Τα marginalia της επετείου των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή

Εκατό χρόνια μετά τη Μεγάλη Καταστροφή: Στα marginalia μιας σχεδόν ενιαίας άποψης

Όπως επανειλημμένα έχουμε γράψει με αφορμή τη χρονιά που πέρασε -την οποία η κυβέρνηση την είχε χαρακτηρίσει «Έτος Ιάκωβου Καμπανέλλη«- γίναμε μάρτυρες του πως ο σύγχρονος ελληνισμός αντιμετωπίζει την ιστορία του. Του πως η εξουσία, η κυβέρνηση, η αντιπολίτευση, οι επίσημοι ιστορικοί κατανοούν και αντιμετωπίζουν τη σημαντικότερη στιγμή της νεότερης ιστορίας: τη Μικρασιατική Καταστροφή με ένα σύνολο αγνοουμένων που ξεπερνά τις 800.000 άτομα μόνο από τη μικρασιατική χερσόνησο. Και ενώ πλέον σήμερα στη διεθνή ιστοριογραφία έχει γίνει αποδεκτό ότι την περίοδο 1914-1923 πραγματοποιήθηκε από τον τουρκικό εθνικισμό γενοκτονία κατά των Ρωμαίικων πληθυσμών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, όπως και των Αρμενίων και των Ασσυροχαλδαίων. H πιο πρόσφατη από μια σειρά τέτοιων εκδόσεων έγινε από τις εκδόσεις Routledge με τίτλο «The genocide on the Christian populations in Ottoman Empire and its aftermath (1908-1923)» με την επιμέλεια του κορυφαίου Τούρκου ιστορικού Taner Aksam και δύο ημέτερων.  Αλλά αυτά είναι ψιλά γράμματα για τους Νεοέλληνες ιδεοληπτικούς!     

Το φάντασμα της Μεγάλης Ιδέας

Advertisement

ΚΚΕ: Βαφτίζοντας τον δωσιλογισμό «αντιιμπεριαλισμό»

….και ο Νταλάρας!

Του Βλάση Αγτζίδη

«Σφυρί δρεπάνι / ελιά στεφάνι»

[Προεκλογικό σύνθημα της βασιλο-κομμουνιστικής, αντιπολεμικής
αντιμικρασιατικής συνεργασίας (Οκτώβριος 1920)]

Έχοντας πάρει διαζύγιο από το μαρξισμό η γραφειοκρατική ομάδα που διοικεί το ΚΚΕ, το έχει ρίξει στις πολιτιστικές εκδηλώσεις. Η επόμενη, μετά την επιτυχία που είχε αυτή με τον Ξαρχάκο, έχει ως κράχτη τον Γιώργο Νταλάρα σε μια εκδήλωση που οργανώνει στη Θεσσαλονίκη με αφορμή τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή.  Και από ότι μας ενημερώνουν: «Στο καλλιτεχνικό μέρος της εκδήλωσης, στο μεγάλο αφιέρωμα που πραγματοποιείται στην εκπνοή των 100 χρόνων από την ιμπεριαλιστική εκστρατεία και Μικρασιατική Καταστροφή, ο Γ. Νταλάρας μαζί με τη Α. Στρατηγού και τον Κ. Τριανταφυλλίδη θα παρουσιάσουν τραγούδια από τα εμβληματικά έργα του Απόστολου Καλδάρα «Μικρά Ασία» και «Βυζαντινός εσπερινός» αλλά και άλλα γνωστά τραγούδια του μεγάλου λαϊκού συνθέτη»…  

Για τον αναθεωρητισμό και την κρατική πολιτική: Ένα κείμενο από το μακρινό 2001

Το παρακάτω κείμενο δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή το Σεπτέμβριο του 2001, την περίοδο της μεγάλης αντιπαράθεσης των μικρασιατικών οργανώσεων με την κυβέρνηση και τους υποστηρικτές της, για τη χρήση του όρου «γενοκτονία» στο εφαρμοστικό διάταγμα που υλοποιούσε το νόμο του 1998. https://www.kathimerini.gr/society/100596/mikra-asia-kai-amfisvitisi-tis-istorias/?fbclid=IwAR18Lsv0yvwps3mikiAMH5kZiF1jBQHEhi73aEItKZOBa07ENwMlzt0c8OY

Η Βουλή των Ελλήνων είχε ομοφώνως ψηφίσει το 1998 την ανακήρυξη της 14ης Σεπτεμβρίου ως «Ημέρας Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων της Μικράς Ασίας». Στην αναθεωρητική προσπάθεια της τότε κυβέρνησης είχαν συστρατευθεί και οι ερευνητές του ΚΜΣ.

Μικρά Ασία και αμφισβήτηση της Ιστορίας

Του Βλάση Αγτζίδη

16.09.2001 •

Η προσπάθεια αμφισβήτησης της γενοκτονίας των Ελλήνων στη Μικρά Ασία που έγινε πριν από λίγο καιρό και η εκκρεμότητα του προεδρικού διατάγματος που ενεργοποιούσε τον νόμο, που ομόφωνα ψήφισε η Βουλή των Ελληνων, ανέδειξε πλήθος προβλημάτων. Μερικά από τα προβλήματα αυτά συνδέονται με την έλλειψη σεβασμού προς το δημοκρατικό πολίτευμα και τις αποφάσεις της Βουλής, άλλα συνδέονται με τη δυνατότητα κύκλων, που λειτουργούν με παρακρατικούς όρους, να υπαγορεύουν τη συμπεριφορά της πολιτείας. Σημαντικά όμως είναι και τα προβλήματα που σχετίζονται με τη δυνατότητα της σύγχρονης Ελλάδας και της ιστοριογραφικής επιστήμης, να αντιμετωπίσει με υπευθυνότητα μεγάλα ζητήματα, όπως η γενοκτονία των Ελλήνων -αλλά και των υπόλοιπων χριστιανικών ομάδων της νεοτουρκικής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας- από τον τουρκικό εθνικισμό. Στην Ελλάδα φάνηκε να επικρατεί η τάση της άρνησης της Ιστορίας, η οποία τα τελευταία χρόνια συγκροτεί ένα ευρύτερο ρεύμα ιστορικών αναθεωρήσεων.

Περί της σημερινής Τουρκίας

Στον Αμπντουλχαμίτ και στους Νεότουρκους οι ρίζες του Ερντογάν

Αγτζίδης Βλάσης

Η Τουρκία διέρχεται μια περίοδο γιγαντιαίων μετασχηματισμών σε όλα τα επίπεδα. Με τις πρωτοβουλίες στα χέρια του Ερντογάν, η Τουρκία πορεύεται σε νέους δρόμους. Αυτοί οι νέοι δρόμοι, όταν πρωτοεμφανίστηκαν ως φιλελεύθερη προοπτική με την ήττα των κεμαλιστών, ήταν ελπιδοφόροι για τους από πάντα απόκληρους αυτού του σκληρού κράτους. Όμως, τα πράγματα στράβωσαν στο πολιτικό πεδίο από την εποχή που ξεκίνησε ο ισλαμικός εμφύλιος το 2013.

«Η ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ»

Ένα πολύ ενδιαφέρον Συνέδριο θα λάβει χώρα το σαββατοκύριακο 1, 2 Δεκεμβρίου στην Κηφισιά.… (Αμφιθέατρο Domotel  Kastri,  Ελ. Βενιζέλου 154 και Ρωμυλίας, Καστρί Νέας Ερυθραίας)

Το φετινό θέμα της πρώτης ημέρας του Συνεδρίου έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον εφόσον για το ζήτημα αυτό παρουσιάζεται μια αμφιγνωμία στους κόλπους της ελλαδικής ιστοριογραφίας. Η φετινή επιστημονική συνάντηση γίνεται με τη συμμετοχή της Γερμανίδας κοινωνικής επιστήμονος Tessa Hofmann – Savvidis και της Τουρκάλας ιστορικού Zeynep Turkyilmaz. Συμμετέχουν επίσης με εισηγήσεις τους οι εξής ιστορικοί από Ελλάδα: Θεοδόσης Κυριακίδης, Αντώνης Κλάψης, Αθανάσιος Γραμμένος, Βλάσης Αγτζίδης και Διονύσιος Τσιριγώτης.

Το ’22 και η νεοελληνική ιδεολογία

Πάνε 15 χρόνια που δημοσιεύτηκε το παρακάτω κείμενο στην εφημερίδα «Καθημερινή». Πολύ φοβάμαι ότι οι επισημάνσεις που έγιναν τότε παραμένουν σε ισχύ δεκαπέντε χρόνια μετά. Αυτό είναι το συμπέρασμά μου από μια διαρκώς επαναλαμβανόμενη συζήτηση τόσο σε διάφορα φόρα σαν το IHA-Professors & PhD, όσο και από διάφορες συζητήσεις στο διαδίκτυο. Ο παλαιοελλαδιτισμός που εκφράζει μια ανερχόμενη Δεξιά αντίληψη εμπεριέχει τα επιχειρήματα του Διχασμού, την έκσταση  μπροστά την προσωπικότητα ενός πραξικοπηματία (του Μεταξά), την αδυναμία διάκρισης ολοκληρωτισμού-δημοκρατίας καθώς και απολογητική διάθεση για τους πολιτικούς της «Μικράς πλην Εντίμου Ελλάδος», που τότε οδήγησαν στη Μικρασιατική Καταστροφή….  Και δυστυχώς διαπίστωσα ότι τη στάση αυτή έχουν και κάποιοι απόγονοι των προσφύγων του ΄22. Κάτι που είναι εξόχως τραγικό

http://www.kathimerini.gr/167992/article/epikairothta/ellada/to-22-kai-h-neoellhnikh-ideologia

bty

Το ’22 και η νεοελληνική ιδεολογία

Του Βλάση Αγτζίδη (1)

Τα μικρασιατικά γεγονότα προκαλούσαν πάντα μια αμφιθυμία στους Ελληνες. H υποβάθμιση της σημασίας τους, η απόκρυψη του αριθμού των θυμάτων (τουλάχιστον 800.000 σύμφωνα με την εκτίμηση των ιστορικών Κιτρομηλίδη – Αλεξανδρή), η απενοχοποίηση του τουρκικού εθνικισμού, ακόμα και η αιτιολόγηση της γενοκτονίας των χριστιανικών πληθυσμών, υπήρξαν κοινός τόπος στη μετά το ’22 Ελλάδα.

Και πάλι για τη σφαγή στο Κατίν… (των Πολωνών αξιωματικών από τις σταλινικές αρχές)

Με την έκδοση του βιβλίου του Χρήστου Κεφαλή ξέσπασε μεγάλη σύγκρουση στα Μέσα.

Με αφορμή μια βιβλιοπαρουσίαση του Γιαλκέτση στην Εφ.Συν», ο Νίκος Μπογιόπουλος απάντησε με ιδιαίτερα σκληρό τρόπο, για να προκαλέσει την αντίδραση του Κεφαλή. Με πεδίο της σύγκρουσης κυρίως το TVXS.

Ο Μπογιόπουλος ανταπάντησε στον Ημεροδρόμο (το έστειλε και στο TVXS). Ως απάντηση ο Χρ. Κεφαλής συνέταξε το παρακάτω κείμενο:

Εδώ μπορείτε να παρακολουθήσετε τη βιβλιοπαρουσίαση (η δική μου εισήγηση ξεκινά από 29.40 λεπτό):

 .

Σθένος άξιο ενός καλύτερου σκοπού…

του Χρήστου Κεφαλή*

Με αυτά τα λόγια είχε χαρακτηρίσει πριν 70 χρόνια ο Ερνέστ Μαντέλ τις επίμονες προσπάθειες των απολογητών του Στάλιν, στην περίοδο της ζντανοφτσίνα, να αποδείξουν ότι όλες οι μεγάλες εφευρέσεις από το 18ο αιώνα και μετά είχαν γίνει από Ρώσους, και ότι όσοι υποστήριζαν ότι είχαν γίνει από Άγγλους, Γάλλους και άλλους δυτικούς το έκαναν επειδή ήταν πράκτορες του ιμπεριαλισμού.

Η Δίκη των Εξ, ο Άρειος Πάγος και ο δεξιός αναθεωρητισμός

---

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΕΞ ΚΑΙ Ο ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ

 .

Με μεγάλη επιτυχία έγινε το Σεμινάριο Ιστορίας στις 15 Δεκεμβρίου με τίτλο «Μετά την Καταστροφή του 1922. Η Δίκη των Εξ και οι περιπέτειές της« και ομιλητές τους: Μαρία Ψαρούδη, Φιλόλογο και Τάκη Σακιτζόγλου, νομικό. Ουσιαστικά τέθηκε υπό την κρίση των σύγχρονων ερευνητών τόσο το ζήτημα της τιμωρίας των ενόχων της Μικρασιατικής Καταστροφής με τη λεγόμενη «Δίκη των Εξ» του Οκτωβρίου του 1922, όσο και ο Δεξιός Αναθεωρητισμός, που εξέφρασαν συγκεκριμένες και ακραίες πολιτικές δυνάμεις στο εσωτερικό του Αρείου Πάγου, που οδήγησαν στην ακύρωση της Δίκης μετά από 90 χρόνια!!!

Από τον ανορθολογισμό στον (ενδυματολογικό) ρατσισμό

Έγινε και φέτος το ετήσιο φεστιβάλ ποντιακών χορών από την ΠΟΕ. Φέτος έγινε στον Πειραιά κάπου κοντά στο περίφημο «γλυπτό» των 350.000 ευρώ  [και υπό τις πιθανές ευλογίες του Noor_τάδε ]…

Οι εργασίες στον Πόντο τον Οκτώβριο. Από το μεσαιωνικό ποντιακό μηνολόγιο, Ο αγρότης εκτός από τον μανδύα φορά και κόκκινο φέσι με κοντή φούντα

Είναι γνωστά τα προβλήματα που υπάρχουν στον κάποτε ελπιδοφόρο αυτό χώρο, με την κυριαρχία μιας παράδοξης και ετερόδοξης ομάδας που πήγε τον χώρο δεκαετίες πίσω και τον εξαθλίωσε ιδεολογικά. Θαυμαστό παράδειγμα αποτελούν οι ομηρικοί καυγάδες για το φέσι που ξεκίνησαν από το 201ο και οδήγησαν στην κατάπτωση αυτή με την κυριαρχία ενός φαινομένου που αποκαλείται πλέον «παρχαριδισμός«.

Η σύγχρονη ηγεσία του κάποτε φιλόδοξου εγχειρήματος που έφερε το όνομα ΠΟΕ έχει πάρει με ευθύνη της διαζύγιο από τους ακαδημαϊκούς ιστορικούς του ποντιακού ελληνισμού και από τους σοβαρούς λαογράφους. Οπότε ο τομέας αυτός παρέμεινε κενός για να καλυφθεί από κάθε είδους ημιμαθείς.  Απόδειξη αποτελεί η ντιρεκτίβα της Επιτροπής Πολιτισμού της Π.Ο.Ε. για την αποδεκτή ποντιακή φορεσιά: «Δεκτή γίνεται μόνο η ζίπκα με την κουκούλα, όποιαδήποτε άλλη φορεσιά δεν επιτρέπεται….  Απαγορεύεται το φέσι, το παπάχ και οτιδήποτε άλλο ως κάλυμμα κεφαλής, δεκτή γίνεται μόνον η κουκούλα.»

Και πάλι κουβεντολόι με τους σταλινολάγνους

Διάβασα με μεγάλη προσοχή το κείμενο του Κ. Χάρη, που αναρτήθηκε στη σελίδα του «Εύξεινου Πόντου». Χάρηκα πραγματικά που το συγγραφέα διακρίνει η  εντιμότητα να υπογράφει -αυτός ο ίδιος- με την πραγματική του ιδιότητα ως: «Ο ανιστόρητος Κώστας Χάρης». Ανεξάρτητα πάντως από το γεγονός ότι ο συγγραφέας έχει τουλάχιστον αυτογνωσία, προκαλεί θλίψη ένα τέτοιο κείμενο που αναδεικνύει τον ξεπεσμό του σύγχρονου λόγου του ΚΚΕ. Δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα παραληρηματικό κείμενο, που το ύφος και τη δομή μπορείς να τα βρεις σε κείμενα οποιουδήποτε (ανιστόρητου και αμαθή) φανατικού, οποιασδήποτε θρησκείας.

Παρόλα αυτά, θα ήθελα να χαρίσω στον διαρκώς αυτοϋπονομευόμενο Κώστα Χάρη, τη βιογραφία ενός  Γενικού Γραμματέα του ΚΚΕ, του Πόντιου Ανδρόνικου Χαϊτά. 

 

Αθωώνοντας τον δοσιλογισμό. Ένα κείμενο του πατέρα μου

Mε αφορμή τη δημοσίευση ενός άρθρου στην εβδομαδιαία εφημερίδα «Το Ποντίκι» (τεύχος 1939, 20-10-2016), με τίτλο «Σχετικά με την Κατοχή. Οι ρίζες της βίας του εμφυλίου» του Ξενοφώντα  Μπρουντζάκη, ο πατέρας μου που είναι μελετητής αυτής της περιόδου, έγραψε ένα κείμενο-αντίκρουση. Το κείμενο αυτό όμως το «ποντίκι» αρνήθηκε να δημοσιεύσει, υιοθετώντας με τον τρόπο αυτό την αναθεωρητική παραφιλολογία που σχετικοποιεί την Κατοχή, εξαφανίζει το άγος της συνεργασίας με τους κατακτητές και εξισώνει αντιστασιακούς και δωσίλογους.

Το κείμενο είναι το εξής:

 

—————————————————————————————————

Αγτζίδης Ανδρέας
Κιλκίς, 15-10-2016

προς την εφημερίδα το  «Ποντίκι» , Αθήνα

Κύριε Διευθυντά

Εγώ και ο Τάκης…

Ζητήματα νεοελληνικής ιδεολογίας και σύγχυσης

.
Ο Τάκης είναι ένας παλιός γνωστός δημοσιογράφος, σοβαρός, ρηξικέλευτος και ευαίσθητος σε κάποια ζητήματα. Βεβαίως αντιεθνικιστής κ.λπ. 

Του έστειλα λοιπόν την ενημέρωση για την εκδήλωση που έγινε στον Πειραιά από τον Δικηγορικό Σύλλογο και συμμετείχα, με θέμα «Γενοκτονίες-Ολοκαύτωμα-Εθνοκαθάρσεις» με εκλεκτούς ομιλητές (Γιώργος Κόκκινος, Μάρκος Καρασαρίνης, Έλλη Λεμονίδου….)

Με αφορμή λοιπόν την εκδήλωση είχαμε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση, μιας και έχουμε το θάρρος αυτό λόγω της πολύχρονης γνωριμίας. Επειδή ο διάλογος είναι ουσιαστικός και αποκαλυπτικός τον παραθέτω, όπως έχω παραθέσει παλιότερα και άλλους διαλόγους (Για τον Πουλιόπουλο στον ΟΜΙΚ, για το σταλινισμό στη σελίδα των ΠιΠιΣιΠίδων, για τη δικτατορία και την χούντα στο HEC, για τα ελληνοτουρκικά και την ανταλλαγή πληθυσμών στο HEC, για τον στρατηγό Παπάγο και πάλι στο HEC) . Ίσως σε κάποια σημεία του διαλόγου με τον Τάκη, το παρακάνω και εγώ στην κριτική, αλλά αυτά έχει η κουβέντα. Με κόκκινο είναι τα δικά μου σχόλια, με μαύρο του Τάκη:

«Ατατούρκ και Ναζί», ένα σημαντικό βιβλίο

Με αφορμή την έκδοση στα ελληνικά του βιβλίου
του Stefan Ihring
με τίτλο «Atatürk in the Nazi Imagination»
 

του Κώστα Μαρδά από το ΑΠΕ-ΜΠΕ
(Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων-Μακεδονικό Πρ. Ειδήσεων)

Ο Κεμάλ Ατατούρκ, ο γεννήτορας της σύγχρονης Τουρκίας, ηγέτης ενός κινήματος που χαρακτηρίζεται από τους πολιτικούς αναλυτές Δεξιάς και Αριστεράς ως φιλελεύθερο, αντιιμπεριαλιστικό, μεταρρυθμιστικό, είχε έναν θαυμαστή που αιματοκύλησε τον κόσμο. Ποιον; Τον Αδόλφο Χίτλερ! Το υποστηρίζει ο Βρετανός ιστορικός Στέφαν ‘Αιριγκ, απόφοιτος του Πανεπιστημίου Κουίν Μέρι του Λονδίνου, με διδακτορική διατριβή στο Κέιμπρτζ που έχει θέμα τις σχέσεις Ναζί- Κεμάλ. 

Στο βιβλίο του «Ατατούρκ και Ναζί», που κυκλοφόρησε πρόσφατα στα ελληνικά από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος, βασιζόμενος σε γερμανοβρετανικές πηγές που πιάνουν 100 σελίδες- ένα βιβλίο μέσα στο βιβλίο των 447 σελίδων – παραθέτει στοιχεία ότι ο Ατατούρκ ήταν ο δάσκαλος και ο Χίτλερ ο μαθητής! Μαθητής στον εθνικισμό, στον ρατσισμό, στην αντιθρησκευτικότητα, στον ολοκληρωτισμό και πάνω απ΄όλα στη γενοκτονία παίρνοντας το κεμαλικό πρότυπο εξόντωσης Αρμενίων και Ελληνοποντίων.

Γενοκτονία, Προσφυγική Μνήμη και Αριστερά

Πόντος & Μικρά Ασία:
Η σημασία, η άρνηση και η υπονόμευση

.
Βλάσης Αγτζίδης
http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=430720 

.

Η Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 σηματοδότησε την ολοκλήρωση μιας διαδικασίας εσωτερικών μετασχηματισμών της οθωμανικής αλλά και της ελλαδικής κοινωνίας.

.
Οι Νεότουρκοι εθνικιστές και οι κεμαλικοί αργότερα -στρατιωτικοί κατ’ επάγγελμα και κατά ταξική τοποθέτηση- είχαν διαλύσει την προνεοτερική Οθωμανική Αυτοκρατορία. Παράλληλα είχαν μετατρέψει την πολυεθνική οθωμανική κοινωνία σε μια μονοπολιτισμική οντότητα καταπιεσμένων πολυεθνοτικών μουσουλμάνων, που θα έπρεπε να μετατραπούν βιαίως σε εθνικά Τούρκους. .

Με μέσον τις γενικευμένες εθνικές εκκαθαρίσεις κατά των χριστιανικών κοινοτήτων είχαν καταφέρει να τις εξοντώσουν ή να τις εκδιώξουν και να οικειοποιηθούν τον πλούτο τους. Από την άλλη πλευρά του Αιγαίου, οι ελλαδικές ελίτ βγήκαν κερδισμένες από τις εξελίξεις.

Αφού διαχειρίστηκαν με τον πλέον ανορθολογικό τρόπο τη μικρασιατική πρόκληση που δημιούργησε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, «ξεμπέρδεψαν» οριστικά με τα ελληνικά κοσμοπολίτικα αστικά στρώματα της Ανατολής, που λειτουργούσαν αντικειμενικά ως ο μεγάλος ενδοεθνικός ανταγωνιστής.

Κωνσταντινούπολη ή Ιστανμπουλ;

Κωνσταντινούπολη ή Ιστανμπουλ;

Τα πρόσφατα γεγονότα στην πλατεία Ταξίμ και η εμφάνιση για πρώτη φορά ενός τέτοιου μαζικού κινήματος, που αμφισβητούσε τις επιλογές της κεντρικής εξουσίας ενός εν γένει αυταρχικού κράτους, ανέδειξαν για άλλη μια φορά στην Ελλάδα ένα ευρύτερο και άλυτο ζήτημα, που αφορά την απόδοση των τοπωνυμίων.

Επανεμφανίστηκε σε διακριτή κλίμακα η χρήση του όρου «Ιστανμπούλ» στη θέση του ιστορικού όρου «Κωνσταντινούπολη». Σ’ ένα άρθρο επικαιρότητας -πολύ καλό κατά τα άλλα- που με παρακίνησε να συντάξω αυτό το σχολιασμό, υπήρχε η παρακάτω διατύπωση: «Την 1η Ιουνίου, μέρα πολλαπλασιασμού των μαζικών διαδηλώσεων από την Ιστανμπούλ στην Αγκυρα, ο εργάτης Ετχέμ Σαρισουλούκ έπεφτε νεκρός από σφαίρα αστυνομικού…»

Ποιοι Νεότουρκοι;

Στην εφημ. «Αυγή» (9-10-2015) δημοσιεύτηκε το άρθρο μου για τους Νεότουρκους. Ο τίτλος του άρθρου είναι: «ΠΟΙΟΙ ΝΕΌΤΟΥΡΚΟΙ; Ένα θέμα που παραμένει ασαφές«

Είναι μια έμμεση απάντηση σ’ ένα περίεργο, αντιϊστορικό και εν τέλει ηλίθιο κείμενο του Αντώνη Λιάκου στο ηλεκτρονικό περιοδικό «Xronos» της Χαρτουλάρη….

Το κείμενο του Λιάκου αξίζει να σχολιαστεί, γιατί είναι από τα πλέον χαρακτηριστικά δείγματα μιας μεταμοντέρνας ιστοριογραφίας που…. έχει μπερδέψει τα μπούτια της (κυριολεκτικά) και φαντάζεται τους πλέον αντιδραστικούς και αιμοβόρους της Ιστορίας ως το εκσυγχρονιστικό πρότυπο.

H εισήγηση στην Ημερίδα της Θεσσαλονίκης

Με ιδιαίτερη επιτυχία έγινε η Ημερίδα που διοργάνωσε η  Πανελλήνια Ομοσπονδία Ποντιακών Σωματείων την Κυριακή 21 Φεβρουαρίου 2016, με θέμα «Οι γενοκτονίες των χριστιανικών λαών της Ανατολής (1875-1923) και η διαχείριση της μνήμης τους». Εξαιρετικές ήταν οι εισηγήσεις των Σπυρίδωνα Σφέτα,  Ιωάννη Μουρέλου, Άγγελου Συρίγου, Βενιαμίν Καρακωστάνογλου και Κυριακής Τεκτονίδου…

Η δική μου εισήγηση ήταν η εξής:

Χρήσεις και καταχρήσεις της Γενοκτονίας

Του Βλάση Αγτζίδη (*)

Την επίσημη Ιστορία τη γράφουν πάντα οι νικητές, και η προσπάθεια των ηττημένων να αναδείξουν και αυτοί τη δική τους ιστορική εμπειρία αποτελεί τις περισσότερες φορές μια επώδυνη περιπέτεια.

Ο Γκρίζος Λύκος, οι Μικρασιάτες και ο Γιώργος Παπανδρέου

Το παρακάτω κείμενο που δημοσιεύτηκε στην «Καθημερινή» με τίτλο «Νέο ατόπημα κατά του μικρασιατικού ελληνισμού», είναι ένα παλιό κείμενο του 2001 -της μοιραίας περιόδου Σημίτη, Παπανδρέου, Παπαντωνίου, Τσοχατζόπουλου, Τσουκάτου κ.ά.. Έχει μια ιστορική αξία, όσον αφορά την περιγραφή των φάσεων που πέρασε το κίνημα ιστορικής Μνήμης των προσφύγων του ΄22 και της στάσης των ελίτ απέναντί του. Το κείμενο αυτό συμπεριελήφθη στο νέο μου βιβλίο «Μικρά Ασία. Ένας οδυνηρός μετασχηματισμός«, στο 5ο Μέρος, όπου παρουσιάζονται οι σύγχρονες ιδεολογικές συγκρούσεις για την ιστορική Μνήμη, οι προσπάθειες αναθεώρησης της ιστορίας όπως αποτυπώθηκαν τόσο με την ακύρωση της Δίκης των Εξ, όσο και με το φαινόμενο της Άρνησης της Γενοκτονίας…

 

Νέο ατόπημα κατά του μικρασιατικού ελληνισμού

Καθημερινή, Παρασκευή 23 Φεβρουαρίου 2001

Του Βλάση Αγτζίδη*

Μπορεί να μην γνωρίζουμε τι ακριβώς συμβαίνει όταν πετά μια πεταλούδα στο Πεκίνο, ξέρουμε όμως με βεβαιότητα τι συμβαίνει στην Αθήνα όταν γρυλίζει ο Γκρίζος Λύκος στην Άγκυρα.

Όταν η αμάθεια συναντά την προκατάληψη. Ένα άρθρο στη ΗuffingtonΡost.gr

Το άρθρο αυτό, που δημοσιεύεται στο ειδησεογραφικό σάιτ ΗuffingtonΡost.gr, γράφτηκε με αφορμή ένα πρώτο αντιδραστικό (ως πρόθεση και στήσιμο) κείμενο του Τ. Κωστόπουλου στην Εφ.Συν.,  και πριν το επόμενό του, όπου για άλλη μια φορά τα κάνει όλα αχταρμά -είτε από άγνοια, είτε από συνειδητή πρόθεση διαστρέβλωσης- προκειμένου να περάσει μια περιφρονητική άποψη προς το κίνημα Μνήμης των προσφύγων του ’22.

Ο Κωστόπουλος, όσον αφορά τα θέματα αυτά, κινείται πάντα στην ίδια γραμμή:
-άρνηση του προσφυγικού λόγου,
-εμμονική προσήλωση σε αντιλαϊκά στερεότυπα,
-μισές αλήθειες-μισά ψέματα,
-εξίσωση του θύτη με το θύμα και αντιστροφή των ρόλων,
-υιοθέτηση της εθνικιστικής τουρκικής παραφιλολογίας κατά τη γραμμή Νακρατζά.  

Το ατύχημα είναι ότι ο λόγος αυτός «περνά» σε μια σειρά από έντιμους πολίτες, που απλώς δεν έχουν τρόπο διασταύρωσης του περιεχομένου ή αποδέχονται αξιωματικώς κάθε τι που προέρχεται από κάποιον που, ειλικρινά ή μη, ανήκει στον πολιτικό τους χώρο και χρησιμοποιεί μορφολογικά αναγνωρίσιμους κώδικες. 

Θα λέγαμε ότι ο καλύτερος φίλος της Χρυσής Αυγής και της ακροδεξιάς καπηλείας είναι ο νεοελληνικός αντιπροσφυγικός «οριενταλισμός», που βρίσκει την ουσιαστικότερη έκφρασή του στην πένα του Κωστόπουλου… Έναν αριστερό αντίλογο προς το ρεύμα αυτό, θα μπορούσατε να διαβάσετε στο φύλλο της προπερασμένης Κυριακής (7-12-2015) στην εφημ. «Εποχή»  με τίτλο: Το πραγματικό διακύβευμα

http://epohi.gr/to-pragmatiko-diakyvevma/

—————————————

  

Η Άρνηση της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (1914-1923):

Όταν η αμάθεια συναντά την προκατάληψη

Του Βλάση Αγτζίδη (*) 

Κυκλοφόρησε το νέο μου βιβλίο

Τα γεγονότα που συνέβησαν κατά την περίοδο της κατάρρευσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της διαδικασίας μετασχηματισμού της (1908-1923) προκαλούσαν πάντα μια αμφιθυμία. Η συνειδητή άρνηση και η επιλεγμένη σιωπή καθόρισαν τις προτεραιότητες της ιστορικής επιστήμης, ακόμα και της τέχνης. Ο ελληνισμός της Ανατολής και η καταστροφή του δεν αποτέλεσαν μέρος των νεοελληνικών επιστημονικών προτεραιοτήτων.

Το βιβλίο αυτό εκφράζει την ανάγκη να παρουσιαστεί η διαδικασία μετάβασης από την πολυεθνική Οθωμανική Αυτοκρατορία στην εποχή του έθνους-κράτους και να αποσαφηνιστούν αδιερεύνητα στοιχεία της ιστορίας όπως είναι – μεταξύ άλλων – οι λόγοι που το μιλιταριστικό κίνημα των Νεότουρκων αποφάσισε και πραγματοποίησε τη Γενοκτονία των μη μουσουλμανικών πληθυσμών, καθώς και οι ευθύνες του ελληνικού πολιτικού συστήματος και των μεγάλων δυνάμεων της εποχής για την ελληνική ήττα.

Γενοκτονία ή Εθνοκάθαρση; Δύο συνεντεύξεις για το «επίμαχο» ζήτημα

Διάφορες συνετεύξεις δημοσιεύτηκαν σε εντυπα και ηλεκτρονικά Μέσα. 

Στο  

δημοσιεύτηκε ως εξής, υπό τον τίτλο:

Γενοκτονία ή Εθνοκάθαρση; 9 ερωτήσεις …..

Γενοκτονία ή εθνοκάθαρση; Τα τελευταία 24ωρα στα… μαρμαρένια αλώνια των δηλώσεων του Νίκου Φίλη κονταροχτυπιούνται διεθνολόγοι, νομικοί, ιστορικοί. Ένα από τα επιχειρήματα των υπερασπιστών των απόψεων του υπουργού (και όχι κατ’ ανάγκη του ίδιου) λέει ότι τα όρια ανάμεσα στις δύο έννοιες είναι συγκεχυμένα. Άλλοι αναρωτιούνται αν οι Πόντιοι αποτελούν διακριτή εθνοτική ομάδα, ώστε να εμπίπτουν στην κατηγορία της «γενοκτονίας», ενώ πολλοί αμφισβητούν και το οργανωμένο σχέδιο εξόντωσής τους.

Ένας από τους ιστορικούς που έχουν ασχοληθεί με αυτό που αποκαλείται «προσφυγική ιστοριογραφία» είναι ο διδάκτορας Σύγχρονης Ιστορίας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής σχολής του ΑΠΘ, Βλάσης Αγτζίδης. Αν και δηλώνει ότι το μεγαλύτερο ζήτημα με τις απόψεις Φίλη είναι ότι τις διατύπωσε όντας υπουργός, παραδέχεται ότι πρόκειται για ένα ιστορικό πεδίο-ταμπού για το οποίο η κοινότητα των νεοελλήνων ιστορικών δεν έχει πάρει θέση. Εξηγεί δε ότι «δεν έγινε Γενοκτονία κατά των Ποντίων, έγινε Γενοκτονία κατά των Ελλήνων της Ανατολής», και συνεπώς το ζήτημα πρέπει να εξεταστεί υπό ένα γενικό πλαίσιο.

Ο Βλάσης Αγτζίδης στην παρουσίαση του βιβλίου για την «Άννα Φρανκ των Ποντίων, Σάνο Χάλο», όπως είπε

Τελικά πρόκειται για γενοκτονία ή εθνοκάθαρση;

Μια ραδιοφωνική παρουσίαση της σύγκρουσης για τη Γενοκτονία

Τις ημέρες που ψηφίζονταν από τη Βουλή τα 2α προαπαιτούμενα του 3ου μνημονίου, η ελλαδική κοινή γνώμη είχε να ασχοληθεί με το ερώτημα που έξαφνα έθεσε ο κ. Φίλης, κατέχοντας τη θέση του υπουργού Παιδείας, «εθνοκάθαρση ή γενοκτονία;«.

Για άλλη μια φορά επιβεβαιώθηκε η διαπίστωση του Αιγύπτιου ιερέα προς τον Σόλωνα όπως μας την παραθέτει ο Πλάτων στον Τίμαιο 22b: «Eλληνες αεί παίδες εστέ, γέρων δε Eλλην ουκ έστι..  Οὐδεμίαν γάρ ἐν αὐταῖς (σ.τ.σ  ταις ψυχαίς)ἔχετε δι’ ἀρχαίαν ἀκοήν παλαιάν δόξαν οὐδέ μάθημα χρόνῳ πολιόν οὐδέν»…

Ο Αιγύπτιος ήθελε να πει ότι είστε επιπόλαιοι και μωρόπιστοι σαν τα μικρά παιδιά, χωρίς μια ουσιαστική συνείδηση για το ιστορικό βάθος… Και αυτό αφορά όχι μόνο τους ποντιοπατέρες -που βρήκαν τη μοναδική ευκαιρία να τονίσουν ότι δεν είναι ανύπαρκτοι- αλλά και τους αντιπάλους τους, που ανήκουν σε πολιτικο-ιδεολογικούς χώρους που περιγράφονται με τους τίτλους «μεταμοντέρνα αριστερά» ή «νεοφιλελεύθερη δεξιά»…

Mε αφορμή τα όσα διαδραματίστηκαν με αποκορύφωμα την καπηλεία της εκδήλωσης της ποντιακής ομοσπονδίας στο Σύνταγμα από τους χρυσαβγίτες, έγραψα  τα εξής στην παρουσίαση της εκπομπής  στον ρ/σ «Στο Κόκκινο»: http://www.stokokkino.gr/article/1000000000019530/Blasis-Agtzidis-didaktor-istorias-Ofeile-na-min-pesei-stin-pagida-o-k-Filis «

Ποια η ερμηνεία του όρου γενοκτονία;

Είναι άχαρο να βλέπεις να διαδραματίζονται στο δημόσιο βίο συγκρούσεις για ένα θέμα που δεν υπάρχει στην πραγματικότητα και να εξευτελίζονται με πολιτικάντικο τρόπο μεγάλα ιστορικά γεγονότα. Και εννοώ βέβαια τη σύγκρουση του N. Φίλη με τους αντιπάλους του για το ανύπαρκτο ερώτημα εάν τα όσα συνέβησαν στο μικρασιατικό Πόντο ήταν εθνοκάθαρση ή γενοκτονία. 

Το ερώτημα «γενοκτονία ή εθνοκάθαρση;» είναι άτοπο και δεν έχει τη παραμικρή σημασία, γιατί  ο όρος «γενοκτονία» είναι ένας νομικός όρος που δημιουργήθηκε μόλις το 1944 και εισήχθη στη διεθνή νομολογία το 1948, ενώ ο όρος «εθνοκάθαρση» είναι ένας κοινός όρος που περιγράφει συμπεριφορές και πρακτικές. Αυτό που φαίνεται είναι ότι τόσο ο Φίλης όσο και οι αντίπαλοί του αγνοούν αυτή τη βασική διαφορά των δύο αυτών πολύ συγκεκριμένων όρων.

Αυτά όλα τα είχα απαντήσει αρκετά παλιά σε μια συνέντευξη στο σάιτ «Πεμπτουσία», απ’ όπου προέρχεται και το παρακάτω απόσπασμα:

Ποια η ερμηνεία του όρου γενοκτονία;
.

Ο όρος «genocide» (γενοκτονία) αποτελεί ένα νέο όρο που δημιουργήθηκε μετά το τέλος του Β’ παγκοσμίου Πολέμου από τον πολωνοεβραίο Ραφαήλ Λέμκιν  (Raphael Lemkin) καθηγητή  του Πανεπιστημίου του Γέιλ για να περιγράψει το έγκλημα της μαζικής εξόντωσης των Εβραίων από τους Ναζί κατά τη διάρκεια του  πολέμου.  O όρος αναδείχθηκε και καθιερώθηκε λίγο πριν από τη Δίκη της Νυρεμβέργης. Αποτέλεσε ομόφωνη Σύμβαση ΟΗΕ του1948 «για την Πρόληψη και Καταστολή του Εγκλήματος της Γενοκτονίας» και από το 1951 τέθηκε σε ισχύ στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου.

Νεότουρκοι, Μικρασιάτες και «Μεταμοντέρνοι»: Ιδεολογικές συγκρούσεις του καιρού μας

Με αφορμή το κείμενο του Αντώνη Λιάκου, όπου οι ακροδεξιοί Νεότουρκοι προτείνονται ως το εκσυγχρονιστικό πρότυπο, κατατέθηκαν ιστορικά στοιχεία και έγινε μια ενδιαφέρουσα ανταλλαγή απόψεων:

-Αντ. Λιάκος, «έχει η ελλάδα «νεότουρκους»;«,  http://chronosmag.eu/index.php/ls-lle.html

 

–Ίρις Τζαχίλη, «σχόλιο περί νεότουρκων … στο άρθρο του Αντώνη Λιάκου «,

http://www.chronosmag.eu/index.php/l-sl-p-s-th-l.html

 .

–Αλεξάνδρα Δεληγιώργη «ιστορική επιστήμη, ιστορική μνήμη και πολιτική. Για τη γενοκτονία των Ποντίων»

http://www.chronosmag.eu/index.php/elgg-s-ps-s-pl.html

 

–δικό μου, «ΠΟΙΟΙ ΝΕΟΤΟΥΡΚΟΙ; Ένα ζήτημα που παραμένει ακόμα ασαφές«, http://www.avgi.gr/article/5922138/poioi-neotourkoi (του οποίου τη δημοσίευση αρνήθηκαν στο περιοδικό των οπαδών του Αντ. Λιάκου chronosmag.eu)

 .

…και ένα αρκετά έντονο κείμενο στον  Π&Α: https://pontosandaristera.wordpress.com/2015/10/11/liakos-prosfygoktonos/

. 

Ένα σημαντικό κείμενο του Νάσου Βαγενά με τίτλο: «Νεοελληνική μετανεωτερικότητα. Από το ένα άκρο στο άλλο«, που προσεγγίζει κριτικά το συγκεκριμένο «μεταμοντέρνο» ρεύμα, μπορείτε να βρείτε στο περιοδικό «The Athens Review of books«, Οκτώβριος 2015….

 .

To δικό μου κείμενο στην «Αυγή» είναι:

 .

 Ποιοί Νεότουρκοι;

• Αγτζίδης Βλάσης
• 09.10.2015

Ένα από τα ιστορικά ζητήματα για τα οποία υπάρχει αμφισημία είναι αυτό που σχετίζεται με το κίνημα των Νεότουρκων. Συνήθως δεν υπάρχει η διάκριση μεταξύ των φιλελεύθερων Νεότουρκων, που ήταν επηρεασμένοι από τον Διαφωτισμό, και την ακροδεξιά τάση τους, που τελικά επικράτησε και αντλούσε την ιδεολογική νομιμοποίηση από το γερμανικό φυλετικό ρομαντισμό.

Μαθητές και καθηγητές αντιπαλεύουν τη λήθη

http://m-asia.wikispaces.com/

Όπως διαβάζουμε στo εισαγωγικό του ιστοτόπου:

Μικρά Ασία

Ο ιστότοπος αυτός φιλοδοξεί να παρουσιάσει τις εργασίες των μαθητών του 2ου Γυμνασίου Γλυκών Νερών σχετικά με την μακραίωνη ιστορία των Ελλήνων στη Μ. Ασία αλλά και να συγκεντρώσει όσο το δυνατόν περισσότερο υλικό για την ιστορία αυτή!

Ήταν ο Παντελής Πουλιόπουλος δωσίλογος;;;

Ή απλώς ένας ‘λικβινταριστής’ και ‘πράκτορας της Ασφάλειας’;

.
Ίσως να βρίσκετε προκλητικό τον τίτλο αυτής της ανάρτησης... Όμως μόνο με την θετική πρόκληση μπορεί να εντοπιστεί ο πυρήνας της αλήθειας που ενυπάρχει σε κάποια απ’ τα φαινόμενα που συναντιούνται συχνά στην ιδεολογική μας γειτονιά. Μόνο με την πρόκληση τελικά μπορεί και να αντιμετωπιστεί ο ανορθολογισμός και η ιδεοληψία ενός τμήματος της Αριστεράς «μας» (σταλινικοί+τροτσκιστές).  

Ένας απολογισμός για την Παμποντιακή Ομοσπονδία Ελλάδας (ΠΟΕ)

Με αφορμή τις δηλώσεις του νέου προέδρου της

ΠΟΕ: Το τέλος ενός φιλόδοξου πειράματος;

 Του Βλάση Αγτζίδη,

ιστορικού,  μέλους του Δ.Σ. της ΠΟΕ (2004-2010)
https://kars1918.wordpress.com/

Η πρόσφατη συνέντευξη του νέου προέδρου Γιάννη Αντωνιάδη -που ανέλαβε να καθοδηγήσει την ΠΟΕ μετά την προσβλητική υποχρέωση σε παραίτηση του Επαμεινώνδα Φαχαντίδη– αναδεικνύει περίτρανα αυτό που αρκετοί γνωρίζαμε εδώ και καιρό. Ότι δηλαδή το φιλόδοξο αυτό εγχείρημα έχει πλέον χάσει κάθε δυναμική, στερείται οράματος, εκμεταλλεύεται τους διακηρυγμένους στόχους του ποντιακού κινήματος. Επιπλέον, κηδεμονεύεται από κύκλους που χαρακτηρίζονται από επικίνδυνη ημιμάθεια, εκτός βεβαίως από τα διαπιστωμένα χαρακτηριστικά, όπως εμπάθεια, εσωστρέφεια, σύμπλεγμα μεγαλειότητας,  εμφυλιοπολεμικό διχαστικό πνεύμα.  

20 χρόνια μετά την αναγνώριση της Γενοκτονίας των Ποντίων: Μια αποτίμηση…

Το κείμενο γράφτηκε τον Φεβρουάριο, αλλά δημοσιεύτηκε τον Αύγουστο στην εφημερίδα ‘Εύξεινος Πόντος».  Είναι μια απόπειρα αποτίμησης ενός πολύ σημαντικού ιστορικού γεγονότος, που άνοιξε το δρόμο στις προσφυγικές ομάδες. Παρόλες τις ελλείψεις, τη μερικότητα και τα προβλήματα που είχε η προσπάθεια, υπήρξε μια τομή στη ιστορία της νεοελληνικής ιδεολογίας. Η ανατροπή που έφερε στην κατεστημένη αντίληψη διατηρείται έως σήμερα στο πρόσωπο των Αρνητών της Γενοκτονίας, όπως και διάφορων αγνωστικιστών και γκρινιάρηδων, που τελευταία αυγαταίνουν…

 Είκοσι χρόνια μετά την αναγνώριση:

Μια αποτίμηση

Του Βλάση Αγτζίδη (*)

Είκοσι χρόνια μετά την αναγνώριση από τη Βουλή των Ελλήνων της Γενοκτονίας στον μικρασιατικό Πόντο (και την καθιέρωση ως Ημέρας Μνήμης της 19ης Μαίου) και 15 χρόνια μετά την αναγνώριση της Γενοκτονίας στο σύνολο της Μικράς Ασίας (και την καθιέρωση ως Ημέρας Μνήμης της 14ης Σεπτεμβρίου), οι μόνοι που υποστηρίζουν τη συγκεκριμένη εκδοχή της Ιστορίας είναι κάποιοι λίγοι προσφυγικής καταγωγής ιστορικοί.

Η συντριπτική κοινότητα των επιστημόνων ιστορικών αγνοεί εντελώς αυτά τα ιστορικά γεγονότα ή κρατά μια επιφυλακτική στάση, ενώ αναπτύσσεται και η τάση της δημόσιας αμφισβήτησης.

Ο Νικολόπουλος, ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου και η «αθώωση» των Εξ…

Θα μου πείτε: τι δουλειά  έχει το θέμα της αποκάλυψης και εξευτελισμού ενός Νεοέλληνα ψευτόμαγκα βουλευτή με την προσπάθεια απαλλαγής των ενόχων της Μικρασιατικής Καταστροφής από τις βαρύτατες ιστορικές τους ενοχές.

Τελικά, όπως φαίνεται- όλα τα φαινόμενα της ζωής συνδέονται μεταξύ τους με μια αδιόρατη κλωστή που τις περισσότερες φορές δεν είναι αντιληπτή.  Μόνο που στην περίπτωση Νικολόπουλου -όπου το παλαιοκομματικό θράσος έρχεται να συνυπάρξει με την περιφρόνηση του ανθρώπου και έναν χυδαίο σεξισμό- αυτήν την κλωστή μπορούμε να την εντοπίσουμε.

Με αφορμή το γεγονός αυτό θυμήθηκα την παλιά ιστορία του Νικολόπουλου, που για καλή μας τύχη είχε κρατηθεί ζωντανή σε μια γωνιά αυτού του μπλογκ. Έτσι, σε μια διαδικτυακή συζήτηση για το θέμα αυτό κατέθεσα το παρακάτω σχόλιο, που παραθέτω και εδώ για να συμπληρώσει με τη σειρά του τη συζήτηση για το μεγάλο θέμα της αντιπροσφυγικής συμπεριφοράς των πολιτικών απογόνων εκείνων που ευθύνονται για τη Μικρασιατική Καταστροφή. Aπογόνων που σήμερα χωρίς ίχνος ντροπής και μετάνοιας -με αφορμή το «αντιρατσιστικό νομοσχέδιο» και την ηλιθιότητα έως δωσιλογισμό κάποιων ολίγιστων από την Αριστερά- ενδύονται υποκριτικά το φιλοπροσφυγικό μανδύα:   

Η Στρατηγούλα, η Μαρία και οι θεωρίες συνωμοσίας

Οι θεωρίες συνωμοσίας και το βιβλίο Ιστορίας της Στ’ Δημοτικού
.

Η σχολή των Αρνητών της Γενοκτονίας συγκαλύπτει τη βία ενός άγριου
μιλιταριστικού εθνικισμού εις βάρος
άμαχων πληθυσμών

Ενα από τα ερωτήματα που κατά καιρούς απασχολούν τους ιστορικούς των ιδεών είναι εάν έχει επηρεάσει την ελληνική κοινωνία ο Διαφωτισμός. Και αν «ναι», σε ποιο βαθμό το πολιτισμικό πλαίσιο του ορθού λόγου, που αυτός διαμόρφωσε, κατάφερε να διαπλάσει τα κριτήρια με τα οποία προσεγγίζονται τα ιστορικά και κοινωνικά φαινόμενα. Και αυτά τα ερωτήματα δεν αφορούν μόνο τη νεοελληνική κοινωνία, αλλά και άλλες ευρωπαϊκές κοινωνίες, όπου ο αντιδιαφωτισμός υπήρξε το κυρίαρχο ρεύμα, όπως η γερμανική ή η ρωσική (της ουκρανικής συμπεριλαμβανομένης, όπως και των λοιπών πρώην σοβιετικών).

Ο εκβαρβαρισμός της Ευρώπης και η αμνησία των νεοελλήνων ιστορικών…

Μ’ αφορμή ένα συνέδριο που διοργανώθηκε στην Θεσσαλονίκη από το τμήμα του Γιώργου Μαργαρίτη -και έτυχε για κακή του τύχη να συμπέσει με τα 100 χρόνια από την καταστροφή της ιωνικής Φώκαιας από τις νεοτουρκικές παρακρατικές συμμορίες- έγραψα ένα κείμενο που δημοσιεύτηκε στις 22-6-2014 στην εφημερίδα ‘Αγγελιοφόρος της Κυριακής» (που εκδίδεται στη Θεσσαλονίκη).

 

Ο εκβαρβαρισμός της Ευρώπης και τα 100 χρόνια από το πογκρόμ
και τη σφαγή της Φώκαιας (13-6-1914)

Του Βλάση Αγτζίδη (*)

Διαβάζοντας τους θεματικούς άξονες του συνεδρίου που διοργάνωσε το Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ με θέμα «Ο Εκβαρβαρισμός της Ευρώπης: από τον Αύγουστο του 1914 στη Shoah» σκέφτηκα ότι όταν ο Γιώργος Ιωάννου χρησιμοποιούσε τον χαρακτηρισμό «πόλη των προσφύγων» για τη Θεσσαλονίκη  ή είχε βαθύτατο χιούμορ ή δεν μπορούσε να φανταστεί την αλλαγή που θα συνέβαινε στην πόλη λίγες δεκαετίες μετά.

Καταγγέλλοντας τους όψιμους σταλινικούς…

Οι νέοι Γιέζοφ…

Ο Νικολάι Γιέζοφ υπήρξε το μακρύ χέρι του Στάλιν ως κομισάριος της Εθνικής Ασφάλειας, Χρησιμοποιήθηκε για την εξόντωση των εσωκομματικών του αντιπάλων αρχικά και κατά όσων θεωρούσε ότι έπρεπε να εξοντωθούν για να επιβεβαιώνεται με τον τρόμο η απονομιμοποιημενη εξουσία του Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς. Ανέλαβε το Σεπτέμβρη του 1936 τη θέση του Ε. Γιάγκοντα (εκτελέστηκε το Μάρτη του ’38) στην ηγεσία της Μυστικής Ασφάλειας  OGPU. H εντολή που έλαβε από τον Στάλιν ήταν να καλύψει την «τετράχρονη καθυστέρηση της Γκε Πε Ου» στην εξαπόλυση των διώξεων. Ο Γιέζοφ θα συντάξει καταλόγους «υπόπτων» με χιλιάδες ονόματα. Κομματικά στελέχη, στελέχη από  τα κολχόζ, το στρατό, τα συνδικάτα, από τη κομσομόλ (κομμουνιστική νεολαία) και μαζί τους και εκπρόσωποι των μικρών μειονοτικών ομάδων (Έλληνες, Τάταροι, Γερμανοί του Βόλγα, Τσετσένοι, Κορεάτες, κ.ά.), θα εκτελεστούν ως «εχθροί του λαού» ή θα σταλούν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Σιβηρία.

Όπως αναφέρεται στη «Μυστική Έκθεση στο 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ», σελ. 51, που συνέταξε ο Ν. Χρουστσόφ: «Τους καταλόγους αυτούς ο Γιέζοφ τους έστελνε προσωπικά στον Στάλιν για να εγκρίνει τις προτεινόμενες ποινές. Στην περίοδο 1937-38 διαβιβάστηκαν στον Στάλιν 338 τέτοιοι πίνακες που περιείχαν πολλές χιλιάδες ονόματα»…  Σύντομα, την ίδια τύχη θα έχει και ο Γιέζοφ: καθαιρείται και στέλνεται στο εκτελεστικό απόσπασμα, ενώ τη θέση του στην Γκε Πε Ου παίρνει ο Λαυρέντι Μπέρια…

 

Δεξιά: Ο Ν. Γιέζοφ συνοδεύοντας τον Στάλιν, Αριστερά: Η ίδια φωτογραφία μετά την εξόντωση του Γιέζοφ

Αυτήν ακριβώς την αιματοβαμμένη εποχή ανέλαβαν να αποκαθάρουν και να την παρουσιάσουν ως μάλλον πιθανή πρόταση για το μέλλον οι γραφειοκράτες του Περισσού.  Το ΚΚΕ σχετικά πρόσφατα αποφάσισε να αναγνωρίσει ως «θετικό» το ρόλο του Στάλιν στην υπόθεση του σοσιαλισμού και να καταδικάσει την δειλή αποσταλινοποίηση του 20ου συνεδρίου (1956). Παράλληλα αποκατέστησε  και τον Νίκο Ζαχαριάδη, τον οποίο το ίδιο ως θεσμός, είχε ξαποστείλει στην εξορία του Σουργκούτ της Σιβηρίας και τον οδήγησε στην αυτοκτονία…. Όμως ένα κακέκτυπο, μια φάρσα, της σχέσης Στάλιν-Γιέζοφ  (πριν την εξόντωση του δεύτερου) εμφανίζεται και στις μέρες μας…Σήμερα, δια της Επιτροπής Ιστορίας που προϊσταται ο γνωστός Μαϊλης επιχειρείται η επαναγραφή της ιστορίας, με τη δικαίωση και την αγιοποίηση κάθε στιγμής της ύπαρξης του Κομμουνιστικού Κόμματος. Στο πλαίσιο αυτό και δια χειρός ενός εντεταλμένου στρατευμένου «ιστορικού», του Αναστάση Γκίκα,  έγινε προσπάθεια να κατασκευαστεί ένα σύστημα ερμηνείας που δικαιολογούσε τις σταλινικές διώξεις.

Η Sano Halo και οι αρνητές της Γενοκτονίας

…………………..

Ενα από τα πλέον απεχθή σύγχρονα ιδεολογικά ρεύματα είναι αυτό της Αρνησης της Γενοκτονίας, της αιτιολόγησης των πράξεων των δραστών και της συκοφάντησης όσων συμβάλλουν στη διατήρηση της Μνήμης.

Οι εκφραστές του ανιχνεύονται σε ένα ευρύ πολιτικό φάσμα που εκκινεί από τη νεοφιλελεύθερη Δεξιά και φτάνει έως το άλλο άκρο μιας ψευδώνυμης «ελευθεριακής Αριστεράς».

Στη βάση του ρεύματος αυτού εντοπίζεται η ρατσιστική περιφρόνηση προς τους πρόσφυγες και τον αυτόνομο λόγο τους. Με μια έννοια αποτελεί σύγχρονη επιβίωση, μέσα σε μεταμοντέρνα λεοντή, της μεσοπολεμικής απέχθειας που προκαλούσαν στο συντηρητικό κόσμο οι πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής.

Η Sano Halo και οι αρνητές της Γενοκτονίας

Κύρια ρητορική αυτού του ρεύματος, που εμφανίστηκε κυρίως στα τέλη της δεκαετίας του ’90 και αποτέλεσε για κάποια χρόνια την καθεστωτική ιδεολογική έκφραση, είναι η αντιδιαστολή εθνικισμού-αντιεθνικισμού.

Κατηγορώντας αυθαιρέτως και υπερβολικά κάθε διαφορετική άποψη ως «εθνικιστική», καπηλεύτηκαν τον όρο του «αντι-εθνικιστή» και κατάφεραν να υπερκεράσουν τους αντιπάλους τους στη διαχείριση τομέων του κράτους αλλά και κονδυλίων. Επί της ουσίας κατασκεύασαν με εντελώς παλιά στοιχεία μια νέα αφήγηση, που έθετε και πάλι εκτός των ορίων της ιδεολογικής νομιμότητας τις ερμηνείες των προσφύγων του 1922.

Genocide, Pontians, Asia Minor : The dark side of the Greek world

Genocide, Pontians, Asia Minor : The dark side of the  Greek world  

 By Vlassis Agtzidis (*)

One of the fields of public controversy today in Greece is related with crucial and unexamined issues of the Greek history and society. It regards issues either related to the sphere of society (refugees from the former USSR) or to the sphere of history concerning not only the great geopolitical and socio-economic transformation, which took place in the Near East during the time period of 1908 (Young Turks movement) till 1923 (Treaty of Lausanne), but also the soviet experiment and in particular Stalin’s time period.

Furthermore, it gives us the opportunity to examine the perceptions created in the Greek area regarding these issues, the understanding of those facts by the sovereign power (in its monarchic and democratic version) as well as by the (regime or non-regime) intelligentsia, the historians etc. Moreover, it creates the opportunity to consider in the light of criticism the “orientalist” perception on these issues, a dominant perception for a significant part of the Greek historians.

The “gap”

The lack of jointly agreed upon narrative on the specific historic and social issues created an interpretation gap directly perceived by all those who work on these issues either as researchers or as social solidarity institutions for the affected populations (refugees). A corollary of this “gap” has also been the way that the dominant political and ideological powers of the Right and of the Left have dealt with the new requests and issues of the refugees’ sphere and in particular:

-the public attestation of their historic point of view of the fact that they have been victims of an organized genocide (1914-1923) by the Turkish nationalism
-the reference to the persecutions suffered by the Greek minority from Stalinism in USSR after 1937-38.

At the same time, weirdly, the cunning History “offered” to the inhabitants of Greece another experience: to “receive” from the Perestroica era in the same inhospitable way tens of thousands of their own population and immigrants from the collapsed / collapsing USSR.

Η δημόσια αμφισβήτηση της Γενοκτονίας, οι ιδεολογικές συγκρούσεις και ο «οργανωμένος» χώρος!!!

Εκτός από τις  ιστοριογραφικές περιπλανήσεις μεταξύ Σμύρνης, Τραπεζούντας, Σοχούμι και Μόσχας και τις έντονες συναντήσεις με τις διαφορετικές απόψεις, στα άμεσα ενδιαφέροντά μου υπάρχει η περιέργεια για την εμβέλεια και τις δυνατότητες του πραγματικού και καθόλου ευκαταφρόνητου κοινωνικού χώρου που εκφράζει την προσφυγιά του ’22. Ακριβώς γι αυτό έγραψα το παρακάτω κείμενο…. τρία περίπου χρόνια μετά το αρκετά κριτικό κείμενο που είχα γράψει τότε (2010), στηλιτεύοντας την κατάπτωση στην οποία είχαν οδηγήσει τον χώρο κάποιες αντιδραστικές ομάδες.

Είκοσι χρόνια μετά την αναγνώριση από τη Βουλή των Ελλήνων της Γενοκτονίας στον μικρασιατικό Πόντο (και την καθιέρωση ως Ημέρας Μνήμης της 19ης Μαίου) και 15 χρόνια μετά την αναγνώριση της Γενοκτονίας στο σύνολο της Μικράς Ασίας (και την καθιέρωση ως Ημέρας Μνήμης της 14ης Σεπτεμβρίου), οι μόνοι που υποστηρίζουν τη συγκεκριμένη εκδοχή της Ιστορίας είναι κάποιοι λίγοι προσφυγικής καταγωγής ιστορικοί. Η συντριπτική κοινότητα των επιστημόνων ιστορικών αγνοεί εντελώς αυτά τα ιστορικά γεγονότα ή κρατά μια επιφυλακτική στάση, ενώ αναπτύσσεται και η τάση της δημόσιας αμφισβήτησης.

.

Ενώ έως τώρα η αμφισβήτηση προερχόταν κυρίως από περιθωριακούς κύκλους (Νακρατζάς, Τρεμόπουλος, Κωστόπουλος, Ταχματζίδης, Νάσος Θεοδωρίδης κ.ά.), τελευταία υπάρχει μια δημόσια αμφισβήτηση από επιστήμονες ιστορικούς που επηρεάζουν ένα σημαντικό μέρος των Νεοελλήνων ιστορικών. Η δημόσια έκφραση αυτής της θέσης συμβαδίζει με μια ευρύτερη τάση υποτίμησης της Γενοκτονίας που συνέβη στην Ανατολή κατα όλων των χριστιανικών ομάδων(Αρμενίων, Ελλήνων της Ανατολής,  Ασσυροχαλδαίων) και εκφράστηκε με την πρόσφατη απόφαση του ΕΔΑΔ.

.

Χαρακτηριστική είναι συζήτηση-αντιπαράθεση που διεξάγεται στο ηλεκτρονικό περιοδικό «Xronos«, που έχει σημαντική επιρροή στον κόσμο των ανθρωπιστικών επιστημών. Δύο τέτοιες παρεμβάσεις είναι :

.

-Σύγχρονες ερμηνευτικές αντιφωνίες και ιδεολογικές συγκρούσεις

Η διαφορά των προσεγγίσεων και των ερμηνειών για το ιστορικό μεταίχμιο  του 1908-1923 είναι γνωστή, όπως γνωστές είναι και οι σφοδρές συγκρούσεις για την ιστορία.  Με αφορμη τη δημοσίευση ενός κειμένου του Λάμπρου Μπαλτσιώτη με τίτλο   «Ποιον ωφελεί η αναδιάταξη της θέσης των Ποντίων. Γενοκτονία, πολιτική και ιστορία» στο οn-line περιοδικό «Xρόνος», έγραψα ένα συνολικό «κείμενο αντίκρουσης» με τίτλο «Σχόλιο πάνω στο κείμενο του Λ. Μπαλτσιώτη. Γενοκτονία, Πόντιοι, Μικρά Ασία: η σκοτεινή πλευρά του νεοελληνικού μας κόσμου«.

 Επί πλέον -έχοντας μια γενική αντίληψη ότι μόνο η ελεύθερη και ανεμπόδιστη διατύπωση της γνώμης μαζί με τη συνάντηση των διαφορετικών προσεγγίσεων γύρω από ένα τραπέζι, μπορεί να δημιουργήσει ένα κλίμα συνεννόησης και, γιατί όχι, αναζήτησης των κοινών τόπων- επικοινώνησα με τον Λ. Μπαλτσιώτη και καταλήξαμε σε μια θετική συμφωνία: να διοργανωθεί στις 21 Φεβρουαρίου 2014 ένα Στρογγυλό Τραπέζι στο πλαίσιο του Σεμιναρίου Ιστορίας της Κηφισιάς με τη συμμετοχή των Βασίλη Μεϊχανετσίδη, Λάμπρου Μπαλτσιώτη, Δημήτρη Χριστόπουλου, Χριστίνας Κουλούρη και εμού, που θα συζητήσει τα «επίμαχα» ζητήματα….

  Το «κείμενο αντίκρουσης» που έγραψα είναι το εξής: 

Γενοκτονία, Πόντιοι, Μικρά Ασία:
η σκοτεινή πλευρά του νεοελληνικού μας κόσμου
.

«Οι πόντιοι άρχισαν να καταφθάνουν μετά τους βαλκανικούς πολέμους
 και, κυρίως, μετά την λεγόμενη Μικρασιατική Καταστροφή.
Οι τελευταίοι μας ήρθανε από την Σοβιετική Ένωση το 1940,
 σαν ένα πεσκέσι του Στάλιν.
Δηλαδή, οι πόντιοι είναι επήλυδες, είναι ξενόφερτοι, είναι πρόσφυγες.
Οι ελλαδικοί νεοέλληνες δεν συμπαθούν τους πρόσφυγες….
 Οι πόντιοι κατέληξαν να είναι ο ύστατος στόχος
των ελλαδικών ρωμιών.»

(Ηλίας Πετρόπουλος, «Οι Πόντιοι», περ. Σχολιαστής, 1987)

Το πολύ ενδιαφέρον κείμενο του Λάμπρου Μπαλτσιώτη[1], δίνει την ευκαιρία για αναστοχασμό πάνω σε κρίσιμα και αδιερεύνητα ζητήματα της σύγχρονης νεοελληνικής ιστορίας και κοινωνίας. Ζητήματα που είτε ανήκουν στο χώρο της κοινωνίας (νεοπρόσφυγες από την πρώην Σοβιετική Ένωση) είτε στο χώρο της ιστορίας, σχετιζόμενα με το μεγάλο γεωπολιτικό και κοινωνικό-οικονομικό μετασχηματισμό που συνέβη στην Εγγύς Ανατολή την περίοδο 1908 (κίνημα Νεότουρκων) έως 1923 (Συνθήκη Λωζάννης), αλλά και με το σοβιετικό πείραμα και ειδικότερα τη σταλινική του περίοδο.  

 

Αμνησία στην «πόλη των προσφύγων»;

Μια πόλη μεταξύ εθνολαϊκισμού και αναθεωρητισμού

Ο Χάινριχ Μπελ, ο συγγραφέας του κλασσικού έργου «Η χαμένη τιμή της Καταρίνα Μπλουμ», στην ιστορική του Διακήρυξη αναφέρει: «Οι άνθρωποι για τους οποίους γράφαμε ζούσαν σε ερείπια, έρχονταν από τον πόλεμο, γυναίκες και άνδρες με τα ίδια τραύματα, ακόμη και παιδιά… Και εμείς ως συγγραφείς αισθανόμασταν τόσο κοντά τους που ταυτιζόμασταν μαζί τους· με μαυραγορίτες και τα θύματα των μαυραγοριτών, με φυγάδες και όλους αυτούς που είχαν μείνει με διάφορους τρόπους χωρίς πατρίδα…»

Όμως στη θέση αυτή του Μπελ, δεν φαίνεται να υπάρχει χώρος για τους πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής, που υπήρξαν -εν τέλει- τα μόνα θύματα (μαζί με τους «Ανταλλάξιμους» μουσουλμάνους) μιας περιόδου γενικευμένης εθνικιστικής παράνοιας και σφαγής σ’ ολόκληρη την Εγγύς Ανατολή. Μιας περιόδου που εγκαινίασαν στη Θεσσαλονίκη -στην Πλατεία Ελευθερίας– οι ακραίοι εθνικιστές Νεότουρκοι και υλοποίησαν με τις πρώτες Γενοκτονίες του 20ου αιώνα…  Τουλάχιστον αυτό είναι  ένα πρώτο συμπέρασμα βλέποντας το πρόγραμμα του Συνεδρίου που διοργανώνει το επόμενο Σάββατο 16 Νοεμβρίου το ‘Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ Ελλάδας» και η «1η Κοινότητα του Δήμου Θεσσαλονίκης», στο πλαίσιο της  διαδικασίας ανάπλασης της Πλατείας Ελευθερίας,  που βρίσκεται ήδη στο τελικό στάδιό της. 

.

Πάμε Πλατεία; 

.

Η Πλατεία Ελευθερίας, έλαβε το όνομά της με αφορμή το στρατιωτικό κίνημα των Νεότουρκων που έγινε από την εθνικιστική τους τάση (που με τη σύγχρονη πολιτική φρασεολογία θα τη χαρακτηρίζαμε ως η «ακροδεξιά-ρατσιστική τάση«).  Μπορούμε να πούμε ότι ο τόπος αυτός συνδέεται απολύτως με τις Γενοκτονίες που αποφάσισαν και υλοποίησαν μεθοδικά οι Νεότουρκοι, προαναγγέλλοντας τη Σοά και τα υπόλοιπα εθνικιστικά εγκλήματα του ναζισμού…

ΚΙΛΚΙΣ 1913: Η μάχη που έκρινε τη μοίρα της Μακεδονίας

Στις ιστορικές σελίδες της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας (23 Ιουνίου 1913) επιμελήθηκα ενός αφιερώματος για τη Μάχη του Κιλκίς και τον 2ο Βαλκανικό Πόλεμο.  

Στο αφιέρωμα συμμετείχε η Νατάσα Μποζίνη και ο Θανάσης Βαφειάδης.  Στο δικό μου κείμενο που παρατίθεται αμέσως μετά, περιγράφεται το ευρύτερο ιστορικό πλαίσιο που οδήγησε στους Βαλκανικούς πολέμους.  Δημοσιεύτηκε υπό τον τίτλο «Η χριστιανική συμμαχία«. Μετά από το δικό μου παρατίθενται τα πολύ σημαντικά κείμενα της Μποζίνη και του Βαφειάδη: 

Η μάχη που έκρινε τη μοίρα της Μακεδονίας

 Κιλκίς 1913

 Του Βλάση Αγτζίδη (*)

    Η δεύτερη φάση της πολεμικής σύγκρουσης στα ευρωπαϊκά ερείπια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας  θα αρχίσει στις 16 Ιουνίου 1913 και θα περατωθεί στις 18 Ιουλίου. Το μέτωπο των βαλκανικών  χριστιανικών κρατών, που είχε κατανικήσει τα νεοτουρκικά στρατεύματα  είχε διαρραγεί και οι παλιοί σύμμαχοι συγκρούστηκαν μεταξύ τους για την τελική μορφή που θα είχε η εδαφική επικράτεια που θα καταχύρωναν υπέρ τους. Η Βουλγαρία θα επιχειρήσει να μεγιστοποιήσει τα κέρδη της επιτιθέμενη κατά των Ελλήνων και των Σέρβων για να δεχτεί τελικά την επίθεση και της Ρουμανίας αλλά και της ηττημένης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

     Η μάχη του Κιλκίς-Λαχανά, υπήρξε το κομβικό σημείο στην εξέλιξη του Β’ Βαλκανικού Πολέμου. Έθεσε εκτός μάχης το μεγαλύτερο Βαλκάνιο ανταγωνιστή και επιβεβαίωσε οριστικά την ενσωμάτωση της Θεσσαλονίκης και της Κεντρικής Μακεδονίας στην Ελλάδα. 

Το ιστορικό μεταίχμιο  

Αντι-μνήμη και αμφισβήτηση

Την Κυριακή 2 Ιουνίου, η εφημερίδα «Καθημερινή» δημοσίευσε δύο κείμενα (ένα δικό μου και ένα του κ. Χριστόπουλου) για το ζήτημα της ποινικοποίησης της Άρνησης της Γενοκτονίας, με αφορμή τον αντιρατσιστικό νόμο.  

Το άρθρο του κ Δημητρη Χριστοπουλου  είχε ως τίτλο:» Ο πραγματικός αντιρατσισμός»  ενώ το δικό μου «Αντι-μνήμη και αμφισβήτηση«. Το παραθέτω στη συνέχεια:

 

Αντι-μνήμη και αμφισβήτηση

Το πρόσφατο θέμα σχετικά με την ποινικοποίηση της άρνησης των αναγνωρισμένων από το ελληνικό κράτος γενοκτονιών (Εβραίων, Αρμενίων, Ποντίων, Μικρασιατών) έφερε στην επιφάνεια ένα καλά κρυμμένο μυστικό, τεχνηέντως απωθημένο, που βρισκόταν όμως στην ίδια τη βάση πάνω στην οποία συγκροτήθηκε οριστικά μετά το 1922 η σύγχρονη ελλαδική κοινωνία. Οι ελληνικές ελίτ (κυβερνητικές αλλά και της Αριστεράς) επέλεξαν να απωθήσουν τα ζητήματα αυτά για πολλές δεκαετίες.

Ο στρατηγός Παπάγος και η εξυπηρέτηση του τουρκικού εθνικισμού

Με αφορμή μια συζήτηση στο HEC (Hellenic Electronic Center) έκανα την παρακάτω παρέμβαση σε σχόλιο ενός συναδέλφου όπου εγκωμιαζόταν ο στρατηγός Παπάγος, προς τιμήν του οποίου έλαβε την ονομασία η συνοικία όπου κυρίως εγκαταστάθηκαν αξιωματικοί, οι περήφανοι γόνοι των οποίων έστησαν στη είσοδο της πόλης τους, απέναντι από το Πεντάγωνο, ένα άγαλμα με τον έφιππο Παπάγο:

«Η Μορφωτική Συμφωνία του 1951 υπεγράφη πρωθυπουργεύοντος του Ν. Πλαστήρα.  …………..την οποία μπορείτε να δείτε στο παρακάτω λινκ http://invenio.lib.auth.gr/record/123843/files/koud.pdf?version=1 και η οποία θεσπίζει ένα μάλλον λογικό πλαίσιο σε μια εποχή που υπάρχει ακόμα ακμαία η ελληνική μειονότητα σε Κωσταντινούπολη, Ίμβρο και Τένεδο.

Συζητώντας για τους πρόσφυγες μ’ αφορμή τη Γενοκτονία των Εβραίων…

Με αφορμή τις εκδηλώσεις Μνήμης για τη Γενοκτονία των Εβραίων της Θεσσαλονίκης έγινε ένας ενδιαφέρων και αποκαλυπτικός διάλογος στο φόρουμ  του Ομίλου Μελέτης Ιστορίας της Κοινωνίας (ΟΜΙΚ) Aιτία υπήρξε ένα ενημερωτικό σχόλιο, με το οποίο παράπεμπα στην ανάρτηση του «Πόντος και Αριστερά«, όπου εκτός από το ότι ήταν εξαιρετική προσέγγιση, αναδημοσιευόταν  και ένα κείμενό μου από την «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία».

Η μόνη μου παρέμβαση στο διάλογο που αναδημοσιεύεται παρακάτω, είναι οι σημάνσεις σε εκείνη την απαράδεκτη-προσβλητική-ιδεοληπτική-κακεντρεχή και αντιιστορική διατύπωση του  P. P.-Ch. Εννοείται ότι ο διάλογος στο φόρουμ ήταν επώνυμος….

Μια συνάντηση των διαφορετικών προσεγγίσεων για τα Μικρασιατικά….

Μια όχι συνηθισμένη συνάντηση διαφορετικών -ίσως και συμπληρωματικών-  ερμηνευτικών προσεγγίσεων για ένα θέμα που ακόμα διχάζει την επιστημονική κοινότητα και αποτελεί μέρος  των «Πολέμων για την ιστορία» (μαζί με τον Εμφύλιο, τις σταλινικές διώξεις κ.ά).

 

Ιστοριογραφικό -και όχι μόνο- ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι οι οι διαφορετικές προσεγγίσεις (κάποιες αντιδιαμετρικές μεταξύ τους) για την περίοδο του μετασχηματισμού της Εγγύς Ανατολής (1908-1923) συναντιούνται και συνομιλούν με εξίσου διαφορετικά ρεύματα της τουρκικής ιστοριογραφικής κοινότητας:

 

–Τρίτη, 29 Ιανουαρίου (7.00-9.00 μ.μ.), ΣΤΡΟΓΓΥΛΟ ΤΡΑΠΕΖΙ «ερμηνεύοντας τη Μικρασιατική Καταστροφή» με τη συμμετοχή των: Άλκη  Ρήγου, Θανάση Καμπαγιάννη, Βλάση Αγτζίδη και συντονιστή τον Στέργιο Θεοδωρίδη, 

 

 https://kars1918.wordpress.com/2012/10/15/seminar-history/

.

 

Η Μεταπολίτευση, η αμηχανία της νεοελληνικής ιστοριογραφίας και οι νέες Σιωπές….

Από την Παρασκευή, 14 Δεκεμβρίου μέχρι την Κυριακή, 16 Δεκεμβρίου το περιοδικό Ιστορείν που πρόσκειται στον ιστορικό Αντώνη Λιάκο, οργανώνει στο αμφιθέατρο του Ινστιτούτου Γκαίτε συνέδριο με θέμα «Μεταπολίτευση: Από τη μετάβαση στη δημοκρατία στην οικονομική κρίση;», με τη συμμετοχή μελετητών από πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ομιλητές στο Συνέδριο είναι εξαιρετικοί επιστήμονες, ενώ όλες ανεξαιρέτως οι εισηγήσεις συμβάλλουν στην αποσαφήνιση και κατανόηση πλευρών του φαινομενου που αποκαλείται μονολεκτικά «Μεταπολίτευση».

.

Τιμώντας την αντιφασιστική εξέγερση του Πολυτεχνείου

Ίσως η ανάμνηση της εξέγερσης του Πολυτεχνείου του Νοεμβρίου του 1973 να είναι επίκαιρη όσο ποτέ. Και αυτό γιατί οι απολογητές εκείνης της απολυταρχικής πολιτικής παρεμβαίνουν στο πολιτικό προσκήνιο μέσω της νεοναζιστικής «Χρυσής Αυγής», επιδιώκωντας να πάρουν τη ρεβάνς. Η ακηδεμόνευτη δημοκρατική εκείνη εξέγερση του από του ελληνικού λαού δεν «συγχωρείται» από τους αμετανόητους υποστηρικτές του αυταρχισμού και των ολοκληρωτικών επιβολών επί της κοινωνίας.

Μια αναφορά που δικαιώνει

Ένα εξαιρετικό βιβλίο που πραγματεύεται το ζήτημα της μικρασιατικής Μνήμης και της ταυτότητας της τρίτης γενιάς των προσφύγων είδε πρόσφατα το φως. Πρόκειται για το βιβλίο της Ίριδας Τζαχίλη με τίτλο «Μπαϊντίρι 1922. Μια ιστορία απώλειας από τη Μικρά Ασία«.

Στα βιβλία που έλαβε υπόψη και μνημονεύει είναι και το συλλογικό (μας)  Το τραύμα και οι πολιτικές της Μνήμης.

Επίσης αναφέρεται και στη «συζήτηση» που άρχισε στο πλαίσιο της λεγόμενης ομάδας Λιάκου για το ζήτημα του ’22 και των αναπαραστάσεων των γεγονότων εκείνων στη σύγχρονη Μνήμη και ειδικά στο λόγο των απογόνων των προσφύγων του ’22 και των οργανώσεών τους.  Το σχόλιο στο οποίο αναφέρομαι βρίσκεται στο υποκεφάλαιο με τίτλο ‘Τεκμηρίωση» και είναι το εξής:

O Νίκος Ζαχαριάδης για τη Μικρασιατική Καταστροφή….

Το πρόσφατο αφιέρωμα του «Ριζοσπάστη» με αφορμή τα 90 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή μας θύμισε μια παλιά ιστορία, που αποτελεί και τον πρόγονο της συγκεκριμένης προσέγγισης.

Πρόκειται για το άρθρο του -κατά πάσα πιθανότητα- γενικού γραμματέα του ΚΚΕ Νίκου Ζαχαριάδη που έχει τίτλο « «ΜΙΑ ΕΠΙΦΥΛΑΞΗ» και δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Ριζοσπάστης» στις 12 Ιουλίου 1935. Οι υπογραμμίσεις στη φωτογραφία είναι δικές μου.  Σημειωτέον ότι 3 χρόνια μετά, ο Ιωάννης Μεταξάς εν μέσω της εθνικιστικής του δικτατορίας μετωνόμαζε την Οδό Αποστόλου Παύλου στη Θεσσαλονίκη σε Οδό Κεμάλ Ατατούρκ και με τα λεφτά του ελληνικού δημοσίου χάριζε το σπίτι όπου υποτίθεται ότι γεννήθηκε ο Κεμάλ στο τουρκικό κράτος. To φιλοκεμαλικό συναίσθημα υπήρχε έντονο σε όλες τις πολιτικές αποχρώσεις των μεσοπολεμικών ελίτ!!!

 

Ο Ζαχαριάδης -πρόσφυγας και αυτός του ΄22 από την Ανατολική Θράκη είχε ασπαστεί τις μαρξιστικές ιδέες στην Προύσα της Μικράς Ασίας- με το άρθρο του αυτό απαντούσε στη θέση του Χαράλαμπου Θεοδωρίδη, ενός προοδευτικού Μικρασιάτη, καθηγητή φιλοσοφίας, ο οποίος φιλοξενήθηκε στο ‘Ριζοσπάστη» στο πλαίσιο του υπό δημιουργία Παλλαϊκού Αντιφασιστικού Μετώπου. Να σημειώσουμε εδώ ότι η Κομμουνιστική Διεθνής στο 7ο συνέδριό της τον Ιούλιο του 1935, είχε μεταβάλλει την άτεγκτη γραμμή της και είχε ορίσει μια νέα γραμμή και ένα νέο καθήκον για τα παραρτήματά της -που ήταν τα διάφορα κομμουνιστικά κόμματα: Να επιδιώξουν τη δημιουργία ευρύτατων αντιφασιστικών λαϊκών μετώπων στις χώρες όπου αυτά δρούσαν. 

.

Σ΄ αυτό λοιπόν το νέο πλαίσιο ο «Ριζοσπάστης» παραχώρησε τις σελίδες του και σε άλλους δημοκρατικούς πολίτες. Έτσι έγραψε και ο Θεοδωρίδης το άρθρο που φαίνεται ότι ενόχλησε τον Νίκο Ζαχαριάδη.

.

Ο Θεοδωρίδης υποστήριξε στο φύλο της 11ης Ιουλίου του 1935 τα εξής: 

.

«Τότε βρεθήκαμε εμείς με τις αφάνταστές μας σαχλαμάρες να δώσουμε καινούργια ζωή στην πεθαμένη Τουρκία. Η παραδειγματική νίκη που μόνο εμείς είμαστε ικανοί να χαρίσουμε στον εχθρό μας...»

H απόδοση των τοπωνυμίων στις μεταφράσεις

To πρόβλημα απόδοσης των τοπωνυμίων το είχα εντοπίσει από παλιά. Όταν έβλεπα να χρησιμοποιείται ο όρος Iσταμπούλ αντί του Κωσταντινούπολη, εκτιμούσα  -και ισχυρίζομαι έως και σήμερα- ότι  η πραγματική εξήγηση σχετίζεται με ιδεολογικές εμμονές και ανασφάλειες.

Όμως η αφορμή για το σχόλιο αυτό δεν ήταν η γενική άποψη για την υπαρκτή αλλοτρίωση  και τις ιδεοληψίες όσων καταφεύγουν σε τέτοιου είδους χρήσης στο δημόσιο χώρο, αλλά η μετάφραση ενός καλού ιστορικού -με κάποια ελευθεριότητα βέβαια- βιβλίου του (όχι ιστορικού) John Freely με τίτλο «Τα παιδιά του Αχιλλέα», που αναφερόταν στην ιστορία της Μικράς Ασίας από την αρχαιότητα έως και την Έξοδο. Το βιβλίο αυτό εκδόθηκε λίγο καιρό πριν από τις εκδ. Πατάκη…

26-9-2012 στη Νέα Ιωνία….

Στο παρακάτω βίντεο που ακολουθεί μπορείτε να δείτε την προφορική παρέμβασή μου στο 5ο Συμπόσιο του ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ.  (που είχε τον γενικό τίτλο «Η Συμβολή των προσφύγων στην Πολιτική, Πολιτιστική & Οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας» και έγινε στη Νέα Ιωνία στις 25-27 Νοεμβρίου 2011)

Στα Πρακτικά βεβαια, που ήδη έχουν εκδοθεί και κυκλοφορήσει, κατατέθηκε πλήρες γραπτό κείμενο με τη σχετική τεκμηρίωση.

Οι τίτλοι των επιμέρους θεμάτων του κειμένου μου που φέρει τον τίτλο: «Πρόσφυγες του ’22 στην Ελλάδα: Κοινωνικές και ιδεολογικές συγκρούσεις» ,  είναι οι εξής: 

«90 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή» στο Γαλάτσι….

Mια πολύ ενδιαφέρουσα εκδήλωση θα γίνει σήμερα Σάββατο 15 Σεπτεμβρίου στο πολιστιστικό Στέκι «Αμπάριζα» στο Γαλάτσι. Η εκδήλωση θα γίνει σ’ ένα χώρο προβληματισμού και συζήτησης, οπότε θα δοθεί η ευκαιρία στους συμμετέχοντες να μιλήσουν για το σύνολο των παραμέτρων. Γιατί , όπως είναι γνωστό, ακόμα μέχρι σήμερα υπάρχει αντιγνωμία για το τι συνέβη πραγματικά. Ο αναθεωρητισμός και η άρνηση της Γενοκτονίας εκφράζονται έντονα από ένα σύνολο Νεοελλήνων που φαινομενικά έχει πολύ διαφορετικές κοινωνικές και πολιτικές καταγωγές: Από τους ακροδεξιούς νοσταλγούς της μοναρχίας και του Μεταξά,  που επιχείρησαν και κατάφεραν την ακύρωση της Δίκης των Εξ έως τους «μοντέρνους» ιστορικούς με τις παλαιοκομμουνιστικές τους προσεγγίσεις (Λιάκος και οπαδοί του έως το ΚΚΕ και τμήμα της Ανταρσύα).

Σμύρνη και κυρίαρχη ιδεολογία: Η εισήγηση στο Πεδίο του Άρεως

Την Τετάρτη 16 Μαϊου (19.30-22.00), στο χώρο εκδηλώσεων της Έκθεσης Βιβλίου (Πεδίον Άρεως-Αθήνα) πραγματοποιήθηκε εκδήλωση με τίτλο: «Η καταστροφή της Σμύρνης στην κυρίαρχη νεοελληνική ιδεολογία«

O Δημήτρης Παντέλας από το Mikrasiatis.gr παρακολούθησε την εκδήλωση και ανέβασε ένα τμήμα στο youtube: