Ελλάς, αν έστρεφε ποτέ προς τον κ. Μεταξάν η Ελλάς τα βλέμματα». [ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΛΑΧΟΣ, εφημ. «Καθημερινή», 25 Αυγούστου 1922]

• Ο Ιωάννης Μεταξάς με το βασιλιά της Ελλάδας Γεώργιο Β’ κατά τη διάρκεια παρέλασης το 1939 (φωτ. Αρχείο «Ε»)

 

• Εβδομήντα επτά χρόνια πριν, για πρώτη φορά στην ιστορία της ως εθνικού κράτους η Ελλάδα θα βρεθεί υπό τη δικτατορική διακυβέρνηση ενός αμφιλεγόμενου προσώπου, του Ιωάννη Μεταξά – εξαιτίας μιας συνειδητής επιλογής της μοναρχίας. Η παραπάνω οργισμένη αναφορά του εκδότη της «Καθημερινής» Γεωργίου Βλάχου είναι αποκαλυπτική αυτού του σκοτεινού παρελθόντος του ανθρώπου που προσπάθησε να επιβάλει στην Ελλάδα ένα ολοκληρωτικό, φασιστικό καθεστώς. Παρ’ ότι ο Βλάχος υπήρξε ιδεολογικός σύντροφος του Ιωάννη Μεταξά στη φιλομοναρχική παράταξη, θα σχολιάσει με αυτόν τον έντονο τρόπο την ηττοπαθή και αρνητική στάση του Μεταξά στη Μικρασιατική Εκστρατεία.

Γενοκτονία, Προσφυγική Μνήμη και Αριστερά

Πόντος & Μικρά Ασία:
Η σημασία, η άρνηση και η υπονόμευση

.
Βλάσης Αγτζίδης
http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=430720 

.

Η Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 σηματοδότησε την ολοκλήρωση μιας διαδικασίας εσωτερικών μετασχηματισμών της οθωμανικής αλλά και της ελλαδικής κοινωνίας.

.
Οι Νεότουρκοι εθνικιστές και οι κεμαλικοί αργότερα -στρατιωτικοί κατ’ επάγγελμα και κατά ταξική τοποθέτηση- είχαν διαλύσει την προνεοτερική Οθωμανική Αυτοκρατορία. Παράλληλα είχαν μετατρέψει την πολυεθνική οθωμανική κοινωνία σε μια μονοπολιτισμική οντότητα καταπιεσμένων πολυεθνοτικών μουσουλμάνων, που θα έπρεπε να μετατραπούν βιαίως σε εθνικά Τούρκους. .

Με μέσον τις γενικευμένες εθνικές εκκαθαρίσεις κατά των χριστιανικών κοινοτήτων είχαν καταφέρει να τις εξοντώσουν ή να τις εκδιώξουν και να οικειοποιηθούν τον πλούτο τους. Από την άλλη πλευρά του Αιγαίου, οι ελλαδικές ελίτ βγήκαν κερδισμένες από τις εξελίξεις.

Αφού διαχειρίστηκαν με τον πλέον ανορθολογικό τρόπο τη μικρασιατική πρόκληση που δημιούργησε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, «ξεμπέρδεψαν» οριστικά με τα ελληνικά κοσμοπολίτικα αστικά στρώματα της Ανατολής, που λειτουργούσαν αντικειμενικά ως ο μεγάλος ενδοεθνικός ανταγωνιστής.

Κωνσταντινούπολη ή Ιστανμπουλ;

Κωνσταντινούπολη ή Ιστανμπουλ;

Τα πρόσφατα γεγονότα στην πλατεία Ταξίμ και η εμφάνιση για πρώτη φορά ενός τέτοιου μαζικού κινήματος, που αμφισβητούσε τις επιλογές της κεντρικής εξουσίας ενός εν γένει αυταρχικού κράτους, ανέδειξαν για άλλη μια φορά στην Ελλάδα ένα ευρύτερο και άλυτο ζήτημα, που αφορά την απόδοση των τοπωνυμίων.

Επανεμφανίστηκε σε διακριτή κλίμακα η χρήση του όρου «Ιστανμπούλ» στη θέση του ιστορικού όρου «Κωνσταντινούπολη». Σ’ ένα άρθρο επικαιρότητας -πολύ καλό κατά τα άλλα- που με παρακίνησε να συντάξω αυτό το σχολιασμό, υπήρχε η παρακάτω διατύπωση: «Την 1η Ιουνίου, μέρα πολλαπλασιασμού των μαζικών διαδηλώσεων από την Ιστανμπούλ στην Αγκυρα, ο εργάτης Ετχέμ Σαρισουλούκ έπεφτε νεκρός από σφαίρα αστυνομικού…»

Μια εξαιρετική μελέτη για τα βρετανικά στρατόπεδα Εβραίων προσφύγων στην Κύπρο (1946-1949)

Ένα από τα πλέον άγνωστα θέματα που σχετίζεται με την ιστορία των Εβραίων, την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ, την Κύπρο και τη βρετανική αποικιοκρατία, ήταν το θέμα μας στις σελίδες Ιστορίας της Κυριακάτικη Ελευθεροτυπίας στις 28 Σεπτεμβρίου 2014. Με τη συνεργασία της ιστορικού Βασιλικής Σελιώτη… Το δικό μου κείμενο είχε ως τίτλο: «ΕΒΡΑΙΟΙ Στο δρόμο για την Παλαιστίνη«.  

Μπορείτε να διαβάσετε τα κείμενα εδώ:
https://kars1918.wordpress.com/2014/10/06/british-concentration-camps-for-jews-in-cyprus/

Με μεγάλη χαρά είδαμε το ζήτημα των εβραϊκών στρατοπέδων της Κύπρου -που υπήρξε το αντικείμενο πολύχρονης έρευνας της Βασιλικής- πήρε τελικά ολοκληρωμένη μορφή σε βιβλίο.

Δυό λόγια για το βιβλίο

Με τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, οι δυνάμεις της Βρετανίας που κηδεμονεύουν την Παλαιστίνη πολιορκούνται από κύματα χιλιάδων Εβραίων προσφύγων. Πρόκειται κυρίως για επιζώντες του Ολοκαυτώματος, οι οποίοι καταφτάνουν στην περιοχή που θεωρούν ιστορική κοιτίδα τους προσδοκώντας να ξαναρχίσουν τη ζωή τους σ’ αυτή με ασφάλεια.Αδύναμοι να αντιμετωπίσουν τα πολιτικά αδιέξοδα που οι ίδιοι είχαν δημιουργήσει προπολεμικά, οι Βρετανοί τους μεταχειρίζονται ως παράνομους μετανάστες και τους εκτοπίζουν στο γειτονικό νησί της Κύπρου, τη στιγμή ακριβώς που το αλυτρωτικό κίνημα των Ελλήνων του νησιού αναζωπυρώνεται εκ νέου.

Ο Κοζάνης Ιωακείμ και το μαρτυρικό Ορτάκιοϊ της Βιθυνίας

Δεξιά: τμήμα του ΕΛΑΣ αποδίδει τιμές στο μητρ. Ιωακείμ, Αριστερά: Η ΠΕΕΑ, η ελεύθερη ελληνική κυβέρνηση που συγκροτήθηκε στα βουνά της Ελεύθερης Ελλάδας το 1943. Στη μέση ο Ιωακείμ 

Μια από τις σημαντικότερες μορφές της Εθνικής Αντίστασης υπήρξε ο μητροπολίτης Κοζάνης Ιωακείμ. Το κοσμικό του όνομα ήταν  Απόστολος Αποστολίδης και είχε γεννηθεί το 1883 στο Ορτάκιοϊ (Νικομήδεια) της Βιθυνίας στη βορειοδυτική Μικρά Ασία. Για την καταστροφή του Ορτάκιοϊ δείτε στη συνέχεια, μετά τη Βιογραφία του Ιωακείμ, όπως τα αφηγήθηκε ο Μιχαήλ Αγγέλου και δημοσιεύσαμε πρόσφατα σε μια έκδοση που δόθηκε με την «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία».

21 Ιουλίου: Μια επέτειος για την «Ελευθεροτυπία»

Η «Ελευθεροτυπία» υπήρξε κάτι το ιδιαίτερο και το ιστορικά μοναδικό στο χώρο του Τύπου. Στις 21 Ιουλίου, θα έκλεινε τα 40 χρόνια της ύπαρξής της, εάν συνέχιζε να εκδίδεται… Την επέτειο μας θύμισε ο Γιάννης Ξανθάκης με άρθρο του στο newpost.gr.

Προσωπικά είχα μεγάλη και έντονη σχέση με την εφημερίδα και επεισοδιακή συνεργασία με τον ιστορικό διευθυντή της Σεραφείμ Φυντανίδη.  Έγραφα ελεύθερα από τον Δεκέμβριο του ’87 έως την Άνοιξη του 1998 όταν συγκρούστηκα (»θανάσιμα» δημοσιογραφικώς για μένα) με την ομάδα του «Ιού», με αφορμή την αντιπροσφυγική στάση για τα γεγονότα της Βεγορίτιδας.

Η αρθρογραφία μου στην «Ελευθεροτυπία» αυτή την περίοδο είχε ιδιαίτερη σημασία εφόσον πρόβαλε διαρκώς και συστηματικά δύο μεγάλα και αποσιωπημένα ζητήματα:

Πόσο κυνικοί μπορούν να γίνουν οι σύμμαχοι; «Трговина костима – кад су се кемалисти богатили на лешевима жртава»

Όταν οι κεμαλιστές πουλούσαν τα οστά των θυμάτων τους…

Την 1η Ιουλίου αναρτήθηκε στο ειδησεογραφικό-πολιτικό σάιτ Nova Srpska Politicka Misao το κείμενό μου για την πώληση από τους Κεμαλικούς σε Γάλλους επιχειρηματίες των οστών των θυμάτων της Γενοκτονίας. Το αρχικό κείμενο, που είχε γραφεί ως αφιέρωμα στις Σελίδες Ιστορίας της «Ελευθεροτυπίας», μπορείτε πατώντας κλικ να το βρείτε με τον εξής τίτλο: Μικρασιατική Τραγωδία: Oι έμποροι Κεμαλιστές, οι αγοραστές Γάλλοι, οι μεταφορείς Βρετανοί… 

Τη μετάφραση του κειμένου στα σερβοκροατικά (σε δύο εκδοχές: σε κυριλικό αλφάβητο και σε λατινικό) έκανε ο Milan Koricanac, υπ. Διδάκτορας  στο Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου, Σχολή των Πολιτικών Επιστήμων…

Πρόσφυγες στη Μυτιλήνη

Ένα αφιέρωμα με τίτλο «1914-1918-1922: ΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΤΗΣ ΛΕΣΒΟΥ» με τη Σάρα Χαλκίδη και τον Παναγιώτη Παρασκευαϊδη έγινε στην  Ελευθεροτυπία, το Σάββατο 20 Σεπτεμβρίου 2014 http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=448346

Τα κείμενά τους βρίσκονται μετά το δικό μου: 

Από τον πρώτο διωγμό, στις εκκαθαρίσεις του Κεμάλ

Και στη φιλελεύθερη βενιζελική Μυτιλήνη οι πρόσφυγες θα βιώσουν την περιθωριοποίηση
και την οικονομική εκμετάλλευση

Το νησί της Λέσβου, όπως και τα υπόλοιπα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, συγκροτούν μια γεωγραφική ενότητα που αποτελείται από τα αιολικά και ιωνικά υπόλοιπα που απέμειναν μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922.

Ιστορικά συνδέονταν απολύτως με το μικρασιατικό χώρο και αυτό αποτέλεσε ένα από τα ελληνικά επιχειρήματα κατά την περίοδο των διαπραγματεύσεων μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, για να επιδικαστούν οι περιοχές της Ιωνίας στην Ελλάδα.

Δύο νέα ηλεκτρονικά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης

Ξεκίνησε η λειτουργία της νέας δημοσιογραφικής ιστοσελίδας Press Publica  (www.presspublica.gr) από δημοσιογράφους της Ελευθεροτυπίας, των Νέων, της ΕΡΤ κ.λπ. Eίναι μια πρωτοβουλία καθαρά αυτοδιαχειριζόμενη και δημοσιογραφική, όπως ακριβώς και η πρώτη προσπάθεια του Εnet_press (http://www.enetpress.gr/) που ξεκίνησε λίγο καιρό πριν από δημοσιογράφους της Ελευθεροτυπίας .

Eύχομαι από το βάθος της καρδιάς μου και στις δύο σελίδες επιτυχία και μακροημέρευση…

Υπάρχουν ΚΑΙ Έλληνες πρόσφυγες πολέμου σήμερα!

Το προσφυγικό φαινόμενο έχει επανεμφανιστεί στην περιοχή μας με αφορμή τους περιφερειακούς πολέμους στη Συρία, στη Λιβύη, στο Ιράκ, αλλά και στην Ουκρανία. Το κοινό στην Ελλάδα είναι  ενημερωμένο σε γενικές γραμμές για το φαινόμενο αυτό, ενώ υπάρχουν και κάποιες οργανώσεις εξειδικευμένες στην προσφορά βοήθειας στα θύματα των συρράξεων. 

Αυτό όμως που είναι παντελώς άγνωστο, είναι το γεγονός ότι και σήμερα υπάρχουν Έλληνες πρόσφυγες από τις εμπόλεμες περιοχές του μετασοβιετικού κόσμου. Κανείς δεν ασχολείται μαζί τους και καμιά σοβαρή μέριμνα δεν έχει ληφθεί γι αυτούς. Αντιθέτως τα παιδιά τους πολλές φορές πέφτουν θύματα ρατσισμού, είτε από Ελλαδίτες είτε από μετανάστες β’ γενιάς, όπως πρόσφατα έγινε με την περίπτωση της Μαρίας Κουσίδου στις σχολές του ΟΑΕΔ.  Να σημειώσουμε ότι στις ίδιες σχολές, λίγα χρόνια πριν είχε συμβεί άλλο ένα δραματικό περιστατικό με τον Δημήτρη Πατμανίδη (προσφυγόπουλο από το Σοχούμι)….  

Με αφορμή την Διεθνή Ημέρα των Προσφύγων (5 Απριλίου) ας θυμηθούμε ένα παλαιότερο κείμενό μου που είχε δημοσιευτεί στην «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» στις 5 Απριλίου 1997 με τον τίτλο «5 Απριλίου: Πανελλήνια Ημέρα Προσφύγων. Η Ελλάδα των Προσφύγων» 

Το Ολοκαύτωμα του Μεσόβουνου

Ένα από τα πλέον μαρτυρικά χωριά της Ελλάδας κατά την περίοδο της Κατοχής ήταν το Μεσόβουνο Κοζάνης. Αυτό ήταν και το αντικείμενο του αφιερώματος στις Σελίδες Ιστορίας στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, (19 Οκτωβρίου 2014). Συνεργάτης στο αφιέρωμα ήταν και η ιστορικός Ζέτα Παπανδρέου που αναλύει το φαινόμενο των μαζικών αντιποίνων των Ναζί….

ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΤΗΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ΠΟΥ ΥΠΕΣΤΗ 2 ΦΟΡΕΣ ΤΗ ΝΑΖΙΣΤΙΚΗ ΘΗΡΙΩΔΙΑ ΜΕΣΟΒΟΥΝΟ:
Παραγνωρισμένα ολοκαυτώματα

Το Μεσόβουνο ήταν μεταξύ των πρώτων χωριών της Ελλάδας που πήραν τα όπλα κατά των κατακτητών. Την πρωτοβουλία για οργάνωση της αντίστασης είχαν πέντε Μεσοβουνιώτες κομμουνιστές, που είχαν δραπετεύσει από τους τόπους της εξορίας τους

Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*

Ένα από τα πλέον φρικιαστικά εγκλήματα των ναζί κατά την περίοδο της Κατοχής ήταν το διπλό Ολοκαύτωμα στο Μεσόβουνο της Κοζάνης, ένα χωριό 1.171 κατοίκων, που δημιούργησαν Πόντιοι πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής. Η ιστορία του χωριού αυτού είναι εντελώς παραγνωρισμένη από την επίσημη ιστοριογραφία, οι οποία, όπως φαίνεται, διαμορφώθηκε από τους νικητές του Εμφυλίου με τη χρήση μεροληπτικών και ιδεολογικών κριτηρίων.

Το μνημείο πεσόντων της περιοχής. Ανάμεσά τους και σοβιετικοί στρατιώτες

Μεταξύ Οκτωβριανής Επανάστασης και Ανατολικής Μεσογείου

–ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 24/10/2014: Διάλεξη στο Σεμινάριο Ιστορίας της Κηφισιάς του Μάριου Ευρυβιάδη με θέμα «Η γεωστρατηγική σημασία της Μεσογείου και  της Μέσης Ανατολής μεταπολεμικά»

–ΚΥΡΙΑΚΗ 26/10/2014: Αφιέρωμα 16 σελίδων για την Οκτωβριανή Επανάσταση στην «Κυρ. Ελευθεροτυπία»

περισσότερα:

-Η επάνασταση του 1866 στην Κρήτη ενάντια στην οθωμανική απολυταρχία

Στις κρητικές επαναστάσεις ήταν αφιερωμένες οι σελίδες ιστορίας της ‘Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» (12-10-2014) μ ετη συμβολή του ιστορικού Γιάννη Χρονόπουλου….

ΟΙ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΕΞΕΓΕΡΣΕΙΣ ΣΤΟ ΝΗΣΙ

ΚΡΗΤΗ: Οι επαναστάσεις και η σημασία τους

Από την πρώτη αποβίβαση των Οθωμανών (1645) στο νησί, ξεκίνησε
η διαδικασία του εξισλαμισμού.
Στο πέρασμα των χρόνων, οι μουσουλμάνοι στρέφονταν
ενάντια στους Χριστιανούς και
η καταπίεση οδήγησε στο ξέσπασμα
επαναστατικών κινημάτων

Η εξέγερση του 1866 των Ελλήνων της Κρήτης, που διήρκεσε τρία χρόνια, είναι μία από τις πολλές εξεγέρσεις που συνέβησαν στο νησί από την εποχή της οθωμανικής κατάκτησης. Η συγκεκριμένη επανάσταση όμως παρουσιάζει ένα ξεχωριστό ενδιαφέρον, γιατί συμβαίνει σε μια εποχή που κάτι είχε αρχίσει να αλλάζει προς το καλύτερο στην απολυταρχική Αυτοκρατορία.

Επαναστάτες το 1866 (εφημ. «Πατρίς»)

Το 1856 είχε ολοκληρωθεί με το Χαττ-ι-Χουμαγιούν μια μεταρρυθμιστική περίοδος που έμεινε γνωστή ως Τανζιμάτ. Το Χαττ-ι-Χουμαγιούν (Διάταγμα Εφαρμογής των Μεταρρυθμίσεων) επιχειρούσε να εξαλείψει τις διακρίσεις εις βάρος των μη μουσουλμανικών κοινοτήτων, να βάλει κανόνες στη διοίκηση και να περιορίσει την αυθαιρεσία των μουσουλμάνων. Ομως, απ’ ό,τι φαίνεται, οι μεταρρυθμίσεις επηρέασαν θετικά μόνο τα κέντρα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στην περιφέρεια, η κατάσταση δεν φαίνεται να παρουσίασε σημαντική βελτίωση.

Νησιά του Ιονίου. Μια ιδιαίτερη ιστορική ενότητα

Αφιερωμένο στην περίπτωση των ιονίων νήσων και στην ανάπτυξη των κοινωνικών αγώνων σ’ αυτά ήταν οι σελίδες Ιστορίας της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας της 3ης Αυγούστου 2014, με τη συμμετοχή του ιστορικού Γιώργου Ζούμπου και του ερευνητή Σπύρου Καναλιώτη

ΜΙΑ ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

ΝΗΣΙΑ ΙΟΝΙΟΥ: Το όριο Δύσης και Ανατολής

• Εφωνάξανε ως τ’ αστέρια του Ιονίου και τα νησιά,
  και εσηκώσανε τα χέρια, για να δείξουνε χαρά.
  Μ’ όλον που ‘ναι αλυσωμένο το καθένα τεχνικά,
  και εις το μέτωπο γραμμένο έχει: Ψεύτρα Ελευθεριά
• (Διονύσιου Σολωμού, «Υμνος εις την Ελευθερίαν», στροφές 20-21)
• Τα Ιόνια νησιά συγκροτούν μια ιδιαίτερη ιστορική κατηγορία στο πλαίσιο της νεοελληνικής και ευρωπαϊκής Ιστορίας. Και αυτό όχι μόνο γιατί εκεί ιδρύθηκε το 1800 το πρώτο νεοτερικό ελληνικό κράτος, αναγνωρισμένο ως «Βυζαντινό», που έμεινε γνωστό ως Επτάνησος Πολιτεία. Αλλά κυρίως γιατί για αιώνες τα νησιά αυτά υπήρξαν το όριο μεταξύ του ισλαμικού οθωμανικού κόσμου και της Δύσης.

  Η «Μάντζαρος» στην τοποθεσία Ανάληψη, κατά τη διάρκεια εκδρομής με το σωματείο «Εργατική Αδελφότης», κατά το έτος 1897 ή 1898 

Ποιος φοβάται την προσφυγική Μνήμη;

Με αφορμή τις συζητήσεις για το «αντιρατσιστικό»

Ποιος φοβάται την προσφυγική Μνήμη;

Του Βλάση Αγτζίδη (*)
Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 21-9-2014

 «…Το άγγελμα της μεγάλης σφαγής διαδίδεται τώρα τας πρώτας βραδυνάς ώρας στας Αθήνας…  Τα θέατρα σήμερα την νύχτα είναι και πάλι ανοιχτά και παίζουν. Ο κόσμος στο θέατρο της Κυβέλης γελά και η μουσική χτυπά εύθυμα τραγουδάκια. Μπήκα μέσα να δω την ψυχαγωγία του κόσμου και έφυγα αηδιασμένος…. Είναι λοιπόν και αι Αθήναι, η άτιμη και πουλημένη πόλις που προορίζεται να καταστραφεί αφού δεν αισθάνθηκε την συγκίνηση της καταστροφής (της Σμύρνης) και την σφαγήν και καταστροφήν όλου του ελληνισμού της Μικράς Ασίας. Η αηδία μου ήταν περισσότερο από μεγάλη…»

(Κ. Φαλτάιτς, «Ημερολόγιο», 14 Σεπτεμβρίου 1922)

Η πολύτιμη αυτή μαρτυρία ενός φιλομοναρχικού δημοσιογράφου την ημέρα της συνειδητής καταστροφής της Σμύρνης από τους Τούρκους εθνικιστές, αναδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο συναισθήματα και δομές που συναντιούνται έως και σήμερα και αποτελούν όπως φαίνεται τον πυρήνα της νεοελληνικής ιδεολογίας και το σημείο αναφοράς του Βαθέως Κράτους και παρακράτους.…

Το 16 σέλιδο αφιέρωμα για τη Μικρά Ασία…

Σημαντικό αφιέρωμα για τη Μικρασιατική Καταστροφή («Ε», 14-9-2014)

ΜΗΝ  ΤΟ  ΧΑΣΕΤΕ!

16σέλιδο ένθετο αφιέρωμα στην «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» (14-9-2014) για τη Μικρασιατική Καταστροφή με αφορμή τα 100 χρόνια από την έναρξη της Γενοκτονίας (1914)

 

Ιστορικοί και στρατιωτικ0ί αναλυτές απαντούν στα ερωτήματα για τις αιτίες της  Μικρασιατικής Καταστροφής και ερμηνεύουν μια πολύ σύνθετη εποχή.

 Τα θέματα που αναπτύσσονται είναι:

65 χρόνια από τη λήξη του εμφυλίου

Η επέτειος της λήξης του σκληρού εμφύλιου πολέμου αποτέλεσε το έναυσμα για το σχετικό αφιέρωμα στις Σελίδες Ιστορίας της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» (7-9-2014) με τη συνεργασία της ιστορικού Βασιλικής Λάζου… Δημοσιεύονται παρακάτω τα πλήρη κείμενα, χωρίς τις περικοπές που έγιναν για λόγους χώρου στην εφημερίδα.

Εμφύλιος : μια τραγική σελίδα της νεοελληνικής ιστορίας

Ο εμφύλιος πόλεμος αποτελεί το συγκερασμό των γεωπολιτικών συμφερόντων των μεγάλων δυνάμεων, των κυνικών συμφερόντων των ντόπιων ελίτ που παραδοσιακά ήταν εξαρτημένες από τον ξένο παράγοντα και την ανεπάρκεια των ηγεσιών του Κομμουνιστικού Κόμματος

Του Βλάση Αγτζίδη (*)

Ο Εμφύλιος αποτελεί μια από τις σημαντικότερες στιγμές της σύγχρονης ιστορίας του νεότερου ελληνισμού και μαζί με την Μικρασιατική Καταστροφή, που είχε συμβεί μόλις 25 χρόνια πριν, καθόρισε πλήρως και ολοκληρωτικά την εξέλιξη της νεοελληνικής κοινωνίας.

Τα κομμένα κεφάλια του Άρη Βελουχιώτη και του Τζαβέλα κρεμασμένα σε φανοστάτη στην κεντρική πλατεία των Τρικάλων: «Γύρω από τα κρεμασμένα κεφάλια οι παρακρατικοί βάραγαν νταούλια και κέρναγαν από νταμιζάνες κρασί» γράφει ο Χαριτόπουλος. Η «τεχνική» αυτή κορυφώθηκε την περίοδο της Λευκής Τρομοκρατίας, που οδήγησε στον Εμφύλιο, όταν συγκροτήθηκαν οι παρακρατικές ομάδες  των βασιλοφρόνων κυνηγών κεφαλών.

Ατατούρκ: Ο τζιχαντιστής που κατέστρεψε τη Σμύρνη

To θέμα της χρήσης θρησκευτικών στοιχείων στον πόλεμο του τουρκικού εθνικισμού κατά των Ελλήνων και των Αρμενίων, αλλά και της προσωπικής ευθύνης του Μουσταφά Κεμάλ πασά (που έλαβε το προσωνύμιο Ατατούρκ, ήτοι γεννήτωρ των Τούρκων), είναι το θέμα των Σελίδων Ιστορίας στην  «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία», της 31ης Αυγούστου 2014

Ατατούρκ: Ο τζιχαντιστής που κατέστρεψε τη Σμύρνη

.
Του Βλάση Αγτζίδη (*)
.

«…Πήγαμε λίγο πιο έξω, φρίκη! Βρεθήκαμε σε μια χαβούζα (σ.τ.σ. μεγάλο ανοιχτό λάκο). Γύρω γύρω, στα χείλια της χαβούζας σπαρταρούσαν κορμιά, και μέσα η χαβούζα ήταν γεμάτη κεφάλια. Έπαιρναν όποιον έπιαναν, τον πήγαιναν στην άκρια της χαβούζας, έκοβαν το κεφάλι και το έριχναν μέσα στην χαβούζα και τα κορμιά τα άφηναν να σπαρταρούν γύρω γύρω. Ήταν φοβερό. Όσοι το είδαν τρελάθηκαν. Το τρελοκομείο γέμισε από τρελούς σαν ήρθαμε. Εκεί σ’ αυτό το μέρος χάσαμε και τον πατέρα μου….»

(Μαρτυρία Ελένης Καραντώνη για τη σφαγή της Σμύρνης -από το δίτομο “Έξοδος“ του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών)

 

Ο Ατατούρκ ατενίζει τη λεία του.
Ένα χολιγουντιανής έμπνευσης και κατασκευής γλυπτό με το πρόσωπο του Μουσταφά Κεμάλ έχει στηθεί πάνω από τη σύγχρονη Σμύρνη

Aπό τις άγνωστες σελίδες του ΚΚΕ

Τ0 αφιέρωμα στις σελίδες ιστορίας της «Κ.Ε.» της 10-8-2014 με τη συμβολή του Χρήστου Κεφαλή, διαπραγματευόταν άγνωστες σελίδες της ιστορίας του ΚΚΕ, του αρχαιότερου κόμματος που υπάρχει σήμερα εν ζωή στην Ελλάδα

• ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΥΚΥΜΑΝΤΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ

  ΚΚΕ: Το καθοριστικό brand name

  Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ(*)

• Ουσιαστικά, το όνομα «ΚΚΕ» είναι μια χρυσή σφραγίδα, που διαχειρίζεται και χρησιμοποιεί κατά το δοκούν η κάθε ηγετική ομάδα
• Το μακροβιότερο κόμμα της σύγχρονης Ελλάδας είναι το Κομμουνιστικό Κόμμα (ΚΚΕ). Δημιουργήθηκε το 1918 ως Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδος (ΣΕΚΕ). Το ιδρυτικό συνέδριό του έγινε στις 4-10 Νοεμβρίου του 1918 στον Πειραιά, μια εβδομάδα μετά την ίδρυση της ΓΣΕΕ.

  Στις φυλακές Συγγρού το 1922. Εικονίζονται, πάνω αριστερά, ο Πετσόπουλος και, κάτω δεξιά, ο Κορδάτος 

Η Νέα Ιωνία στο μεσοπόλεμο

Η συμβολή των προσφύγων του 1922 στην οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας υπήρξε το αντικείμενο ενός αφιερώματος στις σελίδες ιστορίας που επιμελούμαι (20-10-2013). Στο πλαίσιο του αφιερώματος, οι ερευνητές του Κέντρου Μικρασιατικού Πολιτισμού (Κε.Μι.Πο. Νέας Ιωνίας) Χάρης Σαπουτζάκης και  Λουκάς Χριστοδούλου παρουσιάζουν την περίπτωση της βιομηχανικής ανάπτυξης της Νέας Ιωνίας Αττικής. 

 

Μικρασιατική Καταστροφή και νέα οικονομία

• Τα ελλαδικά κυρίαρχα στρώματα θα εγκατασταθούν σε δικές τους αποκλειστικές συνοικίες, όπως στο Κολωνάκι, το Ψυχικό, την Κηφισιά, τη Φιλοθέη, το κέντρο του Πειραιά κ.α. Αντίθετα οι προσφυγικές συνοικίες, υποβαθμισμένες πολεοδομικά αλλά και από πλευράς υποδομών, θα αποτελέσουν ενιαία συμπλέγματα με τις βιομηχανικές ζώνες
  (ΛΙΛΑ ΛΕΟΝΤΙΔΟΥ)

• 

• Η Μικρασιατική Καταστροφή υπήρξε ένα σημείο τομής στην ιστορία της ευρύτερης περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου και της Εγγύς Ανατολής. Η εποχή του εθνικού κράτους ανέτειλε μαζί με την ολοκληρωτική ένταξη της περιοχής στο πεδίο επιρροής και εξάρτησης από τις μεγάλες δυτικές δυνάμεις. Τα σύνορα χαράχτηκαν οριστικά και οι πληθυσμοί υποτάχθηκαν στα συμφέροντα των κυρίαρχων ελίτ. Τα πραγματικά θύματα αυτής της εξέλιξης ήταν οι ίδιοι οι πληθυσμοί που βρέθηκαν στις «υπό τακτοποίησιν» περιοχές.

Το Μεταλλικό (Κιλκίς) και η ριζοσπαστικοποίηση των προσφύγων

Ένα αφιέρωμα για τη ριζοσπαστικοποίηση των αγροτικών προσφυγικών κοινοτήτων της Μακεδονίας κατά την πρερίοδο του Μεσοπολέμου στις Σελίδες Ιστορίας της ‘Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» (1-6-2014) με τη συμβολή της Βασιλικής Λάζου.   http://www.enet.gr/?i=issue.el.home&date=2014-06-01&s=istorika

 

 

ΟΙ ΤΣΙΦΛΙΚΑΔΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΥ,
Η ΚΟΜΙΝΤΕΡΝ ΚΑΙ
ΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΤΟΥ ’22

Η ριζοσπαστικοποίηση των απόκληρων πληθυσμών

• Ειδικά στις περιοχές όπου οι γαιοκτήμονες είχαν υιοθετήσει εξ αρχής πολιτική βίαιης αντιμετώπισης, η ριζοσπαστικοποίηση των προσφύγων θα λάβει τη μορφή ενός μαχητικού κομμουνιστικού κινήματος

  Το μνημείο που στήθηκε στον τόπο της θυσίας των δύο αγροτών που δολοφονήθηκαν από τους χωροφύλακες στις 20 Απριλίου του 1931

• Ενα από τα πλέον άγνωστα ζητήματα που χαρακτήρισαν τον ελληνικό Μεσοπόλεμο ήταν το προσφυγικό ζήτημα, οι προεκτάσεις που έλαβε και οι κοινωνικές συγκρούσεις που επέφερε. Η ένταση του ζητήματος αυτού και η ιδεολογική αντίθεση των προσφυγικών πληθυσμών προς τα κυρίαρχα πολιτικά και οικονομικά μοντέλα, που επικρατούσαν έως τότε στην Ελλάδα, θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό τις νέες ισορροπίες που θα διαμορφωθούν κατά τη δεκαετία του ’40.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ Soma (Σώμα) των Ελλήνων

Οι σελίδες ιστορίας της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» (22-6-2014) θα είναι αφιερωμένες στην ελληνική παρουσία στην ιωνική πόλη του Σώματος (Soma) και στα ανθρακωρυχεία -τα οποία έως και το 1922 εκμεταλλεύονταν Έλληνες. Πρόσφατα έγινε η μεγάλη καταστροφή που συνοδεύτηκε από το θάνατο εκατοντάδων ανθρακωρύχων στo Σώμα (Soma) της Τουρκίας, στη Δυτική Μικρά Ασία. Ζήσαμε όλοι τις τραγικές στιγμές στο ανθρακωρυχείο, τις αντιδράσεις των εργαζομένων και των συγγενών τους, τις αντιδράσεις του πολιτικού συστήματος στη γείτονα χώρα και πήραμε μια έστω και ατελή εικόνα μιας άλλης Τουρκίας, αυτής που αντιπροσωπεύει η πόλη Soma και τα ανθρακωρυχεία της. 

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΠΟΓΚΡΟΜ ΚΑΙ ΤΗ ΣΦΑΓΗ ΤΗΣ ΦΩΚΑΙΑΣ

 

Στις σελίδες Ιστορίας της  ‘Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας»  (15-6-2014)  υπάρχει αφιέρωμα στα 100 χρόνια από την καταστροφή της μικρασιατικής Φώκαιας…

Στο αφιέρωμα περιλαμβάνεται η εντυπωσιακή μαρτυρία του Φελίξ Σαρτιώ και ένα κείμενο του Χάρη Γιακουμή που περιγράφει πως διασώθηκαν οι φωτογραφίες του πογκρόμ.

Στις 13 Ιουνίου 1914 καταστράφηκε η Φώκαια της Ιωνίας (βόρεια της Σμύρνης) από τις παρακρατικές συμμορίες των Νεότουρκων στο πλαίσιο ενός οργανωμένου σχεδίου εθνικής εκκαθάρισης. Άρχισε να υλοποιείται το εθνικιστικό πρόγραμμα που ο Taner Aksam περιγράφει ως εξής: «Η δράση της (σημ. ‘»Επιτροπή Ένωση και Πρόοδος») εναντίον του “εσωτερικού εχθρού” είχε αρχίσει πριν από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η εκτόπιση του ελληνικού πληθυσμού του Αιγαίου, μέσω τρομοκρατίας και απαλλοτρίωσης των ιδιοκτησιών του, είχε πραγματοποιηθεί ως μέρος του σχεδίου για την ομογενοποίηση της Ανατολίας».

Για το πογκρόμ και τη σφαγή της Φώκαιας, ο Γάλλος αρχαιολόγος Felix Sartiaux, ο οποίος ήταν αυτόπτης μάρτυρας γράφει:

«Λεηλατούν, πυρπολούν, σκοτώνουν ψυχρά, χωρίς μίσος, κατά μια έννοια μεθοδικά. Επικεφαλής τους είναι δύο

 

ΣΤΑΛΙΝ Vs ΚΚΕ

Ένα από τα πλέον άγνωστα θέματα των σταλινικών διώξεων -που πραγματοποιήθηκαν την περίοδο 1937-38- είναι η εξόντωση των μελών του ΚΚΕ που είχαν καταφύγει στη Σοβιετική Ένωση μετά την ποινικοποίηση της κομμουνιστικής ιδεολογίας στην Ελλάδα το 1929, με τον νόμο που έμεινε γνωστός ως Ιδιώνυμο.

Το ζήτημα αυτό παραμένει άγνωστο για δύο λόγους: πρώτα γιατί η νεοελληνική ιστοριογραφία δεν έχει το παραμικρό ενδιαφέρον για τέτοια ζητήματα και έπειτα γιατί η πλειονότητα της ελληνικής Αριστεράς πάσχει από έναν ανυπόφορο αταβισμό, με αποκορύφωμα βέβαια το ΚΚΕ το οποίο έχει επιστρέψει στην πιο παλιά, σκληρή και μεταφυσική ιδεολογική του μήτρα.

Στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, της 2ας Ιουνίου του 2013, στις σελίδες για την Ιστορία υπήρχε ένα τέτοιο αφιέρωμα, στο οποίο συνέβαλε καθοριστικά ο Μάριος Μαρκοβίτης, ανεψιός του Μάρκου Μαρκοβίτη υψηλόβαθμου στελέχους του ΚΚΕ, εκτελεσμένου στην περιοχή της Kommunarka (φωτογραφία πάνω) και θαμμένο σε ομαδικό τάφο μαζί με άλλους 14.000 δολοφονημένους από το σταλινισμό. Το κείμενό του βρίσκεται αμέσως μετά το δικό μου...

 http://www.enet.gr/?i=issue.el.home&date=2013-06-02&s=istorika

Η Εργασία στην ΕΣΣΔ – είναι υπόθεση της Τιμής,
υπόθεση της Αρετής και του Ηρωισμού! 

Ιστορικά

Σοβιετικός Μεσοπόλεμος: οι διώξεις Στάλιν κατά των φυγάδων-μελών του ΚΚΕ

Για το METAΛΛΙΚΟ του ΚΙΛΚΙΣ: Αφιέρωμα στην «Ελευθεροτυπία» 1 Ιουνίου 2014

ΤΟ METAΛΛΙΚΟ του ΚΙΛΚΙΣ και 
η ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΤΟ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟ

Οι σελίδες ιστορίας της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» (ένθετο Plus) της 1ης Ιουνίου που επιμελούμαι θα είναι αφιερωμένες στο προσφυγικό χωριό Μεταλλικό Κιλκίς (Πόντιοι του Καυκάσου) και στις διαδικασίες ριζοσπαστικοποίησης του πληθυσμού κατά το Μεσοπόλεμο, ως απόρροια των επιρροών από τα επαναστατικά ρωσικά κινήματα και της σύγκρουσης με τους τοπικούς μεγάλους γαιοκτήμονες….

Με τη συμμετοχή της ιστορικού Βασιλικής Λάζου….

To Ολοκαύτωμα των Πύργων Πτολεμαϊδας (1944)

Στις Σελίδες Ιστορίας της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας της 4ης Μαϊου 2014, επιμελήθηκα ένα αφιέρωμα για το Ολοκαύτωμα στο χωριό Πύργοι της Εορδαίας.

• Η ΜΑΥΡΗ ΜΕΡΑ ΤΟΥ ΑΠΡΙΛΗ 1944

  ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑ: Το ολοκαύτωμα στους Πύργους

• Του ΣΤΑΘΗ ΤΑΞΙΔΗ*

• ΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΗΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ, ΠΟΥ ΕΠΕΖΗΣΑΝ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΔΙΩΞΕΙΣ ΣΤΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΟΝΤΟ, ΤΟ 1944 ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΦΟΡΑ ΤΡΑΓΙΚΑ ΘΥΜΑΤΑ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ

• Οι Πύργοι Πτολεμαΐδας (πρώην Καστράνιτσα) είναι ένα πανέμορφο και ιστορικό χωριό, χτισμένο στους πρόποδες του Βερμίου, με συνεχή εγκατοίκηση από την αρχαιότητα. Αυτό αποδεικνύεται από την ύπαρξη θολωτού μακεδονικού τάφου του 5ου αιώνα π.Χ., από ευρήματα παλαιοχριστιανικού ναού και δύο άριστα σωζόμενα τοξωτά γεφύρια. Οι ντόπιοι κάτοικοι μετανάστευαν στην Αυστροουγγαρία. Καταγράφονται ως δήμαρχοι και τυπογράφοι στο Σεμλίνο της Σερβίας. Στους Πύργους τοποθετείται η καταγωγή της οικογένειας Χρηστομάνου.Στο χωριό εγκαταστάθηκαν την άνοιξη του 1924 πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής, από τον Πόντο και τη Βιθυνία. Σήμερα αποτελούν την πλειονότητα των κατοίκων. Οι Πόντιοι προέρχονται από τα σιμοχώρια της Τραπεζούντος και της Γαλίανας (Ολασσα, Μαντρανόι, Τσουπανόι, Κογκά) και από το χωριό Κιοβ-τεπέ της περιοχής Επές της Γαράσαρης. Οι Βιθυνοί πρόσφυγες κατάγονται από την περιοχή της Νικομήδειας, την Απολλωνιάδα την εν Ρυνδάκω ποταμώ και τα γύρω χωριά.

• Η ιστορία επαναλαμβάνεται

Την επόμενη περίοδο…

Δημοσιεύσεις και εκδηλώσεις

.

1) Στις Σελίδες Ιστορίας της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» 11 Μαϊου 2014 (ένθετο Plus) θα υπάρχει αφιέρωμα στη Sano Halo  με αφορμή το θάνατό της και τη σημασία που είχε το βιβλίο της Thea Halo «Not even my name», στη γνωστοποίηση στις ΗΠΑ της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Ανατολής.

Επίσης θα υπάρχει αναφορά στον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισαν το βιβλίο οι Αρνητές της Γενοκτονίας.

2) Με αφορμή τις επετειακές εκδηλώσεις για τη Γενοκτονία και την πραγματοποίηση εκδηλώσεων σε σχολεία έχω συγκροτήσει ένα κανονιστικό πλαίσιο, που πιθανόν να είναι χρήσιμο σ’ αυτούς που θέλουν να απευθυνθούν με σωστό τρόπο σε παιδιά μεταδίδοντας ακριβείς πληροφορίες.

Το κείμενο αυτό με τίτλο: Διδάσκοντας τη Γενοκτονία του ποντιακού ελληνισμού σε μαθητές    μπορείτε να το κατεβάσετε από εδώ:  https://kars1918.wordpress.com/2012/04/09/teaching2/

3)  Το Σάββατο και την Κυριακή 10,11/5/2014) θα γίνουν οι επετειακές εκδηλώσεις στη Βέροια από την Εύξεινο Λέσχη.

Αξιολογώντας το συνέδριο του Κιλκίς

Με τα δύο παρακάτω κείμενα μέσα απο τις Σελίδες Ιστορίας της «Ε» 20-4-2014, προσπαθήσαμε (με τον ιστορικό Ραϋμόνδο Αλβανό) να αξιολογήσουμε το πολύ σημαντικό συνέδριο που έγινε στο Κιλκίς στις 5 και 6 Απριλίου 

Η ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΚΙΛΚΙΣ

ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ:

Μελετώντας τα κύματα των ξεριζωμένων

Ενα σημαντικό συνέδριο διοργανώθηκε στις αρχές Απριλίου από το Δήμο Κιλκίς με θέμα «Η προσφυγική εγκατάσταση στο Νομό Κιλκίς». Οι Ελληνες πρόσφυγες από τις περιοχές εκείνες που δεν εντάχθηκαν στο έθνος-κράτος επηρέασαν και εν πολλοίς καθόρισαν το σύγχρονο πρόσωπο της Ελλάδας. Τα πληθυσμιακά τους μεγέθη ήταν μεγάλα και η παρουσία τους καθοριστική στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη.

Μια σπάνια φωτογραφία από το αρχείο του Θ. Βαφειάδη με πρόσφυγες στο Κιλκίς, έξω από το καμένο Διοικητήριο, όπως είχε απομείνει από τη μάχη του 1913 μεταξύ ελληνικού και βουλγαρικού στρατού

Το πλαίσιο εντός του οποίου συνέβησαν οι ιστορικές διαδικασίες του 20ού αιώνα, δημιουργώντας -ένθεν κακείθεν- πρόσφυγες και «Ανταλλάξιμους», διαμορφώθηκε από τη διαδικασία συγκρότησης εθνικών κρατών. Στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Βαλκανικής χερσονήσου σημειώθηκαν μεγάλες πληθυσμιακές ανακατατάξεις κατά το πρώτο τέταρτο του 20ού αιώνα. Στην περιοχή του Κιλκίς οι επιπτώσεις αυτών των διεργασιών ήταν καταλυτικές.

Η μελέτη των κοινωνικών, οικονομικών, πολιτικών και ιδεολογικών επιπτώσεων των μεγάλων αυτών μεταβολών αποτελεί μια μεγάλη ερευνητική πρόκληση. Η διαδικασία αυτή για τους Ελληνες κορυφώθηκε με τη Μικρασιατική Καταστροφή.

M’ αφορμή την επέτειο της Γενοκτονίας των Αρμενίων

Με αφορμή την επέτειο της γενοκτονίας των Αρμενίων, οι σελίδες Ιστορίας της ‘Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» (06/04/2014) που επιμελούμαι φιλοξένησαν ένα αφιέρωμα στο οποίο συνέβαλε η εκπαιδευτικός Κουήν Μινασιάν:  http://enet.java1.eworx.gr/?i=issue.el.home&date=2014-04-06&s=istorika

Εκκαθάριση στο όνομα του νέου έθνους

 

Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*

Η Γενοκτονία των Αρμενίων αποτελεί πλέον μια αποδεδειγμένη ιστορική σελίδα, καταχωρισμένη στην ιστορία της ανθρωπότητας. Η ανάμνηση αυτή τιμάται κάθε χρόνο στις 24 Απριλίου, γιατί θεωρείται ως η ημέρα έναρξης (του 1915) της προγραμματισμένης εθνικής εκκαθάρισης.

Απρίλης 1204: «Φράγκοι» κατά Ελλήνων

«Φράγκοι» κατά Ελλήνων: 800 χρόνια αντιπαράθεση

Αγνοώντας πλήρως την απαγόρευση του Πάπα για επίθεση κατά της Κωνσταντινούπολης, οι είκοσι χιλιάδες σταυροφόροι κατέλαβαν τη μεγαλύτερη πόλη τού τότε γνωστού κόσμου στις 13 Απριλίου του 1204 και τη λεηλάτησαν χωρίς κανένα έλεος

 

Η πρώτη Αλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Δυτικούς σταυροφόρους τον Απρίλιο του 1204 υπήρξε γεγονός με καθοριστική σημασία τόσο για την Εγγύς Ανατολής όσο και για την ίδια τη Δύση.

Ουσιαστικά σήμαινε την πολιτική εξάλειψη του ελληνοορθόδοξου παράγοντα, ανταγωνιστή του κόσμου των καθολικών και των κυνικών εμπόρων της Βενετίας και άνοιξε το δρόμο στην τελική επικράτηση του Ισλάμ. Εφεξής, στην Ευρώπη και στον περιβάλλοντα χώρο για αιώνες θα κυριαρχήσουν δύο πολιτισμικά συστήματα: της Δύσης και του Ισλάμ. Ο ελληνόφωνος κόσμος θα βρεθεί στο περιθώριο των παγκόσμιων εξελίξεων, θα επανέλθει μόλις το 19ο αιώνα και με τη Μικρασιατική Καταστροφή δεν θα μπορέσει να πετύχει τη δική του Reconquista.

Η Αλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Δυτικούς υπήρξε αποτέλεσμα της Δ’ Σταυροφορίας. Ιστορικά οι σταυροφορίες υπήρξαν η χριστιανική απάντηση στο μουσουλμανικό τζιχάντ, με τη διαφορά ότι επιδίωκαν την επανάκτηση των Ιερών Τόπων των χριστιανών και όχι την επέκταση της πίστης με τη βία. Ο πρώτος Βυζαντινός αυτοκράτορας που κήρυξε ιερό πόλεμο κατά του Ισλάμ -με καθυστέρηση- ήταν ο Νικηφόρος Φωκάς. Εδωσε θρησκευτικό περιεχόμενο στον πόλεμο και απελευθέρωσε την Κρήτη από την αραβοϊσλαμική κατοχή που διήρκεσε περίπου 150 χρόνια (826-961).

Η πονηριά των Βενετών

Μετονομασία από «Κριμαία» σε «Ταυρίδα»;

Στο πλαίσιο ένος 4σέλιδου αφιερώματος της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» (30-3-2014) για την κρίση στις σχέσεις Ρωσίας-Ουκρανίας και το ζήτημα της Κριμαίας, δημοσιεύτηκε ένα σχόλιό μου για τις σκέψεις της ρωσικής πλευράς μετονομασίας της Κριμέας σε Ταυρίδα.

Το σχόλιο με τον τίτλο που έβαλε ο επιμελητής των σελίδων,  είναι το παρακάτω. Μετά από το δικό μου σχόλιο υπάρχει το κείμενο του Χρήστου Κεφαλή για το ιστορικό βάθος της ρωσο-ουκρανικής αντιπαράθεσης.

 

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΗ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΗΣ ΚΡΙΜΑΙΑΣ Η ΡΩΣΙΑ ΣΚΕΦΤΕΤΑΙ ΝΑ ΤΗΝ ΞΑΝΑΠΕΙ ΤΑΥΡΙΔΑ

Τη βαφτίζουν Ελληνίδα και την κάνουν ρωσική

Μια πρόσφατη είδηση από τη Ρωσία ήρθε να ενισχύσει στο διαδικτυακό κόσμο το αίσθημα εθνικής υπερηφάνειας των Ελλήνων. Γράφτηκε στο ρωσικό Τύπο και μεταφράστηκε στα ελληνικά Μέσα η είδηση: «Οι Ρώσοι δίνουν στην Κριμαία την αρχαία ελληνική ονομασία Ταυρίδα».

Η είδηση δεν ήταν καθόλου αβάσιμη! Η Ρωσία, στη σύγκρουσή της με την Ουκρανία και την προσπάθεια να ενσωματώσει πλήρως την στρατηγικής σημασίας Κριμαία, φαίνεται ότι επεξεργάζεται σχέδια για αλλαγή της ονομασίας, ώστε και σε συμβολικό επίπεδο να εδραιώσει τη ρωσική κυριαρχία. Η λέξη «Κριμαία» προέρχεται από το Qirim και είναι ταταρικής προέλευσης.

ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ: 200 χρόνια από την ίδρυσή της

Αφιέρωμα   στην «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία»  (30 Μαρτίου 2014) με αφορμή την επέτειο ίδρυσης της επαναστατικής οργάνωσης «Φιλική Εταιρεία» στην Οδησσό.  Συμμετείχαν με άρθρα τους οι: Λία Βαλάτα-Τσιάμα, Λάμπρος Βαζαίος και Γιάννης Καρυπίδης

ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

200 χρόνια από την ίδρυσή της

 Οι Φιλικοί μπορεί να μην κατάφεραν να υλοποιήσουν το όραμά τους, όμως κατάφεραν να ανοίξουν τον
ασκό του Αιόλου στην επικράτεια των Οθωμανών

Σύμφωνα με τους ιστορικούς που ασχολήθηκαν με τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, ιδρύθηκε το 1814 στην Οδησσό της Νέας Ρωσίας (έτσι ονομάζονταν τότε οι περιοχές που είχαν ενσωματωθεί στη Ρωσική Αυτοκρατορία στο τέλος του 18ου αιώνα) μια μυστική εταιρεία για να προετοιμάσει την ελληνική αντιαπολυταρχική εξέγερση στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.

 

Ξυλογραφία με τους ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας, Τσακάλωφ, Σκουφά και Ξάνθο

Ιδρυτές της θεωρούνται οι Εμμανουήλ Ξάνθος, Νικόλαος Σκουφάς και Αθανάσιος Τσακάλωφ. Στη συνέχεια μυήθηκε ο Αντώνιος Κομιζόπουλος από τη Φιλιππούπολη και αργότερα ο Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος. Η ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας υπήρξε αποτέλεσμα μιας μακράς διαδικασίας οργάνωσης των πλέον ανήσυχων ατόμων της ελληνικής Διασποράς. Λίγα χρόνια πριν είχε ιδρυθεί στο Παρίσι το Ελληνόγλωσσον Ξενοδοχείον, μέλος του οποίου υπήρξε ο Αθανάσιος Τσακάλωφ, ο οποίος αργότερα θα πρωτοστατήσει στην ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας. Το Ελληνόγλωσσον Ξενοδοχείον βάσιζε τις πολιτικές του επιδιώξεις στην πολιτική του Ναπολέοντα. Ακολουθούσε τους κανόνες των καρμπονάρων και των ελευθεροτεκτόνων και είχε υιοθετήσει το μυστικό όρκο με τον οποίο δεσμεύονταν τα μέλη του.

Ριζοσπάστες κατά «ρεφορμιστών»

Kυριακή 16 Μαρτίου: επανακυκλοφορεί το βιβλίο για τους Έλληνες της τ. ΕΣΣΔ

22 χρόνια μετά επανακυκλοφορεί με την «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» (16-3-2014) το βιβλίο με τίτλο: «Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Οι συνέπειες για τον ελληνισμό«(1992). Η ουκρανική κρίση και το δημοψήφισμα της Κριμαίας το έκαναν και πάλι επίκαιρο. Να σημειωθεί ότι το βιβλίο αυτό δεν κυκλοφορεί στην αγορά. 

Γράφτηκε τους τελευταίους μήνες της ΕΣΣΔ (φθινόπωρο του ’91) και εκδόθηκε μετά την κατάρρευση (Φεβρουάριος ’92) σε μια προσπάθεια ενημέρωσης της ελληνικής κοινής γνώμης, αλλά και των αρμοδίων που διαμόρφωναν την εξωτερική πολιτική, για τις κοσμογονικές αλλαγές που συνέβαιναν με την κατάρρευση της Σοβιετικής Αυτοκρατορίας. Το βιβλίο αυτό ανήκει στην εποχή που το γέννησε και με μια έννοια αποτελεί -εκτός από πηγή πληροφόρησης για τις εστίες της έντασης- και ντοκουμέντο των δεδομένων αντιλήψεων που υπήρχαν εκείνη την εποχή. 

.

Στο βιβλίο αυτό, γίνεται μια προσπάθεια περιγραφής των συνθηκών που γέννησαν τους σκληρούς πολέμους, αρχικά στον Καύκασο. Περιγράφονται από τότε αυτά που -άλλα σύντομα και άλλα πολύ αργότερα- ακολούθησαν και συμβαίνουν έως σήμερα.

  

Τα γεγονότα στην Κριμαία και στην Ουκρανία δεν θα τελειώσουν εύκολα και οι μετασοβιετικές ωδίνες θα συνεχίσουν να απασχολούν τόσο τον υπόλοιπο πλανήτη, όσο και τους Έλληνες που η μοίρα τους τοποθέτησε σ’ εκείνα τα εδάφη...

Από την Κριμαία στη Μαριούπολη

Οι ιστορικές σελίδες της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας», 9 Μαρτίου 2014, ήταν αφιερωμένες στους Έλληνες της Κριμαίας και στη μετοικεσία τους στη Μαριούπολη. Συμμετείχε ο Μαριουπολίτης μουσικολόγος Αλέξανδρος Ασλά. Ο τίτλος του δικού μου κειμένου ανήκει στον επιμελητή της εφημερίδας. http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=419166

ΤΑ ΕΡΕΙΠΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ΜΑΡΤΥΡΟΥΝ ΤΗΝ ΣΧΕΣΗ

ΚΡΙΜΑΙΑ: Αρχαίο ελληνικό πνεύμα στη Μαριούπολη

Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*

Μία από τις πιο σημαντικές κοινότητες ένδημων Ελλήνων που επιβιώνουν ακόμα -παρ’ όλη την οδύνη που επέφερε ο 20ός αιώνας- είναι οι Ελληνες της Κριμαίας. Από αυτούς προέρχονται και οι Ελληνες της Αζοφικής, της Μαριούπολης και των γύρω ελληνικών χωριών.

Η Αικατερίνη Β’ θέλησε να επανδρώσει τις
νεοαποκτημένες περιοχές με φιλικό
πληθυσμό. Ο μητροπολίτης
Ιγνάτιος με το ποίμνιό του
εγκαταστάθηκαν
κοντά στις όχθες του
ποταμού Κάλμιου 

Οι πρώτες ελληνικές εγκαταστάσεις χρονολογούνται από τους αρχαίους ελληνικούς αποικισμούς. Τα ερείπια των πόλεων Παντικάπαιου, Χερσονήσου, Φαναγόρειας, Θεοδόσιας κ.ά. μαρτυρούν την αρχαία σχέση. Εξάλλου, πολλά σύγχρονα τοπωνύμια της Κριμαίας έχουν ελληνική ρίζα, με χαρακτηριστικότερο αυτό της Γιάλτας, που προέρχεται από την ελληνική κριμαιορωμαϊκή διάλεκτο της περιοχής: Γιαλίτα θα πει ο μικρός αιγιαλός. (https://goo.gl/maps/o5ZZq) Ενα από τα πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία της κριμαϊκής ιστορίας είναι η τοποθεσία Λιβαδιά, κοντά στη Γιάλτα, και το ομώνυμο ανάκτορο όπου υπεγράφη και η περίφημη Συμφωνία της Γιάλτας τον Φεβρουάριο του 1945, όπου οι τρεις νικητές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, Στάλιν, Τσόρτσιλ και Ρούζβελτ, μοίρασαν τον κόσμο σε σφαίρες επιρροής. Αυτό που δεν είναι γνωστό, είναι ότι η Λιβαδιά ανήκε στον Λάμπρο Κατσώνη και πήρε το όνομα προς τιμήν της βοιωτικής Λιβαδειάς και ότι το ομώνυμο ανάκτορο των τσάρων πρωτοχτίστηκε για οικία του Κατσώνη.

Η αρχαιότητα

Οι Έλληνες της ν. Ουκρανίας και της Κριμαίας: Η σύγχρονη παρουσία

Η “Βιβλιοθήκη”,  δηλαδή το ένθετο 4σέλιδο για τα βιβλία, της “Ελευθεροτυπίας”της Παρασκευής (28 Φεβρουαρίου 2014 ) ήταν αφιερωμένο στους Έλληνες της νότιας Ουκρανίας και της Κριμαίας μέσα από την παρουσίαση κάποιων επιλεγμένων βιβλίων. Το αφιέρωμα είχε τις εξής ενότητες:
α) Εισαγωγικό,  http://goo.gl/5DwRbq
β) βιβλία για τη μαριουπολίτικη διάλεκτο, http://goo.gl/xycyDG
γ) για τις σταλινικές διώξεις  http://goo.gl/0PvL9s
δ) για την σύγχρονη παρουσία.

Η ανάρτηση αυτή περιλαμβάνει μόνο την αναφορά στη σύγχρονη παρουσία  με την παρουσίαση επιλεγμένων βιβλίων. 

Η επετειακή έκδοση, κατά την είσοδο της νέας χιλιετίας, ενός πολυτελούς και ιδιαιτέρως προσεγμένου τόμου από το Ινστιτούτο Ιστορίας της Ουκρανίας της Εθνικής Ακαδημίας των Επιστημών της Ουκρανίας είχε μεγάλη σημασία. Τόσο συμβολική όσο και ιστορική. Η παρουσία των Ελλήνων από την αρχαιότητα έως σήμερα στην Ουκρανία παρουσιάζεται ως μια συνεχής ιστορική διαδικασία. Εκατοντάδες φωτογραφίες και γκραβούρες πλαισιώνουν την έκδοση.

Εθνική Ακαδημία Ουκρανίας-Ινστιτούτο της Ιστορίας της Ουκρανίας, «Greki na ukrainski teranax» (Ελληνες στη γη της Ουκρανίας) Εκδ. Εθνική Ακαδημία Ουκρανίας, 2000, σελ. 488

Ο τόμος αυτός υπήρξε η κορυφαία κατάληξη μιας ερευνητικής προσπάθειας που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του ’90 από την Ακαδημία και συμπεριλάμβανε την έρευνα στα αρχεία, τη διοργάνωση διεθνών συνεδρίων και τις εκδόσεις των εργασιών.

Οι Έλληνες της ν. Ουκρανίας και της Κριμαίας: Η Μαριουπολίτικη διάλεκτος

Η “Βιβλιοθήκη”,  δηλαδή το ένθετο 4σέλιδο για τα βιβλία, της “Ελευθεροτυπίας”της Παρασκευής (28 Φεβρουαρίου 2014 ) ήταν αφιερωμένο στους Έλληνες της νότιας Ουκρανίας και της Κριμαίας μέσα από την παρουσίαση κάποιων επιλεγμένων βιβλίων. Το αφιέρωμα είχε τις εξής ενότητες:
α) Εισαγωγικό,  http://goo.gl/5DwRbq
β) βιβλία για τη μαριουπολίτικη διάλεκτο, http://goo.gl/xycyDG
γ) για τις σταλινικές διώξεις  http://goo.gl/0PvL9s
δ) για την σύγχρονη παρουσία http://goo.gl/Nz1me4

Η ανάρτηση αυτή περιλαμβάνει μόνο την ενότητα για την μαριουπολίτικη διάλεκτο και πολιτισμό,  με την παρουσίαση δύο επιλεγμένων βιβλίων.

Μαριουπολίτικα:

Μια σημαντική νεοελληνική διάλεκτος, που πνέει τα λοίσθια

Αλέξανδρος Ασλά (Alexander Ashla) Τα Μαριουπολίτικα. Τραγούδια, παραμύθια και χοροί των Ελλήνων της Αζοφικής, 1999 Σελ. 178

Το βιβλίο του Ασλά, Ελληνα από τη Μαριούπολη, που εκδόθηκε σε 1.000 αντίτυπα υπό την ένδειξη «εκδόσεις Δωδώνη» με δαπάνες και για λογαριασμό του συγγραφέα, έκανε εμφανή και έδωσε υπόσταση σ’ έναν υπαρκτό εξωελλαδικό ελληνικό πολιτισμό, τον οποίο η επίσημη Ελλάδα αλλά και η ακαδημαϊκή κοινότητα αγνοούσε.  Ο Ασλά ξεκινά το βιβλίο του με την υπόμνηση της άποψης του μεγάλου Σοβιετικού ελληνιστή Ανδρέι Μπελέτσκι:

«Στο ελληνικό φολκλόρ των Ελλήνων της Αζοφικής έχουν διατηρηθεί ώς τις μέρες μας υπολείμματα του αρχαίου πολιτισμού που κάποτε άνθιζε στη μακρινή τους πατρίδα. Τα χορωδιακά τους τραγούδια θυμίζουν περιγραφές των χορών της XVIII ραψωδίας της ομηρικής Ιλιάδας. Χαρακτηριστικό των μύθων τους είναι η βυζαντινή χροιά».

Ο Ασλά ήταν ο πρώτος επιστήμονας λαογράφος που μελέτησε συστηματικά τον ελληνικό λαϊκό πολιτισμό της Αζοφικής. Συνέλεξε πρωτότυπο υλικό το οποίο και εξέδωσε σε τρεις δίσκους βινυλίου από το μεγάλο σοβιετικό εκδοτικό οίκο «Μελωδία», που είχε ως έδρα τη Μόσχα. Εκτός από την ιδιότητά του ως λαογράφου-ερευνητή, ο Αλέξανδρος Ασλά έλαβε μέρος στις προσπάθειες αναγέννησης της ελληνικής σοβιετικής μειονότητας.

Οι Έλληνες της ν. Ουκρανίας και της Κριμαίας, και οι μετασοβιετικές ωδίνες

Η «Βιβλιοθήκη»,  δηλαδή το ένθετο 4σέλιδο για τα βιβλία, της «Ελευθεροτυπίας» της Παρασκευής (28 Φεβρουαρίου 2014 ) ήταν αφιερωμένο στους Έλληνες της νότιας Ουκρανίας και της Κριμαίας μέσα από την παρουσίαση κάποιων επιλεγμένων βιβλίων. Το αφιέρωμα είχε τις εξής ενότητες:
α) Εισαγωγικό,  http://goo.gl/5DwRbq
β) βιβλία για τη μαριουπολίτικη διάλεκτο, http://goo.gl/xycyDG
γ) για τις σταλινικές διώξεις  http://goo.gl/0PvL9s
δ) για την σύγχρονη παρουσία http://goo.gl/Nz1me4  

Η ανάρτηση αυτή περιλαμβάνει μόνο το εισαγωγικό σημείωμα. 

Οι πρόσφατες ραγδαίες εξελίξεις στην Ουκρανία με τη μεγάλη αντιπαράθεση των Ουκρανών -κυρίως των προερχόμενων από τη δυτική Ουκρανία- στον διεφθαρμένο αλλά φιλορώσο πρόεδρο Γιανουκόβιτς, έφεραν και πάλι στην επιφάνεια τους προβληματισμούς για τις ωδίνες της μετασοβιετικής ανασυγκρότησης της Ανατολικής Ευρώπης.

Οι εξελίξεις στην Ουκρανία θα κριθούν από τη σύγκρουση μεταξύ δυτικόφιλων και ρωσόφιλων, που έχει βάση τόσο τη γλωσσική διαφοροποίηση (ουκρανόφωνοι – ρωσόφωνοι) όσο και τη θρησκευτική (καθολικοί – ορθόδοξοι).

Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης υπήρξε αποτέλεσμα της αντιλαϊκής πολιτικής της σοβιετικής γραφειοκρατίας, η οποία άσκησε κατά το δοκούν την απολυταρχική της εξουσία επί του λαού μέσω του διεφθαρμένου κομματικού μηχανισμού. Η διάλυση της σοβιετικής αυτοκρατορίας στα εξ ων συνετέθη αποφασίστηκε από το Κόμμα ερήμην των σοβιετικών λαών. Τα κομματικά στελέχη μοίρασαν το δημόσιο πλούτο μεταξύ τους και αποφάσισαν εν μια νυκτί να μετατραπούν από «κομμουνιστές δικτάτορες» σε «αστούς καπιταλιστές».

Οι συνέπειες αυτής της πολιτικής υπήρξαν δραματικές για τους λαούς της Ανατολικής Ευρώπης. Εμφύλιοι πόλεμοι, ακραίοι εθνικισμοί, δολοφονικές ιδεολογίες (νεοναζισμός, ισλαμισμός, σοβινισμός, αντισημιτισμός), ιμπεριαλιστικές προθέσεις, άνθησαν στο μετασοβιετικό έδαφος. Και όλα αυτά σ’ ένα περιβάλλον σκληρών γεωπολιτικών ανταγωνισμών.

Το εθνικό ζήτημα

Στη Σταυρούπολη του Βόρειου Καυκάσου

Στην «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία», στις 16 Φεβρουαρίου 2014, υπήρχε αφιέρωμα για την εκπαιδευτική αναγέννηση των Ελλήνων της Ρωσίας από την εποχή της Περεστρόικα, με αφορμή την ύπαρξη ενός πολύ σημαντικού ελληνικού σχολείου στην Σταυρούπολη του Βόρειου Καυκάσου (νότια Ρωσία), ενταγμένου στο επίσημο εκπαιδευτικό ρωσικό σύστημα. Στο αφιέρωμα συμμετείχε η Ειρήνη Αλέποβα, διευθύντρια του Ελληνικού Σχολείου Σταυρούπολης. 

Η εκπαιδευτική αναγέννηση των Ελλήνων της Ρωσίας

Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*
.

Η πραγματοποίηση των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων σε μια περιοχή όπου η ελληνική παρουσία υπήρξε έντονη κατά τους δύο τελευταίους αιώνες, αναδεικνύει και πάλι τον Ελληνισμό του Καυκάσου και την ιδιαίτερη ιστορία του. Ιστορικά υπήρξε τμήμα της ελληνικής διασποράς που είχε δημιουργηθεί στη Ρωσία από το 18ο αιώνα, όταν με απαρχή τα Ορλωφικά, δεκάδες χιλιάδες βρήκαν καταφύγιο σε μια φαινομενικά φιλική χώρα.

Οι Ελληνες του Καυκάσου κατάγονται από το μικρασιατικό Πόντο. Στις ρωσικές περιοχές τούς οδήγησε η ισλαμική οθωμανική καταπίεση, η αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής και η πολιτική της Ρωσικής Αυτοκρατορίας να προσελκύσει ομόθρησκο πληθυσμό στα συνοριακά της εδάφη.

Ο Γιώργος Γρηγοριάδης διδάσκει τη νεοελληνική γλώσσα στο Σοχούμι το 1987 σε ελληνική τάξη του Β΄ Μεσαίου Σχολείου της πόλης.

Η επιβίωσή τους στη Ρωσία δεν υπήρξε εύκολη υπόθεση. Ο πανσλαβισμός και η προσπάθεια εκρωσισμού ήταν η κύρια κατεύθυνση της εκπαιδευτικής πολιτικής της τσαρικής Ρωσίας. Τα πολιτιστικά δικαιώματα κερδήθηκαν με πολύ κόπο και μόνο αφού κατάφεραν να πετύχουν μια θαυμαστή οικονομική ανάπτυξη κατά την προσοβιετική περίοδο.

H ιστορία της ενέργειας και η σημασία της ΔΕΗ…

Ένα παλιότερο αφιέρωμα στα Ιστορικά της Ελευθεροτυπίας (28-4-2013) αφορούσε την ιστορία της ενέργειας και το Ιστορικό Αρχείο της ΔΕΗ. Συμμετείχε η Μαρία Μαυροειδή…

Η ιστορία της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα

Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*

Ποιος θα μπορούσε να φανταστεί τη σύγχρονη ζωή χωρίς την ηλεκτρική ενέργεια; Κάτι που σήμερα θεωρείται ως αυτονόητο, πρωτοεμφανίστηκε στη ζωή των ανθρώπων 120 χρόνια πριν, ενώ η πρόσβαση της πλειονότητας του πληθυσμού σ’ αυτή τη μορφή ενέργειας αποτελεί μια πολύ πρόσφατη κατάκτηση. Για μεγάλο μέρος του πληθυσμού της Γης, ειδικά στον Τρίτο Κόσμο, η πρόσβαση στην ηλεκτρική ενέργεια παραμένει ακόμα ζητούμενο.

Η εμφάνιση του ηλεκτρισμού δρομολόγησε τη δεύτερη Βιομηχανική Επανάσταση. Οι συνθήκες της παραγωγής άλλαξαν ριζικά με την εισαγωγή της νέας μορφής ενέργειας, που αντικατέστησε τον ατμό, το πετρέλαιο και το φωταέριο. Η ηλεκτρική ενέργεια προσέφερε μεγάλη οικονομία, ασφάλεια, υψηλή ποιότητα και μικρότερη μόλυνση του περιβάλλοντος. Οι ηλεκτροκινητήρες, μικροί και ευέλικτοι, έδωσαν τη δυνατότητα να επιλεγεί μια νέα παραγωγική δομή στα εργοστάσια. Η βιομηχανία, αλλά και οι πόλεις πήραν νέα μορφή όταν η ηλεκτρική ενέργεια άρχισε να παράγεται και να διανέμεται ευρύτερα.

Μπορεί να κυβερνήσει η Αριστερά;

Με τον τίτλο αυτό δημοσιεύτηκε στην σαββατιάτικη Ελευθεροτυπία ένα κείμενό μου μ’ αφορμή την έκδοση ενός βιβλίου από τις εκδόσεις Τόπος. Το δημοσιευμένο κείμενο είναι το εξής:

Η προοπτική να έρθει πρώτο ένα κόμμα της Αριστεράς στις επόμενες κοινοβουλευτικές  εκλογές έχει κάνει εξαιρετικά επίκαιρο τον προβληματισμό για τη δυνατότητά της να κυβερνήσει τον τόπο. Το δημόσιο διάλογο ήρθε να εγκαινιάσει μια νέα έκδοση με τίτλο «Κυβέρνηση της Αριστεράς. Δρόμος για το μέλλον ή παρένθεση» (εκδ. Τόπος, Αθήνα, 2013).

Όσο και αν το ερώτημα φαντάζει νέο, εν τούτοις η συζήτηση έχει αρχίσει εδώ και 150 χρόνια, από την εποχή της Α’ Διεθνούς  (περί το 1850) και της Παρισινής Κομμούνας (1871), έως το Μάη του ’68 και τη σοβιετική κατάρρευση (1991) και κατά καιρούς έχει γίνει ένα από τα σημαντικότερα θέματα του διαλόγου –και όχι μόνον εντός της Αριστεράς. Κορυφαίες στιγμές αυτού του διαλόγου, αλλά και των σφοδρών συγκρούσεων, υπήρξαν:

* Η μεγάλη ιδεολογική σύγκρουση -που μπορεί να θεωρηθεί και η πρώτη σχετική- για το «κράτος» και τη συνωμοτική αντίληψη που έλαβε χώρα μεταξύ των αναρχικών υπό τον Μιχαήλ Μπακούνιν και των κομμουνιστών υπό τους Μαρξ και Ενγκελς.

* Η ιδεολογική σύγκρουση με τους δεξιούς σοσιαλδημοκράτες τύπου Μπερστάιν για τα όρια της μεταρρύθμισης.

* Η σύγκρουση της Λούξεμπουργκ, του Τρότσκι και του Πλεχάνοφ με τον Λένιν για το ζήτημα ή μη της πρωτοκαθεδρίας του κόμματος.

* Η σύγκρουση εντός του επαναστατικού μετώπου μετά τον Οκτώβρη του ’17 για τα όρια του συμβιβασμού με το γερμανικό (και νεοτουρκικό) ιμπεριαλισμό, όπου υπερίσχυσαν οι συμβιβαστικές απόψεις του Λένιν.

* Η ιδεολογική και ένοπλη σύγκρουση μεταξύ σταλινικών, τροτσκιστών και αναρχικών εντός του δημοκρατικού μετώπου κατά τον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο (1936-1939).

* Η συζήτηση για το σταλινισμό και τον ολοκληρωτισμό, που έγινε κυρίως στη Δύση το επόμενο διάστημα από το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ (1956), αλλά και η κριτική από τον Μάο για το «ρεβιζιονισμό».

* Η αντιπαράθεση του Ενβέρ Χότζα με τις ιδέες της εργατικής αυτοδιαχείρισης των Τζίλας, Κορντέλι, Ράνκοβιτς.

* Οι αναζητήσεις στην εποχή της περεστρόικα (1985-1991), όταν Πολωνοί και Σοβιετικοί διανοούμενοι άρχισαν να συζητούν για τη δυνατότητα δημοκρατικής μετεξέλιξης του γραφειοκρατικού μοντέλου και δημιουργίας ενός σοσιαλισμού που θα χαρακτηριζόταν από ελευθερία, αληθινή κοινωνική ισότητα κ.ά. 

Η ελληνική εμπειρία

Το κίνημα του 1843 και οι εκλογές για την Εθνοσυνέλευση

Οι σελίδες Ιστορίας της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας της 26ης Ιανουαρίου του 2014 ήταν αφιερωμένες στο κίνημα του 1843 κατά του Όθωνα και στην διαδικασία συγκρότησης Εθνοσυνέλευσης για τη θέσπιση Συντάγματος (μέσα από την ανάδειξη μιας χαρακτηριστικής τοπικής περίπτωσης). Συμμετείχε στο αφιέρωμα ο Άρης Κ. Αλεξόπουλος, ο οποίος μελέτησε τον τρόπο εκλογής των εθνοσυμβούλων στο χωριό Μάτεσι της Ηλείας.

  

Ελεύθεροι… πολιορκημένοι

• Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*
• Η πρώτη περίοδος της ζωής το νεαρού ελληνικού έθνους-κράτους μπορεί να χαρακτηριστεί ως περιπετειώδης και προβληματική. Μέρος μόνο των Ελλήνων κατοικούσε στα ελεύθερα εδάφη, ενώ το μεγαλύτερο τμήμα τους υπαγόταν ακόμα στην εξουσία της Υψηλής Πύλης.

  Ο διακεκριμένος νομικός Γεώργιος Φιλάρετος (1848-1929) αναφέρεται στο ελεύθερο κράτος -του οποίου οι σχέσεις παραγωγής μπορούν να χαρακτηριστούν προαστικές- ως «μικροσκοπικόν βασίλειον των αυτοχθονιζόντων Αθηνών και Πειραιώς», που λίγο αντιστοιχούσε στις αρχικές εθνικές και φιλελεύθερες προσδοκίες της δεύτερης μεγάλης ευρωπαϊκής επανάστασης. Επιπλέον βρισκόταν υπό καθεστώς κηδεμονίας από τις τρεις προστάτιδες δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία), οι οποίες είχαν ιδιαίτερα συμφέροντα και μεταξύ τους ανταγωνισμό και επεδίωκαν την απόκτηση γεωστρατηγικού πλεονεκτήματος με τον έλεγχο της ελλαδικού χώρου.

  Η ξενοκρατία

Η τέχνη της επιβίωσης στην προσφυγιά…. Μ’ αφορμή τον ποντιακό χορό

Το αφιέρωμα Ιστορίας της  «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» (12 Ιανουαρίου 2014) είχε ως αντικείμενο την επιβίωση ενός παραδοσιακού πολιτισμού σε συνθήκες βίαιου εκπατρισμού. Το θέμα αυτό σχετίζεται αφενός με την γενική αντίληψη που διακατέχει την κοινωνία για τον λαϊκό πολιτισμό και αφετέρου με τις ιδιαίτερες συνθήκες που καλείται να αντιμετωπίσει ο πολιτισμός ενός πληθυσμού σε συνθήκες εκδίωξης και προσφυγιάς. Στο αφιέρωμα συμμετείχε ο ερευνητής, χοροδιδάσκαλος Νίκος Ζουρνατζίδης. 

Πόντιοι: η τέχνη της επιβίωσης στην προσφυγιά

.

Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*

.

Ο ΠΟΝΤΙΑΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ -ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΗ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΟΦΩΝΗ ΕΚΔΟΧΗ ΤΟΥ- ΠΑΡ’ ΟΤΙ ΕΙΧΕ ΜΕΓΑΛΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΚΑΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΚΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ, ΟΥΔΕΠΟΤΕ ΑΠΟΤΕΛΕΣΕ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ

Ένα από τα ζητήματα που καλείται να μελετήσει η κοινωνιολογία και η λαογραφία μαζί, είναι η δυνατότητα και οι τρόποι επιβίωσης ενός παραδοσιακού πολιτισμού σε συνθήκες βίαιου εκπατρισμού. Το ζήτημα αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία γιατί η σύγχρονη ελληνική κοινωνία διαμορφώθηκε από βίαιους εξωτερικούς παράγοντες. Τέτοιοι παράγοντες ήταν η Μικρασιατική Καταστροφή και η Γενοκτονία, που σηματοδότησε την Έξοδο των πολυάνθρωπων ελληνοορθόδοξων (και ελληνοπροτεσταντικών) κοινοτήτων από την καταρρέουσα Οθωμανική Αυτοκρατορία (1914-1922), καθώς και η δεκαετία του ’40 με την ξενική Κατοχή της χώρας και τον Εμφύλιο πόλεμο που ακολούθησε. Στους παράγοντες πρέπει να προσμετρηθεί η ύπαρξη ηγετικών ομάδων σ’ όλο το πολιτικό φάσμα, εξαρτημένων οικονομικά και ιδεολογικά  από ξένα κέντρα, που χαρακτηρίζονταν από αντιλήψεις, μη φιλικές προς τον παραδοσιακό πολιτισμό. Ειδικά οι πληθυσμοί που προέκυψαν από τη Μικρασιατική Καταστροφή είχαννα αντιμετωπίσουν  επί πλέον ένα άξενο πολιτικό και κοινωνικό  περιβάλλον, που πολλαπλασίαζε τις δυσκολίες διατήρησης του πολιτισμού τους.     

Οι Βρετανοί και τα Δεκεμβριανά του 1944

Οι σελίδες Ιστορίας που επιμελούμαι στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία ήταν αφιερωμένες στα γεγονότα του Δεκεμβρίου του 1944 την Κυριακή 22 Δεκέμβρίου,. Στο αφιέρωμα συμμετείχε και ο ιστορικός Μιχάλης Λυμπεράτος. 

Ο Δεκέμβρης του ’44 και ο βρετανικός παράγοντας

.

Η ΜΕΓΑΛΗ ΑΠΕΙΛΗ ΓΙΑ ΤΑ ΒΡΕΤΑΝΙΚΑ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΥΠΗΡΞΕ Η ΑΝΑΔΥΣΗ, ΜΕΣΑ ΣΤΙΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΚΕΝΟ ΕΞΟΥΣΙΑΣ ΠΟΥ ΑΥΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕ, ΕΝΟΣ ΓΙΓΑΝΤΙΟΥ ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΑΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΠΟΥ ΑΝΕΤΡΕΠΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ, ΠΡΟΠΟΛΕΜΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ ΚΑΙ ΣΧΕΣΕΙΣ

Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*

Θα μπορούσε η απελευθερωμένη Ελλάδα να αποφύγει την ένοπλη αντιπαράθεση τον Δεκέμβρη του ’44; Επιχείρησε το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ -και κατά συνέπεια το ΚΚΕ, που αποτελούσε και τη μεγαλύτερη δύναμη στον αντιστασιακό συνασπισμό- να ρίξει την κυβέρνηση και να καταλάβει την εξουσία;

Η Έξοδος από την Ανατολική Θράκη

Η τελευταία πράξη της Καταστροφής του ελληνισμού της Ανατολής, μετά από την εγκατάλειψη του Πόντου και την καταστροφή της Σμύρνης, υπήρξε η απώλεια της Ανατολικής Θράκης.

 

Το ιστορικό αφιέρωμα  της ‘Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» (8-12-2013) που επιμελούμαι, αφορά ένα  από τα πλέον δύσκολα και αμφιλεγόμενα θέματα της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας: στην εθελούσια απόσυρση των ελληνικών στρατευμάτων από την Ανατολική Θράκη και την παραχώρησή της στους κεμαλικούς  μετά την υπογραφή της Συνθήκης των Μουδανιών.

 

Με την συμμετοχή του Δημήτρη Μαυρίδη και της Βάσως Τσακόγλου, καλών μελετητών της ιστορικής αυτής σελίδας, επιχειρείται η αποσαφήνιση του συγκεκριμένου ιστορικού θέματος και η η παρουσίαση κρίσιμων παραμέτρων στη διαχείρισή του. 

Η ελληνική έξοδος από την Ανατολική Θράκη

• Του Βλάση Αγτζίδη*
• http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=402799
• «Για την Ελλάδα του 1922, η Θράκη ήταν σαν τη μάχη του Μάρνη – εκεί θα παιζόταν και θα κερδιζόταν ξανά το παιχνίδι. Το θέαμα ήταν συγκλονιστικό. Ολη η χώρα βρισκόταν μέσα σε πολεμικό πυρετό (…) Κι ύστερα συνέβη το αναπάντεχο: οι Σύμμαχοι χάρισαν την Ανατολική Θράκη στους Τούρκους και έδωσαν στον Ελληνικό Στρατό προθεσμία τριών ημερών για την εκκένωσή της…»

• Ο χάρτης δείχνει την πορεία των προσφύγων μετά την εκκένωση της Ανατολικής Θράκης

Από την Ερυθραία της Ιωνίας στην Ν. Ερυθραία της Αττικής

Οι Ιστορικές Σελίδες της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας»  της 24ης Νοεμβρίου 2013 ήταν αφιερωμένες στη ιστορική εμπειρία των ελληνικών πληθυσμώντης χερσονήσου της Ερυθραίας. Συμμετείχαν στο αφιέρωμα οι φιλόλογοι Θοδωρής Κοντάρας και Λία Βαλάτα-Τσιάμα.

http://www.enet.gr/?i=issue.el.home&date=2013-11-24&s=istorika

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ ΤΗΣ ΕΡΥΘΡΑΙΑΣ ΠΟΥ ΠΑΡΕΔΩΣΑΝ ΑΜΑΧΗΤΙ ΣΤΟΥΣ ΝΕΟΤΟΥΡΚΟΥΣ

Το τελευταίο κεφάλαιο της Μικρασιατικής Καταστροφής

• ΤΟΥ ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ *

  Οι φιλομοναρχικές κυβερνήσεις ακολούθησαν εντελώς ξενόδουλη πολιτική, υποτασσόμενες στα κελεύσματα των προστατών – συμμάχων, αποστερώντας από τους Μικρασιάτες το δικαίωμα της αυτόνομης άμυνας και της διαχείρισης της μοίρας τους

• Η Χερσόνησος της Ερυθραίας υπήρξε μια από τις πλέον πυκνοκατοικημένες από ελληνικό πληθυσμό περιοχές της δυτικής Μικράς Ασίας. Ελάχιστη είναι η απόσταση που τη χωρίζει από τη Χίο, ενώ μορφολογικά θυμίζει μεγάλο νησί του Ανατολικού Αιγαίου.

Πρόσφυγες στην Πιερία

Την Κυριακή, 10 Νοεμβρίου 2013, οι Ιστορικές Σελίδες της «Ελευθεροτυπίας» (ένθετο «Plus») που επιμελούμαι -με τη συνεργασία δύο εκλεκτών μελετητών του Αντώνη Κάλφα και του Χρήστου Μαχαιρίδη– ήταν αφιερωμένες στην εγκατάσταση των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής (Ποντίων, Ιώνων, Καππαδοκών, Ανατολικοθρακών) στην περιοχή της Πιερίας.

Το αφιέρωμα, όπως αναρτήθηκε στο enet.gr είναι το παρακάτω. Μετά το εισαγωγικό, ακολουθούν τα κείμενα των Αντώνη Κάλφα και Χρήστου Μαχαιρίδη.

• Μελετώντας την κοινωνία που προέκυψε από το 1922

• ΤΟΥ ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*

• 
  Η Μικρασιατική Καταστροφή αποτελεί μια από τις κύριες τομές στην ιστορία του σύγχρονου ελληνισμού. Δέκα χρόνια μετά τους νικηφόρους βαλκανικούς πολέμους, η περίοδος του τελικού μετασχηματισμού της ευρύτερης περιοχής θα τελειώσει στην προβλήτα της Σμύρνης, μέσα στη μεσαιωνικού τύπου Καταστροφή της Γκιαούρ Ιζμίρ από τα στρατεύματα του Μουσταφά Κεμάλ πασά, του Ατατούρκ, δηλαδή του γενάρχη του τουρκικού έθνους.

Οι προσφυγικές γειτονιές της Αθήνας στην Κατoχή

Με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του Μενέλαου Χαραλαμπίδη «Η εμπειρία της Κατοχής και της Αντίστασης στην Αθήνα», εκδ. Αλεξάνδρεια, 2012, έγραψα την παρακάτω βιβλιοπαρουσίαση που δημoσιεύτηκε στην «Βιβλιοθήκη» της «Ελευθεροτυπίας» (26 Οκτωβρίου 2013).

Ελευθεροτυπία, Σάββατο 26 Οκτωβρίου 2013

ΕΑΜικοί Μικρασιάτες πρόσφυγες κατά δωσιλόγων

Γράφει ο ΒΛΑΣΗΣ ΑΓΤΖΙΔΗΣ

Μία υποδειγματική μελέτη ήρθε να προστεθεί στις ιστοριογραφικές προσπάθειες για τη διερεύνηση της δεκαετίας του ’40. Ο Μενέλαος Χαραλαμπίδης ήρθε να συμπληρώσει ένα αδιερεύνητο έως τώρα χώρο της ιστορικής γνώσης, με μια μεγάλου εύρους έρευνα που βασίζεται σε μια πολύ καλή τεκμηρίωση.

28η Οκτωβρίου 1940. Το ιστορικό και ιδεολογικό πλαίσιο του «Όχι»

Με τη συμμετοχή του ιστορικού Βασίλη Μπογιατζή έγινε ένα αφιέρωμα για την  28η Οκτωβρίου 1940, στις ιστορικές σελίδες της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» (27 Οκτωβρίου 2013)…  Στη συνέχεια αναρτώνται και τα δύο κείμενα (το δικό μου και του Μπογιατζή) όπως ακριβώς αναρτήθηκαν στην ηλεκτρονική σελίδα της «Ε». Στο τέλος υπάρχουν τα λινκ για να δείτε το δισέλιδο σε μορφή PDF.

Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΒΡΕΤΑΝΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΧΙΤΛΕΡ

Πώς πιέστηκε ο Μεταξάς για να πει το «Οχι»

.

• ΤΟΥ ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*
• «Alors, c’ est la guerre» (πόλεμος, λοιπόν), υπήρξε η απάντηση στο τελεσίγραφο του Μουσολίνι που επέδωσε ο πρεσβευτής της Ιταλίας, Emanuele Grazzi, στον Έλληνα δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά στις 28 Οκτωβρίου 1940. Με το τελεσίγραφο αυτό η φασιστική κυβέρνηση του Μπενίτο Μουσολίνι ζητούσε να της επιτραπεί να καταλάβει στρατιωτικά αδιευκρίνιστο αριθμό ελληνικών περιοχών ως «εγγύηση ουδετερότητας της Ελλάδας».