30 Ιουλίου 1936: αρχίζουν οι Δίκες της Μόσχας

Την Κυριακή 28 Ιουλίου επιμελήθηκα ενός αφιερώματος στην «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» μ’αφορμή την επέτειο της έναρξης των Δικών της Μόσχας.

Το αφιέρωμα περιλάμβανε και ένα κείμενο του Χρήστου Κεφαλή με τίτλο : «Υποθέσεις και κατηγορητήρια που κινήθηκαν στη σφαίρα του παράλογου». 

Advertisement

«Όταν οι Έλληνες κομμουνιστές πήραν την εξουσία»

Με τον παραπάνω τίτλο περιλαμβάνεται κείμενό μου στο καλό περιοδικό Μαρξιστική Σκέψη, που κινείται στο χώρο της αντιδογματικής και ανοιχτόμυαλης Αριστεράς. Η ανακοίνωση του περιοδικού για την κυκλοφορία του τεύχους  είναι η παρακάτω:   

Κυκλοφόρησε ο τόμος 8 της “Μαρξιστικής Σκέψης”. Ο τόμος συνεχίζει το αφιέρωμα στην Οκτωβριανή Επανάσταση που ξεκίνησε με τον προηγούμενο τόμο 7, περιλαμβάνοντας όμως αυτή τη φορά κυρίως πρωτότυπες συνεισφορές, καθώς και πλούσιο και σπάνιο φωτογραφικό υλικό.

Το αφιέρωμα χωρίζεται σε 3 μέρη.

Το πρώτο μέρος περιέχει κείμενα επιφανών μαρξιστών, όπως οι Ρ. Λούξεμπουργκ, Λ. Τρότσκι, Ε. Χ. Καρ, Γκ. Λούκατς και Τζ. Νόβακ. Πραγματεύονται σημαντικά θέματα της συγκρότησης των επαναστατικών κινημάτων, του πλαισίου ανάπτυξης των ιμπεριαλιστικών αντιθέσεων, της αντίθεσης σχεδίου-αγοράς στο σοσιαλισμό, της μεταβατικής περιόδου και της εμπειρίας από τα προβλήματά της στην ΕΣΣΔ.

Οι Έλληνες στο σοβιετικό Μεσοπόλεμο

Την Κυριακή 27-1-2013 δημοσιεύτηκε στην «Ελευθεροτυπία» ένα κείμενο με τον τίτλο «Όταν οι Έλληνες κομμουνιστές πήραν την εξουσία« και αφορούσε το πολύ συγκεκριμένο και άγνωστο ιστορικό γεγονός που συνέβη στην ΕΣΣΔ την περίοδο 1917-1937. Εννοείται ότι η αρχική ημερομηνία έχει μόνο συμβολική αξία, εφόσον η πραγματική άσκηση εξουσίας από τις ελληνικές κομματικές οργανώσεις αρχίζει μόνο με τηνπλήρη σοβιετοποίηση της παλιάς Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Ιδιαιτέρως σημαντική συμβολή στο αφιέρωμα αυτό υπήρξε το κείμενο του Χρήστου Κεφαλή, συγγραφέα και μέλους της Συντακτικής Επιτροπής του περιοδικού «Μαρξιστική Σκέψη». Στο περιοδικό αυτό, στο τεύχος που κυκλοφορεί αυτή τη στιγμή,  υπάρχει ένα πολύ ευρύτερο αφιέρωμα  στο θέμα που διαπραγματεύτηκα στην ‘Ε» με τον ίδιο τίτλο.

Η καταστροφή του Ιστορικού Αρχείου του Σοχούμι (1992)

H καταστροφή του Ιστορικού Αρχείου του Σοχούμι ήταν ένα από τα μεγάλα εγκλήματα που διαπράχθηκαν μέσα στο φρικτό πόλεμο που ακολούθησε τη σοβιετική κατάρρευση. Τη στιγμή που η Ευρώπη εγκατέλειπε την παραδοσιακή μορφή του έθνους-κράτους και επέλεγε τη συνένωση σε μεγαλύτερες οντότητες με υπέρβαση των παραδοσιακών εθνικών διαφορών, στο σοβιετικό κόσμο ξεκινούσε η διαδικασία δημιουργίας εθνών-κρατών… Ένα παράδοξο φαινόμενο που συνοδεύτηκε με πολύ αίμα, φρίκη, εθνικές εκκαθαρίσεις, προσφυγιές, ανταλλαγές πληθυσμών…

Οι Έλληνες του Καυκάσου πλήρωσαν και αυτοί βαρύ φόρο αίματος. Και επί πλέον, ελάχιστη συμπαράσταση βρήκαν στον ελλαδικό χώρο -ως πρόσφυγες πολέμου πια- από το ελληνικό «έθνος-κράτος» και τους Βαλκάνιους ομοεθνείς τους. Στην τελευταία κατηγορία συμπεριλαμβάνονται δυστυχώς και οι απόγονοι των προσφύγων του ’22 μαζί με τις φλύαρες ομοσπονδίες τους!

Ας δούμε όμως την καταστροφή του Ιστορικού αρχείου από ένα καυκασιανό ιστότοπο, τον Circassian World News Blog [NEWS & ANALYSIS ON THE CAUCASUS]:

One day in the winter of 1992, a white Lada without number-plates, containing four men from the Georgian National Guard, drew up outside. The guardsmen shot the door open and then flung incendiary grenades into the hall and stairwel. … Sukhum citizens tried vainly to break through the cordon and enter the building to rescue burning books and papers. … The archives also contained the entire documentation of the Grek community, including a library, a collection of historical research from all the Grek villages of Abkhazia and complete files of the Grek language newspapers going back to the first years after the revolution. 

Die Vertreibung der Griechischen Gemeinschaft aus Abchasien

Ένα κείμενο στο γερμανικό περιοδικό Pogrom

Οι πόλεμοι στο  μετασοβιετικό Καύκασο και ειδικά ο πόλεμος της Αμπχαζίας, εμπεριείχαν και μια ελληνική παράμετρο. Οι ελληνικοί πληθυσμοί που κατοικούσαν στην περιοχή ενεπλάκησαν στις σκληρές εθνικές συγκρούσεις. Οι Έλληνες της Ελλάδας ελάχιστα αντιλήφθηκαν τις κοσμοϊστορικές αλλαγές που συνέβαιναν εκεί και την τραγωδία που βίωναν οι ομοεθνείς τους.  Η χαρακτηριστικότερη μάλλον στιγμή που αποτυπώθηκε  στην  ελλαδικική μνήμη, ήταν η Έξοδος από τη φλεγόμενη Αμπχαζία 1200 περίπου ομογενών  με ένα πλοίο που έστειλε η ελληνική κυβέρνηση τον Αύγουστο του 1993.

Είχα την τύχη να παρακολουθήσω την πορεία αυτή, όταν συμμετείχα στην αποστολή που πήγε στο εμπόλεμο Σοχούμι  με σκοπό να σώσω τα ελληνικά ντοκουμέντα που βρισκόταν στο Ιστορικό Αρχείο της πόλης. Χωρίς αποτέλεσμα βέβαια γιατί ήδη το είχαν πυρπολήσει Γεωργιανοί παρακρατικοί. Στο τέλος αυτής της ανάρτησης μπορείτε να δείτε δυό  φωτογραφίες απ’ το πυρπολημένο αρχείο.

Με την επιστροφή στην Ελλάδα συνέταξα στο πλαίσιο της Γενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού μια όσο το δυνατόν πλήρη έκθεση για τα γεγονότα και για το ελληνικό κόστος αίματος και περιουσιών. Παράλληλα δημοσίευσα την έντονη εμπειρία μου σε εφημερίδες κα περιοδικά στην Ελλάδα [Ελευθεροτυπία (1993) και Οικονομικό Ταχυδρόμο (1994)]. Κάποια στιγμή θα αναρτήσω αυτά τα κείμεναπου έχουν ιδιαίτερη σημασία για όσους μελετούν τα γεγονότα εκείνα γιατί καταγράφουν με αρκετή λεπτομέρεια τα όσα συνέβησαν και το κόστος του πολέμου που είχε η ελληνική κοινότητα . 

-Κατασκευάζοντας χάρτες

Οι διαφόρων ειδών «κατασκευές» -που ξεκινούν από τη ζωγραφική και επεκτείνονται σ’ ένα ευρύ φάσμα-  αποτελούν μια από τις αγαπημένες μου απασχολήσεις. Σ’ αυτές τις κατασκευές περιλαμβάνονται και κάποιοι χάρτες του Πόντου και των περιοχών εγκατάστασης των Ελλήνων στην πρώην Σοβιετική Ένωση.

Ο πρώτος, εμπνευσμένος από τις βυζαντινές μινιατούρες, ζωγραφίστηκε με τις αγιογραφικές τεχνικές (αυγοτέμπερα, επιχρύσωση) πάνω σε τεχνητό πάπυρο γύρω στο 1986 και είναι ο παρακάτω:

Το 1987, ζωγράφισα την επόμενη σύνθεση για να αποτελέσει το βασικό θέμα σε μια αφίσα για τη γενοκτονία που εξέδωσε ένας σημαντικός (τότε)ποντιακός σύλλογος, που δραστηριοποιούταν  στην Καλλιθέα Αττικής και τον αποκαλούμε σήμερα η «παλιά Αργώ» :

-Οι δρόμοι των Ελλήνων

……….για τον εξωελλαδικό ελληνισμό

Μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις  Ρolaris ένα συλλογικό έργο για τους εκτός Ελλάδας Έλληνες, που συμπεριλαμβάνει τόσο τη διασπορά, όσο και τις ένδημες κοινότητες του εξωτερικού.

Στο έργο αυτό,  εκτός από μένα γράφουν οι: Αλέξανδρος Κιτρόεφ (Βόρεια και Κεντρική Αμερική, Βόρεια Αφρική, Μέση Ανατολή),  Αναστάσιος Τάμης (Νότια Αμερική, Ανατολική και Νότια Ασία, Ωκεανία), Γεώργιος Γιακουμής (Αλβανία), Κώστας Λουκέρης (Έλληνες της Κωσταντινούπολης, Υποσαχάρια Αφρική), Κυριακή Πετράκη (Δυτική Ευρώπη, Ρουμανία).

Η δική μου συμβολή αφορά τις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ, τη Βουλγαρία, τη FYROM, καθώς και τις ελληνόφωνες ομάδες στη σύγχρονη Τουρκία.  Τα κείμενα αυτά θα τα αναρτήσω τις επόμενες μέρες.

ΕΤ-1: Αφιέρωμα στους Έλληνες του Καυκάσου

Αφιέρωμα στους Έλληνες του Καυκάσου με τον Βλ. Αγτζίδη και τον Κ. Σχινά την Κυριακή 18 Ιανουαρίου 2009 (10.30 π.μ.)

Ένα ενδιαφέρον αφιέρωμα στους Έλληνες του Καυκάσου και στις πολύπαθες ελληνικές κοινότητες της περιοχής, θα έχει η τηλεοπτική εκπομπή «Αρχονταρίκι» την Κυριακή 18 Ιανουαρίου 2009 (10.30 π.μ.). Με καλεσμένους τον ιστορικό Βλάση Αγτζίδη και τον εμπειρογνώμονα του Υπ.Εξ. Κωσταντίνο Σχινά θα συζητηθούν οι επιπτώσεις της σύγχρονης κρίσης που προέκυψε με την σύγκρουση Ρωσίας-Γεωργίας, στις ελληνικές κοινότητες της περιοχής.

-Καύκασος-Σοχούμι : ο πόλεμος, οι Έλληνες και η προσπάθεια απεγκλωβισμού τους

Aπό κείμενο που έγραψα και δημοσιεύτηκε στην εφημ.«Καθημερινή» (17.08.2008) 
http://www.kathimerini.gr/331556/article/epikairothta/kosmos/h-epixeirhsh-xrysomallon-deras-sto-soxoymi-ths-ampxazias

Τον Αύγουστο του 1993, η Ελλάδα οργάνωσε μια μεγάλη ανθρωπιστική επιχείρηση για να παραλάβει Έλληνες που απειλούνταν από πολεμικές συγκρούσεις στο ηφαίστειο του Καυκάσου. Η επιχείρηση αυτή ονομάστηκε συμβολικά από τους συντονιστές «Επιχείρηση Χρυσόμαλλο Δέρας»…και είχα τη μεγάλη τύχη να λάβω μέρος και να πάω στο πολιορκημένο Σοχούμι με αντικειμενικό στόχο να σώσω από την πλευρά μου το αρχειακό υλικό που αφορούσε τους Έλληνες της περιοχής και ήταν αποθηκευμένο στο Ιστορικό Αρχείο της πόλης. Όταν ξεκινούσαμε, δεν γνωρίζαμε ότι το Αρχείο είχε πυρποληθεί από παρακρατικούς...

Μετά το μέτωπο στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και τη Νότια Οσετία είχε αρχίσει ο πόλεμος στην Αμπχαζία.

 Το πρωί της 15ης Αυγούστου του 1993 το πλοίο Viscountess της εταιρείας Marlines έφτασε στο λιμάνι του Σοχούμι, πρωτεύουσας της Αμπχαζίας.  Οι πρόσφυγες περίμεναν ήδη στην προβλήτα.